pliku pdf - MODELmaniak.pl

Opowieści o narzędziach
Suwmiarka
Paweł Dejnak
Tytułowe narzędzie to chyba najbardziej uniwersalny przyrząd w technice pomiarowej.
Znajduje się pod ręką w każdym szanującym się warsztacie. Czy można zatem nie umieć się
nią posługiwać? Nie można! Ponieważ jednak (wiem to z doświadczenia) wielu młodych techników
miar.
ma z tym spore problemy, tym razem „Na warsztacie” krótka powtórka z suw-m
1
N
72
Suwmiarka uniwersalna – elementy składowe.
azwa przyrządu odnosi się do
metody pomiaru, polegającej
na dosunięciu szczęk (lub głębokościomierza) do ścianek (lub
dna otworu) mierzonego elementu,
w celu odczytania wymiaru z podziałek. Dzięki trwałemu połączeniu suwaka z ruchomymi szczękami (1 wewn. & 1 zewn.) i wysuwanym głębokościomierzem, rozwarcie szczęk wewnętrznych, zewnętrznych oraz wysunięcie głębokościomierza zawsze jest w tej samej
chwili jednakowe. Może też być
dodatkowo ustalone (zablokowane) dla wygodniejszego odczytu
przez dokręcenie śrubą blokującą
suwak. Sposób pomiarów średnic
zewnętrznych, wewnętrznych oraz
głębokości otworów, pokazują
zdjęcia 2 – 4 .
By odczytać wynik pomiaru,
korzystamy z obydwu podziałek.
W pierwszej kolejności pełne milimetry odczytuje się na podziałce
prowadnicy (liczą się wszystkie
nacięcia na prowadnicy, minięte
przez początek skali noniusza –
kreskę „0”).
Taki pomiar pozwala jednak
jedynie na pomiar z dokładnością
do 1 mm. Dla uzyskania większej
posłużymy się skalą noniusza. To
2
specyficzna skala – jej nietypowość polega na tym, że podziałka
ta nigdy nie jest milimetrowa.
Komplet naciętych (lub wygrawerowanych) kresek na noniuszu ma
zawsze o 1 mm mniejszą długość
Sposób pomiaru suwmiarką wymiarów zewnętrznych.
Nowy konkurs –
p a t r z s t r. 8 8
4
3
5
Sposób pomiaru suwmiarką
głębokości otworów.
Sposób pomiaru suwmiarką wymiarów
wewnętrznych.
Sposób odczytywania wyników pomiarów.
niż posiada określona przez producenta liczba centymetrów „bazowych”. Oznacza to, że
gdy obie szczęki są zsunięte, kreski zerowe
obydwu podziałek pokrywają się, natomiast
ostatnia kreska noniusza znajduje się naprzeciw dziewiątej kreski prowadnicy – przed
kolejnym pełnym centymetrem. Co to daje?
Otóż kolejne kreski podziałki noniusza dzieli
wówczas odległość o ułamek mniejsza niż
1 mm. Im mniejsza to wielkość (bywa bowiem różna dla różnych suwmiarek), tym
dokładniejszy możliwy pomiar (jego miara podawana Ćwiczenie z odczytywania pomiarów
jest często przy końcu po– suwmiarka nr 1.
działki prowadnicy – vide
rys. 1 ).
Aby zatem odczytać wynik w dziesiątych (czasem w setnych) częściach milimetra, należy odnaleźć na noniuszu kreskę pokrywającą się dokładnie z kreską na podziałce
prowadnicy. By uzyskać końcowy wynik, łączymy odczyty, przed przecinkiem zapisując
wynik odczytu z prowadnicy, po przecinku
natomiast wynik odczytu z noniusza. Dla zobrazowania opisu – powyżej przykładowe
odczyty pomiarów naszej rysunkowej suwmiarki.
Dla uzyskania jeszcze większej wprawy polecam samodzielne odczyty pomiarów
z rzeczywistych suwmiarek, pokazane na
zdjęciach 6 – 7 . CzytelniĆwiczenie z odczykom obytym z pomiarami,
tywania pomiarów
stawiam także zadanie określenia dokładności odczy- – suwmiarka nr 2.
tu ww. suwmiarek. z
6
7
73