Podstawowe informacje o zać ie iu Słoń a

Podstawowe informacje
o zać ie iu Słoń a
na podstawie Informacji wyszuka y h w I ter e ie opra owały Dominika
Fiedeń i Jessi a Łu zak, klasa IB
Zać ie ie Słoń a – zjawisko astro o i z e powstają e, gdy Księży
z ajdzie się po iędzy Słoń e
sło e z e
a )ie ią i ty
sa y
przesło i światło
Rodzaje zać ień:

zać ie ie zęś iowe – występuje, gdy o serwator ie z ajduje się
wystar zają o lisko przedłuże ia li ii łą zą ej Słoń e i
Księży , y z aleźć się ałkowi ie w ie iu Księży a, le z
na tyle lisko, że z ajduje się w pół ie iu.

zać ie ie ałkowite – występuje, gdy o serwator
z ajduje się w ie iu Księży a. W taki przypadku
wido z a staje się koro a sło e z a. Jest to ożliwe
dzięki te u, że o serwowa e roz iary kątowe Księży a
są tylko iez a z ie większe od roz iarów kątowy h
Słoń a i w przypadku zać ie ia ałkowitego, Księży
przysła ia ałkowi ie powierz h ię Słoń a, ale ie przysła ia
koro y sło e z ej. Na kilka hwil przed ałkowity przesło ię ie
Słoń a przez Księży powstaje przepięk e zjawisko azywa e
poety ko „pierś ień z dia e te ”.

