docoberon® oberon - Forum Narzędziowe OBERON
download 
Reklamacja Transkrypt
oberon® oberon - Forum Narzędziowe OBERON
FORUM NARZĘDZIOWE OBERON F NUMER 02 (47) 2011 N Materiałoznawstwo dla każdego cz.1 - Klucz do plakatu z gatunkami stali OBERON W pierwszym artykule z cyklu „Materiałoznawstwo dla każdego” przybliżającym właściwości materiałów, z którymi większość z nas styka się na co dzień, opiszę Państwu pierwszy z naszych dwóch plakatów – plakat z gatunkami stali narzędziowych OBERON. W kolejnym przyjdzie czas na plakat ze stopami aluminium, grafitem i stopami miedzi, a po nim na wpływ pierwiastków stopowych na właściwości materiałów oraz (dla bardziej zaawansowanych użytkowników stopów aluminium) przybliżę stany utwardzenia i symbole służące ich oznaczaniu. Coraz więcej w naszej branży jest osób, które nie są absolwentami kierunków technicznych lub jeśli je nawet kończyły, to te o innym profilu (np. informatyczne, elektryczne, itp.). Moje artykuły mają w założeniu pomóc zrozumieć, w jak najmniej bolesny sposób, pewne niuanse, bez których ani rusz w naszej branży. Zapraszam zatem wszystkich świeżo upieczonych zaopatrzeniowców, konstruktorów i technologów oraz każdego „chcącego sobie przypomnieć”, tych z Państwa zaś, których doświadczenie jest 0,50-0,80 0,50-0,80 0,50-0,80 0,60-0,90 0,50-0,80 0,50-0,80 0,50-0,90 0,60-0,90 0,60-0,90 0,70-0,90 0,60-0,90 0,50-0,80 — 1,30-1,60 1,35-1,65 0,60-1,00 — — — 1,40-1,60 1,40-1,60 — — — — — 1,00-1,50 — — — — — 1.2896 lub PLAST 320 — — — — 40CrMnNiMo8-6-4 — 1.2738 lub 40CrMnNiMo8-6-4 40CMND8 ~P20+Ni — — PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja — — — 0,34 — 0,80 — — — — — — — — — — — — 0,35-0,45 0,20-0,40 1,30-1,60 0,35-0,45 0,20-0,40 1,30-1,60 0,35-0,45 0,20-0,40 1,30-1,60 — — — — — — — — — — — 1.2764 lub X19NiCrMo4 20NCD16 — — ~18Ch2N4MA 45NiCrMo16 ~NPW+3% Ni 1.2767; 45NiCrMo16 45NCD 16 — 2550 — X40Cr14 ~4H13 1.2083; X40Cr14 ~Z40C14 420 2314 40Ch13 — ~4H13+S 1.2085; X33CrS16 Z40CD16+S — — — X38CrMo16 — 1.2316; X38CrMo17 Z40CD16 ~422 — — X37CrMoV5-1 WCL PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST PN-EN dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja dawna PN — 0,16-0,22 — — — 0,14-0,20 0,40-0,50 0,40-0,50 0,35-0,43 — 0,52-0,60 — 0,36-0,45 0,38-0,45 0,35-0,45 0-0,15 0,34-0,42 0,36-0,45 — 0,28-0,38 0-0,40 — — — 0,33-0,43 0,33-0,43 0-0,40 — — — 0,33-0,41 — 0,10-0,40 — — — 0,17-0,37 0,10-0,40 0,10-0,40 0,10-0,40 — 0,20-0,40 — 0-0,80 0-1,00 0-1,00 0-1,00 0,60-1,30 0-0,80 — 0-1,00 0-00,35 — — — 0-1,00 0-1,00 0,06-0,08 — — — 0,80-1,20 — — 0,15-0,45 1,10-1,40 — — — — — — 0,25-0,55 1,35-1,65 0,15-0,35 1,20-1,50 0,15-0,45 1,20-1,50 0,30-0,60 1,60-2,00 — — 0,30-0,50 0,90-1,10 — — 0-0,80 12,0-14,0 0-1,00 12,5-13,5 0-1,00 12,5-14,5 0-1,00 12,0-14,0 0,20-0,70 13,0-14,5 0-0,80 12,0-14,0 — — 0-1,00 15,0-17,0 0-0,90 0-16,00 — — — — — — 0-1,00 15,5-17,5 0-1,00 15,0-17,0 0-0,90 0-16,00 — — — — — — 0,25-0,50 4,80-5,50 — 0,15-0,25 — — — 0,30-0,40 0,15-0,35 0,15-0,35 0,30-0,50 — 0,25-0,35 — — — — — — 0-0,60 — — 0-1,05 — — — 0,80-1,30 1,00-1,30 0-1,05 — — — 1,10-1,50 DIN AFNOR AISI SS GOST Niemcy Francja USA Szwecja Rosja 0,36-0,42 0,34-0,42 0,30-0,40 — 0,32-0,40 0,90-1,20 0,80-1,20 0,80-1,20 — 0,80-1,20 0,30-0,50 4,80-5,50 0,20-0,50 4,80-5,50 0,20-0,40 4,75-5,50 — — 0,15-0,40 4,50-5,50 1,10-1,40 1,20-1,50 1,25-1,75 — 1,20-1,50 PN-EN dawna PN — — — 1.2343 lub X38CrMoV5-1 Z38CDV5 lub X38CrMoV5 H 11 — 4Ch5MFS X40CrMoV5-1 WCLV 1.2344; X40CrMoV5-1 Z40CDV5 H13 2242 4Ch5MF1S 55NiCrMoV7 WCLV 1.2714; 55NiCrMoV7 ~55NCDV7 — — — — ~1.2063; 145CrV6 — — — ~12Ch1 — ~1.2201; X165CrV12 — — — — X210Cr12 1.2080; X210Cr12 Z200C12 ~D3 ~2312 Ch12 X153CrMoV12 DIN AFNOR AISI SS GOST Niemcy Francja USA Szwecja Rosja PN-EN dawna PN DIN NC6 NC10 NC11 NC11LV AFNOR AISI SS GOST PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST PN-EN Mo — 1,70 — — — — 1,80-2,10 1,80-2,10 1,80-2,10 — — — V Parametry obróbki cieplnej hartowanie ośrodek °C chłodzący W Co Ti S P — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — Cu 0-0,30 — — — — Cu 0-0,25 Cu 0-0,30 — — — — Cu 0-0,30 — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — 0-0,040 0-0,045 0-0,035 0-0,050 0-0,035 0-0,040 0-0,035 0-0,030 0-0,035 0-0,040 0,02-0,040 0-0,035 — 0-0,035 0-0,035 0-0,035 — — — 0,05-0,10 0,05-0,10 — — — — — <0,02 — — — 0-0,040 0-0,045 0-0,030 0-0,040 0-0,035 0-0,035 0-0,035 0-0,035 0-0,035 0-0,035 0-0,035 0-0,035 — 0-0,035 0-0,035 0-0,035 — — — 0-0,030 0-0,030 — — — — — 0,008 — — — 800-830 — — — — — 850 840 850 — 850 860 — 840-870 840-870 840-870 — — — 840-870 840-870 — — — — — — — — — W — — — — — W W O — O O — O, S O, S O, S — — — O, S O — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — 0-0,003 — — — — 0-0,035 0-0,035 0-0,035 — — — — 0-0,0025 — — — — 0-0,035 0-0,035 0-0,035 — — — — — — — — — 840-870 840-870 840-870 — — — — — — 3,80-4,30 — — — — — — — — — — — 4,00-4,40 0-0,05 0-0,20 3,80-4,30 — — 3,80-4,30 — — 3,70-4,20 — — — — — 2,80-3,20 — — — — — 0-0,60 — — — — — 0-1,00 — — — — — — — 0,15-0,40 — — — — — — 0-1,00 — — 0-0,30 — — — — — — — — — — — 0-1,00 — — 0-1,00 — — 0-0,30 — — — — — — — — — — — — 0,30-0,50 — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — max. 0,30 — — — — — 0-0,06 — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — 0-0,030 — — — 0-0,025 0-0,030 0-0,030 — — 0-0,020 — 0-0,030 0-0,030 — 0-0,030 0-0,015 0-0,025 — 0,05-0,10 0-0,070 — — — 0-0,030 0-0,030 0-0,035 — — — 0-0,030 — 0-0,030 — — — 0-0,025 0-0,030 0-0,030 — — 0-0,030 — 0-0,040 0-0,030 — 0-0,040 0-0,030 0-0,030 — 0-0,030 0-0,020 — — — 0-0,030 0-0,030 0-0,020 — — — 0-0,030 — — — — max. 0,35 0,25-0,50 0,30-0,50 0,30-0,50 — 0,30-0,50 — — — — — 0-0,030 0-0,025 0-0,030 — 0-0,030 — 0,85-1,15 — — — — — — — — — Cu max. 0,03 max. 0,30 Cu — max. 0,30 — — — — — — — — Cu — max. 0,30 Cu — max. 0,30 — — 0-0,030 — — 0,40 0,50 — — — — — — — — 0,15-0,25 0,90-1,20 0,15-0,25 0,90-1,20 0,15-0,25 0,90-1,20 — — — — — — 0,35-0,42 0,80-1,20 0,25-0,50 4,80-5,50 1,20-1,50 0,37-0,43 0,36-0,44 0,30-0,40 0,35-0,42 0,37-0,44 Ni max. 0,30 — — — max. 0,40 — — — — — — — max. 0,30 — — — — — — — — — max. 0,30 — — — — — — — — — — — — — — — — — 0-0,40 — — — — — — — — — — — 0,50-1,50 0,10-0,20 — — — — — — — — — — — — — — — — — — Twardość twardość w zależności od temperatury odpuszczania 180°C 240°C — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — 50 — — — — — 49 — — — — — 300°C 400°C 480°C-520°C 540°C-560°C 600°C-620°C — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — 30 — — — — — — — — — — — — — — — — — — dostarczana ulepszona cieplnie ok 300 HB dostarczana ulepszona cieplnie ok 300 HB dostarczana ulepszona cieplnie ok 300 HB — — — — — — — — — dostarczana ulepszona cieplnie ok. 300 HB 48 46 42 — — — — — — — — — — — — — — — dostarczana ulepszona cieplnie ok. 370 HB — — — — — — — — — — — — — — — — 30 30 — 30 30 — — — — — — — — 34 33 — 34 33 — — — — — — — 40 36 — — — — — — — — — — — — — — — — — — — max. 0,35 0,90-1,10 0,85-1,15 0,80-1,20 0,85-1,15 0,80-1,10 — — — — — 0,50-0,60 0,10-0,40 0,60-0,90 0,80-1,20 0,35-0,55 1,50-1,80 0,05-0,15 — Niemcy 0,50-0,60 0,10-0,40 0,90-1,20 0,80-1,20 0,80-1,20 0,80-1,20 0,80-1,20 0,30-0,50 4,80-5,50 0,20-0,50 4,80-5,50 0,20-0,40 4,75-5,50 0,30-0,60 5,00-5,50 0,15-0,40 4,50-5,50 0,65-0,95 1,00-1,20 0,45-0,55 1,50-1,80 0,07-0,12 — Francja USA Szwecja Rosja dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja dawna PN 0,50-0,60 — — — 1,30-1,45 1,40-1,60 — — — 1,15-1,25 1,50-1,80 1,55-1,75 — — — — 1,90-2,20 1,90-2,20 1,90-2,20 2,00-2,35 1,90-2,20 2,00-2,20 1,50-1,70 0,10-0,40 — — — 0,15-0,40 0,15-0,30 — — — 0,15-0,35 0,15-0,40 0,25-0,40 — — — — 0,10-0,60 0,10-0,40 0,10-0,40 0,10-0,60 0,20-0,40 0,10-0,40 0,15-0,40 0,50-0,80 — — — 0,40-0,70 0,50-0,70 — — — 0,30-0,60 0,15-0,45 0,20-0,40 — — — — 0,20-0,60 0,15-0,45 0,15-0,45 0,20-0,60 0,60-0,90 0,15-0,45 0,15-0,45 0,70-1,00 — — — 1,30-1,65 1,30-1,50 — — — 1,30-1,65 11,0-13,0 11,0-12,0 — — — — 11,0-13,0 11,0-12,0 11,0-13,0 11,0-13,5 12,0-13,5 11,5-13,0 11,0-13,0 0,30-0,50 — — — 0-0,20 — — — — 0-0,20 0-0,20 — — — — — — — — — — 0-0,20 0,70-1,00 1,50-2,00 — — — 0-0,35 — — — — 0-0,35 0-0,35 — — — — — — — — — — 0-0,35 0-0,35 0,05-0,15 — — — 0,10-0,25 — — — — 0-0,15 0-0,15 0,07-0,12 — — — — — — — 0-1,00 — 0-0,15 0,60-0,80 — — — — 0-0,20 — — — — 0-0,20 0-0,20 — — — — — — — — 0-1,00 1,00-1,50 0-0,20 0-0,20 11,0-12,0 11,0-13,0 11,0-13,0 11,0-13,0 11,0-12,5 0,60-0,80 0,70-1,10 0,70-1,20 0,70-0,90 0,40-0,60 — — — — 0-0,35 0,90-1,10 0,70-1,00 0,50-1,10 0,70-1,00 0,15-0,30 — — — — 0-0,20 4,80-5,50 4,80-5,50 4,80-5,50 4,75-5,50 5,00-5,50 4,50-5,50 0,20-0,50 0,20-0,50 — 0-0,35 — — 0,90-1,20 0,90-1,20 0,95-1,25 1,25-1,75 1,00-1,30 0,90-1,20 0,90-1,20 0,90-1,20 0,90-1,20 1,25-1,75 — 1,00-1,30 11,0-13,0 11,0-12,0 11,0-13,0 — 12,0-13,5 — 3,50-4,50 3,80-4,50 4,00-5,00 3,75-5,00 — — 3,80-4,50 3,80-4,50 3,50-4,50 3,50-4,00 3,50-4,50 3,00-3,60 3,80-4,50 3,80-4,50 3,50-4,50 3,75-4,50 3,50-4,50 3,80-4,50 3,80-4,50 3,80-4,50 3,50-4,50 3,75-4,50 3,50-4,50 3,80-4,40 0,90-1,20 0,90-1,20 0,90-1,30 0,90-1,40 1,00-1,20 0-0,30 — — — 0-0,30 — 0-0,20 — — — 0-0,40 0,20-0,30 0-0,30 — — — 0-0,40 — 0-0,30 — — — — — — 0,70-1,20 0,70-1,00 0,70-1,00 0-1,00 — — 3,2-3,90 3,0-3,50 3,0-3,50 2,75-3,25 3,0-3,50 3,80-4,30 4,70-5,20 4,70-5,20 4,60-5,30 3,25-4,25 4,50-5,50 4,80-5,30 4,70-5,20 4,70-5,20 4,60-5,30 4,50-5,50 4,50-5,50 4,80-5,30 — — — — — 0-0,35 — — — — — 0-0,35 — — — — — 0-0,35 — — — — — 0-0,35 — — — — — — — — — 0-0,75 z Cu — — — — — 0-0,75 z Cu — 0-0,40 — — — 0-0,75 z Cu — 0-0,40 — — — 0-0,75 z Cu — 0-0,40 0,15-0,35 0,10-0,30 0,15-0,35 0,15-0,50 0,15-0,25 0,15-0,30 0,05-0,20 0,05-0,15 0,05-0,20 0-0,20 — 0,10-0,30 0,10-0,20 0,15-0,20 0,15-0,30 0,15-0,30 0,10-0,20 0,15-0,30 0,10-0,20 0,10-0,20 — 0,15-0,30 — 0-0,15 — — — — — — 4,20-4,80 3,50-4,00 4,75-5,35 4,50-5,25 — — 3,00-3,50 3,20-3,90 3,20-3,90 4,75-5,50 3,20-3,90 2,30-2,70 1,70-2,10 1,70-2,00 1,70-2,20 1,75-2,25 1,70-2,10 1,70-2,10 1,70-2,10 1,70-2,00 1,70-2,20 1,75-2,20 1,70-2,10 1,70-2,10 — — — — — 0,80-1,20 — — — — — 0-0,20 1,70-2,20 1,80-2,10 1,70-2,20 1,00-3,00 2,00-2,50 1,80-2,30 1,70-2,20 1,80-2,10 1,70-2,20 1,00-3,00 — 2,20-2,70 0,60-0,80 0,60-0,80 0,60-0,80 — 1,00-1,50 — 12,0-13,5 11,5-12,5 11,5-13,0 11,75-13,0 — — 9,00-10,0 9,00-10,0 9,00-10,0 9,50-10,50 8,50-9,50 8,50-9,50 5,90-6,70 6,00-6,70 5,70-6,70 