Program nauczania języka angielskiego z poszerzonymi

Transkrypt

Gimnazjum z Oddziałami Integracyjnymi Nr 1
im. Stanisława Wyspiańskiego w Olkuszu
Program nauczania
języka angielskiego
z poszerzonymi
komponentami
kulturowymi
kurs kontynuacyjny dla gimnazjum
poziom III.1
Marzena Herzyk, Ewa Hołaj-Dryńska, Anna Krzystanek,
Danuta Majcherkiewicz, Justyna Tarnowska
2011
Autorki są nauczycielkami języka angielskiego w Gimnazjum z Oddziałami Integracyjnymi Nr 1 im.
Stanisława Wyspiańskiego w Olkuszu. Współpracują ze sobą od wielu lat. Były organizatorkami Roku
Brytyjskiego propagującego brytyjską literaturę, sztukę, historię i muzykę. Posiadając wykształcenie w
zakresie innych przedmiotów, skutecznie włączają w nauczanie języka angielskiego treści
międzyprzedmiotowe. Są autorkami „Własnego programu nauczania języka angielskiego z poszerzonymi
elementami historii, literatury i kulturoznawstwa”, który otrzymał status innowacji pedagogicznej w
2008 roku. W latach 2008 – 2011 zrealizowały w Gimnazjum Nr 1 w Olkuszu wyżej wspomnianą
innowację pedagogiczną, wysoko ocenioną przez uczniów i rodziców. Doświadczenia z tym związane
wykorzystały do stworzenia niniejszego programu nauczania zgodnego z wymaganiami nowej podstawy
programowej.
Marzena Herzyk posiada kwalifikacje i doświadczenie w zakresie nauczania języka rosyjskiego, języka
polskiego i języka angielskiego. Jest egzaminatorem maturalnym z języka angielskiego.
Ewa Hołaj-Dryńska uczy historii i języka angielskiego. Posiada doświadczenie w pracach Komisji Konkursu
Historycznego. Inicjatorka projektowego nauczania poprzez szkolne gazetki i konkursy historyczne. Jest
egzaminatorem gimnazjalnym z języka angielskiego.
Anna Krzystanek posiada kwalifikacje do nauczania geografii i uczy języka angielskiego.
Współorganizatorka konkursów języka angielskiego. Jest egzaminatorem gimnazjalnym z języka
angielskiego.
Danuta Majcherkiewicz jest hydrogeologiem i uczy języka angielskiego. Inicjatorka nauczania elementów
przedmiotów matematyczno-przyrodniczych na lekcjach języka angielskiego. Jest egzaminatorem
maturalnym z języka angielskiego.
Justyna Tarnowska jest wykwalifikowanym bibliotekarzem z dużym doświadczeniem i nauczycielką języka
angielskiego. Jest egzaminatorem maturalnym z języka angielskiego.
2
Spis treści
WSTĘP ................................................................................................................................................. 5
I.
1.
Ogólna charakterystyka programu ...................................................................................................... 5
2.
Główne założenia programu ............................................................................................................... 5
Rozwiązania programowe ..................................................................................................................... 5
Rozwiązania organizacyjne ................................................................................................................... 6
Rozwiązania metodyczne ...................................................................................................................... 6
3.
Warunki realizacji programu .............................................................................................................. 6
CELE KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA ......................................................................................... 7
II.
1.
Cele ogólne ........................................................................................................................................ 7
2.
Zadania szkoły ................................................................................................................................... 7
3.
Cele i wymagania szczegółowe .......................................................................................................... 8
4.
Cele wychowawcze ............................................................................................................................ 9
III.
TREŚCI NAUCZANIA I PRZEWIDYWANY POZIOM OSIĄGNIĘĆ UCZNIA ............................. 9
1.
Słownictwo ........................................................................................................................................ 9
2.
Sprawności językowe ....................................................................................................................... 10
3.
Reagowanie na wypowiedzi ............................................................................................................. 11
4.
Przetwarzanie tekstu ........................................................................................................................ 12
5.
Funkcje językowe ............................................................................................................................ 12
6.
Struktury gramatyczne ..................................................................................................................... 14
7. Szczegółowe treści nauczania komponentów kulturowych w klasie II i III i poziom założonych
osiągnięć uczniów ................................................................................................................................... 16
Historia Wielkiej Brytanii klasa II ...................................................................................................... 17
Kulturoznawstwo brytyjskie klasa II .................................................................................................. 22
Literatura brytyjska klasa II............................................................................................................... 24
Historia USA klasa III ........................................................................................................................ 25
Kulturoznawstwo USA klasa III ......................................................................................................... 28
Literatura amerykańska klasa III ........................................................................................................ 30
8. Szczegółowe treści nauczania wymowy i alfabetu fonetycznego oraz założony poziom osiągnięć
ucznia ..................................................................................................................................................... 31
IV.
REALIZACJA PROGRAMU .......................................................................................................... 35
1.
Metody ............................................................................................................................................ 35
2.
Formy pracy..................................................................................................................................... 36
3.
Pomoce dydaktyczne. ....................................................................................................................... 36
4.
Techniki pracy ................................................................................................................................. 37
Nauczanie funkcji i sytuacji. ............................................................................................................... 37
Nauczanie sprawności słuchania. ........................................................................................................ 38
3
Nauczanie sprawności mówienia. ........................................................................................................ 39
Nauczanie sprawności czytania. .......................................................................................................... 40
Nauczanie sprawności pisania. ............................................................................................................ 41
Nauczanie słownictwa......................................................................................................................... 41
Nauczanie gramatyki........................................................................................................................... 42
Nauczanie wymowy. ........................................................................................................................... 43
Nauczanie zagadnień międzyprzedmiotowych / prace projektowe ....................................................... 44
Nauczanie zagadnień kulturowych / prace projektowe / drama ............................................................ 45
Nauczanie zagadnień kulturowych ...................................................................................................... 45
Techniki kształcenia samodzielnego uczenia się .................................................................................. 47
Techniki indywidualizacji pracy.......................................................................................................... 48
V.
OCENIANIE ...................................................................................................................................... 49
1.
Szczegółowe kryteria oceniania ....................................................................................................... 49
2.
Sposoby oceniania ........................................................................................................................... 59
3.
Techniki oceniania ........................................................................................................................... 59
4.
Ocena globalna ................................................................................................................................ 61
VI.
EWALUACJA PROGRAMU .......................................................................................................... 61
LITERATURA ........................................................................................................................................... 62
4
I.
WSTĘP
1. Ogólna charakterystyka programu
Niniejszy program został opracowany przez zespół nauczycieli języka angielskiego w Gimnazjum z Oddziałami
Integracyjnymi Nr 1 w Olkuszu. Program jest przeznaczony do realizacji w klasach I-III gimnazjum na poziomie III.1,
czyli na podbudowie wymagań dla II-go etapu edukacyjnego i odpowiada wymaganiom zawartym w Podstawie
programowej kształcenia ogólnego 1.
Program został opracowany na podstawie dostępnych programów nauczania języka angielskiego, a zwłaszcza
programów wydawnictw Longman, Cambridge i Macmillan, których autorzy dopuszczają modyfikacje w zależności od
specyficznych potrzeb uczniów i nauczycieli oraz warunków stwarzanych przez szkołę.
Program jest spójny z Europejskim Systemem Opisu Kształcenia Językowego i umożliwia prowadzenie procesu
dydaktycznego z wykorzystaniem nowych tendencji w dziedzinie nauczania i uczenia się.
2. Główne założenia programu
U podstaw niniejszego programu leży przeświadczenie, że uczeń i jego potrzeby są podmiotem procesu nauczania.
Uczniowie rozpoczynający III etap kształcenia prezentują bardzo różnorodny poziom znajomości języka. Jest grupa
uczniów, która osiągnęła wyższy niż przeciętny poziom rozwoju językowego, dzięki, albo własnym zdolnością, albo
dodatkowej ofercie edukacyjnej, często bardzo kosztownej. Jest również grupa ubogich, lecz wysoko
zmotywowanych uczniów, szczególnie ze środowisk wiejskich, którzy znacznie odstają od swoich rówieśników, jeśli
chodzi o znajomość języka obcego. Wynika to zarówno z problemów kadrowych jakie mają szkoły wiejskie, jak i małej
dostępności tej młodzieży do szeroko rozumianej oferty edukacyjnej, zarówno w zakresie kształcenia językowego, jak
i kulturowego. Obie grupy uczniów mają problem ze znalezieniem odpowiedniego poziomu nauczania języka w
gimnazjum. Celem naszego programu jest wypełnienie tej luki poprzez innowacyjne rozwiązania programowe,
organizacyjne i metodyczne.
Rozwiązania programowe
W dostępnych obecnie programach element socjokulturowy, choć obecny, nie jest jednak dostatecznie
rozbudowany. Nacisk jest położony głównie na rozwijanie sprawności językowych poprzez kształcenie językowe w
zakresie funkcji, gramatyki i słownictwa. Autorki programu są przekonane, iż znaczne poszerzenie kontekstu
kulturowego pozwoli na efektywniejsze doskonalenie sprawności językowych, oraz na wykształcenie otwartego i
wolnego od uprzedzeń młodego człowieka. Celowi temu służy wyodrębnienie w programie elementów historii,
literatury i kulturoznawstwa Wielkiej Brytanii i USA.
Niezbędnym elementem tego rozwiązania programowego jest dostępność materiałów i ćwiczeń. Autorki programu
przygotowują w tym celu zestaw opracowań w formie broszur z odpowiednim zestawem ćwiczeń dla każdego
ucznia począwszy od klasy drugiej.
Program przewiduje także kompleksowy kurs alfabetu fonetycznego w zapisie międzynarodowym. Uczniowie
zdobędą tym sposobem, niezbędny instrument do większej samodzielności w nauczaniu języka. Zwiększy się również
ich świadomość dotycząca problemów związanych z wymową angielską i próbą jej zapisu. Do nauczania alfabetu
fonetycznego przygotowane zostały broszury wraz z ćwiczeniami opracowanymi przez autorki programu.
Wszystkie dostępne programy przewidują wprowadzenie alfabetu fonetycznego jako elementu w ćwiczeniach
wymowy, ale jedynie jako niewielkie uzupełnienie lekcji.
1
Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia
ogólnego w poszczególnych typach szkół, Dz. U. z dnia 15 stycznia 2009 r., poz. 17, załącznik nr 4)
5
Program zakłada możliwość nauczania alfabetu fonetycznego na odrębnych jednostkach lekcyjnych w blokach po
4 do 5 lekcji w ramach godzin kształcenia językowego. Realizacja tych treści jest jednak z założenia opcjonalna i
zależna od decyzji nauczycieli prowadzących klasę.
Nauczanie alfabetu fonetycznego w ten sposób, nie oznacza rezygnacji z podstawowych założeń nauczania
wymowy, które są integralną częścią programu nauczania języka angielskiego.
Rozwiązania organizacyjne
Zajęcia powinny być prowadzone przez dwóch nauczycieli odpowiedzialnych za poszczególne sfery nauczania,
zwłaszcza kulturowe. Da to uczniom możliwość kontaktu z różnorodnymi metodami i technikami nauczania, a także z
różnymi modelami językowymi.
Program przeznaczony jest do realizacji w klasie podzielonej na grupy 10-15 uczniów w wymiarze 6 godzin
tygodniowo (około 540 godzin w cyklu kształcenia) podzielonych następująco:
 w klasie pierwszej 6 godzin kształcenia językowego (nauczyciele wymieniają się grupami po pierwszym
semestrze)
 w klasie drugiej 3 godziny kształcenia językowego i 3 godziny odpowiednio historii, literatury i
kulturoznawstwa brytyjskiego (nauczyciele uczą równocześnie obie grupy w wymiarze po 3 godziny każda
grupa)
 w klasie trzeciej 3 godziny kształcenia językowego i 3 godziny odpowiednio historii, literatury i
kulturoznawstwa USA (nauczyciele uczą równocześnie obie grupy w wymiarze po 3 godziny każda grupa)
Rozwiązania metodyczne
W celu jak najlepszego wykorzystania efektów swojej pracy uczniowie powinni otrzymać narzędzia, które pozwolą im
na samodzielną naukę i pracę w przyszłości. Celowi temu służy rozwijanie umiejętności samodzielnego uczenia się i
wskazywanie technik opanowania poszczególnych partii materiału.
Program kładzie duży nacisk na osiąganie celów kształcenia metodą pracy projektowej i techniką dramy. Jest to
szczególnie cenne w świetle oczekiwań autorów nowej podstawy programowej, którzy podkreślają dbałość o
wszechstronny rozwój ucznia i holistyczne podejście do całego procesu kształcenia. Język spełnia wówczas swoją
podstawową funkcje, narzędzia, które wykorzystujemy do zdobywania, przetwarzania i przekazywania treści.
Program zapewnia realizację wszystkich standardów wymagań do egzaminu gimnazjalnego zarówno na poziomie
podstawowym jak i rozszerzonym. Zapewnia to duża gama tekstów źródłowych i tekstów kultury oraz odpowiedni
dobór tekstów słuchanych. Umiejętność reagowania językowego będzie dodatkowo wzmocniona dzięki dużej ilości
dyskusji (fora dyskusyjne). Program zawiera wszystkie obszary tematyczne przewidziane jako podstawa zadań
egzaminacyjnych.
Zgodnie z nową podstawą programową uczniowie kończący III etap edukacyjny powinni osiągnąć co najmniej poziom
zaawansowania odpowiadający poziomowi A2, w sześciostopniowej skali poziomów biegłości w zakresie
poszczególnych umiejętności zdefiniowanej przez Radę Europy. Autorki programu zakładają, że większość
realizujących program uczniów osiągnie poziom wyższy. Będzie to możliwe dzięki rozwiązaniom zarówno
programowym jak i organizacyjnym przewidzianych przez program.
3. Warunki realizacji programu
Program stanowi propozycje dla uczniów zainteresowanych rozwijaniem swoich umiejętności językowych poprzez
poznawanie historii, literatury, geografii, sztuki i obyczajowości krajów anglojęzycznych. Poziom umiejętności
językowych określa się na podstawie testu diagnostycznego, który odbywa się pod koniec II etapu edukacyjnego tj. w
maju lub czerwcu danego roku. Stosownie do wyników testu dobierane są podręczniki dla każdej grupy.
6
Zajęcia prowadzone są w zespole klasowym podzielonym na dwie grupy w ilości 10 – 15 osób w grupie. Klasa ma
przydzielonych dwóch nauczycieli języka angielskiego, którzy specjalizują się w określonej tematyce zajęć i wspólnie
dokonują oceny osiągnięć uczniów.
Autorki programu przygotowują materiały do nauczania historii, literatury i kulturoznawstwa w formie broszur.
Każda broszura zawiera zestaw ćwiczeń o różnym poziomie trudności. Każdy uczeń posiada własne broszury.
Broszury dostępne są w bibliotece szkolnej.
Uczniowie i nauczyciele mają do dyspozycji odpowiednie pomoce dydaktyczne:
 odpowiednio dobrany do poziomu językowego kurs wraz z obudową
 słowniki i książki do gramatyki w pracowni językowej
 uproszczone wersje wszystkich przewidzianych programem lektur w bibliotece szkolnej
 filmy DVD przybliżające kulturę krajów anglojęzycznych
 pomoce wizualne w pracowni językowej
 pomoce elektroniczne: odtwarzacz płyt CD, rzutnik
 poradniki metodyczne
II.
CELE KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA
Zgodnie z obowiązującą podstawą programową, w procesie kształcenia ogólnego szkoła na III i IV etapie edukacyjnym
kształtuje u uczniów postawy sprzyjające ich dalszemu rozwojowi indywidualnemu i społecznemu, takie jak:
uczciwość, wiarygodność, odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie własnej wartości, szacunek dla innych ludzi,
ciekawość poznawcza, kreatywność, przedsiębiorczość, kultura osobista, gotowość do uczestnictwa w kulturze,
podejmowania inicjatyw oraz do pracy zespołowej. W rozwoju społecznym bardzo ważne jest kształtowanie postawy
obywatelskiej, postawy poszanowania tradycji i kultury własnego narodu, a także postawy poszanowania dla innych
kultur i tradycji. Szkoła podejmuje odpowiednie kroki w celu zapobiegania wszelkiej dyskryminacji.
1. Cele ogólne
1. Osiągnięcie poziomu opanowania języka obcego zapewniającego w miarę sprawną komunikację językową poprzez
wyposażenie ucznia w podstawowy zasób środków językowych z zakresu słownictwa, gramatyki, ortografii i fonetyki.
2. Rozumienie prostych wypowiedzi ustnych artykułowanych wyraźnie, w standardowej odmianie języka angielskiego
oraz prostych wypowiedzi pisemnych.
3. Samodzielne tworzenie przez ucznia krótkich, prostych i zrozumiałych wypowiedzi ustnych i pisemnych.
4. Reagowanie na wypowiedzi w typowych sytuacjach w sposób zrozumiały, adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej,
ustnie lub w formie prostego tekstu.
5. Umiejętność przetworzenia wypowiedzi oraz zmiany formy przekazu ustnego lub pisemnego.
6. Lepsze poznanie kultury i spraw życia codziennego kraju języka nauczanego.
2. Zadania szkoły
1. Rozwijanie w uczniach poczucia własnej wartości oraz wiary we własne możliwości językowe, m.in. przez
pozytywną informację zwrotną dotyczącą indywidualnych umiejętności językowych.
2. Stopniowe przygotowanie ucznia do samodzielności w procesie uczenia się języka obcego.
3. Zapewnienie uczniom możliwości stosowania języka jako narzędzia przy wykonywaniu zespołowych projektów,
zwłaszcza interdyscyplinarnych.
7
4. Rozwijanie w uczniach postawy ciekawości, otwartości i tolerancji wobec innych kultur.
3. Cele i wymagania szczegółowe
Program zakłada realizację powyższych zadań ogólnych w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych
zawartych w obowiązującej podstawie programowej.
1. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych umożliwiających komunikację w zakresie
następujących obszarów tematycznych: człowiek, dom, szkoła, praca, życie rodzinne i towarzyskie, żywienie, zakupy i
usługi, podróżowanie i turystyka, kultura, sport, zdrowie, nauka i technika, świat przyrody, życie społeczne oraz
elementy wiedzy o krajach anglojęzycznych i kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu międzykulturowego oraz
tematyki integracji europejskiej.
2. Uczeń rozumie ze słuchu krótkie, typowe wypowiedzi (np. rozmowy, komunikaty, instrukcje), artykułowane
wyraźnie, w standardowej odmianie języka oraz potrafi: zareagować na polecenie; określić główną myśl tekstu;
znaleźć w tekście określone informacje; określić intencje nadawcy i/lub kontekst wypowiedzi; rozróżnić formalny i
nieformalny styl wypowiedzi.
3. Uczeń rozumie proste wypowiedzi pisemne (np. napisy informacyjne, ogłoszenia, listy, proste artykuły prasowe i
teksty narracyjne) i potrafi: określić główną myśl tekstu lub poszczególnych jego części; znaleźć w tekście określone
informacje; odczytać intencje autora/nadawcy tekstu i/lub kontekst wypowiedzi; rozpoznać związki pomiędzy
poszczególnymi częściami tekstu: rozróżnić formalny lub nieformalny styl wypowiedzi.
4. Uczeń tworzy krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi ustne oraz potrafi: opisywać ludzi, przedmioty, zjawiska,
miejsca, czynności oraz doświadczenia swoje i innych osób; opowiadać o wydarzeniach życia codziennego;
przedstawiać fakty z przeszłości i teraźniejszości; relacjonować wydarzenia z przeszłości; wyrażać i uzasadniać swoje
opinie, poglądy i uczucia; przedstawiać opinie innych osób; przedstawiać intencje, marzenia, nadzieje i plany na
przyszłość; w zależności od sytuacji stosować odpowiednio formalny i nieformalny styl wypowiedzi.
5. Uczeń tworzy krótkie (i dłuższe), proste i zrozumiałe wypowiedzi pisemne (np. notatka, ogłoszenie, zaproszenie,
wiadomość, e-mail, list prywatny) w których: opisuje ludzi, przedmioty, zjawiska, czynności, wydarzenia życia
codziennego, doświadczenie swoje i innych osób; przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości; relacjonuje
wydarzenia z przeszłości; wyraża i uzasadnia swoje opinie, poglądy i uczucia; przedstawia opinie innych osób; opisuje
intencje, marzenia, nadzieje i plany na przyszłość; w zależności od sytuacji stosuje formalny lub nieformalny styl
wypowiedzi.
6. Uczeń reaguje ustnie w sposób zrozumiały w typowych sytuacjach i potrafi: nawiązać kontakty towarzyskie (np.
przedstawić się i przywitać); rozpocząć, przeprowadzić i zakończyć rozmowę; stosować formy grzecznościowe;
uzyskiwać i przekazywać informacje i wyjaśnienia; prowadzić proste negocjacje w typowych sytuacjach życia
codziennego; proponować, przyjmować i odrzucać propozycje i sugestie; prosić o pozwolenie oraz udzielać i
odmawiać pozwolenia; wyrażać swoje opinie, preferencje i życzenia oraz pytać o opinie, preferencje i życzenia innych;
wyrażać zgodę lub sprzeciw; wyrażać swoje emocje; prosić o radę i takowej udzielać; wyrażać prośby i podziękowania
oraz zgodę lub odmowę wykonania prośby; wyrażać skargę, przepraszać i przyjmować przeprosiny; poprosić o
powtórzenie lub wyjaśnienie wypowiedzi rozmówcy.
7. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. wiadomość, e-mail, pocztówka, list prywatny) w typowych
sytuacjach i potrafi: nawiązać kontakty towarzyskie; uzyskać i przekazać informacje i wyjaśnienia; prowadzić proste
negocjacje w typowych sytuacjach życia codziennego; proponować, przyjmować i odrzucać propozycje i sugestie;
prosić o pozwolenie oraz udzielać i odmawiać pozwolenia; wyrażać swoje opinie, intencje, preferencje i życzenia;
pytać o opinie, preferencje i życzenia innych; wyrażać zgodę bądź sprzeciw; wyrażać swoje emocje; prosić o rade i
takowej udzielać; wyrażać prośby i podziękowania oraz zgodę lub odmowę wykonania prośby; wyrażać skargę,
przepraszać i przyjmować przeprosiny.
8. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie i potrafi: przekazać w języku obcym informacje zawarte w materiałach
wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach), audiowizualnych oraz tekstach obcojęzycznych; przekazać w języku
polskim główne myśli lub wybrane informacje z tekstu w języku angielskim; przekazać w języku angielskim informacje
sformułowane w języku polskim.
9. Uczeń dokonuje samooceny (np. przy użyciu portfolio językowego) i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad
językiem (np. korzystanie ze słownika, prowadzenie notatek, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym).
8
10. Uczeń współdziała w grupie, np. w ramach lekcyjnych i pozalekcyjnych prac projektowych.
11. Uczeń korzysta z różnych źródeł informacji w języku angielskim (np. encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi) z
uwzględnieniem stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych.
12. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, rozumienie tekstu
zawierającego nieznane słowa i zwroty) i strategie kompensacyjne (np. zastąpienie nieznanego wyrazu innym, opis,
środki niewerbalne) w sytuacji, gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu czy zwrotu.
13. Uczeń posiada świadomość językowa tj. jest świadomy podobieństw między językami angielskim i polskim.
Ponadto program zakłada:
1. Rozszerzenie komponentu kulturowo-cywilizacyjnego, z ukierunkowaniem na styl życia i zachowania w kraju języka
docelowego.
2. Uczeń wzbogaca swoje słownictwo dotyczące życia codziennego, ze szczególnym uwzględnieniem realiów kraju
ojczystego oraz kraju/obszaru języka docelowego na podstawie oryginalnych materiałów językowych.
3. Uczeń rozwija indywidualne strategie uczenia się.
4. Cele wychowawcze
1)
Rozwijanie postaw tolerancji wobec zachowań wynikających z różnić kulturowych;
2)
Rozwijanie szacunku dla inności drugiego człowieka;
3)
Kształcenie umiejętności reagowania w nowej sytuacji kulturowej;
4)
Wyrównywanie szans edukacyjnych;
5)
Kształcenie umiejętności uczenia się przez całe życie;
III.
TREŚCI NAUCZANIA I ZAŁOŻONY POZIOM OSIĄGNIĘĆ UCZNIA
Program kładzie duży nacisk na częste powtarzanie i utrwalanie materiału. Proponowany program zakłada
intensywny rozwój w zakresie funkcji językowych, słownictwa, gramatyki i wymowy w klasie 1. W klasie drugiej i
trzeciej połowa wymiaru godzin jest przeznaczona na kształcenie z zakresu historii, literatury, kultury i obyczajowości
Wielkiej Brytanii i USA, pozostałe trzy godziny przeznaczone są na powtarzanie, utrwalanie i poszerzanie tych pojęć,
struktur i funkcji, które uczeń poznał wcześniej oraz na wprowadzenie nowych elementów zgodnych z podstawą
programową dla III etapu edukacyjnego na podbudowie wymagań dla II etapu edukacyjnego (III.I), a także
wychodzących szeroko poza podstawę programową.
Uzasadnieniem takiego układu jest konieczność wyrównania różnic poziomów pomiędzy uczniami w trakcie klasy
pierwszej oraz wzbogacenia ich językowo na tyle, aby w pełni mogli korzystać z zajęć związanych z kulturą.
Przedstawione w niniejszym programie treści oraz poziom zakładanych osiągnięć uczniów uwzględniają wszystkie
wymagania opisane w podstawie programowej i uwzględnia standardy wymagań będących podstawą
przeprowadzenia egzaminu gimnazjalnego zarówno na poziomie podstawowym jak i rozszerzonym (oznaczone są
kolorem czarnym). Wszystkie treści, które wykraczają poza wymagania podstawy programowej oznaczone zostały
kolorem niebieskim.
1. Słownictwo
Uczeń swobodnie posługuje się bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych,
ortograficznych oraz fonetycznych) w zakresie następujących tematów:
9
1) człowiek (np. dane personalne, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, uczucia i emocje, zainteresowania,
doświadczenia życiowe,przekonania, przesądy, problemy etyczne );
2) dom (np. miejsce zamieszkania, opis domu, pomieszczeń domu i ich wyposażenia);
3) szkoła (np. przedmioty nauczania, życie szkoły, kształcenie pozaszkolne, szkoły w różnych krajach, języki na
świecie);
4) praca (np. popularne zawody i związane z nimi czynności, miejsce pracy, warunki pracy);
5) życie rodzinne i towarzyskie (np. okresy życia, członkowie rodziny, koledzy, przyjaciele, czynności życia
codziennego, formy spędzania czasu wolnego, święta i uroczystości, styl życia, konflikty i problemy, techniki
komunikacji);
6) żywienie (np. artykuły spożywcze, posiłki i ich przygotowywanie, lokale gastronomiczne, diety, żywność
modyfikowana genetycznie);
7) zakupy i usługi (np. rodzaje sklepów, towary, sprzedawanie i kupowanie, korzystanie z usług, reklama);
8) podróżowanie i turystyka (np. środki transportu, orientacja w terenie, hotel, informacja turystyczna, wycieczki,
zwiedzanie, atrakcje turystyczne na świecie, wypadki);
9) kultura (np. dziedziny kultury, twórcy i ich dzieła, uczestnictwo w kulturze, media);
10) sport (np. dyscypliny sportu, sprzęt sportowy, imprezy sportowe, sport wyczynowy, sporty ekstremalne, sławni
sportowcy);
11) zdrowie (np. higieniczny tryb życia, samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie, uzależnienia, medycyna
alternatywna, badania genetyczne);
12) nauka i technika (np. odkrycia naukowe, wynalazki, obsługa i korzystanie z mniej i bardziej znanych urządzeń
technicznych, technologie informacyjno-komunikacyjne, odkrywcy i wynalazcy, przestrzeń kosmiczna);
13) świat przyrody (np. pogoda, rośliny i zwierzęta, krajobraz, zagrożenie i ochrona środowiska naturalnego, klęski
żywiołowe, zmiany klimatyczne, działania ekologiczne);
14) życie społeczne (np. konflikty i problemy społeczne, przestępczość, problemy globalne, organizacje
charytatywne);
15) elementy wiedzy o krajach obszaru nauczanego języka oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu
międzykulturowego oraz tematyki integracji europejskiej.
2. Sprawności językowe
Program zakłada rozwijanie wszystkich sprawności językowych w stopniu wyższym niż przeciętny. Uczeń powinien
porozumiewać się nie tylko w prostych sytuacjach życiowych, ale być również gotów do dyskusji i wypowiedzi na
tematy bardziej ogólne. Zajęcia z historii, kulturoznawstwa i literatury mają, obok funkcji poznawczych, funkcje
integracji wszystkich sprawności językowych.
W zakresie słuchania uczeń rozumie rozbudowane wypowiedzi (np.instrukcje, komunikaty, ogłoszenia, rozmowy,
audycje radiowe, wywiady, teksty narracyjne, wiadomości radiowe:dyskusje, debaty) w różnych odmianach języka:







reaguje na polecenia;
określa główną myśl tekstu;
określa główną myśl poszczególnych części tekstu;
znajduje w tekście określone informacje;
określa intencję nadawcy/autora tekstu;
określa kontekst wypowiedzi (np. czas, miejsce, sytuację, uczestników);
rozróżnia formalny i nieformalny styl wypowiedzi.
W zakresie mówienia uczeń tworzy płynne i zrozumiałe dłuższe wypowiedzi ustne, wykorzystując bogaty zasób słów
i różnorodne, skomplikowane struktury gramatyczne:




opisuje ludzi, przedmioty, miejsca, zjawiska i czynności;
opowiada o wydarzeniach życia codziennego i komentuje je;
przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
relacjonuje wydarzenia z przeszłości;
10





wyraża i uzasadnia swoje opinie, poglądy i uczucia;
przedstawia opinie innych osób;
przedstawia intencje, marzenia, nadzieje i plany na przyszłość;
opisuje doświadczenia swoje i innych osób;
stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi w zależności od sytuacji.
W zakresie czytania uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o różnorodnej formie i długości zarówno proste, jak i
bardziej skomplikowane (np. napisy informacyjne, listy, broszury, ulotki reklamowe, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady
jazdy, instrukcje obsługi, artykuły prasowe i teksty narracyjne, sprawozdania, recenzje, teksty literackie, proste teksty
naukowe):






określa główną myśl tekstu;
znajduje w tekście określone informacje;
określa intencje nadawcy/autora tekstu;
określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu);
rozpoznaje związki pomiędzy poszczególnymi częściami tekstu;
rozróżnia formalny i nieformalny styl wypowiedzi.
W zakresie pisania uczeń tworzy rozbudowane, bogate pod względem treści wypowiedzi pisemne zawierające
skomplikowane struktury językowe i bogaty zasób słownictwa (np. notatka, ogłoszenie, ankieta, wiadomość,
pocztówka, e-mail, opis, list prywatny, list formalny, tekst narracyjny, recenzja, sprawozdanie, opowiadanie,
rozprawka):









opisuje ludzi, przedmioty, miejsca, zjawiska i czynności;
opowiada o wydarzeniach życia codziennego i komentuje je;
przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
relacjonuje wydarzenia z przeszłości;
wyraża i uzasadnia swoje opinie, poglądy, uczucia;
przedstawia opinie innych osób;
przedstawia intencje, marzenia, nadzieje i plany na przyszłość;
opisuje doświadczenia swoje i innych osób;
stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi w zależności od sytuacji.
3. Reagowanie na wypowiedzi
Uczeń reaguje ustnie w sposób płynny i zrozumiały w różnych sytuacjach:
1) nawiązuje kontakty towarzyskie (np. przedstawia siebie i inne osoby, wita się i żegna, udziela podstawowych
informacji na swój temat i pyta o dane rozmówcy i innych osób);
2) rozpoczyna, prowadzi i kończy rozmowę;
3) stosuje formy grzecznościowe;
4) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
5) prowadzi negocjacje w typowych, a także trudnych sytuacjach życia codziennego (np. wymiana zakupionego
towaru);
6) proponuje, przyjmuje i odrzuca propozycje i sugestie;
7) prosi o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia;
8) wyraża swoje opinie, intencje, preferencje i życzenia, pyta o opinie i życzenia innych, zgadza się, sprzeciwia się,
kwestionuje zdanie innych;
9) wyraża swoje emocje (np. radość, niezadowolenie, zdziwienie);
10) prosi o radę i udziela rady;
11) wyraża prośby i podziękowania oraz zgodę lub odmowę wykonania prośby;
12) wyraża skargę, przeprasza, przyjmuje przeprosiny;
13) prosi o powtórzenie bądź wyjaśnienie (sprecyzowanie) tego, co powiedział
11
rozmówca;
14) spekuluje n temat przyczyn i konsekwencji;
15) wysuwa i rozważa hipotezy.
Uczeń reaguje w formie rozbudowanego tekstu pisanego (np. e-mail, wiadomość, pocztówka,
list prywatny i list formalny) w sytuacjach formalnych i nieformalnych:
1) nawiązuje kontakty towarzyskie (np. przedstawia siebie i inne osoby, udziela podstawowych informacji na swój
temat i pyta o dane rozmówcy i innych osób);
2) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia (np. wypełnia formularz);
3) prowadzi negocjacje w typowych, a także trudnych sytuacjach życia codziennego (np.
uzgadnianie formy spędzania czasu);
4) proponuje, przyjmuje i odrzuca propozycje i sugestie;
5) prosi o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia;
6) wyraża swoje opinie, intencje, preferencje i życzenia, pyta o opinie, intencje, preferencje i życzenia innych, zgadza
się, sprzeciwia się;
7) wyraża swoje emocje (np. radość, niezadowolenie, zdziwienie);
8) prosi o radę i udziela rady;
9) wyraża prośby i podziękowania oraz zgodę lub odmowę wykonania prośby;
10) wyraża skargę, przeprasza, przyjmuje przeprosiny.
4. Przetwarzanie tekstu
Uczeń przetwarza skomplikowany tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach,
piktogramach), audiowizualnych (np. filmach, reklamach) oraz tekstach obcojęzycznych;
2) przekazuje w języku polskim główne myśli lub wybrane informacje z tekstu w języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym informacje sformułowane w języku polskim.
4) streszcza lub rozwija usłyszany / przeczytany tekst w języku obcym
5. Funkcje językowe
Uczeń posługuje się bogatym zasobem środków językowych (zwrotów i wyrażeń), które realizują różnorodne funkcje
językowe:
Przedstawianie siebie i innych
Podawanie danych osobistych
Identyfikacja i lokalizacja osoby
Opowiadanie o sobie, o członkach swojej rodziny
Określanie umiejętności, wyrażanie umiejętności w przeszłości i w przyszłości
Opisywanie wyglądu i charakteru ludzi
Opisywanie codziennych czynności w domu i w szkole
Opisywanie osiągnięć i doświadczeń
Wydawanie poleceń
Pytanie o drogę, wskazywanie drogi, opisywanie punktów orientacyjnych, środków lokomocji
Pytanie o kierunki i wskazywanie kierunków
Identyfikacja i lokalizacja przedmiotu (np. określanie miejsca położenia przedmiotów, usytuowania budynków w
mieście)
Wyjaśnianie znaczenia słów
Objaśnianie znaków
Prowadzenie rozmowy w sklepie i restauracji, zamawianie posiłków, robienie list zakupów
Wyrażanie próśb
Wyrażanie ilości
12
Porównywanie wieku, wagi, wyglądu itp.
Określanie stron świata
Opisywanie miejsc (np. pomieszczeń w domu i szkole, budynków w mieście, atrakcji turystycznych)
Opisywanie rzeczy bez podawania ich nazw
Opisywanie zwierząt
Opisywanie zjawisk naturalnych w przyrodzie, komentowanie, opisywanie klimatu
Opisywanie problemów zdrowotnych, sugerowanie rozwiązania problemu
Wyrażanie uczuć i opinii: współczucia, krytyki, rady, sugestii, preferencji, wyrażanie opinii na temat wydarzeń w
przeszłości
Udzielanie rad
Rozmowy i udzielanie rad na temat sposobu odżywiania się, zdrowia oraz zdrowego trybu życia
Nazwy sportów i ekwipunku sportowego, rozmowy na temat uprawianych i ulubionych sportów a także cech i
umiejętności potrzebnych do uprawiania danego sportu
Opisywanie wakacji, weekendu, przygotowań do wakacji, przebiegu, wyrażanie opinii
Opisywanie świąt, przygotowań do nich, wyrażanie opinii
Opowiadanie biografii słynnej osoby
Opowiadanie historyjek, treści książki, fabuły filmu
Rozmowy na temat programu telewizyjnego, rekomendowanie ulubionych filmów, programów, książek
Opisywanie czynności zwyczajowych (np. opisywanie zajęć codziennych i form spędzania czasu wolnego)
Opisywanie czynności odbywających się w chwili mówienia i trwających tymczasowo
Wyrażanie opinii na temat różnego sposobu spędzania czasu wolnego
Opisywanie przeszłych wydarzeń, następstwo wydarzeń, spekulowanie w odniesieniu do przeszłości
Wyrażanie zwyczajów w przeszłości (np. I used to / I would…)
Opisywanie przyszłych planów i zamierzeń
Wyrażanie przewidywań, wydarzeń w przyszłości
Podejmowanie spontanicznych decyzji
Definiowanie zawodów
Wyrażanie zamiaru
Pytania o doświadczenia i wrażenia
Oferowanie
Przyjmowanie i odrzucanie ofert
Proszenie o pomoc
Proszenie o informacje
Przewidywanie
Żalenie się
Wyrażanie wymagań
Wyrażanie obowiązku
Wyrażanie konieczności
Wyrażanie zakazu
Opisywanie środowiska, zwierząt dzikich i domowych, rozmowy o ochronie środowiska, wyrażanie opinii
Wyrażanie warunku
Ostrzeganie
Cytowanie ludzi
Odróżnianie faktów od opinii
Opisywanie procesów, podawanie przyczyny lub rezultatu
Opisywanie zmian
Robienie notatek
Rozpoczynanie, podtrzymywanie, kończenie rozmowy, sposoby zwracania się do rozmówcy
Zwroty grzecznościowe: powitanie, pożegnanie
Podziękowanie, przeproszenie
Przekazywanie informacji / opinii podanej przez inną osobę
Przekazywanie pytań i poleceń podanych przez inną osobę
13
6. Struktury gramatyczne
Uczeń opanował złożone struktury gramatyczne i poprawnie stosuje je w różnych kontekstach sytuacyjnych.
Czasowniki i konstrukcje czasownikowe
Czasowniki: be, have got
Czasowniki modalne: can / can't, might, could / couldn't, should / shouldn't, must / mustn’t, have to / don't have to,
need to / needn’t, may, might, ought to,
czasowniki modalne must / can / could / may / might / should + have + imiesłow bierny
Formy: be allowed to, be able to
Konstrukcja there is / there are w różnych czasach
Wyrażanie teraźniejszości:
 present simple, present continuous, present perfect, present perfect continuous
 Porównanie czasów present simple i present continuous, state verbs
 Przysłówki częstotliwości
 Porównanie czasów present perfect i present perfect continuous
 Użycie since / for
 Użycie just, already, yet, so far, ever, never
Wyrażanie przeszłości:
 czas przeszły czasownika be, past simple czasowników regularnych i nieregularnych, past continuous, past
perfect, past perfect continuous, konstrukcje used to, would + bezokolicznik
 Porównanie czasów past simple i present pefect
 Porównanie czasów past simple i past continuous
 Użycie: while
 Porównanie czasów past simple i past perfect
Wyrażanie przyszłości:
 Zwrot be going to
 Czas present continuous dla wyrażenia przyszłych planów
 Użycie will
 Porównanie sposobów wyrażania przyszłości: present continuous, be going to, future simple
 Czas future continuous
 Czas future perfect
Strona bierna w czasach: present simple, past simple, future simple, present perfect, past perfect, present
continuous, past continuous, wyrażenia typu It is said to / it is thought to + bezokolicznik, it is said to / it is thought to
+ have + imiesłów bierny
Forma causative z czasownikami have i get
Zdania warunkowe:
 Zerowy okres warunkowy
 Pierwszy okres warunkowy
 Drugi okres warunkowy
 Trzeci okres warunkowy
 Mieszany okres warunkowy (2 + 3 / 3 + 2)
Question tags
Mowa zależna
 Zdania
 Pytania
 Prośby, polecenia, zakazy
 Użycie: say / tell
 Czasowniki wprowadzające w mowie zależnej (np.: say, claim, state, emphasise, warn, rcommend, suggest,
advise, encourage, deny, convince, presuade, promise, refuse) i ich użycie
Tryb rozkazujący
Bezokolicznik lub gerund po czasownikach
Wyrażenia z let’s / shall + bezokolicznik
Zdania okolicznikowe celu (in order to, so that)
14
Zdania przydawkowe definiujace i wtrącone (defining and non-defining relative clauses)
Konstrukcja It’s time + Past Simple
Konstrukcja you'd better / you'd better not
Konstrukcja I'd rather,
Konstrukcje too / enough
Konstrukcja: be used to / get used to + gerund
Konstrukcje so + przymiotnik, such + a / an / zero morfologiczne + rzeczownik
Czasowniki złożone (phrasal verbs)
Wyrażenia z wish / if only, not only… but also
Wyrażenia z make / let somebody do something
Wyrażenia z both… and, either ... or ... , neither ... nor ...
Wyrażenia z not only… but also
Rzeczowniki
Liczba mnoga rzeczowników, nieregularna liczba mnoga
Dopełniacz saksoński
Rzeczowniki policzalne i niepoliczalne
Rzeczowniki abstrakcyjne (happiness, jealousy)
Rzeczowniki złożone (playground)
Tworzenie rzeczownika od czasownika i przymiotnika
Zaimki:
Zaimki wskazujące: this, that, these, those
Zaimki osobowe podmiotowe (I, you, he, she, it, we, they) i dopełnieniowe (me, you, him, her, it, us, them)
Zaimki dzierżawcze (mine, yours, his, hers, ours, theirs)
Zaimek one
Zaimki wzlędne: who, which, that, whose, whom
Zaimki zwrotne (myself, yourself, himself, herself, itself, ourselves, yourselves, themselves)
Nieokreślone (someone, something, somewhere, anyone, anything, anywhere, no one, nothing, nowhere)
Przymiotniki
Przymiotniki określające kolor, rozmiar, kształt i narodowość
Dzierżawcze (my, your, his, her, its, our, their)
Stopniowanie przymiotników jedno i wielosylabowych (regularne i niektóre formy nieregularne)
Porównania (as ... as, longer than)
Szyk przymiotników
Użycie too / enough / so / such
Tworzenie przymiotników o przeciwstawnym znaczeniu
Przysłówki:
Częstotliwości (always, usually, often, sometimes, never) i ich miejsce w zdaniu
Czasu przeszłego i przyszłego (last week, ago, next year, at eight o’clock, tomorrow, since, for, yet, just itp.)
Sposobu (slowly, fast, quietly, easily)
Stopnia (very)
Miejsca (here, there)
Formy regularne i nieregularne tworzone od przymiotników (slowly, fast)
Stopniowanie przysłówków regularnych i nieregularnych
Tworzenie przysłówków od przymiotników
Liczebniki:
Główne
Porządkowe (first, second, third, fourth, itd)
Przedimki:
Przedimek nieokreślony a / an
15
Przedimek określony the
Brak przedimka
Użycie przedimków określonych i nieokreślonych
Przyimki miejsca
Określniki: some / any /much / many / a lot of / a few / a little / few / little / a couple of / several
Spójniki:
and, but, or
next, as, then, after, before, as soon as
because, so, as, since
if, unless
when, while, whereas
however, although, in spite of, despite, even though, yet
in order to, so as to
Przyimki:
W okolicznikach miejsca (in, on, at, over, opposite, next to itp.)
W okolicznikach czasu (on Monday, at ... o’clock, in summer, after midnight)
Pytania z przyimkiem na końcu
Kierunku i ruchu (np. from, towards, over, down)
7. Szczegółowe treści nauczania komponentów kulturowych w klasie II i III i poziom
założonych osiągnięć uczniów
W klasie II i III, oprócz kształcenia językowego, uczniowie rozpoczną kurs historii, literatury i
kulturoznawstwa Wielkiej Brytanii w klasie II oraz kurs historii, literatury i kulturoznawstwa USA w klasie III
Nauczyciele potrzebują 3 godziny tygodniowo, aby zrealizować poniższe treści. Na każdy z sześciu
komponentów potrzeba 30-33 godzin rocznie. Nie oznacza to, że poszczególne komponenty muszą być
realizowane w całym roku szkolnym. Sposób i kolejność ich realizacji zależy od nauczycieli prowadzących
klasę.
W rubryce „Przewidywane osiągnięcia uczniów”, na czarno wypisano osiągnięcia przewidywane w obu
grupach zaawansowania, a na zielono osiągnięcia w grupie bardziej zaawansowanej. Do każdego zakresu
tematycznego zostały również dostosowane „procedury osiągania celów” oraz ćwiczone „sprawności
językowe”.
Przy okazji każdego tematu ćwiczone są także struktury leksykalno-gramatyczne przewidziane zarówno w
podstawie programowej, jak i te wykraczające poza podstawę. Jest to oczywiste z racji charakteru
przedmiotu jakim jest język obcy. Wszystkie elementy niezbędne do jego nauczania przenikają się
wzajemnie. Nie można nauczać struktur gramatycznych, czy leksykalnych w oderwania od autentycznego
materiału, który równocześnie przekazuje inne treści. Podobnie, nie można uczyć historii w języku obcym,
bez ćwiczenia i poznawania różnych funkcji tego języka.
16
Historia Wielkiej Brytanii klasa II
Zakres tematyczny
1. Zasiedlenie Wysp
Brytyjskich
Procedury osiągania
celów




