Prezentacja MEMENTO ZC - Polskie Stowarzyszenie Pogrzebowe
Transkrypt
Prezentacja MEMENTO ZC - Polskie Stowarzyszenie Pogrzebowe
MEMENTO Dwumiesięcznik Funeralny czasopismo dla profesjonalistów z branży cmentarnej i pogrzebowej, wydawane od 1997 roku. Szanowni Państwo, Dwumiesięcznik Funeralny MEMENTO w 2011 roku obchodzi 15-lecie istnienia. Ten najstarszy magazyn pogrzebowy w Polsce wydawany przez Polskie Stowarzyszenie Kremacyjne Administratorów Cmentarzy i Przedsiębiorców Pogrzebowych dostarcza specjalistycznej wiedzy, inspiruje a także wspiera rynek cmentarno-pogrzebowy szeregiem działań prośrodowiskowych, które na przestrzeni lat doprowadziły m.in. do podniesienia prestiżu przedsiębiorczości pogrzebowej w Polsce. Pismo od kilkunastu lat spełnia role: organizacyjną i popularyzatorską oraz promocyjną, którym to wielu przedsiębiorców pogrzebowych, zarządców cmentarzy i producentów zawdzięcza dziś swoją wysoką pozycję zawodową i środowiskową. MEMENTO jest patronem i współorganizatorem blisko 140 szkoleń branżowych (dla licencjonowanych zarządców nieruchomości oraz certyfikacyjnych ISO) oraz ważnych konferencji ogólnopolskich. Na łamach pisma prezentowane są wydarzenia z życia środowiska, a także omawiane różne problemy z którymi borykają się przedsiębiorcy pogrzebowi oraz zarządcy cmentarzy. MEMENTO raz na dwa miesiące przekazuje najważniejsze informacje dotyczące branży uszeregowane w ramach głównych działów tematycznych: aktualności, technika, prawo i obyczaje. W piśmie znajdziecie Państwo zapowiedzi i relacje z wydarzeń branżowych w kraju i za granicą, prezentacje oferty zarówno krajowych, jak i zagranicznych producentów na polskim rynku, informacje o światowych nowinkach, rozwoju kremacji i krajowego rynku usług pogrzebowo-cmentarnych oraz zmianach w przepisach i najnowszym orzecznictwie polskich sądów w istotnych dla branży kwestiach. Publikujemy także dane statystyczne dotyczące liczby zgonów Polaków w kraju i za granicą oraz statystyki kremacji. Słowem w MEMENTO odnajdą Państwo treści pomocne w codziennej pracy zawodowej. Mając nadzieję, że uznają Państwo naszą ofertę za godną zainteresowania zapraszamy do zapoznania się z załącznikiem w którym pozwoliliśmy sobie przedstawić Państwu kilka tekstów, które ukazały się w MEMENTO na przestrzeni ostatnich dwóch lat. Jeśli są Państwo zainteresowani zaprenumerowaniem MEMENTO prosimy o kontakt z Biurem Polskiego Stowarzyszenia Kremacyjnego, Administratorów Cmentarzy i Przedsiębiorców Pogrzebowych (PSKACiPP), pod numerami telefonów: 22 834 84 60, 501 552 889, e-mail: [email protected] MEMENTO ma ambicje trafiać do tych, którzy od prasy pogrzebowej wymagają pogłębionej i rzetelnej prezentacji spraw organizacyjno-prawnych związanych z branżą pogrzebowo-cmentarną. MEMENTO jest otwarte na sygnały o bieżących wydarzeniach w Państwa przedsiębiorstwach, problemach bezpośrednio dotykających Państwa firmy czy cmentarza, ale także o tych które są bolączką całej branży. Bardzo liczę na współpracę z Państwem i zapraszam do prenumeraty i kontaktów z redakcją. Beata Mróz Redaktor DF MEMENTO tel. 501 570 170, e-mail: [email protected] WYDAWCA POLSKIE STOWARZYSZENIE KREMACYJNE ADMINISTRATORÓW CMENTARZY i PRZEDSIĘBIORCÓW POGRZEBOWYCH (PSKACiPP) 02-643 Warszawa, ul. Etiudy Rewolucyjnej 48 tel./fax 22 834 84 60, tel. kom. 501 552 889 NIP: 118-142-98-58 KRS: 0000163556 Konto: PKO BP S.A. Oddział 10/Warszawa 39 1020 1013 0000 0502 0125 2386 e-mail: [email protected] www.stowarzyszeniefuneralne.pl Polskie Stowarzyszenie Kremacyjne Administratorów Cmentarzy i Przedsiębiorców Pogrzebowych Wydawca najstarszego funeralnego czasopisma branżowego Dwumiesięcznika Funeralnego MEMENTO [email protected] www.stowarzyszeniefuneralne.pl 02-643 Warszawa, ul. Etiudy Rewolucyjnej 48 tel./fax 22 834 84 60, tel. kom. 501 552 889 IE DAN Dwumiesięcznik Funeralny zweimonaTszeiTschriFT Für BesTaTTungsgewerBe SPE Numer 2 / 2010 Nummer 2 / 2010 Organizacja zawodowa istniejąca od roku 1998 Organizator: • szkoleń dokształcających dla zarządców cmentarzy • konferencji środowiskowych, studyjnych spotkań i wyjazdów branżowych Organizator Targów Funeralnych MEMENTO MEMENTO TyTuł oD 1997 TiTel seiT 1997 LNE SoN DEr ISSN 1427-8457 CZASOPISMO ADMINISTRATORÓW CMENTARZY, PRZEDSIĘBIORCÓW POGRZEBOWYCH, PRODUCENTÓW I DYSTRYBUTORÓW SPRZĘTU POGRZEBOWEGO, AKCESORIÓW I URZĄDZEŃ TECHNIKI CMENTARNEJ. KOLPORTAŻ WYŁĄCZNIE W PRENUMERACIE. numer 4 / 2010 W YDA EDIZIO Numer 1 / 2010 Numero 1 / 2010 Dwumiesięcznik Funeralny Tytuł od 1997 Testata fondata nel 1997 ECJAL NIE SP NE NE SPE 2 010 CIALE ISSN 1427-8457 MEMENTO TyTuł oD 1997 Targi Funeralne MEMENTO – VENIA ISSN 1427-8457 Dwumiesięcznik funeralny Zweimonatszeitschrift für Bestattungsgewerbe SPE Numer 2 / 2010 Nummer 2 / 2010 Dwumiesięcznik Funeralny Funeral bimonthly Numer 5 / 2010 Number 5 / 2010 CJA Targi Funeralne MEMENTO ’ 2010 im. Wojciecha Krawczyka Czeskie Targi Pogrzebowe VENIA ’ 2010 ISSN 1427-8457 MEMENTO Tytuł od 1997 Titel seit 1997 LNE SoN DEr ISSN 1427-8457 MEMENTO Tytuł od 1997 Title since 1997 ISSN 1427-8457 CZASOPISMO ADMINISTRATORÓW CMENTARZY, PRZEDSIĘBIORCÓW POGRZEBOWYCH, PRODUCENTÓW I DYSTRYBUTORÓW SPRZĘTU POGRZEBOWEGO, AKCESORIÓW I URZĄDZEŃ TECHNIKI CMENTARNEJ. KOLPORTAŻ WYŁĄCZNIE W PRENUMERACIE. Tytuł od 1997 CZASOPISMO ADMINISTRATORÓW CMENTARZY, PRZEDSIĘBIORCÓW POGRZEBOWYCH, PRODUCENTÓW I DYSTRYBUTORÓW SPRZĘTU POGRZEBOWEGO, AKCESORIÓW I URZĄDZEŃ TECHNIKI CMENTARNEJ. KOLPORTAŻ WYŁĄCZNIE W PRENUMERACIE. E Numer 5 / 2009 gAb Dwumiesięcznik Funeralny AuS MEMENTO CZASOPISMO ADMINISTRATORÓW CMENTARZY, PRZEDSIĘBIORCÓW POGRZEBOWYCH, PRODUCENTÓW I DYSTRYBUTORÓW SPRZĘTU POGRZEBOWEGO, AKCESORIÓW I URZĄDZEŃ TECHNIKI CMENTARNEJ. KOLPORTAŻ WYŁĄCZNIE W PRENUMERACIE. Dwumiesięcznik Funeralny Bimensile funerale Design w urnach MEMENTO IE ISSN 1427-8457 CZASOPISMO ADMINISTRATORÓW CMENTARZY, PRZEDSIĘBIORCÓW POGRZEBOWYCH, PRODUCENTÓW I DYSTRYBUTORÓW SPRZĘTU POGRZEBOWEGO, AKCESORIÓW I URZĄDZEŃ TECHNIKI CMENTARNEJ. KOLPORTAŻ WYŁĄCZNIE W PRENUMERACIE. str. 19 ZEITSCHRIfT füR fRIEDHOfSvERWALTER, BESTATTUNGSUNTERNEHMER, HERSTELLER UND vERTREIBER vON BESTATTUNGSWAREN, ACCESSOIRES UND TECHNISCHEN GERäTEN ZUM EINSATZ AUf fRIEDHöfEN. vERTRIEB AUSSCHLIESSLICH IM ABONNEMENT. - URNY DAN Dwumiesięcznik Funeralny MEMENTO CZASOPISMO ADMINISTRATORÓW CMENTARZY,PRZEDSIĘBIORCÓW POGRZEBOWYCH, PRODUCENTÓW I DYSTRYBUTORÓW SPRZĘTU POGRZEBOWEGO, AKCESORIÓW I URZĄDZEŃ TECHNIKI CMENTARNEJ. KOLPORTAŻ WYŁĄCZNIE W PRENUMERACIE. Hit numeru WY Numer 4 / 2009 Tytuł od 1997 MAGAZINE Of CEMETERY ADMINISTRATORS, fUNERAL DIRECTORS, MANUfACTURERS AND DISTRIBUTORS Of fUNERAL EqUIPMENT, ACCESSORIES AND CEMETERY TECHNIqUE DEvICES. SUBSCRIPTION ONLY. CZASOPISMO ADMINISTRATORÓW CMENTARZY,PRZEDSIĘBIORCÓW POGRZEBOWYCH, PRODUCENTÓW I DYSTRYBUTORÓW SPRZĘTU POGRZEBOWEGO, AKCESORIÓW I URZĄDZEŃ TECHNIKI CMENTARNEJ. KOLPORTAŻ WYŁĄCZNIE W PRENUMERACIE. Dwumiesięcznik Funeralny CZASOPISMO ADMINISTRATORÓW CMENTARZY, PRZEDSIĘBIORCÓW POGRZEBOWYCH, PRODUCENTÓW I DYSTRYBUTORÓW SPRZĘTU POGRZEBOWEGO, AKCESORIÓW I URZĄDZEŃ TECHNIKI CMENTARNEJ. KOLPORTAŻ WYŁĄCZNIE W PRENUMERACIE. PUBBLICAZIONE DEGLI AMMINISTRATORI DEI CIMITERI, OPERATORI DELLE POMPE FUNEBRI, PRODUTTORI E DISTRIBUTORI DELLE ATTREZZATURE FUNERARIE, ACCESSORI E IMPIANTI DELLA TECNICA CIMITERIALE. DISTRIBUZIONE ESCLUSIVA AGLI ABBONATI. CZASOPISMO ADMINISTRATORÓW CMENTARZY,PRZEDSIĘBIORCÓW POGRZEBOWYCH, PRODUCENTÓW I DYSTRYBUTORÓW SPRZĘTU POGRZEBOWEGO, AKCESORIÓW I URZĄDZEŃ TECHNIKI CMENTARNEJ. KOLPORTAŻ WYŁĄCZNIE W PRENUMERACIE. CZASOPISMO ADMINISTRATORÓW CMENTARZY, PRZEDSIĘBIORCÓW POGRZEBOWYCH, PRODUCENTÓW I DYSTRYBUTORÓW SPRZĘTU POGRZEBOWEGO, AKCESORIÓW I URZĄDZEŃ TECHNIKI CMENTARNEJ. KOLPORTAŻ WYŁĄCZNIE W PRENUMERACIE. E CJA gAb AuS WY ZEITSCHRIfT füR fRIEDHOfSvERWALTER, BESTATTUNGSUNTERNEHMER, HERSTELLER UND vERTREIBER vON BESTATTUNGSWAREN, ACCESSOIRES UND TECHNISCHEN GERäTEN ZUM EINSATZ AUf fRIEDHöfEN. vERTRIEB AUSSCHLIESSLICH IM ABONNEMENT. CZASOPISMO ADMINISTRATORÓW CMENTARZY,PRZEDSIĘBIORCÓW POGRZEBOWYCH, PRODUCENTÓW I DYSTRYBUTORÓW SPRZĘTU POGRZEBOWEGO, AKCESORIÓW I URZĄDZEŃ TECHNIKI CMENTARNEJ. KOLPORTAŻ WYŁĄCZNIE W PRENUMERACIE. w Światowej Federacji Służb Pogrzebowych FIAT–IFTA Reprezentant polskiej branży MEMENTO MEMENTO Dwumiesięcznik Funeralny Numer 6 / 2009 Dwumiesięcznik Funeralny numer 3 / 2010 Dwumiesięcznik Funeralny numer 6 / 2010 Tytuł od 1997 ISSN 1427-8457 Tytuł od 1997 MEMENTO TyTuł oD 1997 На русском языке cтpanы: 7, 10, 21-38 ISSN 1427-8457 MEMENTO TyTuł oD 1997 ISSN 1427-8457 Aktualności Stowarzyszeniowe Marian Kolczyński nowym przewodniczącym Sekcji Cmentarzy Komunalnych PSKACiPP W sekcji Cmentarzy Komunalnych PSKACiPP jest miejsce dla wszystkich Taka idea przyświeca reaktywacji działalności Sekcji Cmentarzy Komunalnych PSKACiPP. Impulsem do wznowienia prac była marcowa decyzja Zarządu PSKACiPP na mocy której przewodniczenie pracom Sekcji Cmentarzy Komunalnych powierzono administratorowi cmentarzy z Włocławka, Marianowi Kolczyńskiemu, prezesowi spółki miejskiej „Zieleń Miejska” z Włocławka. Jak wyjaśnił, prezes zarządu PSKACiPP, Tomasz Salski, powołanie nowego przewodniczącego jest konsekwencją zeszłorocznej rezygnacji z prac na rzecz Stowarzyszenia Adama Sokołowskiego, kierownika Cmentarza Miejskiego w Białymstoku. - Sekcja ma być platformą wymiany doświadczeń i wzajemnego wsparcia dla wszystkich administratorów polskich cmentarzy bez względu na przynależność organizacyjną oraz wielkość nekropoli. To cyklicznie spotykające się gremium obradować będzie nad normami prawnymi i zwyczajowymi w zakresie zagadnień cmentarnych - mówi Salski. Gwarancją obiektywizmu prac Sekcji Cmentarzy Komunalnych i jej merytorycznego zaplecza jest osoba przewodniczącego. Marian Kolczyński to człowiek o największej w zakresie praktyki oraz prawa cmentarnego wiedzy i doświadczeniu w Polsce. Nowy przewodniczący podkreśla, że sekcja zamierza skoncentrować się na rozwiązywaniu problemów związanych z zarządzaniem i administrowaniem cmentarzami wynikających z prawa cmentarnego. - Zaproszę do współpracy wszystkich zarządców i administratorów cmentarzy niezależnie od przynależności organizacyjnej, także niezrzeszonych - mówi Marian Kolczyński. - Chciałbym abyśmy spotykali się raz na kwartał i podczas jednodniowych konferencji rozwiązywali konkretne problemy z zakresu prawa do grobu, regulaminów cmentarnych, likwidacji grobów, stosunków między zarządcami cmentarzy, a podmiotami gospodarczymi wykonującymi działalność na terenie cmentarza oraz omawiali propozycje zmian w nowej ustawie pogrzebowej i rozwiązywali problemy zarządu cmentarzami mające inne niż prawne podłoże - dodaje Marian Kolczyński. Sekcja pod nowym przewodnictwem zainauguruje działalność w pierwszej połowie maja spotkaniem w Warszawie. Tematem będą regulaminy cmentarzy i problematyka likwidacji grobów. Sekcja Cmentarzy Komunalnych jest najstarszą (powołano ją w styczniu 2006 roku) i jedną z trzech działających od 4 lat pod auspicjami Stowarzyszenia instytucji problemowych. Sekcja Kremacyjna działająca pod przewodnictwem Jarosława Wydmucha (dyrektora i zarządcy Cmentarza Komunalnego oraz krematorium w Częstochowie) a także Sekcja Przedsiębiorstw Pogrzebowych na czele której stoi Jan Krzysztof Szczuciński (dyrektor Domu Pogrzebowego „Służew”) brały ostatnio aktywny udział w pracach na rzecz przygotowania założeń do projektu nowej ustawy pogrzebowej. W jedności jest siła, więc zapraszamy administratorów zarówno dużych jak i małych cmentarzy do wzięcia udziału w najbliższym majowym spotkaniu. Łatwiej będzie wspólnie rozwiązać wszystkie problemy. Marian Kolczyński (l. 69) jest od 1989 roku prezesem spółki „Zieleń Miejska” we Włocławku, która zarządza dwoma cmentarzami komunalnymi. Z wykształcenia mgr inż. mechanik, absolwent Politechniki Poznańskiej. Radny rady Miasta Włocławka w latach 1984-1988. Posiada państwową licencję zarządcy nieruchomości (nr 10367). Laureat m.in. Złotej Odznaki Zarządcy Nieruchomości przyznawanej przez Polską Federację Organizacji Zarządców i Administratorów Nieruchomości, Honorowej Złotej Odznaki Krajowej Izby Gospodarczej za działalność na rzecz rozwoju samorządu gospodarczego oraz wyróżnienia za aktywny udział w kreowaniu zawodu zarządcy nieruchomości nadanej przez prezesa Zarządu Krakowskiego Zrzeszenia Zarządców Nieruchomości i prezesa PSKACiPP Wojciecha Krawczyka oraz Prezydenta Polskiej Federacji Organizacji Zarządców i Administratorów Nieruchomości Aleksandrę Kurzyk. Od wielu lat jest znanym w branży komentatorem prawa cmentarno-pogrzebowego, autorem poradnika prawo do grobu w pytaniach i odpowiedziach oraz autorem ekspertyz z zakresu prawa cmentarnego. Uczestniczył w 2003 roku jako doradca w pracach nad nowelizacją rozporządzenia MSWiA w sprawie sposobu prowadzenia ewidencji grobów oraz w opracowywaniu rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 7 marca 2008 w sprawie wymagań jakie muszą spełniać cmentarze, groby i inne miejsca pochówku zwłok i szczątków. Odznaczony srebrnym i złotym Krzyżem Zasługi, uhonorowany Odznaką Zasłużony Dla Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, Zasłużony Dla Miasta Włocławka. Zapalony hodowca winorośli, producent wina domowego oraz propagator wina polskiej produkcji. Żonaty, dwoje dzieci i troje wnucząt. Forum Branżowe Coraz więcej kolumbariów Kolumbarium z 56 niszami (w każdej miejsce na dwie urny) oddano do użytku w Skierniewicach. Pierwszy tego typu obiekt w tym mieście wybudowano na cmentarzu komunalnym. Inwestorem jest miejska spółka „Ars”, budowniczym skierniewicka firma „Ar-bud”. Dwuczłonowe kolumbarium, nad którym góruje figura Chrystusa, otoczono krzewami, w środku zaś wkomponowano placyk do rozsypywania prochów. Całości dopełniają granitowe alejki i oświetlenie. Inwestycja kosztowała 120 tys. zł. Kolumbarium poświęcił 31 października ks. Grzegorz Gołąb, proboszcz tutejszej parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika. W uroczystości uczestniczyły władze miasta z prezydentem Skierniewic Kolumbarium na cmentarzu komunalnym w Skierniewicach Leszkiem Trębskim na czele. Kolumbarium składa się z dwóch ścian z cegły klinkierowej na podbudowie z piaskowca; daszek, tablice zamykające wnęki i poprzeczne elementy ozdobne wykonane są z granitu. W listopadzie do kolumbarium trafiły cztery urny. – To przyszłościowa inwestycja. W miarę wykupu miejsc na kolumbaryjnym terenie (40 x 40 m) wyrosną kolejne ściany na 1100 nisz – zapowiada Marian Sarniak, prezes spółki „Ars”. Kilkanaście urn stoi już w funkcjonującym od kwietnia br. kolumbarium na komunalnym cmentarzu we Wrocławiu (oddział Psie Pole). W 38 segmentach są 24 nisze na 2-3 urny (razem 912 Cmentarz komunalny Psie Pole we Wrocławiu miejsc). Kolumbarium kosztowało miasto 1,2 mln zł. Budowla wykonana jest z gładkiego betonu, nisze zamykają granitowe płyty w różnych kolorach (wybór należy do klienta). Cmentarz komunalny Psie Pole we Wrocławiu Elementy pergoli będą obsadzone roślinami pnącymi. Na odbiór przez nadzór budowlany czeka jedna ściana kolumbarium na