ZAJĘCIA DLA UCZNIÓW „ZAPOBIEGANIE AGRESJI” Cel

ZAJĘCIA DLA UCZNIÓW „ZAPOBIEGANIE AGRESJI”
Cel:

Odróżnianie zachowań akceptowanych społecznie od agresywnych.

Ukazanie możliwych sposobów obrony przed przemocą.

Uczenie zachowań asertywnych.
Materiały: kartki papieru do pracy w grupach
Czas: 2 godziny lekcyjne
Wprowadzenie:
Nauczyciel wita się z uczniami i jeśli nie uczy tej klasy przedstawia się. Informuje
uczniów, że dzisiaj na dwóch godzinach lekcyjnych będą mogli odbyć kurs obrony przed
agresją, nauczyć się sposobów takiego zachowania, które pozwoli mieć przewagę nad tym,
kto zaczepia i dokucza. Mówi, że aby kurs przebiegł sprawnie i wszyscy mogli się
czegoś nauczyć w przyjemnej atmosferze potrzebne są trzy zasady pracy (nauczyciel
jednocześnie zapisuje je z boku na tablicy lub rysuje piktogramy).

Pierwsza - mówi tylko jedna osoba, inni słuchają,

Druga - każdy mówi w swoim imieniu i o sobie (po tej zasadzie nauczyciel podaje
przykład jej działania),

trzecia (nauczyciel mówi, że jest ona najważniejsza i zawiera w sobie dwie
poprzednie, jest podsumowaniem) traktujemy się z szacunkiem.
Nauczyciel pyta uczniów co to znaczy, co wolno a czego nie wolno, zbiera krótko
kilka wypowiedzi lub sam zadaje pytania np. czy wolno się śmiać jeśli ktoś się pomyli, czy
wolno ruszać nie swoją rzecz itp. Po ustaleniu zasad nauczyciel mówi uczniom, że teraz
można już rozpocząć kurs.
Wstęp do ćwiczeń (scenek):
Nauczyciel wprowadza temat mówiąc uczniom, że czasem zdarza się, że ktoś nas zaczepia,
dokucza, sprawia przykrość. Pyta uczniów: „co chce osiągnąć taka osoba’, „kiedy taka osoba
czuje, że osiągnęła swój cel, wygrała”. Zbiera wypowiedzi, podsumowuje. Ważne, by w
podsumowaniu znalazły się spostrzeżenia, że agresor chce sprowokować, zmusić tego
kogo atakuje, żeby zrobił to samo, dał się wciągnąć w agresję.
Następnie nauczyciel pyta uczniów jak wygląda osoba, która jest odważna, pewna
swojej wartości.
Ważne by kierunkować odpowiedzi uczniów i by na tablicy pojawiła się lista:

zdecydowany, stanowczy głos;

proste plecy;

patrzenie w oczy.
Po sporządzeniu listy nauczyciel mówi uczniom, że teraz każdy będzie mógł
przećwiczyć takie zachowanie. Nauczyciel mówi, że prawdziwą odwagą jest

