docSzkoła karmienia piersią
download 
Reklamacja Transkrypt
Szkoła karmienia piersią
Szkoła karmienia piersią Poradnik o karmieniu naturalnym przygotowany we współpracy ze specjalistami w dziedzinie laktacji, pediatrii i neurologopedii Konsultacja merytoryczna: Dr Agata Serwatowska-Bargieł Międzynarodowy Konsultant Laktacyjny (IBCLC), Neonatolog Specjalista pediatrii i neonatologii w Klinice Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka, Szpital Kliniczny im. Ks. Anny Mazowieckiej WUM w Warszawie. Lek. med. Danuta Chrzanowska-Liszewska Neonatolog Specjalista pediatrii i neonatologii w Klinice Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka, Szpital Kliniczny im. Ks. Anny Mazowieckiej WUM w Warszawie. Dr Aleksandra Łada Neurologopeda Kliniczny Specjalista zaburzeń żywienia i rozwoju komunikacyjnego małego dziecka, NDT SLT Senior Tutor. LOVI chroni to, co najcenniejsze dla Ciebie i dziecka Karmienie naturalne to ideał, który dziecko wybiera odruchowo od chwili narodzin. Dlatego marka LOVI działa na rzecz ochrony laktacji i naturalnego odruchu ssania. W oparciu o analizę problemów, z jakimi borykają się karmiące mamy, przygotowała unikalny program pod nazwą „Szkoła karmienia” stanowiący fachową pomoc w karmieniu piersią: videoszkołę karmienia, pomoc laktacyjną, porady ekspertów, pomocne artykuły i ten przewodnik, który zawiera podstawowe kompendium wiedzy o karmieniu. We współpracy z wybitnymi specjalistami w dziedzinie laktacji, neonatologii i neurologopedii marka LOVI tworzy innowacyjne produkty stanowiące niezbędną pomoc dla mam karmiących piersią, jak również produkty do alternatywnego karmienia bezpieczne dla naturalnego odruchu ssania. Gwarancją owego bezpieczeństwa są wyniki badań medycznych z udziałem dużych grup niemowląt, rekomendacje lekarzy oraz nagrody przyznane produktom LOVI przez profesorów nauk medycznych. Zaufali nam eksperci, zaufaj i Ty. Skorzystaj z naszego wsparcia w karmieniu piersią. 1. Spis treści: WARTO KARMIĆ PIERSIĄ..................................................................... 3 Korzyści dla dziecka.............................................................................. 3 Korzyści dla mamy................................................................................. 5 JAK POWSTAJE MLEKO I CO SIĘ DZIEJE PODCZAS SSANIA................................................................................ 7 PRZYGOTOWANIE DO KARMIENIA PIERSIĄ ..................................... 11 POCZĄTKI KARMIENIA PIERSIĄ.......................................................... 13 Przystawianie do piersi ........................................................................ 14 Pozycje do karmienia piersią................................................................ 15 Odbijanie po karmieniu........................................................................ 18 Dbanie o piersi podczas laktacji........................................................... 19 ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW Z KARMIENIEM PIERSIĄ................................................................................................. 21 Bolesne, poranione brodawki............................................................... 21 Wklęsłe lub płaskie brodawki................................................................23 Nawał pokarmu..................................................................................... 24 Zastój pokarmu..................................................................................... 25 Zapalenie piersi..................................................................................... 26 Niedobór pokarmu................................................................................ 26 Dziecko nie chce ssać...........................................................................28 Mama jest chora....................................................................................29 DIETA KARMIĄCEJ MAMY.....................................................................30 GDY POJAWIA SIĘ KOLKA NIEMOWLĘCA.......................................... 34 ODCIĄGANIE, PRZECHOWYWANIE I PODGRZEWANIE POKARMU............................................................. 37 ALTERNATYWNE METODY KARMIENIA BEZPIECZNE DLA KARMIENIA PIERSIĄ.............................................. 41 AKCESORIA PRZYDATNE W KARMIENIU PIERSIĄ............................. 46 SCHEMAT ŻYWIENIA NIEMOWLĄT KARMIONYCH PIERSIĄ...............49 2. Warto karmić piersią Karmienie piersią to wspaniały dar, który podarowała kobiecie natura. Dar zarówno dla dziecka, jak i dla niej samej. Dlatego warto karmić piersią jak najdłużej. Korzyści dla dziecka Karmienie naturalne to najlepszy prezent, jaki możesz podarować swojemu dziecku w dniu narodzin. To najzdrowsza i najbardziej wartościowa forma żywienia noworodków i niemowląt: 1. Uodparnia dziecko od chwili narodzin Pokarm kobiecy poza zaspokojeniem głodu dziecka ma za zadanie wspomagać jego niedojrzały układ odpornościowy. Zawiera przeciwciała, komórki odpornościowe i inne aktywne immunologicznie składniki. Szczególnie bogate w przeciwciała jest mleko początkowe czyli żółtawa siara. Nawet kilka kropel siary, nieraz niedoceniane przez początkujące mamy ze względu na niewielką ilość, chroni Twoje dziecko przed atakiem drobnoustrojów z otoczenia. pracę przewodu pokarmowego 2. Wspomaga Mleko matki chroni układ pokarmowy dziecka i jednocześnie reguluje jego pracę, dzięki czemu pomaga organizmowi szybko się oczyścić i ułatwia wydalenie smółki (pierwszego stolca). Dzięki pobudzaniu perystaltyki bilirubina zawarta w stolcach noworodka nie zalega w jelitach, co 3. EKSPERT RADZI Dr Aleksandra Łada Neurologopeda Kliniczny Jak karmienie piersią wpływa na rozwój dziecka? Warto karmić piersią, bowiem sam proces ssania oraz jego jakość są jednymi z głównych czynników odpowiedzialnych za prawidłowy rozwój dziecka w okresie niemowlęcym i bezpośrednio wpływają na: · Prawidłowy przyrost masy dziecka · Prawidłowy rozwój układu nerwowego · Dobrą wydolność całego organizmu · Prawidłowy rozwój układu oddechowego · Budowanie odporności · Aktywność ruchową i poznawczą · Właściwe kształtowanie się zgryzu i jamy ustnej · Przyszły rozwój mowy · Lepszą regulację emocji zmniejsza ryzyko przedłużenia żółtaczki noworodkowej. 