Analiza sektora narzędziowego w powiecie

Analiza sektora narzędziowego w powiecie

Analiza sektora narzędziowego w
powiecie bytowskim
OPRACOWANIE ZREALIZOWANE W RAMACH PROJEKTU
„STRATEGIA I KWALIFIKACJE – NASZE NARZĘDZIA NA ZMIANY W
GOSPODARCE” WSPÓŁFINANSOWANEGO ZE ŚRODKOW UNII
EUROPEJSKIEJ W RAMACH EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU
SPOŁECZNEGO PRIORYTETU VIII „REGIONALNE KADRY
GOSPODARKI”, PODDZIAŁANIE 8.1.2 „WSPARCIE PROCESÓW
ADAPTACYJNYCH I MODERNIZACYJNYCH W REGIONIE”
PROGRAMU OPERACYJNEGO KAPITAL LUDZKI
Zamawiający:
POWIAT BYTOWSKI
Wykonawca:
ul. Wały Piastowskie 1
80-855 Gdańsk
tel. 58 307 44 06
faks. 58 732 23 72
www.eu-consult.pl
Sierpień 2011, Gdańsk
2
Zawartość:
Branża narzędziowa ................................................................................................................... 5
Świat ........................................................................................................................................... 8
Stany Zjednoczone ................................................................................................................... 15
Europa ...................................................................................................................................... 16
Niemcy ..................................................................................................................................... 20
Wybrane przedsiębiorstwa i instytucje otoczenia biznesu na świecie ..................................... 20
Targi światowe ......................................................................................................................... 25
Trendy światowe ...................................................................................................................... 26
Przemysł narzędziowy w Polsce .............................................................................................. 28
Koniunktura .............................................................................................................................. 36
Handel zagraniczny .................................................................................................................. 38
Firmy ........................................................................................................................................ 39
Targi ......................................................................................................................................... 46
Organizacje otoczenia biznesu ................................................................................................. 51
Województwo pomorskie ......................................................................................................... 53
Instytucje otoczenia biznesu..................................................................................................... 56
Wybrane firmy branży narzędziowej w województwie pomorskim ........................................ 59
Powiat bytowski ....................................................................................................................... 62
Edukacja ................................................................................................................................... 67
Firmy branży narzędziowej w powiecie bytowskim ................................................................ 69
Instytucje otoczenie biznesu..................................................................................................... 72
Diagnoza stanu sektora narzędziowego w powiecie bytowskim ............................................. 75
Wpływ branży narzędziowej na rozwój gospodarczy regionu ................................................. 75
Proponowane możliwości współpracy pomiędzy przedsiębiorcami branży narzędziowej w
powiecie bytowskim. ................................................................................................................ 82
Wspólne działania marketingu bezpośredniego ....................................................................... 85
Współpraca pomiędzy przedsiębiorcami, a instytucjami samorządowymi i instytucjami
otoczenia biznesu ..................................................................................................................... 89
3
Analiza SWOT ......................................................................................................................... 95
Wnioski i Rekomendacje ....................................................................................................... 102
Podsumowanie ....................................................................................................................... 103
4
Branża narzędziowa
W celu przeprowadzenia analizy branży narzędziowej na świecie, w Polsce, w województwie
pomorskim oraz powiecie bytowskim, konieczne jest zdefiniowanie zakresu produktów, które
zaliczane są do tego sektora. Analizę oparto na Polskiej Klasyfikacji Działalności z 2007 r.,
która jest zbieżna z klasyfikacją NACE rev.2 (Statystyczna Klasyfikacja Działalności
Gospodarczych w Unii Europejskiej), stosowanej przez Eurostat. Zbieżność ta występuje do
poziomu klas oznaczonych czterocyfrowym kodem.
Branża narzędziowa stanowi element sektora gospodarki jakim jest przetwórstwo
przemysłowe. W odróżnieniu od innych branż, jak np. drzewno-meblowa, czy turystyczna,
określenie zakresu branży narzędziowej nie jest jednoznaczne. Produkcja narzędzi zaliczana
jest bowiem do różnych działów produkcji przemysłowej. Są to dział 25 - Produkcja
metalowych wyrobów gotowych z wyłączeniem maszyn i urządzeń, oraz dział 28 Produkcja maszyn i urządzeń gdzie indziej niesklasyfikowana. Grupy wchodzące w skład
tych działów oraz klasy w ramach wybranych grup zostały przedstawione na schemacie 1.
Na potrzeby niniejszego opracowania przyjęto zatem, że do branży narzędziowej zalicza się
wiązkę składającą się z dwóch klas należących do różnych działów: produkcji narzędzi oraz
produkcji narzędzi ręcznych mechanicznych.
Należy przy tym również wspomnieć, iż sama branża narzędziowa stanowi stosunkowo wąski
wycinek gospodarki, zatem w wielu opracowaniach i statystykach jest ujmowana po prostu
jako część branży metalowej, bądź maszynowej.
Przedstawione poniżej analizy będą przedstawione zgodnie z klasyfikacją NACE i PKD
łącznie lub rozdzielnie dla działów w których zawiera się branża narzędziowa. Wyroby
branży narzędziowej według wyżej opisanej klasyfikacji możemy podzielić na narzędzia
ręczne np. młotki, piły, siekiery, toporki, klucze, łopaty, szpadle, łomy, itp., natomiast
narzędzia
mechaniczne
na:
wiertarki,
wkrętarki,
pneumatyczne, wyrzynarki, ręczne maszyny polerskie itp.
5
elektryczne
piły
ręczne,
młoty
Schemat 1 Branża narzędziowa wg PKD 2007
Źródło: Opracowanie własne na podstawie tabelarycznego schematu Polskiej Klasyfikacji
Działalności 2007, zamieszczonego na stronie internetowej Głównego Urzędu Statystycznego
http://www.stat.gov.pl/klasyfikacje/pkd_07/pdf/2_PKD-2007-schemat_2.pdf, data pobrania:
21.08.2011.
6
Produkcja branży narzędziowej obejmuje zarówno narzędzia ręczne, jak i mechaniczne.
Wśród narzędzi mechanicznych wyróżnia się narzędzia elektryczne oraz pozostałe
mechaniczne. W wielu opracowaniach zagranicznych widoczny jest tego typu podział na
power and hand tools. W statystykach dotyczących branży narzędziowej często rozróżnia się
również popyt na tego typu narzędzia ze strony amatorów majsterkowiczów oraz
profesjonalistów, wykorzystujących narzędzia w celach zawodowych. Podział taki istnieje
przede wszystkim ze względu na różne preferencje cenowe, jakościowe i wydajnościowe, a
co za tym idzie – inne potrzeby dotyczące strategii marketingowej. Podział ten przedstawiono
na schemacie 2.
Schemat 2 Podział branży narzędziowej ze względu na rodzaj narzędzi i klientów
Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportów i opracowań dotyczących branży
narzędziowej, m.in. World Power Tools. Industry Study with Forecasts for 2015 & 2020, The
Freedonia Group, Power & Hand Tools. US Industry Study with Forecasts for 2014 &2019,
Freedonia Group, data pobrania: 18.08.2011.
7
Ze względu na bardzo wąski zakres branży narzędziowej, dane statystyczne nie zawsze
dokładnie odzwierciedlają jej charakterystykę. Zawarte w niniejszym opracowaniu wartości
prezentowane są zarówno na poziomie działów, grup i klas działalności gospodarczej (wg
PKD 2007), co w niektórych przypadkach może być zbieżne z danymi dla całej branży
metalowej bądź maszynowej.
Świat
W 2010 roku światowy rynek narzędzi mechanicznych osiągnął łączną wartość 22 mld USD.
Na rynku tym najważniejszą rolę odgrywają trzy regiony (por. wykres 1). Największe
zapotrzebowanie na narzędzia mechaniczne występuje w krajach ameryki Północnej oraz
Europy Zachodniej, czyli tradycyjnych rynkach dla tego typu produktów. W ostatnich latach
w związku z dynamicznym rozwojem gospodarczym wzrosła rola krajów Azji PołudniowoWschodniej, w tym szczególnie Chin, Indii czy Tajwanu. Kraje te są nie tylko rynkiem zbytu
dla światowej produkcji narzędzi mechanicznych, ale również znaczącymi producentami.
Wykres 1 Światowe zapotrzebowanie na narzędzia elektryczne w 2010 roku – udział
poszczególnych regionów
Źródło: World Power Tools. Industry Study with Forecasts for 2015 & 2020, The Freedonia
Group, data pobrania 21.08.2011.
8
Prognozuje się, że zapotrzebowanie na tego typu narzędzia będzie wzrastać średnio o 4,4%
rocznie, osiągając w 2015 roku wartość około 27,3 mld USD (por. tab. 1). Tempo wzrostu
tego rynku będzie największe w krajach azjatyckich, gdzie wzrost dochodów oraz rozwój
budownictwa mieszkalnego i niemieszkalnego będą stymulować popyt. Według raportu
World Power Tools. Industry Study with Forecasts for 2015 & 2020 stabilny wzrost
spodziewany był również w Stanach Zjednoczonych, jako wynik ożywienia gospodarczego
po niedawnym kryzysie mieszkaniowym, jak również wzrostu popularności zajęć związanych
z majsterkowaniem wśród amerykańskich konsumentów. Jednakże, w obliczu zagrożenia
wystąpieniem drugiej fali kryzysu, nie można jednoznacznie przewidzieć, jak będzie się
rozwijać branża. Największych wzrostów można spodziewać się w Chinach, ze względu na
to, że w kraju tym wciąż wzrastają nakłady na budownictwo, co pociąga za sobą zwiększony
popyt na narzędzia. Wzrost spodziewany jest również w innych krajach azjatyckich, jak np.
Tajwanie, czy Indiach, gdzie do 2015 roku ma osiągać średni poziom 9% rocznie.
Tabela 1 Globalny popyt na narzędzia mechaniczne
Średni roczny wzrost (%)
Popyt (mld USD)
2005
2010
2015
2005-2010
2010-2015
Świat
21355
22000
27300
0,6
4,4
Ameryka Północna
8125
6940
8550
-3,1
4,3
Europa Zachodnia
6565
6440
7630
-0,4
3,4
Rejon Azji i Pacyfiku
4120
5290
6950
5,1
5,6
930
1160
6,5
4,5
Ameryka Południowa i 680
Środkowa
Europa Wschodnia
1100
1410
1790
5,1
4,9
Afryka/Bliski Wschód
765
990
1220
5,3
4,3
Źródło:
http://www.centremagazine.com/news/world-power-tool-demand-to-exceed-27-
billion-in-2015/1000535156/,data pobrania: 21.08.2011.
9
Poza krajami azjatyckimi można spodziewać się również wzrostu zapotrzebowania na
narzędzia mechaniczne w krajach Europy Wschodniej, gdzie rosnące nakłady na środki trwałe
będą stymulować popyt na narzędzia. Z kolei na relatywnie dojrzałych rynkach Japonii i
Europy Zachodniej spodziewany jest wzrost poniżej średniej światowej spowodowany
niższym od przeciętnego poziomem wydatków budowlanych.
Na poniższym wykresie wyraźnie widać dynamikę zmian popytu na produkty narzędziowe w
różnych regionach świata. Poza krajami Ameryki Północnej i Europy Zachodniej, gdzie w
2010 roku nastąpił spadek zapotrzebowania na narzędzia) we wszystkich regionach świata
popyt ten stale wzrasta. Najlepiej rozwój tego rynku jest widoczny w krajach azjatyckich.
Wykres 2 Dynamika popytu na światowym rynku narzędzi w latach 2005-2015 w
podziale na regiony (mld USD)
Źródło: Opracowanie własne na podstawie http://www.centremagazine.com/news/worldpower-tool-demand-to-exceed-27-billion-in-2015/1000535156/, data pobrania: 21.08.2011.
Według prognoz dla branży narzędziowej, popyt ze strony profesjonalistów ma wzrastać
szybciej niż popyt ze strony konsumentów indywidualnych. Trend ten ma się utrzymać co
najmniej do 2015 roku, gdyż obecnie w wielu krajach nastąpiło ożywienie w branży
budowlanej po ostatnim kryzysie. Profesjonalni użytkownicy odpowiadają obecnie za ponad
10
dwie trzecie światowej sprzedaży narzędzi mechanicznych. Charakterystyczny jest również
fakt, że większą koncentracją popytu ze strony profesjonalistów charakteryzuje się segment
droższych narzędzi. Ponadto, ze względu na to, że używają oni swoich narzędzi częściej i
stale, również z większą częstotliwością muszą ten sprzęt wymieniać. Biorąc pod uwagę
powyższe można stwierdzić, że początkowo większy wydatek na lepsze jakościowo narzędzia
zwraca się później dzięki ich lepszej wydajności i trwałości. Popyt ze strony profesjonalnych
użytkowników często zaspokajają tradycyjni producenci narzędzi ze Stanów Zjednoczonych
czy Europy Zachodniej, produkujący często narzędzia droższe, lepszej jakości i z reguły
markowe. Z kolei konsumenci indywidualni częściej dokonują zakupu narzędzi w oparciu o
cenę produktu i rzadziej potrzebują zaawansowanych technologicznie narzędzi. Ten popyt jest
w dużej mierze zaspokajany importem z krajów Azji Południowo-Wschodniej w postaci z
reguły
tańszych
produktów
no
name,
dostępnych
najczęściej
w
sklepach
wielkopowierzchniowych. Warto również wspomnieć, że popyt ze strony konsumentów
indywidualnych jest mniej przewidywalny niż popyt ze strony profesjonalistów, gdyż bardziej
zależy od jednostkowych upodobań i preferencji w zakresie drobnych napraw i remontów
domów i mieszkań, samodzielnych napraw samochodów, realizowanych hobby oraz wielu
innych czynników.
Sprzedaż narzędzi elektrycznych (zarówno tych bezprzewodowych jak i połączonych
przewodowo) stanowiła około 70% światowej sprzedaży narzędzi mechanicznych w 2010 r.
Przewiduje się, że narzędzia elektryczne (przede wszystkim wiertarki ręczne) pozostaną
wiodącą grupą produktową wśród narzędzi mechanicznych, ze względu na szerokie
zastosowanie w segmencie profesjonalnym i amatorskim. Wysokie zyski są spodziewane w
całym segmencie narzędzi bezprzewodowych, przede wszystkim dzięki zastosowaniu
najnowszych technologii przy produkcji baterii zasilających, pozwalających na dłuższe
użytkowanie bez konieczności ponownego ładowania. Czyni to narzędzia bezprzewodowe
coraz bardziej konkurencyjnymi względem narzędzi wymagających bezpośredniego zasilania
z gniazdka elektrycznego. Z kolei wzrost sprzedaży narzędzi pneumatycznych ma wynikać ze
wzrostu produkcji przemysłowej oraz wzrostu nakładów na budownictwo. Jednakże we
wszystkich kategoriach spodziewać się należy bardzo dużej konkurencji cenowej, co może
hamować wzrost zysków producentów mimo wzrostu zapotrzebowania na tego typu
11
narzędzia. Warto wspomnieć, że jednym z najszybciej rozwijających się jest również segment
narzędzi do pozyskiwania i obróbki drewna.
Patrząc na rynek narzędzi i dostawców na całym świecie, można stwierdzić, ze w przeszłości
dokonał się podział pomiędzy kraje uprzemysłowione i kraje rozwijające się. Największe
gospodarki takie jak kraje Ameryki Północnej, Europy Zachodniej i Japonia, wykazują
stosunkowo powolny wzrost. Firmy w tych regionach są wysoko rozwiniętymi technicznie
producentami, mającymi swoje fabryki i podwykonawców na całym świecie. Kraje rynków
Wschodniej Azji, Afryki, Bliskiego Wschodu, Ameryki Łacińskiej i Europy Wschodniej są
mniejsze i słabiej rozwinięte, ale oferują znaczny potencjał wzrostu. Dostawcy na tych
rynkach są mniejsi i dysponują mniejszymi możliwościami na podzielonym rynku. Choć z
opóźnieniem, zareagowali oni na zmiany rynku rozwijając eksport i strategiczne partnerstwo
zagraniczne.
wzrost w %
Wykres 3 Wzrost sprzedaży światowej produkcji narzędzi w I kwartale 2011 roku w
porównaniu do I kwartału 2010 roku w podziale na kraje rozwinięte i rozwijające się
.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Report of World Manufacturing Production In I
Quarter, UNIDO 2011, data pobrania: 13.08.2011.
12
Mimo dużego udziału w rynku, kraje rozwinięte tracą swoją pozycje we wzroście produkcji
narzędzi na rzecz krajów rozwijających się. Kluczową rolę w tak szybkim wzroście krajów
rozwijających się odgrywa partnerstwo zagraniczne i napływ kapitału zewnętrznego
płynącego z eksportu. Kraje rozwijające się odnotowują zrównoważony wzrost o czym
świadczy wskaźnik wzrostu tym samym poziomie w pierwszym i czwartym kwartale 2010
roku, co przedstawiają poniższe wykresy.
Wykres 4 Prognoza rozwoju światowej produkcji narzędzi w I kwartale 2011 roku w
porównaniu do I kwartału 2010 roku w podziale na kraje rozwinięte i rozwijające się
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Report of World Manufacturing Production In I
Quarter, UNIDO 2011 data pobrania: 13.08.2011.
13
Wykres 5 Prognoza rozwoju światowej produkcji narzędzi w I kwartale 2011 roku w
porównaniu do kwartału poprzedniego roku w podziale na kraje rozwinięte i
rozwijające się.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Report of World Manufacturing Production In I
Quarter, UNIDO 2011 data pobrania: 13.08.2011.
Jak widać kraje rozwinięte w tym samym kwartale poprzedniego roku, odnotowały wzrost na
poziomie 0,56% dla produkcji metalowych wyrobów gotowych z wyłączeniem maszyn i
urządzeń oraz 1,67 dla produkcji maszyn i urządzeń mechanicznych. W czwartym kwartale
roku 2010 zanotowały wyraźną poprawę wzrostu, który mieści się na poziomie 8,5%.
Reasumując kraje rozwinięte dopiero teraz wychodzą z kryzysu, kiedy kraje rozwijające się
wcale go nie odczuły. Przyczyną większego wzrostu produkcji w krajach rozwijających się,
jest ich wkraczanie na rynek globalny jako partnerów i podwykonawców największych
producentów na wszystkich rynkach. Mechanizm ciągłego wzrostu produkcji narzędzi w
krajach rozwijających się obrazuje przykład niemieckich firm Wurtch i Stihl. Wurth jest firmą
handlową, która bezpośrednio wytwarza tylko pięć procent tego, co sprzedaje. Tylko 60
14
procent produkcji pochodzi z Niemiec i tylko 25 procent zysków pochodzi z przedsiębiorstw
na terenie Niemiec. Wurth montuje wiertarki w Republice Czeskiej, Chinach i innych krajach,
a następnie po przejściu szczegółowej kontroli jakości sygnuje wyroby swoją marką .
Z pośród 2,8 milionów klientów firmy Wurth, dziewięciu na dziesięciu klientów używających
narzędzi to zawodowi rzemieślnicy. Obecnie posiadają 355 firm w 81 krajach i w ciągu
ostatnich dziesięciu lat zwiększyli swoje obroty trzykrotnie. Podobnie wygląda sytuacja
innego potentata na rynku narzędziowym, niemieckiej firmy Stihl. Produkty Stihl
sprzedawane są w 130 krajach przez 30.000 niezależnych dealerów (8000 w Stanach
Zjednoczonych). Zakłady produkcyjne znajdują się w Europie i Stanach Zjednoczonych, jak
również w Brazylii i Chinach, marketing jest prowadzony przez ogromną grupę spółek
zależnych.
Do największych producentów branży narzędziowej możemy zaliczyć: Akaki Spare Parts &
Hand Tools SC, Akar Tools Ltd., Cooper Industries Inc., Danaher Corp., Emerson Electric
Co., Facom Tools Group, Illinois Tool Works Inc., Jore Corporation, JK Files & Tools
Limited, Jore Corporation, Kennametal Inc., Leatherman Tool Group, Inc, Kennametal
Industrial Product Group, Pilana Tools, Robert Bosch Tool Corporation, Sandvik, Shiloh
Industries, Snap-On Incorporated, Stanley Black & Decker, Stihl Holding and Uni-Select
Pacific Inc..
