Bibliografie ogólne

Bibliografie ogólne
„Bibliografia polska” Estreicherów
Co to takiego?
„Bibliografia polska”, dzieło Karola
Estreichera, kontynuowane przez jego
syna Stanisława, a następnie wnuka
Karola, składa się z 4 części, które
łącznie obejmują piśmiennictwo
polskie i Polski dotyczące od czasów
najdawniejszych do końca XIX w.
Dlaczego ta bibliografia jest taka
ważna?
Jest to jedyna najpełniejsza bibliografia
druków wydanych w l. 1455-1900.
Spełnia rolę bibliografii narodowej.
Kryteria włączenia danej publikacji
do „Bibliografii” (1)
1) Pochodzenie druków – druki wydane
w państwie polskim w jego
historycznych granicach, dzieła
pisane przez Polaków bez względu na
miejsce wydania.
2) Język – dzieła w języku polskim
wydane gdziekolwiek.
Kryteria włączenia danej publikacji
do „Bibliografii” (2)
3) Temat – dzieła obcych autorów
dotyczące Polski.
4) Przeznaczenie - dzieła dla Polaków,
dedykowane Polakom lub w inny
sposób związane z kulturą polską.
Źródła „Bibliografii”
Bibliografie ogólne polskie,
bibliografie specjalne,
bibliografie obce,
katalogi księgarskie polskie i obce,
inne wydawnictwa zawierające opisy
bibliograficzne (np. encyklopedie)
† katalogi biblioteczne
† materiały pochodzące z kilkudziesięciu
bibliotek.
†
†
†
†
†
Zestawienie części „Bibliografii”
Cz. I: Stulecie XIX (18001880)
alfabetyczny
t. 1-7 (1872-1882)
Cz. II: Stulecia XV-XIX
(1455-1889)
chronologiczny
t. 8-11 (1882-1890)
Cz. III: Stulecia XV-XVIII
alfabetyczny
t. 12-35 (1891-1951)
Cz. IV: Stulecie XIX (18811900)
alfabetyczny
t. 1-4 (1906-1916)
Zeszyt dodatkowy
(1871-1873)
alf. i działowy
(indeksy)
t. 1-3 (1873)
Stulecia XV-XVI
(1455-1600)
chronologiczny i
alfabetyczny
(1875)
Bibl. Pol. XIX stulecia. Wyd.
2
alfabetyczny
t. 1-17 (1959-2000)
wciąż się ukazuje…
Zestawienia specjalne w
„Bibliografii”
† Spis katalogów (t. 1)
† Autorka (t. 1)
† Czasopisma (t. 1, s. 240-266; t. 6, s.
134-141; t. 3-II wyd.)
† Dramat-Dramatycy (t. 2, t. 4-5-II wyd.)
† Mickiewicz (t. 3)
† Kraszewski (t. 6)
† Jocher
Jak szukać w „Bibliografii”?
† Druki autorskie – nazwisko autora,
pseudonim lub kryptonim, nazwisko
tłumacza.
† Dzieła zbiorowe i kalendarze – nazwisko
wydawcy.
† Czasopisma – nazwisko redaktora.
† Dzieła kilku autorów – nazwisko pierwszego
autora.
† Dzieła anonimowe – pierwszy rzeczownik
tytułu
† Dzieła bez tytułu – tytuł wymyślony.
Elementy opisu w „Bibliografii”
†
†
†
†
†
†
†
†
†
Autor/zy
tytuł,
miejsce wydania,
nakładca (ew. drukarz),
data wydania,
format
objętość,
ilustracje, ryciny,
czasem inne dopowiedzenia (np. o autorze)
Zamiast wersji drukowanej…
można skorzystać z wersji elektronicznej:
http://www.estreicher.uj.edu.pl/
lub wersji zeskanowanej:
http://www.estreicher.uj.edu.pl/baza_estreichera/skany.php
Uwaga! Obie wersje nie są jeszcze kompletne!
Bibliografia literatury polskiej
„Nowy Korbut”
Skąd taki dziwny tytuł?
Wzorem Bibliografii literatury polskiej „Nowy
Korbut” było dzieło Gabriela Korbuta:
„Literatura polska. Książka podręczna
informacyjna dla studiujących naukowo
dzieje rozwoju piśmiennictwa polskiego”.
Pierwsze 3-tomowe wydanie obejmowało
literaturę od początków do powstania
styczniowego i ukazało się w l. 1917-1921,
drugie rozszerzone do 4 tomów i
uwzględniające literaturę do 1914 r. – w
latach 1929-1931.
Literatura polska… G. Korbuta
Korbut pragnął stworzyć podstawy do badań
nad literaturą rozumianą jako część zjawisk
społecznych.
Dobór haseł był bardzo szeroki (nie tylko
pisarze uznani, ale też drugorzędni).