3. Posiada niepowtarzalny skład Mleko mamy zawiera lekkostrawne i niealergizujące białka, zdrowe tłuszcze i węglowodany wpływające na rozwój układu nerwowego, witaminy, łatwo przyswajalne sole mineralne, enzymy, czynniki wzrostu, hormony i dużą ilość czystej wody. Dlatego dzieci karmionych piersią nie trzeba dopajać. Proporcje tych składników są idealnie dopasowane do potrzeb żywieniowych dziecka. Mleko mamy jest nie do podrobienia, zawiera cenne przeciwciała, żywe komórki oraz liczne inne składniki odpornościowe, których mleko modyfikowane (są to mieszanki powstające na bazie mleka krowiego) nie posiada. Chronią one dziecko przed wirusami i bakteriami. Dlatego dzieci karmione piersią rzadziej chorują. 4. Jest lekkostrawne Białka zawarte w kobiecym mleku są łatwo przyswajalne i nie zalegają w żołądku dziecka. Dlatego maluchy karmione piersią częściej domagają się karmienia. Dostosowują też ilość jedzonego pokarmu do swoich potrzeb, dlatego trudno je przekarmić. Szybkie trawienie kobiecego mleka sprawia, że dzieci karmione piersią rzadziej miewają biegunki i zaparcia niż dzieci karmione mieszanką. 5. Zmienia się wraz z potrzebami dziecka Skład mleka naturalnego zmienia się w zależności od potrzeb oraz okresu rozwojowego dziecka. W trakcie karmienia dziecko na początku potrzebuje ugasić pragnienie, a potem zaspokoić głód. Dlatego mleko w pierwszej fazie karmienia zawiera więcej wody, a potem robi się bardziej gęste i kaloryczne. Najbardziej kaloryczne jest mleko nocne. 4. Proporcje składników w mleku mamy zmieniają się wraz z wiekiem dziecka. Są inne w okresie noworodkowym, a inne w niemowlęcym. 6. Chroni dziecko przed chorobami Dzieci karmione piersią są mniej narażone na wystąpienie SIDS (zespołu nagłej śmierci łóżeczkowej), chorób układu pokarmowego i oddechowego (w szczególności zapalenia płuc). Według danych WHO karmienie naturalne zmniejsza ryzyko zachorowania w przyszłości na cukrzycę typu 2 i miażdżycę. Dzieci karmione piersią jako dorośli mają niższy poziom cholesterolu i ciśnienia krwi, a także rzadziej cierpią na nadwagę i otyłość. 7. Nie uczula i chroni przed alergiami Mleko mamy nie posiada silnie alergizującej laktoglobuliny, występującej w mleku krowim. Zapewnia prawidłowy rozwój układu immunologicznego, uszczelnia ściany jelit przed złym wpływem alergenów. 8. Daje poczucie bliskości i bezpieczeństwa Karmienie piersią sprawia, że dziecko czuje zapach mamy, słyszy bicie jej serca. Długie początkowe karmienia w ciepłych ramionach zaspokajają potrzebę bliskości i koją emocje. 9. Umożliwia dziecka aktywne ssanie niezbędne dla zdrowego rozwoju Ssanie pokarmu z piersi angażuje aktywną pracę ponad 40 mięśni (w tym języka, warg, żuchwy, policzków). Stymuluje rozwój układu oddechowego i dotlenia niemowlę. Stanowi również bardzo ważny element rozwoju jamy ustnej. Korzyści dla mamy Karmienie piersią jest bardzo korzystne nie tylko dla dziecka, ale również dla kobiety: Skraca okres połogu Podczas karmienia piersią podwyższa się poziom oksytocyny odpowiedzialnej zarówno za wypływ mleka, jak i za szybsze obkurczanie macicy. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko krwotoku poporodowego. Chroni mamę przed chorobami Kobiety karmiące piersią są mniej narażone na zachorowanie na nowotwór sutka, jajników i osteoporozę. Karmienie piersią dłużej niż rok zmniejsza ryzyko wystąpienia nadciśnienia, zawału serca, otyłości, miażdżycy i cukrzycy. 5. Zmniejsza ryzyko depresji poporodowej Hormony odpowiedzialne za laktację dobroczynnie wpływają na nastrój kobiety. Sprawiają, że kobiety karmiące piersią łatwiej radzą sobie ze spadkiem nastroju pojawiającym się kilka dni po porodzie. Dzięki temu są one mniej narażone na późniejsze wystąpienie depresji. Wspomaga prowadzenie zdrowego stylu życia Unikanie smażonych potraw, czekolady, gazowanych napojów, alkoholu i nadmiaru kawy to podstawowa zasada diety karmiącej mamy. Mamy, które karmią piersią, bardziej dbają o to, by jedzone potrawy zawierały nienasycone kwasy tłuszczowe i witaminy. 5. Pozwala odzyskać figurę sprzed ciąży Karmienie piersią to nie lada wysiłek dla organizmu, dlatego w ciąży gromadzona jest tkanka tłuszczowa potrzebna na czas laktacji. Po narodzinach maluszka wyłączne karmienie piersią pomaga bardzo szybko zrzucić dodatkowe kilogramy. Podczas jednej doby karmienia niemowlęcia organizm kobiety wydatkuje dodatkowo nawet 700 kcal. 6. Jest wygodne i tanie Pozwala na szybkie nakarmienie dziecka zawsze i wszędzie. Nie musisz tracić czasu na przygotowanie mieszanki oraz na wszystkie zabiegi związane z utrzymaniem akcesoriów w czystości. Ten cenny pokarm, jakim jest mleko mamy, nie tylko sam się wytwarza, ale i niewiele kosztuje. Potrzebne będą tylko wkładki laktacyjne i dobrze dobrany stanik do karmienia. 