6,25-7,00 6,00-7,00 5,70-6,70 5,90-6,70 6,00-6,70 5,70-6,70 5,50-6,75 6,00-7,00 5,50-6,50 ~1.2379; X155CrVMo12-1 Z160CDV12 D2 ~2310 ~Ch12MF DIN AFNOR AISI SS GOST Niemcy Francja USA Szwecja Rosja 1,50-1,60 1,45-1,70 1,40-1,60 1,45-1,65 1,45-1,65 0,10-0,40 0,15-0,45 0,10-0,40 0,15-0,45 0,10-0,60 0,20-0,60 0,20-0,40 0,30-0,60 0,10-0,40 0,15-0,45 X100CrMoV5 ~ NCLV ~1.2363; X100CrMoV5-1 Z100CDV5 A2 ~2260 ~9Ch5WF 90MnCrV8 NMV 1.2842; 90MnCrV8 90MV8 O2 — 9G2F 50 WCrV8 ~ NZ2 1.2542; 45WCrV7 45WCrV8; 45 WCV 20 S1 2710 5ChW2SF 60WCrV8 NZ3 1.2550; 60WCrV7 55WC20 S1 — ~6ChW2S X210CrW12 ~NC11+C+W 1.2436; X210CrW12 X210CrW12-1; Z 210 CW 12-01 — 2312 — — SK5V 1.3202; S12-1-4-5 ~Z160WKVC 12-05-05-04 ~T15 — — HS10-4-3-10 SK10V 1.3207; S10-4-3-10 Z130WKCDV 10-10-04-04-03 ~M48 2736 ~R9M4K8 HS6-5-2-5 SK5M 1.3243; S6-5-2-5 Z90WDKCV 06-05-05-04-02 ~M41 2723 R6M5K5 HS6-5-2 SW7M 1.3343; S6-5-2 Z85WDCV 06-05-04-02 M2 2722 R6M5 PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja 0,95-1,05 0,90-1,05 0,90-1,05 0,95-1,05 0,90-1,05 0,85-1,00 0,85-0,95 0,85-0,95 0,80-0,95 0,85-0,95 — 0,85-0,95 0,45-0,55 0,40-0,50 0,40-0,50 0-45-0,55 0,44-0,53 0-45-0,55 0,55-0,65 0,55-0,65 0,50-0,60 0,45-0,55 — 0,55-0,65 2,00-2,30 2,00-2,25 2,00-2,30 — 1,90-2,20 — 1,30-1,45 1,30-1,45 1,50-1,65 1,50-1,60 — — 1,20-1,35 1,20-1,35 1,20-1,35 1,42-1,52 1,20-1,30 1,00-1,10 0,87-0,95 0,88-0,96 0,88-0,96 1,05-1,15 0,84-0,92 0,84-0,92 0,80-0,88 0,86-0,94 0,80-0,87 0,78-0,88 0,82-0,90 0,82-0,90 0,10-0,40 0,20-0,40 0,10-0,40 0,10-0,50 0,15-0,30 0,15-0,40 0,10-0,40 0,10-0,40 0,10-0,40 0,20-0,40 — 0,10-0,40 0,70-1,00 0,80-1,10 0,70-1,10 0,20-0,40 0,70-1,10 0,80-1,10 0,70-1,00 0,50-0,70 0,70-1,10 0,20-0,40 — 0,50-0,80 0,10-0,40 0,10-0,40 0,10-0,40 — 0,20-0,40 — 0-0,50 0-0,45 0-0,50 0,15-0,40 — — 0-0,45 0-0,45 0-0,50 0,15-0,40 0,30-0,50 0-0,50 0-0,45 0-0,45 0-0,50 0,15-0,50 0,30-0,50 0-0,50 0-0,45 0-0,45 0-0,50 0,20-0,45 0,30-0,50 0-0,50 — O — — — — O, S O, S O, S — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — O, P, S — — — — O O, P, S — — O, P — — O, S — P — O, P — O, S — — — — O, S O, S O — — — O P O, P O, P, S P — O — 60 — — — — 54 54 — — 57 — — 55 — 55 — — — — 59 — — — — 52 52 — — — — — 54 — 53 — — — 0-0,030 0-0,025 0-0,030 — 0-0,030 — 780-810 — — — — 840-870 840-870 — — 800-850 — — 1000-1050 — 980-1050 — 1000-1050 — 1000-1050 — — — — 1000-1040 1000-1040 — — — — 1010-1030, 1020-1060 1000-1040 1000-1050 1010 — 1000-1020 0-0,030 1010-1030 O, P, S — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — Cu max. 0,35 — — — — Cu max. 0,30 — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — 5,00-6,00 4,50-5,00 4,50-5,20 4,75-5,25 — — 9,50-10,50 9,50-10,50 9,50-10,50 8,00-10,0 8,50-9,50 7,50-8,50 4,50-5,00 4,50-5,00 4,50-5,20 4,75-5,75 4,50-5,50 4,70-5,20 0-0,50 — — — — 0-0,50 — — — — — — — — — — — — — — dostarczana ulepszona cieplnie ok. 330 HB — — — — — — — — — — — — dostarczana ulepszona cieplnie ok. 300 HB dostarczana ulepszona cieplnie ok. 300 HB dostarczana ulepszona cieplnie ok. 300 HB — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — 36 — — — — 30 30 30 — — — — — — 58 56 52 — — — — — — — — — — — — 50 46 42 50 46 42 — — — — — — — — — — — — — — — 52 51 52 — — — 52 54 53 — — — — — — — — — dostarczana ulepszona cieplnie ok. 300 HB — — — — — — — — — — — — dostarczana ulepszona cieplnie ok. 300 HB dostarczana ulepszona cieplnie ok. 300 HB 48 48 46 — — — — — — — — — — — 48 — — — — — — — — — — — — — 50 — 43 — — — — — — — — — — — — — — — — 40 — 34 — — — — O,S-62 P-56 — — — — 56 56 — — 57 — — 56 — — — 51 — 30 — — — — 30 30 — — — — 48 — — — — — — — — 48 — — — — 48 — — — — 52 — — — 50 52 — — — — 52 — — — — 52 — — — — — — — — — — — — — — — — 40 — — — 50 32 — — — — — 255 — — — — 285 260 — — 260 — — 230 — — 215 — — 230 — — — — 230 230 — — — — 229 54 48 — — 48 52 48 53 — — — — — — — 230 235 235 — 241 54 48 53 — 48 48 50 — 229 50 0-0,030 0-0,025 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,025 0-0,030 0-0,020 0-0,030 1020-1060 1000-1050 1010 1000-1050 1020-1040 O, P O, P, S P O, P O 52 — — — — 52 — — — — 52 — — — — 54 — — — — 56 — — — — 54 49 53 — 47 50 — — — — 230 229 235 220 241 54 49 53 — 47 0-0,030 — — — 44 41 — 248 42 0-0,030 — — — — 44 — — 248 44 0-0,025 — — — 0-0,030 0-0,035 — — — 0-0,030 0-0,030 0-0,035 — — — — 0-0,030 0-0,030 0-0,025 0-0,030 0-0,020 0-0,030 0-0,030 0-0,025 — — — 0-0,030 0-0,035 — — — 0-0,030 0-0,030 0-0,035 — — — — 0-0,030 0-0,030 0-0,025 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 O P O P O — — — O O — — — O O O — — — — O O,P O, S O O, P O O P O, P O, P, S P — O — 0-0,030 — — — — 60 63 — — 61 60 63 — — — — 61 62-63 — — — 62 61 — — — — 58 61 — — — 60 59 62 — — — — 61 61 60 61 — — 60 — — — — — 60 — — — — 58 60 — — — — 59 59 — — — — 59 — — — — — 56 — — — — 55 58 — — — — 56 57 — — — — 58 43 — — — — — — — — — — — — — — — — 54 — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — 248 — — — 248 225 — — — 241 255 230 — — — — 248 250 249 255 280 255 255 43 — — — 60 61 — — — 63 (H) 58 61 — — — — 62 64 61 61 56 62 59 61 61 61 — 61 60 60 59 — 60 59 59 — — 59 58 — — — — 58 — — — — — — — — — — — — — — 250 255 255 — 255 63 61 59 — 61 P O, P O, P, S P — O O O O O — O O O — O O, W O O O O O — O O P, O O, P — — — O, S O,P O, P, S S — — O, S O, P O, P, S O S — O, S O, P O, P, S S S O O, S O, P O, P, S S S O 62 62 61 60 — 60 60 58 59 59 — 60 56 56 — 56 56 56 60 59 58 56 — 59 63 62 64 — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — 62 62 60 59 — 59 — — — — — — 55 55 — 55 55 55 58 57 57 55 — 58 62 61 63 — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — 59 60 — — — — — — — — — — 54 54 — — — — 54 56 — — — — 59 60 62 — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — 58 57 — — — — — — — — — — — 52 — — — — — 52 — — — — 57 58 61 — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — 54 56 56 — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — 53 — — — 65 65-67 65 65 — — 66 65-67 66 65 64-65 65 65 64 64 65-66 64/66 65 64 64 64 64 63-65 64 — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — 48 — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — 241 231 241 235 — 241 229 220 223 229 — 229 229 225 — 229 245 229 229 225 228 229 — 269 255 250 — — — — 285 300 295 277 — — 302 300 295 293 300 285 269 300 275 269 270 269 269 300 260 248 260 255 60 63 61 60 — 59 (H) 60 64 59 59 — 60 56 57 — 56 56(o),58(w) 56 58 60 58 56 — 58 (H) 62 64 — — — — 65 65 66 65 — — 66 66 66 65 66 65 64 64 64 66 65 65 64 64 64 64 64 64 — — — — — 0-0,030 0-0,025 0-0,030 0-0,020 0-0,030 0-0,030 0-0,025 0-0,030 0-0,030 0-0,030 840-860, 860-880 830-870, 860-900 850-880 — — — 810-830 820-850 — — — 850-870 980-1000 960-1000 — — — — 960-980 940-970 960-1000 954 940-990 970 960-980, 1010-1030 1020-1050 1000-1040 996 — 970 — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — 0-0,030 0-0,035 0-0,025 0-0,030 0-0,020 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,025 0-0,030 — 0-0,030 0-0,030 0-0,035 — 0-0,030 0-0,020 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,025 0-0,030 — 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 — 0-0,020 — 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 — — 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,070 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,025 0-0,030 0-0,035 0-0,025 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,025 0-0,030 — 0-0,030 0-0,030 0-0,035 — 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,025 0-0,030 — 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 — 0-0,030 — 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 — — 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 0-0,030 960-980 930-970 950-980 941 — 950-1000 780-800 790-820 760-800 760-780 — 790 910-930 890-930 — 941 860-940 910 900-920 870-900 880-920 941 — 860-900 960-980 950-980 950-980 — — — 1210-1250 1210-1250 1220-1260 1227 — — 1210-1250 1210-1250 1200-1240 1210-1250 1180/1225 1230 1200-1220 1200-1240 1180-1220 1190 1180/1220 1230 1190-1230 1190-1230 1200-1230 1216 1180/1215 1220 — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — 0-0,03 — po hartowaniu i odpuszczaniu w HRC 56 — — — — — 30 30 30 — 30 30 — 30 30 30 — — — 30 — — — — — — 38 — — — 0-0,030 OB 0,40-0,80 0,40-0,70 0,50-0,80 0,40-1,00 0,45-0,75 0,15-0,40 1,80-2,20 1,90-2,10 1,80-2,20 1,40-1,80 — 1,70-2,20 0,15-0,45 0,20-0,40 0,15-0,45 0,20-0,45 0,20-0,40 0,15-0,45 0,15-0,45 0,15-0,45 0,15-0,45 0,20-0,45 — 0,15-0,40 0,30-0,60 0,15-0,45 0,15-0,45 — 0,60-0,90 — 0-0,40 0-0,40 0-0,40 0,15-0,40 — — 0-0,40 0-0,40 0-0,40 0,15-0,40 0,20-0,40 0-0,50 0-0,40 0-0,40 0-0,40 0,20-0,60 0,20-0,40 0-0,50 0-0,40 0-0,40 0-0,40 0,15-0,40 0,20-0,40 0-0,50 1,20-1,50 1,20-1,50 1,25-1,75 1,20-1,60 1,20-1,50 w stanie zmiękczonym w HB 207 207 212 — — 229 (surowy) 217 241 217 — 240 217 — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — ER 40H Cr max. 0,30 max. 0,10 — — max. 0,30 max. 0,15 — — — — max. 0,25 — 0,80-1,20 — 0,90-1,20 — 0,80-1,18 — 0,70-0,90 — 0,90-1,20 — 0,80-1,10 — — — 1,80-2,10 0,15-0,25 1,75-2,15 0,15-0,30 1,40-2,00 0,30-0,55 — — — — — — 1,80-2,00 0,15-0,25 1,80-2,00 0,15-0,25 — — — — — — — — — — 1,50-2,50 0,50-0,90 — — — — — — Stal o dużej wytrzymałości i znacznej ciągliwości, stosowana w stanie normalizowanym i ulepszonym, a także hartowanym powierzchniowo, na części maszyn średnio obciążone i odporniejsze na ścieranie, jak: wały korbowe, osie, wrzeciona i koła zębate. Dobra na korpusy przyrządów i form do przetwórstwa tworzyw sztucznych, elementy pomocnicze narzędzi, jak: płyty podstawowe, podkładki. Stal o średniej hartowności, stosowana na części o grubości do 40 mm, jak: silnie obciążone wały, przekładnie zębate, tuleje, osie, korpusy przyrządów i form o większej trwałości. Na wkładki form azotowane. Podstawowa stal na wkładki i korpusy form do przetwórstwa tworzyw sztucznych, na korpusy form ciśnieniowych i tłoczników. Dostarczana wstępnie obrobiona cieplnie, twardość 30 HRC. Nie wymaga późniejszej obróbki cieplnej, unika się ryzyka powstania wad hartowniczych. Dobra do chromowania i azotowania w celu uzyskania wysokiej jakości powierzchni. Dobra obróbka skrawaniem. Łatwe teksturowanie, bardzo dobra polerowalność – lepsza, niż gatunku 1.2312. Popularna, stosowana na duże korpusy i na wkładki do form do przetwórstwa tworzyw sztucznych, na korpusy form ciśnieniowych i tłoczników. Dostarczana