2. Heptarchia angielska .
Rządy Alfreda Wielkego.






3. Najazdy Wikingów. Rządy
duńskie w XI wieku.



Przewidywane osiągnięcia
ucznia
Uczeń
Praca z mapą
fizyczną i

historyczną Wysp
Brytyjskich
Praca z
uproszczonym

tekstem
źródłowym

Fragmenty wykładu
Ćwiczenia

fonetyczne nazw
własnych plemion
Uczeń
Praca z mapą
fizyczna i

historyczna Wielkie
Brytanii
Wyszukiwanie

informacji w
tekście pisanym

Rozmowa
nauczająca z
elementami
wykładu

Zapis fonetyczny
nazw własnych

Odczytywanie
zapisu
fonetycznego nazw
własnych
Analiza tekstu
źródłowego (wybór
praw Alfreda
Wielkiego)
Uczeń
Praca z mapą
historyczną i

fizyczną Europy i
Wielkiej Brytanii
Praca z tablica

genealogiczną

Wyszukiwanie
powiązań pomiędzy
królewskimi

domami: duńskim,
Wessex i

angielskim
Sprawności językowe

potrafi odnaleźć na mapie
historycznej nazwy
plemion i potrafi je
nazwać
potrafi zinterpretować
prosty tekst źródłowy
zna kolejność zasiedlania
Wysp Brytyjskich
wymawia poprawnie
nazwy plemion



zna pojęcie heptarchii
angielskiej i potrafi
wymienić jej części
potrafi wskazać je na
mapie historycznej
odróżnia plemiona
zamieszkujące Wyspy
Brytyjskie w tym
samym czasie
zna osiągnięcia
Alfreda Wielkiego
wyjaśnia znaczenie
Alfreda Wielkiego dla
jednoczenia państw
aglosaskich




potrafi wskazać na
mapie tereny podbite
przez Duńczyków
zna pojęcie Danegeld
potrafi wymienić
kraje rządzone przez
Kanuta Wielkiego
zna kierunki
podbojów Wikingów
zna powiązania
genealogiczne Kanuta
Wielkiego z domami
anglosaskimi


słuchanie ze
zrozumieniem
czytanie mapy
mówienie
słuchanie ze
zrozumieniem
czytanie mapy
mówienie
czytanie za
zrozumieniem
słuchanie ze
zrozumieniem
czytanie mapy
czytanie informacji z
tablicy genealogicznej
17
4. Podbój Brytanii przez
Normanów. Jego geneza i
skutki





Uczeń
Wyszukiwanie
informacji w

tekście pisanym
Wyszukiwanie
informacji w
Internecie do pracy

projektowej o
najeździe
Normańskim
Praca z mapą

Praca tekstem
źródłowym

Ćwiczenia wymowy
nazw własnych

niektórych hrabstw
wymienionych w
„Domesday Book”



5. Henryk II i jego plany
kontynentalne.




Uczeń
Praca z mapą
historyczną Europy

i Wielkiej Brytanii
Praca z tekstem
źródłowym

opisującym
morderstwo T.
Becketa

Rozmowa
nauczająca
Praca ze źródłami

ikonograficznymi i
malarskimi


zna przebieg walki
o władze po
śmierci Edwarda
Wyznawcy
potrafi wyjaśnić
kim byli
Normanowie
francuscy
rozumie znaczenie
bitwy pod Hastings
wie kim był
Wilhelm Zdobywca
potrafi wyjaśnić
znaczenie
dokumentu
„Domesday Book”
zna skutki
kulturowe najazdu
Normańskiego
rozumie zależności
angielskiego
systemu
feudalnego
umie poprawnie
odczytać nazwy
własne niektórych
hrabstw





potrafi wskazać
tereny rządzone
przez Henryka II
zna treść
konstytucji z
Clarendon
wie kim był Tomasz
Becket i jakie były
jego losy
rozumie związki
Brytanii i Francji
oraz powody
konfliktów
pomiędzy tymi
państwami
wie kim była
Eleonora
Akwitańska i jaki
miała wpływ na
dwór angielski


słuchanie ze
zrozumieniem
czytanie mapy
pisanie (praca
projektowa)
czytanie
mówienie
słuchanie ze
zrozumieniem
czytanie mapy
czytanie tekstu
źródłowego
18
6. Wielka Karta Swobód –
geneza i znaczenie



7. Początki parlamentaryzmu
angielskiego



Rozmowa
nauczająca z
fragmentami
wykładu
Praca z
fragmentami
Wielkiej Karty
Swobód
Praca pisemna
interpretująca
znaczenie Wielkiej
Karty Swobód
Uczeń

Wyszukiwanie
podanych
informacji w
tekście
Film prezentujący
prace parlamentu
Inscenizacja obrad
parlamentu
brytyjskiego
Uczeń





8. Epoka wojny stuletniej






Uczeń
Praca z mapą
historyczną

Praca z tekstem
źródłowym

Praca z tekstem –
wyszukiwanie

informacji
Praca projektowa
na temat wybranej
postaci z okresu
wojny stuletniej

Oglądanie filmu o
Joannie D’Arc
Sporządzanie

kalendarium wojny
stuletniej


9. Wojna Dwóch Róż



Uczeń
Odczytywanie
wiadomości z tablic

genealogicznych
Sporządzenie

kalendarium wojny
Inscenizacja
prezentująca
zwalczające się


zna przebieg
konfliktu pomiędzy
Ryszardem Lwie
Serce i Janem Bez
Ziemi
potrafi wyjaśnić
wpływ wojny Jana
Bez Ziemi we
Francji na
wydarzenia w
Anglii
wie co to jest
Wielka Karta
Swobód i rozumie
jej znaczenie



wie kiedy i w jakich
okolicznościach
wykształcił się
parlament angielski
wie jakie znaczenie
w ograniczeniu
władzy królewskiej
miały Prowizje
Oxfordzkie
zna postać
Szymona z
Montford i króla
Henryka III



umie wymienić
przyczyny wojny
charakteryzuje jej
główne fazy
potrafi ułożyć w
porządku
chronologicznym
jej najważniejsze
wydarzenia
zna najważniejsze
postaci
uczestniczące w
wojnie
wie kim byli
lollardowie, John
Wycliffe, Wat Tylor
potrafi wymienić
skutki społeczne i
gospodarcze
„czarnej śmierci”
ma świadomość
kształtowania się
odrębności
kulturowej
Anglików w tym
okresie



zna zwalczające się
stronnictwa
układa
chronologicznie
wydarzenia
wojenne
potrafi określić



słuchanie ze
zrozumieniem
pisanie wypowiedzi
na zadany temat
czytanie tekstu
źródłowego
słuchanie ze
zrozumieniem
mówienie (udział w
inscenizacji)
czytanie tekstu
źródłowego
słuchanie ze
zrozumieniem
pisanie wypowiedzi
na zadany temat
(praca projetkowa)
czytanie tekstu
źródłowego
słuchanie ze
zrozumieniem
inscenizacji)
czytanie mapy i
tablic
genealogicznych
pisanie
19



10. Henryk VIII. Powstanie
kościoła anglikańskiego.



11. Czasy elżbietańskie





stronnictwa
Odczytywanie

wiadomości o
wojnie z mapy
historycznej

Rozmowa
nauczająca
Fonetyczny zapis
niektórych nazw
własnych bitew
Uczeń
Praca z tekstem
źródłowym ( opis

Henryka VIII)
Fragmenty filmu o
życiu prywatnym

Henryka VIII
Wyszukiwanie
informacji w

różnych źródłach
anglojęzycznych –
praca projektowa –
przygotowanie
gazetki na temat
panowania
Henryka VIII
Uczeń
Wyszukiwanie
informacji w

tekście
Opisywanie
domostw okresu

Tudorów na
podstawie ilustracji
Rozmowa

nauczająca
Praca z tekstem

źródłowym – opis
Elżbiety I
Film o życiu

Elżbiety

12. Stuartowie na tronie
angielskim. The Civil War.




Uczeń
Odczytywanie
informacji z tablic

genealogicznych
Inscenizacja
prezentują The

gunpower plot
Dyskusja na temat
przeczytanego
tekstu o konflikcie

Stuartów z
parlamentem

Praca z tekstem
źródłowym (opis O.
Cromwell’a)



cechy wojny
zna genezę
wstąpienia na tron
Tudorów
umie wyjaśnić
wpływ wojny na
dzieje Anglii i
kształtowanie się
jej odrębności
kulturowej

zna podłoże
konfliktu Henryka
VIII z papiestwem
zna postać
Tomasza More’a i
jego idee Utopii
rozumie znaczenie
Aktu Supremacji



zna losy Elżbiety
zanim została
królową
potrafi podać
cechy rządów
Elżbiety I
zna postać Fracisa
Drake’a
potrafi wyjaśnić,
czym była sprawa
Marii Stuart
rozumie znaczenie
zwycięstwa
angielskiego nad
hiszpańska Armadą
zna pojęcie tudor
house i potrafi
scharakteryzować
taki dom



zna okoliczności
wstąpienia na tron
Jakuba I Stuarta
na podłoże
konfliktów
Stuartów z
parlamentem
wie co to był spisek
Guy’a Fawkes’a
potrafi wyjaśnić
rolę Olivera
Cromwell’a w
wojnie domowej
potrafi
chronologicznie
ułożyć wydarzenia
wojny domowej
zna okoliczności
egzekucji Karola I
rozumie skutki



słuchanie ze
zrozumieniem
pisanie (praca
projektowa)
czytanie tekstu
źródłowego
słuchanie ze
zrozumieniem
mówienie – opis
domu
czytanie tekstu
źródłowego
mówienie
(dyskusja)
słuchanie
(dyskusja)
inscenizacji)
czytanie
20
wojny domowej dla
przyszłości Anglii
21
Kulturoznawstwo brytyjskie klasa II
Zakres tematyczny
1. Geografia
celów




Praca z mapą fizyczną
Oglądanie filmu o
krajobrazach
Praca z albumami
pokazującymi
krajobrazy
Ćwiczenia fonetyczne
nazw własnych
Przewidywane
osiągnięcia ucznia
Uczeń




2. Stereotypowe
wyobrażenia o
Brytyjczykach




3. System polityczny



4. Klasy społeczne. Regiony.
Problemy etniczne.




Uczeń
Opowiadanie
historyjek

prezentujących
kolejne stereotypy
Czytanie przez
uczniów tekstów i
wyszukiwanie cech,
które uważają za

typowo Brytyjskie
Forum opowiadania
dowcipów angielskich
(wcześniej
przygotowanych przez
uczniów)
Oglądanie filmów: Jaś
Fasola, Monty Python
Odczytanie informacji Uczeń
z wykresu

prezentującego
system sprawowania
władzy
Ćwiczenia wymowy

słownictwa
związanego z polityką
Wyszukiwanie przez

uczniów informacji o

obecnym rządzie

Zbieranie informacji o
regionach i ich
prezentacja w firmie
inscenizacji
Wyszukiwanie
informacji w teście
Oglądanie filmu o
etnicznej
różnorodności
Interpretacja
wykresów
dotyczących
Uczeń




potrafi wskazać
najważniejsze krainy
geograficzne
potrafi określić
położenie Wysp
Brytyjskich
zna najważniejsze
miasta, rzeki, szczyty
zna i odróżnia pojęcia
Great Britain i United
Kingdom
rozumie pojęcia: „stiff
upper lip”, land of
tradition, ,love of
queueing, love of
nature, scruffy Briton,
five o’clock, itp
rozumie pojęcie:
stereotyp i potrafi
uwolnić się od niego w
ocenie ludzi i ich
zachowań
Sprawności językowe








wie jak funkcjonuje
parlament i zna jego
najważniejsze
prerogatywy
zna zadania władzy
wykonawczej i sposób
jej powoływania
zna funkcje monarchii
wymienia najważniejsze
partie
wie kto aktualnie
sprawuje władze w
Wielkiej Brytanii


zna pojęcie klasy
społecznej
potrafi wymienić klasy w
Wielkiej Brytanii
rozumie problemy
etniczne Wielkiej
Brytanii
zna różnice kulturowe,
historyczne i etniczne
pomiędzy
poszczególnymi


czytanie mapy
rozumienie ze słuchu
czytanie informacji
pod ilustracją
mówienie
słuchanie
mówienie (forum
dyskusyjne
czytanie
czytanie informacji z
wykresów
czytanie różnych
źródeł
czytanie różnych
źródeł
słuchanie
mówienie
(inscenizacja)
22
mniejszości etnicznych
5. Styl życia i rozrywki
Brytyjczyków.




6. Najważniejsze święta







7. Muzyka rozrywkowa






8. System szkolny




9. Sztuka

regionami (Szkocja,
Walia, Anglia, Irlandia
Pn.)
Uczeń
Porównywanie
różnych gazet

wie jak Brytyjczycy
angielskich
najchętniej spędzają
czas
Analiza gazet pod
kątem informacji

wie jakie sporty
sportowych
najbardziej lubią
Oglądanie wiadomości

zna ich tryb życia
BBC i analiza ich treści

wie jak mieszkają
Praca projektowa na

wie gdzie najchętniej
temat stylu życia i
spędzają wakacje
rozrywek

wie jakie gazety czytają
Brytyjczyków

zna różnice pomiędzy
tabloids i broadsheets
Uczeń
Zbieranie informacji
przez uczniów

wie jak Brytyjczycy
obchodzą Boże
Gromadzenie
Narodzenie, Haloween,
słownictwa
St. Valentine’s Day,
związanego ze
Wielkanoc
świętami

zna święta obchodzone
Wyszukiwanie
przez mniejszości
informacji w tekście
etniczne
pisanym

zna najważniejsze
Inscenizacja
wyznania
wybranych świąt
Analiza materiału
ilustracyjnego
dotyczącego świąt
mniejszości etnicznych
Słuchanie i śpiewanie
pieśni świątecznych
Koncert pieśni
świątecznych
Uczeń
Wyszukiwanie
samodzielne przez

zna krótką historię
uczniów informacji na
zespołów The Beatles,
temat zespołów –
the Rolling Stones i
Queen
gazetka szkolna

potrafi wymienić
Słuchanie wybranych
członków zespołów
utworów

potrafi odróżnić
Analiza tekstów
charakter ich utworów
wybranych utworów

rozumie znaczenie ich
Śpiewanie wspólne
muzyki dla rozwoju
muzyki rozrywkowej
Koncert wybranych
utworów

zna teksty niektórych
utworów i potrafi je
Konkurs na najlepszą
interpretować
polską interpretacje
wybranego utworu
Interpretacja wykresu Uczeń
pokazującego system

zna rodzaje szkół
szkolny

wie jakie egzaminy
Wyszukiwanie
obowiązują w Wielkiej
Brytanii
pisanym

wymienia stare
Rozmowa nauczająca
uniwersytety
Ćwiczenia fonetyczny

zna rozróżnienie private
z nazwami własnymi
and public schools
szkół

potrafi wskazać różnice
pomiędzy polskim i
brytyjskim systemem
szkolnym
Uczeń
Wyszukiwanie przez

zna najważniejsze













czytanie różnych
źródeł
słuchanie
pisanie (praca
projektowa)
czytanie różnych
źródeł
mówienie
(inscenizacja)
czytanie różnych
źródeł
poszerzanie
słownictwa
mówienie
wymowa
pisanie (praca
projektowa)
czytanie różnych
źródeł
mówienie
czytanie różnych
źródeł
23





malarzach
Interpretacja dzieł
malarskich
Wyszukiwanie
informacji o Londynie
w przewodnikach
Praca z materiałem
ilustracyjnym
Wykonanie gazetki na
temat malarstwa
brytyjskiego
interpretacje dzieła
malarskiego




zabytki architektoniczne
Londynu
potrafi wymienić
najważniejsze miejsca
Londynu związane z
prezentacją sztuki
zna nazwiska malarzy:
John Constable, James
Turner, Thomas
Gainsborough, Joshua
Raynolds, Daniel
Rossetti
potrafi wskazać ich
najważniejsze dzieła
potrafi opowiedzieć o
ich wybranych dziełach

pisanie
Literatura brytyjska klasa II
Zakres tematyczny Procedury osiągania celów
Twórczość Williama
Szekspira na przykładzie
„Poskromienia Złośnicy”
oraz sonetu CXXX














Twórczość poetów
okresu romantyzmu na
podstawie utworów
„Żonkile” Williama
Wordswortha oraz
„Jagnię” Williama Blake’a








Przewidywane
Sprawności
językowe
Praca ze streszczeniem tekstu
w języku angielskim
Praca z fragmentami tekstu
oryginalnego
Praca z nagraniem DVD
wybranych scen utworu
Odgrywanie wybranych scen
Interpretacja wiersza
Recytacja
Praca z polskim przekładem
fragmentów utworu
Fragmenty wykładu
Praca z notą biograficzną
Parafrazowanie wybranych
scen
Redagowanie planu recenzji
utworu
Redagowanie recenzji według
podanego planu
Redagowanie streszczenia
fragmentów utworu
Ćwiczenia fonetyczne z
użyciem fragmentów tekstu
oryginalnego
Uczeń

potrafi przeczytać fragment
tekstu literackiego ze
zrozumieniem

przeczytany fragment
tekstu

zna podstawowe
informacje na temat życia i
twórczości autora

potrafi wyrecytować krótki
fragment tekstu
oryginalnego

potrafi odegrać krótką
scenkę

potrafi podać krótkie
streszczenie utworu w
języku angielskim

potrafi napisać recenzję
utworu według podanego
planu

odczytuje lub recytuje
fragmenty utworu
poprawnie pod względem
fonetycznym

Praca z oryginalnym tekstem
poetyckim
Praca z polskim przekładem
tekstu
Interpretacja wiersza
Recytacja
Fragmenty wykładu
Praca z notą biograficzną
Redagowanie własnej opinii na
temat utworu
Ćwiczenia fonetyczne z
użyciem fragmentów tekstu
oryginalnego
Uczeń

tekstu poetyckiego ze
zrozumieniem

tekstu

zna podstawowe
informacje na temat życia i
twórczości omawianego
autora

potrafi wyrecytować krótki
fragment tekstu
oryginalnego

potrafi wyrazić własną
opinię o utworze

odczytuje lub recytuje







czytanie ze
zrozumieniem
słuchanie ze
zrozumieniem
mówienie
pisanie według
wskazówek
czytanie ze
zrozumieniem
słuchanie ze
zrozumieniem
mówienie
pisanie
24
Twórczość Charlesa
Dickensa na przykładzie
powieści „Oliver Twist”








Zakres tematyczny
1. Rdzenni Amerykanie i ich
kultura
fragmenty utworu
fonetycznym
Uczeń
Praca z uproszczoną wersją
utworu w języku angielskim

tekstu ze zrozumieniem
Praca z fragmentami tekstu
oryginalnego

Praca z adaptacją filmową
tekstu
powieści (nagranie DVD)

potrafi scharakteryzować
Praca z notą biograficzną o
wybraną postać
autorze

potrafi przedstawić
Odgrywanie wybranych
kolejność wydarzeń
dialogów

potrafi wyrazić swoją opinię
Redagowanie streszczenia
o utworze
wybranego rozdziału powieści

potrafi podać podstawowe
Redagowanie charakterystyki
informacje o życiu i
wybranej postaci według
twórczości autora
podanego planu jako bazy do
przeprowadzenia quizu „jaka

potrafi poprawnie pod
to postać”
względem fonetycznym
przeczytać wybrane zdania
Ćwiczenia fonetyczne bazujące
z tekstu
na fragmentach tekstu
celów