7. Buduje bliską więź z dzieckiem Karmienie piersią to długie, bardzo przyjemne chwile przytulania. Pozwala nie tylko na oderwanie się od pośpiechu i nerwowej bieganiny, ale również na szybkie nawiązanie głębokiej, emocjonalnej więzi z maleństwem. 6. Jak powstaJE mleko i co się dzieje podczas ssania Produkcja mleka w piersiach i wypływ pokarmu z piersi są silne związane z reakcją organizmu mamy na bodźce czuciowe dostarczane przez dziecko w trakcie ssania i zmianami hormonalnymi zachodzącymi w jej organizmie: przysadka mózgowa prolaktyna we krwi bodźce czuciowe z brodawki oksytocyna we krwi pierś UP 1. Dziecko podczas ssania masuje językiem brodawkę piersi mamy i podrażnia zakończenia nerwów czuciowych w brodawce i otoczce. R O SZ 2. Bodźce są przekazywane do przysadki mózgowej mamy. Przysadka P YS CHEM WY uwalnia prolaktynę, hormon odpowieAT BUDO dzialny za produkcję pokarmu w pęcherzykach mlecznych. Im częściej karmisz, tym większy jest poziom prolaktyny i więcej wytwarzanego pokarmu. CZ ON S IER I 3. Pod wpływem ssania, uwalnia się oksytocyna - drugi hormon odpowiedzialny za laktację. Powoduje obkurczanie komórek otaczających 7. pęcherzyki mleczne i wypompowywanie z nich pokarmu do przewodów mlecznych (tzw. odruch wypływu pokarmu - oksytocynowy). Pokarm przewodami mlecznymi jest transportowany w kierunku brodawki i jamy ustnej dziecka. Dlaczego stres jest wrogiem laktacji? Silne zmęczenie, zdenerwowanie, niepokój, lęk, ból mogą hamować uwalnianie oksytocyny, a więc blokować wypływ pokarmu – pokarm pozostaje niewypompowany w pęcherzykach mlecznych i nie jest transportowany w kierunku brodawki. Dlatego w pierwszych tygodniach karmienia piersią zadbaj o odpoczynek, komfort karmienia i poproś bliskich o pomoc w codziennych obowiązkach. Sukces karmienia piersią zależy nie tylko od produkcji odpowiedniej ilości mleka, ale również od odpowiednio wykształconej odruchowej reakcji ssania. Odruch ssania pojawia się w 17 tygodniu ciąży. Maluszek potrafi już ssać własny palec. Pełna reakcja ssania polegająca na koordynacji ssania, połykania i oddychania pojawia się w 32 tygodniu ciąży. Dlatego w chwili narodzin większość dzieci jest przygotowana do ssania pokarmu z piersi. Odruch ssania utrzymuje się do 6 miesiąca życia, a następnie zamienia się w kontrolowaną przez malca funkcję. Ssanie mleka z piersi dzieli się na dwie fazy: FAZA 1: STYMULACJI Rozpoczyna się odruchem szukania piersi przez dziecko. Możesz go pobudzić dotykając ust dziecka brodawką. Maluch otwiera szeroko usta, szczelnie obejmuje nimi brodawkę i część otoczki oraz wysuwa język – to umożliwia głębokie zassanie brodawki i wytworzenie podciśnienia wewnątrz jamy ustnej. Liżąc pierś czubkiem języka, dziecko pobudza wydzielanie prolaktyny, produkcję i wypływ mleka. Maluszek intuicyjnie regulując tem8. po ruchów języka, może kontrolować tempo laktacji i intensywność wypływania mleka z piersi. Do ukończenia 3 miesiąca życia większość niemowląt nie posiada zdolności regulacji tempa wypływu pokarmu siłą ssania. FAZA 2: GŁĘBOKIEGO SSANIA To faza wzmożonej, aktywnej pracy mięśni warg i języka. Dziecko musi się natrudzić, by wyssać pokarm. Mleko powoli staje się bardziej gęste, odżywcze, sycące i kaloryczne – zaspokaja głód. Brodawka wydłuża się prawie dwukrotnie w trakcie ssania i następnie skraca podczas połykania. Język dziecka przyciskając ją do podniebienia twardego – powoduje wypływ mleka. Wargi dociskają do otoczki piersi, dzięki czemu wytwarzane jest podciśnienie w buzi dziecka. Powoduje ono, że mleko płynie w głąb jamy ustnej. Unosi się podniebienie miękkie, nagłośnia zamyka wejście do krtani i pokarm spływa do dróg pokarmowych. Następnie nagłośnia otwiera się, podniebienie miękkie opuszcza i dziecko wydycha powietrze. TO CIEKAWE! Do tej pory sądzono, że mleko z pęcherzyków jest pompowane przewodami do znajdujących się pod otoczką zatok mlecznych magazynujących pokarm. W ostatnim czasie pojawiły się badania USG podważające istnienie zatok mlecznych - wysunięto przypuszczenie, że przewody mleczne nie posiadają zatok magazynujących, a jedynie uczestniczą w transporcie mleka. Przewody mają zdolność zwiększania średnicy pod wpływem dużej ilości napływającego mleka. Więcej informacji na stronie Komitetu Upowszechniania Karmienia Piersią Ssanie u dziecka bardzo różni się od ssania u osoby dorosłej. Budowa jamy ustnej dziecka umożliwia wdech, kilka taktów zassania pokarmu, połknięcie i wydech (dziecko nie wykonuje oddechu po każdorazowym zassaniu mleka). W ten sposób pobiera pokarm bez ryzyka zakrztuszenia – pokarm nie miesza dróg oddechowych z pokarmowymi. 9. EKSPERT RADZI Lek. med. Danuta Chrzanowska Liszewska Neonatolog Dlaczego tak ważne są długie karmienia? Na początku sesji karmienia mleko zawiera dużo wody, jest mało kaloryczne i służy głównie do zaspokojenia pragnienia. Dziecko z łatwością jest w stanie je wyssać. Potem malec musi się napracować, bowiem mleko staje się bardziej gęste, trudniej wypływa z piersi, ale to ono zaspokaja potrzeby żywieniowe niemowlęcia. Dlatego zbyt szybkie odstawianie dziecka od piersi, krótkie karmienia mogą powodować głód, słabe przybieranie na wadze, rozleniwienie dziecka przy piersi i niechęć do długiego ssania. Krótkie karmienia powodują również słabe opróżnianie piersi z mleka, a co za tym idzie, mogą przyczyniać się do zastoju mleka w kanalikach wyprowadzających i w konsekwencji sprzyjać stanom zapalnym. Szczególnie ważne jest karmienie dziecka w nocy. Zwłaszcza w pierwszych dniach po urodzeniu. Pokarm nocny zawiera większą ilość tłuszczu a tym samym jest bardziej kaloryczny. Oczywiście należy zwrócić uwagę na to, czy dziecko ssie w czasie przystawienia do piersi, czy tylko trzyma brodawkę w buzi. Są dzieci, które jedzą łapczywie i gwałtownie, one najadają się szybko, może im wystarczyć 5-7 minut ssania. Są też „dzieci-smakosze”, które wymagają więcej czasu – nawet 40 minut. 