cmentarzu komunalnym w Giżycku. Na zlecenie miasta za prawie 74,5 tys. zł wybudowała je miejscowa firma „Bosmiet”. Pierwsze urny trafią do nisz na początku 2011 r. Docelowo będą postawione jeszcze dwa mury. W pierwszym są 42 nisze, w tym 36 pojedyncze i 6 rodzinnych. Kolumbarium będzie zawierało łącznie 126 wnęk: 108 pojedynczych i 18 rodzinnych (na 2 do 4 urn). Giżyckie kolumbarium ma elewacją z cegły klinkierowej z ozdobną spoiną i wmurowanymi prefabrykowanymi, żelbetowymi wnękami na urny. Kolumbaria mają jednakową wysokość murka mieszczącego trzy rzędy wnęk na urny. Dostęp do nich jest z obu stron. Obok murów zaprojektowano nasadzenia. (ar) Pierwsze kolumbarium w Giżycku Forum Branżowe Rozstrzygnięcie konkursu na projekt współczesnego nagrobka zalecany dla cmentarzy zabytkowych Wojna z kiczem Na zabytkowych cmentarzach w Warszawie i w innych miastach, pomiędzy starymi grobowcami, które nierzadko projektowane były przez znakomitych artystów, zaczęły się pojawiać w ostatnich czasach nagrobki z chińskiego marmuru albo z innego kamienia w kształcie prostej płyty wyposażonej w górnej części w pionową taflę w kształcie fali. Takich grobów jest w Polsce bardzo wiele. Królują na wszystkich cmentarzach, czemu trudno się dziwić, bo są stosunkowo tanie. Ludzie obdarzeni wrażliwością estetyczną nie są w stanie pogodzić się z tym, że te potworki bezkarnie wdzierają się na nastrojowe nekropolie, żeby stanąć tuż obok pięknej rzeźby z XIX wieku. O konkursie na nowoczesny nagrobek pisaliśmy już w zeszłym roku. Autorzy tego pomysłu oczekiwali od rzeźbiarzy i architektów takich projektów, które bez trudu wtopiłyby się w pejzaż zabytkowych cmentarzy, nie zaburzając Zwycięski projekt w kategorii powyżej 15 tys. zł panującej tam atmosfery. autorstwa Piotra Tumidajskiego Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków i Stowarzyszenie Architektów Polskich skierowały apel głównie do młodych architektów i studentów architektury z całego kraju. Najlepsze prace trafią do „Wzornika współczesnych nagrobków zalecanych dla cmentarzy o charakterze zabytkowym”. W połowie czerwca ogłoszono wyniki konkursu. Jury pod przewodnictwem Stołecznego Konserwatora Zabytków Ewy Nekandy-Trepki przyznało trzy nagrody w trzech kategoriach cenowych: do 8 tysięcy, do 15 tysięcy oraz powyżej 15 tysięcy złotych. W kategorii do 8 tysięcy złotych zwyciężył projekt Dominiki Falkowskiej z Politechniki Gdańskiej. W przedziale cenowym do 15 tysięcy za najlepszy uznano projekt Grzegorza Keniga z Politechniki Śląskiej w Gliwicach. W trzeciej kategorii przewidującej projekt, którego realizacja przekracza 15 tysięcy wygrała praca Piotra Tumidajskiego z Politechniki Krakowskiej. Nagrodzeni otrzymali po 4 tysiące złotych. Nie są to nagrody ogromne, ale być może satysfakcja z odniesionego sukcesu jest w tym przypadku najważniejsza. Do wzornika zakwalifikowano 18 projektów (prace nagrodzone w 3 kategoriach i 15 wyróżnionych projektów), wśród których znalazło się 6 prac Piotra Tumidajskiego (nagroda w kategorii pow. 15 tys. zł. i 5 wyróżnień w kategorii do 8 tys. zł. i do 15 tys. zł.). Wśród wyróżnionych pomysłów są trzy projekty Marcina Kulińskiego z Politechnik i War- Nagrodzony projekt w kategorii do 15 tys. zł autorstwa Grzrgorza Keniga szawskiej (wyróżnienie w kategorii do 8 tys. i 2 projekty do 15 tys.). Tak więc te dwie osoby należy uznać za największe indywidualności tego konkursu. Nadesłane na konkurs prace są bardzo nowatorskie. Przeważają formy proste, łatwe do wykonania i bardzo estetyczne. Większość z nich to proste bryły z wkomponowanym znakiem krzyża. Niezwykły jest pomysł na sarkofag skomponowany z bloków kamiennych i betonowych. Wzornik z zalecanymi projektami ma być podobno dostępny w administracji wszystkich zabytkowych cmentarzy w kraju, a zakupienie prawa do wykorzystania wybranego nagrobka będzie kosztowało 50 zł. Czy pomysł wprowadzenia zalecanych nagrobków przyniesie spodziewane rezultaty? Trudno cokolwiek wyrokować w tej sprawie. Władysław Migacz, przedstawiciel Społecznego Komitetu Opieki nad starymi Powązkami uznał, że odgórne decydowanie o kształcie nagrobka jest nadużyciem władzy urzędniczej. Ktoś inny stwierdził, że gotowe projekty ograniczą swobodę twórczą warszawskich kamieniarzy. Jednak problem może leżeć zupełnie gdzie indziej. Po pierwsze, zabytkowe cmentarze są w większości przypadków zamknięte, a więc nowe pochówki zdarzają się na nich niezwykle rzadko. Po drugie, przyzwyczajenie ludzi do typowych, królujących na wszystkich cmentarzach nagrobków może się okazać nie do przezwyciężenia. Piękno nowoczesnych rozwiązań architektonicznych bez trudu doceni natomiast ktoś, kto na co dzień obcuje ze sztuką, albo interesuje się nią na tyle, żeby uznać je za wspaniałe. Nagroda dla Dominiki Falkowskiej za projekt do 8 tys. zł Mimo wszystko trzeba uznać, że inicjatywa przeprowadzenia takiego konkursu oraz jego plony zasługują na najwyższe uznanie. Trzeba mieć nadzieję, że to jest dobry początek słusznej walki z kiczem na polskich cmentarzach. A. Danecka • Z Z PR ASY Nowy zarządca w Fordonie Po interwencji lokalnej gazety odebrano właścicielowi Fordońskiego Zakładu Pogrzebowego prawo zarządzania cmentarzem przy ulicy Piastowej w Bydgoszczy. Sprawę legalności i wysokości opłat cmentarnych oraz praktyk monopolistycznych badała Prokuratura i Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Tym razem zarząd powierzono osobie niezwiązanej z jakimkolwiek zakładem pogrzebowym. Taką decyzję podjął proboszcz parafii św. Mikołaja. I trzeba mieć nadzieję, że wszystko będzie już w porządku. Truciciele drzew Na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie wymierają stare drzewa. Jak się okazuje, osoby którym przeszkadzają liście spadające na grobowce, postanowiły pozbyć się kłopotliwego sąsiedztwa i przystąpiły do niszczenia cmentarnego drzewostanu. W pniach wywiercono otwory, do których wkładano trujące substancje, natomiast ziemię wokół korzeni solidnie posypywano solą. Ci wyjątkowo pedantyczni ludzie zaczęli nawet oklejać grobowce folią, co oczywiście wygląda fatalnie. Policja zajęła się już trucicielami, ale jak dotąd żaden z nich nie przyznał się do winy. Każdy może zarządzać cmentarzem W Toruniu radni mieli jakieś zastrz e ż enia do dzia ła lności USKOM-u, który do tej pory zarządzał Cmentarzem Komunalnym w tym mieście. Radni postanowili przekazać cmentarz w zarząd firmy, która nigdy nie pełniła takiej funkcji. Bez przetargu wybrano spółkę Opracowanie: Aleksandra Danecka • Źródło: ogólnopolska i lokalna prasa Transbud, która dotąd zajmowała się giełdą towarową i transportem. Podobno do końca roku Firma przedstawi odpowiednie licencje. Brana jest również pod uwagę zmiana nazwy spółki na bardziej odpowiednią. Ostatnio wymieniano trzy propozycje: Urbi, Vivi i Civita. Bomba ekologiczna W Kłodzku now y zarządca cmentarza znalazł kilkanaście grobów nieprawidłowo zabezpieczonych. Podobno firmy kamieniarskie przykrywają komory grobowe zwyczajną folią lub styropianem, a powinny kłaść w tym miejscu betonowe płyty. Na skutek tych zaniedbań rozkładające się ciała nie są w sposób należyty odizolowane od powierzchni ziemi, co niewątpliwie jest zagrożeniem dla przychodzących tu ludzi. Winą za to nowy zarządca obciąża poprzedniego zarządcę, który pełnił tę funkcję przez 20 lat. Spór dawno już przekroczył mury cmentarza i teraz toczy się na łamach miejscowej prasy.Upiorna opieka Na cmentarzu w Słupcy doszło do nielegalnego przeniesienia zwłok z grobowca do innego grobu. Przyczyną tych działań była nadopiekuńczość kobiety zajmującej się zwłokami zmarłej, która w osiem lat po śmierci często była myta i przebierana w świeże ubranie. To zdecydowanie nietypowe zajęcie uprawiała pani P., która z ogromną czułością dbała o ciało swojej ciotki. Pewnego dnia trumna zniknęła z grobu. Zdesperowana pani P. dotarła nawet do prokuratury, oskarżając krewnych o kradzież zwłok, ale sprawie nie nadano dalszego biegu. Mimo naruszenia przepisów sanitarnych sprawę wyciszono. Konieczność przerwania tego dziwnego procederu przewyższyła wszelkie inne względy. Osoby, które przeniosły trumnę ze świeżo przebranymi zwłokami, nie chciały rozmawiać z przedstawicielami prasy. Sporne przepisy Pani Agnieszka opiekuje się grobami swojej rodziny na żagańskim cmentarzu. Jakiś czas temu przeniosła synową do grobu syna, żeby zwolnić miejsce dla kogoś z rodziny. Opróżniony grób był opłacony do 2014 roku. Pewnego dnia znalazła w tym miejscu grób nieznanej osoby. Interwencja w zarządzie cmentarza nie na wiele się zdała. W trakcie załatwiania formalności związanych z ekshumacją nikt jej nie poinformował, że opuszczony w ten sposób grób automatycznie wraca pod zarząd cmentarza, bez względu na to, na ile lat został opłacony. Można go zarezerwować dla rodziny pod warunkiem, że zainteresowany napisze odpowiednie podanie. W żagańskim magistracie trwa dyskusja nad spornym przepisem, który doprowadził do tej sytuacji. Zarząd cmentarza proponuje inny grób, ale pani Agnieszka chce mieć całą rodzinę w jednym miejscu. Ubezpieczenie grobu Coraz więcej firm ubezpieczeniowych oferuje tak zwaną opcję dodatkową do polis majątkowych, które obejmują również grobowce lub nagrobki. Zajmują się tym między innymi PZU, Warta i Signal Iduna. Ubezpieczyciel może też pokryć koszta pogrzebu. Tego rodzaju polisy sprzedaje 4Life i Uniqa. Dzięki możliwościom, jakie oferują teraz takie firmy, zdewastowane przez wandali groby będzie można szybko przywrócić do dawnej świetności. Wydarzenia Wydarzenia Woda sięgnęła po cmentarze Kiedy Wisła przerwała rankiem 23 maja br. wał w Świniarach koło Płocka, woda zalała również oddalony o 8 km cmentarz parafialny w Troszynie Polskim. Jej poziom na tym usytuowanym na wzgórzu cmentarzu wyniósł blisko 2 metry. Te same mogiły woda zalała ponownie 10 czerwca. Z blisko 400 grobów, które przez 2 tygodnie stały w wodzie, ponad połowa uległa uszkodzeniu. Cmentarze zalane w maju i czerwcu 2010 województwo lubuskie 1. CK* w Nowej Soli przy ul. Wandy województwo opolskie 2. CK w Kędzierzynie Koźlu (dzielnica Koźle) 3. CP* w Starym Koźlu 4. CP w Żelaznej województwo śląskie 5. CP w Ligocie 6. CP w Zabrzegu 7. CP w Zebrzydowicach 8. CP w Pierśćcu 9. CP w Czeladzi 10. CP w Turze Żywioł nawiedził również dwa razy cmentarze w na tym cmentarzu ekshumacji. Wystarczyło jednak Trześni i Tarnobrzegu-Wielowsi (oba w województwie zabezpieczyć osuwisko do czasu, kiedy skarpa zostapodkarpackim), Wilkowie i Zagłobie (województwo nie naprawiona – mówi Anna Armatys, rzecznik pralubelskie) oraz Sandomierzu (województwo świętokrzy- sowy Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej skie). Poziom wody, który na zalanych terenach Podkar- w Krakowie. Do jednej ekshumacji doszło jednak na pacia miejscami sięgał 4 metrów, na cmentarzach pozo- cmentarzu parafialnym w Skoczowie (województwo śląstawił widocznymi jedynie wyższe grobowce i krzyże. skie), gdzie obfite deszcze groziły zniszczeniem jednego Najdłużej utrzymywała się woda na cmentarzu w Cze- grobowca. Jak wynika z informacji, które uzyskaliśmy w Wojeladzi (województwo śląskie). Tam 20 grobów przez 3 tygodnie stało w półmetrowej wodzie. wódzkich i Powiatowych Stacjach Sanitarno-EpideWoda wdarła się na 29 cmentarzy zlokalizowanych miologicznych, uszkodzenia grobów nie stwarzały w w 8 województwach. Choć przyczyny powstania powo- większości przypadków zagrożenia epidemiologicznego. dzi w poszczególnych częściach kraju były różne (silne – Większe zagrożenie stanowiła duża liczba utopionych opady deszczu, przerwanie wałów przeciwpowodzio- zwierząt gospodarskich, które przez 4 tygodnie pływały wych, gwałtowne podniesienie się poziomu wód grun- w wodzie o temp. 20 oC – tłumaczy Katarzyna Siekietowych), to szkody, jakie wyrządziła powódź na cmen- rzyńska-Zapała, zastępca Podkarpackiego Państwotarzach, wszędzie są podobne. Brunatna woda naniosła wego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego. szlam, błoto i śmieci, przewracała krzyże i płyty, przeWiększość cmentarzy jeszcze przed uporządkowasuwała całe nagrobki, a także rozmywała groby ziemne. niem zostało zdezynfekowanych przez wojska cheNa cmentarzu w Turze (województwo śląskie) zalegająca miczne lub specjalistyczne firmy. Przywracanie norprzez 6 dni woda doprowadziła do przewrócenia drzewa malności na terenach bezpośrednio przyległych do i uszkodzenia znajdujących się w pobliżu grobów. cmentarzy sprowadzało się do odkażenia studni i ujęć Groźba przeprowadzenia ekshumacji zawisła nad wodnych i oczyszczenia z osadów oraz odkażenia cmentarzem komunalnym w Dobczycach (wojewódz- budynków. – Z zalanym cmentarzem należy postępotwo małopolskie). Silne opady deszczu spowodowały wać tak samo jak z każdym innym terenem użyteczosunięcie skarpy ze znajdującym się na niej fragmen- ności publicznej. Należy go zdezynfekować zgodnie z tem cmentarza Jeleniec. Spadająca ziemia odsłoniła obowiązującymi zasadami – podkreśla pani Katarzyna nagrobki, które wręcz cudem ostały się na krawędzi Siekierzyńska-Zapała. urwiska. – Byliśmy przygotowani na przeprowadzenie Beata Mróz • województwo małopolskie 11. CK w Brzeszczach 12. CK w Dobczycach 13. CP w Woli Przemykowskiej 14. CP w Woli Rogowskiej 15. CK w Rzepienniku Marciszewskim 16. CP w Rzepienniku Strzyżewskim 17. CP w Radziszowie 18. CP w Świątnikach Górnych 19. CP w Kąclawie województwo podkarpackie 20. CP w Jaśle 21. CP w Tarnobrzegu-Wielowsi 22. CP w Trześni 23. CP w Mielcu 29 28 1 25 4 województwo lubelskie 24. CP w Wilkowie 25. CP w Zagłobie 26. CP w Janowcu 26 24 3 2 27 22 5 10 6 9 7 8 11 12 14 15 13 18 16 17 19 20 21 23 województwo świętokrzyskie 27. CP w Sandomierzu województwo mazowieckie 28. CP w Troszynie Polskim 29. CP w Zycku Polskim CK* cmentarz komunalny CP* cmentarz parafialny Ponad 60% nagrobków w Troszynie Polskim nadaje się do naprawy. Sprzedam komorę chłodniczą na 4 ciała typu K ZR-4.1 + wózek Stan bardzo dobry tel. 602 780 637 Nagrobki nie oparły się naporowi wody. Woda ustąpiła, straty zostały. Problemy Firm Każdego roku, w czasie wyznaczonym przez obowiązujące w całym kraju przepisy, na dużych i niewielkich cmentarzach przeprowadzane są ekshumacje. W większych miastach Sanepid rozpatruje kilka takich wniosków tygodniowo. Jeżeli przenoszenie szczątków ludzkich przeprowadzane jest zgodnie z obowiązującym prawem, wtedy ten dość drastyczny zabieg przebiega bez większych zakłóceń. Zdarza się jednak, że osoby zatrudniane przy ekshumacji omijają prawo i wtedy miejscowe władze i prawnicy mają pełne ręce roboty. Oto kilka takich przykładów z ostatnich miesięcy. W Biłgoraju pod koniec października ktoś późnym wieczorem zadzwonił na posterunek Policji z informacją, że na cmentarzu dzieje się coś podejrzanego. Dzięki temu funkcjonariusze złapali na gorącym uczynku pracowników jednego z miejscowych zakładów pogrzebowych, którzy właśnie wydobywali z grobu trumnę. Ponieważ nie powiadomiono o tym wydarzeniu Sanepidu, można było uznać, że ekshumacja jest przeprowadzana nielegalnie. Zwłoki wróciły do grobu, a osoby naruszające prawo zostaną wkrótce postawione przed