praca dyplomowa: "perspektywy rozwoju agroturystyki na pogórzu

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO WARSZAWA WYDZIAŁ
NAUK O ŻYWIENIU CZŁOWIEKA I KONSUMPCJI
KRAJOWE CENTRUM DORACTWA ROZWOJU ROLNICTWA I OBSZARÓW
WIEJSKICH ODDZIAŁ W KRAKOWIE
PERSPEKTYWY ROZWOJU AGROTURYSTYKI
NA POGÓRZU PRZEMYSKIM
Praca dyplomowa
wykonana przez
Beatę Pokorny
pod kierunkiem
Dr hab. Krystyna
Gutkowskiej
pani profesor SGGW
KRAKÓW 2003
1
WSTĘP
Rozwój agroturystyki jako formy wypoczynku na terenach wiejskich o charakterze
rolniczym
opartej na bazie noclegowej, najczęściej również żywieniowej oraz
aktywności rekreacyjnej związanej z gospodarstwem rolnym i jego otoczeniem –
przyrodniczym, produkcyjnym oraz usługowym – stanowi dużą szansę na poprawę
warunków życia nie tylko społeczności wiejskiej, ale i całego kraju.
Polska posiada korzystne warunki dla rozwoju agroturystyki .Dotyczy to
zwłaszcza rejonów o niskim poziomie uprzemysłowienia i urbanizacji, małym udziale
zatrudnienia w zawodach poza rolniczych , „glebach słabych rolniczo’’, o dużym
bezrobociu , niewysokich dochodach ludności, posiadających równocześnie wolne
zasoby mieszkaniowe, korzystne walory przyrodniczo – krajobrazowe i kulturalne,
które w dużym stopniu predysponują do świadczenia usług agroturystycznych.
Taki rejon stanowi Pogórze Przemyskie, które jednocześnie jest szczególnie
atrakcyjne turystycznie. Cechują się własną specyfiką
oraz bogactwem walorów
zarówno przyrodniczych jak i kulturowych. Elementami sprzyjającymi rozwojowi
agroturystyki w tym regionie Polski są przede wszystkim duże połacie terenów
objętych ochroną, cisza spokój oraz stosunkowo w niewielkim stopniu zmieniony
przez człowieka krajobraz. Poza tym na turystów czekają tu unikatowe zabytki,
interesujące zbiory dzieł sztuki, oraz ciekawy folklor. Wielkim walorem Pogórza jest
gościnność i otwartość mieszkańców wsi. Nie bez znaczenia jest też przygraniczne
położenie Pogórza, będące niewątpliwie atrakcją dla przyjeżdżających tu turystów.
Pomimo wielu barier hamujących rozwój agroturystyki na Pogórzu Przemyskim, ten
rodzaj działalności gospodarczej stwarza wielkie szanse zarówno dla rolników jak i
dla gospodarki całego kraju[1].
Polska posiada korzystne warunki do rozwoju turystyki i agroturystyki
zwłaszcza w regionach o wyjątkowych warunkach przyrodniczo-krajobrazowych i
kulturalnych, a równocześnie o niskim poziomie uprzemysłowienia, urbanizacji i o
dużej stopie bezrobocia. Regiony te wykazują szczególne predyspozycje do rozwoju
tych form turystyki, dzięki czemu ta forma działalności poza rolniczej
może być
znaczącym źródłem dochodu dla rodzin rolniczych i powodem aktywizacji
gospodarstw tych regionów.
2
Ocenia się, że wśród istniejących w Polsce około 2,3 mln gospodarstw
indywidualnych około 1/3 (700 tys) dysponuje
w obszernymi
kilkupokojowymi
domami z których część jest pusta i nie wykorzystana . Przy stosunkowo małych
nakładach pieniężnych wiele domów mogłoby zostać przystosowane do potrzeb
turystów dostarczając dodatkowych dochodów ich właścicielom oraz innych korzyści
o zróżnicowanym charakterze [2].
3
1. Cel pracy, zakres i metodyka pracy
Celem badawczym niniejszym pracy jest określenie perspektyw rozwoju
agroturystyki na Pogórzu Przemyskim. Cel ten zrealizowano na podstawie
przeprowadzonych badań ankietowych wśród 18 gospodarstw agroturystycznych,
zlokalizowanych w okolicach Przemyśla.
W badaniach uwzględniono następujące zagadnienia:
-
położenie gospodarstwa agroturystycznego w strukturze danej gminy, okres
funkcjonowania
i motywy podjęcia działalności turystycznej oraz odczuwany
zakres pomocy czy zainteresowania
ze strony władz lokalnych, gminnych i
samorządowych w zakresie wspierania tej formy zarobkowania.
-
usługi
świadczone w gospodarstwach – żywienie, jeździectwo, ogniska,
przygotowanie potraw regionalnych i przetworów, uczestnictwo w pracy i życiu
gospodarzy.
-
rozwój
infrastruktury wiejskiej
w tym regionie z uwzględnieniem czynników
przyciągających turystów , klasyfikację bazy noclegowej i zawierane przez nie
ubezpieczenia.
W pracy zastosowano metodę ankietową. W badaniach uczestniczyły
gospodarstwa agroturystyczne położone na terenie Pogórza Przemyskiego. Badania
przeprowadzono od maja do czerwca 2003 roku gdzie zarejestrowanych było 20
gospodarstw agroturystycznych . W tej liczbie dwa – z różnych powodów nie podjęły
albo nie planowały podjęcia działalności w 2003 roku . Ze względu na tak niedużą
ilość obiektów, badanie ankietowe zostało przeprowadzone we wszystkich 18
gospodarstwach działających w tym czasie na terenie Pogórza Przemyskiego.
Pomimo tego, że przeprowadzone badanie miało charakter anonimowy,
ankietowani, po zapoznaniu się z zawartymi w niej pytaniami nie wskazywali
szczególnego zainteresowania utajnieniem swoich danych. Można było odnieść
wrażenie , iż ankietowani są zainteresowani dzieleniem się swoimi doświadczeniami ,
a odpowiedź na zamieszczone pytania w ankiecie traktują jako jeszcze jeden
element propagujący ich działalność.
Badania pozwoliły na uzyskanie danych dotyczących działalności
gospodarstw agroturystycznych oraz korzyści, problemów i perspektyw związanych z
dalszym rozwojem tej formy turystyki.
4
2.
Przedsiębiorczość i agroturystyka – istota , znaczenie
w rozwoju obszarów wiejskich.
Przedsiębiorczość jest pojęciem, które upowszechniło się w naszym kraju z
chwilą urynkowienia gospodarki polskiej oraz propagowania nowych kryteriów
wyznaczania społecznego prestiżu i lansowania hasła indywidualnej
odpowiedzialności za losy własne i najbliższych. Takie podejście właściwe było
zmianie orientacji polityki społecznej państwa w kierunku kreowania postaw życiowej
zaradności.
[3]
Pojęcie przedsiębiorczości jest rozmaicie definiowane. Jedni teoretycy
podkreślają konstytutywne dlań znaczenie ryzyka ( Hunek, 1993 ), inni zaś określają
tym pojęciem wszelkie działania, których cechą jest aktywne przystosowanie się do
reguł gospodarki rynkowej ( Duczkowska- Małysz, 1993), a jeszcze inni podkreślają
istotę przedsiębiorczości w kategoriach postawy, charakteryzującej się
przejawianiem działań niekonwencjonalnych, nowatorskich, adaptacyjnych.
Traktuje się więc przedsiębiorczość jako cechę osobowości, jako pojęcie
tożsame systemowi wartości norm społecznych, gratyfikujących aktywność,
zaradność życiową i samo odpowiedzialność jednostki lub też jako określany typ
zachowań społecznych. Istota takiego podejścia pozwala patrzeć na
przedsiębiorczość jako na pewien typ osobowości kreowany przyjętym w danej
społeczności systemem wartości , ról społecznych oraz norm i sankcji społecznych.
Przedsiębiorczość określić też można jako postawę wyrażającą się w
podejmowaniu działalności zorientowanej na zysk zarówno w wymiarze finansowym
jak i socjopsychicznym.
Wydaje się, że konceptualizacja przedsiębiorczości w kategoriach postaw
jednostkowych daje szczególnie szerokie możliwości, zarówno empirycznie jak i
teoretyczne. Przez postawę rozumieć będziemy trwałą dyspozycję jednostki do
określonego zachowania się, wynikającą z poglądów, uczuć i dążności danej
jednostki, odnoszących się do określonego przedmiotu postawy. Każda postawa
obejmuje więc trzy podstawowe komponenty , a mianowicie :
-
komponent poznawczy, zwany też komponentem wiedzy, wyrażający stan wiedzy
jednostki o przedmiocie postawy;
5
-
komponent emocjonalno- oceniający, wyrażający stosunek psychoemocjonalny
jednostki wobec przedmiotu postawy;
-
komponent behawioralny (czynnościowy) wyrażający tendencję jednostki do
określonego zachowania bądź też określone zachowanie się jednostki wobec
przedmiotu postawy.
Wszystkie elementy postawy są ze sobą wzajemnie powiązane, tworząc wzajemnie
warunkujący się kompleks behawioralnych lub guasi behawioralnych predyspozycji
jednostki.
Adaptacja takiego sposobu rozumienia postawy dla rozważań prowadzonych na
temat przedsiębiorczości pozwala skonstatować, że jednostka przejawiać może
tendencje bądź konkretne zachowania związane z podejmowaniem działalności,
która zorientowana jest na osiągnięcie zysku, zarówno w wymiarze finansowym jak i
socjopsychicznym, wówczas i tylko wówczas gdy ma świadomość możliwych
zakresów swoich działań ( innymi słowy dysponuje wiedzą niezbędną do podjęcia
działalności, tj. wie co chce robić i jakimi środkami, metodami, może to osiągnąć) i
ma do nich pozytywny stosunek emocjonalny. Ważnym też elementem komponentu
wiedzy jest świadomość istnienia rynku zbytu na produkty, które będą efektem
prowadzonej działalności gospodarczej.
Jak stwierdzono wcześniej, upowszechnienie postaw zorientowanych na działalność
przynoszącą dochód może mieć pozytywne konsekwencje zarówno dla samej
przejawiającej taką postawę jednostki, jak też dla jej otoczenia w rozumieniu
stwarzania alternatywnych w stosunku do rolnictwa miejsc pracy.
Dane podawane przez GUS mówią , że na terenach wiejskich z wyłączną lub
dominującą funkcją rolniczą, działalność poza rolniczą prowadzą firmy zaliczone do
grupy małych. Świadczą o tym rozmiary zatrudnienia (przeciętnie 2,2 osoby w firmie)
i obrotów finansowych (poniżej 50 tys. zł. rocznie).Główną formą prawną działalności
gospodarczej jest przedsiębiorstwo indywidualne. Forma spółek występuje
sporadycznie. Niektóre podmioty tworzone są koniunkturalnie, dla uzyskania
uprawnień do zasiłku dla bezrobotnych, większość powstaje z myślą o stworzeniu
miejsc pracy. Oczekuje się, że rozwój przedsiębiorczości w środowisku wiejskim
stanie się przyczyną rozwoju obszarów problemowych, ograniczy poziom
występującego tu bezrobocia. Podobnie jak w innych krajach sektor prywatny
spowoduje rozwój konkurencji na rynku towarów i usług oraz stanie się katalizatorem
procesu innowacji (Machowski,1994, Brodziński, Marks,1999).
W świetle wyników badań dotyczących uwarunkowań i skali podejmowanych działań
przedsiębiorczości wśród kobiet wiejskich stwierdzić należy, że jedną z istotnych
6
barier limitujących tego rodzaju aktywność jest niechęć do podejmowania nowych
przedsięwzięć oraz związanego z tym ryzyka.
Natomiast optymizmem napawa fakt, że dla większości kobiet nie stanowi bariery w
podejmowaniu działalności gospodarczej brak wiedzy fachowej. Wniosek taki może
uzasadniać to , że kobiety podejmują zwykle, w celu zmniejszenia ryzyka, działania ,
które nie wymagają specjalnego przygotowania, a przynajmniej sądzą, że nie są one
konieczne. Najczęściej odnosić się to może do działalności agroturystycznej , której
to najczęściej podejmują się kobiety na wsi. Dlatego też, agroturystyka postrzegana
jest jako zajęcie typowo kobiece, co wynika z faktu, iż to właśnie kobieta zajmuje się
domem, a więc i przebywającymi w nim turystami.
Wartym odnotowania jest zaobserwowanie prawie we wszystkich badanych
gospodarstwach agroturystycznych zjawisko konsolidacji członków rodziny,
świadczenie sobie wzajemnie pomocy i wyręczenie w sytuacjach wymagających
przejęcia pewnych obowiązków od innych, bardziej zaabsorbowanych obowiązkami
członków rodziny.
We wszystkich badanych gospodarstwach agroturystycznych zaobserwowano, iż
w wyniku prowadzonej działalności zarobkowej poczynione zostały liczne
przedsięwzięcia modernizacyjne zarówno w obrębie gospodarstw domowych jak i
rolnych.
Wśród teoretyków i badaczy zatrudnienia przedsiębiorczości w środowisku
wiejskim panuje względna zgodność opinii co do tego, że przejawianie postaw
właściwych przedsiębiorczości warunkowane jest, między innymi , wieloma
czynnikami natury socjopsychicznej. Pogląd ten zresztą dodatkowo uzasadnia fakt,
że samą przedsiębiorczość definiuje się jako cechę osobowości.
Stąd też jednostki predysponowane do podejmowania nowych inicjatyw zwykle
przejawiają , wyższy, niż przeciętny , poziom asertywności, kreatywności i
innowacyjności.
Wiara w siebie oraz przekonanie o posiadanych kwalifikacjach, skłonność do
podejmowania działań obarczonych ryzykiem to tylko niektóre spośród
socjopsychicznych aspektów przedsiębiorczości przedsiębiorców . Konkluzję tę
wydają się potwierdzać wyniki badań własnych przeprowadzonych w 2000 roku nt.
istoty i uwarunkowań przejawiania postaw przedsiębiorczości.
W opinii badanych mieszkańców wsi przedsiębiorczość rozumiana jest najczęściej
jako :
- samodzielna praca; praca na własny rachunek (47,6)
- radzenie sobie w życiu, podejmowanie trafnych decyzji (34,4%)
7
-
działania zorientowane na poprawę bytu rodziny;
Natomiast ludzie przejawiający postawy przedsiębiorczości to najczęściej ludzie
chcący poprawić swoją sytuację materialną (40,9%), ale jednocześnie znajdujący się
we względnie korzystniej sytuacji materialnej i posiadający co najmniej średnie
wykształcenie. Na podstawie pozyskanego materiału źródłowego nie stwierdza się
zależności przejawiania postaw przedsiębiorczości w zależności od płci . Jeśli
uwzględnimy wiek badanych , wówczas okazuje się, że wśród respondentów bardziej
popularny jest pogląd o tym, że przedsiębiorcze jednostki są nastawiane głównie na
poprawę swojej sytuacji materialnej . Natomiast wśród starszych respondentów
równie często pojawia się opinia , że młodzi przejawiają większą skłonność do
podejmowania działalności gospodarczej .
Uwzględnienie rodzaju aktywności zarobkowej badanych pozwala zauważyć , że
respondenci- przedsiębiorcy częściej aniżeli reprezentanci innych kategorii
zawodowych, wskazują na to , że osoby przedsiębiorcze to takie , które są
nastawione na poprawę swojej sytuacji materialnej.
Bez względu na to jak charakteryzowani są przedsiębiorcy, zdaniem większości
badanych w ich najbliższym otoczeniu znajdują się osoby , które nazwać można
przedsiębiorczymi (77%).
Pozostali badani nie dostrzegają w swoim najbliższym otoczeniu osób , które
zasługiwały na miano przedsiębiorczych. Warto zauważyć ,że wśród osób nie
stwierdzających w swym otoczeniu przejawiania postaw przedsiębiorczości częściej
pojawiają się starsi respondenci i rolnicy i odpowiednio rzadziej osoby w średnim
wieku i pracujące na rachunek własny jak również określające swoja sytuację
dochodową jako dobrą i bardzo dobrą.
Osoby przedsiębiorcze – zdaniem badanych - najczęściej określane są takim
przymiotnikiem, ponieważ :
-
„ prowadzą własną działalność handlową ‘’ (53,3 % );
-
„ są zorganizowane i samodzielne ‘’ (22,3 % );
-
„ znajdują się na swojej pracy ( 10,8 % ).
Respondenci zapytani o najczęściej prowadzoną działalność gospodarczą
charakterystyczną dla miejscowych przedsiębiorców wskazywali na następujące
zajęcia typowe dla tej kategorii osób :
-
prowadzenie działalności handlowej (60,7 % );
-
prowadzenie usług (39,9 % );
-
prowadzenie działalności gastronomicznej (37,3 % );
-
prowadzenie działalności agroturystycznej (28,2%).
8
Zdaniem badanych główną cechą ludzi, których określają mianem
„przedsiębiorczych” są następujące zalety :
-
umiejętność nawiązywania kontaktów z innymi (52,4 % );
-
posiadanie kapitału (46,2 %);
-
skłonność do ponoszenia ryzyka (44,4%);
-
odwaga (40,4 % );
-
przebojowość (24,2%);
Natomiast w niewielkim stopniu wymieniono takie cechy jak :
-
wysokie mniemanie o sobie (4,3%);
-
uczciwość (12,2 %);
-
wysokie kwalifikacje (15,3%). [5]
Z wielu opracowań dotyczących uwarunkowań rozwijania
przedsiębiorczości na wsi wynika, że osoby, które przejawiają takie postawy
napotykają bardzo często na bariery środowiskowej akceptacji. Przeprowadzone
badania własne pozwalają stwierdzić, że postawy mieszkańców wsi są bardzo
zróżnicowane w zakresie reagowania na przejawianie życiowej zaradności. Warto
dodać, że kobiety nieco częściej niż mężczyźni określały stosunek otoczenia do
przedsiębiorców jako przychylny, natomiast mężczyźni odpowiednio częściej
dostrzegali niechętny stosunek sąsiadów. Podobnie młodsi respondenci częściej niż
starsi określali stosunek otoczenia do „przedsiębiorców” jako pozytywny.
Ciekawych spostrzeżeń dostarczyła też analiza zależności między określeniem
charakteru reakcji otoczenia na przejawianie działalności gospodarczej a samooceną
sytuacji dochodowej. Otóż badani, którzy określali swoją sytuację jaką złą i bardzo
złą postrzegali częściej niż inni nastawienie otoczenia do przedsiębiorców w
kategoriach negatywnych i odpowiedni rzadziej byli skłonni określać nastawienie
otoczenia jako przychylne dla przedsiębiorców.
Badani sądzą również, że włączenie Polski w struktury Unii Europejskiej
spowoduje zwiększenie szans rozwoju przedsiębiorczości, chociaż pogląd ten
równoważy tak samo często wypowiadana opinia, że nie będzie to miało istotnego
wpływu dla rozwoju wsi, a nawet, że spowodować to może zmniejszenie szans
rozwoju przedsiębiorczości.
Uzyskane wyniki badań własnych jednoznacznie potwierdzają w innych
opracowaniach stwierdzenia o tym, że ludzie o złej lub bardzo złej sytuacji finansowej
nie przejawiają skłonności do podejmowania działalności gospodarczej, że są
zorientowani pasywnie i jednocześnie oczekują rozwiązań od „ państwa” „losu ‘’, czy
9
innych bliżej określonych podmiotów. Tym samym wydaje się, że kwestię o
zasadniczej wadze dla urealnienia programu wielofunkcyjnego rozwoju wsi jest
przygotowanie rozwiązań poprawiających sytuację dochodową mieszkańców wsi,
które skutecznie przełamią bariery aktywizowania mieszkańców wsi z brakiem
własnego zaplecza finansowego.
Wniosek ten znajduje potwierdzenie w opiniach badanych, dla których
warunkiem przejawiania na większą skalę postaw przedsiębiorczości jest poprawa
sytuacji dochodowej mieszkańców [4]
10
3. Analiza wyników badań ankietowych przeprowadzonych
w gospodarstwach agroturystycznych Pogórza
Przemyskiego
Przyjęty cel pracy zrealizowano na podstawie informacji uzyskanych z
badań ankietowych przeprowadzonych
w gospodarstwach agroturystycznych,
działających w gminach położonych na terenie Pogórza Przemyskiego.
Położenie gospodarstwa agroturystycznego
Pytanie pierwsze dotyczyło położenia
materiał
pozwala
na
wykreślenie
mapy
gospodarstwa . Uzyskany
Pogórza
Przemyskiego
wraz
z
rozmieszczeniem ankietowanych gospodarstw agroturystycznych. Zgodnie z ustawą
„o ochronie danych osobowych ‘’, poza określeniem miejscowości i gminy nie
ujawniono żadnych innych danych identyfikujących ankietowanego , tym samym
zachowano zagwarantowaną anonimowość odpowiedzi.
skupiska kwater
agroturystycznych
Można wyróżnić
na Pogórzu ; Krasiczyn –
trzy
Dybawka ,
Rybotycze, Sierakośce Leszczawa Dolna. W wymienionych rejonach działało 13 z
18 gospodarstw pozostałe pięć usytuowane są pojedynczo w kilku gminach powiatu
przemyskiego. Charakterystyczną cechą dla lokalizacji
gospodarstw jest ich
koncentracja nad Sanem i jego dopływami (przeważnie są to rzeki bardzo rybne).
Okres prowadzenia gospodarstwa agroturystycznego
Na pytanie dotyczące czasu prowadzenia gospodarstwa agroturystycznego,
wśród ankietowanych największą grupę tj. 39 %, stanowią gospodarstwa
agroturystyczne działające w okresie od dwóch do pięciu lat oraz gospodarstwa,
przyjmujące gości ponad pięć lat ( 33 %) .
11
Pierwsze gospodarstwa agroturystyczne założono w gminie Krasiczyn, następnie
w gminie Bircza .Najdłużej działające placówki założone były dzięki wyraźnej
inspiracji władz gminy Krasiczyn. Należy zaznaczyć, że jest to gmina posiadająca
tradycje turystyczne. Tutaj znajduje się jeden z najatrakcyjniejszych zabytków
regionu ,,Perła renesansu” zamek w Krasiczynie. Nowo założone gospodarstwa
działające krócej niż dwa lata usytuowane są w regionach mniej atrakcyjnych
turystycznie . Tak powstało gospodarstwo agroturtsyyczne w Sierakoścach gm.
Fredropol, które przyjmuje turystów raz w roku. Powstanie tych obiektów ma
związek
ze znaczącym rozwojem w ostatnich latach dużego centrum kultu
Maryjnego w Kalwarii Pacławskiej.
Dynamika powstawania nowych gospodarstw agroturystycznych na Pogórzu , od
kilku lat jest na niezmienionym poziomie. Średnio rocznie
zakładane są dwa
nowe obiekty . Najwięcej gospodarstw agroturystycznych założono w połowie lat
dziewięćdziesiątych , było to efektem akcji promocyjnej w tamtym czasie przez
ODR i władze lokalne.
Przyczyny podjęcia działań zmierzających do poprawy sytuacji rodzinnej
Podstawowym powodem podejmowania działalności agroturystycznej,
podawanym przez ankietowanych są czynniki ekonomiczne, na które zwróciło
uwagę , aż ( 72%) badanych. Jednak w żadnym przypadku działalność ta nie jest
traktowana jako jedyne źródło dochodu.
Stanowiło to
uzupełnienie
przychodów z gospodarstwa rolnego, lub innego
rodzaju pracy. Zdarza się , że prowadzeniem gospodarstwa agroturystycznego
zajmuje się bezrobotny człowiek rodziny, jednak w żadnym przypadku przychody
z prowadzenia tej działalności nie są na tyle wystarczające aby można było się z
nich utrzymać.
Zaledwie 11 % ankietowanych jako powód podjęcia działalności agroturystycznej
podaje „chęć zdobycia drugiego zawodu -organizatora turystyki ‘’,co świadczy o
tym , że atrakcyjność tego zawodu na dzień dzisiejszy w warunkach lokalnych
12
jest niewielka. Wiąże się to bez wątpienia ze słabą efektywnością ekonomiczną
tego przedsięwzięcia.
Poprzez
swoje
działanie,
promować
swój
region,
gminę,
chce
22%
ankietowanych, przy czym są to przeważnie osoby dwu zawodowe , działające w
branży co najmniej kilka lat. Niespełna 17% ankietowanych jako motyw podjęcia
działalności podaje inne powody. W uzupełnieniu tej odpowiedzi ankietowani
podają, że w ten sposób chcieli stworzyć stanowisko pracy dla bezrobotnego
członka rodziny, na przykład „aby dać dzieciom zajęcie’’ i „możliwość realizacji
przez pracę’’.
Sposoby
pomocy
władz
lokalnych
w
prowadzeniu
działalności
agroturystycznej
Ankietowani
wyróżniali
właściwe
dwie
instytucje
pomagające
przy
zakładaniu i prowadzeniu gospodarstw agroturystycznych. Są to; władze Urzędów
gmin i Ośrodki Doradztwa Rolniczego. Przy
czym z chwilą nowego podziału
administracyjnego kraju aktywność ODR w tej materii znacznie zmalała , a można
było odnieść wrażenie ,że właśnie ta instytucja była wiodąca. ODR-y organizowały
szkolenia i prowadziły doradztwa fachowe , jak założyć i prowadzić gospodarstwo
agroturtstyczne. Taką formę współpracy i pomocy instytucji wskazało 61 %
ankietowanych i poprzez doradztwo indywidualne 57 %.
Niestety tylko 11 %
ankietowanych wskazało na pomoc finansową czy bankową przy czym
były to
gospodarstwa z najkrótszym stażem nie przekraczającym dwóch lat działalności.
Dla 28 % ankietowanych pomocą okazały się kursy, a dla 17% pokazy. Praktyczna
strona prowadzenia tej formy
działalności gospodarczej jest stosunkowo mało
popularna. Wydaje się, że oczekiwania ankietowanych, w tej materii, były znacznie
większe , jednak zawsze podkreślano, że winno to być finansowane przez państwo
lub przez samorządy lokalne.
Prawie nie zauważane jest zainteresowanie rozwojem tego rodzaju działalności ze
strony władz powiatu i województwa.
13
Ocena rozwoju agroturystyki w gminie
Powyższe stwierdzenia znajdują swoje odbicie w odpowiedziach na piąte
pytanie ankiety gdzie aż 61% ankietowanych uznało za dobre możliwości rozwoju
agroturystyki w swojej gminie. Przy czym wyraźnie podkreślano , że dotyczy to
gminnych władz samorządowych, a nie państwowych, bo gdyby takie były to można
by było liczyć na większe wsparcie finansowe, marketingowe itp...W tym kierunku idą
oczekiwania właścicieli już działających gospodarstw agroturystycznych.
Na pytanie uzupełniające, co ankietowani rozumieją pod pojęciem ; warunki rozwoju
turystyki ? Prawie każdy odwoływał się do walorów krajobrazu, nieskażonego
środowiska. Natomiast ze strony administracji , czy urzędów bardziej doceniamy był
fakt nie przeszkadzania w działalności, zakazami i ograniczeniami, niż ewentualna
pomoc merytoryczna.
Formy zakwaterowania oferowane turystom
Odpowiadając na pytanie szóste ;jaka forma lokali jest najczęściej oferowana
turystom, ankietowani odpowiadali , że zdecydowanie najczęściej bo aż 83 % ofert
to pokoje gościnne , a tylko 17 % mieszkania wczasowe. Odnotowano zupełny brak
propozycji samodzielnych domów wczasowych do wynajęcia .
Pokoje gościnne
przeważnie usytuowane są w oddzielnej części budynku, na
przykład na piętrze lub w innym skrzydle
domu. Tak wydzielona do wynajęcia
część, zwykle wyposażona jest w jedną łazienkę połączoną z toaletą. Jest normą, że
goście wynajmujący pokoje, korzystają z jadalni i kuchni. Odbywa się to wspólnie z
domownikami lub samodzielnie, ale zawsze są to pomieszczenia zarówno dla
domowników jak i dla gości. Dla gości dostępna jest też
pozostała część
gospodarstwa, mogą oni przyglądać się lub uczestniczyć w różnych pracach
gospodarskich.
Natomiast mieszkania wczasowe składają się z sypialni, wspólnej ale wyłącznie dla
gości, kuchni, pokojów gościnnych oraz łazienek. Brak oferty samodzielnych domów
do wynajęcia jest bardziej efektem stosunkowo niewielkiego zapotrzebowania na
usługi agroturystyczne w ogóle, niż brakiem takich możliwości ze strony oferentów.
14
W trakcie przeprowadzenia ankiet , rozmówcy stwierdzali, że jeżeli było by takie
zapotrzebowanie , to bez trudu można by było udostępnić turystom całe domy.
Rodzina posiadające gospodarstwo
turystyczne, zwykle dysponuje możliwością
przeprowadzenia się do domu dzieci ,lub odwrotnie do domu rodziców, na czas
wynajmu domu turystom. Do tej pory zainteresowanie takim rozwiązaniem było
raczej sporadyczne.
Liczba pokoi oferowana turystom
Pytanie siódme rozszerza poprzednią odpowiedź . Charakterystyczny jest
równomierny rozkład oferowanych do wynajęcia pokoi. Dwu pokojowe kwatery
oferuje 22 % gospodarstw , trzy pokojowe 17 % ,cztero pokojowe
22 % ,a
pięciopokojowe 28 %. Tylko jedno gospodarstwo dysponuje więcej niż pięcioma
pokojami. Taki rozkład ofert
świadczy o braku preferencji
określonego typu
gospodarstw agroturystycznych. Jak już wcześniej wspomniano , na dzień dzisiejszy
wykorzystanie wszystkich rodzajów kwater jest zbyt słabe aby można było wyciągnąć
wnioski w jakim kierunku powinien zmieniać rozwój kwater agroturystycznych.
Kategorie gości korzystających z usług turystycznych
Okazuje się, że korzystanie z usług agroturystycznych
popularne w rodzinach
jest najbardziej
najbardziej popularna w rodzinach. Znacznie rzadziej
wskazywano na grupy towarzyskie ( 33 %) , a ponad połowa badanych wskazała
na indywidualnych
turystów ( 57 %). Wydaje się oczywiste ,że
grupy
towarzyskie korzystają z gospodarstw dysponujących większą ilością pokoi. Z
analizy odpowiedzi na pytania 7 i 8 wynika ,że grupy towarzyskie najczęściej
korzystają z obiektów, gdzie oferowanych jest więcej niż trzy pokoje.
Natomiast
„rodziny’’
gościły
wszystkie
ankietowane
gospodarstwa
agroturystyczne. Charakterystyczny jest fakt , że są to gospodarstwa , które
gościły wyłącznie rodziny, natomiast nie przyjmowały żadnych grup towarzyskich
ani turystów indywidualnych. Tylko cztery gospodarstwa przyjmowały wszystkie
15
wymienione rodzaje turystów , przy czym były to gospodarstwa leżące w różnych
gminach.
Czas przebywania turysty w gospodarstwie
W odpowiedzi na dziewiąte pytanie ankiety gospodarze określali
jaki
charakter wypoczynku jest preferowany w ich gospodarstwach. Zdecydowanie są
to krótkie kilku dniowe wyjazdy na wieś, o czym świadczy fakt, że (83%) klientów
korzysta od jednego do siedmiu dni i są to najczęściej wyjazdy weekendowe ,
szczególnie wydłużone weekendy majowe, czerwcowe, sierpniowe, a nawet
jesienne. Rzadziej bo tylko 33 %przyjeżdża na dłużej niż jeden tydzień, lecz nie
na dłużej niż dwa tygodnie. Nie odnotowano by człowiek wybrał odpowiedzi
wskazującą na wypoczynek dłuższy niż miesiąc.
Sposoby spędzania wolnego czasu przez turystów
Badanym zadano też pytanie o sposoby i możliwości spędzania czasu przez
turystów
oraz
o
najczęściej
wykorzystywane
formy
rekreacji.
Wszystkie
gospodarstwa 100 % w ofercie mają możliwość organizowania ognisk, grilowania ,
oraz trasy spacerowe i zorganizowane grzybobranie. Najczęściej jest tak , że goście
danego gospodarstwa są prowadzeni przez gospodarzy do innych znanych miejsc w
lesie, które obfitują w grzyby . Dużą atrakcją są jesienne grzybobrania. Do niektórych
gospodarstw goście przyjeżdżają specjalnie na grzybobranie , podobnie jest z
wędkowaniem , zdarza się , że niektórzy turyści przyjeżdżają po kilka razy do tych
samych gospodarstw. Możliwość wędkowania w pobliżu swoich gospodarstw
deklaruje aż 72 % ankietowanych, a (17 %) gospodarstw umożliwia swoim gościom
uczestniczenie w pracach polowych ( żniwa ,sianokosy , wykopki, .....).Ta forma
rekreacji to ciekawostka dla ludzi z miasta, i ma ona również swoich zwolenników.
Niestety ta oferta nie pokrywa się z kompleksowym ubezpieczeniem NW ,które
powinno być w takim przypadku zawarte, chociaż gospodarstwa te mają inne
ubezpieczenia . Tylko 14 % gospodarstw w swojej działalności utrzymuje jazdę
konną , a 6 % przejażdżki bryczką , 33 % oferuje swoje rowery .Inne formy rekreacji
16
oferuje 50 % gospodarstw . Są to boiska do siatkówki, stoły pingpongowe , sprzęt
wodny , kajaki, pontony...itp...
Rodzaje usług gastronomicznych w gospodarstwach
Usługi gastronomiczne polegające na przygotowaniu posiłków dla gości
oferuje 89 %gospodarstw , przy czym jest w ofercie możliwość korzystania z
całodziennego wyżywienia lub posiłków. Menu zazwyczaj jest uzgadniane z
gośćmi. Gospodarze najczęściej proponują tradycyjne posiłki wiejskie, a goście
przeważnie to akceptują. Najczęściej wymienianą potrawą są pierogi ruskie.
Generalnie jest to kuchnia jarska regionalna. Tylko 11 % gospodarstw nie ma w
swojej ofercie usług gastronomicznych , nie mniej udostępniane są gościom
sprzęty kuchenne i produkty będące w dyspozycji gospodarzy . W przypadku tych
gospodarstw nie ma możliwości stołowania się na zewnątrz , ponieważ w tych
miejscowościach nie ma lokali gastronomicznych.
Możliwości
spożywania
artykułów
żywnościowych
produkowanych
w
gospodarstwie
W badaniu uwzględniono też kwestię, dostępności produktów , które
mogą nabyć goście z gospodarstwa. Najczęściej nabywane są produkty do spożycia
na miejscu . Zdarza się ,że niektóre produkty np. grzyby , maliny itp...są
przetwarzane na miejscu według lokalnych receptur i zbierane przez turystów .
Goście bardzo często kupują miód u miejscowych pszczelarzy. Największym
powodzeniem cieszą się produkty ekologiczne – warzywa i owoce oferuje 78 %
gospodarstw i są to zwykle
uprawy przyzagrodowe a nie plantacje. Przetwory
owocowo- warzywne oferowane są w ( 39 %) i są to oryginalne przetwory według
indywidualnych receptur. Bywa tak . że goście zwracają się z prośbą o produkt ,
który smakował im w czasie poprzedniego pobytu .
Pięćdziesiąt procent turystów najczęściej korzysta z mleka i jego przetworów , 61%
z jaj, a z pieczywa wypiekanego domowym sposobem 28 % ankietowanych.
17
Popularnością cieszą się też ciasta, których chęć nabycia zdeklarowało (39%)
chętnych. Goście bardzo często zamawiają zupy rosołowe z domowym makaronem i
ptactwo hodowane ekologicznie w zagrodach. Często goście zamawiają
pieczenie
mięsa z barana lub prosiaka . Szczególną pozycję zajmują wyroby z dziczyzny , gdyż
większość
tych gospodarstw położonych jest na terenach łowieckich. Tam też
można spotkać się z ofertą specjalnych potraw regionalnych z dziczyzny. Jednak
jest to zawsze okazjonalnie , jeżeli jest dostępna dziczyzna. Taką ofertę proponowało
(44 %)gospodarstw. Oprócz tego goście chętnie uczestniczą w wybieraniu miodu,
degustując go jeszcze w plastrach .Jesienią w czasie zbiorów ziemniaków,
organizowane są ogniska z pieczeniem ziemniaków, które mają niepowtarzalny
smak.
Formy ofert usług turystycznych
Tylko (17%) gospodarstw proponuje wypoczynek wyłącznie latem, natomiast
pozostałe (83 %) deklaruje możliwość udostępniania swoich obiektów przez cały rok.
Gospodarstwa z ofertą wyłącznie letnią nie wykazują zainteresowania sprzedażą
pokoi wczasowych w innych terminach po pewnych doświadczeniach z lat ubiegłych,
ponieważ w innych terminach nikt nie skorzystał z ich oferty . Utrzymywanie miejsca
przez cały rok wiąże się z pewnym kosztem . Nie mniej jednak , gdyby było jakieś
istotne ożywienie w tego typu turystyce, to zawsze jest możliwość udostępnienia
pokoi praktycznie w każdym terminie. Wśród oferujących usługi agroturystyczne
przez cały rok, w większości przypadków
pokoje przeznaczone do oferty
turystycznej , są wykorzystywane na potrzeby domowników. Z chwilą zgłoszenia
zapotrzebowania na określone pokoje są one w krótkim czasie przystosowane do
wynajęcia. Fakt ,że 83 % deklaruje możliwość wynajęcia przez cały rok. Wynika z
atrakcyjności turystycznej Pogórza Przemyskiego o każdej porze roku. W ostatnich
kilku latach bardzo dynamicznie rozwija się ośrodek w Arłamowie jako regionalne
centrum sportów narciarskich. Na drodze dojazdowej do ośrodka znajduje się kilka
gospodarstw
agroturystycznych ; Makowa , Rybotycze , one też coraz częściej
miewają gości przyjeżdżających na narty do Arłamowa . Gospodarstwa , które w
swej ofercie mają przejażdżki konne , zimą w okresie świątecznym , oraz ferii
organizują kuligi, zdarza się również , że przy takiej okazji organizowane są ogniska
, czasem z pieczeniem mięsa z barana , prosiaka lub chociaż kiełbasek.
18
Dynamika sprzedaży miejsc noclegowych w gospodarstwach
Blisko (33%) ankietowanych gospodarstw deklaruje wzrost popytu na usługi
agroturystyczne , (44%) jego spadek , natomiast (22%) twierdzi, że utrzymuje się
na stałym poziomie . Wzrost deklarują gospodarstwa działające od 2 do 5 lat i
usytuowane
w rejonie Leszczawki, Rybotycz i Dybawki. Gospodarstwa
deklarujące wzrost popytu lub jego utrzymanie się na stałym poziomie tłumaczą to
następującą tendencją w ostatnich latach do wyjazdów
w czasie długich
weekendów na ryby, grzyby czy polowania. Zdarza się, że pokoje są dla gości
„myśliwych dewizowych”. Lokale wynajmowane myśliwym są bezwzględnie
poddawane
kategoryzacji,
a
ich
wynajmem
odbywa
się
wyłącznie
za
pośrednictwem specjalistycznych biur, trudniących się sprzedażą polowań dla
myśliwych dewizowych. Wszystkie kwatery agroturystyczne usytuowane są w
bezpośrednim sąsiedztwie atrakcyjnych terenów łowieckich.
Korzystanie z ponownych ofert turysty
Aż 89% ankietowanych deklaruje, że turyści wracają do ofert .Często do
tych samych gospodarstw turyści przyjeżdżają po kilka razy, zaprzyjaźniają się z
gospodarzami i utrzymują okolicznościową korespondencję . Zdarza się również ,że
odwiedzają gospodarstwa w czasie wyjazdów weekendowych , np. na grzybobranie i
ryby.
Korzystają
powracający
z
gościnności
gospodarzy.
Należy
podkreślić,
że
turyści
są głównie z województwa podkarpackiego lub województw
ościennych:
Małopolskiego i Lubelskiego . Ankietowani twierdzą, że turyści powracający są
najcenniejszą klientelą , tym bardziej, że to właśnie oni najczęściej polecają swym
znajomym konkretne kwatery jako miejsca godne uwagi przy planowaniu krótkiego
19
wypoczynku za nie duże pieniądze. Właśnie z takiego polecenia gospodarstwach
agroturystycznych
goszczono już turystów z Niemiec i Holandii , jednak bariera
językowa jest głównym problemem w rozwoju tego typu turystyki . I to nie chodzi o
brak znajomości języka przez samych właścicieli gospodarstwa ale przeszkodą są
urzędy i ogólnie słaba znajomość języków w społeczeństwie.
Czynniki przyciągające turystów
Jako czynnik przyciągający turystów wymieniany jest przez 78 %
ankietowanych
lokalizacja, wygląd gospodarstwa prowadzącego działalność
turystyczną i jego otoczenie. Dotyczy to samego otoczenia – piękne lasy, potoki,
bliskość Sanu . Niekoniecznie oczekiwana jest w tym przypadku bliskość miasta , czy
nawet dogodny dojazd ,chociaż wszystkie ankietowane gospodarstwa znajdują się
przy drogach co najmniej wojewódzkich .Uwagę zwrócono też na techniczne
wyposażenie gospodarstwa obejmujące warunki zakwaterowania, wyżywienia,
zabezpieczenia samochodów. Niska cena według 89 % ankietowanych jest zachętą
do korzystania z tej oferty. Jednak to dość złudny argument, bo prawie wszystkie
ankietowane gospodarstwa oferują podobne ceny za swoje usługi. Ceny
te są
przeważnie dość niskie . Standard kwater jako atrybut oferowanych usług
agroturystycznych wskazuje (67 % ) badanych, podkreślając jednocześnie, że nie
odbiega on od innych możliwości spędzania wczasów. Przeświadczenie takie wynika
prawdopodobnie stąd ,że właściciele gospodarstw agroturystycznych rzadko
kontaktują się ze sobą, w sprawach zawodowych i z żalem należy zauważyć , że nie
są oni zrzeszeni w żadnej organizacji reprezentującej ich interesy. Jako inne usługi
gospodarze wymieniali miejsca i urządzenia umożliwiające spędzenia wolnego czasu
przez różnych turystów np. osoby starsze, dzieci, młodzież, osoby niepełnosprawne
oraz możliwośćprzebywania na terenie zwierząt towarzyszących turystom. Tak
stwierdziło 11 % gospodarzy, którzy podkreślali kulturalny i spokojny sposób obsługi
turysty.
20
Rodzaje reklam skierowanych do turystów
Od reklamy, czy szerzej
promocji czyli dobrego marketingu
zależy
sukces agroturystyki na Pogórzu Przemyskim, jak zresztą wszędzie. Oczywiście są
obiekty, warunki bytowe , atmosfera tworzona przez właścicieli, jednak aby
przyciągnąć turystę niezbędna jest promocja, a zwłaszcza reklama. Odpowiedzi na
konkretne pytania ułożyły się dość zaskakująco,
uzyskała
odpowiedź najbardziej ogólna czyli
ponieważ największy odsetek
„inne’’,
którą
zakreśliło
67%
ankietowanych , natomiast ulotki zyskały 0 %wskazań . Dość równomiernie rozłożyły
się odpowiedzi: foldery-33% , biura informacji turystycznej – 44% , reklama prasowa
– 44% . Natomiast zupełnie śladowe jest wykorzystanie jako środka reklamy targów
turystycznych – 6 % . Odpowiedzi zakreślone jako inne w komentarzu ankietowanych
podawano wykorzystanie Internetu
do promocji swojej oferty.
Niektóre
gospodarstwa posiadają nawet własne strony internetowe. Natomiast zaskakująco
niskie jest wykorzystanie w celach marketingowych targów turystycznych, co było
udziałem tylko 6% badanych. Wynika to ze słabej orientacji w organizowaniu takich
imprez jak również z braku wsparcia ze strony władz lokalnych ( gminnych,
powiatowych,
wojewódzkich).Natomiast
każde
gospodarstwo
agroturystyczne
posiada własną reklamę zewnętrzną w miejscu działania. Problemową sprawą jest
fakt, że w części społeczeństwa wiejskiego, występuje obawa i niechęć do wszelkich
zmian i nowości co wpływa niekorzystnie na sposób reklamy i rozwój gospodarstwa
agroturystycznego.
Stan infrastruktury turystycznej w gospodarstwach
Ocena stanu działania infrastruktury turystycznej na Pogórzu Przemyskim
jest dość krytyczna .Tylko 6 % ankietowanych gospodarzy określa ten infakstruktury
stan jako bardzo dobry, dobry 39 % ,najwięcej natomiast jest ocen dostatecznych 44
% , a złą ocenę wystawiło 11 % ankietowanych, którzy z przyczyn ekonomicznych,
nie są w stanie zapewnić dogodnych warunków. Na tak surową ocenę niewątpliwie
wpływa brak na tym
terenie takich elementów
infrastruktury
jak ;obiekty
gastronomiczne, wypożyczalnie sprzętu turystycznego, zorganizowane kąpieliska ,
ścieżki rowerowe, wyciągi narciarskie, dobre oznakowanie szlaków turystycznych,
21
punktów informacji turystycznej, czy zajazdów i parkingów. Drogi pozostawiają też
wiele do życzenia . Natomiast
dość dobrze jest rozwinięta sieć placówek
handlowych bogato zaopatrzonych. W ostatnich latach otworzono wiele dyskotek
jednak na dość niskim poziomie.
Kategoryzacja gospodarstw odwiedzanych przez turystów
Pytanie o kategoryzację gospodarstw agroturystycznych pozwala
wyrobić sobie pogląd na profesjonalne podejście gospodarzy tych placówek.
Było by ideałem gdyby 100 % gospodarstw poddało się kategoryzacji , czyli
przepisami kategorii, do określonych kwalifikacji przez wyspecjalizowane
organizacje turystyczne. Jak wynika z odpowiedzi na pytania ankiety mniej
niż połowa , bo 44 % ankietowanych poddało swoje obiekty kategoryzacji .
Dokonały tego przede wszystkim gospodarstwa prowadzące działalność
agroturystyczną , około 5 lat i więcej, oraz te które udostępniają swoje
obiekty myśliwym dewizowym i sprzedają swoją ofertę przez biura podróży .
Gospodarstwa
kategoryzowane
spełniają
normy
nałożone przez
organizacje turystyczne ,jednak niekoniecznie świadczy to o tym , że te
które nie są oceniane mają wyposażenie gorsze od kategoryzowanych. Jak
już wspomniałam gospodarstwa działające kilka lat mają już dobre
rozpoznanie
co
do
swoich
możliwości
ekonomicznych . Te gospodarstwa mają
i
uzyskiwanych
efektów
swoją klientelę i wiedzę co do
terminów wykorzystania swoich obiektów . W związku z tym więcej w nie
inwestują i chcąc usankcjonować te działania podają swe gospodarstwa
kategoryzacji. W śród 56 % gospodarstw nie kategoryzowanych jest spory
odsetek takich , których właściciele jeszcze obserwują, poszukują i z
większym lub mniejszym
entuzjazmem patrzą na przyszłość tej formy
działalności gospodarczej . Jednak ogólne trudności ze znalezieniem pracy i
słabe efekty ekonomiczne z uprawy ziemi w tym regionie często zmuszają
właścicieli już zarejestrowanych gospodarstw do ich utrzymania w nadziei
na bardziej dynamiczny rozwój agroturystyki i osiąganie z tej działalności
przyzwoitych korzyści. Wtedy będzie czas na inwestowanie w agroturystykę
22
,
podnoszenie
standardu
obiektu
i
poddawanie
kategoryzacji
wynajmowanych kwater. Ten czas to według wielu gospodarzy to wejście
Polski do zjednoczonej Europy.
Rodzaje ubezpieczeń w gospodarstwach agroturystycznych
Ostatnie pytanie ankiety dotyczyło ubezpieczeń najczęściej wykupowanych
przez właścicieli gospodarstw agroturystycznych. Jak się okazuje najbardziej
popularne są podstawowe ubezpieczenia wykupowane w warunkach wiejskich. I tak
pkt.(a) –ubezpieczenie kompleksowe całego majątku wskazało 50% . Najwięcej bo
72% ankietowanych ubezpiecza się w PZU S.A.od odpowiedzialności cywilnej OC
rolników. To ubezpieczenie wskazuje jaki procent gospodarstw agroturystycznych
posiada zarejestrowane pojazdy dopuszczone do ruchu . Okazuje się , że w tej
grupie nie ma żadnego gospodarstwa z rejonu Leszczawy Dolnej gmina Bircza , są
to najbardziej typowe gospodarstwa rolne posiadające wyłącznie ciągniki . Ostatnie
najbardziej
ubezpieczenie
,
wykupywane
przez
61
%
ankietowanych
to
ubezpieczenie budynków.
W punktach (e), (f), (g),zawarto ubezpieczenia ,które najbardziej kojarzą się z tego
typu działalnością
gospodarczą . I tak jest to : ubezpieczenie wyposażenia
domowego- 17% ankietowanych , ubezpieczenie z tytułu prowadzonej działalności11% i ubezpieczenie NW –22%. Właśnie ta grupa ubezpieczeń powinna być
najbardziej przydatna przy prowadzeniu działalności gospodarczej , w której
świadczy się usługi dla ludności. Niestety mała popularność tych ubezpieczeń jest
kolejnym potwierdzeniem , że agroturystyka nie jest znaczącą formą działalności
gospodarczej w tym regionie mimo jego bezsprzecznych walorów predysponujących
do
uprawiania turystyki . Jednak praca na roli i dozwolony w niej udział gości
gospodarstw
agroturystycznych
(najczęściej
mieszkańców
miast)
stwarza
niebezpieczeństwo nabawienia się kontuzji. Podobnie może być w czasie kuligów
,wypraw nad rzekę lub do lasu . W takich przypadkach najistotniejsze wydaje się
ubezpieczenie NW. Niskie bo zaledwie kilkunastoprocentowe zainteresowanie
ubezpieczeniem domu i ubezpieczeniem
z tytułu
prowadzenia działalności
gospodarczej świadczy o dużym zaufaniu właścicieli gospodarstw agroturystycznych
do potencjalnych klientów . Brak zainteresowania
tymi ubezpieczeniami wynika
23
przede wszystkim z faktu ,że obejmowałyby one zbyt krótki czas na przestrzeni roku .
Ubezpieczający uznali, że jest to zbędny koszt .
Ubezpieczenie na życie wybrało- 17 % ankietowanych chociaż nie mają właściwie
związku z prowadzoną działalnością, i dotyczą przede wszystkim członków tych
gospodarstw.
Często to ubezpieczenie związane jest ze współpracą
ubezpieczonego z jakąś
instytucją np. bankiem, który wykopuje dla swoich klientów ubezpieczenie w firmach
ubezpieczeniowych. Co piąty ankietowany podaje, że zawiera inne ubezpieczenie.