10. Niezwykle istotne podczas karmienia jest umożliwienie dziecku niezakłóconego oddychania przez nos. Gdy pojawi się u niego katar, przed karmieniem odciągnij wydzielinę. WYBIERAJĄC LAKTATOR ELEKTRONICZNY sprawdź czy odzwierciedla naturalny dwufazowy proces ssania. Laktator elektroniczny LOVI Prolactis posiada zaprojektowany na wzór naturalnego ssania dwufazowy rytm odciągania pokarmu: stymulacji i głębokiego odciągania. Tryb stymulacji naśladuje szybkie ruchy ssące niemowlęcia pobudzające wypływ pokarmu, zaś tryb głębokiego odciągania odzwierciedla efektywne, aktywne ssanie. Laktator posiada również możliwość regulacji siły i prędkości cykli ssania (opracowanej na podstawie zakresu ilości taktów ssania podczas karmienia naturalnego) w zależności od indywidualnych preferencji karmiącej mamy. Skuteczność potwierdzona w badaniu koordynowanym szpitalnie. Przygotowanie do karmienia piersią Większość kobiet może karmić piersią. Aby początki karmienia zakończyły się sukcesem potrzebne będą wiara we własne siły, cierpliwość, wsparcie ze strony bliskich oraz zapoznanie się z garścią wskazówek, które rozwieją lęki i wątpliwości. Warto zadbać o piersi już w okresie ciąży, aby zminimalizować ryzyko podrażnień, które w trakcie ssania powodują ból i zniechęcają do podawania dziecku piersi. Pozytywne nastawienie Sukces karmienia piersią bardzo zależy od Twojego nastawienia. Lęk przed niepowodzeniem, niepewność i brak wiary w siebie może utrudnić rozpoczęcie skutecznego karmienia a nawet spowodować opóźnianie się laktacji. Tego typu obawy możesz zniwelować uprzednio wybierając poradnię laktacyjną, do której będziesz mogła się zgłosić w przypadku ewentualnych problemów. Wsparcie bliskich Poinformuj swoich bliskich, że zamierzasz karmić piersią i poproś o ich wsparcie. Wytłumacz im jak bardzo jest to dla Ciebie ważne. Uzgodnij z partnerem zakres wsparcia jaki chciałabyś otrzymać od niego po porodzie i podczas karmienia. Wybór szpitala Zorientuj się, czy w szpitalu, w którym zamierzasz rodzić personel jest przyjazny karmieniu piersią. Poznaj swoje prawa jeszcze przed porodem i domagaj się ich respektowania w trakcie pobytu w szpitalu. Konsultacja z położną Zgłaszając się do szpitala poinformuj położną odbierającą poród, że bardzo zależy Ci na karmieniu piersią. W szpitalach rolę opiekuna kobiet karmiących piersią zazwyczaj odgrywa konsultant laktacyjny, o którego odwiedziny w sali poporodowej możesz poprosić położną. 11. Przygotowanie piersi do karmienia W czasie ciąży piersi zmieniają się, brodawka i otoczka powiększają się i ciemnieją. Biust się powiększa, mogą uwidocznić się żyły po skórą i pojawić rozstępy. Oto kilka rad, które pomogą Ci przygotować piersi do karmienia: Nie stosuj kremów natłuszczających i nawilżających brodawkę oraz otoczkę podczas ciąży. Nie ma takiej potrzeby. Gruczoły łojowe Montgomery’ego znajdujące się na otoczce wytwarzają substancję natłuszczającą i nawilżającą brodawkę, chroniąc ją przed podrażnieniami w czasie ciąży i karmienia piersią. W jakie akcesoria warto zaopatrzyć się przed porodem? Wkładki laktacyjne zapobiegają zabrudzeniu bielizny, przed i po porodzie. Szczególnie polecane podczas nawałów pokarmu. Biustonosz do karmienia najlepiej bawełniany, bez fiszbin, które źle dobrane mogą uciskać przewody mleczne. Laktator bardzo pomocny w sytuacji nawału lub niedoboru pokarmu. Na początek idealnie sprawdzi się dwufazowy laktator ręczny LOVI Protect z regulacją siły ssania i wkładką masującą umożliwiającą bezbolesne ściąganie pokarmu. odczuwasz suchość piersi lub za2. Jeśli uważasz pojawiające się rozstępy, pielęgnuj skórę piersi kremem omijając obszar otoczki i brodawki. Nie myj piersi mydłem wysuszają3. cym brodawkę oraz nie hartuj bro- dawki i otoczki szorując je gąbką lub smarując spirytusem. Wystarczy polewanie piersi wodą podczas kąpieli. Pocieranie brodawek nie tylko nie zapobiegnie podrażnieniu i pękaniu brodawek (za które jest odpowiedzialne głównie złe przystawianie dziecka do piersi), ale może uszkodzić brodawkę. odpowiednio dobrany biusto4. Noś nosz podtrzymujący biust. Nie powi- nien uciskać i spłaszczać piersi. Jeśli jesteś w ostatnich miesiącach ciąży, a z piersi wydobywają się kropelki mleka, zacznij stosować wkładki Więcej o akcesoriach przeczylaktacyjne. tasz na 46 stronie przewodnika. Sprawdź czy Twoje brodawki są dobrze uformowane, nie są płaskie lub wklęsłe. Ściśnij otoczkę obserwując czy brodawka nie spłaszcza się lub nie chowa w głąb. Jeśli tak, niezbędna jest korekcja brodawki pod okiem konsultanta laktacyjnego. 5. 