sądem. Obowiązujące obecnie Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 r. w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi stanowi między innymi, że ekshumacje można przeprowadzać tylko między 16 października i 15 kwietnia i to wyłącznie we wczesnych godzinach porannych. Jeśli wydobywane z grobu ciało nie uległo mineralizacji, można je wyjąć z grobu tylko razem z trumną, której nie wolno otwierać. Na czas transportu trumna powinna być umieszczona w skrzyni wybitej blachą. A tymczasem niejaka pani MD zbudowała na cmentarzu w Osieku nad Notecią rodzinny grobowiec, w którym chciała pochować swoich dwóch nieżyjących braci. Sprawa była prosta, bo obaj spoczywali na tym samym cmentarzu. Podczas prawidłowo zorganizowanej ekshumacji pani MD doszła do wniosku, że w jednej z trumien zamiast zwłok brata były szczątki psa. Nic dziwnego, że swoje wątpliwości chciała jak najszybciej wyjaśnić. Zakład pogrzebowy odmówił przeprowadzenia następnej ekshumacji bez aktualnego zezwolenia Powiatowej Inspekcji Sanitarnej. Wtedy pani MD wynajęła przypadkowych robotników, którzy bez żadnych zezwoleń wydobyli z grobu kości i przekazali je zleceniodawczyni. Ktoś natychmiast powiadomił o tym proboszcza, a ten przekazał sprawę miejscowej prokuraturze. Szczątki po zbadaniu przez eksperta trafiły z powrotem do grobu, ponad wszelką wątpliwość bowiem były to szczątki ludzkie. Zachodzi możliwość, że pani MD zostanie oskarżona między innymi o zbezczeszczenie zwłok, za co grozi kara do dwu lat więzienia. Jak donosi lokalna prasa, kolejna nielegalna ekshumacja została przeprowadzona na cmentarzu komunalnym w Międzyzdrojach. Jest to cmentarz wypełniony po brzegi. Znalezienie miejsca na nową mogiłę graniczy niemal z cudem. Przez przypadek zdemaskowano autorów takich właśnie cudów. Są to pracownicy Zakładu Ochrony Środowiska, którzy zapewne na polecenie kierownika co jakiś czas wygospodarowywali nowe miejsce przez wykopanie jakiejś trumny i pochowanie jej ponownie około pół metra dalej. Oczywiście nikt nie zawracał sobie głowy przepisami. Po wykryciu jednej z takich spraw zachodzi podejrzenie, że było ich więcej. Kierownik podejrzanego zakładu natychmiast podał się do dymisji i nie wiadomo, jak dalej potoczy się ta sprawa. Niedawno śremska Policja została poinformowana przez pewnego pana o nielegalnej ekshumacji, a nawet być może kradzieży zwłok przez jego brata, który podrobił podpisy rodziny pod zgodą na przeniesienie zwłok na inny cmentarz. Po interwencji Policji okazało się, że ekshumacji jeszcze nie przeprowadzono, natomiast z cmentarza zniknęły już dwa cenne nagrobki. Stwierdzono więc, że w istocie planowano „wykradzenie” zwłok. Sprawą zajmuje się prokuratura. Jak widać nie wszyscy zawracają sobie głowę prawem. Zdarzają się coraz częściej przypadki samowolnego dysponowania szczątkami ludzkimi, co nie tylko naraża przypadkowych przechodniów na drastyczne widoki, ale jest też niebezpieczne ze względu na ewentualność skażenia środowiska. Nie każdy jest w stanie uznać, że szczątki naszych bliskich nie są naszą prywatną własnością. Aleksandra Danecka • C W Stowarzyszeniu Dokształcanie zarządców cmentarzy Co krok to dylemat Szkolenie dokształcające dla licencjonowanych zarządców nieruchomosci, zorganizowane przez Sekcję administratorów i zarządców cmentarzy PSKACiPP, miało tym razem miejsce w Warszawie w dniach 7 – 8 października 2010 i poświęcone było zarządzaniu nieruchomością cmentarną, głównie problematyce odzyskiwania grobów do ponownego pochówku. Gospodarzem spotkania był Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Warszawie, a miejcem zajęć Cmentarz Północny. Część teoretyczną szkolenia prowadził pan Kazimierz Mikulski, który mówił, jak z odzyskiwaniem grobów do ponownego pochówku radzi sobie Cmentarz Północny. Ta stosunkowo nowa nekropolia przez kiladziesiąt lat nie miała niedostatku miejsca do pochówku, więc nie zajmowano się odzyskiwaniem grobów, ale w ostatnich latach taka potrzeba zaistniała, ustalono więc procedurę. Pani dyrektor Danuta Kruk zdecydowała, że po upływie ustawowych 20 lat, jeśli nie wpłynie opłata przedłużająca, odczekuje się jeszcze lat 5, i dopiero gdy grób nadal nie zostanie opłacony, zostaje opatrzony tablicą z informacją „Grób przeznaczony do likwidacji”. Jeśli przez kolejny rok opłata nie zostanie wniesiona, a grób nie przedstawia wartości historycznej, przekazany zostaje do likwidacji. Firmy pogrzebowe, które dokonują pochówku w pozyskiwanym grobie, wykopują szczątki i pod nadzorem inspektora SANEPID-u przenoszą je do ossarium, sporządzają protokół przeniesienia szczątków, przekazują go do władz cmentarza, które dołączają go do dokumentów danego zmarłego, i dopiero wtedy mogą pochować następnego zmarłego w odzyskanym grobie. Procedura przewiduje również postępowanie w sytuacjach nietypowych, np. gdy po rozkopaniu grobu okaże się, że zwłoki nie uległy rozkładowi, bo np. są one umieszczone w worku foliowym. Wówczas odstępuje się od odzyskania grobu, bez względu na brak opłaty i maksymalny stan zaniedbania. Nie odzyskuje się też grobów w których pochowano osoby zmarłe na choroby zakaźne, bo – jak wykazały badania na jednym z cmentarzy w Paryżu – zarazki cholery panującej tam w XVII wieku przetrwały do dziś. W Stowarzyszeniu Część praktyczna szkolenia obejmowała zwiedzanie krematorium a następnie spacer do grobów wyznaczonych do likwidacji, do miejsc już wykorzystanych do ponownego pochówku oraz do ossarium. W czasie zwiedzania cmentarza uczestnicy szkolenia rozmawiali również na temat sposobów postępowania z prochami. Pan Kolczyński informował, że nie rozsypywanie na trawę i podlewanie, jak to niektórzy czynią, lecz zakopywanie jest właściwą formą postępowania z prochami. Temat likwidacji grobów tak zafrapował kursantów, że debatowano nad nim także w ramach popołudniowego panelu dyskusyjnego poświęconego niecodziennym przypadkom z praktyki zarządców cmentarzy. Zebrani dopytywali prowadzącego tę część szkolenia Mariana Kolczyńskiego o uregulowania prawne dotyczące likwidacji grobów. – Nie ma przepisu, który określałby, że trzeba ileś lat po upływie 20-letniego terminu odczekać aby móc grób ziemny zlikwidować. W Warszawie stosuje się okres 5 letni, u nas na Cmentarzu Komunalnym we Włocławku przyjęliśmy termin 3 letni – wyjaśniał prowadzący spotkanie pan Kolczyński. Dyskusję tego dnia ożywił poruszony przez Andrzeja Pachulskiego, zarządcę z Konina, wątek poszukiwania dysponentów grobów. – Z moich doświadczeń wynika, że 90 % korespondencji wysyłanej do osób, które w dokumentacji figurują jako dysponenci grobów, wraca do zarządu z adnotacjami świadczącymi o zmianie miejsca zamieszkania lub nie istnieniu adresata – mówiła Zofia Kluszycka, dyrektor ZCK we Wrocławiu. Zarządcy byli zgodni, że pomocne są ogłoszenia prasowe. Te o ogólnej treści przypominające o konieczności wniesienia opłaty prolongacyjnej po upływie 20 letniego okresu powinny zawierać informację o podstawie prawnej tego obowiązku wynikającej z art. 7 ust. 2 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych. – Publikowanie ogłoszeń prasowych wyczerpuje znamiona starannego działania, rozsyłanie zaś listów przypominających o obowiązku uiszczenia opłaty jest czymś więcej niż starannym działaniem – podsumował tę część panelu Kolczyński. Rozmawiano także o charakterze prawnym opłaty prolongacyjnej i skutkach jej wniesienia. – Wniesienie opłaty prolongacyjnej oznacza zgłoszenie zastrzeżenia wobec możliwości zlikwidowania danego grobu przez zarząd cmentarza i zabiera mu prawo do dysponowania nim – obrazowo tłumaczył prowadzący spotkanie. Wniesienie pisemnego zastrzeżenia wywołuje skutek prawny jedynie wówczas, gdy poparte jest stosowną opłatą prolongacyjną. Zarządcy z różnych części Polski wymieniali się doświadczeniami i opiniami odnośnie: statusu prawnego grobów murowanych, utrzymania ossariów, pojęcia dysponenta grobu, postępowania z nagrobkami z likwidowanych grobów. Drugiego dnia zajęcia szkoleniowe w stołecznym Hotelu Tina poprowadzili Marian Kolczyński i Dariusz Rudaś, W Stowarzyszeniu dyrektor Państwowego Powiatowego Inspektoratu Sanitarnego m.st. Warszawa. Dwugodzinne seminaryjno-wykładowe spotkanie poświęcone problematyce regulaminu cmentarza upłynęło na omówieniu definicji regulaminu cmentarza, wskazaniu organów uprawnionych do jego wydania, przedstawieniu zakresu spraw, które powinien regulować. – Regulamin cmentarza powinien być aktem podstawowym, fundamentem niejako – tłumaczył Kolczyński. Powinien regulować wszystkie sprawy związane z zarządzaniem, funkcjonowaniem i korzystaniem z niego. To zbiór Marian Kolczyński Dariusz Rudaś przepisów przede wszystkim porządkowych (m.in. nakazy i zakazy dotyczące zachowania osób przebywających na cmentarzu, zagospodarowanie i wygląd grobów, stawianie nagrobków, tablic, ławeczek, zasady dostępu i korzystania z urządzeń i instalacji cmentarnych). Jeśli regulamin jest uchwalony przez Radę Miasta lub Radę Gminy, a więc jest aktem prawa miejscowego - wyjaśniał Kolczyński - może ustanawiać nowe prawa dotyczące ogółu osób, instytucji i podmiotów gospodarczych korzystających z danego cmentarza ale tylko w sprawach, które nie są uregulowane w przepisach wyższego rzędu, tj. w ustawach czy rozporządzeniach. Uczestnicy spotkania otrzymali projekt regulaminu wzorcowego i zapowiedź kontynuowania tematu na kolejnych spoo tym, że oprócz bakterii i wirusów czyhają na pracowtkaniach Sekcji Zarządców PSKACiPP. ników zakładów pogrzebowych i cmentarzy tzw. przePrzekrojowy, rzeczowy i interesujący wykład na temat trwalniki, wobec których środki dezynfekcyjne nie są postępowania ze zwłokami wygłosił tego dnia Dariusz skuteczne – przekonywał specjalista od spraw sanitarnoRudaś, dyrektor Państwowego Powiatowego Inspektoratu Sanitarnego. – Zarazki cholery mogą przetrwać w ziemi -epidemiologicznych. Prelegent przedstawił uregulowanawet 600 lat. Znany jest przypadek zachorowania arche- nia dotyczące postępowania ze zwłokami osób zmarłych na choroby zakaźne oraz wykaz tych chorób a także proologów, którzy rozkopywali w Rosji kurhany osób zmarłych blematykę usytuowania cmentarzy w kontekście oddziana cholerę ponad 500 lat wcześniej. Szczególnie ostrożnie ływania ich na otoczenie. Bo choć częściej bakteriami trzeba podchodzić do zmarłych, o których wiemy, że w i wirusami zarażamy się od żywych, to i zmarli mogą ostatnim czasie przebywali w szpitalu zakaźnym. Konieczne jest stosowanie środków dezynfekcyjnych i ochrony osobi- nam w tym przypadku wyrządzić krzywdę. I jak dowostej, sterylizowanie narzędzi i poddawanie się szczepieniom. dzi przypadek rosyjskich archeologów, mogą to uczynić nawet wiele setek lat po swojej śmierci. – Najważniejszy jest jednak zdrowy rozsądek i wiedza choćby Jadwiga Grabarczyk, Beata Mróz • MIĘDZYNARODOW Y TRANSPORT ZMARŁYCH International Funeral Service - Poland 24h 0 048 604 559 569 fax 0 048 29 71 71 827 e-mail: [email protected] w w w.drejka.ocom.pl 0 6 -20 0 Maków Mazowiecki, ul. Wrzosowa 2 Nawiążemy współ pracę z zakładami pogrzebowymi na korzystnych warunkach Targi Funeralne MEMENTO – VENIA 2010 Targi Funeralne MEMENTO – VENIA 2010 Targi R w nowej odsłonie Stoisko SCACF włoskiego potentata w produkcji trumien ozmach, elegancja, międzynarodowy charakter ekspozycji – tak w skrócie można podsumować V Targi Funeralne MEMENTO-VENIA, które odbywały się w Warszawskim Centrum EXPO XXI w dniach 19 i 20 listopada 2010 roku. Targowy rozmach to zasługa nie tyle organizatorów – Polskiego Stowarzyszenia Funeralnego (Polskiego Stowarzyszenia Kremacyjnego Administratorów Cmentarzy i Przedsiębiorców Pogrzebowych), co samych wystawców, których rekordowa liczba 91 zajęła 4000 m 2 powierzchni Centrum EXPO. Pomysłowość w aranżacji stoisk w połączeniu z ich przestrzennością, a niekiedy wyspowym układem, dało efekt estetyczny jakiego jeszcze nigdy wcześniej w Polsce podczas imprez funeralnych nie osiągnięto. Odwiedzenie Targów MEMENTO przez ponad 2000 krajowych i zagranicznych branżystów potwierdziło prestiż i ugruntowało pozycję Targów MEMENTO na mapie najważniejszych, w naszej części Europy, imprez targowych dla branży cmentarno-pogrzebowej. „Europejskość” MEMENTO-VENIA 2010 podkreślił także swoisty mariaż z Czeskim Stowarzyszeniem Pogrzebowym (Sdružení Pohřebnictví v ČR). Precedensowa, polsko-czeska współpraca wsparta elitarnym patronatem FIAT-IFTA (Światowej Federacji Opreratorów Funeralnych) sprawiła, że Warszawa przez dwa listopadowe dni 2010 roku stała się miejscem, w którym podejmowano liczących się krajowych i zagranicznych przedstawicieli branży: Gus Nichols, Prezydent FIAT-IFTA z Irlandii, Gerard Knap z Holandii (FIAT-IFTA), Rolf Lichtner z Niemiec (Dyrektor EFFS – Europejska Federacja Służb Pogrzebowych), Nino Leanza, Prezes TANEXPO – organizator Targów w Bolonii. Do stolicy Polski przybyły także władze i przedstawiciele branżowych Stowarzyszeń z Czech, Słowacji, Rosji, Litwy i Bułgarii. Nie zawiedli indywidualni zagraniczni goście – Białorusini, Czesi, Irlandczycy, Litwini, Łotysze, Niemcy, Rosjanie, Słowacy, Szwedzi, Rosjanie, Rumuni, Ukraińcy i Włosi. Targi Targi 4. China International Funeral Expo (CIFE 2010) Chiny - przede wszystkim kremacja 13. edycja Międzynarodowych Targów BEFA 2010 Śmierć Karawan autobusowy z wydzielonym przedziałem dzają tezę, że pochówek w tej części świata to przede trumiennym i salonką dla żałobników wyposażoną w wszystkim kremacja. O tym świadczą też statystyki. barek i skórzaną kanapę przykuł uwagę delegatów 11. Działające w Chinach 1692 domy pogrzebowe i kreKonwencji FIAT-IFTA, którzy zwiedzili największą matoria pochowały w 2009 roku 9 mln 350 tys. ludzi, chińską wystawę pogrzebową CIFE 2010. Odbywa- z czego 4 mln 534 tys. osób poddanych zostało krejące się w pekińskim Pałacu Narodów 22 czerwca br. macji. Targi cieszyły się ogromnym zainteresowaniem, Targi zgromadziły chińskich i azjatyckich producen- a w niektórych stoiskach panował wręcz tłok. Do tów, dystrybutorów i usługodawców z sektora funeral- tego trzeba się jednak przyzwyczaić nawet na targach nego, na którego rzecz w samych Chinach pracuje 75 pogrzebowych organizowanych przecież w kraju, w tys. osób. Prezentowane produkty (różnorodność pie- którym żyje 1 miliard 360 mln ludzi. ców kremacyjnych, urn, specjalnych nosideł) potwier- Marek Cichewicz • nie musi być czarna BEFA 2010 przynajmniej na pierwszy mania zieleni, wsparcia psychologicznego, ubezpieczeń, rzut oka miała mało funeralną oprawę. Żywą, zdo- aranżacji wystaw sklepowych i innych reprezentowało minowaną amarantem kolorystykę, wszechobecną na 71 podmiotów. 40 przedsiębiorstw przedstawiło swoje ponad 20 tys. m2 13. i 14. hali Centrum Targowego w produkty i usługi w zakresie wyposażenia branży poDüsseldorfie wzmocniono obrazami rozdmuchiwanego grzebowej w specjalistyczny sprzęt i oprogramowanie do konfetti. Nie kojarząca się z pogrzebem tonacja w za- obsługi zakładów pogrzebowych i kancelarii cmentarzy. myśle organizatorów unaocznić miała motto tegorocz- Czwarty segment: Media i Kultura (27 firm) zagosponej, odbywającej się w dniach 13-15 maja, wystawy: darowały wydawnictwa pism i książek branżowych, wy„BEFA 2010: bunt”. Niemieckie „bunt” to podkreślenie twórcy pośmiertnych masek, popiersi i portretów oraz różnorodności, rozmaitości, zmian, postępu i kulturo- mistrzowie ceremonii pogrzebowych. 