nie dać się sprowokować,

użyć swojej inteligencji a nie siły mięśni bo to potrafi wiele osób, a „mądre” sposoby
znają nieliczni.
Ćwiczenia indywidualne:
1. Nauczyciel uprzedza, że za chwilę podejdzie do każdego w klasie i będzie mówił same
nieprawdziwe rzeczy, będzie agresorem. Zadaniem każdego zaczepionego będzie nie dać
się sprowokować, zastosować sposoby wypisane na tablicy i powiedzieć tylko jedno
zdanie „nie mów tak do mnie” (nauczyciel zapisuje to zdanie na tablicy). Ważny jest
ton głosu i postawa ciała. Następnie uczniowie, siedząc każdy w swojej ławce, ćwiczą z
nauczycielem ten sposób obrony przed przemocą. Zawsze prowadzący gra rolę agresora
(mówi np. „ty maluchu”, „ nie umiesz grać w piłkę” lub „ale masz brzydkie ubranie”).
2. Nauczyciel mówi, że za chwilę każdy chętny będzie mógł spróbować swojego
sposobu obrony. Trzeba mieć wiele różnych sposobów obrony, żeby dać sobie radę w
różnych sytuacjach. Ważne, żeby nie dać się sprowokować i samemu nie być agresywnym.
Nauczyciel mówi, że będzie mówił te same rzeczy, co w poprzednim ćwiczeniu a ten, kto
będzie chciał, może obronić się swoim sposobem, sposoby będą zapisywane na tablicy.
Nauczyciel zaprasza każdego z chętnych pojedynczo do zagrania scenki.
Po każdej scence zapisuje sposób na tablicy.
3. Kiedy wypisanych sposobów jest już przynajmniej kilka, nauczyciel mówi, że czas na
kolejny stopień trudności - będzie zaczepiał tak jak do tej pory, ale nie ustąpi od razu,
trzeba będzie zastosować kilka sposobów lub ten sam sposób kilka razy. Chętni do
odgrywania scenek są zapraszani tak jak poprzednio - pojedynczo na środek klasy.
4. Nauczyciel mówi, że teraz chce, żeby przećwiczyć bardzo trudny sposób. Potrzebna do
tego będzie odwaga, siła woli i wytrwałość, żeby nie dać się pokonać, sprowokować.
Nauczyciel będzie mówił coś nieprzyjemnego a chętny uczeń będzie miał za zadanie
odwrócić się i odejść. Jest to jeden z najtrudniejszych sposobów. Chętny uczeń
wychodzi na środek klasy, nauczyciel mówi do niego obraźliwe słowa z poprzednich
scenek. Kiedy uczeń odchodzi nauczyciel woła za nim zdanie typu: „no co, uciekasz?”,
„tchórzy, zobaczcie, tchórzy”, „boisz się, co?”. Jeśli uczniowi zdarzy się odwrócić lub
zatrzymać, nauczyciel wychodząc z roli agresora przypomina mu, na czym polega
przewaga nad agresorem, zachęca by odszedł.
Ćwiczenie - praca w grupach:
1. Nauczyciel mówi, że za chwilę klasa podzieli się na grupy i każda z grup otrzyma zadanie
wymyślenia przynajmniej trzech nieagresywnych sposobów obrony. O jaką sytuację chodzi
uczniowie dowiedzą się po podziale. Mówi uczniom ile grup i po ile osób mają stworzyć.
Gdy uczniowie siedzą już w grupach nauczyciel mówi, żeby wyobrazili sobie, że jakiś
agresor chce ich sprowokować do bójki i wyzywa ich na tzw. „solówę”. Zadaniem jest
odmówić i wymyślić na to kilka sposobów. Podaje czas przeznaczony na to zadanie. Po
upływie tego czasu każda z grup podaje kolejno po jednym sposobie aż do wyczerpania
pomysłów, podając tylko te sposoby, które jeszcze nie padły.
Zakończenie:
Nauczyciel dziękuje uczniom za pracę, przypomina, że każdy z wymyślonych
sposobów jest dobry, ważne by mieć ich wiele i stosować różne w zależności od sytuacji.
Ważne by nie dać się sprowokować i nie okazać się słabszym od agresora.
MATERIAŁY DLA NAUCZYCIELA PROWADZĄCEGO ZAJĘCIA DLA UCZNIÓW
„ZAPOBIEGANIE AGRESJI”
Pomysły na obronę podawane przez uczniów:
odejście
rozśmieszenie np. powiedzenie dowcipu
nie słuchanie
zapytanie „dlaczego tak do mnie mówisz?”
powiedzenie „to jest przykre”
głośne wołanie o pomoc: „ratunku, pomocy!”
udawanie ataku kaszlu, kichania, płaczu, omdlenia, bólu brzucha itp.
powiedzenie „ja tobie nie dokuczam”
odwrócenie uwagi np. powiedzenie „o popatrz, nauczyciel idzie”
powiedzenie: rodzice nie pozwalają mi się bić”
zajęcie się czymś np. czytanie książki, rozmowa z kolegą
Komentarz:
Rolę agresora zawsze gra tylko nauczyciel. Nauczyciel stara się zaangażować wszystkie
dzieci do grania scenek. Dzieci mogą wymyślać i odgrywać swoje sposoby, mogą też
otrzymywać od nauczyciela gotowe pomysły do zagrania, jeśli nie mają w tym
momencie swojego. Ważne by w rezultacie w scenkach brali udział wszyscy uczniowie.
Nauczyciel uważa, by uczniowie nie używali agresywnych form obrony. Jeśli tak się zdarzy
nauczyciel mówi, że to jest tak samo agresywny sposób chociaż wygląda inaczej i że
trzeba powtórzyć, bo uczeń dał się sprowokować, a chodzi o to, żeby wygrał, był mądrzejszy,
sprytniejszy. Dzieci często mówią, że nie mogą odpowiedzieć „nie mów tak do mnie”,
bo u nich od razu potem następuje bicie. Warto wtedy powiedzieć, że obrony będą się
uczyć stopniowo – to jest pierwszy etap, obrona przed biciem będzie potem. Później
będą mogli łączyć poznane sposoby w zależności od zagrożenia.