12. Początki karmienia piersią W początkowym okresie karmienia mamy niepokoją się czy dziecko dobrze zasysa pierś, czy piersi wytwarzają wystarczająco dużo mleka, dlaczego piersi są twarde i przepełnione skoro dziecko często ssie. Na wiele wątpliwości odpowiada natura przebiegu laktacji: Jak długo i jak często karmić? Nie nastawiaj się na karmienie w określonych godzinach. Karm dziecko tak często i tak długo jak tego potrzebuje („na żądanie”). Wystarczy, że będziesz karmić nie rzadziej niż co 3 godziny w dzień i 4 w nocy, aby piersi produkowały wystarczającą ilość mleka (nie mniej niż 8 karmień w ciągu doby). Niektóre dzieci potrzebują być karmione co 2 godziny, inne nieustannie domagają się piersi. Długie karmienia nie oznaczają, że maluch się nie najada. Jeśli prawidłowo przybiera na wadze, nie trzeba go dopajać. Produkcja mleka w okresie ciąży Laktacja rozpoczyna się już w 16 tygodniu ciąży. Zwiększona ilość prolaktyny powoduje wytwarzanie mleka tzw. siary. Są to jednak niewielkie ilości, bowiem produkcja mleka jest hamowana przez hormony zwane gestagenami. Ich poziom gwałtownie spada podczas porodu, po wydaleniu łożyska. Dlatego już po chwili od narodzin będziesz mogła zacząć karmić. W ten sposób dasz dodatkowy sygnał organizmowi do rozpoczęcia produkcji większej ilości mleka. Zbawienna siara Przez około 1-2 doby po porodzie, zamiast rzeki mleka z piersi wypływają jedynie krople żółtego, gęstego płynu. To siara, mleko początkowe stanowiąWiększe zapotrzebowanie na ce skoncentrowane bogactwo składmleko pojawia się podczas skoników odżywczych (witamin, soli mików rozwojowych w 3, 6 i 12 tyneralnych a przede wszystkim białka). godniu oraz 3 i 6 miesiącu życia dziecka (trwających zwykle 2-3 Zaspokaja ono wystarczająco początdni). Może Ci się wtedy wydakowe potrzeby żywieniowe dziecka. wać, że dziecko ssie nieustannie, Wystarczy nawet kilka mililitrów na jeda Ty masz za mało mleka. Tymno karmienie, by maluch otrzymał odczasem dziecko częstym, długopowiednią ilość pokarmu. Mała ilość trwałym ssaniem pobudza Twopłynu chroni nerki dziecka przed nadje piersi do produkcji pokarmu, którego na pewno nie zabraknie. miernym obciążeniem. Zawiera takDlatego błędem jest podawanie że mniej tłuszczu i cukru, dlatego jest wtedy mieszanki. łatwa do strawienia a duża zawartość białka zapewnia ochronę przed zakażeniami, gdyż w większości są to białka odpornościowe. Nawał pokarmu, czyli początek produkcji mleka dojrzałego Wzmożona produkcja pokarmu rozpoczyna się między 3 a 5 dobą od rozpo- 13. częcia karmienia. Piersi stają się ciężkie i pełne między karmieniami, w przypadku niewystarczającego opróżniania mogą stać się twarde, obrzmiałe. Mleko stopniowo zmienia swój skład, zawiera więcej tłuszczów i węglowodanów, a mniej białka niż siara. W tym okresie niezwykle ważne jest byś jak najczęściej przystawiała dziecko do piersi. Prawidłowy sposób przystawiania dziecka umożliwia dobre opróżnianie piersi, zapobiega zastojom pokarmu i zapaleniu piersi: Przystawianie do piersi Sukces karmienia piersią zależy od nauki prawidłowego przystawiania do piersi. Dzięki temu dziecko będzie efektywnie ssało mleko, a karmienie będzie przyjemnością dla Was obojga. Oto kilka zasad właściwego przystawiania dziecka do piersi: Usiądź wygodnie i ułóż dziecko tak, by jego twarz była zwrócona do Twojej piersi. Nie pochylaj się nad dzieckiem - nie przystawiaj piersi do dziecka, ale dziecko do piersi. KORZYŚCI z właściwego przystawiania do piersi • Dziecko nie gryzie i nie rani brodawki podczas ssania. Karmienie piersią jest bezbolesne. • Umożliwia głębokie, efektywne ssanie. Dziecko jest najedzone i spokojne. Prawidłowo przybiera na wadze. • Powoduje dobre opróżnianie piersi, zapobiega nawałom, zastojom i zapaleniu piersi. Przynosi ulgę przepełnionym piersiom. • Umożliwia dziecku aktywną pracę mięśni warg i języka odpowiedzialnych za rozwój mowy i zgryzu. 14. policzek lub pogłaszcz 2. Połaskocz brodawką dolną wargę dziecka, by wzbudzić odruch szukania piersi. dziecko szeroko otworzy buzię, 3. Gdy zdecydowanym ruchem dłoni trzymającej kark malca nałóż jego wargi na pierś. Dziecko powinno obejmować wargami brodawkę wraz w dużą częścią otoczki. Wargi powinny być wywinięte a broda i czubek nosa dotykać piersi podczas karmienia. pomóc malcowi uchwy4. Możesz cić pierś podtrzymując ją tak, by kciuk był nad a pozostałe palce pod otoczką brodawki. prawidłowego ssania powinnaś usłyszeć nie odgłos cmokania, a od5. Podczas głos połykania przypominający wymawianie spółgłoski „k”. Pozycje do karmienia piersią Na początku swojej przygody z karmieniem, mamy borykają się z różnymi trudnościami, które często okazują się łatwe do pokonania. Jedną z najważniejszych rzeczy jest komfort karmienia. Wypróbuj różne pozycje do karmienia i wybierz najwygodniejszą: POZYCJA: KLASYCZNA Usiądź wygodnie i oprzyj się plecami o oparcie kanapy lub fotela. Możesz dodatkowo podeprzeć plecy poduszką. Ułóż dziecko w zgięciu łokcia po stronie piersi, z której będzie ssać i przytul „brzuchem do brzucha”. Ucho, bark i biodro malucha powinny znajdować się w jednej linii. Przedramieniem obejmij plecy dziecka a dłonią jego pupę. Możesz pod stopy podłożyć podnóżek a rękę położyć na poduszkach lub oparciu fotela. Sprawdza się: w każdych warunkach, również poza domem, gdy nie możesz skorzystać np. z pozycji leżącej. POZYCJA: KRZYŻOWA Ta pozycja jest podobna do klasycznej. Różni się ułożeniem rąk mamy. Dziecko jest przytrzymywane przez rękę przeciwną do piersi, z której ssie. Jeśli karmisz z prawej piersi, podtrzymuj lewą dłonią główkę dziecka. Prawą dłoń możesz oprzeć na poduszce lub podtrzymywać pierś, którą karmisz. W tej pozycji dobrze jest ułożyć dziecko odpowiednio wysoko, na poziomie (lub prawie na poziomie) piersi, żeby jego ciężar nie spoczywał jedynie na ręku mamy. Można skorzystać ze specjalnej 15. poduszki do karmienia np. Kojec® Motherhood (na zdjęciach), lub ze zwykłej. Sprawdza się: na początku nauki karmienia piersią. Łatwo w tej pozycji pomóc dziecku dobrze chwycić pierś a także ustabilizować jego główkę. Jest