Stany Zjednoczone
W 2009 r. rynek narzędziowy Stanów Zjednoczonych osiągnął wartość 9 mld USD.
Wzrost popytu w latach 2009-14 ma wynieść średnio 4,1% rocznie, aby pod koniec tego
okresu osiągnąć wartość 11 mld USD. Wzrost ten ma być osiągnięty przede wszystkim dzięki
ożywieniu na rynku mieszkaniowym, gdyż to właśnie sektor budowlany jest największym
odbiorcą produktów branży narzędziowej wśród profesjonalnych użytkowników. W tym
samym czasie spodziewany jest również wzrost popytu ze strony konsumentów
indywidualnych, dzięki zwiększonemu w ostatnim czasie zainteresowaniu majsterkowaniem i
samodzielnymi renowacjami domów.
Zgodnie z aktualnymi trendami w branży narzędziowej, wzrost zapotrzebowania na narzędzia
mechaniczne ma przewyższać wzrost popytu na narzędzia ręczne, osiągając średnią stopę
15
wzrostu ok. 4,3% rocznie aż do 2014 roku. Wzrost rynku narzędzi ręcznych jest
prognozowany na poziomie 3,8% rocznie, przy czym jest to wzrost ograniczony poprzez małe
możliwości wprowadzania innowacji i idących za nimi podwyżek cen, przede wszystkim ze
względu na zbyt prostą konstrukcję tego typu narzędzi. Co więcej, narzędzia te z reguły mają
bardzo długą trwałość, co zmniejsza konieczność ich wymiany na nowe i przez to negatywnie
wpływa na możliwości wzrostu rynku. Ponadto, rosnąca konkurencja ze strony prostych
bezprzewodowych narzędzi elektrycznych dodatkowo hamuje wzrost segmentu.
Wykres 6 Struktura popytu na narzędzia ręczne i mechaniczne w Stanach
Zjednoczonych w 2009 r.
Źródło: Power & Hand Tools. US Industry Study with Forecasts for 2014 &2019, Freedonia
Group, data pobrania 21.08.2011.
Europa
Rynek europejski jest po rynku amerykańskim drugim co do wielkości rynkiem dla branży
narzędziowej. Mimo niewielkiego spowolnienia nadal osiąga dość wysoką stopę wzrostu.
Na uwagę zasługuje fakt, że największą stopę wzrostu eksperci prognozują dla rynku Europy
16
Środkowej i Wschodniej, co może mieć kluczowe znaczenie dla rozwoju tej branży w Polsce i
jej regionach.
W krajach Europy Zachodniej większość rynku wartościowo stanowi segment klientów
profesjonalnych (ok. 60-70%), gdyż dokonują oni z reguły zakupów narzędzi droższych i o
dłuższej trwałości, niż klienci indywidualni. Udział ten jest nieco niższy w Europie
Środkowej i Wschodniej (ok. 50%), przy czym również tam przewidywany jest silniejszy
wzrost segmentu profesjonalnego.
W ostatnim okresie rynek narzędzi elektrycznych cechował się rosnącym napływem towarów
importowanych z niskokosztowych krajów takich jak Chiny czy Tajwan. Towary te z reguły
są sprzedawane jako produkty no name lub pod marką własną sieci marketów budowlanych i
narzędziowych. Konkurencja ze strony produktów importowanych spowodowała ogólny
spadek cen, zatem tradycyjni producenci skupili się na wprowadzaniu innowacji
produktowych.
Unia Europejska to nie tylko zapotrzebowanie na narzędzia, ale także jeden z największych
producentów narzędzi (obok Stanów Zjednoczonych, Japonii, Chin czy Tajwanu). Według
danych Eurostatu opartych na wyjaśnionej we wstępie klasyfikacji NACE rev.2 (zbieżnej z
nomenklaturą PKD 2007), wartość produkcji narzędzi wyniosła w 2010 r. około 22,7 mld
EUR, z czego 88% stanowiła produkcja narzędzi ręcznych, a pozostałe 12% produkcja
narzędzi mechanicznych. Wartości produkcji narzędzi przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela 2 Produkcja narzędzi w Unii Europejskiej w latach 2009-2010
Narzędzia
kod
NACE
rev.2
2009
Ręczne
25.73
Mechaniczne
Ogółem
Wartość
produkcji w mld
EUR
2010
Wzrost
2010/2009
18,26
Udział
w
produkcji
branży
narzędziowej
89
Wartość
produkcji
w
mld
EUR
19,92
Udział
w
produkcji
branży
narzędziowej
88
28.24
2,30
11
2,77
12
20,4
-
20,56
100
22,69
100
10,4
9,1
Źródło: Opracowanie własne na podstawie internetowej bazy danych Eurostat, data dostępu:
21.08.2011.
17
Podczas gdy produkcja narzędzi w segmencie profesjonalnym jest zdominowana przez Stany
Zjednoczone, Japonię i Unię Europejską, większość produkcji narzędzi dla klientów
indywidualnych odbywa się w krajach Azji Południowo-Wschodniej, m.in. w Chinach czy na
Tajwanie. Europejscy producenci narzędzi to przede wszystkim znane na świecie tradycyjne
marki. Wśród nich wymienić można takie firmy jak Bosch, Black and Decker, Snap-On and
Stanley.
Rynek europejski wspólnie z rynkiem północnoamerykańskim stanowią aż 64% światowego
rynku, natomiast Niemcy są największym producentem i eksporterem narzędzi precyzyjnych,
elektronarzędzi, narzędzi szlifierskich i narzędzi do obróbki drewna. Poniższe zestawienie
przedstawia wartość produkcji największych europejskich producentów w branży
narzędziowej w 2010 roku pod względem wartości produkcji.
Wykres 7 Wartość produkcji największych europejskich producentów branży
narzędziowej w 2010 roku z uwzględnieniem Polski.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie internetowej bazy danych Eurostat, data dostępu:
21.08.2011.
18
Jak widać na wykresie, w Europie główną rolę w branży odgrywają tradycyjni producenci
narzędzi. Niemcy są największym producentem narzędzi w Europie, przewyższając drugie w
zestawieniu Włochy wartością produkowanych narzędzi ponad dwukrotnie. Wartość polskiej
produkcji narzędzi odbiega od europejskich liderów.
Wykres 8 Zmiany wartości produkcji największych europejskich producentów w
branży narzędziowej na przestrzeni lat 2008-2010 z uwzględnieniem Polski
Źródło: Opracowanie własne na podstawie internetowej bazy danych Eurostat, data dostępu:
21.08.2011.
19
Jak pokazuje powyższa tabela, wszyscy najwięksi producenci odnotowują wzrost produkcji,
co jest efektem wychodzenia z kryzysu. Niemcy którzy stracili najwięcej, zanotowali również
największe tempo wzrostu w 2010 r.
Niemcy
Niemcy są największym producentem narzędzi w Unii Europejskiej, z udziałem rzędu 39,1%
w 2010 r. Wartość produkcji narzędzi wyniosła w tym kraju w 2010 r. 8,9 mld EUR.
Pozycja lidera w branży sprawiła, że Niemcy najdotkliwiej odczuli kryzys ekonomiczny w
2009 roku, kiedy produkcja spadła o 1 mld 67 mln euro.
Udział rynku narzędzi dla profesjonalistów jest szacowany na średnim zachodnioeuropejskim
poziomie 60-70% całkowitego rynku narzędzi. Tym niemniej rynek niemiecki jest
największym Europejskim rynkiem narzędzi dla klientów indywidualnych, wyprzedzając
rynek brytyjski. W konsumpcji narzędzi przeważają narzędzia mechaniczne.
Wybrane przedsiębiorstwa i instytucje otoczenia biznesu
na świecie
Aby zapewnić umiejętne wsparcie dla podmiotów działających w branży narzędziowej w
danym regionie, warto nie tylko znać podstawowe trendy w branży, ale również przyjrzeć się
temu, jak wygląda takie wsparcie udzielane w innych częściach Europy czy świata. Poniższe
zestawienie przedstawia wybrane instytucje otoczenia biznesu, które mogą stać się wzorem
dobrych praktyk dla miejscowych inicjatyw.
20
Brytyjska federacja producentów narzędzi ręcznych
Organizacja promuje wymianę handlową i współpracę techniczną brytyjskich
producentów narzędzi ręcznych.
FBHTM oferuje swoim członkom m.in.:
-miejsce spotkań dla dyskusji o kwestiach będących przedmiotem wspólnego
zainteresowania,
-przygotowanie
i
przegląd
norm
brytyjskich
i
międzynarodowych,
-reprezentowanie interesów producentów,
-reprezentacja w UE,
-pomoc w organizowaniu wystaw zagranicznych i eksportu .
Co więcej, Federacja działa jako ośrodek gromadzenia i rozpowszechniania statystyk
odnośnie produktów wytwarzanych przez firmy członkowskie, w tym import/eksport oraz
ocena europejskich rozmiarów rynku.
Klaster narzędzi ręcznych w Jalandhar
Klaster powstał w Indiach w 2006 roku, poprzez inicjatywę 11 firm
zainteresowanych dążeniem do doskonalenia produkcji narzędzi ręcznych.
działalności klastra zostały przedstawione w formie tabeli.
21
Efekty
Tabela 3 Efekty działalności klastra
Przed
Po
Zmiana
procentowa
Odrzuty
towarowe (na
milion)
37837.2
24323.6
-35.72
Wskaźnik rotacji
zapasów
5.67
10.16
79.19
Nieobecność w
pracy (%)
225.86
123.4
-45.36
Wskaźnik
16.93
12.34
-27
wypadków (na
milion)
Źródło: Opracowanie wg Jalandhar Cluster Project,
http://www.ciicfc.org/successfulclusterjalandhar.html, data pobrania: 21.08.2011.
Jak widać podstawowe wskaźniki produkcji uległy znacznej poprawie w wyniku działalności
klastra. Szczególnie wysoko wzrósł wskaźnik rotacji zapasów, notując zmianę na poziomie
ponad 79%. Spadki w wskaźnikach nieobecności pracy, wypadków czy odrzutów
towarowych również wskazują na pozytywny wpływ działalności omawianej organizacji.
Obecnie w skład klastra wchodzi już ponad 20 firm produkujących narzędzia ręczne.
Wybrane firmy
Poniżej zostały przedstawione firmy branży narzędziowej które funkcjonują na rynkach
światowych. Pozwoli to na pokazanie punktu odniesienia i możliwości porównania dla
przedsiębiorstw z tej branży w kraju i regionie.
22
Johnson Enterprises
Firma ukierunkowuje swój rozwój mając na uwadze zadowolenie
klienta i dbałość o zapewnienie wysokiej jakości produktów. Przedsiębiorstwo posiada
rozbudowaną infrastrukturę, która zapewnia produkcję na najwyższym poziomie, gwarantując
niezawodność i długi okres użytkowania wytwarzanych produktów. Na rynku są znani z
jakości wyrobów i z solidności względem harmonogramu dostaw.
Oferują miedzy innymi:
 szczypce,
 klucze,
 narzędzia ciesielskie,
 imadła,
 smary,
 narzędzia pomiarowe.
Production Tool Supply
Jest wiodącym dostawcą narzędzi przemysłowych w Midwest
oraz jednym ze 100 najlepszych dystrybutorów w USA. Zatrudnia ponad 400 pracowników i
posiada ponad 400 tys. metrów kwadratowych powierzchni magazynowej. PTS stale poszerza
swą ofertę produktową, gwarantując jednocześnie punktualne wysyłki i profesjonalne
doradztwo przy zakupie.
Mocne strony firmy:
 wysyłka tego samego dnia co złożenie zamówienia,
23
 indywidualna obsługa,
 doświadczeni przedstawiciele handlowi,
 wsparcie techniczne,
 rozbudowany system zamówień.
Firma oferuje wszelkiego rodzaju wiertła, frezy, rozwiertaki, pogłębiacze, zestawy narzędzi,
brzeszczoty itp.
Klein Tools
Czołowy producent profesjonalnych narzędzi ręcznych
i sprzętu
ochronnego. Wyroby firmy używane są w sektorach elektrycznych i telekomunikacyjnych, a
także w lotnictwie, budownictwie, elektronice, górnictwie i przemyśle ogólnym. Firma
powstała w 1857 r., obecnie produkty Klein są dostępne na całym świecie poprzez dobrze
rozwiniętą sieć autoryzowanych przedstawicieli i dystrybutorów.
Oferta jest bardzo bogata, zawiera m.in.:
 szczypce,
 smary,
 ściągacze,
 gilotyny,
 zaciskarki,
 noże,
 wkrętaki,
 narzędzia pomiarowe,
 klucze,
 nożyce,
 ostrza i wiele innych.
24
Targi światowe
Targi to obok instytucji otoczenia biznesu jedno z narzędzi wspomagających firmy w
prowadzonej działalności. Rola Targów polega głownie na marketingu bezpośrednim. Jako
miejsce bezpośrednich spotkań, targi są najlepszym sposobem dotarcia do wielu klientów w
jednym miejscu i czasie. Koncentrują uwagę otoczenia - klientów, kooperantów, mediów - na
firmach i ich produktach. Stanowią niezwykłą okazję do realizacji celów związanych ze
wszystkimi obszarami marketingu-mix. Poniżej zostały przedstawione wybrane światowe
targi skupiające przedsiębiorców z branży narzędziowej.
The Wisconsin Manufacturing & Technology Show
Udział w targach pomaga zaplanować przyszłość firmy pod względem
rozwoju konkurencyjności przedsiębiorstwa.
Do głównych zalet targów należy:
• możliwość przeglądu nowych rozwiązań i produktów,
• bezpłatne seminaria techniczne,
• informacje odnośnie korzyści płynących z outsourcingu,
• porównanie nowych maszyn i narzędzi,
• badania produktów,
• skrócenie procesu zakupu,
• Spotkanie twarzą w twarz z dostawcami,
• możliwość zobaczenia wszystkich produktów i usług pod jednym dachem,
• poznanie źródeł hurtowych,
• eksperci branżowi.
Targi odbywają się od 18 lat, zdobyły już wielu entuzjastów i sympatyków.
25
-Fabtech
Targi odbywają się co roku. Przedmiotem targów jest szeroka gama produktów
z zakresu m.in. produkcji i formowania metali, usług spawalniczych i wykończeniowych. W
tym roku przewiduje się około 30.000 odwiedzających i ponad 1200 firm wystawiających
obejmując ponad 450.000 netto metrów kwadratowych powierzchni.
-TECH INDUSTRY
Targi z zakresu m.in. obróbki metali i produkcji narzędzi (w tym narzędzia
ręczne, narzędzia do obróbki metalu, narzędzia rzemieślnicze, pneumatyczne, tnące i
przemysłowe). Targi gromadzą wystawców branży narzędziowej z wielu krajów z wielu
krajów.
Trendy światowe
Działalność w Polsce, województwie czy danym powiecie nie może być oderwana od sytuacji
branży na świecie. Aby móc rozwijać sektor narzędziowy w danym regionie, tworzyć jego
struktury oraz prowadzić działalność gospodarczą i eksportować swoje produkty za granicę,
należy zapoznać się ze światowymi trendami. Poniższy schemat przedstawia zestawienie
najważniejszych trendów światowych dla branży narzędziowej, opracowanych na podstawie
powyższej analizy.
26
Schemat 3 Trendy w branży narzędziowej
Źródło: Opracowanie własne na podstawie powyższej analizy branży narzędziowej na
świecie.
27
Przemysł narzędziowy w Polsce
Według
PKWiU
wyrób
narzędzi
sklasyfikowany
jest
w
ramach
przetwórstwa
przemysłowego, dlatego rozpoczynając analizę polskiej branży narzędziowej warto przyjrzeć
się produkcji przemysłowej. Całkowita wartość produkcji sprzedanej przetwórstwa
przemysłowego w Polsce wyniosła w 2010 r. niemal 771 mld PLN. Jak wynika z poniższego
wykresu, w 2010 r. nastąpił wzrost sprzedanej produkcji przemysłowej. Wynikał on przede
wszystkim z ożywienia gospodarczego po kryzysie w 2009 r.
Wykres 9 Wartość produkcji sprzedanej przetwórstwa przemysłowego w latach 2009 i
2010
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych GUS, data dostępu:
21.08.2011.
W poniższej tabeli przedstawiono wartość produkcji poszczególnych działów, grup i klas
PKWiU. Produkcja narzędzi ręcznych wyniosła ok. 3,1% całkowitej produkcji wyrobów
metalowych gotowych, natomiast produkcja narzędzi mechanicznych ok. 0.13% produkcji
28
maszyn i urządzeń. Poniższe zestawienie pokazuje, jak niewielkim wycinkiem branży
metalowo-maszynowej jest przemysł narzędziowy.
Tabela 4 Wartość produkcji sprzedanej wyrobów wg działów, grup i klas PKWiU w
latach 2009-2010
Wartość
Udział w odsetkach
PKD
produkcji
wartości
2007
sprzedanej
działu
grupy
2009 715 245 904,8
-
-
2010 770 868 979,3
-
-
METALOWE 2009 39 613 873,5
100,0
-
GOTOWE, Z WYŁĄCZENIEM 2010 40 368 961,3
100,0
-
5,7
100,0
5,7
100,0
2009 1 160 755,9
2,9
51,4
2010 1 272 882,6
3,2
55,0
URZĄDZENIA, 2009 22 485 086,8
100,0
-
INDZIEJ 2010 23 927 296,8
100,0
-
25,9
100,0
2010 6 448 587,7
27,0
100,0
2009 29 428,8
0,1
0,5
2010 30 809,2
0,1
0,5
Kod
Wyszczególnienie
Rok
w tys. PLN
00
25
OGÓŁEM
WYROBY
MASZYN I URZĄDZEŃ
25.7
WYROBY
NOŻOWNICZE, 2009 2 257 323,4
SZTUĆCE,
NARZĘDZIA
WYROBY
I 2010 2 316 396,2
METALOWE
OGÓLNEGO PRZEZNACZENIA
25.73 Narzędzia
28
MASZYNY
GDZIE
I
NIESKLASYFIKOWANE
28.2
POZOSTAŁE
MASZYNY 2009 5 831 302,3
OGÓLNEGO PRZEZNACZENIA
28.24 Narzędzia ręczne mechaniczne
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych GUS, data pobrania
danych: 21.08.2011.
29
Warto zauważyć natomiast relatywnie dużą dynamikę produkcji sprzedanej narzędzi ręcznych
w stosunku do dynamiki produkcji sprzedanej w całym przemyśle oraz w dziale Wyroby
metalowe gotowe. Ciekawym jest również fakt, że wzrost sprzedaży narzędzi ręcznych jest
większy niż narzędzi mechanicznych, co stoi w sprzeczności ze światowymi trendami.
Tabela 5 Dynamika wzrostu polskiej branży narzędziowej
Wartość
Dynamika
PKD
produkcji
wzrostu
2007
sprzedanej
2010/2009
w tys. PLN
(%)
715 245 904,8
7,8
Kod
Wyszczególnienie
00
OGÓŁEM
25
WYROBY
METALOWE
GOTOWE,
Z 39 613 873,5
1,9
WYŁĄCZENIEM MASZYN I URZĄDZEŃ
25.7
WYROBY
NOŻOWNICZE,
SZTUĆCE, 2 257 323,4
2,6
NARZĘDZIA I WYROBY METALOWE
OGÓLNEGO PRZEZNACZENIA
25.73 Narzędzia
28
MASZYNY
1 160 755,9
I
URZĄDZENIA,
GDZIE 22 485 086,8
9,7
6,4
INDZIEJ NIESKLASYFIKOWANE
28.2
POZOSTAŁE
MASZYNY
OGÓLNEGO 5 831 302,3
10,6
PRZEZNACZENIA
28.24 Narzędzia ręczne mechaniczne
29 428,8
4,7
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych GUS, data dostępu:
21.08.2011.
Wartość produkcji sprzedanej wyrobów polskiej branży narzędziowej wyniosła w 2010 r. ok.
1,3 mld PLN. W stosunku do roku poprzedniego zanotowano wzrost o 9,53%, co jest
wynikiem lepszym niż ten osiągnięty przez cały polski przemysł. Tak duży wzrost
odzwierciedla ożywienie branży po kryzysie w 2009 r.
30
Tabela 6 Wartość produkcji sprzedanej wyrobów
latach 2009-2010 w tys. PLN
2009
Narzędzia ręczne
Narzędzia
polskiej branży narzędziowej w
2010
1160755,9 1272882,6
ręczne 29428,8
30809,2
mechaniczne
Narzędzia ogółem
1190184,7 1303691,8
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych GUS, data dostępu:
21.08.2011.
Wykres 10 Wartość produkcji sprzedanej wyrobów polskiej branży narzędziowej w
latach 2009-2010
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych GUS, data dostępu:
21.08.2011.
Biorąc pod uwagę zbiorcze wartości produkcji dla narzędzi ręcznych i mechanicznych,
produkcja w Polsce dla całej branży wyniosła w 2010 r. 130,37 mln PLN, co stanowiło
zaledwie 0,17% całkowitej produkcji przemysłowej w Polsce. Rozpatrując ją w tym
31
kontekście można wyciągnąć wniosek, że tak wąskie ujęcie wiązki produktowej w daną
branżę, czyni ją niszową w skali kraju. Obecność jednego bądź kilku większych zakładów
produkujących narzędzia w danym rejonie, może powodować wrażenie, że region ten ma
bardzo duże znaczenie dla tej branży w Polsce, a samą branżę czynić kluczową dla rozwoju
danego regionu. Warto zatem postawić pytanie, czy uzasadnione jest rozpatrywanie branży
narzędziowej osobno, a nie w powiązaniu z branżą metalową, czy maszynową. Za osobnym
jej ujmowaniem przemawia natomiast fakt, iż produkcja narzędzi obejmuje wyroby zaliczane
do dwóch różnych działów PKD.
Tabela 7 Udział wartości sprzedanej narzędzi łącznie w wartości produkcji sprzedanej
przetwórstwa przemysłowego w latach 2009-2010
Udział w %
2009
0,166%
2010
0,169%
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych bazy internetowej GUS,
data dostępu: 21.08.2011.
Dane te znajdują potwierdzenie w zestawieniu najważniejszych grup produktowych polskiej
branży narzędziowej, gdyż znacząca większość tych produktów zaliczana jest do wyrobów
gotowych z metali. Wśród podstawowych grup produktowych znajdują się formy do
wtryskarek i pras z gumy, narzędzia tokarskie oraz prasy, maszyny do wytłaczania i
wykrojniki metalu. Te trzy grupy produktowe stanowią ok. 39% produkcji sprzedanej polskiej
branży narzędziowej. Zestawienie kolejnych grup produktowych znajduje się w tabeli
poniżej.
32
Tabela 8 Podstawowe grupy produktowe polskiej branży narzędziowej w 2010 r.
Wartość
Udział w
produkcji produkcji
(EUR)
całkowitej
narzędzi
(%)
Formy do wtryskarek i pras do gumy i tworzyw sztucznych
48438
17,8
Narzędzia tokarskie do obróbki metalu
30032
11,0
Prasy, maszyny do wytłaczania i wykrojniki do metalu
27161
10,0
Szpadle i łopaty
18007
6,6
Ostrza do pił taśmowych
13379
4,9
Wiertła do kamienia i wierceń ziemnych
13132
4,8
Noże i ostrza tnące do maszyn i urządzeń mechanicznych
11177
4,1
Ostrza do pił tarczowych z elementami niestalowymi
10478
3,9
Imadła, zaciski i tym podobne
10301
3,8
Noże i ostrza tnące do maszyn i urządzeń mechanicznych 8648
3,2
do obróbki drewna
Inne narzędzia dla murarzy, betoniarzy, tynkarzy i 8510
3,1
malarzy
Formy do pras i wtryskarek do metalu lub włókien 6359
2,3
węglowych (z wyłączeniem wlewnic)
Prasy, narzędzia do tłoczenia i wykrawarki z wyłączeniem 6350
2,3
elementów do obróbki metalu
Narzędzia frezarskie z wyłączeniem tych służących do 5714
2,1
obróbki metalu
Pozostałe
54253
20,0