jako wstępnie obrobiona cieplnie do 30 HRC. Nie wymaga późniejszej obróbki cieplnej, unika się ryzyka powstania wad hartowniczych. Dodatek siarki zdecydowanie ułatwia i przyspiesza obróbkę skrawaniem. Siarka powoduje, że materiał poleruje się nieco gorzej od 1.2311. Stal do pracy na gorąco 1. Stale na korpusy i wkładki form Stal o wysokiej twardości na formy do tworzyw sztucznych. SUPERPLAST 400 mimo ulepszenia cieplnego do 350-380 HB posiada doskonałą spawalność, lepszą jednorodność mikrostruktury niż jakaś inna ulepszana cieplnie do tego poziomu twardości stal, czy nawet w porównaniu ze stalami o niższej niż 350 HB twardości. Stała twardość 370 + 10 w całym przekroju, poprawiona skrawalność względem 1.2738 HH, łatwe polerowanie, teksturowanie, zwiększona przewodność cieplna, dobra do azotowania i chromowania. Gatunek opatentowany. Ulepszona cieplnie stal do przetwórstwa tworzyw sztucznych. Bardzo dobrze skrawalna, polerowalna, spawalna. Nadaje się do fakturowania fotochemicznego. Dostarczana w dwóch twardościach: 280 do 325 HB i 310 do 355 HB. Plast 320 charakteryzuje się doskonałymi właściwościami fizycznymi. Duże skomplikowane formy wtryskowe o głębokiej grawurze, gdzie bardzo ważna jest stabilna twardość również w obszarze rdzenia. Formy głównie dla przemysłu motoryzacyjnego, AGD, elektroniki. Stal stosowana na duże korpusy i płyty do form do przetwórstwa tworzyw sztucznych, na korpusy form ciśnieniowych i tłoczników. Dostarczana jako wstępnie obrobiona cieplnie do 30 HRC. Nie wymaga późniejszej obróbki cieplnej, unika się ryzyka powstania wad hartowniczych. Nieco droższa od 1.2311, znacznie lepiej hartująca się na wskroś dzięki dodatkowi 1% niklu. Nie występuje spadek twardości wewnątrz przekroju, jak w materiale 1.2311 grubszym od 400 mm. Stal do ulepszania, na wkładki do form do przetwórstwa tworzyw sztucznych. Dobra polerowalność, duża wytrzymałość rdzenia. Nadaje się na wkładki z dużymi lub głębokimi wybraniami. Stal na narzędzia do pracy na zimno, odporna na silne uderzenia, noże do łamania kęsów, narzędzia do wytłaczania i gięcia, formy do tworzyw sztucznych. Dzięki wysokiej zawartości niklu dobra hartowność i ciągliwość. Dobra zdolność do polerowania, obróbki trawieniem i obróbki elektroiskrowej. Najwyższa udarność, stabilność wymiarowa i jednorodna struktura po hartowaniu. Jako 1.2767 stosowana też do pracy na gorąco, na matryce do prasowania z trudnymi wygrawerowaniami, tak do lekkich, jak i ciężkich metali. Stal na formy do tworzyw sztucznych agresywnych (PVC), działających korozyjnie. Zachowuje stabilność wymiarową w czasie ulepszania. Małe zużycie powierzchni przy tworzywach z wypełniaczami. Uzyskiwana wysoka jakość powierzchni predysponuje ten materiał jako dobry do formowania elementów optycznych, np. soczewek. Dostarczana w stanie zmiękczonym. 1.2083 ma bardziej jednorodną strukturę od stali 4H13. Stal odporna na korozję wstępnie obrobiona cieplnie do 30 HRC. Stosowana głównie na korpusy form. Większa odporność na korozję od 1.2083 (4H13). Nieco gorsza polerowalność od 1.2316 i 1.2083 spowodowana dodatkiem siarki. Dzięki siarce uzyskuje się szybszą obróbkę skrawaniem. Stal nie posiadająca polskiego odpowiednika. Stal o większej odporności na korozję od 1.2083 (4H13) wstępnie obrobiona cieplnie do 30 HRC. Stosowana na narzędzia do przetwórstwa tworzyw sztucznych, powodujących korozję. Dobra polerowalność. Stal nie posiadająca polskiego odpowiednika. Duża twardość w wysokich temperaturach przy dobrej ciągliwości. Dobra przewodność cieplna oraz odporność na pęknięcia przy wysokich temperaturach, odporna na szoki termiczne, można chłodzić wodą. Stal do pracy na gorąco o uniwersalnym zastosowaniu. Formy ciśnieniowe prasy do wytłaczania profili z metali lekkich, matryce kuziennicze, formy, ślimaki i cylindry do przetwórstwa tworzyw sztucznych, nożyce i gilotyny do cięcia na gorąco. Na wkładki do formowania tworzyw sztucznych, kiedy konieczna jest trwałość i dobrze wypolerowana powierzchnia. 2. Stale do pracy na gorąco Stal o wysokiej twardości, wytrzymałości na rozciąganie i ścieranie w wysokich temperaturach. Dobra przewodność cieplna i odporność na pęknięcie w wysokich temperaturach. W ograniczonym zakresie może być chłodzona wodą. Stal do pracy na gorąco o uniwersalnym zastosowaniu. Formy ciśnieniowe (małe gabaryty), prasy do wytłaczania profili z metali lekkich, matryce kuziennicze, formy, ślimaki i cylindry do przetwórstwa tworzyw sztucznych, nożyce i gilotyny do cięcia na gorąco. Popularna stal ciągliwa, hartowana na wskroś, na stemple i matryce do kucia na gorąco, kowadła do młotów i pras o dużych wymiarach i głębokich wykrojach. Na wkładki matrycowe, gdy potrzebna jest większa wydajność niż WNL (1.2713). Dostarczana w stanie zmiękczonym lub na życzenie ulepszonym do 350 HB (1300 N/mm2). Stal stosowana na narzędzia do przeciągania rur na zimno, na płyty tnące wykrojników, narzędzia do drewna, przyrządy pomiarowe. Nie ma zachodniego odpowiednika. Zaletą jest hartowanie w stosunkowo niewysokiej temperaturze. Cechuje ją średnia hartowność i duża twardość, dobra skrawalność i odporność na ścieranie oraz mała skłonność