2. Kolonie brytyjskie w
Ameryce Północnej





3. Powstawanie narodu –
wojna o niepodległość






Przewidywane osiągnięcia
ucznia
Opisywanie Indian na Uczeń
podstawie dostępnych

źródeł
ikonograficznych
Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

informacji na mapie
historycznej i w atlasie

Odczytywanie
fonetycznego zapisu

nazw plemion
Oglądanie
fragmentów filmu
„Tańczący z wilkami”
Uczeń
Praca z tekstem
źródłowym

(Mayflower Compact)
Inscenizacja o

początkach Święta
Dziękczynienia
Praca ze źródłami

ikonograficznymi
Wyszukiwanie

wiadomości w
tekstach pisanych
Praca z mapą i

atlasem historycznym
Uczeń
Praca z tekstami
źródłowymi:

Deklaracja
Niepodległości i
Konstytucja

Wyszukiwanie przez
uczniów wiadomości o
Polakach walczących

w wojnie o
niepodległość – praca
czytanie ze
zrozumieniem
słuchanie ze
zrozumieniem
pisanie
mówienie
Histori
a USA
klasa III
Sprawności
językowe

umie wymienić
najważniejsze plemiona
indiańskie
zna ich cechy społeczne i
kulturowe
umie wskazać ich miejsca
zamieszkania na mapie
potrafi poprawnie
wymówić nazwy plemion
zna wkład kulturowy
Indian w kulturę
amerykańską
wie jakie były przyczyny
kolonializmu brytyjskiego
zna nazwy pierwszy
stałych kolonii i losy
kolonistów
wie kim byli purytanie i jak
zorganizowali swoje osady
potrafi scharakteryzować
sposób rządzenia zawarty
w Mayflower Compact
zna genezę Święta
Dziękczynienia







charakteryzuje politykę
Wielkiej Brytanii wobec
swoich kolonii w Ameryce
Północnej
zna pojęcia Tbe Boston
Tea Party i The Boston
Massacre
zna podstawowe fakty z
przebiegu wojny o
niepodległość I potrafi je


słuchanie ze
zrozumieniem
czytanie mapy
mówienie
czytanie ze
zrozumieniem
czytanie mapy
czytanie
tekstów
źródłowych
mówienie
czytanie
tekstów
źródłowych
mówienie
słuchanie ze
zrozumieniem
25



projektowa
Rozmowa nauczająca i
fragmenty wykładu
Forum dyskusyjne na
temat
demokratycznego
sposobu sprawowania
władzy
Film Narodziny
Narodu






4. Wzrost terytorialny USA


Praca z mapą i
atlasem historycznym
Opowiadanie o
dziejach osadnictwa
na zachodzie. Praca z
materiałem
ilustracyjnym
Uczeń





5. Wojna secesyjna – geneza
i skutki






6. Indianie amerykańscy –
ich losy




Praca z tekstami The
Emancipation
Proclamation i The
Gettysburg Address
Układanie
chronologicznie
wydarzeń na
podstawie tekstu
Praca projektowa na
temat znaczących
postaci wojny
secesyjnej –
wyszukiwanie
informacji przez
uczniów
Opowiadanie historii
Harriet Tubman
Oglądanie filmu
Przeminęło z wiatrem
(fragmenty dotycząca
wojny i rekonstrukcji)
Czytanie fragmentów
Przeminęło z wiatrem
Wyszukiwanie w
tekście informacji na
temat sposobu
pozyskiwania przez
osadników ziemi i
polityki rządu wobec
Indian
Analiza pieśni Tańca
Duchów
Sitting Bull
Oglądanie filmu
Uczeń










Uczeń




umieścić na osi czasu
Deklaracje niepodległości
zna podstawowe terminy
idei oświeceniowych
wie jaki był wkład Polaków
w walkę o niepodległość
USA
charakteryzuje postać J.
Waszyngtona
potrafi wskazać na mapie i
nazwąć poprawnie stany
amerykańskie
zna podstawowe pojęcia
związane z konstytucją
amerykańską i jej
pierwszymi poprawkami

potrafi wskazać na mapie
kolejno przyłączane stany
oraz określić sposób ich
nabycia
potrafi opowiedzieć o
warunkach osadnictwa na
zachodzie
zna pojęcie The Oregon
Trail, The Oregon Fever
zna przebieg konfliktu z
Meksykiem
zna okoliczności nabycia
Alaski




potrafi wyjaśnić różnice
pomiędzy stanami
północnymi i
południowymi
zna pojęcie abolicjonizmu
zna problemy
niewolnictwa
potrafi opowiedzieć
historię Harriet Tubman
wymienia przyczyny wojny
secesyjnej
zna najważniejsze
wydarzenia wojny
zna postać prezydenta
Lincolna
rozumie pojęcie wojny
totalnej
zna skutki wojny
wie co to był okres
rekonstrukcji





rozumie związek pomiędzy
wzrostem terytorialnym
USA i losem rdzennej
ludności
zna losy plemienia
Sioux’ów
zna podstawowe założenia
polityki rządu USA wobec
Indian
zna niektóre elementy
kultury Sioux’ów (Taniec



czytanie
tekstów
źródłowych
mówienie
słuchanie ze
zrozumieniem
czytanie mapy
i atlasu
czytanie
tekstów
źródłowych
słuchanie ze
zrozumieniem
słuchanie ze
zrozumieniem
pisanie (praca
projektowa)
czytanie
czytanie
tekstów
źródłowych
łuchanie ze
zrozumieniem
słuchanie ze
zrozumieniem
mówienie
(forum
dyskusyjne,
inscenizacja)
26


7. USA w czasie I wojny
światowej




8. Wielki Kryzys




9. Martin Luther King –
walka o prawa obywatelskie




Tańczący z Wilkami
Forum dyskusyjne na

temat Losy Indian
Amerykańskich
Inscenizacja Tańca
Duchów
Uczeń
Praca z tekstem 14punktowego planu

pokojowego Wilsona
Dyskusja na

podstawie informacji
o telegramie
Zimmermana

Analiza wykresów i
danych dotyczących

zaangażowania USA w
pomoc Europie
Praca z mapami
Europy i USA

Uczeń
Wyszukiwanie
informacji na temat

przyczyn i objawów
wielkiego kryzysu w
teście

Opowiadanie o the
bonus army

Analiza fragmentów
prasowych i

wypowiedzi na temat
wielkiego kryzysu

Wyszukanie przez

polityce Nowego Ładu
(praca projektowa)
Uczeń
Wyszukiwanie
informacji o M. L.

King’u i prezentacja

przez uczniów
Praca z tekstem

przemówienia King’a
„I have a dream...”

Oglądanie filmu o M.
L. King

Forum dyskusyjne na
temat metod działania
King’a i sytuacji
Afroamerykanów
Duchów)
Zna historię Sitting Bull

zna postać prezydenta
Wilsona
wie co zadecydowało o
przystąpieniu USA do
wojny
rozumie idee Wilsona i
jego plan pokojowy
wie co to był telegram
Zimmermana i jaki był jego
zwiazek z przystąpieniem
USA do wojny
zna pojęcie polityki
izolacjonizmu





potrafi mówić o
przyczynach wielkiego
kryzysu
wie co to był krach na
Giełdzie Nowojorskiej
zna objawy wielkiego
kryzysu
zna historię the bonus
army
zna pojęcie Nowego Ładu
wie jaka była rola F. D.
Roosevelta w opanowaniu
wielkiego kryzysu




zna postać M. L. King’a
wie na czym polegała
segregacja rasowa w USA
wie jakie cele stawiał
przed sobą King
rozumie znaczenie walki
jaka prowadził
zna najważniejsze
wydarzenia związane z
walką o prawa
obywatelskie



czytanie
tekstów
źródłowych
słuchanie ze
zrozumieniem
mówienie
(forum
dyskusyjne)
czytanie mapy
czytanie
wykresów i
tabel
czytanie
tekstów
źródłowych
słuchanie ze
zrozumieniem
pisanie (praca
projektowa)
czytanie ze
zrozumieniem
czytanie
tekstów
źródłowych
słuchanie ze
zrozumieniem
mówienie
(prezentacja,
forum
dyskusyjne)
czytanie ze
zrozumieniem
27
Kulturoznawstwo USA klasa III
Zakres tematyczny
1. Geografia
celów




2. System polityczny



Przewidywane
Praca z mapą fizyczną
Oglądanie filmu o
krajobrazach
Praca z albumami
pokazującymi
krajobrazy
Ćwiczenia fonetyczne
nazw własnych
Uczeń

Odczytanie informacji
z wykresu
prezentującego
system sprawowania
władzy
Ćwiczenia wymowy
słownictwa
związanego z polityką
Wyszukiwanie przez
obecnych władzach
Uczeń







3. Muzyka rozrywkowa






4. System szkolny





Wyszukiwanie
samodzielne przez
uczniów informacji na
temat zespołów –
gazetka szkolna
Słuchanie wybranych
utworów
Analiza tekstów
wybranych utworów
Śpiewanie wspólne
Koncert wybranych
utworów
polską interpretacje
wybranego utworu
Interpretacja wykresu
pokazującego system
szkolny
Wyszukiwanie
pisanym
Rozmowa nauczająca
Analiza fragmentów
artykułu dotyczącego
problemów szkół
amerykańskich
Forum dyskusyjne na
temat poziomu
nauczania w szkołach
amerykańskich i
Uczeń






Uczeń






potrafi wskazać
najważniejsze krainy
geograficzne
potrafi określić
położenie USA na mapie
świata
zna najważniejsze
miasta, rzeki, szczyty
Sprawności
językowe




wie jak funkcjonuje
Kongres i zna jego
najważniejsze
prerogatywy
wie jak powoływana jest
władza ustawodawcza
wie jaka jest rola
prezydenta i jak jest
powoływany
wymienia najważniejsze
partie
wie kto aktualnie
sprawuje władze w USA


czytanie mapy
rozumienie ze
słuchu
czytanie
informacji pod
ilustracjami
czytanie
informacji z
wykresów
mówienie
czytanie
różnych źródeł

zna krótką historię Rock
and Roll’a
zna wybranych
wykonawców i zespoły
potrafi odróżnić
charakter ich utworów
rozumie znaczenie ich
muzyki dla rozwoju
muzyki rozrywkowej
zna teksty niektórych
utworów i potrafi je
interpretować
wie co to był Woodstock
Festival i ruch
hippisowski
czytanie
różnych źródeł

mówienie
pisanie (praca
projektowa)

zna rodzaje szkół
wie jakie egzaminy
obowiązują
wymienia uniwersytety
The Ivy Leage
zna rozróżnienie private
and public schools
potrafi wskazać różnice
pomiędzy polskim i
amerykańskim
systemem szkolnym
rozumie problemy
amerykańskiego
szkolnictwa


czytanie
różnych źródeł
poszerzanie
słownictwa
mówienie
(forum
dyskusyjne)
28

5. Najważniejsze święta




6. Amerykańscy odkrywcy i
wynalazcy



7. USA – kraj imigrantów
8. Amerykańskie wartości
9. USA – od izolacjonizmu
do interwencjonizmu
polskich
Ćwiczenia fonetyczny
z nazwami własnymi
szkół
Uczeń
Wyszukiwanie

pisanym
Oglądanie filmu DVD

Inscenizacja
obchodów Święta
Dziękczynienia i Dnia
Świstaka

Ćwiczenia wymowy
nazw poszczególnych
świąt
Uczeń
Wyszukiwanie
informacji w różnych

źródłach (praca
projektowa w postaci
albumu)
Oglądanie filmu o
lądowaniu na księżycu

lądowania
na księżycu
Uczeń

Analiza materiału
ilustracyjnego z

muzeum Ellis Island

Analiza wykresów

pokazujących skład
etniczny

Praca z wybranym

artykułem prasowym
na temat
współczesnej imigracji

Forum dyskusyjne na
temat : „Czy
Amerykanie – to
naród?”
Uczeń

Praca z tekstem
pisanym


Wysłuchanie wywiadu
na temat
amerykańskich
wartości
przeprowadzonego z
młodzieżą
amerykańską


Czytanie wybranych
artykułów prasowych


Forum dyskusyjne na
temat wartości
młodych Amerykanów
i Polaków
Uczeń

Analiza tabel i
wykresów

wskazujących na
zaangażowanie USA
na świecie


Czytanie artykułu na
temat wojny w

potrafi wymienić
najważniejsze święta
wie jak Amerykanie
obchodzą Boże
Narodzenie, Wielkanoc,
Dzień Dziękczynienia,
Haloween
wie jakie święta
narodowe obchodzą
Amerykanie
zna dokonania: B.
Franklina, T. Jeffersona,
A. Einsteina, A. G. Bella,
Morse’a, T. Edisona,
braci Wright i in.
wie jakie były
okoliczności lądowania
na księżycu
ma świadomość mozaiki
etnicznej w USA
zna historie imigracji i
polityki rządu w tym
zakresie
zna dzieje muzeum na
Ellis Island
rozumie przywiązanie
Amerykanów do
wartości takich jak:
wolność, indywidualizm,
patriotyzm,
amerykańskie marzenie,
postęp, itp.
potrafi wyjaśnić genezę
tych wartości
rozumie różnice
mentalne jakie dzielą
Amerykanów i Polaków
zna historyczne podłoże
pojęć: izolacjonizm i
interwencjonizm
potrafi wskazać na czym
polega siła USA
umie wymienić konfliktu



czytanie
słuchanie
mówienie
(inscenizacja)



czytanie
słuchanie
pisanie (praca
projektowa)


czytanie tekstu
czytanie
wykresów
mówienie
(forum
dyskusyjne)







czytanie
mówienie
(forum
dyskusyjne)
słuchanie
czytanie
mówienie
(forum
dyskusyjne)
słuchanie
29


Wietnamie
Oglądanie
fragmentów
wiadomości wybranej
amerykańskiej stacji
Dyskusja na temat
pozycji USA w świecie

w jakie zaangażowały się
Stany Zjednoczone po II
wojnie światowej
rozumie na czym polega
ekspansja kulturalna
USA i wskazuje jej
przykłady w Polsce
Literatura amerykańska klasa III
Zakres
tematyczny
Procedury osiągania celów

tekstu w języku angielskim

Praca ze streszczeniem
utworu w języku angielskim

Praca z fragmentami
adaptacji filmowej utworu na DVD
lub wideo

dialogów

autorze

Redagowanie opisu postaci
według podanych wskazówek

Ćwiczenia fonetyczne w
oparciu o fragmenty tekstu
Twórczość Johna

Steinbecka na
przykładzie opowiadania 
”Perła”
autorze

dialogów

Redagowanie
alternatywnego zakończenia
opowieści

Opisywanie uczuć i
nastrojów bohaterów opowiadania

oparciu o fragmenty utworu
Twórczość Jamesa

Fenimore Coopera na
przykładzie „Ostatniego 
Praca z adaptacją filmową
Mohikanina”
powieści na DVD lub wideo

autorze

Redagowanie opisu postaci
według podanych wskazówek

dialogów

oparciu o fragmenty tekstu
Twórczość Johna
Grishama, jako jednego z
najbardziej poczytnych
autorów współczesnych
na przykładzie powieści
„Klient”
Twórczość Winstona
Grooma na przykładzie
Przewidywane
Sprawności
językowe
Uczeń

potrafi przeczytać
fragment tekstu ze zrozumieniem

potrafi wyłowić z tekstu
żądane informacje

potrafi podać
podstawowe informacje o życiu i
twórczości autora

potrafi napisać opis
postaci według podanych
wskazówek

potrafi odczytać lub
odegrać fragment tekstu
fonetycznym
Uczeń

potrafi przeczytać
fragment tekstu ze zrozumieniem

potrafi znaleźć w tekście
określone informacje

potrafi napisać krótki
tekst narracyjny

potrafi opisywać ludzkie
uczucia i nastroje

poprawnie wymawia
słowa używane do opisywania
ludzkich uczuć i nastrojów

czytanie ze
zrozumieniem

słuchanie ze
zrozumieniem

pisanie

mówienie
Uczeń

potrafi przeczytać ze
zrozumieniem fragment tekstu

potrafi ułożyć podane
wydarzenia w kolejności
chronologicznej

potrafi napisać krótką
charakterystykę postaci według
podanego planu

poprawnie pod
względem fonetycznym odczytuje
wybrane zdania lub fragmenty
tekstu

Praca z uproszczoną wersją Uczeń

potrafi odczytać ze

czytanie ze
zrozumieniem

słuchanie ze
zrozumieniem

pisanie

czytanie ze
zrozumieniem

słuchanie ze
zrozumieniem

pisanie

mówienie

czytanie ze
zrozumieniem
30
bestselerowej powieści
„Forrest Gump”.

autorze

Praca z adaptacją filmowa
na DVD

Opisywanie uczuć
bohaterów powieści

Sporządzanie zestawienia
ważnych historycznych wydarzeń
wspomnianych w powieści.

oparciu o fragmenty utworu

słuchanie ze
zrozumieniem

pisanie

mówienie
zrozumieniem fragment tekstu

potrafi znaleźć w tekście
określone informacje

potrafi napisać krótkie
zestawienie

poprawnie wymawia
słowa poznane dzięki lekturze
powieści
8. Szczegółowe treści nauczania wymowy i alfabetu fonetycznego oraz
założony poziom osiągnięć ucznia
Przedstawione poniżej treści realizowane są przez nauczyciela systematycznie i stosownie do potrzeb
ucznia. Program zakłada, że uczniowie poznają cały alfabet fonetyczny, co pozwoli im zwiększyć
poziom samodzielności w nauczaniu języka pod koniec III etapu edukacyjnego. Ta część treści
programowych, szczególnie, gdy mowa o alfabecie fonetycznym, pozostaje do decyzji nauczyciela,
który powinien zdecydować, czy bardziej szczegółowe nauczanie alfabetu fonetycznego w grupie
uczniów, z którymi aktualnie pracuje, jest celowe.
Jeśli nauczyciel zdecyduje się na kompleksowe nauczanie alfabetu fonetycznego, to powinien
przewidzieć bloki lekcyjne 4-5 lekcji co daje około 20 godzin w cyklu kształcenia w gimnazjum.
Do nauki alfabetu fonetycznego przygotowano dodatkowe materiały w postaci broszury wraz z
ćwiczeniami.
Kolorem zielonym wyróżniono osiągnięcia uczniów w grupie bardziej zaawansowanej.
Alfabet fonetyczny w zapisie międzynarodowym
Elementy fizjologii wymowy
Różnice w wymowie brytyjskiej i amerykańskiej
Homografy i homofony
Elizja
Intonacja w zdaniach pytających, twierdzących i wykrzyknikowych
Akcent wyrazowy i zdaniowy
Rytm języka
Zakres tematyczny
celów

1.
Spółgłoski – znaki
fonetyczne, które
wyglądają jak
/t/, /v/, /w/




2.
Spółgłoski - // i
/d/

Przewidywany poziom
osiągnięć ucznia
Praca ze
słownikiem
Rozróżnianie par
minimalnych ze
słuchu
Zapisywanie
poznanych znaków
Odczytywanie
poznanych znaków
Uczeń potrafi:
Praca ze
słownikiem
Wyszukiwanie
nowych znaków w
Uczeń potrafi:



odczytać i zapisać
poznane znaki
fonetyczne
rozróżnić dźwięki w
podanych parach
minimalnych
Odnaleźć z pomocą
słownika
Sprawności
językowe




czytanie
pisanie
słuchanie
mówienie



pisanie
słuchanie
mówienie
31






3.
Spółgłoski - // i
//




4.
spółgłoski - /n/ i
//


5.
Spółgłoski powtórzenie




słowniku
Powtarzanie ze
słuchu
Zapisywanie
poznanych znaków
ze słuchu

odpowiednie dźwięki
poznane znaki
fonetyczne
Słuchanie i
powtarzanie dat
Zapisywanie dat i
zaznaczanie
dźwięków // i //
Uczeń potrafi:
Dopasowywanie
dźwięków do

wyrazów
poznane znaki
Porównanie
fonetyczne
dźwięków: /f/, /v/,

// i //
podanych parach
Wybieranie par
minimalnych
minimalnych z
podanych
zestawów wyrazów
Zapisywanie
poznanych
dźwięków w
poddanych
wyrazach
Wybieranie
wyrazów spośród
wysłuchanych par
wyrazów
Powtarzanie
wysłuchanych
wyrazów i
zapisywanie ich
Odczytywanie
wyrazów
zawierających
poznane znaki
Dopasowywanie
znaków
fonetycznych do
odpowiednich
wyrazów i
sprawdzanie
poprawności na
podstawie
wysłuchanego
nagrania
Wybieranie
odpowiedniego
znaku
fonetycznego
Zapisywanie znaku
fonetycznego w
podanym wyrazie
Odczytywanie
znaku
fonetycznego i
zapis wyrazu
literami
Praca ze



pisanie
słuchanie
mówienie




czytanie
pisanie
słuchanie
mówienie




czytanie
pisanie
słuchanie
mówienie
Uczeń potrafi:


poznane znaki
fonetyczne
podanych parach
minimalnych
Uczeń potrafi:




odnaleźć z pomocą
słownika
poznane znaki
fonetyczne
dopasować spółgłoski
do odpowiedniego
wyrazu
wybrać poprawny
znak fonetyczny
32
słownikiem




6.
Samogłoski /:/, // i /u:/



Wyszukiwanie w
słowniku podanych
wyrazów i
zaznaczonych
samogłosek
Wyszukiwanie par
minimalnych
Zapisywanie ze
słuchu par
minimalnych
Powtarzanie par
minimalnych
Odczytywanie
głośne par
minimalnych
Dopasowanie do
odpowiedniej
grupy podanych
wyrazów
Zapisywanie
brakujących
samogłosek przy
pomocy znaków
fonetycznych
Uczeń potrafi:




słownika
odpowiednie dźwięki czytanie
poznane znaki

pisanie
fonetyczne

słuchanie

mówienie
do odpowiedniego
wyrazu
powtórzyć ze słuchu
pary wyrazów
Uczeń potrafi:




7.
Samogłoski - //,
/:/ oraz // i /e/





8.
Samogłoski - // i
/i:/ oraz /


Powtarzanie ze
słuchu
Wyszukiwanie par
minimalnych
Wybór słowa ze
słuchu
Odczytywanie par
minimalnych
Praca ze
słownikiem
Uzupełnianie
zestawów
minimalnych




słownika
poznane znaki
fonetyczne
dopasować
samołgłoski do
odpowiedniego
wyrazu
pary wyrazów
wskazać zestawy
minimalne i różniące
je samogłoski
Wybieranie
odpowiednie słowa Uczeń potrafi:
na podstawie
wysłuchanych

wyrazów
poznane znaki
Zaznaczanie
fonetyczne
odpowiedniego

słowa w zdaniu na
do odpowiedniego
podstawie
wyrazu
wysłuchanego

tekstu
pary wyrazów
Wyszukiwanie par
minimalnych
Wymawianie
wyrazów




czytanie
pisanie
słuchanie
mówienie




czytanie
pisanie
słuchanie
mówienie
33





9.
Samogłoski i
spółgłoski powtórzenie







10. Dyftongi kończące
się na //: //,
/e/ i //


zawierających
dźwięk /:/
Powtarzanie ze
słuchu
Zapisywanie
znaków
fonetycznych w
parach
minimalnych
Dopasowywanie
znaków
fonetycznych do
odpowiednich
wyrazów i
sprawdzanie
poprawności na
podstawie
wysłuchanego
nagrania
Wybieranie
odpowiedniego
znaku
fonetycznego
Zapisywanie znaku
fonetycznego w
podanym wyrazie
Odczytywanie
znaku
fonetycznego i
zapis wyrazu
literami
Zapisywanie
znaków
fonetycznych w
zestawach
minimalnych
Tworzenie
zestawów
minimalnych
Rozwiązanie
krzyżówki
fonetycznej
Praca ze
słownikiem
Uczeń potrafi:






słownika
poznane znaki
fonetyczne
do odpowiedniego
wyrazu
wybrać poprawny
znak fonetyczny
stworzyć zestaw
minimalny
rozwiązać krzyżówkę
fonetyczną
Praca ze
Uczeń potrafi:
słownikiem i
wyszukiwanie

wyrazów
słownika
zawierających
poznawane dźwięki

Rozróżnianie ze
poznane znaki
słuchu wyrazów
fonetyczne
zawierających

dopasować dyftongi
odpowiedni dźwięk
do odpowiedniego
i ich zapisywanie
wyrazu
Odczytywanie i

powtarzanie ze
pary wyrazów
słuchu

zapisać poznane
Wybieranie par
dyftongi
minimalnych i ich
zapisywanie




czytanie
pisanie
słuchanie
mówienie




czytanie
pisanie
słuchanie
mówienie
34


11. Dyftongi - /e/,
/a/, //, //, i
/a/


IV.
Praca ze
słownikiem i
wyszukiwanie
wyrazów
zawierających
poznawane dźwięki
Rozróżnianie ze
słuchu wyrazów
zawierających
odpowiedni dźwięk
i ich zapisywanie
Odczytywanie i
powtarzanie ze
słuchu
Wybieranie par
minimalnych i ich
zapisywanie
Uczeń potrafi:





słownika
poznane znaki
fonetyczne
dopasować dyftongi
do odpowiedniego
wyrazu
pary wyrazów
zapisać poznane
dyftongi




czytanie
pisanie
słuchanie
mówienie
REALIZACJA PROGRAMU
1. Metody
Metody proponowane przez nas w niniejszym programie nauczania zakładają aktywną naukę.
Uważamy, że uczeń pełni aktywną rolę w procesie nauczania. Uczeń jest podmiotem procesu
nauczania.
Uczniowie różnią się między sobą zdolnościami, umiejętnościami, zainteresowaniami, motywacją do
nauki i preferowanymi stylami uczenia się. Ucząc się, wykorzystują różne strategie, techniki, a przede
wszystkim różne zmysły, które dominują w procesie przyswajania wiedzy. W jednej klasie znajdą się
wzrokowcy, słuchowcy i kinestetycy. Nauczyciel powinien wspierać każdego ucznia, próbując
dostosować pracę na lekcjach języka angielskiego do indywidualnych potrzeb i możliwości każdego
ucznia.
Podejście eklektyczne do nauczania języka obcego dopuszcza różnorodność metod i technik
w celu najskuteczniejszego osiągnięcia pożądanego celu. Główny nacisk położony zostanie na metodę
komunikacyjną, należy również uwzględnić wykorzystanie na lekcjach tak przydatnych metod jak
metoda audiolingwalna czy metoda dramy.
Humanistyczne podejście do ucznia, traktowanie go w sposób holistyczny i uwzględnianie jego
indywidualnych potrzeb, osobowości, uczuć i emocjami na celu:
 rozwijanie i wzmacnianie w uczniach poczucia godności, wartości i wiary we własne
możliwości;
 rozwijanie świadomości własnego procesu uczenia się języka obcego;
 zachęcanie uczniów do rozwijania umiejętności samooceny;
 zachęcanie uczniów do twórczego podejścia do nauki;
 pozostawianie im wyboru odnośnie treści nauczania, form kontroli bieżącej i okresowej, a
także rodzajów zadań domowych;
 poruszanie na lekcjach tematów istotnych i ciekawych dla uczniów.
35
Jako wiodącą metodę proponujemy metodę komunikacyjną w której celem nauki jest osiągnięcie
kompetencji komunikacyjnej rozumianej jako umiejętność efektywnego porozumiewania się w
sposób odpowiadający danej sytuacji.
Bycie komunikatywnym obejmuje rozumienie i tworzenie wypowiedzi, przekazywanie informacji, a
także bycie zrozumiałym dla innych. Większą uwagę zwraca się na komunikatywność i zrozumiałość
wypowiedzi niż na poprawność językową.
Ćwiczenia na lekcja angielskiego powinny być zorientowane na mówienie, porozumiewanie
się. Powinny swoją tematyką i formą wymagać od uczniów kreatywności i spontaniczności, a także
zachęcać do częstego wykorzystywania języka.
Wiele zadań na lekcji powinno odbywać się w parach i grupach, tak aby stwarzać jak
najwięcej sposobności do porozumiewania się w języku angielskim. Aby komunikacja była efektywna,
uczniowie muszą jednak doskonalić nie tylko umiejętność mówienia, ale także słuchania, pisania i
czytania – aby mogli właściwie zareagować w danej sytuacji.
Skuteczna komunikacja wymaga zastosowania właściwych narzędzi językowych. W tym celu
uczeń musi opanować pewien zasób słownictwa, poznać formy gramatyczne danego języka, a także
funkcje wypowiedzi oraz ich wzajemne zależności. Nie można więc pominąć nauczania gramatyki i
słownictwa. Te aspekty języka należy wkomponować w plan zajęć, tak aby przedstawić uczniom
zastosowanie danej struktury i umożliwić wykorzystanie nowych narzędzi językowych w sytuacji
komunikacyjnej.
Zanim jednak uczniowie będą w stanie poprawnie zastosować nową strukturę, należy
umożliwić im pewną ilość ćwiczeń. Skuteczne są techniki zaczerpnięte z metody audiolingwalnej,
takie jak dryl językowy (drilling), czyli wielokrotne powtarzanie zwrotów, struktur i słownictwa.
Pomoże to uczniom przećwiczyć i dzięki temu lepiej zapamiętać nowo poznane struktury i wyrażenia.
Błędy językowe traktowane są jako naturalny element procesu uczenia się, lecz będą
stopniowo eliminowane w dalszym procesie nauczania i uczenia się, wraz z naturalnym rozwojem
sprawności językowych.
Skutecznym sposobem zachęcania uczniów do komunikacji jest kreowanie sytuacji, które
zachęcą uczniów do porozumiewania się języku angielskim. Uczniowie muszą widzieć konkretny cel
zastosowania języka obcego. Oprócz powszechnie stosownych zadań opartych na lukach
informacyjnych (‘information gap activities’), bardzo dobre efekty w nauczaniu języków obcych
przynosi metoda dramy. Dzięki ćwiczeniom teatralnym uczniowie czynnie, twórczo i celowo operują
językiem podczas odgrywania scenek, a także uczą się stosować właściwą intonację i tempo
wypowiedzi, mimikę i gestykulację.
2. Formy pracy
Wymienione poniżej formy pracy powinny przeplatać się w zróżnicowany sposób, stosownie do
nauczanego materiału. Różnorodne formy pracy wprowadzają urozmaicenie, dając jednocześnie
możliwość pełnego wykorzystania etapu ćwiczeń.
 Praca całą klasą (lockstep)
 Praca indywidualna, kierowana przez nauczyciela i samodzielna
 Praca w parach
 Praca w grupach
 Praca projektowa wykonywana w szkole i w domu
 Drama
3. Pomoce dydaktyczne.
36
Wprawdzie można uczyć języka angielskiego obywając się bez specjalnego wyposażenia, zalecamy
jednak wykorzystanie:
 Podręcznika i zeszytu ćwiczeń oraz
 Magnetofonu i odpowiedniego zestawu nagrań
 Sprzętu DVD
 Tekstów źródłowych
 Map fizycznych i historycznych
 Zaadaptowanych materiałów własnych
 Fragmentów tekstów literackich
 Uproszczonych tekstów literackich jako podstawowych narzędzi pracy nauczyciela.
Inne usprawniające i urozmaicające lekcje materiały to:
 Wybór materiałów pomocniczych, w tym słowniki do użycia w klasie (jednojęzyczne słowniki
obrazkowe lub słowniki dwujęzyczne); podręczniki do gramatyki i materiały do ćwiczeń;
materiały dotyczące zagadnień kulturowych /autentyczne rekwizyty (np. bilety, opakowania,
broszury itp.)
 Mapy, kolorowe ilustracje, plakaty i plansze na ścianach;
 Dostęp do biblioteczki z uproszczonymi tekstami do czytania dla przyjemności.
Inne pożądane źródła materiału językowego to:
 Dostępna w klasie aparatura video, DVD, komputery z odpowiednim oprogramowaniem,
Internet;
 Kontakty z innymi szkołami za granicą, poprzez pocztę elektroniczną lub szersze powiązania,
na przykład te oferowane w programach Unii Europejskiej
 Filmy DVD w wersji angielskiej
 Wyjazdy edukacyjne do Wielkiej Brytanii w trakcie, których uczniowie wypełniają zadania
wymagające aktywnego używania języka angielskiego
4. Techniki pracy
Zostaną one przedstawione w odniesieniu do poszczególnych sprawności językowych, gramatyki i
słownictwa, choć w rzeczywistości żadna sprawność językowa nie występuje w odosobnieniu –
zwykle jedna wynika z drugiej i łączy się z kolejną. Omówione zostaną też techniki samodzielnego
uczenia się i techniki indywidualizacji pracy z uczniem.
Nauczanie funkcji i sytuacji.
Skuteczne jest nauczanie funkcji poprzez dialogi oparte na rozmaitych sytuacjach. Można je
wprowadzić na różne sposoby.
Uczniowie mogą zaznajomić się z sytuacją dzięki technikom uzyskiwania odpowiedzi od słuchacza
(elicitation). Nauczyciel pokazuje ilustracje przedstawiające daną sytuację i prosi uczniów, by
wysunęli własne sugestie, co do przebiegu rozmowy. Można te wypowiedzi ćwiczyć ustnie i / lub
zapisać na tablicy w formie dialogu.
Można rozdać uczniom dialog pocięty na osobne zdania i poprosić o uporządkowanie go, lub też
polecić dopasowanie dwóch polówek pociętych zdań. Można to potraktować jako ćwiczenie związane
ze słuchaniem i przeprowadzić przed wysłuchaniem tekstu w celu sprawdzenia własnych odpowiedzi
lub po jego wysłuchaniu jako zadanie rekonstrukcji wypowiedzi.
37
Inna technika polega na wysłuchaniu nagrania lub obejrzeniu video i odtworzeniu wypowiedzi.
Gdy zostanie już wypracowany model dialogu, może nastąpić faza ćwiczeń, w której uczniowie mają
okazję do głośnego czytania. Podręczniki zaopatrzone są w kasety lub płyty, które dają uczniom
możliwość powtarzania za nagraniem. Rolę modela może także pełnić nauczyciel. Istotne jest, by w
tej fazie zwracać uwagę na wymowę oraz intonację.
Następny etap polega na odejściu od modelowego dialogu w kierunku możliwości samodzielnego
ułożenia podobnych dialogów przez uczniów. Nauczyciel ma tu okazję zindywidualizować proces
nauczania, pomagając uczniom mniej lub bardziej w zależności od ich możliwości. Pierwszy poziom
zadania może polegać na wykorzystaniu możliwych rozwiązań, gdzie uczeń tworzy nowy dialog
wymieniając pojedyncze elementy. Trudniejszym zadaniem jest mini-scenka, w której dwójka
uczniów otrzymuje opis sytuacji i wskazówki, czego chce każdy z rozmówców. Najtrudniejsze dla
uczniów jest zadanie polegające na samodzielnym określeniu sytuacji i ułożeniu dialogu bez żadnych
wskazówek.
Nauczanie sprawności słuchania.
Treści wprowadzane na lekcji języka angielskiego powinny być w rzeczywistym i czytelnym dla
uczniów kontekście. Będzie nim rzeczywista sytuacja klasowa, program telewizyjny, nagranie na
płycie CD, program radiowy, lub tekst czytany przez nauczyciela. Zrozumienie słyszanej wypowiedzi
nie jest proste. Uczniowie mają często problem ze zrozumieniem komunikatu znając słownictwo i
różne struktury gramatyczne,. Przyczyną mogą być rozmaite czynniki zewnętrzne – szybkie tempo,
hałas, niewyraźny sposób mówienia nadawcy komunikatu, lub przyczyny leżące po stronie ucznia –
niewystarczająca znajomość języka, brak zainteresowania i koncentracji, bądź też brak strategii
odbioru tekstu słuchanego. Nauczyciel może pomóc uczniom w opanowaniu i rozwijaniu poznanych
w szkole podstawowej różnorodnych strategii komunikacyjnych przez:
 Pokazanie uczniom, że przydatne jest przewidywanie wypowiedzi – zwracając uwagę na tytuł
nagrania, osoby w nim uczestniczące czy też sytuację, w której odbywa się rozmowa
/wypowiedź;
 Zwrócenie uwagi uczniów na ilustracje znajdujące się koło zadania, dźwięki towarzyszące
nagraniu – wszystko to pomoże im lepiej zrozumieć kontekst sytuacyjny;
 Uświadomienie im, że aby zrozumieć wypowiedź, nie muszą znać znaczenia każdego słowa;
 zachęcenie uczniów do wychwytywania ‘słów – kluczy’ (key words);
 zdefiniowanie zadania przed wysłuchaniem tekstu, aby odpowiednio ukierunkować uwagę
uczniów.
Należy podkreślić przydatność podstawowych sformułowań związanych z pytaniem o znaczenie słów,
prośbą o powtórzenie wypowiedzi, zapytania, jak dane słowo się pisze. Należy również podkreślić
znaczenie pomocniczych komunikatów niewerbalnych, takich jak: mowa ciała (gesty, mimika),
kontekst, ton wypowiedzi rozmówcy i inne okoliczności towarzyszące wypowiedzi.
Do rozwijania i sprawdzania sprawności rozumienia ze słuchu wykorzystuje się takie techniki jak:
 technika wielokrotnego wyboru sprawdzającą zrozumienie ogólnego sensu wypowiedzi;
 technika true / false (prawda / fałsz), przy czym uczniowie powinni umieć uzasadnić swój
wybór i w przypadku odpowiedzi fałszywej – podać poprawną;
 tabela, formularz lub ankieta do wypełnienia, w przypadku zadania mającego na celu
znalezienie konkretnych informacji;
 dyktando (literowanie, dyktando wyrazowe, tekst);
 zaznaczanie rozpoznanego dźwięku;
38





wybieranie właściwego obrazka lub elementu na ilustracji;
znajdowanie różnic pomiędzy obrazkami lub tekstami;
dopasowywanie pytań do odpowiedzi;
podawanie właściwej kolejności obrazków lub wydarzeń;
wykonywanie czynności zgodnej z usłyszanym poleceniem (czyli zastosowanie metody TPR –
Total Physical Response).
Nauczanie sprawności mówienia.
Sprawność mówienia rozwijana jest przez uczniów już od pierwszego kontaktu z językiem.
Na początku polega na powtarzaniu za modelem (jak w metodzie audiolingwalnej), potem stopniowo
dochodzi do samodzielnych wypowiedzi. Mówienie jest ściśle związane ze słuchaniem i to na tych
dwóch sprawnościach oparta jest komunikacja. Skuteczne opanowanie tej sprawności wymaga
stworzenia rzeczywistych sytuacji do zastosowania wyuczonych struktur i słownictwa. Nauczyciel
powinien kreować na zajęciach sytuacje, w których uczniowie będą chcieli porozumiewać się w
języku angielskim – czyli różnego rodzaju ćwiczenia z ‘luka informacyjną’, którą uczniowie uzupełniają
poprzez wymianę stosownych informacji. W tym celu uczniowie muszą opanować słownictwo i
różnorodne struktury gramatyczne, a także, przede wszystkim, rozmaite wyrażenia funkcjonalne.
Niezbędne do skutecznej komunikacji są także różne strategie komunikacyjne, werbalne i
niewerbalne. Spośród tych drugich, warto wspomnieć o interpretowaniu mowy ciała i tonu
wypowiedzi.
Strategie werbalne to m.in.:
 parafrazowanie wypowiedzi;
 wykorzystanie synonimu lub sformułowania bliskoznacznego;
 opisanie, zdefiniowanie słowa, którego uczeń nie zna w języku angielskim;
 umiejętność proszenia o pomoc, objaśnienie czy powtarzanie.
Na początku nauki języka angielskiego nauczyciel powinien zapewnić uczniów, że ważniejsze od
idealnej poprawności językowej jest skuteczne przekazanie komunikatu (zgodnie z podejściem
komunikacyjnym). Jeśli zapewnimy uczniom takie poczucie bezpieczeństwa, możemy dążyć do
doskonalenia poprawności językowej, właściwej wymowy i intonacji. Większy nacisk na poprawność
językową należy położyć w fazie prezentacji i ćwiczenia nowego materiału (practice), niż w fazie jego
praktycznego wykorzystania (production).
Można zachęcić uczniów do mówienia poprzez właściwe przygotowanie ich do tego poprzez:
 poprzedzenie wypowiedzi podaniem „banku” potrzebnych słów i wyrażeń
 wspólne stworzenie „banku” słów i wyrażeń przy pomocy techniki burzy mózgów;
 zastosowanie wizualizacji;
 zebranie pomysłów w postaci „mapy mentalnej”;
 wcześniejsze zapoznanie ich z tekstem pisanym, na którym będą mogli oprzeć swoją
wypowiedź;
 wcześniejsze wysłuchanie tekstu o tematyce zbliżonej do tematu przyszłej wypowiedzi
ustnej;
 zaprezentowanie ilustracji podsuwających pomysły odnośnie treści wypowiedzi;
 wykorzystanie do wypowiedzi wypełnionych formularzy, tabel, wykresów i grafów;
 wykorzystanie do wypowiedzi gotowych fragmentów tekstu wcześniej przeczytanego i
pociętego na akapity / zdania;
 nauczenie zwrotów związanych z inicjowaniem, podtrzymywaniem i kończeniem rozmowy;
 ustalenie z uczniami tematów lub sytuacji szczególnie im bliskich lub przydatnych w życiu
codziennym.
39
Techniki stosowane przy doskonaleniu sprawności mówienia to:
 powtarzanie za wzorem (indywidualne i chóralne), szczególnie przydatne przy ćwiczeniu
wymowy i intonacji (metoda audiolingwalna – drilling);
 budowanie dialogów w oparciu o wzór;
 układanie pytań do odpowiedzi;
 udzielanie odpowiedzi na pytania;
 omawianie różnic pomiędzy obrazkami lub tekstami;
 śpiewanie piosenek;
 recytowanie wyliczanek, wierszy (tongue twisters, raps, jazz chants, poems);
 udzielanie instrukcji lub wydawanie poleceń (TPR);
 spekulowanie na podstawie tytułu lub ilustracji;
 symulacja (odgrywanie ról w oparciu o podane informacje);
 technika dramy (inscenizowanie scenek, skeczy, adaptacji sztuk, itp.);
 opowiadanie historyjek w oparciu o bodźce wzrokowe (storytelling);
 zadania w parach oparte na luce informacyjnej – wymiana informacji na podstawie swojego
zestawu, w celu skompletowania danych (oba zestawy uzupełniają się wzajemnie).
Nauczanie sprawności czytania.
Z tą sprawnością językową uczniowie stykają się nie tylko w sytuacji klasowej, lecz często w swoim
codziennym życiu. Prawdziwa potrzebę czytania tekstów w języku angielskim uczniowie odkrywają
buszując po stronach internetowych, grając w gry komputerowe, próbując zrozumieć teksty piosenek
ulubionych zespołów. W miarę nabywania coraz większych kompetencji językowych, zaczną czytać
czasopisma czy książki w języku angielskim.
W celu efektywnego czytania ze zrozumieniem niezbędne jest opanowanie rozmaitych strategii.
Uczniowie muszą wiedzieć jak zapytać o nieznane słowo lub wyrażenie, poprosić o pomoc, czy
odwołać się do podobieństwa słów w innych znanych sobie językach. Muszą też być świadomi tego,
że aby uchwycić ogólny sens przeczytanego tekstu, nie jest konieczna znajomość wszystkich słów,
jakie się w nim pojawią. Wiele można domyślić się z kontekstu, odwołując się do zdobytej wcześniej
wiedzy na temat, o którym mowa w tekście, wykorzystując rysunki towarzyszące tekstowi, tytuł,
podział na akapity i określając najważniejsze myśli w nich zawarte. Rolą nauczyciela jest nauczenie
lub uświadomienie uczniom tych wszystkich strategii.
Techniki przydatne w doskonaleniu sprawności czytania ze zrozumieniem to:
 przewidywanie treści tekstu na podstawie bodźców wizualnych lub słuchowych, tytułu
tekstu, odniesienia do wiedzy ogólnej;
 czytanie dla ogólnego zrozumienia;
 zakreślanie w akapitach słów-kluczy;
 ocena przeczytanych informacji techniką prawda / fałsz i poprawianie błędnych informacji;
 czytanie dla konkretnej informacji – zaznaczanie w tekście szukanych wyrazów lub informacji;
 wypełnianie luk potrzebnymi informacjami;
 uzupełnianie tabel szczegółowymi informacjami;
 dopasowywanie obrazka do tekstu / przeczytanej informacji;
 dopasowywanie tytułów do kolejnych akapitów tekstu;
 wybieranie najlepszego tytułu tekstu spośród kilku podanych propozycji;
 ustawianie wydarzeń opisanych w tekście we właściwej kolejności;
 ustawianie szeregu ilustracji zgodnie z fabułą tekstu;
 test wyboru (wybieranie właściwej odpowiedzi do pytań związanych z tekstem);
 udzielanie odpowiedzi na pytania związane z tekstem;
40