Źródło: Opracowanie własne na podstawie internetowej bazy danych Eurostat, data dostępu:
21.08.2011.
33
Poniżej zostały zaprezentowane wskaźniki kondycji branży narzędziowej w Polsce. Pozwoli
to na analizę porównawczą z kondycją tego sektora na świecie i wypracowanie odpowiednich
wniosków.
W 2010 r. wartość produkcji sprzedanej narzędzi (wg działu 25.73 Polskiej Klasyfikacji
Wyrobów i Usług) w Polsce wyniosła 1 272 882,6 tys. zł. Wartość ta stanowi 51,4% udziału
w całej grupie o nazwie „Wyroby nożownicze, sztućce, narzędzia i wyroby metalowe
ogólnego przeznaczenia” (PKWIU 25.7).
Produkcja w stosunku do roku poprzedniego (2009 r.) wyraźnie wzrosła: o 112 126,7 tys. zł,
co oznacza wzrost o 9,7%.
Tabela 9 Przeciętne zatrudnienie, 1 kwartał 2011 r.
Produkcja wyrobów nożowniczych i narzędzi
w tys.
10,7
1 kwartał 2011 2010=100
104,9
Źródło: Opracowanie własne wg danych GUS, data pobrania danych: 21.08.2011.
Przeciętne zatrudnienie w sekcji „Produkcja wyrobów nożowniczych i narzędzi w pierwszym
kwartale roku 2011 wzrosła, osiągając poziom 10,7 tys. zatrudnionych. Dynamika wzrostu
zatrudnienia
w
omawianym
sektorze
przewyższyła
średnią
dla
„Przetwórstwa
przemysłowego” ogółem, co wskazuje na jego dynamiczny rozwój.
Tabela 10 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto 1 kwartał 2011 r.
Produkcja wyrobów nożowniczych i narzędzi
w zł
3263,06
1 kwartał 2011 2010=100
105,8
Źródło: Opracowanie własne wg danych GUS data pobrania danych: 21.08.2011.
34
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto przypadające na 1 kwartał 2011 r. osiągnęło
wartość 3263,06 zł. W tym przypadku wynik ten jest nieco gorszy od „Przetwórstwa
przemysłowego” ogółem, w którym to średnie wynagrodzenie wyniosło 3322,08 zł.
Jednak sama dynamika zmian była wyższa w przypadku „Produkcji wyrobów nożowniczych
i narzędzi”, tak więc można spodziewać się wyrównania tych wartości w niedalekiej
przyszłości.
Tabela 11 Wskaźnik rentowności obrotu (w %)
Produkcja wyrobów nożowniczych i narzędzi
brutto
6,8
Źródło: Opracowanie własne wg danych GUS, data pobrania danych: 21.08.2011.
Wskaźnik rentowności obrotu brutto (stanowi on relację wyniku finansowego brutto do
przychodów z całokształtu działalności) w pierwszym kwartale 2011 roku wyniósł 6,8% i
jest wyższy od zanotowanego w ubiegłym roku, kiedy to omawiany wskaźnik wyniósł 6,4 %.
Również w porównaniu do całościowej grupy w którym zajmuje się wskazana branża
(„Przetwórstwo przemysłowe”) wynik ten jest wyższy o 1,3%.
Wnioski: Światowe trendy wzrostu na rynku branży narzędziowej widać również w Polsce.
Utrzymuje się tendencja wzrostowa co można wywnioskować po wysokich wskaźnikach:
 Wartości produkcji (o 9,7%)
 Zatrudnienia (o 4,9 %)
 Wynagrodzenia (o 5,8%)
 Wskaźnika rentowności(o 0,4%)
Wskaźniki te są wyższe dla branży narzędziowej, niż średnie wskaźniki dla grupy przemysłu
przetwórczego do której się zalicza.
35
Koniunktura
Bezpośredni wpływ na kondycję sektora narzędziowego ma produkcja budowlanomontażowa, ponieważ wraz z jej rozwojem wzrasta zapotrzebowanie na narzędzia i
elektronarzędzia.
wzrost/spadek w %
Wykres 11 Produkcja budowlano-montażowa w Polsce
miesiąc/rok
Źródło: Bankier.pl wg danych GUS 1
Wstępne dane wskazują, że produkcja budowlano-montażowa (w cenach stałych) w
odniesieniu do przedsiębiorstw o liczbie pracujących powyżej 9 osób wyniosła w czerwcu
2011 r.. O 17% więcej niż w poprzednim roku (a o 17,6 % więcej niż w maju 2011 roku).
Jednak jeszcze w maju był notowany wzrost tej wartości na poziomie 23,9%, co oznacza
spadek o 6,9%. Można by więc pokusić się o stwierdzenie, że produkcja budowlanomontażowa wzrasta, lecz wolniej niż miało to miejsce wcześniej.
Aczkolwiek po wyeliminowaniu wpływu czynników o charakterze sezonowym produkcja
budowlano-montażowa ukształtowała się na poziomie wyższym o 15,3% niż w analogicznym
1
http://www.bankier.pl/inwestowanie/notowania/macro/profil.html?id=67&size=big&type=5, data pobrania:
21.08.2011.
36
miesiącu ub. roku i o 0,4 % w porównaniu z majem 2011 r.2 Tak więc dynamika wzrostu
produkcji tej branży w dużym stopniu związana jest z czynnikami sezonowymi.
Biorąc pod uwagę okres od stycznia do czerwca, zauważamy wzrost o 20,8 % w stosunku do
analogicznego okresu roku ubiegłego (2010).
Tak więc, można już mówić o całkowitym zażegnaniu kryzysu z początku roku 2010, kiedy
to na obszarze kilku miesięcy produkcja budowlano-montażowa przeżywała spadki
przewyższające -20%.
Obecnie w długim okresie można się spodziewać dalszego umiarkowanego wzrostu, mimo
chwilowych spadków. Należy bowiem mieć na uwadze specyfikę branży, na kondycję której
ma wpływ nawet pogoda, gdyż możliwość wzrostu ilości prac budowlanych i montażowych
jest też po części uwarunkowany warunkami atmosferycznymi. A biorąc pod uwagę spore
ilości opadów w okresie letnim obecnego roku (2011), w przyszłych danych statystycznych
możliwe będzie zaobserwowanie niewielkich spadków omawianych wartości.
Obecny poziom koniunktury branży narzędziowej jest porównywalny z tym panującym pod
koniec roku 2007, kiedy to zostało przeprowadzone badanie „Koniunktura na rynku
narzędziowym w listopadzie 2006 r.” przeprowadzone przez Gazetę Narzędziową ukazujące
ogólne nastroje wiodących dealerów branży narzędziowej z obszaru Polski.
Wtedy to większość przedsiębiorców oceniło koniunkturę w branży narzędziowej
pozytywnie: 31,2% bardzo dobrze i 37,5% dobrze. Co czwarty odpowiedział, że jest ona
lekko rosnąca a tylko 9,4% stwierdziło że utrzymuje się na tym samym poziomie. Tym
samym nikt nie ocenił jej negatywnie.
Argumentem za takimi sądami była po prostu dobra koniunktura w (wcześniej omawianej)
branży budowlano-montażowej. Ich zdaniem, najlepsza sytuacja rynkowa miała miejsce w
województwach: kujawsko-pomorskim (wzrost o 25%), świętokrzyskim (22%) i opolskim
(20%).
Co więcej, najkorzystniejszą koniunkturę ze względu na kategorię produktową odnotowano w
grupie elektronarzędzi profesjonalnych- w żadnej z badanych firm nie odnotowano spadku w
tej kategorii. Najsłabsza koniunktura zdaniem przedsiębiorców utrzymuje się na obszarze
Polski Wschodniej i województwa łódzkiego.
2
„Produkcja w Polsce VI 2011”, http://www.egospodarka.pl/68565,Produkcja-w-Polsce-VI-2011,1,39,1.html,
data pobrania: 21.08.2011.
37
Warto mieć na uwadze tendencję wzrostową sprzedaży narzędzi w okresie jesiennym, kiedy
to firmy zdaniem badanych przedsiębiorców „szukają kosztów”, poprzez co w okolicach
listopada zazwyczaj notuje się zwiększoną sprzedaż w sektorze narzędziowym.
Negatywnym zjawiskiem określono pojawienie się wielko powierzchniowych marketów
budowlanych, które odebrały sporą część klientów mniejszym firmom oferującym akcesoria
narzędziowe. W szczególności upodobali sobie tego typu punkty sprzedaży majsterkowicze
nabywający narzędzia na potrzeby własnego gospodarstwa domowego, gdyż w ich przypadku
głównym aspektem wyboru produktu jest jego cena a nie jakość.
Handel zagraniczny
Analizę branży narzędziowej w Polsce warto uzupełnić o dane dotyczące importu i eksportu
narzędzi. Na podstawie poniższej tabeli można zauważyć, że zarówno w grupie narzędzi i
części wymiennych do narzędzi, jak i w grupie narzędzi ręcznych, pneumatycznych i
hydraulicznych, saldo handlu zagranicznego jest ujemne. Warto podkreślić, że w każdej z
wymienionych kategorii saldo wymiany handlowej osiąga większą wartość niż eksport tych
produktów.
Tabela 12 Polski handel zagraniczny w branży narzędziowej w 2010 r.
Import
Warto
ść w mln
PLN
Pochodzenie
importu
(3 najważniejsze
kraje)
Eksport
Wartość
w mln PLN
Saldo
Odbiorcy
eksportu
(3
najważniejsze
kraje)
Narzędzia i
Chiny, Niemcy,
Niemcy,
części
-728,8
1350,6
621,7
Tajwan
Rosja, Ukraina
wymienne do
narzędzi
Narzędzia
Chiny, Niemcy,
Czechy, Rosja,
ręczne,
Stany
-762,9
1035,0
272,1
Niemcy
pneumatyczne,
Zjednoczone
hydrauliczne
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych bazy internetowej GUS, data pobrania:
24.08.2011.
38
Zarówno pochodzenie importowanych towarów, jak i przeznaczenie ich eksportu,
odzwierciedlają światowe trendy w branży. Widoczna jest duża rola tańszego importu z
krajów Azji Południowo-Wschodniej, przy czym tradycyjni producenci w branży – Niemcy i
Stany Zjednoczone – nadal utrzymują wysoką pozycję. Wśród kierunków eksportowych
przeważają kraje Europy Środkowej i Wschodniej (Rosja, Ukraina, Czechy), ale wysoką
pozycję zajmują również Niemcy, będący głównym odbiorcą całego polskiego eksportu.
Firmy
W dalszej części pragniemy przedstawić główne przedsiębiorstwa branży narzędziowej z
obszaru Polski.
WNT Polska Sp. z o.o.
Firma ta zajmuje się sprzedażą
narzędzi precyzyjnych z zakresu obróbki
skrawaniem. Firma charakteryzuje się wysokim poziomem jakości produktów oraz stałą
poprawą wysoko wyspecjalizowanego serwisu porad i dostaw, co ma bezpośrednie
przełożenie na optymalizację zakupów i zastosowanie narzędzi w przedsiębiorstwie klienta.
Typowym klientem są małe i średnie przedsiębiorstwa zajmujące się obróbką skrawaniem.
Wyróżnikiem tego podmiotu jest baza doświadczonych doradców technicznych świadczących
porady zarówno przez „gorącą linię” jak i odwiedziny u klienta. Ma to na celu prawidłowy
wybór i zastosowanie oferowanych produktów.
39
Zakład Produkcji Narzędzi WAKO
Firma ta specjalizuje się w produkcji narzędzi specjalnych oraz do obróbki
skrawaniem (rozwiertaki, walce, noże, wiertła, frezy, ściski) według normy
polskiej i DIN. Produkty cechują się wysoką jakością, dowodem czego jest
wprowadzony w 1999 roku system ISO 9001:2000. Co więcej jakość wyrobów
została uhonorowana Mazowiecką Nagrodą Jakości. Firma istnieje na rynku od 30 lat,
klientami są zarówno odbiorcy instytucjonalni (Wojsko Polskie) jak i światowe koncerny
(Procter&Gamble, ABB, Holmatro, Gilette).
Festool - Tooltechnic Systems (Polska) Sp. z o.o.
Festool jest systemowym dostawcą rozwiązań dla branży motoryzacyjnej. Jako producent
narzędzi najwyższej klasy, wspiera firmy samochodowe i lakiernie w procesie przygotowania
perfekcyjnej powierzchni. Festool prezentuje indywidualne podejście do sprawy wyposażenia
warsztatu w elektro- i pneumonarzędzia. Oferta obejmuje również profesjonalny osprzęt,
mobilne oraz stacjonarne systemy odsysania, a także elementy organizacji miejsca pracy.
Oferuje również kompletny system rozwiązań dla malarzy. Szlifowanie zgrubne,
międzyoperacyjne, wykańczające, czy polerowanie. Perfekcyjnie dostosowane wyposażenie i
materiały ścierne stanowią o wysokiej jakości proponowanych rozwiązań i ich opłacalności.
Poza wymienionymi powyżej branżami, Festool jest kompleksowym dostawcą rozwiązań dla
branży stolarskiej. W zakresie cięcia, frezowania, szlifowania, strugania, czy odsysania - ma
idealne narzędzie na każdą okoliczność.
Festool należy do międzynarodowego koncernu TTS Tooltechnic Systems działającego w 58
krajach, zrzeszając w swoich ramach 2300 współpracowników.
Elmat Trading
Firma specjalizująca się w imporcie oraz sprzedaży hurtowej i detalicznej
wysokiej jakości narzędzi skrawających. Sprzedaż narzędzi skrawających, głównie VHM, a
40
także HSS z domieszką molibdenu, narzędzi diamentowych oraz komponentów do budowy
maszyn, głównie VHM, a także HSS z domieszką molibdenu, narzędzi diamentowych oraz
komponentów do budowy maszyn.3
Firma prowadzi współprace z renomowanymi firmami światowymi, niemal ze wszystkich
kontynentów. Posiada specjalistów o kierunkowym wykształceniu wyższym (z zakresu
obrabiarek, narzędzi skrawających i technologii budowy maszyn) oraz wieloletniej praktyce
w omawianych dziedzinach. Oferta produktowa zawiera m.in.:
- narzędzia do frezowania, wiercenia drewna i materiałów drewnopodobnych,
-narzędzia i akcesoria do stolarki okienno-drzwiowej z PCV i ALU,
-narzędzia z nasypem diamentowym i borazonowym (do precyzyjnej obróbki wykańczającej
oraz trudnoobrabialnych materiałów (laminaty, konglomeraty, granit itp.)).
FATPOL TOOLS
Producent oprzyrządowania technologicznego do obrabiarek CNC i
automatów tokarskich. Zajmuje pozycję jednego z największych polskich producentów
oprzyrządowania technologicznego, w tym też zajmuje wysoką pozycję wśród tego typu
producentów z obszaru Europy. Mocną stroną firmy jest nowoczesny park maszynowy.
Zarówno przez to jak i przez wieloletnie doświadczenie i wiedzę fachową są w stanie
produkować narzędzia standardowe i specjalne w bardzo krótkich terminach.
Jakość oferowanych wyrobów gwarantuje „System Zarządzania Jakością” potwierdzony
uzyskaniem certyfikatu jakości ISO 9001:2009.
ZEM-EN Celma S.A.
Sprzedaż szerokiej gamy elektronarzędzi: wiertarek udarowych, bez udaru,
kątowych, szlifierek prostych oraz kątowych, polerek, młotów udarowych, mieszarek,
3
http://elmattrading.com.pl/,data, pobrania: 13.08.2011 r.
41
narzędzi do obróbki drewna i cięcia blachy.4 Firma posiada sieć sprzedaży elektronarzędzi na
terenie całego kraju oraz poza jego granicami.
Posiada szeroką bazę stałych klientów, ceniących sobie jakość oferowanych produktów, ich
niezawodność
oraz
co
warto
podkreślić,
bardzo
rozbudowana
sieć
serwisów
pogwarancyjnych.
Silną pozycję na rynku przedsiębiorstwo zawdzięcza 50 letniej działalności.
- Silma Tools Sp. z o.o.
Firma specjalizuje się wykonaniem, naprawą oraz regeneracją metalowych
narzędzi, detali, urządzeń oraz części niezbędnych do prawidłowego przebiegu procesu
produkcyjnego. Na rynku firma obecna jest od 40 lat, zasięg działania przedsiębiorstwa
obejmuje województwo śląskie. W ofercie są m.in. narzędzia montażowe, tłoczniki,
wykrojniki, formy wtryskowe, części maszyn, matryce itp. Przedsiębiorstwo obsługuje
największe fabryki w Polsce świadcząc dla nich usługi związane z wykonaniem czy naprawą
metalowych narzędzi, urządzeń i części niezbędnych do prawidłowego przebiegu procesu
produkcyjnego. Niewątpliwym atutem jest bogaty park maszynowy składający się z maszyn
tradycyjnych oraz CNC.
Protool - Tooltechnic Systems (Polska) Sp. z o.o.
Firma należy do koncernu TTS Tooltechnic Systems AG & Co. KG z
siedzibą w Wendlingen (Niemcy). Zajmuje się produkcją zaawansowanych technologicznie
elektronarzędzi dla następujących branż:
-ciesielstwo,
-budownictwo drewniane,
-renowacja.
Misją firmy jest rozwój i produkcja zaawansowanych technologicznie elektronarzędzi,
spełniających oczekiwania najbardziej wymagających użytkowników. Protool dociera z ofertą
aż do 44 krajów świata. Sama sprzedaż odbywa się przez sieć wyspecjalizowanych partnerów
4
http://www.celma.com.pl/firma/o-firmie, data pobrania: 13.08.2011 r.
42
handlowych. Klient może spodziewać się fachowego doradztwa oraz profesjonalnego serwisu
świadczącego usługi naprawy elektronarzędzi w ciągu 48 godzin. Polski oddział firmy
obejmuje swą działalnością obszar całego kraju.
KAMMAR Zaopatrzenie Techniczne
Firma zajmuje się produkcją elektronarzędzi oraz maszyn i urządzeń
stosowanych w przemyśle tj. wiertarki magnetyczne, przecinarki taśmowe, spawarki. Ponadto
firma oferuje usługi związane z doborem narzędzi, testami, optymalizacją oraz sprzedażą
rozwiązań mających na celu oszczędzenie czasu i pieniędzy klienta. Obszary działalności
obejmują także narzędzia skrawające, specjalne, do gwintowania, pomiarowe oraz
regenerację narzędzi skrawających. O solidności firmy mogą świadczyć przedsiębiorstwa dla
których wspomniana firma świadczy usługi dystrybucji:
 Mitsubishi,
 MIB Messzeuge,
 Karnasch i wiele innych.
Zasięg działalności firmy obejmuje obszar całego kraju.-Zakłady Metalowe MESKO S.A.
Zakład Narzędziowo-Remontowy
Producent wszelkiego rodzaju oprzyrządowania obróbczego maszyn i
urządzeń specjalnych
narzędzi
skrawających specjalnych instalacji
wentylacyjnych
5
wszelkiego rodzaju sprawdzianów. Firma posiada wysoko wykwalifikowany personel, a
jakość wyrobów gwarantuje Zakładowa Kontrola Jakości wykorzystując do kontroli
najnowocześniejsze narzędzia pomiarowe takich firm jak Mitutojo czy Tesa oraz maszynę
pomiarową IOS. Dzięki temu, do klienta trafiają wyroby o bardzo wysokiej jakości
wykonania. Na rynku firma utrzymuje się od 80 lat.
5
http://www.narem.mesko.com.pl/, data pobrania: 13.08.2011 r.
43
Stanley Works
Producent narzędzi:
 pomiarowych i traserskich,
 laserowych i elektronicznych,
 tnących,
 ogólnobudowlanych,
 łączących,
 stolarskich,
 mechanicznych.
Firma Stanley Works jest producentem amerykańskim, a początki działalności sięgają połowy
XIX wieku. Marka jest powszechnie rozpoznawalna jako producent markowych narzędzi,
okuć oraz produktów wyposażenia wnętrz. Oferuje swoje produkty pod następującymi
markami: Stanley, Goldblatt, ZAG, Facom oraz Bostitch. W Polsce firma reprezentowana
jest przez Stanley Sales and Marketing Poland,
która zatrudnia
obecnie około 300
pracowników i produkuje ponad 15 miliardów gwoździ rocznie.
Jest
to
największa
tego
typu
fabryka
firmy
Stanley
na
świecie.
-Północna Grupa Narzędziowa
Firma na rynku obecna jest od 25 lat, zatrudnia 80 osób. Działalność
prowadzi na obszarze około 1/3 kraju: Specjalnością firmy jest dystrybucja narzędzi (ponad
60 marek) dla ok. 420 sklepów. Przedsiębiorstwo zajmuje się również stosowaniem
różnorodnych form działalności marketingowej i promocyjnej w celu wypracowania
tożsamości grupy i jej pozytywnej identyfikacji w otoczeniu. Co więcej, w ofercie są również
szkolenia dla sprzedawców kontrahentów, prezentacje, pokazy i imprezy integracyjne
połączone z akcjami w określonej marce towarowej.
44
Istotną zaletą działalności firmy jest tez profesjonalny serwis, świadczący wykonanie napraw
zarówno gwarancyjnych jak i pogwarancyjnych. Gwarantem solidności jego usług są
podpisane umowy serwisowe oraz liczne autoryzacje i certyfikaty.
- BlauKraft
Oferta firmy obejmuje elektronarzędzia dla profesjonalistów
budowlanych jak i zwykłych majsterkowiczów wykorzystujących narzędzia elektryczne w
pracach w gospodarstwie domowym. Istotnym aspektem działalności jest dbałość o spełnianie
przez oferowane produkty kryteriów jakościowych i technicznych wymaganych przez
klientów.
Elektronarzędzia Blaukraft to m.in.:
-młoty wyburzeniowe,
-wiertarki elektryczne i akumulatorowe,
-młotowiertarki,
-młoty udarowo-obrotowe,
-szlifierki kątowe,
-strugi elektryczne,
-wyrzynarki,
-piły łańcuchowe o napędzie benzynowym,
-piły cyrkularne,
-elektryczne frezarki górnowrzecionowe,
-wiertarki stołowe,
-szlifierki taśmowe.
Wnioski: Polski rynek narzędzi cechuje się wysokim potencjałem i bogatą ofertą
produkcyjną. Na polskim rynku branży narzędziowej funkcjonują firmy specjalizujące się w
produkcji zarówno narzędzi dla profesjonalistów jak i majsterkowiczów oraz narzędzi
procesu produkcyjnego. Wypracowały mechanizmy produkcji i dystrybucji na rynek krajowy
oraz rynki zagraniczne. W perspektywie prognozowanego rozwoju w branży narzędziowej,
45
stanowi ona silny element gospodarki krajowej jak i regionalnej.
Targi
Targi to obok instytucji otoczenia biznesu jedno z urządzeń infrastruktury gospodarki
rynkowej które służą pomocą przedsiębiorcom. Poniżej zostaną zaprezentowane targi
odbywające się w Polsce, które skupiają przedsiębiorców z branży narzędziowej.
TOOLEX
5 - 7 października 2011
4. Międzynarodowe Targi Obrabiarek, Narzędzi i Technologii Obróbki
Expo Silesia, Sosnowiec
Targi te charakteryzują się niezwykle wysoką frekwencją zwiedzających. Są jedną z
największych tego typu imprez w kraju. Poniżej przedstawiono wyniki jakie osiągały te targi
w kolejnych latach.
Wykres 12 Statystyki targów TOOLEX
46
Źródło: Centrum Targowo-Wystawiennicze Expo Silesia 01.10.2010r.6
Drema
Międzynarodowe Targi Maszyn i Narzędzi dla Przemysłu Drzewnego i
Meblarskiego.
Termin: 27-30 marca 2012
Targi DREMA to:
6
http://www.exposilesia.pl/images/toolex10/toolex_podsumowanie.jpg, data pobrania: 13.08.2011 r.
47

ponad 26 000 profesjonalnych zwiedzających z kraju i zagranicy,

niemal 800 wystawców,

możliwość prezentacji maszyn w ruchu,

Fabryka Mebli na Żywo - unikalna przestrzeń prezentacyjna7.
ITM Polska 2012
Salon Obrabiarek i Narzędzi
Termin: 29.05-01.06.2012
Statystyki odnośnie ubiegłorocznej edycji targów prezentują się następująco:

ponad 934 wystawców i firm reprezentowanych z 32 krajów,

45% wystawców z zagranicy,

przeszło 100 europejskich i światowych premier,

16.800 profesjonalnych zwiedzających – dyrektorzy, prezesi, właściciele firm,

ponad 20.000 metrów kw. ekspozycji.
DREMASILESIA - MEBELTECHEXPO w Katowicach
Termin: 30 września - 2 października 2011
ZAKRES TEMATYCZNY TARGÓW:
7
http://www.drema.pl/, data pobrania: 13.08,2011
48

maszyny i narzędzia do obróbki drewna i tworzyw drzewnych,

narzędzia ręczne i elektronarzędzia,

urządzenia do odpylania i odwirowywania,

linie produkcyjne,

materiały ścierne,

chemikalia,

maszyny i urządzenia do produkcji tworzyw drzewnych,

maszyny i urządzenia dla przemysłu tartacznego,

maszyny do produkcji mebli tapicerowanych,

lakiernie, suszarnie ,

wydawnictwa branżowe,

inne.
EUROTOOL
16. Targi Obrabiarek, Maszyn i Urządzeń do Obróbki Materiałów
Tereny targowe Targów w Krakowie Sp. z o.o.
Termin: 19-21 października 2011 roku.
ZAKRES BRANŻOWY:
- obrabiarki wszystkich rodzajów i typów do obróbki różnych materiałów,
- narzędzia do obróbki materiałów,
- oprzyrządowanie technologiczne obrabiarek,
- narzędzia i urządzenia pomiarowe oraz aparatura pomiarowo-kontrolna,
- nowoczesne technologie prototypowania i obróbki materiałów,
- wyposażenie zakładów przemysłowych,
49
- oprogramowanie obrabiarek, urządzeń technologicznych i aparatury pomiarowo-kontrolnej,
- systemy CAD/CAM,
- ciecze technologiczne oraz urządzenia do ich uzdatniania,
- remonty i modernizacje obrabiarek,
- doradztwo w zakresie certyfikacji wyrobów obrabiarkowych i narzędziowych,
- konsultacje techniczne oraz usługi badawcze i inżynieryjne,
- doradztwo finansowe.
Poltools
Międzynarodowe Targi Form i Narzędzi
16- 18.11.2011 r. – Bydgoszcz
Firmy wystawiające się na targach dostarczają narzędzia i wytwarzają detale dla znanych
marek światowych z branży motoryzacyjnej, AGD, medycznej, lotniczej itd.. Zlokalizowane
w Bydgoszczy-Polskiej Dolinie Narzędziowej Targi POLTOOLS, to targi nowości w
dziedzinie wytwarzania wyrobu oraz technik obróbki i narzędzi
Targi POLTOOLS są jedynymi targami w Polsce, podczas których można zwiedzić różne
zakłady z branży narzędziowej i zapoznać się z technologiami stosowanymi w branży
narzędziowej.8
Wnioski: Duża ilość targów sprzyja rozwojowi branży narzędziowej, tworząc nowe
możliwości
marketingowe
dla
przedsiębiorstw,
sprzyjając
transferowi
innowacji,
umożliwiając współpracę na poziomie krajowym i zagranicznym. Niestety brakuje targów na
Pomorzu, co może skutkować
mniejszymi możliwościami rozwojowymi branży
narzędziowej w tym regionie.
8
http://www.targi-pom.com.pl/7-poltools_16_18_11_2011.html, data pobrania: 13.08.2011.
50
Organizacje otoczenia biznesu
Fundacja Rozwoju Polskiego Eksportu
W zakres specjalizacji FRPE wchodzi realizacja projektów sprowadzających się do wdrażania
nowych instrumentów rozwoju polskiego eksportu, przyczyniających się do globalnej
ekspansji polskich producentów i usługodawców. Fundacja Rozwoju Polskiego Eksportu,
jako instytucja otoczenia biznesu odgrywa olbrzymią rolę dla każdego przedsiębiorstwa
planującego eksport swoich produktów, nie tylko z branży narzędziowej. Przykładem
działalności wspomnianej instytucji jest „Paszport do eksportu”, stanowiący program pomocy
finansowej związanej z procesem wejścia danej firmy na rynki zagraniczne. Dotacje
eksportowe przeznaczone są dla małych i średnich przedsiębiorstw posiadających potencjał
eksportowy.
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości
Instytucja
ta
zajmuje
się
wsparciem
i
rozwojem
konkurencyjności
przedsiębiorstw, identyfikowaniem potrzeb przedsiębiorców, w szczególności MSP. PARP
realizuje również działania na rzecz wspierania współpracy międzynarodowej, w tym także
związanych z uczestnictwem Polski w prestiżowych Wystawach Międzynarodowych i
Światowych.9
9
http://www.parp.gov.pl/index/more/9246, data pobrania: 13.08.2011 r.
51
Regionalna Izba Gospodarcza
Instytucja ta zajmuje się m.in.:
 reprezentowaniem interesów gospodarczych zrzeszonych w niej przedsiębiorców oraz
ich związków w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej, w szczególności
wobec organów państwowych i samorządu terytorialnego,
 kształtowaniem i upowszechnianiem oraz promowaniem zasad etyki i uczciwości w
działalności gospodarczej, w szczególności opracowywanie i doskonalenie norm
rzetelnego postępowania w obrocie gospodarczym,
 organizowanie pomocy Członkom Izby w rozwiązywaniu problemów ekonomicznych,
organizacyjnych i prawnych dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej,
 prowadzenie działalności promocyjnej na rzecz Członków Izby oraz pomoc w
nawiązywaniu kontaktów z partnerami w kraju i za granicą,
 rozwój systemu edukacji przygotowującego kadry dla gospodarki.
52
Krajowy System Usług
Porady świadczone przez punkty konsultacyjne, pożyczki i poręczenia mające na celu pomoc
przedsiębiorcom w zarządzaniu i rozwoju ich biznesu. Ośrodki KSU rozmieszczone są na
terenie niemal całej Polski, obejmując swym zasięgiem województwa: lubelskie, lubuskie,
łódzkie, małopolskie, mazowieckie, opolskie, pomorskie, śląskie, warmińsko-mazurskie oraz
zachodniopomorskie.
Wnioski: istnieje szeroka gama instytucji otoczenia biznesu z którymi przedsiębiorcy mogą
współpracować. Przedsiębiorcy mogą liczyć na pomoc merytoryczną, finansową,
organizacyjną czy wdrożeniową, a także korzystać z
wiedzy i
doświadczenia
wypracowanego przez same Instytucje Otoczenia Biznesu oraz ich partnerów.
Województwo pomorskie
Podobnie jak w przypadku polskiej branży narzędziowej, analizę dla województwa
pomorskiego warto rozpocząć od analizy produkcji przemysłowej.
Przemysł w województwie pomorskim w 2008 r. zatrudniał 176,4 tys. pracowników, co
stanowiło 5,7% zatrudnionych w tym sektorze w całym kraju. Przemysł w województwie
pomorskim charakteryzuje się wyższym o 6,7 % wskaźnikiem produkcji sprzedanej na 1
mieszkańca, niż średni wskaźnik w kraju, całkowity przychód z przemysłu wynosi 65425
mln zł. (Przemysł w woj. pomorskim na tle kraju w 2008 r., GUS)
Najwięcej podmiotów gospodarczych ( zatrudniających co najmniej 9 pracowników) znajduje
się w powiatach: gdańskim, gdyńskim, kartuskim i wejherowskim. Produkcja wyrobów
53
metalowych, do których należy branża narzędziowa stanowi 15,3 % całkowitej produkcji
przemysłowej. (Charakterystyka przemysłu woj. pomorskiego w 2008 r., GUS).
W 2009 r. ze względu na kryzys gospodarczy branża metalowa i narzędziowa, jak i cała
produkcja przemysłowa charakteryzowały się tendencja spadkową, aczkolwiek można
zauważyć, że spadki dla produkcji maszyn i urządzeń były najmniejsze ze wszystkich
zaprezentowanych w tabeli grup.
Tabela 13 Produkcja sprzedana w przemyśle w województwie pomorskim w latach
2008-2009
2008
2009
Zmiana
(mln PLN)
(mln PLN)
2009/2008 (w %)
2914,3
-8,6
1789,8
-3,7
49674,9
45072,4
-9,3
54864,4
50820,3
-7,4
Produkcja wyrobów 3188,7
z metali
Produkcja maszyn i 1858,4
urządzeń
Przetwórstwo
przemysłowe
Ogółem
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, data pobrania 21.08.2011.
W roku 2010 nastąpiło ożywienie w branży metalowej i maszynowej, głównie dzięki
ożywieniu w branży budowlanej i ogólnej poprawie wskaźników gospodarczych. Trend ten
jest kontynuowany w 2011 r. W pierwszym półroczu wzrosła produkcja sprzedana przemysłu
w cenach stałych, przede wszystkim w przedsiębiorstwach zajmujących się produkcją
wyrobów z metali (o 27,9%), przy czym w dziale tym zanotowano jednocześnie jeden z
największych spośród różnych branż spadków zatrudnienia – o 2,9% w porównaniu do
analogicznego okresu poprzedniego roku. W dziale produkcji wyrobów z metali zanotowano
również średnie wynagrodzenie o 2,4% niższe od przeciętnego w województwie pomorskim.
54
Poniższy wykres przedstawia kształtowanie się produkcji branży metalowej i maszynowej
według miesięcy w 2010 i 2011 roku.
mln PLN
Wykres 13 Produkcja sprzedana przemysłu w województwie pomorskim w mln PLN
miesiąc/rok
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Biuletynu Statystycznego Województwa
Pomorskiego I kwartał 2011.
Ze względu na fakt, że podstawą do wyodrębnienia branży narzędziowej w powiecie
bytowskim było opracowanie Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową nt. Identyfikacja
potencjalnych klastrów na bazie analizy struktury gospodarki województwa pomorskiego z
2008 r., warto przyjrzeć się również zapisom tego opracowania.
W opracowaniu tym brano pod uwagę klaster maszynowo-narzędziowy, a podstawą do jego
wyodrębnienia w powiecie bytowskim był stopień koncentracji w regionie w stosunku do
średniej krajowej, liczony współczynnikiem lokalizacji LQ (od ang. location quotient)10. Przy
czym warto zaznaczyć, iż analiza ta została sporządzona na poziomie trzycyfrowej
klasyfikacji PKD.
10
Identyfikacja potencjalnych klastrów na bazie analizy struktury gospodarki województwa pomorskiego,
IBnGR 2008.
55
Według opracowania, potencjalny klaster maszynowo-narzędziowy generował w 2007 r.
około 16 tys. miejsc pracy w województwie pomorskim, co stanowiło ok. 2% ogólnej liczby
pracujących w regionie oraz 4,9% ogólnej liczby pracujących w tej branży w kraju. Ustalono,
że pod względem zatrudnienia, klaster ma największe znaczenie dla trzech powiatów
województwa pomorskiego – bytowskiego, tczewskiego oraz słupskiego.
Biorąc jednakże pod uwagę dalszą charakterystykę sektora maszynowo-narzędziowego,
można zauważyć, że branża narzędziowa jako taka odgrywa relatywnie niewielką rolę, jako
że kluczową rolę odgrywa produkcja cystern, zbiorników metalowych, produkcja metalowych
wyrobów gotowych, produkcja urządzeń wytwarzających i wykorzystujących energię
mechaniczną, z wyjątkiem silników lotniczych, samochodowych i motocyklowych oraz
produkcja maszyn ogólnego przeznaczenia11, które w większości nie zaliczają się do narzędzi.
O niewielkiej roli branży narzędziowej świadczy również fakt, że udział województwa
pomorskiego w ogólnej liczbie pracujących w Polsce w ramach poszczególnych grup branży
maszynowo-narzędziowej zanotowano w zakresie produkcji cystern, zbiorników metalowych,
grzejników i bojlerów centralnego ogrzewania (15,4 proc.) oraz produkcji maszyn ogólnego
przeznaczenia (7,2 proc.)12.
Instytucje otoczenia biznesu
Największe Instytucje Otoczenia biznesu w województwie pomorskim to:
 Gdański Park Naukowo Technologiczny,
 Pomorski Park Naukowo Technologiczny.
Parki Naukowo Technologiczne są utworzone w celu promowania lokalnej i regionalnej
gospodarki poprzez wspieranie przedsiębiorczości, innowacji i transferu technologii.
Pomagają tworzyć nowe przedsiębiorstwa i wspierają rozwój istniejących małych i średnich
przedsiębiorstw. PNT stały się globalnie uznanym narzędziem promocji ekonomicznego
rozwoju regionalnego na drodze wspierania przedsiębiorczości i wzrostu przedsiębiorstw w
11
12
Ibidem.
Ibidem.
56
szerokim spektrum środowisk. Ich siłą jest zdolność adaptowania do różnych sytuacji,
środków, celów i zadań (raport Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości w Polsce13).
Gdański Park Naukowo-Technologiczny
Gdański
współpracy
podmiotów
Park
Naukowo-Technologiczny
społecznych,
gospodarczych,
stanowi
platformę
naukowo-badawczych
dla
oraz
samorządowych. Za zadanie stawia sobie kreowanie postaw proinnowacyjnych, wymianę
doświadczeń, a także inspirowanie transferu rozwiązań innowacyjnych w kraju i zagranicą.
Instytucja ta oferuje m.in.:
 pomoc publiczną w formie zwolnienia z podatku dochodowego,
 prestiżowy adres organizacji,
 najwyższe standardy pomieszczeń biurowych, nowoczesne hale produkcyjne i
specjalistyczne laboratoria,
 usługi organizacyjne, informacyjne i konsultacyjne,
 usługi doradcze i wspierania przedsiębiorczości,
 doradztwo i kompleksową obsługę prawną,
 pomoc we wdrażaniu i transferze nowych technologii,
 wsparcie merytoryczne ze strony samorządu oraz uczelni partnerskich,
 opiekę naukową i biznesową,
 osiągnięcie dojrzałości technologicznej,
 edukację i promocję nowych rozwiązań technologicznych,
 lokalizację w bezpośrednim sąsiedztwie centrum Gdańska i największych uczelni
Pomorza.
13
www.sooipp.org.pl, data pobrania: 13.08.2011 r.
57
Pomorski Park Naukowo-Technologiczny
Placówka ułatwia prowadzenie działalności gospodarczej i transfer oraz
wdrażanie technologii przy wykorzystaniu efektu synergii oferując specjalistyczne usługi
proinnowacyjne oraz zaplecze badawczo-naukowe.
Zakres oferty:
 szeroka baza kontaktów,
 ułatwione znalezienie partnerów do współpracy,
 członkowstwo w prestiżowych organizacjach międzynarodowych skupiających
ośrodki wspierania innowacyjności z całego świata,
 opieka naukowa i biznesowa,
 dostęp do wiedzy i baz danych,
 szkolenia, warsztaty, konferencje,
 promocja działań Partnerów PPNT
 dostęp do laboratoriów badawczych,
 doradztwo (w zakresie własności patentowej i intelektualnej, komercjalizacji
technologii, planowania strategicznego, zarządzania produktem innowacyjnym,
wdrażania nowych produktów i usług, pozyskiwania zewnętrznego finansowania
projektów).
Przynależność do organizacji gwarantuje również szereg udogodnień, takich jak:
 kompleks konferencyjno-wystawienniczy,
 restauracja,
 strefy spotkań i relaksu,
 prototypownia,
 bezprzewodowy Internet,
 udział w corocznych regatach jachtów,
 udział w spotkaniach integracyjnych,
 doskonała atmosfera pracy.
58
Wnioski: Działalność trzech Parków Naukowo Technologicznych stwarza ogromny
potencjał dla rozwoju branży narzędziowej poprzez pomoc m.in.:
 publiczną

logistyczną
 organizacyjną
 doradczą
 edukacyjną
 w promocji
 w postaci bezpłatnych usług informacyjnych
 w dofinansowaniach itp.
Znacznie ułatwia to proces tworzenia, rozwoju i funkcjonowania przedsiębiorstw.
Wybrane firmy branży narzędziowej w województwie
pomorskim
KVT-Koenig Sp. z o.o.
KVT Solutioneering Group jest firmą o zasięgu międzynarodowym,
posiadającą wysoką renomę. W ofercie m.in. łączniki, wkłady gwintowe, nakrętki
samohamowne, nitonakrętki, zamki etc. Firma stawia sobie za cel nie tylko dostawę
produktów wysokiej jakości, lecz również pomaga znaleźć klientom odpowiednie
rozwiązania zgodne z ich indywidualnymi wymaganiami. Ofertę wzbogacają innowacyjne
narzędzia i maszyny. Firma posiada wysoko wykwalifikowaną kadrę pracowniczą
dysponującą
długoletnim
produkcyjnych.
59
doświadczeniem
oraz
znakomitą
znajomością
procesów
Centrum Narzędzi Kneblewski
Firma zajmuje się handlem narzędziami i maszynami od 1996r,
zaopatrując duże i małe przedsiębiorstwa działające na terenie całego Pomorza. W ofercie
znajdują się urządzenia i narzędzia renomowanych firm zachodnich. Stawiają sobie za cel
handel wysoko jakościowymi produktami, mających zapewnić zadowolenie klienta.
Organizowane są pokazy maszyn i urządzeń bezpośrednio na placu budowy czy też w miejscu
pracy danego urządzenia, w celu zobrazowania możliwości jego zastosowania. Co więcej,
firma dysponuje wykwalifikowaną kadrą, okresowo przeszkalaną przez producentów
narzędzi. Dzięki temu możliwe jest prowadzenie przez firmę bezpłatnej działalności
doradczej, polegającej na pomocy w doborze najlepszych narzędzi do konkretnych prac.
CenTech Sp. z o.o.
Firma stawia sobie za cel dostarczenie klientom kompleksowych i
optymalnych rozwiązań technicznych poprzez oferowanie produktów najlepszych marek. W
ofercie m.in. elektronarzędzia, narzędzia ręczne, osprzęt elektronarzędzi, narzędzia ogrodowe
i leśne itp. Dodatkowo firma oferuje serwis gwarancyjny i pogwarancyjny wszystkich maszyn
będących na rynku, przy czym warto zauważyć, że możliwe jest uzyskanie maszyn
zastępczych na okres naprawy.
Tad-Met
Firma zajmuje się handlem narzędziami, wyrobami hutniczymi,
urządzeniami mającymi zastosowanie w technice grzewcze. W ofercie m.in.:
 elektronarzędzia,
60
 śruby,
 spawalnictwo,
 zamki,
 okucia,
 siatka ogrodzeniowa,
 kute elementy ogrodzeń,
 napędy do bram.
Inter-Grahen
Firma ta zajmuje się hurtową sprzedażą narzędzi i elektronarzędzi. Oferuje
między innymi:
 akcesoria do elektronarzędzi (wiertła, frezy),
 artykuły elektrotechniczne,
 akcesoria spawalnicze.
Fanton
Firma o ogromnym doświadczeniu w branży. Niewątpliwymi
atutami są doświadczenie i profesjonalizm potwierdzone wieloletnią praktyką. Zajmują się
sprzedażą oraz naprawą elektronarzędzi i narzędzi spalinowych oraz osprzętu do nich.
Autoryzowany przedstawiciel takich marek jak: MAKITA, DOLMAR, DEDRA, DWT,
STIHL. Firmę cechuje profesjonalny serwis gwarancyjny i pogwarancyjny narzędzi
wszelkich marek w tym też urządzeń nietypowych i specjalistycznych.
61
Powiat bytowski
Powiat bytowski ma charakter rolniczo-przemysłowo-turystyczny. Dominującą częścią
gospodarki powiatu jest przetwórstwo przemysłowe (%). W przetwórstwie przemysłowym
przeważa branża metalowa oraz przetwórstwo drewna - ponad 10% produkcji województwa
pomorskiego. Branża narzędziowa stanowi relatywnie niewielki wycinek całej branży
metalowej.
Na terenie powiatu w 2010 r. zarejestrowanych było 6015 podmiotów gospodarczych, co daje
wskaźnik średnio 791 podmiotów na 10.000 mieszkańców.14 Największe podmioty
gospodarcze w powiecie są skoncentrowane w miastach oraz wokół miast Bytów i Miastko.
W podmiotach zatrudniających 9 i więcej osób w 2010 r. pracowało 13540 osób.
Gospodarka powiatu bytowskiego ma charakter lokalny. Wśród branż najbardziej kluczowych
dla rynku pracy znalazła się m.in. produkcja metalowych wyrobów gotowych, która obejmuje
część branży narzędziowej. Wśród największych pracodawców na terenie powiatu,
zatrudniających powyżej 100 osób znalazło się m.in. przedsiębiorstwo zajmujące się
przetwórstwem metalu - FCPK Bytów z branży narzędziowej. Przedsiębiorstwa z branży
narzędziowej działające w powiecie zajmują się głównie produkcją wyrobów należących do
klasy metalowych wyrobów gotowych (kod 25.73 PKWiU), zatem widoczne są duże
zbieżności z branżą metalową, tym bardziej, że produkcja wiodących przedsiębiorstw w
branży narzędziowej jest zróżnicowana i nie ogranicza się wyłącznie do wyrobu narzędzi.
Rozgraniczenie pomiędzy branżą metalową i narzędziową w powiecie jest zatem przede
wszystkim
kwestią
umowną
i
w
perspektywie
tworzenia
ewentualnego
klastra,
nieuzasadnione byłoby oddzielanie tych dwóch rodzajów działalności.
Zgodnie z publikowanymi opracowaniami Głównego Urzędu Statystycznego oraz powyższą
argumentacją, analizie poddano liczbę podmiotów wpisanych do rejestru REGON na terenie
powiatu bytowskiego. Uwzględniono dwa działy PKD 2007 – 25: Produkcja metalowych
wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń, oraz 28: Produkcja maszyn i
urządzeń,
14
gdzie
indziej
niesklasyfikowana,
Statystyczne Vademecum Samorządowca 2010.
62
należące
do
sekcji
C
(Przetwórstwo
przemysłowe). Należy jednakże pamiętać, że do działów tych zalicza się również działalność,
nie zaliczającą się do branży narzędziowej. Łącznie w powiecie bytowskim w 2010 r.
znajdowało się 148 przedsiębiorstw z działu 25, co stanowi zaledwie 2,42 % całkowitej liczby
podmiotów z województwa pomorskiego w danym dziale. Dział 28 jest reprezentowany przez
18 podmiotów, co stanowi 2,8% całkowitej liczby dla województwa.
Na poniższym wykresie przedstawiono liczbę podmiotów gospodarki narodowej wpisanych
do rejestru REGON w 2010 r., w dziale 25 PKD, w podziale na gminy i miasta leżące na
terenie powiatu bytowskiego. Dzięki takiej analizie możliwe jest zidentyfikowanie rejonów,
w których produkcja wyrobów metalowych gotowych odgrywa największą rolę. W powiecie
nastąpiła silna koncentracja tego typu działalności w Gminie i Mieście Bytów, gdzie łącznie
znajdują się 72 podmioty, czyli 48,6% wszystkich podmiotów należących do działu 25 PKD
2007 na terenie powiatu. Pozostałe centra to Miastko, Gmina Tuchomie, Borzytuchom i
Parchowo.
Wykres 14 Liczba podmiotów gospodarki narodowej wg rejestru REGON (dział 25
PKD 2007) w gminach i miastach* powiatu bytowskiego w 2010 r.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS, data pobrania:
27.08.2011.
63
*Bytów – obejmuje Bytów-miasto oraz Bytów – obszar wiejski; Miastko – obejmuje
Miastko-miasto oraz Miastko – obszar wiejski.
Dane dotyczące liczby nowo zarejestrowanych oraz wypisanych z rejestru podmiotów w 2010
w dziale 25 PKD wskazują na brak stabilności w branży. Może być to wynikiem niedawnego
kryzysu gospodarczego oraz ożywienia w 2010 r., ale niezależnie od przyczyn fakt
nieutrzymania się na rynku ujawnia pewne słabości branży. W całym powiecie w 2010 r.
zarejestrowano 14 nowych podmiotów, a wyrejestrowano 7. Warto zauważyć, że bilans ten
jest pozytywny, co może świadczyć o rozwoju branży. Zestawienie nowo zarejestrowanych
oraz wyrejestrowanych podmiotów w dziale 25, według gmin i miast powiatu, przedstawiono
na poniższym wykresie. Największy rozwój tego typu podmiotów obserwowany jest w
Miastku i Kołczygłowach.
Wykres 15 Liczba podmiotów gospodarki narodowej nowo zarejestrowanych i
wyrejestrowanych z rejestru REGON (dział 25 PKD 2007) w gminach i miastach*
powiatu bytowskiego w 2010 r.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS, data pobrania:
27.08.2011.
64
*Bytów – obejmuje Bytów - miasto oraz Bytów – obszar wiejski; Miastko – obejmuje Miastko
- miasto oraz Miastko – obszar wiejski.
Podobnie jak w całym województwie pomorskim, również w powiecie bytowskim, liczba
przedsiębiorstw wykazujących swoją działalność w dziale 25. PKD jest większa niż tych z
działu 28. Zestawienie liczby podmiotów według gmin na terenie powiatu bytowskiego
przedstawiono na poniższym wykresie.
Wykres 16 Liczba podmiotów gospodarki narodowej wg rejestru REGON (dział 28
PKD 2007) w gminach i miastach* powiatu bytowskiego w 2010 r.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS, data pobrania:
27.08.2011.
*Bytów – obejmuje Bytów-miasto oraz Bytów – obszar wiejski; Miastko – obejmuje Miastkomiasto oraz Miastko – obszar wiejski.
Najwięcej przedsiębiorstw zajmujących się działalnością zakwalifikowaną do działu 28 PKD
w powiecie bytowskim koncentruje się w Bytowie, Miastku i Tuchomiu, podobnie jak w
przypadku działu 25.
Warto również wspomnieć, iż w dziale tym w 2010 r. nie wyrejestrowano żadnego podmiotu,
natomiast w Miastku pojawiło się w tym czasie jedno nowo zarejestrowane przedsiębiorstwo.
65
Rolę branży narzędziowej może podkreślać jedynie fakt większego udziału produkcji
narzędzi w wyrobach metalowych ogółem w powiecie niż w skali kraju (por. analiza dla
Polski). Natomiast o relatywnej słabości branży narzędziowej może świadczyć też fakt, że w
Powiatowym Urzędzie Pracy w Bytowie najwięcej bezrobotnych zarejestrowanych było w
grupach15:
 robotnicy przemysłowi
i rzemieślnicy –
1930 osób (28,7% ogółu
bezrobotnych),
 robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń – 593 osoby, w tym:
o ślusarz – 260 osób,
o mechanik pojazdów samochodowych –80 osób,
o tokarz – 67 osób.
 Górnicy i robotnicy budowlani – 421 osób.
Oczywiście należy wziąć pod uwagę ewentualną niechęć tych osób do podjęcia
jakiegokolwiek zatrudnienia oraz niedopasowanie popytu i podaży na rynku pracy, tym
niemniej należy stwierdzić, iż gdyby branża metalowa bądź narzędziowa w powiecie
dynamicznie rozwijały się, liczba bezrobotnych w wymienionych zawodach byłaby
relatywnie mniejsza.
W powiecie bytowskim znajdują się cztery znaczące przedsiębiorstwa z branży narzędziowej,
cztery placówki edukacyjne, kształcące w branży narzędziowej, a także dwie Instytucje
Otoczenia Biznesu oraz kolejne dwie działające w Słupsku. Stwarza to idealne warunki dla
rozwoju przemysłu, innowacji i inicjatyw współpracy zarówno na poziomie publicznym i
prywatnym.
15
Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w 2010 roku - II półrocze, Powiatowy Urząd Pracy w
Bytowie.
66
Edukacja
Na terenie powiatu bytowskiego działają
dwie szkoły ponadgimnazjalne kształcące na
potrzeby branży narzędziowej, tj. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Bytowie oraz Zespół
Szkół Ponadgimnazjalnych w Miastku. Dodatkową placówką edukacyjną jest Powiatowe
Centrum Edukacji Zawodowej w Bytowie. Placówki te stanowią zaplecze edukacyjne min.
branży narzędziowej w powiecie bytowskim oraz Ośrodek Kształcenia Zawodowego w
Bytowie.
Powiatowe Centrum Edukacji Zawodowej w Bytowie
Jego częścią jest Bytowskie Centrum Kształcenia Praktycznego, organizujące kursy z
zakresu obróbki metali. Posiada szereg pracowni produkcyjno-szkoleniowych:

biuro techniczne,

pracownia technik spawalniczych,

pracownia obróbki cieplno-plastycznej,

pracownie mechanicznej obróbki skrawaniem,

pracownia obróbki ręcznej,

pracownia montażu i demontażu,

pracownia oprzyrządowania i regeneracji przyrządów,

pracownia elektryczna,

pracownia konserwacji i naprawy maszyn i urządzeń,

pracownia obsługi i napraw,

pracownia kontroli jakości i rozdzielnia prac,

pracownia metrologii warsztatowej.
Kolejną integralną częścią Powiatowego Centrum Edukacji Zawodowej w Bytowie jest
Ośrodek Dokształcania i Doskonalenia Zawodowego. Do jego
głównych zadań należy
organizowanie teoretycznego dokształcania zawodowego dla młodocianych pracowników;
uczniów z klas wielozawodowych z powiatu bytowskiego i okolicznych Starostw
Powiatowych.
67
Młodzież
kształcona
jest
w
takich
zawodach
jak:
-kucharz,
-piekarz,
-cukiernik,
-mechanik pojazdów samochodowych,
-blacharz samochodowy,
-elektryk,
-murarz,
-monter instalacji i urządzeń sanitarnych,
-malarz-tapeciarz,
-stolarz,
-ślusarz,
-mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych.
ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W BYTOWIE
Placówka prowadzi nabór m.in. do klas o specjalnościach:
-ślusarz,
-mechanik pojazdów samochodowych,
-informatyk.
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Miastku
Oferta edukacyjna przedstawia się następująco:
•Technikum:
-informatyk,
-ekonomista,
68
-handlowiec,
-technik pojazdów samochodowych.
•Zasadnicza Szkoła Zawodowa:
-mechanik pojazdów samochodowych,
-sprzedawca,
-kucharz,
-inne zawody.
Powiat Bytowski dysponuje odpowiednim zapleczem edukacyjnym w zakresie szkolenia
zawodowego dla branży narzędziowej. Najważniejszą rolę odgrywają tu Ośrodek
Dokształcania i Doskonalenia Zawodowego oraz Cech w Bytowie, jako najbardziej
doświadczone i wyspecjalizowane ośrodki kształcenia.
Firmy branży narzędziowej w powiecie bytowskim
Na terenie powiatu bytowskiego działają cztery przedsiębiorstwa produkcyjne z branży
narzędziowej. Dwa z nich produkują na rynki zarówno krajowe jak i zagraniczne. Opisane
zostało również przedstawicielstwo dystrybutora narzędzi, które zostało ujęte w badaniu.
FCKP Bytów
Zakład w Bytowie specjalizuje się w produkcji okrągłych elementów
znormalizowanych i specjalnych do form i tłoczników (słupy, tuleje, wypychacze, stemple) a
wyposażony w najnowocześniejsze maszyny zadaniowe, pomagające osiągnąć wysoką jakość
i wydajność, zaopatruje wielu światowych dostawców tych produktów w Europie i Ameryce
Północnej.16 Macierzystą firmą zakładu jest Superior Die Set Corporation (USA), mająca już
16
http://fcpk.pl/pl/zaklad/, data pobrania: 13.08.2011.
69
85-letnią tradycję w produkcji tej branży. Od wielu lat firma jest liderem w branży
narzędziowej w Europie Środkowo-Wschodniej. W Polsce zatrudnia ponad 220 osób.
Firma Pawłowski s.c.
Początki działalności firmy sięgają 1981 roku. Firma rozpoczęła działalność od produkcji
grzejników, stopniowo rozszerzając asortyment i wprowadzając nowe produkty. Obecnie
specjalizuje się w produkcji łopat, szpadli, wideł, grabi itp. Wykorzystywanych w branży
budowlanej, ogrodnictwie jak i przemyśle leśnym. Założeniem Firmy Pawłowski jest
zapewnienie wysokiej jakości produktów spełniających oczekiwania klientów oraz gwarancja
zróżnicowanego
asortymentu, nieustannie wzbogacanego i dostosowanego do potrzeb i
oczekiwań klientów w ramach szerokiej dystrybucji opartej na specjalistycznej i nowoczesnej
wiedzy.
Celem firmy jest zapewnienie wysokiej jakości oferowanych wyrobów,
terminowości dostaw oraz atrakcyjnych warunków współpracy.
W ofercie posiadają:
70