do paczenia się i zmiany wymiarów podczas hartowania. Stal stosowana na narzędzia do cięcia o wysokiej wydajności, noże do cięcia blach, narzędzia do gwintowania, ciągadła do drutu; odporna na ścieranie. Nie ma zachodniego odpowiednika. Stal stosowana na narzędzia do cięcia o wysokiej wydajności, noże do cięcia blach, narzędzia do gwintowania, ciągadła do drutu; odporna na ścieranie. Ledeburytyczna stal do pracy na zimno, stosowana na narzędzia do cięcia o wysokiej wydajności, noże do cięcia blach, narzędzia do gwintowania, ciągadła do drutu. Ponadto na narzędzia, gdzie jest wymagana większa ciągliwość, jak: przeciągacze, frezy, rozwiertaki. Bardzo dobra hartowność, odporność na ścieranie, mała skłonność do odkształceń. Stal 1.2379 może być hartowana w 1050 - 1080°C. Jest wtedy twardsza po trzykrotnym odpuszczaniu w temperaturze 500°C - ma 62 HRC. Stal stosowana na narzędzia do obróbki drewna, jak: noże frezów, frezy, noże strugarek; stemple do przeróbki plastycznej na zimno, szczęki do walcowania gwintów, ciągadła do drutów, przyrządy pomiarowe. Cechuje ją dobra hartowność, odporność na ścieranie, skrawalność, znaczna ciągliwość i mała skłonność do odkształceń i pęknięć. Stal stosowana do wyrobu narzędzi odpornych na ścieranie, wrzeciona, śruby mikrometryczne, narzędzia i płytki pomiarowe, noże talerzowe do papieru i skóry, formy do wytłaczania części z mas plastycznych. Duża hartowność, znaczna twardość i odporność na ścieranie. Małe odkształcenia kształtu i wymiaru po hartowaniu. Jest mało odporna na odpuszczanie. Stal stosowana na dłuta, przecinaki, noże pracujące na zimno i na gorąco, formy do odlewania stopów aluminium; odporna na odpuszczanie, mało skłonna do paczenia i pękania. Stal stosowana na narzędzia pneumatyczne, noże maszynowe, stemple do bicia monet, medali. Cechuje ją duża hartowność, odporność na wstrząsy i uderzenia, nawet przy znacznej twardości. Odporna na ścieranie. Ledeburytyczna stal chromowa, cechuje ją wysoka odporność na ścieranie, wysoka odporność na zużycie, dobra udarność, optymalne własności do cięcia, dobrze się hartuje, spełnia wysokie wymagania co do twardości. Nadaje się na: matryce do wycinania i tłoczniki, narzędzia prasujące i matryce do gięcia, przykładnice do krawędziarki i noże, matryce do wytłaczania, przebijaki, wykrojniki, prowadnice. Stal szybkotnąca o bardzo dużej odporności na ścieranie, dużej odporności na odpuszczanie. Stosowana na narzędzia do obróbki wykańczającej materiałów o wysokiej wytrzymałości i na części skrawające obrabiarek automatycznych. Stosuje się również do wyrobu noży tokarskich, strugarskich, wierteł specjalnych i narzędzi do obróbki kół zębatych. Stal szybkotnąca o bardzo dużej odporności na ścieranie i odpuszczanie, mała ciągliwość i bardzo niska udarność. Stosowana na noże do obróbki wykańczającej i zgrubnej stali o dużej wytrzymałości przy zwiększonej szybkości skrawania. Na frezy o dużej wydajności i noże kształtowe. Ulepsza się do 66HRC. Stal szybkotnąca o bardzo dużej ciągliwości i bardzo dobrych własnościach skrawających. Wysoko odporna na odpuszczanie. Stosuje się do obróbki materiałów trudno obrabialnych: twardych i austenitycznych stali, do obróbki zestawów kołowych, obręczy, wyrobów z żeliwa, a także na noże strugarskie, tokarskie, wiertła specjalne, frezy i noże kształtowe. Ulepsza się do 64HRC. Najpopularniejsza stal szybkotnąca o dobrej ciągliwości, udarności i odporności na ścieranie. Stosowana na narzędzia narażone na skręcanie, do obróbki materiałów o wytrzymałości powyżej 830 MPa, jak rozwiertaki, narzędzia do nacinania gwintów i wiertła spiralne. Ulepsza się do 64 HRC. LEGENDA: O - olej, W - woda, G - gaz, P - powietrze, S - kąpiel solna, (H) - twardość po hartowaniu, bez odpuszczania W przypadku polskich gatunków skład chemiczny dotyczy norm wyróżnionych grubszą czcionką Stal na korpusy i wkładki form do przetwórstwa tworzyw Plakat OBERON stal 03/2011 Stal do pracy na zimno ISO 9001:2008 Przeznaczenie i typowe zastosowanie ® 0,17-0,37 0-0,40 0,15-0,35 0,15-0,40 0,10-0,40 0,17-0,37 0,17-0,37 0-0,40 0,10-0,40 0,15-0,35 0,15-0,40 0,17-0,37 — 0,20-0,40 0,15-0,40 0,20-0,80 — — — 0,30-0,50 0,30-0,50 — — — — — 0,05-0,20 — — — Stal narzędziowa na formy, tłoczniki, wykrojniki, przycięta na żądane wymiary, obrobiona mechanicznie. Gatunki krajowe i importowane. ON Mn 0,42-0,50 0,42-0,50 0,45-0,51 0,42-0,50 0,42-0,50 0,42-0,50 0,36-0,45 0,38-0,45 0,35-0,40 0,38-0,43 0,38-0,45 0,36-0,44 — 0,35-0,45 0,35-0,45 0,28-0,40 — — — 0,35-0,45 0,35-0,45 — — — — — 0,20-0,30 — — — OBERON ISO 9001:2008 ER Si dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja dawna PN Niemcy Francja USA Szwecja Rosja ® Zawartość procentowa pierwiastków stopowych C PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST PN-EN DIN AFNOR AISI SS GOST „45” Osiem lat temu opracowaliśmy w firmie OBERON Robert Dyrda pierwszy plakat z gatunkami stali. Prawdziwy niezbędnik narzędziowca. Poprawiamy go na bieżąco, uatrakcyjniamy jego wygląd, zwiększamy przejrzystość i jakość zawartych w nim informacji. Plakat rozdajemy w zamian za wizytówki na targach. Oferujemy go w formacie PDF do ściągnięcia ze