73 stoiska miały wej wrażliwości – cech charakterystycznych dla dyna- w asortymencie produkty i usługi z dziedziny „akcesomicznie zmieniającej się branży pogrzebowej. Funeralne ria i dekoracje pogrzebowe” – krzyże, pomniki nagrobrozmaitości prezentowane na 250 stoiskach wystawców ne, dekoracje kwiatowe i nagrobne, odzież pogrzebowa, z Niemiec, Włoch, Holandii, Rumunii, Chorwacji, Pol- wystrój trumien, świece i kandelabry. W ramach szóski, Słowacji, Austrii uszeregowano w tym roku w sześć stej kategorii tematycznej wystawiły się 53 firmy ofedziałów wystawowych. W ramach pierwszego zatytuło- rujące techniczne i higieniczno-sanitarne rozwiązania wanego: klasyczna branża pogrzebowa – usługi pogrze- dla branży cmentarno-pogrzebowej – sprzęt do prac na bowe, karawany, trumny, urny, akcesoria; pochówek: cmentarzach, wyposażenie domów pogrzebowych, systradycyjny, urnowy, ekologiczny, morski; repatriacja temy: nagłośnienia, klimatyzacji i wentylacji. Było tez kilka ciekawostek… zwłok – swoją ofertę zaprezentowało 129 firm. Kategorię „usługi” w zakresie architektury cmentarzy, utrzy Marek Cichewicz • Trumny malowane według wzoru klienta Brytyjskie trumny z owczej wełny Wyposażenie kaplicy Koparka do grobów Karawan autobusowy Zimne łóżko Kolumbarium do wnętrza Nosidło na urnę Prawo - orzecznictwo Naczelny Sąd Administracyjny: regulamin cmentarza komunalnego ustala Rada Gminy lub Miasta Teza tej treści znalazła się w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 października 2009 roku jednoznacznie stwierdzającym, że nadanie regulaminu cmentarza komunalnego nie jest ustawową kompetencją burmistrza (wójta, prezydenta miasta), czyli organu wykonawczego. Orzeczenie NSA daje istotną wskazówkę, w jaki sposób rozgraniczać kompetencje organów prawodawczych i wykonawczych na obszarze gminy. Sąd kasacyjny stanął bowiem na stanowisku, że z kompetencji burmistrza (wójta, prezydenta miasta), określonej jako zarządzanie cmentarzem, nie można wywodzić kompetencji w zakresie uchwalania regulaminów będących przepisami prawa miejscowego z zakresu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. NSA podkreślił, że na podstawie ustawy o samorządzie gminnym gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy. Ustanawia je Rada Gminy w formie uchwały. W ocenie NSA art. 2 ust. 1 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych nie przyznaje wójtom, burmistrzom, prezydentom miast kompetencji do stanowienia przepisów w zakresie regulaminów cmentarzy komunalnych. Właściwość do stanowienia aktów prawa miejscowego zastrzeżona jest do kompetencji Rady Gminy. Kompetencja wójta do stanowienia aktów prawa miejscowego ogranicza się tylko do przepisów porządkowych w sytuacjach niecierpiących zwłoki. NSA swoje stanowisko wywiódł z przepisów Konstytucji RP z 1997 roku. Sąd zauważył, że zgodnie z jej uregulowaniami to organy samorządu terytorialnego na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Zasady zaś i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa. Z tej regulacji konstytucyjnej wypływa, zdaniem NSA, zasadnicza konsekwencja w zakresie stanowienia prawa miejscowego: kompetencji do stanowienia aktów prawa miejscowego nie można domniemywać. Muszą być one wyraźnie przyznane przez przepisy prawa. ks • Sąd Apelacyjny: nagrobek nie musi być najtańszy Precedensowy wyrok w sprawie jej pełną rekompensatę poniezwrotu kosztów ubezpieczenia sionych wydatków. Zdaniem nagrobka przez PZU wydał Sąd sądu ubezpieczyciel nie może Okręgowy w Lublinie. Otóż się tylko ograniczać do pokrykoszt nagrobka tragicznie zmar- wania wydatków na najniższym łego w wypadku samochodo- poziomie, ale powinien także wym trzydziestoletniego miesz- uwzględniać wszelkie inne kańca Lubartowa wyniósł 15,5 uwarunkowania: sytuację matetysiąca złotych. Jednak ubezpie- rialną rodziny zmarłego oraz czające sprawcę wypadku PZU fakt, że chodzi o osobę zmarłą postanowiło zwrócić wdowie po w tragicznych okolicznościach. zmarłym jedynie 5,5 tysiąca zło- Według powszechnego odczutych uzasadniając to tym, że tyle cia otoczenia wymaga to szczeprzeciętnie kosztuje postawie- gólnego uhonorowania zmarnie pomnika w okolicy Lubar- łego okazalszym nagrobkiem. towa. Wdowa podała wów- Wyrok utrzymał w mocy Sąd czas ubezpieczyciela do sądu Apelacyjny w Lublinie. i sprawę wygrała. Zasądzono mj • B Prawo (Bez)Prawne? praktyki w zachodniopomorskiem W województwie zachodniopomorskim rozpowszechnia się zwyczaj dokonywania pochówków w grobach ziemnych przed upływem lat 20, pomimo wyraźnego zakazu ustawowego. Z jawisko nasiliło się gdy stanowisko w tej sprawie zajął Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szczecinie, a poparł je Główny Inspektor Sanitarny. PPIS stwierdził, że „użycie grobu do pochowania zwłok do istniejącego grobu po uprzednim wydobyciu pochowanych wcześniej zwłok lub szczątków, pogłębienie istniejącego grobu i użycie tak przygotowanego grobu głębinowego na pochowanie zwłok lub szczątków nie jest ekshumacją, zatem nie wymaga wydania zezwolenia przez PPIS”. Zakłady pogrzebowe, mając taką decyzję, utwierdziły się w przekonaniu, iż pogłębienie każdego grobu jest możliwe o każdej porze dnia i roku, bo skoro nie jest to ekshumacja, to teraz już hulaj dusza, wszystko wolno. Nie będę tu opisywał, w jakim stanie są zwłoki, kiedy nie uległy one jeszcze całkowitej mineralizacji, ale czasem jest to widok makabryczny. niosek, że teraz wszystko wolno, zakłady pogrzebowe wysnuły sobie same. Same zinterpretowały stanowisko inspekcji sanitarnej, oczywiście na swoją korzyść. Przecież inspektor sanitarny nie stwierdził, że stosowane przez zakłady pogrzebowe praktyki są możliwe, pozwolenia na to nie dał, zgody nie wyraził. Inspektor sanitarny stwierdził tylko, że nie jest to ekshumacja i nie jest wymagana jego zgoda, a czy takie praktyki są możliwe, to on na ten temat w ogóle się nie wypowiedział. Wniosek wysnuty na podstawie pisma PPIS jest własną nieuprawnioną i bezpodstawną interpretacją zakładów pogrzebowych. Nie W było intencją inspektora sanitarnego zajęcie stanowiska sprzecznego z ustawą, wręcz przeciwnie. Przeanalizował on ustawę bardzo dokładnie i zajął stanowisko takie, do jakiego upoważnia go ustawa. Zachęcam zakłady pogrzebowe do dokładnego zapoznania się z ustawą o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Nie może być przecież tak, że stanowisko inspektora sanitarnego zajęte zgodnie z upoważnieniem (wynikającym z ustawy) interpretowane jest w sposób sprzeczny z zapisem ustawowym i żeby ta niewłaściwa interpretacja była podstawą działania. Interpretacja ważniejsza od zapisów ustawowych? Do czego to doszło? stawa w art. 7 ust. 1 określa wyraźnie, że grób nie może być użyty do ponownego pochowania przed upływem lat 20 i jest to zasada generalna, którą należy bezwzględnie przestrzegać, chyba, że są jakieś wyjątki zapisane oczywiście w ustawie. Zasada ta, mówiąc że nie wolno dokonywać pochówku przed upływem lat 20, zapewnia jednocześnie nienaruszalność grobu przez ten okres. Tylko w niektórych wyjątkowych sytuacjach można tę nienaruszalność naruszyć. Wyjątków jest kilka, ale w tym wypadku chodzi o wyjątek określony w art. 15 ust. 1, 2, 3. Jest tu wyraźnie napisane, że jeśli jest to ekshumacja, to m.in. na wniosek rodziny... za zezwoleniem właściwego inspektora sanitarnego... itd. A jeśli to nie jest ekshumacja? Jeśli to nie jest ekshumacja, to i sprawy nie ma. Skoro sprawa (ten wyjątek) w ustawie opisana nie jest (bo artykuł 15 ustawy dotyczy U sposobu postępowania przy ekshumacji oraz uprawnień osób uprawnionych do pochowania, a także prokuratora, sądu, inspektora sanitarnego, ale tylko w przypadku, gdy chodzi o ekshumację), to ani krewni zmarłego, ani działające w ich imieniu zakłady pogrzebowe nie mają prawa wnioskować o dochowanie, a inspektor sanitarny zgody wydawać nie musi. Po prostu nie istnieje żadna podstawa prawna. Obowiązuje przepis o nienaruszalności grobu przez 20 lat. To tyle. Jasno i wyraźnie. ogę jeszcze dodać, że ani krewni zmarłego, ani zakłady pogrzebowe nie mogą domagać się od zarządu cmentarza wyrażenia zgody na działania niezgodne z prawem. Każdy kto namawia, zachęca czy, nie daj Boże, wymusza działania niezgodne z prawem, sam podlega określonym sankcjom. akaz dokony wania pochówków w grobie ziemnym przez 20 lat został wprowadzony po to, aby trumna ze zwłokami mogła się zmineralizować i w sposób naturalny połączyć się z naszą matką – ziemią. o że w grobie po latach można pochować następną osobę, to tylko możliwość, a nie obowiązek. Z tej możliwości można skorzystać wtedy, gdy mamy przekonanie (ale już po 20tu latach), że w grobie już prawie nie ma śladów pochowanej uprzednio osoby. Tylko takie działanie świadczy o należytym szacunku dla osób zmarłych, którym my żyjący powinniśmy zapewnić należyty spokój po śmierci. M Z T Marian Kolczyński • Po raz pierwszy na MEMENTO Mini sprzęt do Maxi cmentarnych zadań INTEGRA działa w branży komunalnej od 2001 roku. To firma o profilu handlowo-usługowo-konsultingowym. Jej właścicielem jest Sławomir Kamiński. Z Dorotą Spałek, specjalistką ds. marketingu w INTEGRZE, rozmawia Agata Rożek. Czym konkretnie zajmuje się Wasza firma? cji zamiatarek chodnikowych – kompaktowych i drogo– Jesteśmy dostawcą sprzętu do zakładów komu- wych, oraz sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego nalnych w całej Polsce oraz świadczymy usługi ser- na lotniskach i terenach budowlanych: duńskiej BEAM wisowe sprzętu komunalnego, zarówno gwarancyjne, – producenta wysoko wyspecjalizowanego sprzętu lotnijak i pogwarancyjne. Prowadzimy także konsultacje i skowego, szwajcarskiej firmy BOSCHUNG, niemiecdoradztwo w zakresie dostosowania przedsiębiorstw i kiej KUPPER WEISER – producenta pługów lemieszosamorządów do obowiązujących standardów i wymo- wych i wirnikowych, posypywarko-solarek, zamiatarek, gów, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony środo- oczyszczarek na autostrady i lotniska oraz specjalnych wiska. Zapewniamy również pomoc w obszarze sposobu systemów elektronicznych służących do odladzania dróg finansowania zakupu, przygotowaniu oferty leasingowej w newralgicznych punktach, włoskiej FARID produkulub kredytowej. jącej śmieciarki wykorzystywane do wywozu odpadów stałych, włoskiej firmy MORO – producenta specjalistycznych urządzeń do ciśnieniowego mycia i czyszczenia kanalizacji, duńskiego przedsiębiorstwa EGHOLM – producenta maszyn wielofunkcyjnych, przydatnych m.in. do koszenia i odśnieżania, niemieckiej firmy KIEFER GMBH specjalizującej się w produkcji minipojazdów o wszechstronnym zastosowaniu, francuskiej MEGA produkującej minipojazdy wielofunkcyjne, niemieckiej HOLTEN – wiodącej firmy w dziedzinie technologii magazynowania soli drogowej, WINTERMANTEL – producenta sortowni oraz poszczególnych urządzeń niezbędnych w procesie recyklingu, holenderskiej firmy BOLLEGRAAF – europejskiego lidera w zakresie dostaw technologii, maszyn i urządzeń oraz systemów dla mechanicznej i mechaniczno-biologicznej obróbki zmieszanych odpadów komunalnych. Co jest dla Was priorytetem? Dlaczego zdecydowaliście się wziąć udział w – INTEGRA kładzie duży nacisk na wprowadzenie i MEMENTO? – Chcemy dotrzeć do kolejnego segmentu rynku rozwój nowych technologii oraz skorelowaną z tym produkcję i sprzedaż markowych wyrobów. Szeroki asor- poprzez gamę produktową dla niego dedykowaną. tyment proponowanych przez nas produktów, a także Zaprezentujemy dwa pojazdy wielofunkcyjne – Boki wysoka jakość wykonania i fachowa obsługa serwisowa i Egholm, oraz koparkę Boki. Wynajęliśmy 80 m 2 , z w zestawieniu z atrakcyjnymi cenami, są niewątpliwymi czego 30 m 2 zajmować będzie zabudowa. Na pozostałej atutami naszej firmy i gwarantują kompleksową obsługę. powierzchni wystawimy maszyny. Co ciekawego można o nich powiedzieć? Jaki sprzęt oferujecie? – Jesteśmy wyłącznymi przedstawicielami firm: – Egholm 2200 to pojazd wielofunkcyjny z kompletangielskiej JOHNSTON – światowego lidera w produk- nym wyposażeniem, pozwalającym na pracę przez 365 Po raz pierwszy na MEMENTO dni w roku. Posiada zamiatarkę podciśnieniową z czterema szczotkami oraz rurę do liści. Egholm 2200 jest wyposażony w pięć rodzajów kosiarek, w tym kosiarki rotacyjne i bijakowe, sprzęt utrzymania zimowego w postaci pługów lemieszowych, wirnikowych i hydraulicznych typy „V”, jak również szczotkę do śniegu oraz posypywarkę. Warto także wspomnieć o frezie do trawy czy miniładowarce przydatnej do podstawowych prac ogrodowych i budowlanych. Pojazd Boki ma wszechstronne zastosowanie. Może być wykorzystywany do robót nie tylko komunalnych, ale również przez prywatnych usługodawców i jednostki służb drogowych. Umożliwia wykonywanie różnorodnych zadań, np. prac transportowych, zamiatania i zmywania ulic, zbierania liści, wywożenia śmieci. Pojazd komunalny sprawdza się również w warunkach zimowych (odśnieżanie, odladzanie i posypywanie powierzchni). Unikatową cechą maszyny jest prosty montaż wszelkich urządzeń dodatkowych i oprzyrządowania do rozbudowy z systemem szybkiej wymiany. Dlatego też może go obsługiwać jeden człowiek. Z kolei koparki firmy Kieffer GmbH tworzone są przede wszystkim w oparciu o bezwzględną dbałość o ochronę środowiska. Wprowadzane innowacje i zastosowane rozwiązania gwarantują najwyższą jakość sprzętu w zakresie bezpieczeństwa, rentowności, wydajności, niezawodności oraz wygody operatora. W koparkach zastosowane są ekonomiczne silniki o sporej mocy, co stawia je na pierwszym miejscu wśród koparek kompaktowych. Sterowane są za pomocą nadajnika radiowego lub pracy operatora. Zarówno rozmiary koparek, jak i rozwiązania napędu sprawiają, że maszyny te potrafią pracować w najbardziej niedostępnych miejscach, np. na starych cmentarzach z niedostępnymi miejscami. Czego spodziewacie się po ekspozycji? – Zaistnienia na r ynku funeralnym jako dostawca najwyższej klasy urządzeń – tak zaprojektowanych i tak w ykonanych, aby sprostać oczekiwaniom wielu klientów. Mamy nadzieję, że nasza oferta ich zainteresuje. Statystyki Raport MEMENTO Kremacja w Polsce w 2010 roku Najwięcej, bo po cztery piece, mają krematoria na Śląsku. W kremacyjnych statystykach przoduje Wrocław i Warszawa. Cena spopielenia utrzymuje się w granicach 600 - 800 zł. W Warszawie cena spopielenia została w stosunku do połowy 2010 roku obniżona o blisko 140 zł. Część krematoriów nie podaje liczby spopieleń. – Informacje, o które pani prosi, są ścisłą tajemnicą – uważa Anna Czyżak z wyszkowskiego krematorium. W Głogowie nie podano nam nawet ceny kremacji. Informacje o liczbie spopieleń w kiedy to w 7 ośrodkach (bez Aurory) mniej) i o blisko 16 % w Warszawie 2010 roku udostępniło 8 z 13 polskich wykonano łącznie 18 212 kremacji (717 usług mniej). To efekt pojawiekrematoriów. Do grupy 7 ośrodków wychodzi, że w 2010 roku spopielo- nia się w pobliżu