łopaty hartowane,

szpadle hartowane,

łopaty, szpadle garden gold,

łopaty i szpadle wzmacniane,

widły,

widły hakowe,

grabie,

młotki,

kosy,

siekiery,

grzejniki.
FREZMAR
Firma ta specjalizuje się w dostawie rozwiązań i kompleksowego
zaopatrzenia zakładów produkcji drzewnej w narzędzia do obróbki drewna, produkcji Faba
Baboszewo takie jak: frezy ścinowe, frezy trzpieniowe, frezy diamentowe, frezy piłkowe,
frezy do okien, frezy do drzwi, głowice do okien, piły tarczowe, piły do betonu, piły do
aluminium, wiertła do drewna, kleje, impregnaty.17 Klienci firmy mogą liczyć na fachowe
doradztwo w zakresie rozwiązywania problemów.
Alki-Technik
Jedyny na
świecie
producent
wkrętarek
elektrycznych
i
pomp
hydraulicznych z napędem z silnikiem częstotliwościowym bezszczotkowym w wykonaniu
IP54. Sprzedaż oraz serwis urządzeń, a także usługi i doradztwo techniczne Firma posiada
międzynarodowe patenty i certyfikaty, w tym certyfikat DIN EN ISO 9001 oraz CE.
"Fachman" Sp. z o.o.
Firma ta zajmuje się kompleksową sprzedażą detaliczną narzędzi oraz elektronarzędzi
zarówno producentów krajowych, jak i zagranicznych.
W ofercie posiada między innymi:
17

wkrętarki elektryczne,

wkrętarki pneumatyczne,

wkrętarki hydrauliczne,

wkrętarki ręczne,

przekładnia centralna.
http://www.frezmar.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=2&Itemid=2,
13.08.2011.
71
data
pobrania:
Andrzej Grabowski PPHU Ag Metal
Firma zajmuje się produkcją urządzeń z wykorzystaniem najwyższych
technologii, stosując najnowsze rozwiązania z zakresu automatyki, a także opracowaniem
wdrożeń.
Instytucje otoczenie biznesu
-Słupska Izba Przemysłowo-Handlowa
Misją Izby jest działalność na rzecz wspomagania rozwoju gospodarczego, w
tym rozwoju przedsiębiorczości, na terenie województwa pomorskiego, a w szczególności na
obszarze regionu słupskiego oraz wspieranie wszystkich przedsiębiorstw i przedsiębiorców na
zintegrowanym rynku Unii Europejskiej.18 Priorytetem Izby jest działanie na rzecz promocji i
utrwalania pozytywnego wizerunku regionu słupskiego. Instytucja oferuje swoim członkom
m.in.:

poszukiwanie ofert kooperacyjnych i handlowych,

opracowywanie list branżowych,

rozpowszechnianie ofert kooperacyjnych,

reklamę internetową,

udzielanie rekomendacji,

organizacje szkoleń, seminariów i spotkań informacyjnych,

legalizacje dokumentów,

informowanie o imprezach targowo wystawienniczych.
Ponadto w ramach izby działa punkt konsultacji europejskich, za pośrednictwem którego
można uzyskać informacje o aktualnych funduszach strukturalnych, zasadach przyznawania
dotacji, zasadach przyznawania wniosków itp.
Wysokość składki członkowskiej uwarunkowane jest wielkością zatrudnienia.
18
http://www.siph.slupsk.pl/info/index.php?go=2, data pobrania: 13.08.2011.
72
Tabela 14 Wysokość składki członkowskiej w Słupskiej Izbie Przemysłowo-Handlowej
Źródło: http://www.siph.slupsk.pl, data pobrania: 13.08.2011.
Powiatowe Centrum Informacyjne
Powiatowe Centra Informacyjne to nowa inicjatywa Pomorskiego
Funduszu Pożyczkowego oraz Pomorskiego Regionalnego Funduszu Poręczeń Kredytowych
skierowana do
pomorskich mikro, małych i średnich przedsiębiorstw spoza terenu
Trójmiasta.19
Organizacja pomaga przedsiębiorcom w pozyskaniu informacji na temat możliwości
uzyskania pożyczki z funduszu pożyczkowego, poręczenia z funduszu poręczeniowego, oraz
dotyczących dotacji unijnych dla przedsiębiorców z Regionalnego Programu Operacyjnego
dla Województwa Pomorskiego na lata 2007-2013 oraz dotacyjnych programów krajowych.
Organizacja ma charakter regionalny, nie jest nastawiona na zysk. Pożyczki które pomaga
uzyskać organizacja są przeznaczone na otwieranie i rozwijanie mikro, małych i średnich
przedsiębiorstw.
Słupska Specjalna Strefa Ekonomiczna
Organizacja posiada podstrefy na terenie powiatu bytowskiego. Słupska
Specjalna Strefa Ekonomiczna zajmuje łączną powierzchnię 401,0938 ha
Dominującymi branżami w Strefie są:
19
http://www.pci.pomorskie.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=15&Itemid=2, data pobrania:
13.08.2011.
73
 przetwórstwo tworzyw sztucznych,
 przetwórstwo rybne,
 motoryzacja,
 hutnictwo (szyby samochodowe),
 przetwórstwo drzewne,
 branża metalowa,
 usługi transportu i logistyki,
 usługi magazynowania (chłodnie składowe).20
Firmy prowadzące działalność na terenie SSSE na podstawie otrzymanego zezwolenia
korzystają z pomocy regionalnej w formie zwolnienia dochodu od podatku dochodowego z
tytułu realizacji nowej inwestycji bądź też tworzenia nowych miejsc pracy.
Cech Rzemiosł Różnych w Bytowie
Na dzień dzisiejszy w Cechu zarejestrowanych jest 176 zakładów rzemieślniczych.
Ilość szkolonych uczniów w różnych zawodach - 500. Ilość zakładów szkolących - 140.
Cech Rzemiosł Różnych w Bytowie działa na całym terenie powiatu bytowskiego.
Cech nasz posiada sztandar ufundowany przez rzemieślników w 1946 roku, a wyświęcony w
1948 roku. W dniu 1 maja 1992 roku rzemieślnicy ufundowali nowy sztandar z aktualną
nazwą Cechu. W roku 1995 Cech Rzemiosł Różnych w Bytowie obchodził 50-lecie swojej
działalności, na którym to został uhonorowany Złotym Medalem im. Jana Kilińskiego.
Cech to najstarsza organizacja Rzemieślnicza. Dorobek i osiągnięcia Cechów doceniane i
uznawane są w kraju i poza jego granicami.
Przynależność do Cechu to:

wpływ na jego kształt organizacyjny,

prezentacja interesów wobec organów administracyjnych, sądów i organizacji
gospodarczych,

20
możliwość kształtowania terenowej i centralnej polityki podatkowej.
http://www.sse.slupsk.pl/index.php?intro=false&site=o_strefie&subsite=o_strefie&lang=pl, data pobrania:
13.08.2011.
74
Diagnoza stanu sektora
narzędziowego w
powiecie
bytowskim
Na terenie powiatu bytowskiego zostało przeprowadzone badanie jakościowe metodą
indywidualnych wywiadów pogłębionych (IDI). Badaniem objęto trzy przedsiębiorstwa
branży narzędziowej, dwie placówki edukacyjne, cztery jednostki samorządowe i jedną
Instytucję Otoczenia Biznesu.
W wyniku przeprowadzonych Indywidualnych Wywiadów Pogłębionych (IDI), wyłoniły się
następujące obszary badawcze :
 wpływ branży narzędziowej na rozwój gospodarki regionu,
 zmiany w branży narzędziowej,
 współpraca/konkurencja wśród przedsiębiorców branży narzędziowej,
 współpraca
między
przedsiębiorcami,
w
instytucjami
tym
samorządowymi
oczekiwania
i
otoczenia
przedsiębiorców
wobec
biznesu,
a
instytucji
samorządowych i instytucji otoczenia biznesu,
 marketing przedsiębiorców,
 edukacja/szkolenie i zapotrzebowanie na pracowników.
Wpływ branży narzędziowej na rozwój gospodarczy
regionu
Rozwój gospodarczy regionu to długotrwały proces przemian dokonujących się w
gospodarce. Przedsiębiorcy którzy są elementem tej gospodarki mogą wpływać na ten proces
poprzez:
 zmiany ilościowe takie jak: wzrost produkcji, zatrudnienia, inwestycji, rozmiarów
funkcjonującego kapitału, dochodów, spożycia,
75
 zmiany o charakterze jakościowym, takie jak: postęp techniczny i technologiczny,
doskonalenie systemu powiązań wewnątrzgospodarczych i powiązań z gospodarką
światową, wzrost kwalifikacji siły roboczej, zmiany struktury gospodarki zmierzające
do jej unowocześnienia, wzrost poziomu efektywności w skali mikro- i
makroekonomicznej, pojawianie się nowych produktów i doskonalenie jakości już
produkowanych.
Firma C
„B21: A czy wg Pana, Pana branża w jakiś sposób jest mocną częścią gospodarki lokalnej?
Czy gra jakąś ważną rolę? Oprócz tego, że dajecie Państwo zatrudnienie?
R: Płacimy podatki.
B: Ilu pracowników jest zatrudnionych?
R: Około 20.
Przebadani przedsiębiorcy branży narzędziowej w powiecie bytowskim wpływają na
gospodarkę powiatu bytowskiego głównie zapewniając miejsca pracy, redukując tym samym
bezrobocie.
Firma C
„B: A jak wygląda marketing Państwa firmy? Czy jeżdżą Państwo na targi polskie albo
zagraniczne?
R: Tak, wysyłamy naszych przedstawicieli.
B: A to na polskie czy zagraniczne też?
R: Tylko na polskie. Za granicą mamy tam 2 czy 3 odbiorców i współpracujemy od lat i…”
Firma B
„R: Tak, jeździmy na targi zarówno na polskie, jak i na zagraniczne. Targi są dla nas bardzo
ważne, zwłaszcza te zagraniczne, bo 30% eksportu odbywa się za granicę.”
21
Literą B oznaczony w dialogu został badacz, natomiast literą R respondent.
76
Przebadane przedsiębiorstwa branży narzędziowej w powiecie bytowskim funkcjonują na
rynku krajowym i rynkach zagranicznych, przez co zapewniają dopływ i dystrybucję
zewnętrznego kapitału.
Oprócz korzyści finansowych, poprzez uczestnictwo w targach branżowych w kraju i za
granicą, wpływają również na sieć powiązań wewnątrz gospodarczych i powiązań z
gospodarką światową. Istnienie takich powiązań jest jednym z warunków wzrostu
konkurencyjności i rozwoju gospodarczego w regionie.
Firma B
„ B: A jak ocenia Pan możliwości kształcenia w branży narzędziowej? Jakie jest
zapotrzebowanie na pracowników wykwalifikowanych?
R: Jakie są możliwości, to nie wiem, natomiast jeżeli chodzi o pracowników na stanowisko
robotnicze to my ich kształcimy, chociaż lepiej dla nas by było, gdyby ten pracownik byłby już
wcześniej wykwalifikowany i miał doświadczenie. Potrzebni są przede wszystkim operatorzy
obrabiarek sterowanych komputerowo, a jeśli chodzi o resztę pracowników, o obsługę klienta,
to przede wszystkim zapotrzebowanie jest na osoby, które znają języki obce. To jest bardzo
istotne, bo mamy bardzo dużo klientów z zagranicy no i taka osoba z obsługi klienta musi
umieć się z takim klientem porozumieć.
R: A te szkolenia pracowników, to Państwo robicie we własnym zakresie przy stanowisku przy
czy korzystacie Państwo ze szkoleń unijnych czy może takich organizowanych przez urząd
pracy?
B: Nie, nie. Najczęściej po prostu szkolimy sami przy stanowisku pracy.”
Przebadane przedsiębiorstwa z branży narzędziowej w powiecie bytowskim zajmują się nie
tylko produkcją i sprzedażą wyrobów, ale również szkoleniem pracowników na stanowiska
specjalistyczne. Są to głównie szkolenia stanowiskowe na terenie zakładu. Fakt ten świadczy
o braku odpowiednio wykwalifikowanych pracowników na rynku pracy.
77
Jak widać z przedstawionych przykładów, przebadani przedsiębiorcy branży narzędziowej w
powiecie bytowskim mają wpływ na rozwój regionu w wielu aspektach m.in.: zapewniają
zatrudnienie,
szkolą
pracowników,
umożliwiają
nawiązywanie
krajowych
i
międzynarodowych kontaktów oraz napływ zewnętrznego kapitału. W dalszych częściach
analizy zostaną poruszone kwestie zmierzające do rozwiązania zidentyfikowanych na etapie
badania problemów:
 niski stopień rozwoju gospodarki w powiecie,
 niski stopień współpracy i konkurencji w przemyśle narzędziowym,
 niski stopień współpracy z instytucjami otoczenia biznesu i instytucjami
samorządowymi,
 niewykorzystane w pełni możliwości marketingowe,
 spadek poziomu edukacji i braki kadrowe.
Rozwój branży narzędziowej w powiecie
W związku z działalnością przebadanych przedsiębiorstw z branży narzędziowej w powiecie
bytowskim na rynku krajowym i rynkach zagranicznych oraz wysokiej specjalizacji, nie
wytworzyła się wystarczająca konkurencja w branży narzędziowej na poziomie regionalnym.
W 2010 r. wartość produkcji sprzedanej narzędzi (wg działu 25.73 Polskiej Klasyfikacji
Wyrobów i Usług) w Polsce wyniosła 1 272 882,6 tys. zł. Wartość ta stanowi 51,4% udziału
w całej grupie o nazwie „Wyroby nożownicze, sztućce, narzędzia i wyroby metalowe
ogólnego przeznaczenia” (PKWIU 25.7). Produkcja w stosunku do roku poprzedniego (2009
r.) wyraźnie wzrosła: o 112 126,7 tys. zł, co oznacza wzrost o 9,7% (PKWIU 25.7).
Utrzymująca się dobra koniunktura zarówno w kraju, jak i na świecie sprzyja rozwojowi w
branży narzędziowej. Pytani o potwierdzenie tego trendu przedsiębiorcy w powiecie
bytowskim wskazują na brak bodźców rozwojowych w regionie.
78
Firma C
„B: Jakie zmiany obserwuje Pan w powiecie, jeśli chodzi o Pana branżę?
R: My produkujemy. A są firmy, które ściągają towar z Chin. I to może być konkurencja. Ale
nie w tym regionie bo to, że są z tego regionu, to u nas jest cała Polska, a nie ten region. My
na całą Polskę wysyłamy.”
(…)
„B: A czy uważa Pan, że byłaby możliwość założenia systemu klastrowego? Jeśli, powiedzmy
pojawiłaby się jakaś firma, która mogłaby Państwu jakoś zagrozić w walce o klienta?
R: W tej gamie narzędzi na pewno nie.
B: A dlaczego?
B: Znaczy no… Ktoś, kto produkuje od a do z, tak jak my produkujemy, to nam wystarcza.
R. żeby kooperować z kimś, to trzeba by było najwyżej jakąś gamę narzędzi wymyśleć innych i
wtedy najwyżej można.”
Firma B
„B: Czy współpracują Państwo z przedsiębiorcami z branży czy wszystko się odbywa na
zasadzie wzajemnej konkurencji?
R: Wie Pani, my współpracujemy z przedsiębiorcami, którzy korzystają z naszych usług, z
odbiorcami. A jeśli chodzi o przedsiębiorstwa z którymi konkurujemy, to konkurujemy z tymi,
którzy zajmują się tym, co my. Największymi naszymi konkurentami są firmy zachodnie.”
(…)
„R: My tak naprawdę jesteśmy tu jedyni na tym terenie, którzy zajmujemy się takimi rzeczami
i nie mamy żadnej konkurencji, jeśli chodzi o powiat bytowski. Także branża się nie rozwija.
Ta branża tutaj praktycznie nie istnieje.”
Na podstawie przytoczonych wypowiedzi badanych przedsiębiorców branży narzędziowej w
powiecie bytowskim wynika, że brakuje konkurencji na terenie powiatu bytowskiego.
Istniejących zakładów jest niewiele a te, które funkcjonują są wysoce wyspecjalizowane.
79
Wysoka specjalizacja w branży narzędziowej w powiecie bytowskim, która skutkuje brakiem
konkurencji w tej branży i skierowanie produktu na rynek krajowy i rynek zagraniczny
skutkuje brakiem rozwoju branży na poziomie regionu, nawet mimo utrzymującej się dobrej
koniunktury.
Współpraca pomiędzy przedsiębiorcami.
Współpraca pomiędzy przebadanymi przedsiębiorcami w powiecie bytowskim to jeden z
głównych czynników wpływających na rozwój gospodarki regionalnej, ponieważ sprzyja
doskonaleniu systemu powiązań wewnątrzgospodarczych i powiązań z gospodarką światową
oraz ma wpływ na zmiany struktury gospodarki zmierzające do jej unowocześnienia, a także
na wzrost poziomu efektywności w skali mikro- i makroekonomicznej.
Sprzyja również rozwojowi wewnątrz branży, przynosząc takie korzyści jak:
 zmniejszenie średniego jednostkowego kosztu własnego,
 zdolność do produkcji szerszego asortymentu produktu lub świadczenia szerszego
zakresu
usług
przy
wykorzystaniu
połączonych
składników
wytwórczych
przedsiębiorstwa,
 umożliwia obniżenie kosztów zakupu surowców, materiału,
 zdobycie nowych rynków zbytu,
 obniżenie poziomu ryzyka gospodarczego przedsiębiorstw,
 ograniczenie konkurencji na rynkach docelowych,
 zwiększenie rozmiarów przedsiębiorstwa i w konsekwencji umocnienia pozycji
rynkowej,
 powiększenie zasobów finansowych poprzez połączenie kapitałów,
 transfer wiedzy i doświadczenia,
 obniżenie kosztów marketingowych, w tym kosztów wyjazdów na targi.
Na podstawie badań można stwierdzić, że nie ma współpracy między przebadanymi
przedsiębiorstwami produkcyjnymi w powiecie bytowskim.
80
Firma C
„B: Ile przedsiębiorstw jest mniej więcej w branży narzędziowej w powiecie bytowskim? Czy
jest duża konkurencja?
R: Nie, w Bytowie nie.
B: A w okolicznych gminach?
R: Nie.
B: Czyli nie mają Państwo tu żadnej konkurencji?
R: To znaczy konkurencja jest, ale na cały kraj. Lokalnie nie.
B: Czyli nie współpracują Państwo z innymi przedsiębiorstwami z takiej branży?
R: Nie.”
Firma A
B: Czyli Pani jakby współpracuje, a oni nie chcą. Czy jakaś w ogóle jest współpraca między
Waszymi przedsiębiorstwami?
R: Nie. My jesteśmy taką małą siecią, także my współpracujemy tylko między sobą.
Przebadani przedsiębiorcy w powiecie bytowskim postrzegają współpracę jedynie w
płaszczyźnie odbiorców swoich produktów lub podwykonawców. Swoje cele przedsiębiorcy
obierają krajowo i międzynarodowo, a nie regionalnie, o czym świadczy dostrzeganie
konkurencji wyłącznie w firmach zachodnich. Powoduje to niedostrzeganie możliwości
współpracy na poziomie regionu.
Firma C:
„B: Ile przedsiębiorstw jest mniej więcej w branży narzędziowej w powiecie bytowskim? Czy
jest duża konkurencja?
R: Nie, w Bytowie nie.
B: A w okolicznych gminach?
81
R: Nie.
B: Czyli nie mają Państwo tu żadnej konkurencji?
R: To znaczy konkurencja jest, ale na cały kraj. Lokalnie nie.
B: Czyli nie współpracują Państwo z innymi przedsiębiorstwami z takiej branży?
R: Nie.”
Brak konkurencji w regionie istotnie wpływa na brak zainteresowania rozwojem o takim
zasięgu. Wpływa to negatywnie na poszukiwanie możliwości współpracy między firmami
powiatu bytowskiego.
Największe bariery dla rozwoju współpracy wynikające z przeprowadzonych badań oscylują
wokół
krajowego
i
międzynarodowego
charakteru
działalności,
który
powoduje
zorientowanie działalności na rynki zewnętrzne i niedostrzeganie lokalnych możliwości
współpracy. Przedsiębiorcy rozważając współpracę szukają jej w obrębie swojej specjalizacji
a nie branży, co utrudnia jej nawiązanie na poziomie lokalnym, gdyż firmy działają w innych
podsektorach branży narzędziowej. Brak konkurencji regionalnej powoduje silną pozycję firm
na rynku lokalnym, co powoduje brak bodźców do nawiązania współpracy w obrębie powiatu
bytowskiego.
Proponowane
przedsiębiorcami
możliwości
współpracy
branży narzędziowej
pomiędzy
w powiecie
bytowskim.
Współpraca między przedsiębiorcami ma kluczowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności
regionu i rozwoju powiatu bytowskiego. Mając na uwadze dobrą koniunkturę w branży
narzędziowej i prognozowany wzrost wartości rynku narzędziowego na świecie, współpraca
przedsiębiorstw z branży narzędziowej powinna rozwijać się w kierunku ekspansji na rynki
zagraniczne i wzrost konkurencyjności regionu na rynku krajowym. Proponowane
82
możliwości współpracy wyszczególniono poniżej na podstawie przeprowadzonych badań z
przedsiębiorcami:
 wspólne działania promocyjne,
 networking,
 utworzenie klastra.
Wspólne działania promocyjne
Każde z badanych przedsiębiorstw ma indywidualną strategie promocyjną dostosowaną do
aktualnych potrzeb rozwojowych i warunków samodzielnego istnienia na rynku.
Firma C
„R: Marketing polega na tym, że przedstawiciele jeżdżą po hurtowniach i hurtownie dostają
towar i sprzedają wtedy dla klienta. A my mamy swoich stałych hurtowników i jeżeli odezwie
się jakiś klient indywidualny, to tak odsyłamy tam, gdzie mamy to współpracownictwo
hurtowe. Na tej zasadzie.”
Firma B
„R: (…) mamy też dwóch handlowców regionalnych, którzy bezpośrednio udają się do
przedsiębiorstw. Przedstawiciele jeżdżą na południowy wschód i południowy zachód, także
obszar jest całkiem duży.”
Przebadane firmy narzędziowe powiatu bytowskiego korzystają głównie z marketingu
bezpośredniego, opierającego się na działalności przedstawicieli handlowych na rynku
regionalnym. Jest to spowodowane dużą skutecznością
i możliwością jednoczesnego
rozprowadzania towaru.
Firma B
R: Tak, jeździmy na targi zarówno na polskie, jak i na zagraniczne.
83
Przedsiębiorcy korzystają z targów branżowych jako okazji do działań marketingowych
zarówno pośrednich i bezpośrednich. A także w celu pozostawania na bieżąco z nowościami i
innowacjami w branży.
Firma A
„F: O widzi Pani, robimy sobie coś takiego w Kurierze, bo jest największy zasięg, jeżeli
chodzi o ludność. Dużo osób to czyta i wymyślamy sobie tu różne takie ciekawe rzeczy. No
billboardy, nieraz jakieś takie wkładki do gazety, no różnie.”
Przedsiębiorcy korzystają również z marketingu pośredniego w regionie poprzez
zamieszczanie ogłoszeń i gadżetów w lokalnych czasopismach, korzystają również z
billboardów.
Firma B
„R: Oprócz tego jeszcze mamy własną stronę internetową i ogłaszamy się w czasopismach
branżowych krajowych i zagranicznych.”
Firmy branży narzędziowej w powiecie bytowskim korzystają z marketingu bezpośredniego i
pośredniego zarówno na poziomie regionalnym, krajowym i zagranicznym. Brak jednak
wspólnych i odpowiednio sprofilowanych działań marketingowych. Współpraca w tej
dziedzinie pozwoliłaby zwiększyć skuteczność marketingu na rynku krajowym i rynkach
zagranicznych. Do głównych działań jakie należy podjąć w tym kierunku można zaliczyć
wspólne działania marketingu bezpośredniego poprzez wysyłanie przedstawicieli handlowych
nie tylko w regionie, ale również w kraju i za granicę oraz współpracę przedsiębiorstw
umożliwiającą organizację targów narzędziowych w województwie pomorskim i tańszy
udział w targach krajowych i zagranicznych
84
Wspólne działania marketingu bezpośredniego
Marketing bezpośredni jest kluczowym elementem strategii marketingowej. Niemal 87%
ankietowanych specjalistów od marketingu uważa, że komunikacja bezpośrednia, tzn. twarzą
w twarz z klientami, partnerami handlowymi i przedstawicielami mediów, jest niezbędna jako
element strategii marketingowej dla przedsiębiorstwa. Podjęcie współpracy marketingowej
wśród przedsiębiorców z jednej branży pozwoli na znaczne zmniejszenie kosztów marketingu
bezpośredniego w kraju i za granicą (jeden przedstawiciel handlowy reprezentujący kilku
przedsiębiorców współpracujących podczas jednego wyjazdu). Umożliwi to również
rozszerzenie działalności w związku z obniżeniem kosztów. Do ważniejszych korzyści można
zaliczyć także to, iż planowanie marketingu bezpośredniego na poziomie krajowym i
zagranicznym staje się bardziej elastyczne dzięki temu, że nie trzeba czekać na targi, tylko
wysłać znaczną liczbę przedstawicieli handlowych, co możliwe będzie dzięki obniżonym
kosztom.
Udział w targach w branży narzędziowej
W planowaniu marketingu na poziomie krajowym i regionalnym, udział w targach
branżowych jest podstawowym elementem marketingu. Z badań Austellungs- und
MesseAusschuss der Deutschen Wirtschaft - EMNID Institute Deutschland wynika, że
wystawcy mogą liczyć na wiele korzyści takich jak :
85