strony OBERON.pl/plakat.htm, na której również można jego papierową wersję wzmocnioną metalowymi listwami zamówić w „pancernej” tubie. W jakim celu? Po to, by wisząc czy to na ścianie warsztatu, czy w biurze, był „stale na widoku”. By można było zawsze do niego podejść porównać coś, sprawdzić… Coś. Ale co? Jakie informacje tak naprawdę kryją się pod kolorami oraz mnóstwem liczb w kolumnach i wierszach? ® ON SYMBOL STALI, NORMA I KRAJ POCHODZENIA ODPOWIEDNIKA C45 1.0503 lub C45~1.1730 XC48H1 ~1045 ~1672 45 41Cr4 1.7053 lub 41Cr4 ~38C4 ~5140 2245 40Ch — 1.2311 lub 40CrMnMo7 40CMD 8 P20 — — — 1.2312 lub 40CrMnMoS8-6 40CMD8+S ~P20+S — — — — SUPERPLAST 400 — — — Stal narzędziowa na formy, tłoczniki, wykrojniki, przycięta na żądane wymiary, obrobiona mechanicznie. Gatunki krajowe i importowane. Czym jest plakat stali OBERON? 3. Stale do pracy na zimno OB OBERON ® większe niż moje na tym polu, uprzejmie proszę o zwrócenie uwagi, gdybym wprowadzał kogoś w błąd. Stal szybkotnąca 4. Stale szybkotnące LEGENDA: O - olej, W - woda, G - gaz, P - powietrze, S - kąpiel solna, (H) - twardość po hartowaniu, bez odpuszczania W przypadku polskich gatunków skład chemiczny dotyczy norm wyróżnionych grubszą czcionką Stal na korpusy i wkładki form do przetwórstwa tworzyw Stal do pracy na gorąco Plakat OBERON stal 03/2011 Stal do pracy na zimno Stal szybkotnąca OBERON Robert Dyrda, 88-100 Inowrocław, ul. Cicha 15, tel. 52 35 424 00, fax 52 35 424 01, e-mail: [email protected] OBERON Robert Dyrda, 88-100 Inowrocław, ul. Cicha 15, tel. 52 35 424 00, fax 52 35 424 01, e-mail: [email protected] Rys.1. Plakat stali OBERON [źródło: materiały producenta] Rys.2. Główne wiersze w plakacie OBERON (opracowanie własne) ® Klucz do kolorów oznaczeń stali (Rys.2.) Przedstawione na plakacie OBERON, w kolejnych wierszach, są cztery grupy stali: wkładki matrycowe, obciążone części pras, formy do odlewania pod ciśnieniem oraz narzędzia do wyciskania). Stale na korpusy i wkładki form do przetwórstwa tworzyw sztucznych. 3. Stale do pracy na zimno (stale na wykrojniki, tłoczniki, noże, stemple, przeciągacze, rolki, przyrządy pomiarowe, frezy, wypychacze, przebijaki i narzędzia do grawerowania) 2. Stale do pracy na gorąco (stale na stemple, matryce, kowadła, 4. Stale szybkotnące (stale na narzędzia tokarskie, strugarskie, noże 1. 48 ® NUMER 02 (47) 2011 FORUM NARZĘDZIOWE OBERON F N kształtowe, wiertła, narzędzia do obróbki kół zębatych, frezy, frezy krążkowe, frezy zataczane ślimakowe, noże grzebieniowe do gwintów, gwintowniki, tłoczniki, matryce, wiórkarki, wiórkowniki, stemple, przebijaki, dziurkarki i segmenty ostrz pił tarczowych). OBERON Stal narzędziowa na formy, tłoczniki, wykrojniki, przycięta na żądane wymiary, obrobiona mechanicznie. Gatunki krajowe i importowane. ISO 9001:2008 ® ® KLUCZ DO STALI 410₠* B. C. D. Stal do pracy na gorąco • skład chemiczny • parametry obróbki cieplnej To wszystko na jednej płycie CD! ® Plakat OBERON stal 03/2011 Stal do pracy na zimno • normy z 300 hut OBERON Robert Dyrda 88-100 Inowrocław, ul. Cicha 15 tel. (52) 35 424 00, fax (52) 35 424 01 www.oberon.pl [email protected] LEGENDA: O - olej, W - woda, G - gaz, P - powietrze, S - kąpiel solna, (H) - twardość po hartowaniu, bez odpuszczania W przypadku polskich gatunków skład chemiczny dotyczy norm wyróżnionych grubszą czcionką Stal na korpusy i wkładki form do przetwórstwa tworzyw • 60.000 gatunków stali • odpowiedniki gatunków z 23 krajów OB A. ER ON *cena netto, wersja jednostanowiskowa do wyczerpania zapasów Stal szybkotnąca OBERON Robert Dyrda, 88-100 Inowrocław, ul. Cicha 15, tel. 52 35 424 00, fax 52 35 424 01, e-mail: [email protected] ® Rys.3. Główne kolumny w plakacie OBERON (opracowanie własne) Krajowe i zagraniczne normy hutnicze (kolumna A Rys.3. Zauważmy, że w kolumnie A z Rys.3., niektóre gatunki wyróżnione są ciemniejszym kolorem. Są to stopy stali wymienione (o ile to możliwe) ze starej normy PN i/lub jej aktualnym odpowiednikiem PN/EN. Pod nimi zaś znajduje się pięć odpowiedników danego gatunku stali wg norm zagranicznych. Podkreślam różnicę pomiędzy starą normą PN sprzed 2004 roku, bo po przyjęciu normy europejskiej, w skądinąd mocno zubożonym przedruku, polscy narzędziowcy pozbawieni zostali takich gatunków stali, jak chociażby NC6, NC10, NPW, NCV1, WNL i WLK. Na przykładzie stali WCL widać, że w tym wypadku oznaczenie X37CrMoV5-1 pokrywa się zarówno w PN/EN, jak i niemieckiej normie DIN. Dysponując całym plakatem łatwo zauważyć, że podczas gdy wszystkie gatunki stali mają przypisany porządkowy numer Werkstoff w formacie 1.xxxx, to norma DIN odnosi się do zawartości pierwiastków stopowych, podobnie, jak francuska norma AFNOR, z którą część naszych klientów styka się na co dzień. Dla ułatwienia dodaliśmy jeszcze amerykańską normę AISI, szwedzką SS i rosyjski GOST. Dlaczego? Czasem bowiem gatunki są wynalazkiem krajowym lub nawet jednej huty. I tak np. stal NC6 ma zbliżonego składem „kolegę” tylko w normach niemieckich. Z kolei oferowana przez nas superwytrzymała stal na formy SUPERPLAST nie ma odpowiedników w ogóle. Co więc, gdy przyjdzie zamówienie z Francji, Niemiec, USA, Rosji lub