zaznaczanie danych z tekstów na diagramach, mapach, planach, rysunkach (np. trasa
wycieczki);
uporządkowanie podanych zdań lub akapitów tak, by stanowiły logiczną całość;
uporządkowanie dialogu;
rozdzielanie dwóch pomieszanych tekstów.
Nauczanie sprawności pisania.
Z rzeczywistą potrzebą pisania uczniowie zetkną się zarówno w klasie, jak i w codziennym życiu
pozaszkolnym, przy okazji korespondencji, kontaktowania się z cudzoziemcami za pomocą poczty
elektronicznej, pisząc notatki z rozmów telefonicznych, wysyłając pocztówki i kartki z życzeniami.
Pretekstem do pisania jest zwykle bodziec wynikający z innej sprawności – słuchania, mówienia lub
czytania.
Rozwój sprawności pisania można znacznie przyśpieszyć, jeśli tematyka zadań będzie bliska uczniom.
Każda wypowiedź pisemna musi być ponadto poparta opanowaniem określonego zestawu słów i
sformułowań potrzebnego do przekazania myśli. W miarę nabywania wiadomości i umiejętności,
należy dbać o rozwijanie zarówno płynności, jak i poprawności wypowiedzi oraz bogactwo form
językowych.
Strategie pomocne w opanowaniu sprawności pisania to:
 umiejętność wyboru właściwego stylu (formalnego, nieformalnego, kolokwialnego,
slangowego) w zależności od adresata;
 odwołanie się do wcześniej zdobytej wiedzy na temat, na który piszemy (szczególnie ważne
przy interdyscyplinarnych pracach projektowych);
 sporządzenie „banku słów-kluczy”, które uczeń może wykorzystać w swoim tekście;
 sporządzanie map mentalnych;
 znajomość łączników i skrótów;
 umiejętność korzystania z różnych źródeł (słowniki, teksty źródłowe, Internet);
 umiejętność parafrazowania.
Techniki rozwijające sprawność pisania to:
 przepisywanie (wyrazów, zwrotów, tekstów modelowych);
 dyktanda;
 dopasowywanie połówek zdań;
 wypełnianie formularza, ankiety;
 porządkowanie zdań, ustawianie ich zgodnie z kolejnością i logiką tekstu;
 kończenie zdań;
 udzielanie odpowiedzi na pytania;
 zadawanie pytań do tekstów;
 uzupełnianie dymków w historyjkach komiksowych;
 układanie samodzielnych, kilkuzdaniowych wypowiedzi na zadany temat;
 pisanie notatek (np. z rozmów telefonicznych lub wiadomości SMS);
 pisanie streszczeń dłuższych wypowiedzi pisemnych.
Nauczanie słownictwa
Przy nauce języka obcego bardzo ważne jest uświadomienie uczniom znaczenia systematycznego
uczenia się, powtarzania i utrwalania nowego słownictwa. Bez znajomości choćby podstawowych
41
słów z różnych dziedzin życia, trudno jest mówić o jakiejkolwiek komunikacji. Dlatego tak ważne jest
podsunięcie uczniom skutecznych strategii i technik zapamiętywania nowego słownictwa.
Najbardziej przydatne techniki stosowane w klasie to:
 porządkowanie słów na kategorie semantyczne;
 tworzenie map wyrazowych;
 podawanie synonimów lub antonimów;
 słowotwórstwo – dodawanie przyrostków i przedrostków do rdzenia wyrazu;
 rozwiązywanie krzyżówek, rebusów i zagadek;
 uzupełnianie luk pojedynczymi wyrazami;
 rozsypanka literowa (układanie wyrazów z rozrzuconych liter);
 grupowanie wyrazów według pisowni lub wymowy;
 definiowanie słów;
 dopasowywanie wyrazów do obrazków;
 sporządzanie własnych słowniczków (również obrazkowych);
 skojarzenia i „haki pamięciowe”.
Nauczanie gramatyki
Gramatyka jest cementem spajającym poznane słownictwo. Powoduje lepsze porozumienie
pomiędzy nadawcą a odbiorcą komunikatu. W podejściu komunikacyjnym należy położyć nacisk
przede wszystkim na umiejętność skutecznego porozumiewania się, niż na idealne opanowanie reguł
gramatycznych, to jednak ich znajomość i umiejętność zastosowania w praktyce z pewnością będą
uczniowi przydatne.
Nowe konstrukcje gramatyczne mogą być wprowadzane:
 Indukcyjnie - uczniowie sami dochodzą do reguły na bazie przedstawionego przykładu w
określonym kontekście, odpowiednio naprowadzeni przez nauczyciela wskazówkami lub
pytaniami pomocniczymi lub
 Dedukcyjnie - nauczyciel podaje i wyjaśnia regułę, podaje przykłady zastosowania, a
następnie proponuje uczniom ćwiczenia utrwalające
Nauczanie metodą indukcji wymaga większego zaangażowania ze strony uczniów, jest zatem
wskazany dla grup uczniów bardziej samodzielnych i lubiących rozwiązywanie problemów.
Sposób dedukcyjny nie wymaga aktywności uczniów, nie zmusza ich do logicznego myślenia, z drugiej
strony zaś zapewnia przekazanie uczniom poprawnych zasad gramatycznych i zapewne okaże się
bardziej przystępny dla uczniów preferujących konkretną, systematyczną formę nauki,
rozpoczynającą się od dokładnego objaśnienia reguły.
W zależności od stopnia trudności wprowadzanego materiału i w celu uatrakcyjnienia sposobu
nauczania, warto oba te sposoby stosować naprzemiennie.
Pomocna w nauczaniu gramatyki jest technika drylu językowego (technika typowa dla metody
audiolingwalnej), która daje możliwość wielokrotnego przećwiczenia i powtórzenia tej samej
struktury. Drilling należy rozpocząć od drylu mechanicznego (nie wymagającego zrozumienia treści
przekazu, ale za to pozwalającego na zautomatyzowanie danej struktury), poprzez dryl
konstruktywny (wymagający zrozumienia zdania w celu stworzenia stosownej odpowiedzi), a
skończyć na drylu komunikacyjnym (jest to nadal dryl kontrolowany, ale uczeń bodziec werbalny
nauczyciela uzupełnia własnym zdaniem).
Inne przydatne w nauczaniu gramatyki techniki to:
42






parafrazowanie (podawanie nowego zdania tak, aby znaczyło to samo, co zdanie podane),
np. She can’t lift this bag, she’s too weak. – She isn’t___________________________
podawanie właściwej formy czasownika, np. Kate (play) _________________ computer
games for four hours, that’s why her eyes are so red.
tłumaczenie wyrażenia w nawiasie na język angielski, np. You (nie wolno)__________ swim in
the lake.
uzupełnianie luk, np. The train will arrive__________ five o’clock.
technika wielokrotnego wyboru, np. Sara is the______________________ in the class. short
b) shortest c) shorter
rozsypanki wyrazowe, z których należy ułożyć poprawne zdania.
Nauczanie wymowy.
Wymowę można podzielić na trzy podstawowe obszary:
 Dźwięki
 Akcent (wyrazowy i zdaniowy)
 Intonacja
Wymowa jest istotna dla komunikacji. Niepoprawne wymawianie dźwięków może prowadzić do
nieporozumień, np. jeśli ‘live’ wymawiamy jako /li:v/. Złe akcentowanie wyrazu może również
wywołać nieporozumienie, a niewłaściwe rozłożenie akcentów zdaniowych może utrudnić przekaz
informacji. Stosunek do rozmówcy często wyrażamy intonacją i niepoprawne jej użycie może
wywołać urazę. Naturalna intonacja użytkowników języków germańskich i słowiańskich może
rdzennemu Anglikowi wydawać się agresywna.
Nauczanie wymowy powinno stanowić nieodłączny element nauczania języka. Wprowadzając nowe
słownictwo należy zwracać uwagę na wymowę dźwięków i umieszczanie akcentu. Przy wprowadzaniu
i ćwiczeniu nowych struktur i funkcji trzeba wskazywać uczniom, w jaki sposób dźwięki ulegają
zmianie zależnie od kontekstu, na przykład w słabych formach (porównaj I can /k n/ go i Yes, I can /k
n/), elipsach (np. I must go gdzie dźwięki /t/ i /g/ zlewają się , dając wrażenie, że /t/ zniknęło) i
powiązaniach (gdzie jeden dźwięk łączy się z następującą po min samogłoską, np. What are you
doing? Gdzie dźwięk /t/ łączy się z następnym dźwiękiem / /). Uczniowie powinni zauważać również,
w jaki sposób dźwięki ulegają zmianie w zdaniach w zależności od położenia głównego akcentu.
Wyjaśnienie tych cech jest ważne, ponieważ pomagają one uczniom rozumieć język mówiony
naturalnie i rozwijać w ten sposób umiejętność słuchania.
Warto od początku stopniowo wprowadzać transkrypcję fonetyczną, by uczniowie przyzwyczaili się i
umieli odczytywać zapis wymowy. Pomocny tu będzie umieszczony na ścianie duży plakat ze znakami
fonetycznymi, jak również wskazanie uczniom miejsca w podręczniku lub słowniku, gdzie mogą
znaleźć takie znaki. Uczniowie, którzy już wiedzą, jak odczytywać transkrypcję fonetyczną mogą
pomagać innym w klasie lub wykonywać dodatkowe ćwiczenia podczas gdy nauczyciel pracuje z tymi,
dla których transkrypcja fonetyczna jest nowym zjawiskiem.
Rodzaje zadań
Zadania w zakresie rozróżniania:
 Który dźwięk słyszysz?
 Pogrupuj wyrazy według dźwięków
 Rozpoznaj dźwięk w wyrazie
 Podziel słowa na dwie grupy według wymowy podobnych dźwięków (minimal pairs)
 Znajdź wyraz, który brzmi jak…
43





Zaznacz akcent wyrazowy
Pogrupuj wyrazy według rytmu akcentowego
Zaznacz akcentowany wyraz
Czy intonacja wznosi się, czy opada? / Czy to jest pytanie?
Jak czuje się mówiący? (intonacja wyrażająca uczucia)
Nauczanie zagadnień międzyprzedmiotowych / prace projektowe
Naukę języka obcego zostaje powiązać z innymi zagadnieniami szkolnego programu nauczania
wyszukując wspólne tematy i obszary zainteresowań w innych blokach przedmiotowych. Dzięki temu
program integruje nauczanie języka obcego z innymi przedmiotami. Szczególnie w zakresie geografii,
historii, literatury, nauk matematyczno-przyrodniczych i informatyki. Ważne jest, aby wiedzę i
umiejętności, jakie uczeń zdobędzie na zajęciach z danego przedmiotu, umiał skutecznie wykorzystać
na lekcjach z innych przedmiotów, a także, przede wszystkim, w życiu poza szkołą.
Nauczyciele języka angielskiego mają w tym zakresie nieograniczone możliwości, gdyż język jest tylko
narzędziem, które wykorzystujemy do zdobywania, przetwarzania i przekazywania treści.
Przez naukę języka, możemy przekazać nastolatkom jak najwięcej wiedzy z różnych dziedzin. Świetnie
nadają się do tego prace projektowe, podczas których uczniowie mogą w praktyce wykorzystać
wiedzę i umiejętności zdobyte zarówno na lekcjach języka angielskiego, podczas zajęć z innych
przedmiotów, jak i wiedzę ogólną, zdobytą poza szkołą. Prace projektowe pozwalają także rozwijać
samodzielność nastolatków w uczeniu się – muszą dokonać selekcji materiału, odpowiednio
korzystać z różnych materiałów źródłowych i pomocy naukowych (np. słowników). Jeśli dołączymy do
tego podstawowe słownictwo z różnych dziedzin, ułatwimy uczniom zdobywanie w przyszłości
wiedzy podanej w języku obcym.
Prace projektowe często wykonywane są zespołowo, dzięki czemu uczniowie mogą doskonalić swoje
umiejętności interpersonalne, kształtować postawę współpracy, tolerancji i otwartości na opinie i
potrzeby innych. Podczas grupowych prac na lekcjach ważne jest dopilnowanie, aby wszyscy
członkowie grupy aktywnie w tej pracy uczestniczyli. Każdy uczeń powinien mieć określone zadanie
do wykonania i czuć się współodpowiedzialnym za realizację projektu.
Planując efektywne prace projektowe, należy uwzględnić niezbędne fazy projektu:
 podział na grupy;
 określenie tematu projektu (optymalnie - wybór dokonany przez uczniów), potrzebnych
materiałów i rodzajów zadań, czasu na wykonanie pracy;
 powtórzenie niezbędnego do pracy słownictwa i struktur (bardzo przydatna jest tu technika
burzy mózgów i mapy mentalne);
 zbieranie i selekcja materiałów (wykorzystanie różnorodnych źródeł informacji);
 przydział zadań (można każdemu uczniowi w grupie przydzielić inne zadanie, biorąc pod
uwagę indywidualne zdolności, umiejętności i preferencje);
 praktyczna realizacja projektu;
 prezentacja na forum klasy;
 samoocena i ocena przez nauczyciela i innych uczniów (w przypadku prac projektowych
należy przede wszystkim ocenić zaangażowanie, wkład pracy każdego członka grupy w
ostateczny wygląd pracy).
Waga pracy projektowej jest ogromna z tego względu, że gotowy produkt daje uczniom poczucie
satysfakcji. Dzięki niemu nabierają poczucia własnej wartości i wiary we własne możliwości, wzrasta
też ich motywacja do nauki. Jest to również okazja dla słabszych językowo uczniów, aby wykazać się
44
w zadaniach wymagających również umiejętności pozajęzykowych, np. wyszukiwania informacji,
koordynacji działań w zespole czy też artystycznych.
Prace projektowe
Praca nad projektem jest najwłaściwszą techniką nauczania zagadnień międzyprzedmiotowych. Aby
móc wykorzystać do projektu związanego z innymi przedmiotami, materiały źródłowe w języku
angielskim, uczniowie powinni umieć:
 Selekcjonować odpowiedni materiał
 Pobieżnie przeglądać partie materiału
 Korzystać z indeksów, spisów treści itd.
 Korzystać ze słownika
 Streszczać
 Parafrazować w prostej formie
 Dokonać przekładu.
 Samodzielnie wyszukać informacje
 Przedstawić przygotowany materiał
Nauczanie zagadnień kulturowych / prace projektowe / drama
Zajęcia z języka angielskiego to nie tylko nauka języka. Narzędzie komunikacji jest nierozerwalnie
związane z ludźmi, którzy się nim posługują, a zatem również ich kulturą, historią i zwyczajami.
Dlatego nauczanie zagadnień kulturowych związanych z danym obszarem języka angielskiego stanowi
integralna, nieodzowną część procesu nauczania języka. Ponadto, poprzez poznawanie historii,
tradycji i zwyczajów w innych krajach, ze szczególnym uwzględnieniem państw anglojęzycznych,
kształtujemy w uczniach świadomość językową, a jednocześnie postawy ciekawości, otwartości i
tolerancji wobec innych kultur.
Poznawanie tych zagadnień związane jest z odniesieniem ich do swego własnego kraju,
dokonywaniem porównań, a co za tym idzie – rozwijaniem poczucia tożsamości narodowej, a
jednocześnie świadomości przynależności do wspólnoty międzynarodowej.
Nauczanie zagadnień kulturowych
Obejmuje obszary:
 Poznawanie zwyczajów, wydarzeń i instytucji innych krajów
 Poznawanie zasad właściwego zachowania podczas pobytu w krajach anglojęzycznych lub w
kontaktach z Brytyjczykami i Amerykanami
 Poznawanie geografii, sztuki, historii, literatury
Poznawanie tych obszarów odbywa się poprzez:
 Czytanie lub słuchanie tekstów zawierających informacje o krajach anglojęzycznych
 Oglądanie ilustracji, rysunków i zdjęć
 Oglądanie filmów video i DVD
 Analizę tekstów źródłowych
 Pracę z mapą
 Interpretację tekstów literackich
45



Dramę
Prace projektowe
Fora dyskusyjne
Dużej motywacji dostarcza uczniom, o ile jest możliwy, bezpośredni kontakt z uczniami z zagranicy,
listowny lub za pośrednictwem poczty elektronicznej. Taki kontakt przybliża uczniom inne kraje i daje
im możliwość spojrzenia na Polskę oczami cudzoziemca, co jest często niezwykle odkrywczym
doświadczeniem. Wycieczka szkolna lub program wymiany jest dla uczniów wspaniałą okazją do
bezpośredniego poznania kraju anglojęzycznego. Przebywając w towarzystwie gości z zagranicy lub
wyjeżdżając za granicę, młodzież w sposób naturalny uczy się zasad obcowania z cudzoziemcami.
Inną drogą poznania stosownych zachowań jest oglądanie fragmentów programów telewizyjnych lub
filmów fabularnych. Można w ten sposób poznać zasady zachowania się przy stole, witania się i
żegnania, zachowania w sklepie, restauracji itp.
W toku opanowywania funkcji i sytuacji ważną rolę w zrozumieniu zasad właściwego zachowania
pełni nauka odpowiedniego rejestru językowego. Można ją wprowadzić nalegając na używanie
zwrotów please i thank you i przeprosin w rodzaju sorry lub excuse me.
Prace projektowe przewidziane w programie
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Najazd Normanów
Wybrana postać okresu wojny stuletniej
Henryk VIII i jego czasy
Obecne władze Wielkiej Brytanii
Styl życia i rozrywki Brytyjczyków
Pytania konkursowe na najlepszą polską interpretację brytyjskiego wybranego utworu
rockowego
Malarstwo brytyjskie
Pytania konkursowe na najlepszą interpretację brytyjskiego dzieła malarskiego
Znaczące postacie wojny secesyjnej
Amerykański rock and roll
Fora dyskusyjne przewidziane w programie
Stanowią one odmianę pracy projektowej, do której prezentacji uczniowie przygotowują się na
lekcjach i samodzielnie.
Ten sposób pracy przewidziany jest dopiero w klasie III, gdy uczniowie będą gotowi, zarówno
intelektualnie jak i językowo, do wypowiadania się na sporne tematy. Przewidziane są dyskusje na
następujące tematy:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Demokratyczny sposób sprawowania władzy
Losy Indian amerykańskich
Działalność M. L. Kinga i sytuacja Afroamerykanów
Amerykański system szkolny – jego wady i zalety
„Czy Amerykanie to naród?”
Młodzi Amerykanie i Polacy.
46
Przewidziane projektem inscenizacje techniką dramy
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Obrady parlamentu brytyjskiego
The Gunpower Plot
Cechy regionów Wielkiej Brytanii
Koncert pieśni Bożonarodzeniowych
Koncert utworów wybranego brytyjskiego zespołu rockowego
Geneza św. Dziękczynienia
Dzień Świstaka
Sceny z „Poskromienia złośnicy”
Wybrane dialogi z „Olivera Twista”
Wybrane dialogi z „Przygód Sherlocka Holmesa”
Wybrane dialogi z „Jankes na dworze króla Artura”
Wybrane dialogi z „Perła”
Wybrane dialogi z „Ostatni Mohikanin”
Techniki kształcenia samodzielnego uczenia się
Podstawa programowa kształcenia ogólnego obliguje nauczycieli do rozwijania u uczniów
umiejętności samodzielnego uczenia się. Aby uczeń był w stanie samodzielnie kierować swoim
procesem uczenia się języka angielskiego, jak również korzystać z różnych źródeł wiedzy, należy
najpierw zapoznać go z rozmaitymi sposobami uczenia się, a przede wszystkim – pomóc mu
rozpoznać preferowany styl uczenia się. Pomocne uczniowi będą ponadto:
 trening strategii pomocnych w opanowaniu sprawności językowych (była o nich mowa przy
okazji omawiania poszczególnych sprawności);
 umiejętność korzystania ze słownika – należy wyjaśnić uczniom jak uporządkowane są
wyrazy, co oznaczają poszczególne skróty itp.;
 umiejętność prowadzenia notatek – dobrze jest zachęcić ucznia do zaznaczania, podkreślania
ważniejszych treści, stosowania skrótów, wypunktowywania itp.;
 umiejętność dokonywania samooceny (czyli o właściwe, tj. krytyczne, ocenianie swojego
wkładu pracy w uczenie się danego materiału oraz wyniku tej pracy);
 umiejętność wyszukiwania dodatkowych materiałów i korzystania z nich (krytyczna analiza);
 umiejętność współpracy z innymi, wspólne odpytywanie się i dzielenie zdobytymi
informacjami;
 systematyczność w odrabianiu zadań domowych.
Należy zachęcać uczniów do stosowania różnorodnych technik sprzyjających rozwojowi
samodzielności w uczeniu się, na przykład;
 odgadywanie znaczenia słów z kontekstu;
 poznanie symboli transkrypcji fonetycznej i kształcenie umiejętności poprawnego
odczytywania zapisu fonetycznego (praca ze słownikiem);
 skojarzenia wizualne lub werbalne (również w innych językach) nowych słów („haki
pamięciowe”);
 poznawanie reguł słowotwórstwa;
 poznawanie skrótów używanych w słownikach w celu doskonalenia umiejętności korzystania
ze słowników;
 poznawanie zasad korzystania z encyklopedii i leksykonów;
 kształcenie umiejętności korzystania z zasobów Internetu (zwracając uwagę na krytyczne
analizowanie informacji i odpowiednie selekcjonowanie treści zamieszczonych w sieci);
47