stolic Wielkopolski kremacyjnych, które bez problemów no o 646 zmarłych więcej (z Auro- i Mazowsza nowych ośrodków kreupubliczniło swoje statystyki za 2009 rą, która od marca 2010 r. wykonała macyjnych. rok – Częstochowa, Gdańsk, Łódź 1800 kremacji – o 2 446 zmarłych Z posiadanych danych wynika, (Klepsydra), Poznań, Szczecin, War- więcej). Wyniki działalności po- że w ubiegłym roku największy, bo szawa, Wrocław – dołączyło prywat- szczególnych spopielarni dowodzą, 23% wzrost liczby kremacji miał ne krematorium Aurora z Dąbrowy że wzrost liczby zleceń na kremacje miejsce w krematorium w SzczeGórniczej, które zainaugurowało waha się w skali kraju od 5% do 23 cinie. Wykonano tu w 2010 roku – %. Średni wskaźnik wzrostu liczby 1 952 spopieleń, tj. o 369 usług więdziałalność w marcu 2010 roku. Z udostępnionych danych wyni- kremacji dla krematoriów, które po- cej niż w 2009. O 22 % więcej zleka, że 8 krematoriów – Częstochowa, dały dane za zeszły rok uplasował się ceń, w porównaniu z rokiem 2009, Dąbrowa Górnicza, Gdańsk, Łódź na poziomie prawie 14 %. wykonała w 2010 roku łódzka Dwa krematoria – w Poznaniu i „Klepsydra”. Oznacza to, że spopie(Klepsydra), Poznań, Szczecin, Warszawa, Wrocław – wykonało w 2010 Warszawie odnotowały w 2010 roku lono tu o 407 zmarłych więcej niż roku 20 658 kremacji. Jeśli porów- spadek liczby kremacji w porów- w roku 2009. Trzecie miejsce, jeśli nać te dane ze statystykami z tych naniu z 2009 rokiem odpowiednio chodzi o wzrost liczby kremacji, samych krematoriów za 2009 rok, o ponad 1% w Poznaniu (38 usług biorąc pwod uwagę dostępne dane, zajął Gdańsk. Utrzymująca się od Liczba spopieleń Liczba spopieleń Liczba cena za usługę Krematorium lat duża liczba spopieleń w tym je2009 2010 pieców w 2010 r.w zł dynym w tej części Polski kremaWrocław 3616 3844 2 600 torium przełożyła się w 2010 roku 791,80 (I połowa 2010 roku); Warszawa 4536 3819 3 II poł. 652,70 na 13,5 % wzrost, co oznaczało 680 (760 344 dodatkowych, w porównaniu z Poznań 2975 2937 2 z udziałem rodziny) 2009 r., usług. W sumie w 2010 r. Gdańsk 2556 2900 2 760 było ich w Gdańsku 2900. Wzrosty Łódź „Klepsydra” 1860 2267 1 600 na poziomie 5% – 6% odnotowały Szczecin 1583 1952 1 600 odpowiednio krematoria w Często1800 chowie i Wrocławiu. W ośrodku Dąbrowa Górnicza – 2 600 (od marca 2010) częstochowskim wykonano w suCzęstochowa 1086 1139 2 600 mie 1 139 usług (o 53 więcej niż w Bytom brak info* brak info* 4 600 2009 r.), we Wrocławiu zaś, gdzie Głogów brak info* brak info* 1 brak info* liczba kremacji w 2010 r. wyniosła 600 dla zleceniodawców z obcej firmy; 700 dla osób 3 844, liczba usług zwiększyła się o Łódź brak info* brak info* 2 zamawiających obsługę „H. Skrzydlewska” 228 (w 2009 roku – 3 616). pogrzebu w „H. Skrzydlewska” Z udostępnionych danych wynika, Ruda Śląska brak info* brak info* 4 600 że najwięcej kremacji wykonano w Wyszków brak info* brak info* 2 660 spopielarni we Wrocławiu (3 844) i * odmowa podania informacji Statystyki Warszawie (3 819). Na trzecim miejNajwięcej za usługę kremacyjną scu znalazł się Poznań (2 937). O 37 żądano (do połowy 2010 roku) w krekremacji mniej wykonało kremato- matorium w Warszawie – 791,80 zł rium w Gdańsku (czwarte miejsce). (od połowy roku – 652,70 zł) oraz Dalej znalazły się krematoria: z Ło- w Gdańsku – 760 zł. W Poznadzi – Klepsydra (2 267), Szczecina niu kremacja bez udziału rodziny (1 952), Dąbrowy Górniczej (1 800) kosztowała 680 zł (udział bliskich i Częstochowy (1 139). dodatkowo 80 zł). We wszystkich pozostałych krematoriach, z wyjątkiem Wyszkowa, gdzie za kremację trzeba zapłacić 660 zł, oraz Łodzi Firma „H. Skrzydlewska” (cena 600 lub 700 zł) – kremacja kosztowała w 2010 roku 600 zł. Agata Rożek • Katarzyna Skowrońska • Ogólnopolska prasa W 2010 roku o rynku kremacji w Polsce Ile w Polsce spopiela się ciał? – pytano na łamach Dziennika Gazety Prawnej 23 września 2010 r. Nie wiadomo, bo większość prywatnych krematoriów nie podaje takich danych mediom. Szefowie krematoriów zasłaniają się tajemnicą handlową. Statystyk spopieleń oraz danych dotyczących pogrzebów tradycyjnych nie gromadzą także ani Główny Urząd Statystyczny, ani instytucje samorządowe czy rządowe – doniosła Gazeta Prawna. Jeszcze kilka lat temu polska branża pogrzebowa nie robiła problemów z udostępnianiem danych. Teraz zaostrza się rywalizacja między krematoriami. W ciągu ostatnich trzech lat powstało pięć spopielarni, szykują się kolejne takie inwestycje. Wielkość rynku jest ukrywana w obawie przed konkurencją. Polska Izba Pogrzebowa nie zajmuje się zbieraniem danych o liczbie kremacji. Jej prezes, Witold Skrzydlewski sam nie udostępnia statystyk krematorium rodzinnej firmy „H. Skrzydlewska” z Łodzi. – A po co ma konkurent zza ściany to wiedzieć? – ucina rozmowę. Inaczej do sprawy podchodzi Polskie Stowarzyszenie Kremacyjne Administratorów Cmentarzy i Przedsiębiorców Pogrzebowych. Jego prezes, Tomasz Salski upublicznia dane o kremacjach. Tłumaczy, że skontaktowało się z nim Towarzystwo Kremacyjne z Wielkiej Brytanii, które zbiera dane do raportu o kremacjach. Kremacyjne statystyki krajów europejskich podawane są do publicznej wiadomości w zimowym wydaniu magazynu „Pharos”. Susan Brouwer z Międzynarodowej Federacji Kremacyjnej zauważa, że nie ma obowiązku przekazywania takich danych, ale spływają one z prawie wszystkich europejskich krajów. W Stowarzyszeniu przekonują, że dane kremacyjne są ważne. – Problem ich braku zasygnalizowaliśmy w trakcie rozmów z Głównym Inspektoratem Sanitarnym przy okazji przygotowywanej nowelizacji ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Dokładne określenie skali spopieleń jest istotne przy rozważaniu propozycji związanych z kremacją i rozsypywaniem prochów w tzw. ogrodach pamię- ci – tłumaczy Barbara Zawadzka z warszawskiego biura PSKACiPP. Edmund Rauba, dyrektor Zakładu Cmentarzy Komunalnych w Olsztynie uważa, że kremacyjną statystyką powinna dysponować administracja rządowa, choćby przez wzgląd na planowanie cmentarzy. W Ministerstwie Infrastruktury tłumaczą, że wiedza na temat proporcji między pochówkami tradycyjnymi a kremacyjnymi dotyczy polityki przestrzennej gminy. – Przypuszczamy, że potencjalnie zainteresowanymi wynikami tych badań mogłyby być samorządy, jednak Ministerstwo Infrastruktury nie ma informacji o zbieraniu przez nie takich danych – zaznacza Teresa Jakutowicz, zastępca dyrektora Biura Informacji i Promocji Ministerstwa Infrastruktury. W świetle obowiązującego prawa prywatne krematoria nie mają obowiązku informowania o liczbie dokonanych kremacji. Traktowane są jak inne podmioty gospodarcze. Informacje te stanowią tajemnicę ich przedsiębiorstw w rozumieniu art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. – Mają one wartość gospodarczą, a ich ujawnienie mogłoby wyrządzić szkodę tym firmom – mówi Anna Bajerska, radca prawny z warszawskiej kancelarii prawnej „Chałas i Wspólnicy”. Zdaniem prof. Tadeusza Dobosza z Katedry Medycyny Sądowej Akademii Medycznej we Wrocławiu nie powinno być przeciwwskazań do przekazywania informacji o liczbie spopieleń. Spalanie ludzi to co innego niż produkcja np. cementu. – Jasność w tej materii leży w interesie samych przedsiębiorców pogrzebowych. Uniknie się w ten sposób podejrzeń o przekręty fiskalne. Utajnianie danych może też prowadzić do patologii i skutecznie uniemożliwić rozwiązanie zagadek kryminalnych. Ciało po kremacji w nowoczesnym piecu zamienia się w pył, okruchy kostne są mielone w specjalnych młynkach. Nie potrafimy obecnie izolować DNA z takiego materiału. Dopiero nad tym zaczynamy pracować – zauważa prof. Tadeusz Dobosz. Jesteśmy z Państwem już 14 lat Memento czytasz i wiesz Dwumiesięcznik Funeralny Konferencja uzgodnieniowa w GIS z udziałem przedstawicieli naszej branży rozPorządzeNIe teraz uStawa PóźNIej 18 maja br. przedstawiciele Polskiego Stowarzyszenia Funeralnego – wiceprezes Danuta Kruk, dyrektor Biura Barbara Zawadzka i sekretarz Franciszek Maksymiuk wzięli udział w konferencji uzgodnieniowej zorganizowanej przez Główny Inspektorat Sanitarny dotyczącej projektu rozporządzenia w sprawie sposobu przechowywania zwłok i szczątków ludzkich. Spotkanie z udziałem Jana Orgelbranda, zastępcy Głównego Inspektora Sanitarnego, upłynęło pod znakiem konsultacji konkretnych zapisów rozporządzenia z praktykami z naszej branży reprezentowanymi także przez przedstawicieli Polskiej Izby Pogrzebowej – Witolda Skrzydlewskiego i Dariusza Dutkiewicza. Konferencja stała się także okazją do zadania pytań dla branży zasadniczych – „Kiedy jest szansa na nową ustawę pogrzebową?” – pytała Barbara Zawadzka. – „Dostrzegamy konieczność zmian i jesteśmy przygotowani do pracy nad nowym prawem pogrzebowym. Zostaną one rozpoczęte, gdy Ministerstwo Zdrowia zleci nam takie działania” – usłyszeli uczestnicy spotkania. O jego przebiegu i rezultatach oraz uwzględnionych przez GIS uwagach Stowarzyszenia do kilku jego projektów piszemy na stronie 46. TyTuł oD 1997 Z prac Sekcji Cmentarzy Komunalnych marIaN koLczyńSkI zaPraSza Na koNFereNcję do warSzaw y W dniach 7-8 października br. (czwartek i piątek) odbędzie się drugie w tym roku konferencyjne spotkanie administratorów i zarządców cmentarzy, które poprowadzi Marian Kolczyński, przewodniczący Sekcji Cmentarzy Komunalnych. W programie dwudniowego zjazdu, którego współorganizatorem będzie Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Warszawie, oprócz wykładów planowane są praktyczne warsztaty i pokazy poświęcone sposobowi likwidacji grobów na Cmentarzu Północnym w Warszawie. Uczestnicy zwiedzą też tę największą stołeczną nekropolię (143 ha), na której do tej pory pochowano blisko 150 tysięcy zmarłych. W ramach wykładów kontynuowany będzie rozpoczęty na Konferencji w maju br. temat regulaminu cmentarza. Omówione zostaną także różne aspekty współpracy zarządu cmentarza z podmiotami wykonującymi działalność na jego terenie. zainteresowanych wzięciem udziału w konferencji prosimy o kontakt z p. barbarą zawadzką: tel. 22 834 84 60, tel. kom. 501 552 889. kontakt z p. marianem kolczyńskim: tel. 695 403 872; e-mail:[email protected] На русском языке cтpanы: 7, 10, 21-38 numer 3 / 2010 Wydarzenia Aktualności Stowarzyszeniowe waLNe zgromadzeNIe PSF SzkoLeNIe I SemINarIum w warSzawIe Stołeczny Hotel TINA gościł w dniach 10-11 czerwca br. kilkudziesięciu członków PSF, którzy wzięli udział w sprawozdawczym Walnym Zgromadzeniu oraz szkoleniu i seminarium zorganizowanym przez Polskie Stowarzyszenie Funeralne. Tym razem zarówno tematyka merytorycznej części zjazdu jak i „czasu wolnego” pozostała pod silnym wpływem wydarzeń z 10 kwietnia br. Katastrofa smoleńska była osnową niezwykle ciekawego i ubarwionego przykładami wykładu szkoleniowego Dariusza Rudasia, Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego m.st. Warszawa, który z ramienia polskiej strony brał udział w identyfikacji w Moskwie ofiar katastrofy lotniczej pod SmoleńDariusz Rudaś skiem. Różne aspekty „operacji funeralnej Smoleńsk” przewijały się także w wystąpieniu Zenona Jasińskiego, starszego specjalisty Zarządu Cmentarza Komunalnego ds. obrony cywilnej. Oprócz wykładów obu prelegentów wygłoszonych w ramach szkolenia: „Postępowanie zarządcy cmentarza w sytuacji kryzysowej – kataklizmów, katastrof i epidemii” uczestnicy wysłuchali także seminaryjnego wykładu ks. dr. Tomasza Zenon Jasiński Czarnockiego poświęconego ceremoniałowi pogrzebowemu po kremacji i stanowisku Kościoła Rzymsko-Katolickiego w sprawie spopielania i ceremonii pogrzebowych z urną. Drugiego dnia uczestks. Tomasz Czarnocki nicy zwiedzili z przewodnikiem Pałac Prezydencki. Przebieg Walnego Zgromadzenia oraz szkolenia przedstawiamy na stronie 42. Kiedy Wisła przerwała rankiem 23 maja br. wał w Świniarach koło Płocka, woda zalała również oddalony o 8 km cmentarz parafialny w Troszynie Polskim. Jej poziom na tym usytuowanym na wzgórzu cmentarzu wyniósł blisko 2 metry. Te same mogiły woda zalała ponownie 10 czerwca. Z blisko 400 grobów, które przez 2 tygodnie stały w wodzie, ponad połowa uległa uszkodzeniu. Dwumiesięcznik Funeralny П ериодиодическое издание Похоронной отрасли MEMENTO в цикле раз в два месяца Memento J Numer 3 / 2010 № 3 / 2010 Memento J Numer 3 / 2010 № 3 / 2010 Z Dorotą Spałek, specjalistką ds. marketingu w INTEGRZE, rozmawia Agata Rożek. MEMENTO POLSKA Fragment listu: Jestem właścicielem murowanego grobowca rodzinnego w O., w którym do tej pory znalazły miejsce wiecznego spoczynku 4 osoby pochowane w przedziale czasowym od ok. 41 lat do 22 lat temu. Grobowiec jest w dobrym stanie, nie zawilgocony. Wewnątrz posiada wbudowane belki stalowe pod 3 trumny obok siebie w 2 poziomach. W sierpniu zmarł brat mieszkający w K., który miał mieć zapewniony pochówek w tym grobowcu. Po zgłoszeniu się do Zarządu Cmentarza Komunalnego zostałem poinformowany o bezwzględnym obowiązku wymurowania przegród pomiędzy znajdującymi się już w grobowcu trumnami i przykrycia ich płytami pod groźbą odmowy pochówku. Jednocześnie przedłożono mi koszt wykonania wyż. wym. przegród (...). Zarząd Cmentarza w O. powołał się na Zarządzenie Wójta, które załączam (fragment publikujemy w ramce) i na § 11 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 7 marca 2008 r. w sprawie wymagań, jakie muszą spełniać cmentarze, groby i inne miejsca pochówku zwłok i szczątków. Takie postawienie sprawy mnie zaskoczyło, ponieważ w czerwcu tego roku byłem na pogrzebie na cmentarzu w S. i nic takiego nie miało miejsca. Zapoznałem się z wyż. wym. rozporządzeniem i § 18 tegoż rozporządzenia. Moim zdaniem obowiązek murowania przegród podyktowany względami sanitarnymi odnosi się do nowych grobowców, a nie do grobowców już istniejących, gdzie ostatnie pochówki miały miejsce 20 lat temu i więcej. Skoro do tej pory nikt nie wymagał realizacji nakazów zawartych w § 11 wyż. wym. rozporządzenia, jaki sens ma żądanie zamurowywania trumien znajdujących się w grobowcu po upływie dziesiątków lat. W dniu poprzedzającym pogrzeb pracownicy firmy zarządzającej cmentarzem otworzyli grobowiec w mojej obecności. Nie było żadnych zastrzeżeń co do jego stanu technicznego i sanitarnego. Mimo to Zarząd Cmentarza postanowił postawić na swoim. Postawiono mnie przed alternatywą - albo zgadzam się na zamurowanie znajdujących się tam trumien za wymienioną kwotę, albo nie ma pogrzebu. Zwróciłem się w tej sprawie do zastępcy Wójta i do Wydziału Gospodarki Komunalnej. Instytucje te również zasłaniały się Zarządzeniem Wójta. Zarząd Cmentarza ostatecznie odmówił pochówku w grobowcu. Opisana sytuacja ma miejsce za każdym razem, gdy w O. odbywa się pogrzeb. Rodzina zmarłego postawiona w sytuacji, w której także ja zostałem postawiony, ulega dyktatowi Zarządu Cmentarza tym bardziej, że czas od śmierci do pogrzebu jest niewielki. Proszę o wyjaśnienie, czy istnieje w myśl obowiązujących przepisów konieczność zamurowywania znajdujących się w grobowcach rodzinnych trumien złożonych 20 lat temu i więcej? Czy odmowa wykonania tych prac jest wystarczającym powodem do odmowy pochowania w grobowcu rodzinnym? Czy § 18 Rozporządzenia z dnia 7 marca 2008 r. zwalnia mnie z obowiązku stosowania § 11 regulaminu cmentarza? Czy Zarządzenie Wójta jest zgodne z prawem? Dwumiesięcznik Funeralny MEMENTO skierowany jest do profesjonalistów - takich jak: Fragmenty regulaminu cmentarza § 6. ust.2. Groby muszą być urządzane zgodnie z zasadami określonymi w Rozporządzeniu Ministrów Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska oraz Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 20 października 1972 r. w sprawie urządzania cmentarzy, prowadzenia ksiąg cmentarnych oraz chowania zmarłych (Dz.U. Nr 47,poz.299 z późn. zm.) ust.3. Trumny w grobach murowanych muszą być między sobą przedzielone warstwą ziemi grubo- • Właściciele, dyrektorzy i pracownicy zakładów pogrzebowych • Zarządcy i administratorzy cmentarzy komunalnych i parafialnych oraz pracownicy kancelarii cmentarnych, • Urzędnicy urzędów miast i gmin, którzy mają w swojej gestii nadzór nad cmentarzami • Właściciele, zarządcy i pracownicy krematoriów • Producenci, dystrybutorzy oraz odbiorcy sprzętu pogrzebowego i urządzeń techniki cmentarnej 26 ści około 0,2m; jeżeli warstwa ta zastąpiona jest murem lub żelbetem, grubość ich nie może być cieńsza niż 6 cm. § 11 Dochowanie do grobu murowanego, w którym trumny nie są między sobą przedzielone w sposób, o którym mowa w § 6 ust. 3, wymaga zgody Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego na ekshumację oraz wykonania przez administratora cmentarza przedzielenia znajdujących się tam trumien. Dwumiesięcznik Funeralny Memento J Numer 3 / 2009 Memento J Numer 5 / 2010 CzasopisMo aDMiNistratorów CMeNtarzy, przeDsiębiorCów pogrzebowyCh, proDuCeNtów i Dystrybutorów sprzętu pogrzebowego, akCesoriów i urząDzeń teChNiki CMeNtarNej. kolportaż wyłąCzNie w preNuMeraCie. L List do zarządcy cmentarza Mariana Kolczyńskiego Odpowiedź Sprawa zawiera kilka wątków. 