C 78/76 - Steinike

Zbiór Orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji 1977 r.
str. 00595
WYROK TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWOŚCI
z dnia 22 marca 1977 r.
Steinike & Weinlig przeciwko Republice Federalnej Niemiec
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym: Verwaltungsgericht
Frankfurt am Main (Sąd Administracyjny we Frankfurcie nad Menem) - Niemcy
Sprawa 78-76
Terminy kluczowe
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Opłaty celne – Opłaty o równoważnym
skutku – Pobór opłat po przekroczeniu
granicy
9.
Podatki wewnętrzne – Towary importowane – Produkt krajowy – Dyskryminacja
– Pojęcie
Pomoc państwa – Zgodność z prawem
wspólnotowym – Dochodzenie roszczeń
przez osoby – Niedopuszczalność z wyjątkiem przypadków przewidzianych w art. 92
w odniesieniu do środków przewidzianych
w art. 93 ust. 2 i art. 94 Traktatu
(Traktat EWG, art. 95)
Podsumowanie
Pomoc państwa – Art. 92 Traktatu EWG
1.
Traktat, którego art. 93 nakłada na Komi– Wykładnia – Stosowanie – Sąd krajowy
sję obowiązek nieustannej kontroli i nad– Jurysdykcja – Ograniczenia – Wystąpiezoru nad udzielaną pomoc, przewiduje, że
nie na drogę sądową
stwierdzenie ewentualnej niezgodności danej
(Traktat EWG, art. 92, art. 93)
pomocy ze wspólnym rynkiem, podlegające
kontroli sądowej, winno nastąpić w drodze
Pomoc państwa – Przedsiębiorstwa i prostosownej procedury, której wszczęcie należy
dukcja w rozumieniu art. 92 Traktatu EWG
do kompetencji Komisji. Zainteresowane stro– Pojęcia
ny nie mogą zatem, powołując się na art. 92
Traktatu, samodzielnie podważać zgodności
Pomoc państwa – Zakaz – Zakres stosowapomocy z prawem wspólnotowym przed sądania
mi krajowymi, kierując do nich wniosek o wy(Traktat EWG, art. 92)
danie orzeczenia w kwestii zgodności pomocy
w postępowaniu głównym lub incydentalnym.
Pomoc państwa – Pojęcie – Środki podejPrawo to przysługuje sądom krajowym jedynie
mowane przez władze publiczne – Finanw przypadku, w którym postanowienia art. 92
sowanie – Opłaty nakładane na przedsięzostały doprecyzowane przez postanowienia
biorstwa przez władze publiczne
ogólne zawarte w art. 94 lub też przez kon(Traktat EWG, art. 92)
kretne decyzje na mocy art. 93 ust. 2.
Państwa Członkowskie – Zobowiązania – Na2.
Postanowienia art. 93 nie wykluczają skierowaruszenie – Naruszenia przez pozostałe Pańnia przez sąd krajowy do Trybunału Sprawiestwa Członkowskie – Uzasadnienie – Brak
dliwości zapytania o wykładnię art. 92 Traktatu, jeżeli sąd krajowy uzna, iż decyzja ta jest
Opłaty celne – Opłaty o równoważnym
dlań niezbędna dla wydania orzeczenia; jednak
skutku – Podatki wewnętrzne – Rozróżw przypadku braku przepisów wykonawczych
nienie – Kryteria
w rozumieniu art. 94 Traktatu, sąd krajowy nie
(Traktat EWG, art. 9, art. 95)
–7–
Zbiór Orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji 1977 r.
jest właściwy do orzekania w kwestii, czy istnie- 8.
jąca pomoc, co do której Komisja nie wydała
decyzji nakazującej Państwu Członkowskiemu
jej zniesienie lub zmianę, lub też nowa pomoc
udzielona zgodnie z postanowieniami art. 93
ust. 3, jest niezgodna z Traktatem.
3.
4.
5.
6.
7.
Art. 92 obejmuje wszystkie przedsiębiorstwa
publiczne i prywatne oraz ich gałęzie produkcji, z zastrzeżeniem warunku zawartego w art. 9.