szczególnie polecana w przypadku wcześniaków oraz dzieci z obniżonym napięciem mięśniowym. POZYCJA: SPOD PACHY Ułóż dziecko na poduszkach, twarzą naprzeciwko piersi, a resztę jego ciała przytul do swojego boku tak, by nóżki malca znajdowały się pod Twoją pachą. Przytrzymuj dłonią główkę dziecka, a przedramieniem stabilizuj jego tułów. Główka i plecy powinny znajdować się w jednej linii. Sprawdza się: po cesarskim cięciu (dziecko nie dotyka brzucha mamy), podczas zastojów i nawałów mlecznych (umożliwia dobre opróżnienie bocznej części piersi) i w sytuacji, gdy kobieta ma duże piersi lub poranione brodawki. Jest to pozycja idealna do jednoczesnego karmienia bliźniąt. POZYCJA: LEŻĄCA 16. NA BOKU Połóż się na boku, opierając plecy, barki i głowę na poduszkach. Dla większego komfortu włóż poduszkę między kolana. Połóż dziecko naprzeciwko siebie, by było zwrócone buzią w stronę piersi i przytulone brzuchem do brzucha. Na początku gdy jest malutkie, ułóż je na przedramieniu z główką w zagłębieniu łokcia lub na poduszce. Potem układaj dziecko na płasko na podłożu. Jego nóżki powinny być lekko zgięte. Sprawdza się: po porodzie (po nacięciu krocza i cesarskim cięciu). Polecana w trakcie karmień nocnych, gdy zabierasz malca do swojego łóżka i w ciągu dnia, gdy chcesz odpocząć. POZYCJA: LEŻĄCA NA PLECACH Połóż się na plecach i podeprzyj głowę poduszkami. Ugnij lekko nogi w kolanach. Połóż dziecko wzdłuż lub w poprzek swojego brzucha i podtrzymuj dłonią jego pupę. Główka malca powinna się znajdować nad Twoją piersią. Sprawdza się: gdy pokarm wypływa zbyt szybko, dziecko nie nadąża z połykaniem i się krztusi. Dzięki takiemu ułożeniu wypływa wolniej, gdyż musi pokonywać grawitację. Pozycję tę chwalą też kobiety po cesarskim cięciu, gdyż dziecko ułożone w poprzek nie ma kontaktu z raną pooperacyjną. PRZYGOTUJ karmienia kącik do Najlepszymi miejscami do karmienia jest łóżko, kanapa lub wygodny fotel. Zaopatrz się w wodę, zdrową przekąskę, chusteczki, zegarek i telefon. Możesz sięgnąć po coś do czytania, gdy karmienia są długie i dziecko przysypia przy piersi. Przydadzą się poduszki, najlepiej kilka, które pomogą Ci się wygodnie ułożyć i podeprzeć dziecko, oraz mały podnóżek do podparcia nóg. 17. Odbijanie po karmieniu W trakcie karmienia zdarza się, że dziecko łyka powietrze, które następnie gromadzi się w przewodzie pokarmowym i może być przyczyną kolek, wzdęć i ulewania. Dlatego po każdym karmieniu należy zachęcić dziecko do odbicia. Pomoże Ci w tym układanie maluszka w następujących pozycjach: POZYCJA: na ramieniu Oprzyj dziecko tak, by jego główka znajdowała się na Twoim ramieniu, rączki na Twoich plecach, a nóżki były lekko zgięte. Obejmij jedną ręką plecki i główkę, a drugą podeprzyj pupkę. Pilnuj, by główka i tułów nie odchylały się do tyłu. Możesz delikatnie pomasować plecki dziecka. Ta pozycja powoduje lekki nacisk na klatkę piersiową, co pozwala dziecku uwolnić nagromadzone powietrze. POZYCJA: na siedząco Usiądź na fotelu. Posadź pupę dziecka na jednym udzie, a klatkę piersiową i paszki połóż na drugim, uniesionym wyżej tak, by ciało dziecka było ułożone pod kątem powyżej 45 stopni do podłoża. Swoją dłonią obejmij dłonie i podeprzyj bródkę dziecka a drugą dłonią możesz delikatnie pomasować plecki dziecka. POZYCJA: pół leżąca Dziecko jest oparte plecami o Twój brzuch i znajduje się z pozycji półleżącej, pod kątem 45 stopni do podłoża. Główka spoczywa na Twoim przedramieniu, a pupa na Twoim udzie. To pozycja polecana w sytuacji, gdy dziecku się często ulewa. Polecana po ukończeniu przez dziecko 3 miesiąca życia. OBEJRZYJ FILM o odbijaniu na: www.szkolakarmienia.pl 18. Nie kładź dziecka na plecach bezpośrednio po karmieniu Niektóre dzieci mają problem z odbijaniem, nie zawsze udaje im się pozbyć nagromadzonego w brzuchu powietrza. W sytuacji gdy dziecko nie odbije po jedzeniu, należy położyć je na boku lub na brzuchu. Pozwoli to uniknąć zadławienia w przypadku ulania pokarmu. Dbanie o piersi podczas laktacji Choć wiele mam się tego obawia, karmienie naturalne nie sprawia, że piersi stają się nieatrakcyjne. Wystarczy odpowiednio o nie dbać podczas ciąży i laktacji: smaruj 1. PIERSI kę i otoczkę) (omijając brodawujędrniającym kremem przeznaczonym do pielęgnacji piersi w okresie ciąży i po porodzie, np. Pharmaceris. podrażnione od ssa2. BRODAWKI nia smaruj własnym mlekiem dzia- łającym łagodząco i antybakteryjnie. Możesz również posmarować je maścią zawierającą lanolinę. Najlepiej sprawdzają się takie, których nie trzeba zmywać przed karmieniem. Jeśli jednak zaobserwujesz, że dziecku trudno uchwycić uprzednio posmarowaną brodawkę, opłucz ją ciepłą wodą. dobierz tak, by był wy3. BIUSTONOSZ godny, a zarazem prawidłowo pod- trzymywał biust. Noś go zarówno w dzień jak i zakładaj na noc. Najlepiej sprawdzi się bawełniany, oddychający i nie uciskający piersi, szczególnie podczas snu. Powinien posiadać odpinane miseczki, do których można łatwo wsunąć wkładki laktacyjne. Jeśli używasz biustonoszy z fiszbinami, pamiętaj, że fiszbiny muszą być na tyle szerokie, żeby otaczać pierś, a nie ją uciskać, gdyż może to powodować zastoje i doprowadzać do zapalenia piersi. 