Nieliczne hasła rzeczowe dotyczyły zjawisk
literackich (np. „Cyganeria warszawska”)
jak i ogólnokulturowych (np. „Początki
drukarstwa w Polsce”).
Literatura polska… G. Korbuta
T.
T.
T.
T.
1:
2:
3:
4:
X-XVII w.
XVIII-1820
1820-1863
1864-1914
Hasło osobowe składało się z 3 części:
życiorysu, bibliografii podmiotowej
oraz bibliografii przedmiotowej.
Literatura polska… G. Korbuta
Bibliografia podmiotowa, ułożona najczęściej
chronologicznie (czasem zagadnieniowochronologicznie) lub wg gatunków
uprawianej przez pisarza twórczości
zawiera: pierwsze wydania osobne dzieł i
niektóre następne, większe utwory
drukowane w czasopismach lub wystawiane
na scenie, wydania dzieł zbiorowych,
korespondencja, informacje o rękopisach.
„Nowy Korbut”
Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”
początkowo miała stanowić poprawioną i
uzupełnioną trzecią edycję „Literatury
polskiej” G. Korbuta.
W rezultacie stała się czymś zupełnie nowym.
Z pierwowzoru przejęła podstawowy wykaz
haseł oraz zasadę trójczłonowego układu
materiałów w hasłach osobowych (życiorys,
b-fia podmiotowa, b-fia przedmiotowa).
„Nowy Korbut”
O odmienności zdecydowały:
- znaczne poszerzenie zakresu uwzględnianych
materiałów
- i ich krytyczne opracowanie,
- większa precyzja informacji,
- wprowadzenie w tomach poszczególnych okresów
alfabetycznego układu haseł osobowych,
- zmiany układu
- i opisu pozycji,
- uległa też zmianie wyznaczona dziełu funkcja:
„Korbut” miał być „książką podręczno-informacyjną”,
„Nowy Korbut” stał się „bibliografią literatury
polskiej”.
„Nowy Korbut”
Znaczne zmiany nastąpiły w zestawie
haseł przedmiotowych. Uzupełniono
listę autorów, wprowadzając pisarzy
nowo odkrytych, nie znanych
Korbutowi lub pomijanych w
przeszłości.
Dodano literaturę I poł. XX wieku.
Zmiany spowodowały sześciokrotny
wzrost objętości.
„Nowy Korbut” - układ
cz. 1, t. 1-3: Piśmiennictwo staropolskie
† hasła ogólne: średniowiecze, odrodzenie,
reformacja, czasy porenesansowe, wiek XVII;
† 6 haseł rzeczowych: Akademia Krakowska,
Akademia Rakowska, Akademia Wileńska, Akademia
Zamojska, Drukarstwo polskie w dobie Odrodzenia,
Rzeczpospolita Babińska;
† 350 haseł anonimowych,
† 656 haseł osobowych.
„Nowy Korbut” - układ
cz. 2, t. 4-6: Oświecenie
† hasła ogólne: Oświecenie w Europie, Oświecenie
w Polsce, Literatura polska okresu Oświecenia;
† 16 haseł rzeczowych: Biblioteka Publiczna
Załuskich, Czasopiśmiennictwo, Drukarstwo i
księgarstwo, Folklorystyka, Komisja Edukacji
Narodowej, Kuźnica Kołłątajowska, Obiady
czwartkowe, Pieśń legionów, Puławy, Teatr
dworski, Teatr dworski w Warszawie, Teatry
publiczne prowincjonalne, Towarzystwo Iksów,
Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Towarzystwo
Szubrawców, Uniwersytet Warszawski;
† 535 haseł osobowych.
„Nowy Korbut” - układ
cz. 3, t. 7-9: Romantyzm
† hasła ogólne: Romantyzm w Europie, Romantyzm w
Polsce;
† 12 haseł rzeczowych: Biblioteka Polska w Paryżu,
Cyganeria warszawska, Entuzjastki i entuzjaści,
Filomaci, Filareci, Promieniści, Koteria petersburska,
Poezja powstania listopadowego, Szkoła Główna
Warszawska, Tow. Demokratyczne Polskie, Tow.
Historyczno-Literackie w Paryżu, Tow. LiterackoSłowiańskie we Wrocławiu, Tow. Poznańskie
Przyjaciół Nauk, Zakł. Nar. im Ossolińskich;
† 405 haseł osobowych.