90 ust. 2.
str. 00595
Jeżeli dana opłata spełnia warunki opłaty
o skutku równoważnym do opłaty celnej, fakt,
że jest ona pobierana na etapie marketingu
lub przetwarzania produktu po przekroczeniu
granicy, jest bez znaczenia w przypadku, w którym pobór opłaty następuje wyłącznie z powodu
przekroczenia granicy, co wyłącza z podobnego
opodatkowania produkt krajowy.
Dyskryminacja, której zakazuje art. 95 Traktatu, generalnie nie zachodzi w przypadku,
w którym produkty krajowe oraz produkty
importowane podlegające dalszemu przetworzeniu są obłożone podatkami wewnętrznymi,
których wysokość, sposób ustalania i pobierania nie zależą od źródła ich pochodzenia.
Zakaz zawarty w art. 92 ust. 1 Traktatu obejmuje wszelką pomoc udzieloną przez Państwo
Członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych, bez względu na fakt, czy pomoc zostaje udzielona bezpośrednio przez państwo,
czy też przez instytucje publiczne lub prywatne
powołane przez państwo do zarządzania poStrony
mocą.
W sprawie 78/76,
Fakt, że środek przyjęty przez władzę publiczną i faworyzujący niektóre przedsiębiorstwa
wniosek skierowany do Trybunału w trybie
lub produkty jest finansowany w całości lub
art. 177 Traktatu EWG przez Verwaltungsgeczęściowo z opłat nałożonych na te przedsięricht Frankfurt (Niemcy) o wydanie orzeczebiorstwa przez władzę publiczną, nie pozbawia
nia w trybie prejudycjalnym w postępowaniu
danego środka charakteru nieodpłatnej korzytoczącym się przed tym sądem między:
ści.
firma Steinike & Weinlig, z siedzibą w HamNie jest możliwe, aby jakiekolwiek naruszenie
burgu,
przez Państwo Członkowskie zobowiązania
przeciwko
nałożonego mocą Traktatu uzasadniał fakt,
że inne Państwa Członkowskie również nie
Republice Federalnej Niemiec, reprezenwywiązują się z tego zobowiązania.
towanej przez Bundesamt für Ernährung
und Forstwirtschaft (Federalny Urząd ds.
W systemie Traktatu nie jest możliwe, aby ta
Żywności i Leśnictwa)
sama opłata należała jednocześnie do kategorii
opłat o skutku równoważnym do należności
Istota sprawy
celnych w rozumieniu art. 9, 12 i 13 Traktaw sprawie wykładni art. 9 ust. 1, art. 12, art.
tu oraz do kategorii podatków wewnętrznych
13 ust. 2, art. 92, art. 93 i art. 95 Traktatu
w rozumieniu art. 95 Traktatu ze względu
EWG.
na fakt, że art. 9 i 12 zakazują Państwom
Członkowskim wprowadzania pomiędzy sobą
nowych opłat celnych w przywozie i wywozie,
TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI
jak również wszelkich innych opłat o równoważnym skutku, natomiast art. 95 ogranicza
WSPÓLNOT EUROPEJSKICH
się do zakazu dyskryminacji produktów innych
Państw Członkowskich poprzez stosowanie podatków wewnętrznych.
wydaje następujący
–8–
Zbiór Orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji 1977 r.