19. LAKTACYJNE zapobiega4. WKŁADKI ją zabrudzeniu bielizny przez wypły- wające między karmieniami mleko. Powinny być cienkie, chłonne. Warto wybrać takie, które posiadają pasek samoprzylepny zapobiegający przesuwaniu się wkładki w biustonoszu. Wymieniaj wkładki gdy poczujesz, że są wilgotne, inaczej możesz doprowadzić do podrażnienia brodawek. BLUZKI I KOSZULE 5. ROZPINANE pozwalają na wygodne nakarmie- nie dziecka w każdych okolicznościach. Doskonale sprawdzają się też specjalne bluzki do karmienia np. marki Happy Mum (na zdjęciu). Możesz również pod nierozpinaną bluzkę założyć wygodną koszulkę na ramiączka – dzięki temu nie będziesz musiała podczas karmienia odsłaniać brzucha i marznąć. Na noc warto mieć pod ręką dodatkową rozpinaną koszulę nocną na wypadek zabrudzenia mlekiem tej, w której śpisz. EKSPERT RADZI Gdy początki karmienia sprawiają trudności Nie należy się bać karmienia, w szpitalu warto prosić o pomoc 20. Lek. med. Danuta Chrzanowska-Liszewska Neonatolog przeszkolony personel albo konsultantkę laktacyjną. Po wyjściu ze szpitala można korzystać z porady w poradni laktacyjnej. Informacje o poradniach, numer telefonu i adres, powinny być dostępne na każdym oddziale położniczym. Trzeba pamiętać, że karmienie dziecka piersią jest ważne i potrzebne, ale nie należy mieć poczucia winy, jeżeli nie wszystko idzie gładko. Rozwiązywanie problemów z karmieniem piersią Początkowe problemy z karmieniem piersią wynikają zazwyczaj z nieprawidłowego przystawiania dziecka do piersi. Zbyt płytkie chwytanie otoczki i kąsanie brodawki przez malucha skutkują poranionymi brodawkami, słabym opróżnianiem piersi i w efekcie zastojami pokarmu, które mogą się zakończyć zapaleniem piersi. Aby tego uniknąć należy popracować nad techniką przystawiania. Patrz strona 14 przewodnika Nie wszystkich problemów da się jednak uniknąć, bo sztuki karmienia musi się nauczyć zarówno mama jak i dziecko. Poniższe wskazówki pomogą Ci uporać się z ewentualnymi problemami. Bolesne lub poranione brodawki Bolesność brodawek może być początkowo związana ze zmianami hormonalnymi i większą wrażliwością na podrażnienia. Piersi muszą się przyzwyczaić do ssania. Po kilku dniach ból powinien ustąpić. Możesz również odczuwać ból, jeśli dziecko nie obejmuje ustami otoczki, a tylko małą jej część, kąsa i rani brodawkę dziąsłami: 21. Przyczyny 22. • • • • • Zła technika przystawiania lub niewłaściwa pozycja karmienia Złe chwytanie twardej, przepełnionej piersi podczas nawału pokarmu Skrócone wędzidełko podjęzykowe Trudności z uchwyceniem wklęsłej brodawki Uciskanie palcem piersi podczas ssania powodujące przesuwanie się brodawki w jamie ustnej dziecka • Niewłaściwy sposób wyjmowania brodawki z buzi dziecka po karmieniu • Łapczywe i mocne chwytanie brodawki przez głodne dziecko • Zaburzenia odruchu wypływu pokarmu Co możesz zrobić? • Po przystawieniu dziecka do piersi sprawdź czy odpowiednio chwyciło brodawkę i czy większa część otoczki znajduje się w buzi. Wargi powinny być szeroko otwarte i wywinięte jak u rybki. • Rób krótkie przerwy między karmieniami. • Jeśli czujesz, że pierś jest twarda i trudna do uchwycenia odciągnij przed karmieniem odrobinę mleka ręką lub laktatorem. • Aby pobudzić odruch wypływu pokarmu, zanim zaczniesz karmić zrób piersiom ciepły prysznic i odciągnij trochę mleka. • Myj piersi nie częściej niż dwa razy w ciągu doby, przemywając wodą. Nie stosuj mydła, które wysusza i podrażnia brodawkę. • Wietrz podrażnione brodawki. W domu noś luźne, bawełniane i przewiewne bluzki, a biustonosz i wkładki laktacyjne zakładaj przed wyjściem. • Jeśli dotyk odzieży sprawia ból, możesz między karmieniami nosić w biustonoszu małe siteczka bez rączki zakupione np. w sklepie herbacianym lub muszle ochronne. Zapewnią dostęp powietrza, a zarazem pozwolą uniknąć kontaktu brodawki z materiałem. • Poranione brodawki przemywaj między karmieniami naparem z szałwii lub nagietka lekarskiego. • Po karmieniu smaruj brodawki własnym mlekiem. • Między karmieniami smaruj brodawki maścią gojącą, której nie trzeba zmywać. Sprawdź przed karMOGĄ CI SIĘ PRZYDAĆ mieniem czy maść nie po- została na skórze – śliska powierzchnia otoczki może sprawić, że wargi dziecka będą się ślizgać i źle chwytać pierś. • Wyjmuj brodawkę z buzi dziecka wkładając palec między pierś i kącik ust. Dzięki temu zlikwidujesz podciśnienie i malec przestanie zasysać brodawkę. • Jeśli brodawki są tak poranione, że ból uniemożliwia karmienie piersią, podawaj pokarm przy wykorzystaniu akcesoriów nie zaburzających odruchu ssania, do czasu wygojenia zmian. Wklęsłe lub płaskie brodawki Płaski lub wklęsły kształt brodawek może początkowo utrudniać karmienie, ale nie jest powodem być przestać karmić piersią. Właściwa technika przystawiania to połowa sukcesu w przezwyciężeniu tego problemu. Co możesz zrobić? • Karm jak najczęściej. Częste ssanie to najlepsze ćwiczenie formujące brodawkę. • Przed karmieniem odciągaj trochę mleka laktatoKROK 1. przetnij wzdłuż linii rem, co pozwala na łatwiejsze uchwycenie otoczki. • Między karmieniami formuj brodawkę palcami. Chwyć KROK 2. włóż tłok od strony cięcia brodawkę między kciuk i palec wskazujący i masuj raz w jedną stronę, raz przystaw do piersi i delikatw drugą, delikatnie pociąKROK 3. nie odciągnij gaj. Do wyciągania brodawki możesz również wykorzystać strzykawkę, obcinając uprzednio część strzykawki z końcówką na igłę i odwracając tłok. • Po karmieniu i między karmieniami odciągaj pokarm laktatorem – to też doskonałe ćwiczenie dla brodawek. • Jeśli mimo usilnych prób nie udaje Ci się zachęcić dziecka do ssania skonsultuj się z doradcą laktacyjnym lub MOGĄ CI SIĘ PRZYDAĆ neurologopedą. 