Szwecji? Co robić, jeśli forma lub wykrojnik ma być wykonany wg wskazań zagranicznych technologów? Wtedy możemy sięgnąć po plakat OBERONU. W wypadku, gdyby „problem” był poważniejszy należy… ale o tym dalej w artykule, do którego niecierpliwi mogą sięgnąć już teraz, a bardziej cierpliwi z Państwa dotrą w swoim czasie. O pierwiastkach stopowych słów kilka (kolumna B Rys.3.) Drugą częścią plakatu jest „zawartość procentowa pierwiastków stopowych”, która bywa różnie precyzowana przez krajowe jak i zagraniczne normy. Pisząc „krajowe” mam na myśli funkcjonujące w świadomości „stare” nazewnictwo, które ma się dobrze. Bo co łatwiej wpisać na zapytaniu, a później zamówieniu: WCL czy X37CrMoV5-1? Problem, że te dwa gatunki mają tak naprawdę różne składy chemiczne. Rys.4. Symbole odpowiedników stali WCL [źródło: materiały producenta] ciąg dalszy artykułu na str. 50 49 FORUM NARZĘDZIOWE OBERON F NUMER 02 (47) 2011 N Rys.5. Zawartość procentowa pierwiastków stopowych stali WCL [źródło: materiały producenta] Wracając do pierwiastków w stopach stali. Pisząc wprost. Jedni gwarantują większą czystość stopu, inni mniejszą, a jeszcze inni pomijają część pierwiastków. Każda huta poza tym woli oscylować w okolicy dolnej dopuszczalnej granicy zakresu pierwiastku stopowego. Dzięki temu ponosi mniejsze koszty dodając 4,82% chromu zamiast 5,48%. O tym, jak te dziesiętne części procentów wpływają na właściwości stopów oraz ich ceny, więcej w kolejnych numerach Forum Narzędziowego OBERON, w cyklu „Materiałoznawstwo dla każdego”. „Gorący temat” – czyli obróbka cieplna (kolumna C Rys.3.) W średniowieczu, największym uznaniem cieszyła się stal sprowadzana z Damaszku. Dlaczego? Jako jedyna wówczas była odpowiednio obrobiona cieplnie. Hartowanie to zabieg technologiczny przeprowadzany w wysokiej temperaturze (jak ta podana w tabeli na plakacie OBERON) mający na celu zmianę struktury materiału by uzyskać wyższą twardość. Ośrodek chłodzący to medium, w którym materiał się chłodzi w celu usunięcia naprężeń. Wszystkie użyte na plakacie umieszczone są w legendzie na jego dole. I tak „W” oznacza wodę, „O” - olej, „G” - gaz, „P” – powietrze, a „S” – kąpiel solną. Warto pamiętać, że większość dostępnych dziś materiałów jest dostarczanych w stanie ulepszonym cieplnie w hutach. Dlaczego? Mało który przedsiębiorca ma dostęp do takich pieców, a zlecenie usługi obróbki cieplnej trwa i kosztuje. W dodatku materiał w prętach okrągłych, płaskich i kostkach profesjonalnie zahartowany w hucie pozwoli nam uniknąć „niespodzianek” przy samodzielnej obróbce cieplnej. Rys.6. Parametry obróbki cielnej stali WCL [źródło: materiały producenta] Na przykładzie gatunku 1.2343 (WCL) widać nie tylko różnicę między normami w zalecanych temperaturach hartowania, ale również pomiędzy ośrodkami chłodzącymi i inne uzyskiwanymi twardościami w zależności od temperatury odpuszczania. Wszystko to w zależności od huty i kraju pochodzenia materiału. Widać również dlaczego za atestowaną stal niemiecką 1.2343 przychodzi zapłacić więcej, niż za jej odpowiedniki, które w rezultacie są aż o 6HRC mniej twarde. Forma zużyła się szybciej? Może materiał miał wszystko włącznie z pożądaną niską ceną… poza niemieckim atestem. Klucz do zastosowania stali narzędziowych (kolumna D Rys.3.) Ostatnia rubryka na plakacie stali OBERON zawiera typowe zasto- 50 sowania i przeznaczenia. W rezultacie można samemu domyślać się, jaki skład i twardości są potrzebne dla danego zastosowania i ewentualnie na własną rękę szukać odpowiedników. Rys.7. Przeznaczenie i typowe zastosowanie stali WCL [źródło: materiały producenta] Plakat to „za mało”? W przypadku, gdyby gatunków stali narzędziowej na plakacie firmy OBERON było za mało, lub informacje w nim zawarte nie wyczerpywałyby Państwa chęci poznania, zapraszam Państwa na naszą kolejną stronę internetową www.oberonrd.pl. Cóż na niej jest i czemu tak ją polecam? Czy to kolejna komercyjna strona? Na ostatnie pytanie odpowiedź brzmi: nie. Na pierwsze zaś… Piętnaście lat doświadczenia w handlu stalą zaowocowało zdobytą wiedzą, którą firma OBERON Robert Dyrda zapragnęła podzielić się z Państwem. Możecie sami porównać, ocenić i wybrać gatunek materiału najbardziej odpowiadający Waszym potrzebom lub oczekiwaniom Waszych klientów. Czasami bowiem zdarza się „temat”, kiedy nazwa gatunku brzmi dziwnie albo zgoła myląco… Co robić? Co czynić, gdy telefony „wysiadły” i nie można dodzwonić się do OBE- RONu? Jest www.oberonrd.pl! Strona, na której nie ma opisu według jednej normy. Nie ma opisu również według pięciu… Wikipedia nie ma tylu gatunków stali! Do każdego gatunku, o ile to było możliwe dodaliśmy nawet osiem odpowiedników z dokładnym opisem! Dla wymagających narzędziowców, doświadczonych technologów, czyli, inaczej pisząc - dla prawdziwych fachowców - www.oberonrd.pl! Wejdźcie i sprawdźcie jeszcze dzisiaj. Ponad sto gatunków… a będzie ich jeszcze więcej. Jest to najlepszy wybór, jeśli nie mamy w firmie licencji niemieckiego programu Stahlschlüssel (który dostępny jest również w wersji angielskiej) dla technologa na co dzień próbującego dobrać najbardziej optymalny materiał. Jan Dyrda [email protected]