Wyrok
Motywy
1
Mocą postanowienia z dnia 10 czerwca 1976 r., które wpłynęło do kancelarii
Trybunału w dniu 2 sierpnia 1976 r., Verwaltungsgericht Frankfurt am Main (Sąd
Administracyjny we Frankfurcie nad Menem) skierował w trybie art. 177 Traktatu
EWG szereg pytań dotyczących wykładni
artykułów 9 , 12 , 13 , 92 , 93 i 95 Traktatu. 2
Pytania te wynikły w trakcie postępowania
toczącego się pomiędzy niemieckim przedsiębiorstwem, jako skarżącym w postępowaniu głównym, oraz Republiką Federalną
Niemiec, reprezentowaną przez Bundesamt
für Ernährung und Forstwirtschaft. Pytania
te dotyczą zgodności z prawem wspólnotowym opłaty w wysokości 20 000 DEM,
którą nałożono na skarżące przedsiębiorstwo z tytułu przetwarzania koncentratów
owoców cytrusowych importowanych
z Włoch i szeregu krajów trzecich. Celem
tej opłaty, podobnie jak różnych innych
funduszy, jest dofinansowanie Absatzforderungsfonds der Deutschen Land-,
Forst– und Ernährungswirtschaft (Funduszu Wspierania Zbytu Niemieckiej Gospo3
darki Rolnej, Leśnej i Spożywczej, zwanego
dalej „funduszem”) ustanowionego mocą
ustawy federalnej z dnia 26 czerwca 1969
r. Zgodnie z § wspomnianej ustawy, celem
funduszu, wspomaganego przez finansowaną i kontrolowaną przezeń instytucję pod
nazwą „Zentrale Marketinggesellschaft der
Deutschen Agrarwirtschaft” (Centralne Towarzystwo Marketingu Niemieckiej Gospodarki Rolnej), jest „centralne wspieranie, za
pomocą nowoczesnych środków i metod,
sprzedaży i wykorzystania produktów niemieckiego przemysłu rolno-spożywczego
i niemieckiego leśnictwa poprzez otwieranie i umacnianie rynków zbytu w kraju 4
i zagranicą”. Świadczenie pomocy na rzecz
niemieckiego przemysłu żywnościowego
następuje bez względu na fakt, czy pro–9–
str. 00595
dukty wytwarzane są z surowców krajowych, czy też z półproduktów wytworzonych w kraju lub sprowadzonych z innego
Państwa Członkowskiego. Komisja, którą
Republika Federalna Niemiec uprzedziła
o planowanym wprowadzeniu pomocy
zgodnie z art. 93 ust. 3 Traktatu EWG, nie
zgłosiła do niej zastrzeżeń, zatem z punktu
widzenia procedury przewidzianej w art.
93 Traktatu EWG rzeczone przepisy prawne zostały wprowadzone prawidłowo.
Skarżący w postępowaniu głównym utrzymuje, że pobierane od niego opłaty naruszają postanowienia Traktatu oraz są pobierane bezpodstawnie, ponieważ ich celem
jest z jednej strony finansowanie pomocy
niezgodnej z art. 92 Traktatu, z drugiej zaś
– skoro zostały pobrane w związku z przetwarzaniem koncentratów owoców cytrusowych pochodzących z innych Państw Członkowskich, mimo że w kraju przywozu nie
występuje produkt o podobnym charakterze
– stanowią albo opłaty o skutku równoważnym do opłat celnych zabronione na mocy
art. 9, 12 i 13 Traktatu, albo podatki wewnętrzne dyskryminujące produkt z innego
Państwa Członkowskiego z naruszeniem art.
95 Traktatu EWG.
Ustawa federalna z dnia 23 marca 1972
r. przewiduje, że nie należy pobierać
spornych opłat w związku z przetwarzaniem przez niemieckie przedsiębiorstwo
„produktów, które nie rosną w sposób
naturalny w warunkach klimatycznych
terytorium, na którym obowiązuje dana
ustawa (o funduszu)”, zatem koncentraty
owoców cytrusowych są z tych opłat wyłączone. Sporna opłata obejmują natomiast
te koncentraty owoców cytrusowych, które sprowadzono i poddano przetworzeniu
przed wejściem w życie ustawy z 23 marca
1972 r.
Pytania skierowane w ramach wniosku
o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym należy rozpatrzyć w świetle powyższych ustaleń.
Zbiór Orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji 1977 r.
Pytanie pierwsze
5
Verwaltungsgericht po pierwsze zapytuje, czy zasady proceduralne przewidziane
w art. 93 Traktatu EWG wykluczają możliwość uzyskania przez sąd krajowy orzeczenia w trybie prejudycjalnym w sprawie
art. 93 Traktatu EWG, i w konsekwencji
wydanie przezeń decyzji w kwestii zastosowania tego przepisu. Celem pytania jest
wyjaśnienie, do jakiego stopnia sądy krajowe mogą powoływać się na art. 92 Traktatu w ramach systemów prawnych Państw
Członkowskich, czy to na wniosek stron,
czy z własnej inicjatywy.