zać ie ie o rą zkowe – zwa e rów ież zać ie ie
pierś ie iowy występuje wtedy, gdy – podobnie jak w przypadku
zać ie ia ałkowitego – o serwator z ajduje się ardzo blisko
przedłuże ia li ii łą zą ej Słoń e i Księży . W odróż ie iu jed ak
od zać ie ia ałkowitego, w przypadku zać ie ia
pierś ie iowego roz iary kątowe Księży a są
iejsze iż
roz iary kątowe Słoń a. Dzieje się tak wtedy, gdy zać ie ie a iejs e w zasie, gdy Księży
z ajduje się w po liżu apogeu swojej or ity, zyli w pozy ji aj ardziej oddalo ej od )ie i.
W iągu roku występują o aj
iej dwa zaćmienia słoń a ale ie wię ej iż pięć.
I tak p.
ył rokie z dwo a zać ie ia i,
– z pię io a. Statysty z ie rze z iorą ,
ałkowite zać ie ie Słoń a zdarza się a da y o szarze o
lat. )darza się o zywiś ie, że w da y
regio ie oże y takie
zjawisko o serwować
zęś iej, p. Bris a e w
Australii (5 kwietnia 1856 i 25
ar a
zy wy rzeże
Angoli (21 czerwca 2001 i 4
grudnia 2002),
natomiast na terenie Polski w
okolicach Hrubieszowa w
dniach 8 lipca 1842 i 28 lipca
1851.
Ostat ie zać ie ie Słoń a
obserwowane w Polsce
astąpiło
ar a
roku
dość głę okie zać ie ie
zęś iowe wido z e w ały kraju w godzi a h przedpołud iowy h . )asło ię iu uległo od % tar zy
sło e z ej w regio a h połud iowo-ws hod i h do % a pół o y za hodzie kraju.
Następ e zęś iowe zać ie ia Słoń a wido z e z tere ów Polski astąpią
zerw a
ardzo
płytkie zać ie ie zęś iowe - po iżej % przesło ię ia, wido z e a zęś i tere u Biesz zadzkiego
Parku Narodowego w godzi a h pora y h oraz
zerw a
roku płytkie zać ie ie zęś iowe
wido z e w ały kraju w zes y popołud ie .
) powodu ru hów pływowy h występują y h a )ie i Księży stop iowo oddala się od aszej pla ety.
Te po tego ru hu to około
ro z ie. )a
iej wię ej
l lat śred i a kątowa tar zy Księży a
sta ie się a tyle ała, że ałkowite zać ie ia Słoń a przesta ą występować a )ie i, ato iast ędą
zdarzać się jedy ie zać ie ia zęś iowe i o rą zkowe.
Należy pa iętać, że o li ze ia doty zą e zać ień ardzo odległy h zasowo o ar zo e są spory
ryzykie
łędu. Dlatego też róż e źródła ogą podawać ie o od ie e wy iki o li zeń w
zależ oś i od przyjętej etody sza owa ia ru hu iał ie ieski h. Głów e źródło łędu tkwi w raku
da y h o do ieregular oś i ru hów Zie i i Księży a. Da e te ogą yć jedy ie prognozowane na
podstawie obserwacji doty zą y h stosu kowo krótkiego okresu.
Naj liższe zęś iowe zać ie ia Słoń a wido z e z tere ów Polski astąpią
zerw a
ardzo
płytkie zać ie ie zęś iowe - po iżej % przesło ię ia, wido z e a zęś i tere u Biesz zadzkiego
Parku Narodowego w godzi a h pora y h oraz
zerw a
roku płytkie zać ie ie zęś iowe
wido z e w ały kraju w zes y popołud ie .
W jaki sposób najlepiej
o serwować zać ie ie Słoń a?
Jak hro ić wzrok?
Podczas ogląda ia zać ie ia Słoń a
waż e jest, że y zad ać o swój wzrok. W skrajnych przypadkach patrzenie na
aszą gwiazdę ez spe jal y h filtrów
oże zakoń zyć się poraże ie
erwu
wzrokowego, zy wrę z utratą wzroku.
Warto wię zakupić so ie spe jal y filtr
lu
askę spawal i zą.
W sklepie astronomicznym
oże y dostać filtr już za kilka
złoty h - przekonuj Karol
Wój i ki i dodaje, że a pew o
ie oż a patrzeć a Słoń e
przez lor etkę zy teleskop
niezaopatrzone w filtry. - Wtedy oż a y to yło zro ić tylko dwa razy w
ży iu - raz na lewe, raz na prawe oko - żartuje popularyzator auki z Ce tru
Nauki Kopernik.
Do o serwowa ia zać ie ia Słoń a oż a też
użyć włas y h przyrządów do o serwa ji. Chociaż y filtry z ajdują e się w as e
spawal i zej ardzo do rze adają się do
ogląda ia zać ie ia słoń a - przekonuje Katarzyna
Nowicka, rzecznik prasowy Centrum Nauki
Kopernik.
Zać ie ie Słoń a to rzadko o serwowa e zjawisko, pod zas którego Zie ia, Księży i Słoń e
z ajdują się w takiej kolej oś i w jed ej li ii. Księży rzu a ień a Zie ię o śred i y około 270 k ,
gdyż jest za ały, a y zasło ić ałą Zie ię.
W iejs a h ałkowitego zać ie ia Słoń e jest ałkowi ie iewido z e przez kilka i ut. W o szara h,
które ie są ałkowi ie zasło ięte przez księży występuje zać ie ie zęś iowe - oż a o serwować
zasło iętą zęść tar zy sło e z ej. Pod zas ałego zać ie ia Słoń a jakaś zęść jego tar zy jest jednak
ały zas wido z a. Zać ie ie zęś iowe o serwuje się a ardzo duży o szarze - około kilku astu
tysię y kilo etrów długoś i i około tysią a k szerokoś i.
)ie ia i Księży ie z ajdują się w stałej odległoś i od Słoń a. Odległość Księży a od Słoń a z ie ia się
od
l k w sty z iu peryheliu )ie i , kiedy Księży jest aj liżej Słoń a, do
l k w
zerw u apheliu )ie i , gdy jest ajdalej. ) tego powodu jego tar za oże yć z yt ała, a y
ałkowi ie przesło ić Słoń e. Wtedy występuje tzw. zać ie ie o rą zkowe, pod zas którego oż a
oglądać wokół zasło iętego Słoń a o rą zkę
Po iższe zdję ia przedstawiają kolej e fazy zać ie ia: