Agnieszka Gucka

Agnieszka Gucka
The “Croats of Islamic Faith” –
Reality or a Creation of Propaganda?
According to the latest census, in 2001, 56, 777 Muslims live in the Republic
of Croatia. The present article is an attempt to answer the following
questions about these “Croats of Islamic Faith” (Hrvati islamske
vjeroispovjesti): Who are they? Where do they come from? And how are they
socially perceived?
The notion that the Bosnian Muslims are “Croats of the purest blood” was
first formulated in the first half of the XIX century by Dr. Ante Starčević, the
founder of the Law Party and the originator of a modern Croatian national
doctrine. His views were fully adopted and accepted by the Ustasha
propaganda, which claims that Bosnia and Herzegovina is the historical
cradle of the Croatian state. As a result of this, local Muslims enjoyed a
status which was equal to that of the Catholic community. Some propaganda
gestures of the time, such as a celebration of the opening of a big mosque in
downtown Zagreb, were meant to make the Bosnian Muslims accept the idea
of the NDH state and induce them to enroll in the Ustasha Army. After World
War II numerous Muslims, who uncritically became advocates of the
Ustasha propaganda also shared the fate of Pavelic and his followers. The
other Muslims who left their country before the war cultivated the infamous
traditions of the NDH state, as well as the myth of an apparent CatholicMuslim brotherhood.
Following the civil war (1991-95) thousands of Muslim refugees from
Bosnia and Herzegovina returned to Croatia, and the issue of their ethnic
identity caused some problems. The level of social acceptance of the Muslim
community in this traditionally Catholic community, however, is insufficient
given the history, and displays of religious activity such as the establishment
of Islamic schools and the building of mosques, raise anxiety and a fear of
Islamicization amongst many Catholic Croatians. One can observe ongoing
and endless Internet debates on the issue as to whether or not the Muslims
living in Croatia are true Croatians, while politicians struggle to make use of
the Muslim issue for their own purposes. In reality the “Croats of Islamic
Faith” are simply trying to adapt themselves to the global community and
are too busy with everyday matters that they seem not to notice these
debates that are largely theoretical.
/Translated by Jacek Serwanski/
„Chorwaci islamskiej wiary” –
byt rzeczywisty czy twór propagandy?
Według ostatniego spisu ludności, w 2001 r. terytorium Republiki
Chorwackiej zamieszkiwało 56 777 muzułmanów. Niniejszy artykuł próbuje
znaleźć odpowiedź na pytanie kim są, skąd się wzięli i jak obecnie są
społecznie postrzegani tzw. "Chorwaci islamskiej wiary" (Hrvati islamske
vjeroispovjesti).
Pogląd, iż bośniaccy muzułmanie są „najczystszej krwi Chorwatami”
wyraził po raz pierwszy w połowie XIX w. dr Ante Starčević, założyciel Partii
Prawa i twórca nowoczesnej chorwackiej doktryny narodowej. Jego poglądy w
pełni przejęła ustaszowska propaganda, czyniąc z Bośni i Hercegowiny
historyczną kolebkę chorwackiego państwa, zaś tamtejszym muzułmanom
nadając statut równy społeczności katolickiej. Propagandowe gesty, jak
uroczyste otwarcie w centum Zagrzebia okazałego meczetu, miały przekonać
bośniackich muzułmanów do idei państwa NDH i nakłonić ich do
wstępowania w szeregi ustaszowskiej armii. Po wojnie wielu muzułmanów,
którzy dali się zwieść ustaszowskiej propagandzie, podzieliło losy Pavelicia i
jego popleczników. Ci zaś, którym udało się przeżyć, wyjechali z kraju,
kultywując na emigracji niechlubne tradycje państwa NDH i pielęgnując mit
rzekomego katolicko-muzułmańskiego braterstwa.
Po wojnie domowej (1991-95) przybyło z Bośni i Hecegowiny do
Chorwacji wiele tysięcy uciekinierów-muzułmanów, zaś problem ich
narodowej tożsamości odżył na nowo. Stopień społecznej akceptacji
społeczności muzułmańskiej w tradycyjnie katolickim społeczeństwie
pozostawia wiele do życzenia, zaś przejawy jej religijnej aktywności, takie jak
zakładanie szkół islamskich i budowa meczetów, budzą niepokój, rodząc
obawy podstępnie zaplanowanej islamizacji kraju. Na forach internetowych
toczą się nieustające dyskusje, czy mieszkający w Chorwacji muzułmanie są,
czy też nie są, prawdziwymi Chorwatami, zaś politycy usiłują rozgrywać
muzułmańską kartę do własnych celów. Tymczasem „Chorwaci islamskiej
wiary” starają się wtopić w społeczeństwo i, zajęci sprawami dnia
codziennego, wydają się nie zwracać uwagi na toczące się nad ich głowami
jałowe dysputy „teoretyków islamu”.