6
Art. 92 ust. 1 przewiduje: „Z zastrzeżeniem
8
odstępstw przewidzianych w niniejszym
Traktacie, wszelka pomoc przyznawana
przez Państwo Członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek
formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem
konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym
przedsiębiorstwom lub gałęziom produkcji, jest niezgodna ze wspólnym rynkiem
w zakresie, w jakim wpływa na wymianę 9
handlową między Państwami Członkowskimi”. Art. 92 ust. 2 wymienia trzy rodzaje pomocy, która nie jest objęta zakazem
przewidzianym w art. 92 ust. 1, zaś art. 93
ust. 3 podaje trzy kolejne rodzaje pomocy,
które w niektórych okolicznościach mogą
zostać uznane za zgodne ze wspólnym rynkiem, oraz upoważnia Radę do określenia
kolejnych kategorii pomocy, które mogą
skorzystać z wyłączenia spod zakazu określonego w art. 92 ust. 1.
7
Trzeci akapit art. 93 ust. 2 Traktatu przewiduje: „Na wniosek Państwa Członkowskiego Rada, stanowiąc jednomyślnie, może
zdecydować, że pomoc, którą to Państwo
przyznaje lub zamierza przyznać, będzie
uznana za zgodną ze wspólnym rynkiem,
na zasadzie odstępstwa od postanowień
artykułu 92 lub rozporządzeń przewidzianych w artykule 94, jeśli wyjątkowe
okoliczności uzasadniają taką decyzję. Jeśli
w odniesieniu do danej pomocy Komisja
– 10 –
str. 00595
wszczęła procedurę przewidzianą w pierwszym akapicie niniejszego ustępu, wystąpienie zainteresowanego Państwa z wnioskiem skierowanym do Rady powoduje
zawieszenie tej procedury do czasu zajęcia
stanowiska przez Radę”. Rada, na mocy
art. 94 Traktatu, może „wydać wszelkie
właściwe rozporządzenia w celu zastosowania artykułów 92 i 93 oraz w szczególności
może określić warunki stosowania art. 93
ust. 3 i kategorie pomocy zwolnione z tej
procedury”. Na koniec należy także zważyć
na uprawnienia nadane Radzie mocą art.
12 Traktatu w odniesieniu do produktów
rolnych.
Postanowienia te pokazują, że zakaz zawarty w art. 92 ust. 1 nie jest ani bezwzględny,
ani bezwarunkowy, ponieważ art. 92 ust.
3 i art. 93 ust. 2 przyznają Komisji szeroki margines uznania, zaś Radzie rozległe
uprawnienie do zatwierdzania pomocy na
zasadzie odstępstwa od ogólnego zakazu
zawartego w art. 92 ust. 1.
Orzekając w niniejszych sprawach, czy
dana pomoc jest zgodna ze wspólnym
rynkiem, należy uwzględnić i ocenie złożone czynniki ekonomiczne podlegające
szybkim zmianom. Art. 93 Traktatu przewiduje specjalną procedurę, w ramach której Komisja stale bada systemy pomocy.
W odniesieniu do pomocy, którą wprowadzono przed wejściem w życie Traktatu, art. 93 ust. 2 przewiduje, że Komisja
może przyjąć decyzję nakazującą Państwu
Członkowskiemu jej zniesienie bądź zmianę w terminie określonym przez Komisję.
W odniesieniu do nowej pomocy, którą
Państwa Członkowskie zamierzają wprowadzić, przewiduje się specjalną procedurę,
której pominięcie oznacza, że pomoc nie
została prawidłowo wprowadzona. Z przytoczonych rozważań należy wnioskować,
że Traktat, zapewniając mocą art. 93 stałą
kontrolę i nadzór Komisji nad udzielaną
pomocą, stawia sobie za cel, aby ustalanie ewentualnej niezgodności pomocy ze
Zbiór Orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji 1977 r.
wspólnym rynkiem, podlegające kontroli
Trybunału, odbywało się w oparciu o odpowiednią procedurę, której wszczęcie należy
do obowiązku Komisji.