1. Zapis § 11 regulaminu cmentarza sposób (taki o stanowi, że jakim nego na ekshumację mowa w § 6 ust. 3), to wymaganajeśli trumny nie są między sobą przedzielone we oraz wykonanie jest Zapis regulaminu właściwy przez administratora zgoda Państwowego Powiatowego cmentarza jest cmentarza przedzielenia Inspektora Sanitarjowanej sytuacji, nieprawidłowy w tym sensie, znajdujących się powierzając mu że stawia administratora w wysokości swobodnie tam trumien. wyłączność cmentarza w uprzywileprzez siebie ustalonej. na wykonanie robót przy cmentarza nie grobowcu i określenie Regulamin, z którego może tych robót wynagrodzenia wykonać, narusza 2. § 18 ust.1 wynika, że nikt przepisy Rozporządzenia inny rządzenie to nie Ministra Infrastruktury o przeciwdziałaniu praktykom poza administratorem dotyczy cmentarzy, monopolistyczny z dnia 7 marca rozporządzenia. grobów i innych m. 2008 r. wyraźnie Powoływanie się określa, że rozpoformułując treść więc w omawianej miejsc pochówku (...) istniejących § 18 sytuacji na to w dniu wejścia Zarządzenie, powinienw taki sposób, dostosował rozporządzenie w życie się do zasady, się dostosować że prawo nie działa jest nieuprawnione. Minister, 3. W § 6 ust. 2 do tej zasady. wstecz. Również regulaminu cmentarza Wójt, wydając nymi w rozporządzeniu zapisano, że groby dwóch ministrów: muszą Społecznej z dnia Gospodarki Terenowej być urządzone zgodnie 20 października z zasadami określocie uchwalania i Ochrony Środowiska 1972 r. Utraciło regulaminu (w ono ważność oraz Zdrowia 2006 r.). W § 7 31grudnia 2007 ności od warunków ust. 1 nieobowiązujące r., ale obowiązywało i Opieki przy czym trumny wodnych można stosować go już rozporządzenia w momenchowanie muszą być między określono, że w ziemia zastąpiona sobą przedzielone zwłok piętrowo w grobach zależziemnych lub jest murem lub warstwą ziemi murowanych, samo co w § 6 o grubości ust. 2 regulaminu żelbetem, to jego grubość powinna wynosić 0,2 m (obecnie 0,3 m), a jeżeli cmentarza. W Cmentarza się 6 cm (obecnie rozporządzeniu nie 0,06 m), czyli tym istniał też grobów istniejących powołują. Przytoczę go w całości: to § 32, na który w dniu jego wejścia przepisów pracownicy Zarządu z grobu na warunkach w życie, jeżeli zastosowanieniniejszego rozporządzenia dotychczasowych nie stosuje się sankcjonuje prawa tych przepisów . Rozporządzenie do uniemożliwiałob y korzystanie grobu w sposób, nabyte. Jeżeli grób został wybudowany uwzględnia więc zasadę jaki został ustalony niedziałania prawa przed 1972 rokiem W państwie prawa w momencie jego wstecz i to § 32 gwarantuje budowania. nie może być korzystanie z wynikające z aktu tak, prawnego wyższego że akt prawny niższego zwyczajem. Przecież rzędu rzędu w tym grobie pochowano (rozporządzenie ministra). (Zarządzenie Wójta) „zabiera” rowywania. Co prawa Byłoby to zwłoki czterech takiego się zmieniło osób w trumnach także sprzeczne z ustalonym trumien, a teraz od czasu tych bez ich przedzielania jest? Jeżeli w przeszłości zarząd pochówków, że przedtem przewidującej czy zamunie było konieczne przedzielania cmentarza zezwalał trumien przedzielanie niewątpliwie jest na budowę grobowców to usankcjonowani między sobą i zezwalał na o konstrukcji pochówki w trumnach cmentarza nie e pewnych zwyczajów, może dziś bez ich przedzielania,nie które po latach Regulamin cmentarza kwestionować zasadności to swojego postępowaniadziałają niczym normy prawne. został ustalony ściwy (warto byłoby Zarząd w 2006 roku. sprzed 20-tu czy Przedtem być 40-tu lat. uregulować sprawę poznać stan prawny, jaki istniał może regulaminu przed wydaniem prawidłowo i wydać nie było lub był musi brać pod zarządzenia). To niewłanowy regulamin. uwagę dobrze, że Wójt dlatego w Konstytucji prawo powszechnie obowiązujące. Każdy jednak, kto wydaje postanowił RP zapisano zasadę To dlatego ustawodawca jakiekolwiek przepisy prawne, zastanawia się niedziałania prawa nad ustala przepisy wstecz. W myśl że koszty nowych tym jakie będą koszty nowych tych samych założeń przejściowe i uregulowań uregulowań powinni ustawodawca cmentarza? pokryć opiekunowie i kogo będą one obciążały. Dlaczego Wójt grobów, a zarobić Grobowców, w uznał, na nich ma wyłącznie których osoby Polsce wiele. Taki zmarłe pochowano zarząd sposób chowania w trumnach bez pochować w tym do tej pory nie przedzielania grobie zwłoki powodował żadnego i zamurowywania jeszcze dwóch wtedy rozwiąże, , jest w zagrożenia. Najprościej osób w trumnach, bo grobowiec się zechce z tego więc grobowca korzystać,zapełni i dalszych pochówków tak jak poprzednie cztery. Sprawa byłoby obowiązujących nie będzie. to po ekshumacji sama przepisów. wszystkich szczątków Jeśli w przyszłości po latach się Mam nadzieję, ktoś dostosuje konstrukcję że teraz zarząd grobowca do one wszystkie cmentarza zezwala wymogi Rozporządzenia na budowę nowych Ministra Infrastruktury, grobowców tylko wtedy, gdy spełniają a szczególnie § 11. Marian Kolczyński Autor jest prezesem spółki miejskiej Przedsiębiorstwo Zieleni i Usług Komunalnych „Zieleń Miejska” we Włocławku (kujawsko-pomorskie), członkiem władz PSF, doświadczonym administratorem cmentarzy, komentatorem prawa cmentarno-pogrzebowego i licencjonowanym zarządcą nieruchomości (licencja nr 10367) Memento J Numer 3 / 2009 Obyczaje Marian Kolczyński Dwumiesięcznik Funeralny CZASOPISMO ADMINISTRATORÓW CMENTARZY, PRZEDSIĘBIORCÓW POGRZEBOWYCH, PRODUCENTÓW I DYSTRYBUTORÓW SPRZĘTU POGRZEBOWEGO, AKCESORIÓW I URZĄDZEŃ TECHNIKI CMENTARNEJ. KOLPORTAŻ WYŁĄCZNIE W PRENUMERACIE. • Nowości i Trendy – przedstawienie najnowszych produktów i rozwiązań technicznych dla branży cmentarno-pogrzebowej... oraz inne artykuły problemowe budzące zainteresowanie. Dwumiesięcznik Funeralny 25 27 MEMENTO Dwumiesięcznik Funeralny Tytuł od 1997 12 Czeskie Targi Pogrzebowe VENIA ’ 2010 ISSN 1427-8457 WYDAWCA POLSKIE STOWARZYSZENIE KREMACYJNE ADMINISTRATORÓW CMENTARZY i PRZEDSIĘBIORCÓW POGRZEBOWYCH (PSKACiPP) 02-643 Warszawa, ul. Etiudy Rewolucyjnej 48 tel./fax 22 834 84 60, tel. kom. 501 552 889 NIP: 118-142-98-58 KRS: 0000163556 Konto: PKO BP S.A. Oddział 10/Warszawa 39 1020 1013 0000 0502 0125 2386 e-mail: [email protected] www.stowarzyszeniefuneralne.pl O NT ME E M O ENT MEMMENTO MEMENTO ME NTO MEME NTO E TO MEM EN MEM NTO E M O ME EN T M E M S 20 Dwumiesięcznik Funeralny П ериодиодическое издание Похоронной отрасли MEMENTO в цикле раз в два месяца ochronę środowiska. Wprowadzane innowacje i zastosowane rozwiązania gwarantują najwyższą jakość sprzętu w zakresie bezpieczeństwa, rentowności, wydajności, niezawodności oraz wygody operatora. W koparkach zastosowane są ekonomiczne silniki o sporej mocy, co stawia je na pierwszym miejscu wśród koparek kompaktowych. Sterowane są za pomocą nadajnika radiowego lub pracy operatora. Zarówno rozmiary koparek, jak i rozwiązania napędu sprawiają, że maszyny te potrafią pracować w najbardziej niedostępnych miejscach, np. na starych cmentarzach z niedostępnymi miejscami. Czego spodziewacie się po ekspozycji? – Zaistnienia na r ynku funeralnym jako dostawca najwyższej klasy urządzeń – tak zaprojektowanych i tak w ykonanych, aby sprostać oczekiwaniom wielu klientów. Mamy nadzieję, że nasza oferta ich zainteresuje. Dwumiesięcznik Funeralny 13 A MEMENTO MEMENTO MEMENTO MEMENTO MEMENTO MEMENTO P rzy okazji pewnego zapytania przysłał mi ktoś kopię regulaminu cmentarza komunalnego. Regulamin jest załącznikiem do Zarządzenia Burmistrza. Jest to pierwsza nieprawidłowość. Burmistrz miasta, jako organ wykonawczy, jest kompetentny do wydawania przepisów porządkowych. Natomiast organem kompetentnym do wydawania aktów prawa miejscowego, a takim aktem jest regulamin cmentarza, jest Rada Gminy, a w miastach na prawach powiatu Rada Miasta. ydawanie regulaminów cmentarzy komunalnych przez Burmistrzów, Wójtów lub Prezydentów jest dosyć powszechną nieprawidłowością. Nie wiem, dlaczego tak się dzieje. Być może dlatego, że łatwiej wydać regulamin jako załącznik do zarządzenia Burmistrza, Wójta, Prezydenta niż regulamin jako załącznik do Uchwały Rady Gminy czy Rady Miasta. Pół biedy, jeśli w regulaminie, jako akcie prawnym niższego rzędu, nie ma postanowień niezgodnych z zapisami aktów wyższego rzędu, czyli ustaw sejmowych i rozporządzeń ministerialnych. praktyce taki nieprawidłowy regulamin będzie funkcjonował dopóty, dopóki ktoś go nie zaskarży, bo bardzo rzadko jest tak, że nieprawidłowości i błędy zawarte w przepisach z dziedziny prawa cywilnego urzędnicy dostrzegą sami. W W issN 1427-8457 1 Dwumiesięcznik Funeralny T 24 Dwumiesięcznik Funeralny Historia i obyczaje Nagrobki nie oparły się naporowi wody. Woda ustąpiła, straty zostały. 15 Dwumiesięcznik Funeralny П ериодиодическое издание Похоронной отрасли MEMENTO в цикле раз в два месяца Dwumiesięcznik Funeralny obudzeniem się W pierwszych latach XIX wieku Wkrótce po ślubie była często zaniew Baltimore zmarła młoda żona dbywana i pewnie źle traktowana. zamożnego kupca. W trzy dni po Niedługo potem zmarła i została śmierci pochowano ją w krypcie, pochowana w zwyczajnej wiejskiej którą otwarto dopiero w trzy lata mogile wykopanej w ziemi. Wzgarpóźniej, przy okazji następnego dzony kiedyś kochanek wpadł w rozpogrzebu w rodzinie. Kiedy otwo- pacz. Zapragnął raz jeszcze spojrzeć rzono wrota grobu, w ramiona na Victorine i wziąć na pamiątkę jej wdowca osunął się szkielet zmarłej piękne warkocze. Pojechał więc na żony. Wszystko wskazuje na to, że wieś i o zmroku rozkopał mogiłę. obudziła się w trumnie, zdołała się Kiedy chciał obciąć warkocze, z niej wydostać i próbowała sforso- dziewczyna otworzyła oczy. Zabrał wać drzwi. Jej biały welon utkwił ją natychmiast do wynajętego w między kratami i zakleszczył się tak pobliżu domu i tak długo pielęgnomocno, że nawet po śmierci pozo- wał, aż odzyskała siły. Potem razem stała w pozycji stojącej. pojechali do Ameryki. Po dwuW 1810 roku w Paryżu niejaka dziestu latach wrócili do Paryża, Victorine, zamożna, młoda i piękna, gdzie Victorine została przez kogoś wyszła za mąż za bankiera, chociaż rozpoznana. Mąż upomniał się o kochała ubogiego dziennikarza. nią. Sprawa oparła się o sąd, który Dwumiesięcznik Funeralny W W Wojciech Krawczyk zadecydował, że w tym przypadku wszelkie zobowiązania małżeńskie dawno wygasły. W roku 1831 zmarł na rzadko spotykaną chorobę niejaki E. Stapleton. Lekarze chcieli przeprowadzić sekcję, ale rodzina nie wyraziła na to zgody. Ambitni medycy wykradli ciało zmarłego z cmentarza i przenieśli do prosektorium. Jeszcze tej samej nocy zabrali się do pracy. Najpierw wykonano nacięcie na brzuchu, a potem podłączono ciało do baterii galwanicznej. I wtedy nieboszczyk zerwał się na równe nogi, bełkocząc coś niezrozumiale. Lekarze natychmiast przystąpili do ratowania cudem ocalonego nieboszczyka. Dopiero kiedy został całkowicie wyleczony, pozwolono Memento J Numer 5 / 2009 mu wrócić na łono rodziny. Jak się potem okazało, człowiek ten był przez cały czas przytomny i słyszał wszystko, co się wokół niego działo. Nie mógł jednak wydobyć z siebie głosu. A kiedy wreszcie wyrwano go z odrętwienia, usiłował powiedzieć: „jestem żywy, ja żyję!” W połowie XIX wieku pewna rodzina odwiedziła znajomych mieszkających na w yspie Edisto. Ich mała córeczka zachorowała na dyfteryt i zmarła. Szybko ją pochowano, żeby uchronić inne dzieci, przed zapadnięciem na tę samą chorobę. Kryptę ponownie otworzono dopiero po kilku latach. Jakież było zdumienie zebranych, kiedy po otwarciu ciężkich wrót tuż pod drzwiami znaleziono maleńki szkielet dziecka. Mamy też swój własny, lokalny prz y padek zmar t w ychwstania, który wydarzył się na warszawskich Powązkach za czasów księcia Józefa Poniatowskiego. Zmarła wtedy ukochana żona pewnego mieszczanina, pani Klara Zadorowa. Ciało złożono w kościele wśród ogromnych naręczy kwiatów. Przez całą noc trumna miała być pilnowana przez miejscowego stróża, natomiast wdowiec poszedł do domu i pogrążył się w rozpaczy. Kiedy zgasł ogień na kominku, wysłał służącego po drewno. Nikt nie zauważył, że do bramy dobija się jakaś postać. Pani Klara weszła do domu niezauważona przez służbę i przemówiła do męża, który runął na ziemię jak długi. Dopiero kiedy się ocknął, uwierzył, że jego żona jest cała i zdrowa. Podobno obudziła się na katafalku, kiedy stróż usiłował zdjąć z jej palca pierścionek. Mimo tych niesprawdzonych pogłosek stróż w nagrodę za odwiezienie do domu przywróconej do życia kobiety dostał nowy kożuch i pokaźną sumę pieniędzy. Pod domem państwa Zadorów jeszMemento J Numer 5 / 2009 Byliśmy w Lublinie W Stowarzyszeniu MEMENTO Podczas szkolenia TyTuł oD 1997 Kilkudziesięciu przedsiębiorców pogrzebowych administrujących cmentarzami oraz zarządców cmentarzy stawiło się na szkolenie i seminarium zorganizowane w pierwszych dniach grudnia 2009 w Lublinie przez Polskie Stowarzyszenie Funeralne. Współorganizatorem zjazdu było lubelskie Regionalne Stowarzyszenie Zwolenników Kremacji, które wybudo- poświęcił problematyce dokumentacji zarządcy cmentarza. Atutem wykładu było dobre przygotowanie prowadzącego w zakresie przepisów cmentarno-pogrzebowych, ale również wsparte przykładami omówienie dokumentów, takich jak księga wieczysta osób pochowanych na cmentarzu, księga grobów, księga