zademonstrowanie obecności firmy na rynku (twierdzi tak 83% badanych),

prezentacja nowych produktów (79%),

podtrzymanie kontaktów z dotychczasowymi klientami (78%),

wymiana i pozyskanie informacji (78%),

pozyskanie nowych klientów (77,6%),

wzrost znajomości i doskonalenie wizerunku firmy (76%),

wzrost znajomości produktów (75%),

rozpoznawanie życzeń klientów (70%),

zawieranie umów sprzedaży (64%),

wpływanie na decyzje klientów (63%).

wzrostu świadomości na temat produktu (58% firm),

wymiany oraz zbierania informacji o rynku (50% firm),

rozpoznania życzeń klientów (50% firm), wywierania wpływu na decyzje klientów
(33% firm),

zawierania umów sprzedaży (29% firm).
Nawet jeśli przedsiębiorcy nie wystawiają swojego stanowiska, mogą liczyć na korzyści
płynące również dla zwiedzających, czyli: kompletną, syntetyczną i neutralną informację;
doskonała porównywalność ofert lub skorzystać z możliwości obiektywnej oceny. Z badań
Exhibition & Event Association of Australia (Stowarzyszenie Targowe Australii) wynika, że:

54% gości odwiedza targi, aby obejrzeć nowe produkty lub usługi,

48% zwiedzających poszukuje informacji,

40% pragnie być na bieżąco z nowymi technologiami,

15% odwiedza targi, aby nawiązać kontakty biznesowe.
Badania Exhibition & Event Association of Australia (Stowarzyszenia Targowego Australii)
pokazały również, że średnie wydatki w wysokości 9% budżetu marketingowego firmy
poniesione na uczestnictwo w targach, przynoszą zysk w formie 23% wzrostu działalności.
Współpraca marketingowa przedsiębiorstw pozwoliłaby osiągnąć zadowalające rezultaty w
postaci obniżenia kosztów wyjazdowych, zmniejszając tym samym koszty działalności
marketingowej
przedsiębiorstw
branży narzędziowej,
przy jednoczesnym
wzroście
efektywności działań promocyjnych. Stwarza możliwość reprezentowania kilku firm przez
jedną grupę przedstawicieli, a nie jednego dla każdej firmy, pozwala na udział w większej
ilości targów tym samym zwiększając zasięg i intensywność działań marketingowych.
Organizacja targów branży narzędziowej
W Polsce odbywa się pięć znaczących targów branży narzędziowej, które są organizowane na
terenie czterech województw kujawsko – pomorskiego, małopolskiego, śląskiego i
wielkopolskiego. Na Pomorzu nie są organizowane żadne istotne targi branży narzędziowej.
86
Współpraca między przedsiębiorstwami umożliwiłaby stworzenie targów odbywających się w
województwie pomorskim. Duże możliwości w tym kierunku daje funkcjonowanie
Międzynarodowych
Targów
Gdańskich.
Stworzenie
targów
wymaga
odpowiedniej
organizacji oraz nakładów, ale pozwala również wykorzystać region, w którym się odbywają i
wartości z jakimi jest kojarzony do budowy tożsamości marki. Targi przyciągają
zainteresowanie zagranicznych i krajowych klientów, co umożliwia przypływ zagranicznego
kapitału dla lokalnej gospodarki, a organizator zdobywa prestiż i kształtuje pozycje marki
swojego przedsiębiorstwa.
Networking
Współpraca między przedsiębiorcami umożliwia zastosowanie networkingu w działaniu
przedsiębiorstw w branży narzędziowej. Networking to proces wymiany informacji, zasobów,
wzajemnego poparcia i możliwości, prowadzony dzięki korzystnej sieci wzajemnych
kontaktów. Networking biznesowy jest pojmowany jako sieć trwałych kontaktów
biznesowych. Pielęgnowanie kontaktów, nawiązywane znajomości z jak najszerszymi
kręgami przedsiębiorców z różnych branży, sprzyja efektywnej wymianie informacji oraz
życzliwej
atmosferze
biznesu.
Działania
networkingowe
polegają
na
obopólnym
rekomendowaniu swoich usług, dzieleniu się wiedzą oraz udzielaniu pomocy jeśli jest ona
potrzebna. Kontakty networkingowe opierają się na wzajemnym zaufaniu i poparciu.
Rozwiązanie problemu, jakim jest brak współpracy wśród przedsiębiorców branży
narzędziowej, jest kluczowe dla rozwoju branży w powiecie bytowskim i wzrostu
konkurencyjności regionu. Networking u którego podstaw leży współpraca i płynące z niej
korzyści oparte na wzajemnej wieloaspektowej pomocy, to idealne narzędzie dla pobudzenia
inicjatyw kooperacyjnych wśród przedstawicieli branży. Networking z powodzeniem wpisuje
się w zalecenia wspólnych inicjatyw marketingowych oraz może być wstępem do utworzenia
klastra w branży narzędziowej w powiecie bytowskim.
87
Utworzenie klastra
Rozwój obszarów regionalnych prowadzi do wzrostu konkurencyjności tych krajów w
gospodarce światowej. Klastry są rozpatrywane jako pewien wyodrębniony gospodarczy
system, który wpływa na dynamikę wzrostu zarówno podmiotów – aktorów inicjatyw
klastrowych, jak i regionu, kraju oraz gospodarki światowej. To właśnie perspektywa sukcesu
zbudowana na wysokiej jakości konkurencji zbliża do siebie środowiska nauki,
przedsiębiorców oraz samorządy lokalne i mobilizuje do działania w kierunku tworzenia
klastrów. Klastry mogą być czynnikiem wpływającym na osiąganie wysokich wskaźników w
walce o wejście na szczyt w wyścigu o dynamiczny, globalny rozwój gospodarczy kraju.
Firma C
„B: A czy uważa Pan, że byłaby możliwość założenia systemu klastrowego? Jeśli , powiedzmy
pojawiłaby się jakaś firma, która mogłaby Państwu jakoś zagrozić w walce o klienta?
R: W tej gamie narzędzi na pewno nie.”
Przedsiębiorcy branży narzędziowej są sceptycznie nastawieni do inicjatywy klastrowej.
Wynika to z wcześniej opisanych problemów w dostrzeganiu możliwości współpracy i jej
inicjowaniu oraz niedostrzeganiu korzyści jakie z niej płyną. Utworzenie inicjatywy
klastrowej w branży narzędziowej umożliwiłoby rozwój niezbędnych zasobów ludzkich w
postaci specjalistów, których obecnie przedsiębiorcy musza kształcić samodzielnie. Istnienie
klastra usprawniłoby działania promocyjne i dystrybucyjne oraz wykreowanie marki, co
ułatwiłoby zdobycie nowych rynków zbytu, zarówno na poziomie krajowym i zagranicznym,
na które głównie nastawione są firmy narzędziowe funkcjonujące na terenie powiatu
bytowskiego. Funkcjonowanie firm w klastrach jest zoptymalizowane pod względem
zarządzania finansami oraz pomaga spełnić potrzebę aktywnego tworzenie prawa zgłaszaną
przez przedsiębiorców branży narzędziowej. Wyniki badań przedstawionych poniżej
pokazują, że w powiecie nie istnieje współpraca między otoczeniem administracyjnym, a
przedsiębiorcami z branży narzędziowej. Rozwój klastra wpłynie pozytywnie na rozwiązanie
tego problemu.
88
Współpraca pomiędzy przedsiębiorcami, a instytucjami
samorządowymi i instytucjami otoczenia biznesu
Instytucje otoczenia biznesu (IOB) tak jak firmy są integralną częścią gospodarki, oferują
przedsiębiorcom pomoc związaną z tworzeniem, prowadzeniem i rozwojem przedsiębiorstwa.
Zaliczamy do nich np.:

stowarzyszenia przedsiębiorców,

izby gospodarcze,

samorządy przedsiębiorców,

centra wspierania przedsiębiorczości,

centra i ośrodki transferu technologii,

instytucje sfery badawczo-rozwojowej,

parki naukowo-technologiczne i przemysłowe.
IOB to również ośrodki zapewniające początkującym przedsiębiorcom z sektora MSP pomoc
w uruchomieniu i prowadzeniu firmy oferującej produkt lub usługę, która powstała w wyniku
zastosowania nowej technologii (inkubatory przedsiębiorczości). Do IOB zaliczamy też
poszczególne instytucje udzielające wsparcia finansowego na działalność.
Przedsiębiorcy działający na ternie powiatu bytowskiego nie współpracują z instytucjami
samorządowymi, ani instytucjami otoczenia biznesu, wyrażają natomiast chęć współpracy,
szczególnie polegającej na wymianie informacji, nieodpłatnych szkoleniach pracowników
oraz możliwości uzyskania dofinansowania.
Firma C
„B: A czy otrzymujecie jakiekolwiek wsparcie od instytucji otoczenia biznesu?
R: Nie. Nic.”
89
Firma B
„R: Wsparcie informacyjne tak. Dobrze by było się dowiedzieć o jakichś aktualnych
szkoleniach czy możliwości otrzymania dotacji. Chętnie byśmy podszkolili naszych
pracowników za darmo, gdyby była taka możliwość.”
Respondenci wskazują również na niedostrzeganie podejmowanych przez nich inicjatyw
promocji regionu, które są przejawem chęci podjęcia współpracy. Jako główne problemy w
nawiązaniu współpracy przedsiębiorcy wskazują niechęć ze strony instytucji, brak wsparcia
finansowego i powolny i nieprzyjemny sposób pracy urzędników. Doprowadziło to w efekcie
do braku oczekiwań w stosunku do przedstawicieli instytucji samorządowych i instytucji
otoczenia biznesu.
Firma C
„B: A mówi Pan, że mimo wszystko, mimo tej promocji regionu urzędnicy omijają Państwa?
R: Tak jest.”
Firma B
„R: Jeśli chodzi o wsparcie w sensie biznesowym, to nie oczekujemy i nie otrzymujemy
niczego. Interesuje nas najbardziej to, żeby podatki nie rosły i wsparcia w ten sposób, że
jeżeli my prowadzimy inwestycje, to żeby formalności były w sposób przyjazny i szybki
załatwiany.”
Przedsiębiorcy wyrażają chęć współpracy z instytucjami otoczenia biznesu i instytucjami
samorządowymi, jednak jej podjęcie uwarunkowane jest od propozycji ze strony tych
instytucji.
Firma C
„B: A mówi Pan, że mimo wszystko, mimo tej promocji regionu urzędnicy omijają Państwa?
90
R: Tak jest.
B:A czy zdecydowałby się Pan ewentualnie z nimi (tj. instytucjami otoczenia biznesu i
instytucjami samorządowymi)?
R: Z urzędem?
B: Tak.
R: Kwestia jest tego – co.
B: Co oni by chcieli, co oni by zaoferowali?
R: Tak jest.”
Przedsiębiorcy branży narzędziowej wskazują na brak współpracy i wsparcia ze strony
instytucji samorządowych i instytucji otoczenia biznesu. Oczekiwania badanych dotyczą
głównie zapewnienia wsparcia informacyjnego, pomocy przy zdobywaniu funduszy na
szkolenia i rozwój, a także szybkiej i rzeczowej obsługi w urzędach. Jednocześnie deklarują
chęć podjęcia współpracy.
Aby zidentyfikować przyczyny braku współpracy, przebadani zostali również przedstawiciele
instytucji samorządowych i instytucji otoczenia biznesu. Tak samo jak przedsiębiorcy
zauważają ten brak.
Instytucja samorządowa C
„R: Współpracy jako takiej nie ma. Przynamniej mi nic nie wiadomo. Z przedsiębiorstwami
na tyle, a ile gmina musi pracować.”
Urzędnicy jako główne powody wskazują na brak uwarunkowań prawnych, a co za tym idzie
brak kompetencji pozwalających spełniać oczekiwania przedsiębiorców. Świadczy to o braku
formalnych podstaw do podjęcia współpracy.
91
Instytucja samorządowa C
„B: Jakie ewentualnie, i czy w ogóle widzi Pani jakieś przeszkody w nawiązywaniu
współpracy z przedsiębiorcami?
R: Nie ma nic takiego. Potrzebowaliby wsparcia finansowego, a my nie możemy tego
udzielać.”
Przedsiębiorcy nie wiedzą jakie kompetencje ma dany urzędnik, przez co oczekują od
każdego pomocy na każdym szczeblu, niezależnie od stanowiska. Potęguje wrażenie
powolnej urzędniczej pracy, oraz w efekcie obopólną niechęć.
Instytucja samorządowa C
„R: Ostatnio mieliśmy nabór na murarza i Pan zadzwonił i powiedział, że urzędnicy są tylko
po to, żeby utrudniać innym życie.”
Nieznajomość obowiązujących procedur i braku możliwości ich ominięcia, sprawia, że
działania urzędników są postrzegane negatywnie i wrogo, ten efekt jest potęgowany przez
wrażenie wzajemnej roszczeniowości. Negatywne emocje, podejście i postrzeganie
skutecznie uniemożliwiają nawiązanie współpracy.
Instytucja samorządowa D
„R:(…)jak chce coś kombinować i chce coś mieć na wczoraj, no to niestety są procedury i my
też nie możemy ich przeskoczyć. My jesteśmy z tego rozliczani, wszystko ma swoje procedury i
to są podstawowe rzeczy no. Ktoś nas z tego rozliczy i tak dostanę po głowie.”
Instytucja samorządowa D
„R: Przeszkoda jest taka chyba mentalna. Bo ktoś prowadzi własną działalność, to mu się
wydaje, że ten udzędas to mu robi na przekór. Podatek chce od niego, tylko czegoś
potrzebuje.”
92
„R:(…)Podchodzą tylko roszczeniowo, że urząd, to tylko roszczeniowo podchodzić.”
Przedstawiciele
instytucji
samorządowych
wskazują
na
brak
współpracy
z
przedsiębiorstwami spowodowany z ich strony brakiem kompetencji do spełniania oczekiwań
interesantów i obowiązującymi ich skomplikowanymi procedurami urzędniczymi oraz
brakiem
wiedzy
dotyczącej
kompetencji
urzędniczych,
wrogim
nastawieniem
i
roszczeniowym podejściem ze strony przedsiębiorców. Wszystkie wymienione przyczyny
braku współpracy wskazywane przez respondentów tworzą barierę komunikacyjną, która
blokuje współpracę. Jednocześnie uniemożliwia to osiągnięcie wszystkich korzyści
związanych z partnerstwem, niezbędnych do maksymalnego wprowadzania strategii
regionalnego rozwoju gospodarczego.
Proponowane
możliwości
współpracy
pomiędzy
przedsiębiorcami
z
branży
narzędziowej, a instytucjami samorządowymi i instytucjami otoczenia biznesu w
powiecie bytowskim.
Współpraca pomiędzy przedsiębiorcami branży narzędziowej, a instytucjami samorządowymi
i instytucjami otoczenia biznesu jest kluczowym elementem dla rozwoju branży
narzędziowej, a co za tym idzie wzrostu konkurencyjności regionu. Wypracowanie
zadowalającego poziomu współpracy może być osiągnięte dzięki:
 partnerstwu lokalnemu,
 ukazaniu obopólnych korzyści wynikających ze współpracy.
Partnerstwo lokalne
Partnerstwo lokalne łączy zaangażowanie władz samorządowych, organizacji pozarządowych,
instytucji publicznych, szkół, przedsiębiorców oraz innych instytucji i stowarzyszeń, które
chcą brać udział w budowaniu zespołów lokalnego rozwoju. Celem takich grup jest
93
efektywne rozwiązywanie lokalnych problemów i realizacja potencjału oddolnych szans
rozwojowych.
Niemniej jednak szeroko rozumiany rozwój lokalny, zwłaszcza na poziomie powiatu,
wymaga zaangażowania wielu partnerów. Partnerstwo angażuje władze samorządowe,
lokalne
organizacje
pozarządowe,
instytucje
publiczne,
szkoły,
przedsiębiorców,
mieszkańców. Partnerstwo możemy rozumieć w szerokim sensie jako partnerstwo na rzecz
rozwoju społeczności lokalnej – np. o zasięgu powiatowym czy gminnym, a także możemy je
rozumieć w sensie wąskim jako wspólna realizacja konkretnego działania czy też projektu, co
często bywa zresztą następstwem tego szerokiego partnerstwa.
Partnerstwo lokalne umożliwia łączenie zasobów, wiedzy, umiejętności, co prowadzi do
możliwości wspólnego działania i osiągnięcia efektu synergii, czyli najbardziej efektywnym
wykorzystaniu dostępnych środków. Partnerstwa stwarzają szansę na uzyskanie przewagi
konkurencyjnej danej społeczności lokalnej takiej jak przedsiębiorcy powiatu bytowskiego
oraz pozwalają na przygotowanie dogłębnej jej analizy potrzeb i zasobów rozwojowych.
Inicjowanie współpracy stanowi dobry wstęp do zawierania „małych partnerstw”, które mogą
stanowić wstęp dla szerszej współpracy przedsiębiorców i instytucji. Ponadto partnerstwa
umożliwiają odpolitycznienie procesu podejmowania decyzji oraz włączenie dotychczas
biernych lokalnych podmiotów jak instytucje samorządowe powiatu bytowskiego.
Partnerstwo lokalne stanowi też dobre forum generowania i realizacji odważnych pomysłów,
które zacznie funkcjonować razem z podjęciem współpracy.
Obopólne korzyści wynikające ze współpracy
Korzyści zostały zdiagnozowane w oparciu o wzajemne oczekiwania przedsiębiorców,
przedstawicieli instytucji otoczenia biznesu oraz instytucji samorządowych. Zostały
przedstawione poniżej.
Korzyści dla przedsiębiorców:
 pomoc w zorganizowaniu gadżetów promocyjnych dla przedsiębiorców,
94
 możliwość ze skorzystania z samorządowych środków przekazu w celach
marketingowych (np. strony internetowe urzędów), co umożliwia obniżenie kosztów
marketingowych i zdobycie nowej grupy klientów,
 szybszy przepływ informacji o inicjatywach, dotacjach, ulgach, który znacznie
przyspiesza rozwój przedsiębiorstwa,
 łatwiejsze rozpoznanie potrzeb infrastrukturalnych przedsiębiorców ( podłączenie
kanalizacji, budowa dróg dojazdowych).
Korzyści dla instytucji:
 promocja regionu na poziomie krajowym i międzynarodowym,
 środki na inicjatywy sportowe i kulturalne od prywatnych sponsorów,
 większe możliwości skorzystania z partnerstwa publiczno prywatnego,
 informacje dotyczące potrzeb w kształceniu i potrzeb w zatrudnieniu specjalistów.
Wykazanie istotnych korzyści płynących ze współpracy pozwoli na większą motywację w
przezwyciężaniu barier komunikacyjnych, czego efektem będzie nawiązywanie wzajemnych
kontaktów oraz zmiana w postrzeganiu z przeciwnika na partnera. Dopiero kiedy to zostanie
osiągnięte, współpraca między przedsiębiorcami branży narzędziowej, a instytucjami
samorządowymi i instytucjami otoczenia biznesu będzie możliwa.
Analiza SWOT
Analiza SWOT to jedna z kompleksowych metod służących do badania otoczenia organizacji
oraz jej wnętrza. Analiza wewnętrzna w przedsiębiorstwie ma na celu określenie i ocenę
materialnych i niematerialnych czynników sprzyjających rozwojowi lub utrudniających jego
funkcjonowanie obecnie i w przyszłości. Zatem celem tego typu rozważań jest wskazanie
wszystkich tych elementów i zasobów przedsiębiorstwa, które mogą być traktowane jako
niewątpliwe atuty, odróżniające je od konkurentów na rynku.
95
Poniższa analiza ma zapewnić dogłębne zrozumienie szans i zagrożeń występujących
w branży narzędziowej w województwie pomorskim. Analiza została stworzona w oparciu o
przeprowadzone badania i opinie respondentów oraz charakterystykę regionu pomorskiego.
Tabela 15 Analiza SWOT
Słabe strony
Mocne strony
 Doświadczenie i kreatywność
 Niski
poziom
działań
marketingowych
 Własna produkcja
 Niski poziom wdrażania innowacji
 Wysoka jakość produktów
 Chęci rozwojowe przedsiębiorstw
 Działalność na rynkach krajowych i
zagranicznych
i nowych technologii
 Słaba współpraca przedsiębiorstw z
instytucjami samorządowymi
 Brak systemu przepływu informacji
 Wysoka specjalizacja
 Brak wiedzy na temat korzyści
wynikających
ze
współpracy
pomiędzy przedsiębiorstwami
 Brak
wykwalifikowanych
robotników
Zagrożenia
Szanse
 Otwarcie rynków zagranicznych
 Zwiększający się popyt krajowy
 Zwiększenie
współpracy
pomiędzy
przedsiębiorcami
 Poprawa działań marketingowych
96
 Duża
konkurencja
na
rynku
krajowym i zagranicznym
 Trudności
współpracy
w
nawiązywaniu
 Praca nad rozpoznawalnością marki
 Wykorzystywanie
możliwości dofinansowań
 Możliwość
utworzenia
klastra
do
potrzeb
adekwatnego
przedsiębiorców
Źródło: Opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań.
Powyższa Analiza SWOT wskazuje, że w branży narzędziowej w powiecie bytowskim
występują zarówno liczne zagrożenia dla rozwoju tego sektora jak również duże szanse
zwiększające jego potencjał.
Wśród głównych mocnych stron, które zostały zdiagnozowane w branży narzędziowej w
powiecie bytowskiej znajduje się jakość produkcji i zaangażowanie przedsiębiorców na
rynkach krajowych i zagranicznych. Stwarza to szerokie możliwości rozwojowe. Duże szanse
stwarza poprawa działań marketingowych z wykorzystaniem marketingu regionalnego,
krajowego i zagranicznego. W słabych stronach kluczowe znaczenie ma brak współpracy
pomiędzy przedsiębiorstwami z branży narzędziowej oraz brak instytucji otoczenia biznesu
typowych dla branży narzędziowej. Przekłada się to głównie na możliwości przedsiębiorstw,
ponieważ nie wykorzystują w pełni sytuacji, która gwarantuje obniżenie kosztów. W ten
sposób
przedsiębiorstwa
mają
mniejsze
szanse
na
konkurowanie
z
globalnymi
przedsiębiorstwami, co doprowadza do zagrożeń dla całego sektora w powiecie bytowskim.
Analiza rynku pracy i edukacji w perspektywie branży narzędziowej w powiecie
bytowskim
W powiecie bytowskim działa jedna publiczna placówka kształcenia zawodowego – Cech
Rzemieślniczy (CECH Rzemiosł Różnych),Powiatowe Centrum Edukacji Zawodowej oraz
jeden prywatny Ośrodek Kształcenia Zawodowego. Aby zdiagnozować stan edukacji
97
zawodowej i zapotrzebowania rynku pracy, respondenci zostali zapytani o wzajemną
współpracę, możliwości szkolenia pracowników i rynek pracy.
Na rynku pracy brakuje wykwalifikowanych specjalistów co spowodowało, że przedsiębiorcy
zostali zmuszeni do samodzielnego szkolenia pracowników niewykwalifikowanych w
zakładach produkcyjnych, bezpośrednio na stanowisku pracy. Powoduje to brak
zainteresowania przedsiębiorców ofertą kształcenia obejmującą szkoły, kursy czy szkolenia.
Firma C
„B: Chodzi o to, czy wie Pan czy są jakieś szkoły, kursy, szkolenia, jakieś profile klas, które
by przygotowały pracownika do pracy w tej branży?
R: Nie wiem.”
Firma B
„R: Jakie są możliwości, to nie wiem, natomiast jeżeli chodzi o pracowników na stanowisko
robotnicze to my ich kształcimy, chociaż lepiej dla nas by było, gdyby ten pracownik byłby już
wcześniej wykwalifikowany i miał doświadczenie.”
Przejęcie procesu szkolenia pracowników przez przedsiębiorców i brak zainteresowania
ofertą szkoleniową przełożyło się na zaprzestanie monitoringu potrzeb przedsiębiorców z
branży narzędziowej przez placówki szkoleniowe, co tworzy błędne koło niewystarczających
zasobów ludzkich z branży narzędziowej
Instytucja edukacyjna B
R: Nie wiem. My prowadzimy tylko szkolenia, nie interesujemy się tym, jak funkcjonują
przedsiębiorstwa.
98
Brak wsparcia uczniów do nauki zawodów związanych z branżą narzędziową, związany z
zaprzestaniem prowadzenia praktyk rzemieślniczych, powoduje spadek zainteresowania
kształceniem w tym kierunku. W efekcie brakuje specjalistów, a przybywa pracowników
niewykwalifikowanych i proces kształcenia kadry dla branży narzędziowej wydłuża się.
Instytucja otoczenia biznesu A
„R: Od lat większość rzemieślników, którzy posiadają kwalifikacje to jest tytuł mistrza, kurs
pedagogiczny i szkoli uczniów w zawodach. Można powiedzieć, że z roku na rok ilość tych
uczniów jest mniejsza, maleje zainteresowanie nauką zawodów rzemieślniczych.”
„R: W sumie praktyki zawodowe kiedyś istniały, że można było nawet przedłużyć umowę z
uczniem. Na rok. Zatrudniało się go jako praktykanta i no w zasadzie to jest pracownik, który
odbywał praktyki. Teraz tego nie ma.”
Poniżej zostaje przedstawiony schemat sporządzony w oparciu o powyższe wypowiedzi
respondentów:
99
Schemat 4: Opis problemów w ofercie kształcenia i odpowiedzi na zapotrzebowanie w
zawodach branży narzędziowej
Źródło: Opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań.
Brak współpracy pomiędzy przebadanymi przedsiębiorcami branży narzędziowej w powiecie
bytowskim, a ośrodkami kształcenia publicznego i prywatnego prowadzi do zaburzeń w
procesie zaspokajania popytu na pracowników wykwalifikowanych i specjalistów, które
polegają na braku zainteresowania placówek edukacyjnych potrzebami przedsiębiorców
branży narzędziowej. Wynikiem takiego stanu rzeczy jest kształcenie pracowników przez
pracodawców we własnym zakresie.
Kolejnym problemem jest brak wsparcia uczniów do nauki zawodu, co skutkuje spadkiem
zainteresowania zawodami rzemieślniczymi związanymi z przemysłem narzędziowym, a w
efekcie prowadzi do braku specjalistów na rynku pracy. Brak specjalistów i zrzucanie
odpowiedzialności kształcenia pracowników przez pracodawców powoduje stworzenie barier
w rozwoju branży narzędziowej i w efekcie spadku konkurencyjności regionu i wyhamowania
gospodarki. Dzieje się to głownie przez:

brak możliwości rozwoju produkcji z powodu braku specjalistów i konieczności
kształcenia przez przedsiębiorców,
100

braku możliwości innowacji w procesie produkcji spowodowanej brakiem osób
zdolnych do ich wdrożenia,

brak rozwoju współpracy w obrębie branży spowodowany niewystarczającym
kapitałem ludzkim.
W celu poprawy kondycji kształcenia zawodowego i rynku pracy związanego z branżą
narzędziową w powiecie bytowskim zaleca się:

stworzenie kampanii informacyjnej prowadzonej w szkołach oraz przez dostępne
media, promującej zawody specjalistyczne i kształcenie zawodowe,

wypracowanie współpracy między przedsiębiorcami a ośrodkami edukacyjnymi,
poprzez wzajemne wsparcie procesu kształcenia i zatrudniania specjalistów,

wypracowanie
instytucjonalnych
narzędzi
wspierania
uczniów
i
młodych
specjalistów na początku kariery zawodowej, takie jak: płatne praktyki, programy
stażowe zarówno w kraju jak i za granicą.
101
Wnioski i Rekomendacje
Schemat 5 Wnioski i rekomendacje
102
Źródło: Opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań.
Podsumowanie
Na terenie powiatu bytowskiego funkcjonuje kilka firm z branży narzędziowej. Są to
podmioty wysoce wyspecjalizowane w różnych sektorach branży narzędziowej, co utrudnia
podjęcie współpracy. Firmy produkują głównie na rynek krajowy i zagraniczny, co sprawia,
że wyznaczone kierunki rozwoju kierowane są na zewnątrz regionu.
Brakuje zaplecza edukacyjnego i instytucji otoczenia biznesu branży narzędziowej, co
powoduje brak współpracy i utrudnione możliwości rozwoju.
Niewiele firm narzędziowych, brak instytucji otoczenia biznesu i placówek edukacyjnych
kształcących specjalistów, sprawiają, że branżę narzędziową charakteryzują silne bariery,
które w przyszłości spowodować mogą zanik tej branży w powiece bytowskim. Biorąc pod
uwagę wzrost produkcji sprzedaży narzędzi w ciągu ostatniego roku na rynkach krajowych i
zagranicznych, które są strategiczne dla regionalnych przedsiębiorców branży narzędziowej,
stabilny wzrost udziału krajów rozwijających się, do których należy Polska, oraz pozytywne
prognozy na nadchodzące lata w branży narzędziowej, należy stwierdzić, że branża
103
narzędziowa w perspektywie czasu może stać się mocną stroną gospodarki lokalnej. Aby
czerpać z tego korzyści, należy poprawić stan edukacji, wypracować język współpracy
publiczno-prywatnej i wewnątrzgospodarczej.
104
Wykorzystane źródła
 http://www.marketresearch.com/First-Research-Inc-v3470/Handtool-CutleryManufacture-6382443/,
 “European Business. Facts and Figures” 2009,
 http://www.mta.org.uk/trade-associations/FBHTM/,
 www.stat.gov.pl,
 Bank Danych Lokalnych GUS,
 Andrzej Mroczek, Stanley Sales and Marketing Poland “Aktualne trendy na rynku
narzędziowym”,
 http://www.bankier.pl/inwestowanie/notowania/macro/profil.html?id=67&size=big&t
ype=5,
 "Koniunktura na rynku narzędziowym w listopadzie 2006", Gazetanarzędiowa.pl,
 http://www.egospodarka.pl/68565,Produkcja-w-Polsce-VI-2011,1,39,1.html,
 http://www.targi-pom.com.pl/,
 http://www.ciicfc.org/successfulclusterjalandhar.html,
 http://www.ameinfo.com/256345.html,
 http://www.prweb.com/releases/hand_tools/power_precision_tools/prweb4577514.ht
m,
 http://www.ibisworld.com/industry/default.aspx?indid=728,
 http://www.prnewswire.com/news-releases/reportlinker-adds-us-power--hand-toolsmarket-106606858.html,
 http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gdansk/ASSETS_komunikat_06_2011.pdf,
 http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_rs_rocznik_stat_wojew_2010.pdf,
 http://www.mpips.gov.pl/userfiles/File/Analizy/pgr/Zalacznik_pgr_2a.pdf.
105
Spis tabel:
Tabela 1 Globalny popyt na narzędzia mechaniczne ................................................................. 9
Tabela 2 Produkcja narzędzi w Unii Europejskiej w latach 2009-2010 .................................. 17
Tabela 3 Efekty działalności klastra....................................................................................... 22
Tabela 4 Wartość produkcji sprzedanej wyrobów wg działów, grup i klas PKWiU w latach
2009-2010................................................................................................................................. 29
Tabela 5 Dynamika wzrostu polskiej branży narzędziowej ..................................................... 30
Tabela 6 Wartość produkcji sprzedanej wyrobów polskiej branży narzędziowej w latach
2009-2010 w tys. PLN ............................................................................................................. 31
Tabela 7 Udział wartości sprzedanej narzędzi łącznie w wartości produkcji sprzedanej
przetwórstwa przemysłowego w latach 2009-2010 ................................................................. 32
Tabela 8 Podstawowe grupy produktowe polskiej branży narzędziowej w 2010 r. ................ 33
Tabela 9 Przeciętne zatrudnienie, 1 kwartał 2011 r. ................................................................ 34
Tabela 10 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto 1 kwartał 2011 r. ............................. 34
Tabela 11 Wskaźnik rentowności obrotu (w %) ...................................................................... 35
Tabela 12 Polski handel zagraniczny w branży narzędziowej w 2010 r. ................................. 38
Tabela 13 Produkcja sprzedana w przemyśle w województwie pomorskim w latach 20082009 .......................................................................................................................................... 54
Tabela 14 Wysokość składki członkowskiej w Słupskiej Izbie Przemysłowo-Handlowej ..... 73
Tabela 15 Analiza SWOT ........................................................................................................ 96
Spis wykresów:
Wykres 1 Światowe zapotrzebowanie na narzędzia elektryczne w 2010 roku – udział
poszczególnych regionów .......................................................................................................... 8
Wykres 2 Dynamika popytu na światowym rynku narzędzi w latach 2005-2015 w podziale na
regiony (mld USD) ................................................................................................................... 10
Wykres 3 Wzrost sprzedaży światowej produkcji narzędzi w I kwartale 2011 roku w
porównaniu do I kwartału 2010 roku w podziale na kraje rozwinięte i rozwijające się .......... 12
Wykres 4 Prognoza rozwoju światowej produkcji narzędzi w I kwartale 2011 roku w
porównaniu do I kwartału 2010 roku w podziale na kraje rozwinięte i rozwijające się .......... 13
Wykres 5 Prognoza rozwoju światowej produkcji narzędzi w I kwartale 2011 roku w
porównaniu do kwartału poprzedniego roku w podziale na kraje rozwinięte i rozwijające się.
.................................................................................................................................................. 14
Wykres 6 Struktura popytu na narzędzia ręczne i mechaniczne w Stanach Zjednoczonych w
2009 r........................................................................................................................................ 16
Wykres 7 Wartość produkcji największych europejskich producentów branży narzędziowej w
2010 roku z uwzględnieniem Polski. ....................................................................................... 18
Wykres 8 Zmiany wartości produkcji największych europejskich producentów w branży
narzędziowej na przestrzeni lat 2008-2010 z uwzględnieniem Polski ..................................... 19
106
Wykres 9 Wartość produkcji sprzedanej przetwórstwa przemysłowego w latach 2009 i 2010
.................................................................................................................................................. 28
Wykres 10 Wartość produkcji sprzedanej wyrobów polskiej branży narzędziowej w latach
2009-2010................................................................................................................................. 31
Wykres 11 Produkcja budowlano-montażowa w Polsce ......................................................... 36
Wykres 12 Statystyki targów TOOLEX .................................................................................. 46
Wykres 13 Produkcja sprzedana przemysłu w województwie pomorskim w mln PLN ......... 55
Spis schematów:
Schemat 1 Branża narzędziowa wg PKD 2007 .......................................................................... 6
Schemat 2 Podział branży narzędziowej ze względu na rodzaj narzędzi i klientów ................. 7
Schemat 3 Trendy w branży narzędziowej............................................................................... 27
Schemat 4: Opis problemów w ofercie kształcenia i odpowiedzi na zapotrzebowanie w
zawodach branży narzędziowej .............................................................................................. 100
Schemat 5 Wnioski i rekomendacje ....................................................................................... 102
107