10
Zatem zainteresowane strony nie mogą samodzielnie podważać przed sądami krajowymi zgodności pomocy z prawem wspólnotowym, powołując się jedynie na art.
92 Traktatu, ani tez zwracać się do sądów
krajowych o wydanie orzeczenia w kwestii
zgodności w postępowaniu głównym lub
incydentalnym. Prawo to przysługuje im
natomiast w przypadku, w którym postanowienia art. 92 zostaną skonkretyzowane
przez postanowienia ogólne przewidziane
w art. 94 lub określone decyzje wydane na
mocy art. 93 ust. 2.
11
Skarżący w postępowaniu głównym utrzymuje, że art. 12 rozporządzenia Rady nr
865/68 z dnia 28 czerwca 1968 r. w spra15
wie wspólnej organizacji rynku produktów
wytwarzanych z owoców i warzyw stanowi
konkretny przepis wykonawczy w rodzaju
wyżej przytoczonego środka, który pozwala zainteresowanym osobom powołać się
przez sądami krajowymi na art. 92 w celu
uznania danej pomocy państwa za niezgodną ze wspólnym rynkiem, w szczególności
zaś z daną organizacją rynku.
str. 00595
(w razie potrzeby w oparciu o procedurę przewidzianą w art. 177 Traktatu) i zastosowanie
postanowień zawartych w art. 92, niemniej
sądy te nie mogą orzekać niezgodności danej
pomocy państwa ze wspólnym rynkiem, za
wyjątkiem przypadków wprowadzenia pomocy z naruszeniem art. 93 ust. 3. Stąd też
sąd krajowy może mieć podstawę do wydania
orzeczenia w sprawie wykładni i zastosowania
pojęcia pomocy zawartego w art. 92 w celu
stwierdzenia, czy pomoc państwa wprowadzoną z pominięciem wstępnej procedury
kontrolnej przewidzianej w art. 93 ust. 3 należało uczynić przedmiotem owej procedury.
Tak czy inaczej, sądy krajowe kierujące na
mocy art. 177 Traktatu wniosek o wydanie
orzeczenia w trybie prejudycjalnym muszą
samodzielnie zdecydować, czy odpowiedzi
na dane pytania są konieczne do wydania
przez nie orzeczenia.
Zatem odpowiedź na pytanie pierwsze
brzmi, że postanowienia art. 93 Traktatu
nie wykluczają możliwości skierowania
przez sąd krajowy do Trybunału Sprawiedliwości zapytania o wykładnię art. 92
Traktatu, jeżeli sąd ten uzna, iż decyzja ta
jest dlań niezbędna dla wydania orzeczenia; niemniej w przypadku braku przepisów wykonawczych w rozumieniu art. 94
Traktatu, sąd krajowy nie jest właściwy do
orzekania w kwestii, czy istniejąca pomoc,
co do której Komisja nie wydała decyzji
nakazującej Państwu Członkowskiemu jej
zniesienie lub zmianę, lub też nowa pomoc
udzielona zgodnie z postanowieniami art.
93 ust. 3, jest niezgodna z Traktatem.
12
Rzeczony art. 12 stanowi, co następuje: „Z
zastrzeżeniem innych postanowień przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu,
art. 92, 93 i 94 Traktatu stosuje się do produkcji i handlu produktami wymienionymi
w art. 1”.
13
Zgodnie z art. 42 Traktatu art. 12 stanowi, że postanowienia artykułów 92 do 94
Pytanie drugie
stosują się do produktów rolnych objętych
rozporządzeniem nr 865/68, nie zmienia- 16
Następnie sąd krajowy zapytuje, czy wyjąc jednak charakteru ani zakresu owych
rażenie „przedsiębiorstwom lub gałęziom
postanowień.
produkcji” w art. 92 Traktatu EWG odnosi
się wyłącznie do przedsiębiorstw prywatPrzytoczone powyżej ograniczenia w zakresie
nych, czy może obejmuje też instytucje
powoływania się na art. 92 nie wykluczają
prawa publicznego, które nie są nastawione
jednak możliwości kierowania spraw do
na przynoszenie dochodów.
sądów krajowych z wnioskiem o wykładnię
14
– 11 –
Zbiór Orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji 1977 r.