cmentarna prowadzona w układzie rocznikowym oraz dokumentacja wało pierwsze w Lublinie kolumbarium oraz administruje zabytkową kaplicą na cmentarzu przy ul. Białej w Lublinie. Wykłady i prelekcje odbywały się w hotelu „Lublins”. Głównym wątkiem szkolenia były aspekty prawne związane z dokumentacją zarządcy nieruchomości. Prowadzący szkolenie Jacek Szopiński – wykładowca z zakresu zarządzania nieruchomościami i członek komisji egzaminacyjnych dla zarządców nieruchomości – dużo miejsca ekshumacji. Wartko prowadzony procesów operacyjnych oraz wiedzy wykład wsparty prezentacją mul- i rozwoju. Korzyści zaś związane z timedialną i okraszony ciekawymi wdrożeniem systemu zarządzania przykładami z praktyki zaczerp- jakością ISO to przejrzystość dzianiętymi sprawił, że z pozoru nudne łań, klarowny obieg informacji, podzagadnienia dokumentacji zarządcy niesienie prestiżu firmy, a co za tym nieruchomości nabrały interesują- idzie i zaufania klientów” – przekocego wymiaru. nywał prelegent. Dla uwiarygodnieZ dużym zainteresowaniem nia tej tezy i unaocznienia korzyści przyjęto seminaryjną prelekcję Bog- znaczną część wystąpienia poświęcił dana Rajka zatytułowaną: „Zarzą- przeanalizowaniu działań składajądzanie jakością na cmentarzu i w cych się na prawidłową (w oparciu zakładzie pogrzebowym”. Doświad- o normę ISO 9001) realizację usług czony urzędnik samorządowy i peł- świadczonych przez sektor pogrze- Na Majdanku numer 5 / 2010 Bogaty, interesujący i różnorodny był program dwudniowego szkoleniowo-seminaryjnego pobytu w Lublinie w dniach 3-4 grudnia 2009 roku. Wykłady, prelekcje, wizyty na nekropoliach, wieczorna degustacja win z pierwszej polskiej Winnicy Jaworek – to tylko część programu, który wypełniał czas od rana do nocy. nomocnika ds. systemu zarządzania jakością ISO 9001 przez ponad dwie godziny dowodził, że „lepiej zarządzać firmą, która posiada system zarządzania zgodny z normą 9001 niż firmą, która takiego systemu nie posiada”. „Bo nowe podejście do badania efektywności firmy – dowodził – polega na analizie czterech aspektów jej działalności: finansowej, zadowolenia klienta, wewnętrznych Uczestnicy seminarium ISSN 1427-8457 16 W Stowarzyszeniu Kolumbaria na Cmentarzach Ewangelickim i Komunalno-Wojskowym Kaplica na Cmentarzu przy ul. Białej w Lublinie bowo-cmentarny. Poszczególne macji, Aleksander Gutthy i Andrzej podziwiała także odrestaurowaną, usługi, m.in. realizacja komplekso- Malinga. Wrażenie na wszystkich wysiłkiem i nakładem finansowym wej usługi pogrzebowej, wykonanie robiła gościnność, poziom wiedzy i członków RSZK, zabytkową kaplicę usługi kremacyjnej, przechowywa- kompetencji gospodarzy, którzy od na Cmentarzu Wojskowo-Komunie zwłok w chłodni czy przeprowa- 8 lat działają na rzecz pozytywnego nalnym przy ul. Białej. dzenie ekshumacji zostały przeana- postrzegania kremacji w swoim Podczas szkolenia zwiedzono lizowane pod kątem prawidłowego regionie i propagują budowę kolum- także Muzeum na Majdanku. systemowego podejścia do ich bariów na lubelskich cmentarzach. Duże wrażenie zrobił na wszystrealizacji. Na zakończenie, dzięki Andrzej Malinga, Członek Zarządu kich dwugodzinny spacer po nierozwiązaniu kwestionariusza iden- RSZK, oprowadzający wycieczkę gdyś 270-hektarowym komplektyfikującego indywidualny styl roz- po zespole lubelskich zabytkowych sie obozowym, w którym Niemcy w latach 1941-1944 Imieniny. p. Barbary Uczestnicy Degustacja win seminarium Kolacja wiązywania konfliktów, uczestnicy seminarium mieli okazję dowiedzieć się czegoś o sobie samych. Uczestnikom lubelskiego zjazdu asystował przez trzy dni pobytu Prezes RSZK, mec. Jerzy Kiełbowicz i członkowie zarządu lubelskiego Stowarzyszenia Zwolenników Kre- nekropolii (ewangelickiej, katolickiej) i cmentarzu komunalno-wojskowym przy ul. Lipowej i Białej, zaprezentował trzy kolumbaria, które dzięki inicjatywie Stowarzyszenia powstawały od 2004 roku, gdzie w 550 niszach jest miejsce dla około 1100 urn. Wycieczka uśmiercili około 80 tys. osób spośród 150 tys. tam więzionych. Ślady machiny śmierci napot ykaliśmy niemal w każdym baraku w postaci komor y gazowej, puszek po cyklonie B, naczepie auta, na której transportowano zwłoki, czy też budynku krematorium z pięcioma piecami. Działalność RSZK z Lublina dowodzi, że świadomość w kwestii kremacji należy jednak zmieniać i jest to możliwe. Beata Mróz • Pojemniki po cyklonie B Dwumiesięcznik Funeralny Komora gazowa Memento J Numer 5 / 2009 Krematorium Memento J Numer 5 / 2009 Dwumiesięcznik Funeralny 17 Prawo Jeśli jednak regulamin taki funkcjonuje przez wiele lat, to wcale nie znaczy, że błędne postanowienia „uprawomocniły się”, bo jeśli były błędne od początku, to błędne pozostaną. am ogromną ochotę piętnować istniejące w regulaminach nieprawidłowości. Opiszę na łamach MEMENTO każdy nieprawidłowy, niedorzeczny czy bzdurny zapis regulaminu. Czytelników zachęcam do przesyłania informacji o takich nieprawidłowościach na adres redakcji. ziś chcę ustosunkować się do zapisów dwóch paragrafów: 9 i 10 pewnego regulaminu (fragmenty publikujemy w ramce). Ustęp 1. paragrafu 9 określa, że „prawo dysponowania zarówno miejscem pod grób, jak i grobem ma osoba, która uiściła stosowne opłat y”. Opłat y rzeczy w iście wnieść trzeba, to rzecz pewna, ale czy prawo ma tylko osoba, która uiściła stosowne opłaty, to już takie pewne nie jest. a początek powinniśmy to jak gdyby jedno prawo do dysponowania zarówno miejscem pod grób, jak i grobem, rozdzielić na dwie części i ustosunkować się do nich kolejno. Zajmijmy się najpierw prawem do dysponowania miejscem pod grób. Takie miejsce grobem jeszcze nie jest (nawet gdyby postawiony był tu nagrobek) i trzeba tu mówić o prawie do miejsca M D N pod grób, a nie o prawie do grobu. Prawo do miejsca pod grób i prawo do grobu to przecież dwa różne prawa, które nie powinny znaleźć się w jednym „worku”. Prawo do miejsca pod grób ma osoba, która sobie takie miejsce zarezerwowała i jeśli zarząd cmentarza tego wymagał, wniosła określoną opłatę za rezerwację miejsca. Osoba ta ma prawo zadysponowania, kto w tym grobie będzie pochowany. W tym przypadku można mówić o dysponencie, który do czasu pochówku ma pełną swobodę dysponowania tym miejscem i wyłącznie od jego woli zależy, kto w tym grobie będzie pochowany. Ma na swój wyłączny użytek prawo zadysponowania miejscem. Sytuacja zmieni się jednak diametralnie po pochówku. Po pochowaniu określonej osoby zmarłej kończy się prawo do zarezerwowanego miejsca, a „zaczyna się” prawo do grobu, właśnie pochowanej osoby zmarłej. To już nie jest jakieś anonimowe miejsce, ale grób znanej z imienia i nazwiska osoby zmarłej. Przy pochówku trzeba też wnieść określoną opłatę, ale jest to inna opłata (opłata nosi inny tytuł), gdyż jest to opłata za pochowanie, a nie za rezerwację miejsca. Ustęp 1. odnosi się więc do przyznania prawa do dysponowania nie tylko miejscem, ale i późniejszym grobem osobie, która wniosła stosowne opłaty. Co do prawa do dysponoMemento J Numer 6 / 2009 wania miejscem pod grób, to nie mam zastrzeżeń, ale co do prawa dysponowania grobem przypisanym jednej osobie i to tylko takiej, która uiściła stosowne opłaty, to już mam poważne zastrzeżenia. Bo czy osoba (albo osoby, bo krewnych zmarłego jest wielu), która nie uiściła stosownych opłat, nie ma prawa do grobu? Dla przykładu, jeśli zmarł mąż i ojciec, a opłatę za pochowanie wniosła córka, to czy wyłącznie ona ma prawo do grobu ojca (i jeszcze może na dodatek grobem dysponować), a żona zmarłego nie ma prawa do grobu?, a może ma prawo do grobu (bo wynika ono z art. 10 ust. 1 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych), tylko nie ma prawa do dysponowania grobem, bo nie uiściła stosownej opłaty? Czy to nie są bzdury? eszcze większą bzdurą jest zapis ustępu 2. (w § 9), który określa, że w przypadku gdyby zmarła osoba, o której mowa w ust. 1, to prawo do dysponowania zarówno miejscem pod grób, jak i grobem ma jej rodzina, a mianowicie (...). To znaczy, że gdyby zmarła córka (osoba, o której mowa w ust. 1), to prawo do dysponowania grobem, o którym mowa w ust. 1, ma jej rodzina, czyli np. jej żyjący małżonek. Czyli mał- J żonek będzie miał prawo do grobu swojego teścia?, a do grobu swojej żony też? A czy teściowa będzie miała prawo do grobu swojego męża, czy to też tylko zięć będzie miał do niego prawo? Prawo do dysponowania! Nie jestem w stanie zrozumieć do końca tych zapisów i wątpię, aby ktoś potrafił to właściwie zinterpretować. A może to administrator będzie według własnego „widzimisię” to interpretował? rzejdę do zapisu ust. 3, w którym wyraźnie jest zapisane, że dysponent grobu może wyrazić zgodę na pochowanie w tym grobie osoby nie będącej członkiem rodziny i że zgoda ta musi być potwierdzona na piśmie. Nic tu nie ma o ewentualnej zgodzie innych krewnych, którzy przecież swoich praw nie utracili. Czyli w cytowanym przykładzie to córka, jako dysponent grobu (i tylko ona), może wyrazić zgodę na pochowanie w grobie ojca osoby nie będącej członkiem rodziny i musi to zrobić na piśmie, przy czym nie musi oczywiście pytać o zgodę nikogo innego, np. swojej matki czy swoich braci i sióstr, tylko sama, jako dysponent grobu (bo uiściła stosowne opłaty), może wyrazić zgodę na pochówek obcej osoby, byleby ta zgoda była potwierdzona na piśmie. P A Prawo 3. Dysponent grobu może wyrazić zgodę na pochowanie w tym grobie osoby nie będącej członkiem rodziny. Zgoda musi być potwierdzona na piśmie. § 10 1. Zmiana dysponenta miejsca lub grobu następuje po przedstawieniu administratorowi umowy na zbycie miejsca lub grobu i uiszczeniu opłaty za zmianę dysponenta. 2. Administrator odnotowuje zmianę dysponenta w księgach cmentarnych, a kopia umowy przechowywana jest w dokumentacji cmentarza. Memento J Numer 6 / 2009 Dwumiesięcznik Funeralny 25 Historia i obyczaje cze przez długi czas gromadziły dze ze strachu. Marjorie wróciła o się tłumy ciekawskich warszawia- własnych siłach do domu i przeżyła ków. Z wizytą przybył nawet książę swojego męża o sześć lat. Podobny Józef z ogromnym bukietem róż i o przypadek miał miejsce w 1674 roku. wszystko szczegółowo wypytywał. Kiedy złodziej próbował wykraść Podobno opowieści o żywcem z grobu pierścionek wraz z palcem pochowanych krążyły wśród ludzi zmarłej, ta obudziła się, wróciła do od niepamiętnych czasów. Zda- domu, urodziła i wychowała dwóch rzało się, że w grobach osób, które synów i dopiero w sędziwym wieku kandydowały na świętych, znajdo- została pochowana ponownie. wano zadrapania na wiekach truW siedemnastym wieku było mien. Były to z pewnością ślady w yjątkowo dużo tak zwanych walki o życie. Jak wieść niesie, Piotr przedwczesnych pochówków. EpiSkarga, nasz najsłynniejszy kazno- demie dżumy, cholery i ospy zmudzieja, też został pochowany żyw- szały do natychmiastowego grzebacem, o czym świadczyły ślady na nia zmarłych, więc nietrudno było trumiennym wieku. o pomyłkę. Pewien lekarz żyjący Historia odnotowała też sporo w tamtych czasach zbierał inforniemal humorystycznych przypad- macje na ten temat i odnotował ków. Oto w Anglii pod koniec XVI 219 przypadków ocknięcia się tuż wieku jeden z grabarzy potknął przed pogrzebem, 149 przypadków się tak pechowo, że niesiona przez pochowania ludzi żywcem, 10 przyniego trumna upadła na ziemię. padków sekcji przeprowadzonych na Nieboszczyk ożył, wrócił do domu żywych ludziach, którzy obudzili się i jeszcze przez kilka lat cieszył w prosektorium i 2 przypadki balsię dobrym zdrowiem. A oto inna samowania zwłok, które ożyły podhistoria. Na początku XVII wieku czas skomplikowanych zabiegów. w Szkocji zmarła Marjorie ElphiTakie przypadki zdarzają się stone, którą pochowano w Ard- również w dzisiejszych czasach. W tannies. Nocą złodzieje próbowali 1993 roku w Johannesburgu uznano okraść jej zwłoki z biżuterii. Kiedy młodego człowieka za zmarłego. kobieta zaczęła jęczeć, rabusie ucie- Dopiero po dwu dniach usłyszano kli w popłochu, umierając po dro- jego krzyki dochodzące z metalowego pojemnika. Osiemdziesięcioletnia M. Clarke przeby wała półtorej god z i ny w plastikow ym pojemniku, zanim zauważono, że coś się w nim rusza. Kilka lat temu ukazała się w prasie wzmianka o sędziwej Chince, która obudziła się przed wrotami pieca kremacyjnego. Dwumiesięcznik Funeralny N ajwiększa bzdura zawarta jest w ustępie 1 i 2 w paragrafie 10. Zmiana dysponenta miejsca lub grobu następuje po przedstawieniu administratorowi cmentarza umowy na zbycie miejsca lub grobu i uiszczeniu opłaty za zmianę dysponenta, a administrator odnotowuje zmianę dysponenta w księgach cmentarnych. ni miejsce pod grób, ani tym bardziej grób nie mogą być zbyte, nie mogą być np. sprzedane. Nie mogą być sprzedane ani miejsce, ani grób jako takie, jak również nie mogą być sprzedane zarówno prawa do dysponowania miejscem, jak i prawa do dysponowania (jeśli by uparcie tkwić przy tym określeniu) grobem. A jeśli jeszcze administrator cmentarza prowadzi ewidencję dysponentów i za wpisy w niej pobiera dodatkowe opłaty, a na dodatek przechowuje w dokumentacji cmentarza kopie umów zbycia miejsc lub grobów, to ja takiemu administratorowi cmentarza mogę tylko współczuć. Z takiej działalności administratora cmentarza może mieć pożytek jedynie prokurator, bo w razie czego sięgnie do dokumentacji i będzie miał wszystko „czarno na białym”. Marian Kolczyński • Fragmenty regulaminu cmentarza §9 1. Prawo dysponowania zarówno miejscem pod grób, jak i grobem ma osoba, która uiściła stosowne opłaty. 2. W przypadku zgonu osoby, o której mowa w ust. 1, prawo dysponowania miejscem pod grób jak i grobem ma jej rodzina, a mianowicie: a) pozostały małżonek(ka), b) krewni zstępni (dzieci, wnuki itd.), c) krewni wstępni (rodzice, dziadkowie itd.), d) krewni boczni do 4. stopnia pokrewieństwa, e) powinowaci w linii prostej do 1. stopnia. Historia i obyczaje TafefobiA czyli str ach przed 34 Memento J Numer 3 / 2010 № 3 / 2010 Absurdalne zapisy w regulaminie cmentarza tytuł od 1997 Numer 3 / 2009 tel. 602 780 637 Memento J Numer 3 / 2010 № 3 / 2010 Prawo MEMENTO Memento j Numer 2 / 2009 Sprzedam na 4 ciała typu K ZR-4.1 + wózek Stan bardzo dobry województwo mazowieckie 28. CP w Troszynie Polskim 29. CP w Zycku Polskim 21 23 CK* cmentarz komunalny CP* cmentarz parafialny DF MEMENTO ukazuje się 6 razy w roku, rozprowadzany jest głównie w prenumeracie oraz w ramach wysyłki promocyjnej. Pismo jest obecne na spotkaniach branżystów, szkoleniach organizowanych przez PSKACiPP, krajowych i zagranicznych targach funeralnych (w formie dwujęzycznych wydań) oraz seminariach i innych wydarzeniach branżowych nad którymi redakcja MEMENTO obejmuje patronat medialny. 