Mała infrastruktura dla świata przyrody w Puszczy Sandomierskiej

Mała infrastruktura dla świata przyrody w Puszczy Sandomierskiej
Puszcza Sandomierska niegdyś trudna do przebycia, kryła w sobie wiele
tajemnic. Była źródłem bogactwa i szczególnym zbiorem cennych zasobów
przyrodniczych. Mimo dużej ingerencji człowieka w świat przyrody oraz znacznemu
zmniejszeniu
wielkości
kompleksów leśnych
zachowała
do
dziś
niebywałą
różnorodność. Wiele siedlisk leśnych i nieleśnych uważa się obecnie za bardzo
cenne w skali nie tylko kraju ale również Europy. Bardzo rzadkie gatunki zwierząt i
roślin można jeszcze spotkać w tutejszych ostępach leśnych. Niestety położenie
wielu aglomeracji miejskich takich jak Rzeszów, Tarnobrzeg, Mielec, Stalowa Wola
stwarza zagrożenie dla świata żywych przez presję ze strony ich mieszkańców.
Wyraźny wzrost zainteresowania społeczeństwa wypoczynkiem na łonie
natury zaobserwowano od kilkunastu lat. Popularne stały się wyjazdy do nieodległych
lasów na zbiór owoców runa, pięknie ozdabiające swoim wyglądem grzyby, długie
spacery, aktywny i bierny wypoczynek. Rowerzyści chętniej przemierzają setki
kilometrów po puszczańskich ostępach. Wyraźnie można zaobserwować zwiększony
ruch turystyczny w weekendy bez względu na pory roku oraz w okresach przerw w
nauce szkolnej. Wychodząc naprzeciw potrzebom człowieka od 2000 roku
rozpoczęto wyznaczać szlaki piesze, tworzyć ścieżki przyrodnicze i wyznaczać trasy
rowerowe. Obserwując zwiększone zainteresowanie wszelkimi formami wypoczynku
na „świeżym powietrzu” zwrócono uwagę na dalszą potrzebę utrzymania w dobrym
stanie istniejących obiektów oraz stworzenie małej infrastruktury. Nadrzędnym
zadaniem była poprowa regulacji ruchu turystycznego tak, aby ochronić wiele perełek
Puszczy Sandomierskiej.
Na początku 2008 roku w Kolbuszowej zebrała się grupa osób, która
dostrzegła problem ochrony wielu cennych miejsc i przystąpiła do opracowania
wspólnego projektu regulacji ruchu turystycznego. Powstaniem trudnego projektu
zajęli się
Natalia Wrona z Nadleśnictwa Kolbuszowa, Stanisław Kogut z
Nadleśnictwa Głogów, Eryk Maziarski z Nadleśnictwa Mielec, Tomasz Maślach z
Nadleśnictwa Rudnik, Arnold Cholewa z Nadleśnictwa Nowa Dęba, Artur Plizga z
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej i Krzysztof Matejek z Urzędu Miasta w
Kolbuszowej.
Założenia koncepcyjne miały na celu połączenie jednym wielkim
szlakiem Puszczy Sandomierskiej wszystkich ścieżek przyrodniczych, parkingów i
miejsc odpoczynku tak aby ochronić wiele stanowisk rzadkich roślin i zwierząt przed
niepotrzebną wizytą człowieka. Zaplanowane działania miały odciążyć ruch
turystyczny od miejsc występowania kraski, bielika, derkacza, bociana czarnego,
orlika krzykliwego, jelonka rogacza, kozioroga dębosza, wawrzynka główkowego,
pachnicy dębowej i biegacza urozmaiconego. Projektowana mała infrastruktura
musiała być tak lokalizowana aby była łatwo i powszechnie dostępna dla
społeczeństwa oraz oczywiście co jest równie istotne dla wszystkich bezpłatna.
Uwieńczeniem prac było powstanie bogatego projektu pod nazwą roboczą
„Kanalizacja
ruchu
turystycznego
na
obszarze
Natura
2000
w
Puszczy
Sandomierskiej”. Projekt objął swoim zasięgiem 129 116 ha obszaru chronionego w
ramach Natury 2000. Planuje się wybudować 2 nowe ścieżki, 12 miejsc postoju,
zmodernizować 17 ścieżek przyrodniczych i 7 miejsc postoju pojazdów. Łączna
długość ścieżek będzie wynosić 174, 2 kilometra.
Na tych obiektach zostaną
ustawione licznie stoły, ławki, zadaszenia i tablice informacyjne. Wszystkie obiekty
punktowe według projektu mają zostać połączone jednym wielkim przyrodniczym
szlakiem o łącznej długości ponad 300 kilometrów, któremu nadano nazwę „Puszczy
Sandomierskiej”. Zaplanowano również wiele działań ochronnych miedzy innymi
takich jak wieszanie budek, dokarmianie i monitoring kraski, szczególna ochronę
miejsc występowania pachnicy dębowej i biegacza urozmaiconego oraz ograniczenie
wjazdu na cenne przyrodniczo miejsca. Wszystkie zadania ujęte w projekcie
zaplanowano do wykonania na 2009 i 2010 rok oraz wyceniono na prawie 2,5
miliona złotych. Przygotowany projekt otrzymał pozytywną opinię Wojewódzkiego
Konserwatora Przyrody w Rzeszowie.
W październiku 2008 roku postanowiono przygotowany projekt zgłosić do
konkursu ogłoszonego przez Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych w
ramach przedsięwzięcia współfinansowanego w V Osi Priorytetowej Programu
Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko pod tytułem „Budowa i modernizacja małej
infrastruktury służącej zabezpieczeniu obszarów chronionych przed nadmierną
presją turystów”. Do konkursu zgłoszono 14 projektów z całego kraju na łączną
kwotę ponad 21 milionów złotych. Jednak na zwycięzców tego konkursu
przewidziano kwotę tylko 7 milionów złotych. Więc konkurencja projektów była
naprawdę
duża.
Projekty
przechodziły
ocenę
dwu
stopniową
formalną
i
merytoryczną. W piątek 6 lutego 2009 roku otrzymaliśmy oficjalną informację
umieszczoną zresztą na stronie internetowej Centrum Koordynacji Projektów
Środowiskowych, że spośród tak wielu projektów tylko 3 znalazły się na podstawowej
liście rankingowej. Przyglądając się dokładnie wynikom konkursu dostrzegliśmy
przygotowany przez Nadleśnictwa Kolbuszowa, Głogów, Mielec, Rudnik, Nowa
Dęba, Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej i Urząd Miasta w Kolbuszowej nasz
projekt z bardzo wysoką oceną na drugim miejscu w kraju.
Gratuluję twórcom projektu „Kanalizacja ruchu turystycznego na obszarze
Natura 2000 w Puszczy Sandomierskiej” wielkiego sukcesu. Życzę realizatorom
przedsięwzięcia równie wielkiego zapału i jak najmniej przeszkód, bo przecież jest to
jeden z trzech projektów w kraju, który zostanie wykonany. .
Bartłomiej Peret