17
Art. 90 ust.1 Traktatu stanowi, że: „Państwa 21
Członkowskie w odniesieniu do przedsiębiorstw publicznych i przedsiębiorstw,
którym przyznają prawa specjalne lub wyłączne, nie wprowadzają ani nie utrzymują
żadnego środka sprzecznego z normami
niniejszego Traktatu, w szczególności
z normami przewidzianymi w artykułach
7 i w 85-94.” Art. 90 ust. 2 przewiduje,
że: „Przedsiębiorstwa upoważnione do zarządzania zasługami świadczonymi w ogólnym interesie gospodarczym lub mające
charakter monopolu skarbowego, podlegają normom niniejszego Traktatu, zwłaszcza
22
regułom konkurencji, w granicach, w jakich ich stosowanie nie stanowi prawnej
lub faktycznej przeszkody w wykonywaniu
poszczególnych zadań im powierzonych.
Rozwój handlu nie powinien być naruszony w sposób pozostający w sprzeczności
z interesem Wspólnoty”.
18
str. 00595
Zakaz zawarty w art. 92 ust. 1 Traktatu obejmuje wszelką pomoc udzieloną przez Państwo Członkowskie lub przy użyciu zasobów
państwowych, bez względu na fakt, czy pomoc zostaje udzielona bezpośrednio przez
państwo, czy też przez instytucje publiczne
lub prywatne powołane przez państwo do
zarządzania pomocą. W zastosowaniu art. 92
należy w pierwszym rzędzie zwrócić uwagę
na konsekwencje tej pomocy dla uprzywilejowanych przedsiębiorstw lub producentów,
nie zaś na status instytucji powołanych do
rozdziału i zarządzania pomocą.
Fakt, że środek przyjęty przez władzę publiczną, który faworyzuje niektóre przedsiębiorstwa lub produkty, jest w części lub
całości finansowany z opłat nałożonych
przez władze publiczne oraz pobierany od
wyznaczonych przedsiębiorstw, nie pozbawia danego środka charakteru nieodpłatnej
korzyści.
Z powyższego wynika, że z zastrzeżeniem
warunku przewidzianego w art. 90 ust. 2
Traktatu, art. 92 obejmuje wszystkie przed- Pytanie piąte
siębiorstwa publiczne i prywatne oraz ich
23
Piąte pytanie dotyczy kwestii, czy w przygałęzie produkcji.
padku, w którym agencja państwowa prowadzi działania związane z badaniem rynku
i reklamą na terenie własnego kraju oraz
Pytania trzecie i czwarte
zagranicą, które to działania są również
19
Po trzecie sąd krajowy zapytuje, czy wyrapodejmowane przez podobne instytucje
żenie „lub [pomoc udzielona] przy użyciu
w pozostałych państwach Wspólnoty, fakt
zasobów państwowych” jest spełnione,
ten zakłóca konkurencję i wymianę handlojeżeli agencja państwowa sama otrzymuje
wą między Państwami Członkowskimi.
pomoc od państwa lub od przedsiębiorstw
24
Nie jest możliwe, aby naruszenie przez
prywatnych. Czwarte pytanie dotyczy
Państwo Członkowskie traktatowego zokwestii, czy pomoc w sensie przyznania
bowiązania związanego z zakazem ustanieodpłatnej korzyści zachodzi również
nowionym w art. 92 uzasadniał fakt, że
wówczas, gdy odbiorca pomocy nie jest
inne Państwa Członkowskie również nie
prywatnym przedsiębiorstwem, lecz agenprzestrzegają tego zobowiązania. Skutki
cją państwową, oraz czy można uznać tę
zakłóceń konkurencji w zakresie handlu
pomoc za nieodpłatną, jeżeli opłata pobiemiędzy Państwami Członkowskimi nie
rana od pojedynczego przedsiębiorstwa jest
znoszą się wzajemnie, lecz ulegają skumunieznaczna w stosunku do łącznej kwoty
lowaniu, mnożąc szkodliwe konsekwencje
dofinansowania.
dla wspólnego rynku.
20
Pytania te należy rozpatrzyć łącznie.