„Nowy Korbut” - układ
t. 10: Adam Mickiewicz
t. 11: Juliusz Słowacki
t. 12: Józef Ignacy Kraszewski
„Nowy Korbut” - układ
cz. 4, t. 13-16: Literatura pozytywizmu i
Młodej Polski
† hasła ogólne: Pozytywizm,
Naturalizm, Młoda Polska
† ponad 400 haseł osobowych
„Nowy Korbut” - układ
t. 17: Henryk Sienkiewicz, Bolesław Prus,
Eliza Orzeszkowa
t. 18: Stanisław Wyspiański, Jan
Kasprowicz, Stefan Żeromski
t. 19: Bibliografia czasopism literackich
(nie ukazała się)
„Słownik współczesnych pisarzy
polskich”
Część 5, obejmująca literaturę
najnowszą, różni się zarówno w
odniesieniu do koncepcji dzieła, jego
przeznaczenia, jak i ilości i jakości
informacji, dlatego też tej części
bibliografii nadano inny tytuł:
„Słownik współczesnych pisarzy
polskich” (t. 1-4).
„Słownik współczesnych pisarzy
polskich”
Obejmuje on nie uwzględnioną przez
Korbuta literaturę pierwszej polowy
XX w.: pisarzy, krytyków, historyków
i teoretyków literatury, którzy
debiutowali książką przed 1950 r.
„Słownik współczesnych pisarzy
polskich” - układ
† część ogólna: źródła biograficzne i
bibliograficzne;
† opracowania ogólne literatury okresu;
† wykazy uzupełniające;
† 14 haseł rzeczowych: Instytucje literackie,
Związek Literatów Polskich, PEN-Club, Polska
Akademia Literatury, Instytut Badań Literackich,
Grupy literackie – Zdrój, Futuryści, Formiści,
Skamander, Czartak, Awangarda, Reflektor,
Kwadryga, Żagary, Przedmieście;
† 826 haseł osobowych.
Bibliografia literatury polskiej –
spisy pomocnicze
t. 1 – indeks tytułów i nazw utworów
anonimowych, utworów o niepewnym
autorstwie oraz haseł rzeczowych,
t. 3 – nazwisk i pseudonimów do t. 2-3,
t. 6 – indeksy do serii oświecenia,
t. 9 – indeks osobowy do serii romantyzmu,
t. 4 „Słownika” – słownik pseudonimów i
kryptonimów, indeks tytułów utworów
literackich wydanych oddzielnie oraz indeks
nazw osobowych.
„Polska Bibliografia Literacka”
„Polska Bibliografia Literacka” jest (z
założenia) bieżącą bibliografia
literacką.
Ukazuje się od 1954 r., kiedy to wydano
pierwszy rocznik – 1949. Wersja
drukowana obejmuje lata 1944-1988.
„Polska Bibliografia Literacka” –
dobór materiałów
Polska Bibliografia Literacka
- obejmuje teksty literackie i paraliterackie
(także przekłady z i na język polski);
- rejestruje w całości dorobek
literaturoznawstwa (historii, teorii i
metodologii) oraz krytykę literacką
- uwzględnia materiały dot. życia literackiego
i organizacji nauki o literaturze
- zawiera pełną bibliografię teatralną.
„Polska Bibliografia Literacka” –
zasięg wydawniczo-formalny
PBL opisuje:
- wydawnictwa samoistne (zwarte);
- utwory niesamoistne (teksty
literackiej, artykuły, recenzje, notatki,
fragmenty książek drukowane w
czasopismach).
„Polska Bibliografia Literacka” –
opis
Opis bibliograficzny – opisy sporządzane
z autopsji.
Opis zasadniczy uzupełniają adnotacje
wyjaśniające i zawartościowe.
„Polska Bibliografia Literacka” –
pozycje zbiorowe
W bibliografii występują też pozycje
zbiorowe, które zawierają grupy
utworów jednego autora
drukowanych w czasopismach i
wydawnictwach zbiorowych:
a) wiersze (poprz. skrótem W:)
b) utwory prozą (poprz. skrótem P:)
c) teksty paraliterackie (tylko aut.
wybitniejszych)
„Polska Bibliografia Literacka” –
układ
† Roczniki 1944/45-1949
I. Teksty.
II. Opracowania.
W każdej z tych części wyróżnione są 2
działy: 1. Literatura polska, 2.
Literatury obce (najpierw literatury
narodów ZSRR, a potem literatury
innych krajów w układzie
alfabetycznym).
„Polska Bibliografia Literacka” –
układ
† Od rocznika 1950 zastosowano układ rzeczowy.
1. Historia literatury i krytyka literacka.
- Literatura staropolska
- Oświecenie, romantyzm
- Literatura lat 1863-1939
- Literatura współczesna
2. Teoria literatury i krytyki. Językoznawstwo.
3. Nauki pomocnicze.
4. Teatr i film.
5. Organizacja nauki o literaturze.
„Polska Bibliografia Literacka” –
indeksy
Zrąb główny uzupełniają indeksy:
osobowy i rzeczowy. Pełnią one
bardzo ważną rolę w poszukiwaniach
piśmiennictwa odnoszącego się do
poszczególnych osób i innych
tematów szczegółowych.