To oświadczenie dotyczy przeważnie
ubezpieczenia młodszych ludzi w trzecim
filarze. Są to gospodarstwa tej grupy , gdzie podjęto działalność agroturtstyczną aby
zapewnić jednemu z domowników jakąkolwiek pracę. Jeżeli chodzi o ubezpieczycieli
to w zasadzie
nie ma tutaj większych preferencji poza PZU S.A., które jest
najczęściej wymieniane przez ankietowanych.
24
4
WNIOSKI :
Przeprowadzone badania ankietowe pozwoliły sformułować następujące wnioski:
1. Pogórze Przemyskie to szczególnie atrakcyjne tereny turystycznie, które cechują
się własną specyfiką, bogactwem przyrodniczym i kulturalnym.
2. Dynamika powstawania nowych gospodarstw agroturystycznych na Pogórzu ,od
kilku lat jest na niezmienionym poziomie.
3. Pomimo szerokiego zainteresowania gospodarstwami agroturystycznymi przez
ODR-y, pozostałe instytucje nie są zainteresowane tego rodzaju działalnością.
4. Korzystanie z usług turystycznych na Pogórzu Przemyskim przez turystów to
głównie:
-
możliwość biernego wypoczynku na wsi ,najczęściej z całą rodziną i małymi
dziećmi.
-
poznanie specyfiki życia na wsi i uczestnictwo w pracach polowych.
-
możliwość korzystania ze świeżej żywności, smacznych potraw regionalnych i
przetworów.
-
poznanie kultury regionu i zwyczaje ludności.
5. Rozwój infrastruktury wiejskiej w tym regionie jest dość niski , ponadto bardzo
niskie jest dbanie o wiarygodność i rzetelność reklam oferowanych usług
turystycznych przez gospodarzy.
6. Brak kategoryzacji bazy noclegowej i ubezpieczeń przyczynia się do obniżenia
jakości wypoczynku jak również pozyskania turysty.
7. W przyszłości podnieść standard ofert usługowych
prowadzonych przez
gospodarzy obiektów dla gości z państw Europy.
8. Rozwój agroturystyki na Pogórzu Przemyskim stwarza szansę dla rolników jak i
dla gospodarki regionu.
5
SPIS LITERATURY:
25
[1] Świtalska Urszula : Agroturystyka Fundacja Programów dla Rolników [FAPA]
Warszawa 2001,1,9.
[2] Gutkowska Krystyna : Rozwój przedsiębiorczości wiejskiej w perspektywie
integracji z Unią Europejską, SGGW Warszawa 2001,253, 3
[3] Krystyna Gutkowska , Jerzy Capiga
[4]
Krystyna Gutkowska ; Rola rodzinna kobiet wiejskich i wynikające stąd
konsekwencje dla aktywności zawodowej.
[5]
Krystyna Gutkowska , Irena Ozimek, Krystyna Szwed ; Przedsiębiorczość i
przedsiębiorcy w opinii mieszkańców wsi małopolskiej.
Ankieta
26
Dzień Dobry !
Zwracam się do Państwa z prośbą o udzielenie odpowiedzi
na pytania dotyczące perspektywy rozwoju gospodarstw
agroturystycznych leżących na terenie Pogórza
Przemyskiego.
Dziękujemy za udzieloną pomoc i bardzo ważne informacje.
1.Położenie gospodarstwa;
wieś..................................
gmina.................................
powiat...................................
2.Od kiedy Pani / Pan prowadzi swoją działalność agroturystyczną?
a)
b)
c)
d)
mniej niż rok (i nowo rejestrowany)
od 1 roku do 2 lat
od 2 lat do 5 lat
więcej niż 5 lat
3.Co skłoniło Panią/ Pana do poprawy sytuacji rodzinnej?
a) czynniki ekonomiczne
b) chęć otrzymania ,, drugiego zawodu’’
c) chęć promowania swojej gminy
d) inne
4.Czy i w jaki sposób Władze / Samorządy lokalne pomogły Pani /Panu w
działalności agroturystycznej?
TAK
a) szkolenia
b) kursy
c) pokazy
d) doradztwo indywidualne
e) nisko oprocentowane kredyty
f) inne
NIE
5.Jak ocenia Pani / Pan warunki i możliwości rozwoju agroturystyki
w swojej gminie?
a)
b)
c)
d)
bardzo dobre
dobre
średnie
złe
6.Jakie formy zakwaterowania oferuje Pani / Pan turystom ?
27
a)
b)
c)
d)
e)
f)
1
2
3
4
5
więcej niż 5
8.Jakie kategorie gości korzystają najczęściej z Pani / Pana usług?
a) rodziny
b) grupy towarzyskie
c) indywidualni turyści
9.Proszę podać przeciętny czas przebywania turysty w Pani /Pana
gospodarstwie?
a)
b)
c)
d)
1-7 dni
1-2 tygodnie
miesiąc
więcej
10.W jaki sposób turyści mogą spędzać czas wolny w Pani/ Pana domu?
a) ogniska , gril
b) możliwość uczestniczenia w pracach polowych (np.żniwa)
c) jazda konno
d) przejażdżki bryczką
e) łowienie ryb
f) wypożyczenie rowerów
g) spacery
h) zbieranie grzybów
i) inne
11.Czy oferuje Pan / Pani usługi gastronomiczne ?
a) TAK.........(wymień)....................................................................................................
....
b) NIE .........
12.Czy w Pani /Pana gospodarstwie istnieje możliwość spożywania artykułów
żywnościowych produkowanych w gospodarstwie ?
TAK
a) owoców, warzyw
b) przetworów owocowo-warzywnych
c) mleka i jego przetworów
d) mięsa i jego przetworów
e) jaj
f) specjalnych potraw regionalnych
g) pieczywa
h) ciast
i) innych
NIE
13.Proszę podać formy Pani / Pana usług turystycznych ?
28
a)
b)
c)
d)
letnia
zimowa
całoroczna
inne
14.Liczba noclegów korzystających z oferty agroturystycznej w Pani / Pana
gospodarstwie;
a) wzrasta
b) maleje
c) utrzymuje się na stałym poziomie
15. Czy turyści wracają do Pani/ Pana gospodarstwa?
a) TAK
b) NIE
16.Proszę podać czynniki które przyciągają turystów do Pani / Pana
gospodarstwa?
a)
b)
c)
d)
e)
lokalizacja
cena
standard kwater
zakres świadczonych usług
inne
17. Czy i w jaki sposób reklamuje Pani /Pan swoją ofertę agroturystyczną ?
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
ulotki
foldery
targi
biura informacji turystycznej
reklama prasowa
reklama radiowa
inne
18. Jak ocenia Pani /Pan stan infrastruktury turystycznej w rejonie
odwiedzanym przez turystów?
a)
b)
c)
d)
bardzo dobry
dobry
dostateczny
zły
19. Czy gospodarstwo podawane było kategoryzacji ?
29
a) TAK
b) NIE
c) Jaką posiada......................................................
20. Z jakich rodzajów ubezpieczeń korzysta Pani /Pana gospodarstwo?
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
ubezpieczenie kompleksowe całego majątku
OC gospodarstwa
OC pojazdów
Ubezpieczenie budynków
Ubezpieczenia wyposażenia domowego
Ubezpieczenia z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej
Ubezpieczenie na życie
Inne
Bardzo dziękuję za pomoc i udzielenie informacji
30