– 12 –
Zbiór Orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji 1977 r.
Pytania szóste i siódme
25
26
27
28
Pytanie szóste poddaje pod rozwagę Trybunału kwestię, czy opłata, która nie jest pobierana bezpośrednio od importowanego
produktu, lecz z tytułu jego przetworzenia,
stanowi opłatę o skutku równoważnym do
opłaty celnej na mocy art. 9 ust. 1, art. 12
i art. 13 ust. 2 Traktatu EWG. W pytaniu siódmym wnosi się o wyjaśnienie, czy
obłożenie podatkiem „produktów innych
Państw Członkowskich” nie w momencie przywozu, lecz dopiero w trakcie ich
przetwarzania, powoduje dyskryminację
w rozumieniu art. 95 Traktatu EWG.
Oba pytania dotyczą rozróżnienia między
opłatą o skutku równoważnym do opłaty celnej w rozumieniu artykułów 9, 12
i 13 Traktatu a podatkami wewnętrznymi w rozumieniu art. 95; ich celem jest
umożliwienie sądowi krajowemu zaliczenia
opłaty na rzecz funduszu do jednej z tych 29
dwóch kategorii. Pytania te należy zatem
rozpatrzyć łącznie.
W systemie Traktatu nie jest możliwe, aby
jedna opłata należała jednocześnie do obu
wspomnianych kategorii, ze względu na fakt,
że art. 9 i 12 zakazują Państwom Członkowskim wprowadzania pomiędzy sobą nowych
opłat celnych w przywozie i wywozie, jak
również wszelkich innych opłat o równoważ- 30
nym skutku, natomiast art. 95 ogranicza się
do zakazu dyskryminacji produktów innych
Państw Członkowskich poprzez stosowanie
podatków wewnętrznych.
Zgodnie z wyrokiem z dnia 18 czerwca
1975 r. (wyrok w sprawie 94/74 IGAV,
Zb. Orz. str. 710), na który powołuje się
sąd krajowy, zakaz ustanowiony w art. 13
ust. 2 obejmuje każdy podatek pobierany w momencie importu lub w związku
z importem, który będąc podatkiem od
konkretnego importowanego produktu,
nie pobieranym jednak od podobnego
produktu krajowego, powoduje takie samo
ograniczenie swobodnego przepływu towa– 13 –
str. 00595
rów co opłata celna, poprzez podniesienie
kosztów własnych owego produktu. Zasadniczą cechą opłaty o skutku równoważnym
do opłaty celnej, która odróżnia ją od podatków wewnętrznych, jest fakt, że nakłada
się ją wyłącznie na produkt importowany,
podczas gdy podatki wewnętrzne pobierane są zarówno od produktów importowanych, jak i krajowych.
Opłata obejmująca zarówno produkty
importowane, jak i podobne im produkty
krajowe, mogłaby jednak stanowić opłatę
o skutku równoważnym do opłaty celnej,
gdyby jedynym celem tego rodzaju opłaty,
obejmującej określoną grupę produktów,
było finansowanie działań o korzystnym
skutku dla opodatkowania tych produktów
krajowych, polegającym na całkowitym lub
częściowym sfinansowaniu podatku od
tych produktów.
W przypadku, gdy dana opłata spełnia warunki charakteryzujące opłatę o skutku równoważnym do opłaty celnej, fakt, że jest ona
pobierana na etapie marketingu lub przetwarzania produktu, już po przekroczeniu
przezeń granicy, nie ma znaczenia, jeżeli
jedynym powodem jej poboru jest przekroczenie granicy, co wyklucza z podobnego
opodatkowania produkt krajowy.
Opłaty stosowane regularnie, w oparciu o takie same kryteria, w odniesieniu do produktów krajowych i importowanych w ramach
ogólnego systemu podatków wewnętrznych
nie stanowią opłat o skutku równoważnym
do opłat celnych. Nie stanowią ich także
wtedy, gdy nie istnieje produkt krajowy podobny do produktu importowanego, pod
warunkiem, że dana opłata obejmuje całą
klasę produktów krajowych lub zagranicznych, traktowanych jednakowo bez względu
na źródło ich pochodzenia. Celem art. 95
Traktatu jest zniesienie bezpośredniej lub
pośredniej dyskryminacji produktów importowanych, a nie zapewnienie im uprzywilejowanego opodatkowania w stosunku
do produktów krajowych.