sprawdzanie poprawności wykonanych zadań z kluczem odpowiedzi;
poznawanie i stosowanie technik kompensacyjnych (np. opisywanie słowa, prośba o
powtórzenie lub potwierdzenie informacji);
wzajemne przepytywanie się uczniów z materiału poznanego na lekcji;
powtarzanie i zbieranie słownictwa w formie „map mentalnych”;
samoocena wiadomości i umiejętności (np. ‘Can Do’ statements) - wskazane jest zachęcenie
uczniów do korzystania z „Europejskiego portfolio językowego”, przy pomocy którego mogą
ocenić swój poziom poszczególnych umiejętności językowych.
Techniki indywidualizacji pracy
W każdej grupie językowej, mimo podziału zgodnie z poziomem zaawansowania uczniów, znajdują
się osoby, które umieją więcej, i takie, których znajomość języka angielskiego jest słabsza. Każda
grupa to także zbiór uczniów o zróżnicowanych możliwościach, preferencjach i stylach uczenia oraz
umiejętnościach językowych. Jest więc dla nauczyciela ogromnym wyzwaniem, aby dostosować
proces dydaktyczny do indywidualnych możliwości i oczekiwań każdego ucznia. Tym, którzy wykazują
niski poziom umiejętności, można zaproponować zajęcia wyrównawcze. Uczniom z dysfunkcjami –
zajęcia korekcyjno-kompensacyjne. Z uczniami szczególnie uzdolnionymi można pracować podczas
dodatkowych zajęć w ramach kółek zainteresowań. Niezależnie zaś od oferty zajęć dodatkowych,
należy starać się tak zróżnicować podstawowe zajęcia lekcyjne, aby każdemu uczniowi umożliwić
stosowny progres.
Pomocne w procesie indywidualizacji nauczania mogą być poniższe techniki:
 Zróżnicowane poziomy zadań – technika wykonywanego zadania jest ta sama, ale uczniowie
o większych umiejętnościach maja przykładowo więcej elementów do znalezienia, dłuższy lub
trudniejszy tekst, itp.
 Możliwość wyboru zadań – kilka zróżnicowanych pod kątem trudności zadań z podobnej
tematyki do wyboru, uczeń sam decyduje, które zadanie jest w stanie lub chce wykonać.
Dobrze jest też pozwolić uczniom na wybór tematu pracy projektowej, lektury do czytania,
itp. Możliwość ostatecznego decydowania (mimo, że wybór jest zazwyczaj ograniczony przez
nauczyciela) o pracy do wykonania zwiększa motywację uczniów do wykonania zadania.
 Dodatkowe zadania dla tzw. fast finishers – ważne jest, aby to były zadania sprawiające
przyjemność, np. zagadki, krzyżówki, rebusy, interesujący tekst do czytania. Wcześniejsze
wykonanie zadania, powinno być nagrodzone.
 Asystenci nauczyciela – wykorzystanie potencjału uczniów zdolniejszych, bardziej ambitnych
do pomocy wolniej pracującym kolegom / koleżankom, sprawdzania poprawności
wykonanych zadań, przygotowywania drobnych pomocy dydaktycznych, itp. Często słabsi
uczniowie mają więcej odwagi, by zwrócić się z pytaniem do kolegi / koleżanki, niż do
nauczyciela. W ten sposób dowartościujemy też „asystentów” – będą czuli się potrzebni, a
poprzez pomaganie innym, sami będą powtarzali i utrwalali określony materiał językowy.
 Organizowanie pracy w parach i grupach – dzięki czemu większa liczba uczniów w tym
samym czasie aktywnie wykorzystuje ćwiczone konstrukcje.
 Stosowanie gier i zabaw – co sprzyja utrwaleniu struktur gramatycznych, słownictwa i funkcji
językowych w swobodny i często niekonwencjonalny sposób. Przy zachowaniu odpowiedniej
dyscypliny w klasie, nawet najbardziej negatywnie nastawieni uczniowie zaangażują się w
proces nauki, a przecież o to też chodzi, zwłaszcza pracując z grupą uczniów gimnazjum.
Inne techniki pracy uatrakcyjniające lekcje
Niewątpliwie nadrzędnym celem zajęć z języka angielskiego jest przekazanie uczniom wiedzy –
słownictwa, zasad gramatycznych, wyrażeń funkcjonalnych – oraz rozwijanie w nich sprawności
językowych. Efektywna nauka pozwala uczniom również doskonalić umiejętności pozajęzykowe –
m.in. współdziałanie, wyszukiwanie i krytyczne analizowanie informacji, logiczne myślenie –
48
spekulowanie i wyciąganie wniosków. Uczniowie kształtują także pożądane postawy, umożliwiające
sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we współczesnym świecie. Warto jednak pamiętać, że
mamy do czynienia z młodymi nastolatkami, których nie łatwo zachęcić do pracy, zmotywować do
nauki. Dlatego, zwłaszcza w tej grupie wiekowej, niezwykle ważne jest zaoferowanie uczniom
różnorodnych ćwiczeń, tematów, które ich zaintrygują i zadań, które będą stanowić wyzwanie i
przynosić satysfakcję. Nie wolno również zapominać o uwzględnieniu elementów zabawy.
 gry językowe
 wykorzystanie współczesnych przebojów na lekcjach języka angielskiego.
 wykorzystanie na lekcjach technik teatralnych, tzw. ‘dramę’: odgrywanie różnego rodzaju
scenek, dialogów, inscenizacji to atrakcyjna forma nauki, która stymuluje aktywne
wykorzystanie przez uczniów języka angielskiego w konkretnej sytuacji. Przydzielenie roli
pozwala uczniom wcielić się w kogoś, kim naprawdę nie są, dzięki czemu zmniejsza się
blokada wypowiedzi ustnej w języku obcym.
 Techniki multimedialne, praca w wykorzystaniem DVD czy tablicy interaktywnej.
V.
OCENIANIE
1. Szczegółowe kryteria oceniania
Poniższe kryteria są zgodne z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania w Gimnazjum z Oddziałami
Integracyjnymi Nr 1 im. Stanisława Wyspiańskiego w Olkuszu. Są one oparte na skali oceniania 1-6, w
której ocena celująca odpowiada- 6, bardzo dobry – 5, dobry – 4, dostateczny – 3, dopuszczający – 2,
niedostateczny – 1.
Skala ocen – Gramatyka i słownictwo
6 – Dobrze opanował i swobodnie stosuje w praktyce zagadnienia gramatyczne określone w
rozkładzie materiału
i niektóre wykraczające poza program
Potrafi budować złożone zdania, poprawne pod względem gramatycznym i logicznym
Posiada bogaty zasób słownictwa, obejmujący tematykę określoną w rozkładzie materiału i
wykraczający
poza nią
Zna i stosuje w praktyce wyrażenia potoczne przedstawione w podręczniku i wiele wyrażeń z
innych źródeł,
jak prasa, telewizja, Internet
Zna i z powodzeniem stosuje różne techniki wyszukiwania znaczenia wyrazów
Samodzielnie posługuje się różnego rodzaju słownikami
5 – Dobrze opanował i stosuje w praktyce zagadnienia gramatyczne określone w rozkładzie materiału
Potrafi poprawnie operować strukturami prostymi i złożonymi.
Potrafi budować spójne zdania, poprawne pod względem logicznym
Stosuje szeroki zakres słownictwa, obejmujący tematykę określoną w rozkładzie materiału
Zna i stosuje w praktyce wyrażenia potoczne przedstawione w podręczniku
Zna i stosuje różne techniki wyszukiwania znaczenia wyrazów
Samodzielnie posługuje się różnego rodzaju słownikami
49
Używa poprawnie słownictwa o charakterze bardziej złożonym, abstrakcyjnym oraz o
tematyce matematyczno – przyrodniczej i informatycznej oraz historycznej
4 - Dość dobrze opanował i stosuje w praktyce zagadnienia gramatyczne określone w rozkładzie
materiału
Potrafi poprawnie operować większością struktur prostych i złożonych.
Potrafi budować zdania w większości przypadków spójne, na ogół poprawne pod względem
gramatycznym i
logicznym
Zazwyczaj stosuje szeroki zakres słownictwa odpowiedni do zadania.
Zna i stosuje w praktyce większość wyrażeń potocznych przedstawionych w podręczniku
Zna i stosuje różne techniki wyszukiwania znaczenia wyrazów
Samodzielnie posługuje się słownikiem polsko – angielskim i angielsko - polskim
Używa poprawnie elementów słownictwa o charakterze bardziej złożonym,
abstrakcyjnym oraz o tematyce matematyczno – przyrodniczej i informatycznej
oraz historycznej.
3 – Poprawnie opanował i stosuje w praktyce niektóre zagadnienia gramatyczne określone w
Potrafi poprawnie operować niektórymi strukturami prostymi i złożonymi.
Potrafi budować zdania niekiedy spójne.
Na ogół stosuje zakres słownictwa odpowiedni do zadania.
Zna i stosuje w praktyce niektóre wyrażenia potoczne przedstawione w podręczniku
Zna różne techniki wyszukiwania znaczenia wyrazów, ale ma problemy z wyborem wyrazu
opasującego do
kontekstu
Używa niewiele słownictwa o charakterze bardziej złożonym,
abstrakcyjnym oraz o tematyce matematyczno – przyrodniczej i informatycznej
oraz historycznej.
2 - Opanował niewiele zagadnień gramatycznych określonych w rozkładzie materiału
Potrafi poprawnie operować niedużą ilością struktur prostych i złożonych.
Potrafi budować zdania, ale przeważnie niespójne, z dużą ilością błędów gramatycznych i
logicznych
Stosuje ograniczony zakres słownictwa odpowiedni do zadania.
Czasami niepoprawnie używa codziennego słownictwa, w sposób niepoprawny.
Zna i stosuje w praktyce bardzo niewiele wyrażeń potocznych
Ma duże problemy w korzystaniu ze słownika, wymaga pomocy ze strony nauczyciela przy
wyszukiwaniu
znaczenia wyrazów i wybieraniu wyrazu pasującego do kontekstu
1 - Nie opanował zagadnień gramatycznych ani leksykalnych określonych w rozkładzie materiału
Nie potrafi budować spójnych zdań, nawet z pomocą nauczyciela
Nie potrafi skutecznie korzystać ze słownika
Skala ocen – Czytanie
6 – Potrafi czytać dla przyjemności i zrozumieć główne myśli w dłuższych autentycznych tekstach,
takich jak
lektury, artykuły w prasie czy teksty z Internetu
50
Potrafi korzystać ze strategii stosowanych podczas czytania, np. przewidywanie treści tekstu na
podstawie
tytułu, czytanie tekstu pod kątem pytań do tekstu, z którymi zapoznał się przed czytaniem, itp.
Rozumie konstrukcję tekstu, potrafi uporządkować tekst poprzestawiany
Bez trudu potrafi wybrać odpowiednie informacje z dłuższego tekstu
Potrafi ocenić, czy podana informacja jest prawdziwa czy fałszywa i uzasadnić swoją decyzję
Potrafi bardzo sprawnie znaleźć informację z tekstu o tematyce naukowej i historycznej
5 – Potrafi czytać dla przyjemności
Potrafi z łatwością zrozumieć główne myśli w uproszczonych lekturach i w niezbyt trudnych
autentycznych
tekstach, takich jak artykuły w prasie, ogłoszenia, przewodniki i ulotki turystyczne, instrukcje,
polecenia do
gier czy teksty z Internetu
Potrafi przewidywać treści tekstu na podstawie tytułu, czytać tekst pod kątem pytań do tekstu, z
którymi się
wcześniej zapoznał
Potrafi z łatwością sprawdzić, czy podana informacja jest prawdziwa i uzasadnić swoją decyzję
Potrafi z łatwością wybrać informacje z dłuższego tekstu
Potrafi z łatwością uporządkować tekst poprzestawiany
Potrafi z łatwością wybrać informacje z tekstu o tematyce naukowej i historycznej
4 – Rozumie sens ogólny tekstów zaprezentowanych w podręczniku i umie znaleźć w nich większość
potrzebnych informacji
Potrafi zrozumieć główne myśli w interesujących go i dość prostych i popartych ilustracjami
tekstach
autentycznych (artykuły w prasie, ogłoszenia, instrukcje, polecenia do gier, teksty z Internetu)
Najczęściej potrafi przewidywać treść tekstu na podstawie tytułu, czytać tekst pod kątem pytań, z
którymi się
Potrafi sprawdzić, czy podana informacja jest prawdziwa, ale miewa problemy z uzasadnieniem
swojej
decyzji
Potrafi wybrać informacje z dłuższego tekstu
Na ogół potrafi uporządkować tekst poprzestawiany
Potrafi wybrać informacje z tekstu o tematyce naukowej i historycznej
3 – Naprowadzony pytaniami pomocniczymi, rozumie sens ogólny tekstów zaprezentowanych w
podręczniku
Potrafi czasami zrozumieć główne myśli w dość prostych interesujących go autentycznych
tekstach
Czasami potrafi przewidywać treści tekstu na podstawie tytułu, czytać tekst pod kątem pytań, z
którymi się
Potrafi zazwyczaj sprawdzić, czy podana informacja jest prawdziwa ale nie potrafi poprawnie
uzasadnić
swojej decyzji
Potrafi wybrać niektóre informacje z dłuższego tekstu
Na ogół rozumie konstrukcje tekstu ale ma kłopoty z poprawnym uporządkowaniem
poprzestawianego tekstu
Potrafi wybrać niektóre informacje z tekstu o tematyce naukowej i historycznej
51
2 – Z pomocą nauczyciela bardzo ogólnie rozumie sens przeczytanego tekstu lub innej informacji w
podręczniku
ale nie potrafi z nich wyodrębnić szczegółowych informacji
Rzadko potrafi przewidywać treści tekstu na podstawie tytułu i czytać tekst pod kątem pytań
Potrafi czasami sprawdzić, czy podana informacja jest prawdziwa, ale nie potrafi uzasadnić swojej
decyzji
Rozumie konstrukcję tylko bardzo prostych tekstów, ale nie potrafi samodzielnie uporządkować
poprzestawianego tekstu
Potrafi czasami wybrać nieliczne informacje z tekstu o tematyce naukowej i historycznej
1 - Nawet z pomocą nauczyciela, nie rozumie sensu przeczytanego tekstu i nie potrafi z niego
wyodrębnić
żadnych informacji
Nie potrafi korzystać ze strategii stosowanych podczas czytania
Skala ocen – Słuchanie
6 – Potrafi zrozumieć ogólny sens różnorodnych tekstów i rozmów opartych na materiale kursowym i
wykraczającym poza niego, np. rozumie dialogi z filmów i sens popularnych piosenek
Potrafi zrozumieć kluczowe informacje w różnorodnych tekstach i rozmowach i wyłonić z nich
błędy
Potrafi wydobyć szczegółowe informacje i stosownie do nich zareagować np. zrobić na ich
podstawie
notatkę, uszeregować zdarzenia, czy wypełnić tabelkę
Potrafi z łatwością rozpoznać uczucia i reakcje mówiącego
Potrafi z łatwością rozróżniać dźwięki, głoski, akcent wyrazowy i zdaniowy
Potrafi z łatwością zrozumieć polecenia nauczyciela
5 - Potrafi zrozumieć ogólny sens różnorodnych tekstów i rozmów.
Potrafi zrozumieć kluczowe informacje w różnorodnych tekstach i rozmowach (w tym o
tematyce naukowej).
Potrafi wydobyć szczegółowe informacje i stosownie do nich zareagować
Potrafi z łatwością rozpoznać uczucia i reakcje mówiącego.
Potrafi z łatwością rozróżnić dźwięki, głoski i akcent
Potrafi z łatwością zrozumieć nauczyciela i kolegów
4- Potrafi zazwyczaj zrozumieć ogólny sens różnorodnych tekstów i rozmów.
Potrafi zrozumieć większość kluczowych informacji w różnorodnych tekstach i
rozmowach (w tym o tematyce naukowej)
Potrafi wydobyć większość potrzebnych informacji i stosownie do nich zareagować
Potrafi rozpoznać uczucia i reakcje mówiącego.
Potrafi rozróżnić dźwięki, głoski i akcent
Potrafi zrozumieć nauczyciela i kolegów
3 - Potrafi czasem zrozumieć ogólny sens różnorodnych tekstów i rozmów.
Potrafi zrozumieć część kluczowych informacji w różnorodnych tekstach i
rozmowach (w tym o tematyce naukowej).
Potrafi wydobyć część potrzebnych informacji i stosownie do nich zareagować, np. dopasować
różne
elementy
Potrafi zazwyczaj rozpoznać uczucia i reakcje mówiącego.
52
Potrafi rozróżnić większość dźwięków i głosek ale ma problemy z rozpoznaniem akcentu
Potrafi zazwyczaj zrozumieć nauczyciela i kolegów
2 – rzadko potrafi zrozumieć ogólny sens różnorodnych tekstów i rozmów.
Potrafi zrozumieć kilka kluczowych informacji w różnorodnych tekstach i
rozmowach.
Potrafi wydobyć niedużą część potrzebnych informacji by stosownie do nich zareagować
Potrafi czasami rozpoznać uczucia i reakcje mówiącego.
Potrafi rozróżnić niektóre dźwięki i głoski, rzadko rozpoznaje akcent
Potrafi zazwyczaj zrozumieć polecenia nauczyciela, ale może potrzebować pomocy.
1 – Najczęściej nie potrafi zrozumieć ogólnego sensu tekstów ani rozmów
Nie potrafi zrozumieć prawie żadnych kluczowych informacji w tekstach ani rozmowach
Nie potrafi wydobyć żadnych potrzebnych informacji, by stosownie do nich zareagować
Prawie nigdy nie rozpoznaje uczuć ani reakcji mówiącego
Nie potrafi rozróżnić dźwięków ani głosek, nie rozpoznaje akcentu wyrazowego ani zdaniowego
Nie potrafi zrozumieć poleceń nauczyciela, nawet z pomocą i podpowiedziami
Skala ocen – Mówienie/Wymowa
6 - Potrafi płynnie wypowiadać się na dowolne tematy, zachowując przy tym dużą dokładność
językową i
bogactwo leksykalne znacznie wykraczające poza ramy nakreślone przez rozkład materiału
Potrafi w naturalny i spontaniczny sposób zabierać głos w rozmowie
Ma bardzo dobrą wymowę i intonację
Można go z łatwością zrozumieć
5 - Potrafi z powodzeniem przekazać wiadomość, przeprowadzić wywiad z inną osobą
Potrafi mówić spójnie w tempie naturalnym na tematy określone w rozkładzie materiału
Posługuje się poprawnym językiem, popełniając niewiele błędów.
Potrafi wyrazić swoje potrzeby, preferencje, stany, rady, sugestie, powinności, nakazy, zakazy,
obowiązki i
przypuszczenia
Dysponuje dużym zakresem słownictwa dla wyrażania myśli i idei, oraz słownictwa
związanego z naukami matematyczno – przyrodniczymi, historią i kulturą
Potrafi omawiać tematy codzienne i tematy o charakterze bardziej złożonym i
abstrakcyjnym.
Umie w naturalny sposób zabierać głos w rozmowie.
Można go z łatwością zrozumieć.
4 - Przeważnie potrafi z powodzeniem przekazać wiadomość lub zadać stosowne pytania
Potrafi mówić spójnie w zasadzie w tempie naturalnym na tematy określone w rozkładzie
materiału
Na ogół potrafi wyrazić swoje potrzeby, preferencje, stany, rady, sugestie, powinności, nakazy,
zakazy,
obowiązki i przypuszczenia
Posługuje się w miarę poprawnym językiem, popełniając niekiedy zauważalne błędy.
Dysponuje zakresem słownictwa dla wyrażania myśli i idei, oraz słownictwa
związanego z naukami matematyczno – przyrodniczymi, historia i kulturą
Potrafi omawiać tematy codzienne i niektóre tematy o charakterze bardziej złożonym i
abstrakcyjnym.
53
Umie na ogół w naturalny sposób zabierać głos w rozmowie.
Można go zazwyczaj zrozumieć bez trudności.
3 - Czasem potrafi z powodzeniem przekazać wiadomość, zadać proste pytanie lub odpowiedzieć na
pytania
innych osób, choć popełnia przy tym błędy
Potrafi mówić spójnie, ale z wyraźnym wahaniem na tematy określone w rozkładzie materiału
Potrafi wyrazić swoje niektóre potrzeby, preferencje, stany, rady, sugestie, powinności, nakazy,
zakazy,
obowiązki i przypuszczenia
Posługuje się częściowo poprawnym językiem, popełniając sporo zauważalnych błędów.
Dysponuje ograniczonym zakresem słownictwa dla wyrażania myśli i idei, oraz
słownictwa, związanego z naukami matematyczno – przyrodniczymi, historia i kulturą
Potrafi omawiać tematy codzienne, ale niewiele tematów o charakterze bardziej złożonym
i abstrakcyjnym.
Umie czasem w naturalny sposób zabierać głos w rozmowie, głównie wtedy gdy temat go
interesuje
Można go zazwyczaj zrozumieć.
2 - Czasem potrafi przekazać wiadomość, zadać proste pytanie lub odpowiedzieć, ale z trudnościami.
Potrafi czasem mówić spójnie, ale długimi przerwami, które nie znajdują uzasadnienia.
Potrafi wyrazić swoje niektóre potrzeby, preferencje, stany rady, sugestie, powinności, nakazy,
zakazy,
obowiązki i przypuszczenia ale w bardzo ograniczonym zakresie i z poważnymi błędami
Posługuje się czasami poprawnym językiem, popełniając wiele zauważalnych błędów..
Dysponuje bardzo ograniczonym zakresem słownictwa dla wyrażania myśli i idei.
Potrafi omawiać tematy codzienne, ale rzadko podejmuje tematy o charakterze bardziej
złożonym i abstrakcyjnym.
Rzadko próbuje zabierać głos w rozmowie.
Można go zazwyczaj zrozumieć, ale z pewną trudnością.
1 – Nie potrafi samodzielnie przekazać wiadomości, zadać sensownego pytania, ani odpowiedzieć na
pytania
innych osób
Nie potrafi samodzielnie wypowiadać się na żadne tematy określone w rozkładzie materiału
Nie potrafi wyrazić swoich potrzeb, preferencji, stanów, rad, sugestii, powinności, nakazów,
zakazów,
obowiązków ani przypuszczeń; braki w wiadomościach i umiejętnościach uniemożliwiają mu
komunikację
Prawie nigdy nie zabiera głosu w rozmowie
Robi tak duże błędy w wymowie, że jego wypowiedzi nie można zrozumieć
Skala ocen – Pisanie
6 - Potrafi napisać wypowiedź pisemną zawierającą złożone struktury, słownictwo i własne
przemyślenia na
tematy różne, nawet wykraczające poza tematykę omawianą na zajęciach
Samodzielnie lub we współpracy z grupą sporządza pisemnie pracę projektową korzystając z
różnych źródeł i
54
materiałów
Potrafi w spójny sposób zorganizować tekst
W zadaniu pisemnym zawiera wszystkie istotne punkty
Pisze teksty o odpowiedniej długości
Używa poprawnej pisowni i interpunkcji
5 – Potrafi napisać wypowiedź pisemną zawierającą złożone struktury i słownictwo na tematy
wyszczególnione w
Samodzielnie lub we współpracy z grupą sporządza pisemną pracę projektową, korzystając z
różnych źródeł
Potrafi w spójny sposób zorganizować tekst.
W zadaniu pisemnym zawiera wszystkie istotne punkty.
Pisze teksty o odpowiedniej ilości słów, w określonej formie i na zadany temat.
Używa prawidłowej pisowni i interpunkcji.
4 - Próbuje pisać teksty użytkowe stosując złożone struktury i słownictwo.
Pisze teksty na ogół dobrze zorganizowane i spójne obejmujące tematy wyszczególnione w
rozkładzie
materiału
W zadaniu pisemnym zawiera wszystkie istotne punkty, choć niektórym poświęca
niewiele miejsca.
Czasami stosuje szyk wyrazów podobny do polskiego
Pisze teksty nieco dłuższe lub krótsze od wymaganej długości, zdarzają mu się uchybienia w
formie oraz
czasami odbiega od zadanego tematu.
Współpracuje z grupą uczniów przy tworzeniu wspólnej pisemnej pracy projektowej, korzystając z
różnych
źródeł i materiałów
Używa przeważnie prawidłowej pisowni i interpunkcji.
3 - Potrafi napisać zadanie zawierające proste struktury i słownictwo.
Potrafi zorganizować tekst, który mógłby być bardziej spójny
W zadaniu pisemnym zawiera większość istotnych punktów.
Pisze teksty wyraźnie dłuższe lub krótsze od wymaganej długości, popełnia liczne błędy w formie i
często nie
w pełni realizuje zadany temat.
Współpracuje z grupą uczniów tworząc wspólną pracę projektową
Używa czasem nieprawidłowej pisowni i interpunkcji.
2 - Próbuje napisać zadanie zawierające proste struktury i słownictwo.
Tekst bywa spójny, ale brak mu organizacji.
W zadaniu pisemnym zawiera bardzo niewiele istotnych punktów.
Pisze teksty zdecydowanie dłuższe lub krótsze od wymaganej długości, nagminnie popełnia błędy
w formie i
w niewielkim stopniu realizuje zadany temat.
Niechętnie współpracuje z grupą przy pracach projektowych
Używa w większości, nieprawidłowej pisowni i interpunkcji.
1 - Nawet nie próbuje pisać zadań otwartych
Odmawia współpracy z grupą przy pracach projektowych
55
We wszystkich zadaniach pisemnych używa niepoprawnej pisowni i interpunkcji
Skala ocen – Historia
6 – Uczeń zna wydarzenia i fakty z historii Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych wykraczające
poza ramy
określone w programie
Potrafi omówić przyczyny i skutki wydarzeń historycznych
Potrafi zinterpretować tekst źródłowy
Potrafi odczytać informacje z mapy historycznej
Umie ułożyć chronologicznie wydarzenia
5 – Uczeń zna podstawowe wydarzenia i fakty z historii Wielkiej Brytanii i Stanów
Zjednoczonych.
Potrafi zinterpretować prosty tekst źródłowy
Potrafi odczytać informacje z mapy historycznej
Umie ułożyć chronologicznie wydarzenia
4 – Uczeń na ogół zna podstawowe wydarzenia i fakty z historii Wielkiej Brytanii i Stanów
Zjednoczonych.
Potrafi w większości zinterpretować prosty tekst źródłowy
Potrafi przeważnie odczytać informacje z mapy historycznej
Umie na ogół ułożyć chronologicznie wydarzenia
3 - Uczeń zna niektóre podstawowe wydarzenia i fakty z historii Wielkiej Brytanii i Stanów
Zjednoczonych.
Potrafi czasem zinterpretować prosty tekst źródłowy
Potrafi zazwyczaj odczytać informacje z mapy historycznej
Umie czasami ułożyć chronologicznie wydarzenia.
2 - Uczeń zna niewiele podstawowych wydarzeń i faktów z historii Wielkiej Brytanii i
Stanów Zjednoczonych.
Rzadko potrafi zinterpretować prosty tekst źródłowy
Potrafi odczytać niewiele informacji z mapy historycznej
Rzadko umie ułożyć chronologicznie wydarzenia
1 – Uczeń nie zna podstawowych wydarzeń i faktów z historii Wielkiej Brytanii i Stanów
Zjednoczonych
Nie potrafi zinterpretować żadnego tekstu źródłowego
Nie potrafi odczytać informacji z mapy historycznej
Nie umie ułożyć chronologicznie wydarzeń
Skala ocen – Kulturoznawstwo
6 – Wiadomości i umiejętności ucznia wykraczają poza ramy nakreślone w programie
5 – Uczeń potrafi odczytać informacje z mapy fizycznej
Zna podstawowe cechy krajobrazu Wielkiej Brytanii i USA
Zna podstawowe zagadnienia z zakresu systemu politycznego, stylu życia, sztuki, zwyczajów, itp.
Wielkiej Brytanii i USA
56
4 - Uczeń potrafi na ogół odczytać informacje z mapy fizycznej
Przeważnie zna podstawowe cechy krajobrazu Wielkiej Brytanii i USA
Zna zazwyczaj podstawowe zagadnienia z zakresu systemu politycznego, stylu życia,
Sztuki, zwyczajów itp. Wielkiej Brytanii i USA.
3 - Uczeń potrafi czasami odczytać większość informacji z mapy fizycznej
Zna częściowo podstawowe cechy krajobrazu Wielkiej Brytanii i USA
Zna niektóre podstawowe zagadnienia z zakresu systemu politycznego, stylu życia, sztuki
zwyczajów itp. Wielkiej Brytanii i USA.
2 - Uczeń potrafi czasem odczytać niektóre informacje z mapy fizycznej
Rzadko zna podstawowe cechy krajobrazu Wielkiej Brytanii i USA
Zna niewiele zagadnień z zakresu systemu politycznego, stylu życia, sztuki, itp.
Wielkiej Brytanii i USA
1 – Uczeń nie potrafi odczytać informacji z mapy fizycznej
Nie zna podstawowych zagadnień z zakresu sytemu politycznego, stylu życia, sztuki, zwyczajów
itp. Wielkiej
Brytanii i USA
Skala ocen – Literatura
6 - Wiedza ucznia z zakresu literatury wykracz poza ramy określone w programie
Potrafi interpretować wybrane teksty literackie
Potrafi swobodnie recytować wybrane fragmenty tekstów
Potrafi z łatwością scharakteryzować postaci i streścić fabuły
5 – Zna podstawowe terminy literackie
Potrafi zinterpretować wybrane teksty literackie
Potrafi własnymi słowami scharakteryzować postaci i streścić fabuły
Zna podstawowe fakty z życia wybranych autorów.
4 – Zna w większości podstawowe terminy literackie
Potrafi na ogół zinterpretować wybrane teksty literackie
Potrafi zazwyczaj własnymi słowami scharakteryzować postaci i streścić fabuły
Zna większość podstawowych faktów z życia wybranych autorów
3 – Zna niektóre podstawowe terminy literackie
Potrafi czasami zinterpretować wybrane teksty literackie
Potrafi czasami własnymi słowami scharakteryzować postaci i streścić fabuły
Zna niektóre podstawowe fakty z życia wybranych autorów
2 - Zna nieliczne podstawowe terminy literackie
Rzadko potrafi zinterpretować wybrane teksty literackie
Czasami próbuje własnymi słowami scharakteryzować postaci i streścić fabuły
Zna nieliczne podstawowe fakty z życia wybranych autorów
1 – Uczeń nie zna podstawowych terminów literackich
Uczeń nie potrafi zinterpretować żadnego tekstu literackiego
Nie podejmuje prób omówienia postaci i fabuły
57
Nie zna podstawowych faktów z życia wybranych autorów
Skala ocen – Praca projektowa
6 - Praca o wyjątkowych walorach merytorycznych i artystycznych z wykorzystaniem wiadomości z
innych
przedmiotów nauczania, różnych źródeł i mediów
Praca doskonale zaprezentowana
5 - Praca bardzo staranna, zawiera wiele wiadomości pochodzących z innych przedmiotów nauczania
i różnych
źródeł
Praca właściwie zaprezentowana
4 - Praca wykonana bardzo starannie, ale nie wskazuje na wykorzystywanie wiadomości
interdyscyplinarnych
lub nie została zaprezentowana we właściwy sposób
3 - Praca niezbyt starannie wykonana, o niewielkiej wartości merytorycznej i artystycznej
zaprezentowana w
mało interesujący sposób
2 - Praca niestaranna, o nikłej wartości merytorycznej i artystycznej
Zawiera wiele błędów
Wskazuje na próbę komunikacji językowej i pewien wysiłek włożony w jej wykonanie
1 - brak pracy projektowej lub praca tak niepoprawna i niestaranna, że niemożliwe jest przyznanie jej
oceny
Pozytywnej
Skala ocen – Praca domowa
6 - Uczeń chętnie i często z własnej inicjatywy wykonuje dodatkowe prace domowe, tam gdzie to
możliwe,
sprawdzając je przy użyciu klucza, a w przypadku wątpliwości konsultuje się z nauczycielem
Pracuje samodzielnie i systematycznie
Zadania domowe otwarte znacznie wykraczają poza wymagany poziom
5 - Potrafi z powodzeniem samodzielnie wykonać pracę domową, wykorzystując podane instrukcje i
wzory
Prace domowe odrabia systematycznie
4 - Najczęściej z powodzeniem samodzielnie wykonuje pracę domową, wykorzystując podane
instrukcje i wzory
Prace domowe odrabia na ogół systematycznie
3 - Czasami miewa kłopoty z prawidłowym odrobieniem prac domowych, stara się jednak
wykonywać je
samodzielnie i w miarę systematycznie
58
2 - Często praca domowa wykonana jest nieprawidłowo, bądź niesamodzielnie
1
- Najczęściej nie odrabia prac domowych
2. Sposoby oceniania
Ocenianie bieżące
Ocenianie bieżące dostarcza informacji o rozwoju ucznia, jego aktywności i osiągnięciach w zakresie
języka angielskiego.
Cele:



Pomóc uczniom rozpoznać i zrozumieć swoje mocne i słabe punkty i dać im jasne wskazówki,
nad czym powinni więcej popracować
Przekazać rodzicom/opiekunom informację o postępach ucznia, a także wskazać, w jaki
sposób uczeń powinien pracować, aby osiągnąć poprawę
Dać nauczycielowi informację zwrotną na temat efektywności jego nauczania, właściwego
doboru materiałów itp., oraz pomóc w adaptowaniu planu nauczania
Ocenianie okresowe
Ocenianie okresowe to opis rozwoju ucznia, jego aktywności i osiągnięć pod koniec semestru lub
roku szkolnego
Cele:


Przekazać uczniowi, rodzicom/opiekunom i nauczycielom obraz postępów, aktywności i
osiągnięć w języku angielskim pod koniec semestru lub roku nauki
Dostarczyć informacji nauczycielowi odpowiedzialnemu za następny etap nauki
3. Techniki oceniania
Sprawdziany wiadomości przeprowadza się systematycznie: po każdym rozdziale z podręcznika.
Przed każdym sprawdzianem materiał zostaje powtórzony na specjalnych lekcjach powtórkowych z
podręcznika, lub przygotowanych we własnym zakresie.
Sprawdzanie znajomości słownictwa
 Podawanie synonimów/antonimów
 Dopasowywanie słów do obrazków
 Uzupełnianie luk w tekście
 Grupowanie słów według znaczenia i nadawanie każdej grupie tytułu
 Łączenie wyrazów z dwóch kolumn w wyrażenia i zwroty
 Parafrazowanie
 Dopisywanie wyrazu do podanej definicji
Sprawdzanie znajomości gramatyki
 Uzupełnianie luk w zdaniu odpowiednią formą czasownika
 Wykrywanie i poprawianie błędów w tekście
 Test wielokrotnego wyboru
 Parafrazowanie
59



Porządkowanie wyrazów w zdaniu
Pisanie struktur wymuszonych kontekstem obrazka
Wpisanie do przykładu odpowiednich form
Sprawdzenie umiejętności czytania
 Odpowiedzi na pytania dotyczące tekstu
 Porządkowanie zdań lub akapitów, obrazków itp.
 Wyszukiwanie informacji w tekście
 Pytania typu prawda/fałsz
 Wypełnianie formularzy
 Dopasowywanie informacji do obrazków
 Uzupełnianie luk
Sprawdzanie umiejętności pisania
 Pisanie sterowane, czyli rozwijanie podanych punktów
 Dyktando sprawdzające znajomość poprawnej pisowni
 Krótki opis przedmiotu, zwierzęcia, człowieka
 Uzupełnianie i dokańczanie zdań i akapitów
 Pisanie krótkiej pocztówki lub listu z uwzględnieniem konkretnych wiadomości
Sprawdzanie umiejętności słuchania
 Wielokrotne dopasowywanie, np., „kto, co powiedział”
 Zaznaczanie odpowiedzi w okienku
 Pytania typu prawda/fałsz
 Wypełnianie formularzy
 Numerowanie
 Porządkowanie
 Ranking
 Kończenie zdań
 Rozróżnianie dźwięków
 Wykorzystanie nagrań jako bodźca
 Rozróżnianie intonacji wznoszącej i opadającej
Sprawdzanie umiejętności mówienia
 Dobieranie odpowiednich odpowiedzi
 Opisywanie przedmiotów bez nazywania ich (parafrazowanie)
 Opisywanie ludzi, miejsc, zdarzeń
 Ćwiczenia na luki informacyjne
 Krótkie wypowiedzi
 Krótkie wypowiedzi monologowe
 Dialogi na zadany temat
Przy tworzeniu testów pisemnych opieramy się wyłącznie o materiał rzeczywiście przerobiony na
zajęciach, proporcjonalnie do czasu poświęconego mu na lekcji. Punktacja uzależniona jest od stopnia
trudności ćwiczenia. Testy winny obejmować zadania otwarte i zamknięte, o skończonej liczbie
poprawnych odpowiedzi.
60
4. Ocena globalna
Ocena globalna zawiera wszechstronne informacje o uczniu i opiera się na stałych, niezmiennych
zasadach. Oprócz ocen ze sprawdzianów, kartkówek i pracy na lekcji zawiera ona szczegółowe dane o
uczniu. Taka ocena udostępniona uczniom i rodzicom pozwala nie tylko jasno udokumentować
postępy ucznia, ale również pokazuje, na które aspekty nauki języka powinien on zwrócić szczególną
uwagę. Ocena globalna nie może stanowić średniej arytmetycznej ocen cząstkowych.
Ocena osiągnięć w nauce języka angielskiego
Imię i Nazwisko ucznia………………………………………………………………………..
Klasa……………………………………………………………………………………………
Kryterium oceny
Ocena postępów
w skali od 1 do 6
Sprawności
Mówienie
Czytanie
Pisanie
Słuchanie
1
1
1
1
Wiadomości
Słownictwo naukowe
1
Słownictwo historyczne
1
Wiedza historyczna
1
Wiedza
z 1
kulturoznawstwa
Wiedza literacka
1
Ocena
ze
sprawdzianów
2
2
2
2
3
3
3
3
4
4
4
4
5
5
5
5
6
6
6
6
2
2
2
2
3
3
3
3
4
4
4
4
5
5
5
5
6
6
6
6
2 3 4 5 6
Sprawdzian 1
Ocena
Uwagi
Sprawdzian 2
Ocena
Sprawdzian 3
Ocena
Sprawdzian 4
Ocena
OCENA KOŃCOWA:
Uwagi:
Podpis:
VI.
EWALUACJA PROGRAMU
Ewaluacja jest to proces zbierania informacji o warunkach, przebiegu i wynikach nauczania oraz ich
interpretacja po to, by w efekcie tego działania podjąć określoną decyzję.
Ewaluacja służy dwóm podstawowym celom:
 sprawdzeniu jakości programu – jego użyteczności i efektywności
 wskazaniu ewentualnych słabych punktów programu, dzięki czemu będzie możliwe ich
wyeliminowanie i udoskonalenie tegoż programu.
61
Analizie poddawane będą osiągane przez uczniów wyniki, opinie nauczycieli realizujących program,
opinie samych uczniów oraz ich rodziców oraz aktywność uczniów podczas zajęć. Opinia rodziców,
uczniów i nauczycieli będzie uzyskiwana w formie wypełniania ankiet zaprojektowanych na potrzeby
działań ewaluacyjnych przez autorki programu. Kolejne źródło danych do analizy stanowić będą
arkusze hospitacyjne zawierające opinię dyrekcji szkoły.
Ewaluacja formatywna (kształtująca) programu prowadzona będzie na około dwa miesiące przed
zakończeniem każdego kolejnego roku wdrażania programu (tj. w połowie kwietnia), aby umożliwić
podęcie ewentualnych działań naprawczych jeszcze w tym samym roku szkolnym.
Jako kryterium sukcesu przyjęta będzie norma 75-85% - odsetek uczniów, ich rodziców oraz,
nauczycieli wdrażających program, którzy pozytywnie ocenią sam program oraz sposoby jego
realizacji.
Po zakończeniu trzyletniego cyklu wdrażania programu zostanie przeprowadzona ewaluacja
sumatywna (podsumowująca), w ramach, której dokona się analizy wyników osiąganych przez
uczniów realizujących program w oparciu o rezultaty testów sprawdzających stan ich wiedzy i
umiejętności językowych. Dokonane zostanie również porównanie wyników osiągniętych na
egzaminie gimnazjalnym w części dotyczące języka angielskiego przez uczniów realizujących program
własny oraz uczniów realizujących dotychczas przyjęty do realizacji w szkole program nauczania.
Analizie zostaną również poddane opinie uczniów, rodziców i nauczycieli na temat programu i
sposobów jego realizacji uzyskanych w drodze wypełnienia ankiet.
LITERATURA



Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 IX 1991 roku z późniejszymi zmianami

Rozporządzenie MEN i S z dn. 9 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków prowadzenia
działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki (Dz. U. Nr 56
poz. 506).
Rozporządzenie MEN z dn. 12 III 2009 roku w sprawie szczegółowych kwalifikacji
wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić
nauczycieli nie mających wyższego wykształcenia (...)
Rozporządzenie MEN z dn. 30 IV 2007 roku w sprawie warunków i sposobu oceniania,
klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i
egzaminów w szkołach publicznych z późniejszymi zmianami
M. Ellis, M. Niesobska, A. Rak, Program nauczania języka angielskiego dla klas 1-3 gimnazjum
– kurs kontynuacyjny, Oxford
Barbara Tittenbrun, Ewa Piotrowska, Program nauczania języka angielskiego zgodny z nowa
podstawą programową. Poziom III.1 , Macmillan 2009
E. Kołodziejczyk, B. Ściborowska, Program nauczania języka angielskiego w klasach I-III
gimnazjum, Juka
E. Lewandowska, B. Maciszewska, B. Carnecka-Cicha, Program nauczania języka angielskiego
dla klas I-III gimnazjum: III etap edukacyjny (program kontynuacyjny), Pearson Education
Polska 2009






Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych,
których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu
maturalnego – załącznik nr 4 do Rozporządzenia MEN i S z dn. 23 XII 2008 roku w sprawie
podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w
poszczególnych typach szkół.
62







Magdalena Elżbieta Nadolska, Beata Tomaszewska, Program nauczania języka angielskiego
dla kursu początkowego i kontynuacyjnego gimnazjum klasy 1-3, Cambridge
J. Dobrowolska, Program języka angielskiego dla kursu początkowego i kontynuacyjnego
gimnazjum (klas I-III), Cambridge
T. Siek-Piskozub, Program nauczania języka angielskiego – Kurs kontynuacyjny, WS i P
M. Nowakowska, Program nauczania języka angielskiego dla gimnazjum – kurs podstawowy i
kontynuacyjny, Wydawnictwo Szkolne PWN
H. Komorowska, O programach prawie wszystko, Warszawa, 1999
Penny Ur, A course in language teaching, Cambridge 2001
Harmer Jeremy, English language teaching, Longman 2002
63

Program nauczania języka angielskiego z poszerzonymi

Transkrypt

Podobne dokumenty