15 1314 18 16 17 19 komorę chłodniczą województwo świętokrzyskie 27. CP w Sandomierzu 27 22 11 w trumnie Targi Funeralne MEMENTO ’ 2010 im. Wojciecha Krawczyka 2 5 10 6 9 7 8 Takie historie najlepiej opowiadać po zmierzchu, przy blasku ognia płonącego na kominku. W półmroku wyobraźnia podpowiada najbardziej przerażające obrazy. Być może właśnie dlatego ojcem horroru był Edgar Allan Poe, żyjący w pierwszej połowie XIX wieku, kiedy wieczory można było spędzać jedynie przy świecach. Podobno sam Poe opętany był lękiem przed pochowaniem za życia (tafefobią), co wyraźnie wynika z jego opowiadań. Ponieważ między innymi uprawiał dziennikarstwo, możemy zaufać jego opowieściom w takim samym stopniu, w jakim dziś wierzymy jego kolegom po piórze. Oto kilka opisanych przez niego zdarzeń. Numer 5 / 2009 26 24 3 Memento J Numer 5 / 2010 Dwumiesięcznik Funeralny Aktualności Ponad 60% nagrobków w Troszynie Polskim nadaje się do naprawy. województwo lubelskie 24. CP w Wilkowie 25. CP w Zagłobie 26. CP w Janowcu Po raz pierwszy na MEMENTO Czym konkretnie zajmuje się Wasza firma? cji zamiatarek chodnikowych – kompaktowych i drogo– Jesteśmy dostawcą sprzętu do zakładów komu- wych, oraz sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego nalnych w całej Polsce oraz świadczymy usługi ser- na lotniskach i terenach budowlanych: duńskiej BEAM wisowe sprzętu komunalnego, zarówno gwarancyjne, – producenta wysoko wyspecjalizowanego sprzętu lotnijak i pogwarancyjne. Prowadzimy także konsultacje i skowego, szwajcarskiej firmy BOSCHUNG, niemiecdoradztwo w zakresie dostosowania przedsiębiorstw i kiej KUPPER WEISER – producenta pługów lemieszosamorządów do obowiązujących standardów i wymo- wych i wirnikowych, posypywarko-solarek, zamiatarek, gów, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony środo- oczyszczarek na autostrady i lotniska oraz specjalnych wiska. Zapewniamy również pomoc w obszarze sposobu systemów elektronicznych służących do odladzania dróg finansowania zakupu, przygotowaniu oferty leasingowej w newralgicznych punktach, włoskiej FARID produkulub kredytowej. jącej śmieciarki wykorzystywane do wywozu odpadów stałych, włoskiej firmy MORO – producenta specjalistycznych urządzeń do ciśnieniowego mycia i czyszczenia kanalizacji, duńskiego przedsiębiorstwa EGHOLM – producenta maszyn wielofunkcyjnych, przydatnych m.in. do koszenia i odśnieżania, niemieckiej firmy KIEFER GMBH specjalizującej się w produkcji minipojazdów o wszechstronnym zastosowaniu, francuskiej MEGA produkującej minipojazdy wielofunkcyjne, niemieckiej HOLTEN – wiodącej firmy w dziedzinie technologii magazynowania soli drogowej, WINTERMANTEL – producenta sortowni oraz poszczególnych urządzeń niezbędnych w procesie recyklingu, holenderskiej firmy BOLLEGRAAF – europejskiego lidera w zakresie dostaw technologii, maszyn i urządzeń oraz systemów dla mechanicznej i mechaniczno-biologicznej obróbki zmieszanych odpadów komunalnych. Co jest dla Was priorytetem? Dlaczego zdecydowaliście się wziąć udział w – INTEGRA kładzie duży nacisk na wprowadzenie i MEMENTO? rozwój nowych technologii oraz skorelowaną z tym pro– Chcemy dotrzeć do kolejnego segmentu rynku dukcję i sprzedaż markowych wyrobów. Szeroki asor- poprzez gamę produktową dla niego dedykowaną. tyment proponowanych przez nas produktów, a także Zaprezentujemy dwa pojazdy wielofunkcyjne – Boki wysoka jakość wykonania i fachowa obsługa serwisowa i Egholm, oraz koparkę Boki. Wynajęliśmy 80 m 2 , z w zestawieniu z atrakcyjnymi cenami, są niewątpliwymi czego 30 m2 zajmować będzie zabudowa. Na pozostałej atutami naszej firmy i gwarantują kompleksową obsługę. powierzchni wystawimy maszyny. Co ciekawego można o nich powiedzieć? Jaki sprzęt oferujecie? – Jesteśmy wyłącznymi przedstawicielami firm: – Egholm 2200 to pojazd wielofunkcyjny z kompletangielskiej JOHNSTON – światowego lidera w produk- nym wyposażeniem, pozwalającym na pracę przez 365 12 województwo śląskie 5. CP w Ligocie 6. CP w Zabrzegu 7. CP w Zebrzydowicach 8. CP w Pierśćcu 9. CP w Czeladzi 10. CP w Turze województwo podkarpackie 20. CP w Jaśle 21. CP w Tarnobrzegu-Wielowsi 22. CP w Trześni 23. CP w Mielcu 4 14 dni w roku. Posiada zamiatarkę podciśnieniową z czterema szczotkami oraz rurę do liści. Egholm 2200 jest wyposażony w pięć rodzajów kosiarek, w tym kosiarki rotacyjne i bijakowe, sprzęt utrzymania zimowego w postaci pługów lemieszowych, wirnikowych i hydraulicznych typy „V”, jak również szczotkę do śniegu oraz posypywarkę. Warto także wspomnieć o frezie do trawy czy miniładowarce przydatnej do podstawowych prac ogrodowych i budowlanych. Pojazd Boki ma wszechstronne zastosowanie. Może być wykorzystywany do robót nie tylko komunalnych, ale również przez prywatnych usługodawców i jednostki służb drogowych. Umożliwia wykonywanie różnorodnych zadań, np. prac transportowych, zamiatania i zmywania ulic, zbierania liści, wywożenia śmieci. Pojazd komunalny sprawdza się również w warunkach zimowych (odśnieżanie, odladzanie i posypywanie powierzchni). Unikatową cechą maszyny jest prosty montaż wszelkich urządzeń dodatkowych i oprzyrządowania do rozbudowy z systemem szybkiej wymiany. Dlatego też może go obsługiwać jeden człowiek. Z kolei koparki firmy Kieffer GmbH tworzone są przede wszystkim w oparciu o bezwzględną dbałość o INTEGRA działa w branży komunalnej od 2001 roku. To firma o profilu handlowo-usługowo-konsultingowym. Jej właścicielem jest Sławomir Kamiński. Technika województwo lubuskie 1. CK* w Nowej Soli przy ul. Wandy województwo opolskie 2. CK w Kędzierzynie Koźlu (dzielnica Koźle) 3. CP* w Starym Koźlu 4. CP w Żelaznej 29 28 Po raz pierwszy na MEMENTO Mini sprzęt do Maxi cmentarnych zadań • Specjalistyczne informacje przekazywane językiem zrozumiałym dla każdego • Artykuły opracowywane przez znawców i specjalistów z branży dotyczące ważnych obszarów w branży cmentarno-pogrzebowej (prawo, teoria i praktyka) cmentarze zalane w maju i czerwcu 2010 1 9 Dwumiesięcznik Funeralny П ериодиодическое издание Похоронной отрасли MEMENTO в цикле раз в два месяца Żywioł nawiedził również dwa razy cmentarze w na tym cmentarzu ekshumacji. Wystarczyło jednak Trześni i Tarnobrzegu-Wielowsi (oba w województwie zabezpieczyć osuwisko do czasu, kiedy skarpa zostapodkarpackim), Wilkowie i Zagłobie (województwo nie naprawiona – mówi Anna Armatys, rzecznik pralubelskie) oraz Sandomierzu (województwo świętokrzy- sowy Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej skie). Poziom wody, który na zalanych terenach Podkar- w Krakowie. Do jednej ekshumacji doszło jednak na pacia miejscami sięgał 4 metrów, na cmentarzach pozo- cmentarzu parafialnym w Skoczowie (województwo śląstawił widocznymi jedynie wyższe grobowce i krzyże. skie), gdzie obfite deszcze groziły zniszczeniem jednego Najdłużej utrzymywała się woda na cmentarzu w Cze- grobowca. ladzi (województwo śląskie). Tam 20 grobów przez 3 Jak wynika z informacji, które uzyskaliśmy w Wojetygodnie stało w półmetrowej wodzie. wódzkich i Powiatowych Stacjach Sanitarno-EpideWoda wdarła się na 29 cmentarzy zlokalizowanych miologicznych, uszkodzenia grobów nie stwarzały w w 8 województwach. Choć przyczyny powstania powo- większości przypadków zagrożenia epidemiologicznego. dzi w poszczególnych częściach kraju były różne (silne – Większe zagrożenie stanowiła duża liczba utopionych opady deszczu, przerwanie wałów przeciwpowodzio- zwierząt gospodarskich, które przez 4 tygodnie pływały wych, gwałtowne podniesienie się poziomu wód grun- w wodzie o temp. 20oC – tłumaczy Katarzyna Siekietowych), to szkody, jakie wyrządziła powódź na cmen- rzyńska-Zapała, zastępca Podkarpackiego Państwotarzach, wszędzie są podobne. Brunatna woda naniosła wego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego. Większość cmentarzy jeszcze przed uporządkoszlam, błoto i śmieci, przewracała krzyże i płyty, przesuwała całe nagrobki, a także rozmywała groby ziemne. waniem zostało zdezynfekowanych przez wojska cheNa cmentarzu w Turze (województwo śląskie) zalegająca miczne lub specjalistyczne firmy. Przywracanie norprzez 6 dni woda doprowadziła do przewrócenia drzewa malności na terenach bezpośrednio przyległych do cmentarzy sprowadzało się do odkażenia studni i ujęć i uszkodzenia znajdujących się w pobliżu grobów. Groźba przeprowadzenia ekshumacji zawisła nad wodnych i oczyszczenia z osadów oraz odkażenia cmentarzem komunalnym w Dobczycach (wojewódz- budynków. – Z zalanym cmentarzem należy postępotwo małopolskie). Silne opady deszczu spowodowały wać tak samo jak z każdym innym terenem użyteczosunięcie skarpy ze znajdującym się na niej fragmen- ności publicznej. Należy go zdezynfekować zgodnie z tem cmentarza Jeleniec. Spadająca ziemia odsłoniła obowiązującymi zasadami – podkreśla pani Katarzyna nagrobki, które wręcz cudem ostały się na krawędzi Siekierzyńska-Zapała. Beata Mróz • urwiska. – Byliśmy przygotowani na przeprowadzenie województwo małopolskie 11. CK w Brzeszczach 12. CK w Dobczycach 13. CP w Woli Przemykowskiej 14. CP w Woli Rogowskiej 15. CK w Rzepienniku Marciszewskim 16. CP w Rzepienniku Strzyżewskim 17. CP w Radziszowie 18. CP w Świątnikach Górnych 19. CP w Kąclawie ISSN 1427-8457 8 Wydarzenia Woda sięgnęła po cmentarze 11. Konwencja FIAT-IFTA w Pekinie z udziałem specjalnego wysłannika PSF w ybór władz I wIeLka gaLa Nowym prezydentem największej międzynarodowej wencji FIAT-IFTA udających się na zwiedzanie Pekinu organizacji funeralnej FIAT-IFTA został wybrany na eskortowała Policja; wzdłuż całej trasy policjanci wstrzydwuletnią kadencję (2010-2012) Irlandczyk, Pan Gus mywali ruch. Na odwiedzanych cmentarzach witano nas Nichols. Zastąpił on na tym stanowisku Chińczyka, pre- na długich czerwonych dywanach, a zwiedzanie poszczezesa Chińskiego Stowarzyszenia Pogrzebowego, Chen gólnych atrakcji turystycznych i funeralnych kończyło się bankietami, podczas których grały zespoły muzyczne” – opowiada Marek Cichewicz. Podczas obrad Rady Dyrektorów (ICD) FIAT-IFTA ustępujący prezydent Chen Qun Lin złożył sprawozdanie z działalności w minionej kadencji. Następnie Henry Kizer zdał relację z działalności komitetu Funeral Heritage. Zaaprobowano pomysł przygotowania kolejnego wydania kalendarza ze zdjęciami z muzeów pogrzebowych oraz cmentarzy. Przedstawiono także wyniki finansowe za 2009 rok oraz projekt budżetu na rok 2011. Podniesiono Obrady Walnego Zgromadzenia Członków FIAT-IFTA wysokość składek członkowskich: dla członka zwyczajQun Lina, który dokonał otwarcia 21 listopada 2008 roku nego do 125€, dla członka narodowego 1200€. W trakcie Wa lnego w Warszawie IV Targów Funeralnych MEMENTO. Zgromadzenia Członków Prezydenturę Nicholsowi powierzono podczas 11. FIAT-IFTA Marek CicheKonwencji FIAT-IFTA, która odbyła się w dniach 21-24 wicz, w ramach odczytu, czerwca 2010 r. w Pekinie (Chiny). Wiceprezydentami przedstawił polską branżę zostali: Niemiec, Kanadyjczyk i Boliwijka. „Członka pogrzebową i ewolucję, jaka narodowego” z naszego kraju, którym jest Polskie Stosię w niej dokonała w okrewarzyszenie Funeralne reprezentował w zastępstwie presie przemian po roku 1989. zesa PSF Tomasza Salskiego – Marek Cichewicz z firmy Koniec Konwencji BONGO, członek indywidualny Światowej Federacji i uczczono bardzo uroczykoordynator Targów MEMENTO-VENIA 2010. stą kolacją na 2000 osób, W Pekinie, w Konwencji FIAT-IFTA w luksusowych która odbyła się w budynku salach konferencyjnych Hotelu Westin, obradowało około Nowy Prezydent FIAT-IFTA na kadencje 2010-2012 – Gus Nichols Great Hall of the People 230 osób z całego świata. Uczestnikom czterodniowego i Marek Cichewicz przy placu Tien Anmen. pobytu w stolicy Chin zorganizowano rozmaite atrakcje: zwiedzanie największych, odbywających się po raz czwarty Wrażenia estetyczne i kulinarne dodatkowo spotęgował Targów „China International Funeral Expo (CIFE 2010)”, przygotowany specjalnie dla nowego prezesa FIAT IFTA a także cmentarza Beijing Tianshou Cemetery i Beijing narodowy taniec irlandzki. Fotoreportaż z Targów „China All Budda Cemetery, oraz Zakładu Pogrzebowego International Funeral Expo (CIFE 2010) przedstawiamy „Babaoshan”. Czas pomiędzy obradami Rady Dyrekto- na stronie 45. rów i Walnym Zgromadzeniem Członków FIAT-IFTA uświetniły pokazy tańców regionalnych, prezentacja prawidłowego parzenia herbaty w Domu Herbaty – najstarszej w Pekinie herbaciarni – oraz zwiedzanie Wielkiego Muru. –„Organizacja pobytu była wręcz imponująca. Pięć autoNa cmentarzu karów z uczestnikami KonBankiet w budynku Great Hall of the People Beijing All Budda Cemetery Design w urnach Fachowy magazyn Administratorów Cmentarzy, Przedsiębiorców Pogrzebowych, Producentów i Dystrybutorów Sprzętu Pogrzebowego, Akcesoriów i Urządzeń Techniki cmentarnej zapewnia: Aktualności Stowarzyszeniowe MEMENTO CZASOPISMO ADMINISTRATORÓW CMENTARZY, PRZEDSIĘBIORCÓW POGRZEBOWYCH, PRODUCENTÓW I DYSTRYBUTORÓW SPRZĘTU POGRZEBOWEGO, AKCESORIÓW I URZĄDZEŃ TECHNIKI CMENTARNEJ. KOLPORTAŻ WYŁĄCZNIE W PRENUMERACIE. CZASOPISMO ADMINISTRATORÓW CMENTARZY, PRZEDSIĘBIORCÓW POGRZEBOWYCH, PRODUCENTÓW I DYSTRYBUTORÓW SPRZĘTU POGRZEBOWEGO, AKCESORIÓW I URZĄDZEŃ TECHNIKI CMENTARNEJ. KOLPORTAŻ WYŁĄCZNIE W PRENUMERACIE. MEMENTO Dwumiesięcznik Funeralny czasopismo dla profesjonalistów z branży cmentarnej i pogrzebowej, wydawane od 1997 roku. 35 K t ow o miejsce nie było wybrane przypadkowo. każdy, kto wkraczał do miasta, powinien wiedzieć, co go czeka, jeżeli odważy się złamać prawo. Mieszkańcy miasta zazwyczaj byli dumni z tego, że mają „na urzędzie” własnego kata, którego mogą wypożyczać innym, uboższym miastom. Mimo tej dumy nie chcieli jednak wdychać okropnych zapachów ani zbyt często kontaktować się z katem. Chociaż w wielu miastach uznawany był za urzędnika, musiał mieszkać w specjalnym domu za murami, w pobliżu pomieszczenia, gdzie torturowano podsądnych. wprawdzie darzono go szacunkiem, jednak omijano z daleka. Nie było to trudne, bo miał obowiązek nosić specjalne szaty w czarnym albo czerwonym kolorze, o czym decydowały władze miasta. Nikt nie zabraniał mu wstępu do miejscowego szynku czy karczmy, ale ludzie nie przysiadali się do jego stolika i nie chcieli z nim pić, jeść ani rozmawiać. katowska profesja powstała w średniowiecznej europie wraz z rozwojem miast, które były skupiskiem ludzi o bardzo zróżnicowanym pochodzeniu i zamożności. w takich ośrodkach sprawowano sądy i natu- 34 Dwumiesięcznik Funeralny o wm o dn ow h ralną koleją rzeczy potrzebni byli ludzie do wykonywania sądowych postanowień. sędziowie potrzebowali również pomocników przy „zmuszaniu” podejrzanych do wyznania prawdy. służyły temu rozmaite tortury wykonywane zazwyczaj przez katowskiego pomocnika nazywanego hyclem. odbywało się to pod czujnym okiem kata, który wiedział, jak zadawać ból, żeby ofiara nie zmarła przed ogłoszeniem wyroku. Na śmierć skazywano za kradzież, za morderstwo, podpalenie, bigamię, kazirodztwo, za herezję i za obrazę majestatu. Najczęściej stosowano trzy rodzaje kary: chłostę przy pręgierzu, okaleczenie, śmierć. w większych miastach były dwa miejsca kaźni, honorowe na rynku i niehonorowe za murami miasta. rynek przysługiwał osobom dobrze urodzonym, które nawet po wyroku śmierci zachowywały prawo do pochówku na cmentarzu. w wielu miastach szlachcica skazanego na śmierć zabijano pod osłoną nocy, a rodzina natychmiast zabierała ciało, żeby je pochować w poświęconej ziemi. zwyczajni przestępcy umie Memento j Numer 2 / 2009 Zaprenumeruj Memento Zamówienia na prenumeratę na 2011 rok tel. 22 834 84 60, 501 552 889 e-mail: [email protected]