Zbiór Orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji 1977 r.
Dyskryminacja, której zakazuje art. 95 Trak- 2.
tatu, generalnie nie zachodzi w przypadku,
w którym produkty krajowe oraz produkty
importowane podlegające dalszemu przetworzeniu są obłożone podatkami wewnętrznymi,
3.
których wysokość, sposób ustalania i pobierania nie zależą od źródła ich pochodzenia.
Decyzja w sprawie kosztów
31
Koszty poniesione przez rząd Republiki
Federalnej Niemiec oraz Komisję Wspólnot Europejskich, które przedstawiły swoje
4.
uwagi Trybunałowi, nie podlegają odzyskaniu. Ponieważ niniejsze postępowanie
w zakresie, w jakim dotyczy ono stron
postępowania głównego, stanowi jedynie
krok w postępowaniu toczącym się przez
sądem krajowym, decyzja w sprawie kosztów należy do sądu krajowego.
5.
Sentencja
Na tej podstawie,
Trybunał Sprawiedliwości
w odpowiedzi na pytania skierowane doń 6.
przez Verwaltungsgericht Franfurt mocą
postanowienia z dnia 10 czerwca 1976 r.
orzeka, co następuje:
1.
Postanowienia art. 93 nie wykluczają możliwości skierowania przez sąd krajowy do
Trybunału Sprawiedliwości zapytania o wykładnię art. 92 Traktatu, jeżeli sąd krajowy
uzna, iż decyzja ta jest dlań niezbędna dla
wydania orzeczenia; niemniej w przypadku
7.
braku przepisów wykonawczych w rozumieniu art. 94 Traktatu, sąd krajowy nie
jest właściwy do orzekania w kwestii, czy
istniejąca pomoc, co do której Komisja nie
wydała decyzji nakazującej Państwu Członkowskiemu jej zniesienie lub zmianę, lub
też nowa pomoc udzielona zgodnie z postanowieniami art. 93 ust. 3, jest niezgodna
z Traktatem.
– 14 –
str. 00595
Art. 92 obejmuje wszystkie przedsiębiorstwa publiczne i prywatne oraz ich gałęzie
produkcji, z zastrzeżeniem warunku zawartego w art. 90 ust. 2.
Zakaz zawarty w art. 92 ust. 1 Traktatu
obejmuje wszelką pomoc udzieloną przez
Państwo Członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych, bez względu na fakt,
czy pomoc zostaje udzielona bezpośrednio przez państwo, czy też przez instytucje
publiczne lub prywatne powołane przez
państwo do zarządzania pomocą.
Fakt, że środek przyjęty przez władzę publiczną, który faworyzuje niektóre przedsiębiorstwa lub produkty, jest finansowany
w całości lub częściowo z opłat nałożonych na te przedsiębiorstwa przez władzę
publiczną, nie pozbawia danego środka
charakteru nieodpłatnej korzyści.
Nie jest możliwe, aby naruszenie przez
Państwo Członkowskie traktatowego zobowiązania związanego z zakazem ustanowionym w art. 92 uzasadniał fakt, że
inne Państwa Członkowskie również nie
przestrzegają tego zobowiązania.
W przypadku, gdy dana opłata spełniona
warunki charakteryzujące opłatę o skutku
równoważnym do opłaty celnej, fakt, że jest
ona pobierana na etapie marketingu lub
przetwarzania produktu, już po przekroczeniu przezeń granicy, nie ma znaczenia,
jeżeli jedynym powodem jej poboru jest
przekroczenie przez dany produkt granicy,
co wyklucza z podobnego opodatkowania
produkt krajowy.
Dyskryminacja, której zakazuje art. 95
Traktatu, generalnie nie zachodzi w przypadku, w którym produkty krajowe oraz
produkty importowane podlegające dalszemu przetworzeniu są obłożone podatkami
wewnętrznymi, których wysokość, sposób
ustalania i pobierania nie zależą od źródła
ich pochodzenia.