23. Nawał pokarmu Pierwszy nawał pokarmu, czyli przepełnienie mlekiem piersi, pojawia się między 3 i 5 dobą po porodzie. W późniejszym okresie karmienia może wystąpić po dłuższej niż zwykle przerwie między karmieniami lub gdy dziecko nie opróżnia dobrze piersi. Piersi stają się twarde, ciężkie, napięte, czasem gorące. Mleko wypływa bez problemu. Przyczyny •Rozpoczęcie wzmożonej produkcji mleka • Odciąganie dużych ilości mleka laktatorem nadmiernie pobudzające produkcję pokarmu •Dłuższa niż zwykle przerwa między karmieniami •Dziecko nie opróżnia dobrze piersi (źle chwyta otoczkę, kąsa pierś zamiast ssać np. podczas ząbkowania) Co możesz zrobić? • Przystawiaj dziecko jak najczęściej do piersi. • Aby pobudzić wypływ pokarmu zrób piersiom ciepły prysznic lub połóż ciepły okład z pieluszki. • Przed przystawieniem odciągnij trochę mleka laktatorem, by ułatwić dziecku uchwycenie piersi. Nie odciągaj dużej ilości mleka, ponieważ pobudzisz tym jeszcze silniej laktację. • Możesz wypić napar z szałwii, by zmniejszyć produkcję pokarmu. • Po karmieniu możesz zastosować zimny okład (np. ze schłodzonej pieluszki). MOGĄ CI SIĘ PRZYDAĆ 24. Zastój pokarmu Objawami przypomina nawał pokarmowy. Piersi są twarde, przepełnione i ciepłe. Mogą występować zaczerwienienia. Nagromadzone w pęcherzykach mleko nie chce z piersi wypływać w sytuacji odciągania pokarmu laktatorem. Możesz wyczuwać pod skórą guzki – oznacza to, że doszło do zablokowania kanalika mlecznego. Przyczyny •Zła technika lub pozycja karmienia •Długie przerwy między karmieniami •Nieprawidłowa technika odciągania pokarmu ręką (bolesne uciskanie piersi) •Zaprzestanie karmień nocnych (dokarmianie mieszanką) •Noszenie zbyt ciasnego biustonosza ugniatającego biust i blokującego przepływ pokarmu •Zmęczenie, ból, stres, choroba zaburzające produkcję oksytocyny i tym samym zaburzające odruch wypływu pokarmu Co możesz zrobić? • Sprawdź, czy biustonosz nie uciska piersi. Możesz na ten okres zre zygnować z jego noszenia. • Zachęcaj dziecko do jak najczęstszego i jak najdłuższego ssania piersi. • Pij dużo płynów. • Przed karmieniem wejdź pod ciepły prysznic – to ułatwi wypływ pokarmu. • Zmieniaj pozycje do karmienia tak, aby dziecko opróżniało wszystkie miejsca chorej piersi. • Po karmieniu przyłóż do piersi zbite liście schłodzonej w lodówce kapusty (oderwij i umyj liść, zbij go tłuczkiem do mięsa i włóż do biustonosza). Działają przeciwbólowo i przeciwzapalnie. • Częściej przystawiaj malucha do piersi, w której powstał zastój. • Nie masuj mocno piersi i nie odciągaj dużej ilości mleka laktatorem. • Możesz delikatnie głaskać pierś ruchami w stronę brodawki. • Zrezygnuj z odciągania pokarmu ręką. • By nie hamować odruchu wypływu pokarmu unikaj stresu i odpoczywaj. MOGĄ CI SIĘ PRZYDAĆ 25. Zapalenie piersi Źle leczony zastój pokarmowy może zakończyć się zapaleniem piersi. Towarzyszą mu osłabienie, wysoka gorączka, bóle mięśni. Piersi są rozgrzane i bolą. Przyczyny •Niewłaściwe postępowanie w czasie zastoju mlecznego: ograniczanie picia płynów, zaniechanie karmienia chorą piersią, mocne i bolesne uciskanie piersi Co możesz zrobić? • Karm chorą piersią często i długo, co 1,5 - 2 godziny. • Stosuj różne pozycje do karmienia, w szczególności pozycję spod pachy. • Stosuj przeciwzapalne okłady z kapusty. • Zażywaj lek przeciwbólowy z ibuprofenem lub paracetamolem. • Jeśli po 1 dniu nie nastąpi poprawa, zgłoś się do lekarza. Zapewne przepisze Ci antybiotyk, który nie zaszkodzi dziecku i umożliwi dalsze karmienie piersią. MOGĄ CI SIĘ PRZYDAĆ Niedobór pokarmu Wiele mam ma wątpliwości, czy ich piersi produkują wystarczającą ilość mleka. Lęk pojawia się najczęściej, gdy dziecko często płacze, domaga się piersi częściej niż zwykle, piersi stają się miękkie i nie potrzebują już wkładek laktacyjnych. Nie są to jednak czynniki, które świadczą o niedoborze mleka. Płacz nie musi oznaczać, że Twoje dziecko potrzebuje więcej pokarmu – jeśli prawidłowo przybiera na wadze, przyczyną płaczu jest inny czynnik. Potrzeba wzmożonego ssania występuje podczas skoków rozwojowych – około 3, 6 i 12 tygodnia oraz 3 i 6 miesiąca życia dziecka. Wówczas dziecko może „wisieć przy piersi” cały czas, dzięki temu produkcja pokarmu w ciągu 2-3 dni zwiększy się stosownie do wzrastających potrzeb maluszka. 26. O prawdziwym niedoborze pokarmu mogą zaś świadczyć słabe przybieranie dziecka na wadze, moczenie mniej niż 6 pieluszek na dobę w pierwszym miesiącu życia, ciągły niepokój dziecka. W takiej sytuacji koniecznie zasięgnij porady konsultanta laktacyjnego, który ustali przyczynę niedoboru pokarmu i zaleci odpowiednie postępowanie. Przyczyny •Laktacja na początku karmienia nie została odpowiednio pobudzona w wyniku problemów zdrowotnych matki lub dziecka • Został zaburzony odruch wypływu pokarmu w wyniku stresu, zmęczenia, bólu, problemów emocjonalnych •Ograniczenie picia płynów, spożywania pokarmów, anemia • Długie przerwy między karmieniami – zbyt rzadkie i słabe pobudzanie piersi do produkcji mleka •Dokarmianie dziecka mieszanką bez konsultacji z lekarzem – zmniejsza liczbę karmień piersią, co ogranicza laktację Co możesz zrobić? • Karm często. Nie rezygnuj z karmień nocnych. • Poproś najbliższych o pomoc w pracach domowych. Zadbaj o odpoczynek, szczególnie w pierwszym miesiącu po porodzie. • Nie dokarmiaj dziecka właściwie przybierającego na wadze mieszanką. • Między karmieniami odciągaj pokarm laktatorem elektrycznym. Efektywne odciąganie dużej ilości pokarmu zwiększy produkcję mleka w piersiach. • Zadbaj o picie 2 litrów płynów dziennie i zdrowe odżywianie (częste posiłki bogate w witaminy, białko, wapń i inne składniki odżywcze). • Pij herbatkę laktacyjną dla kobiet karmiących. • Możesz pobudzić laktację częstym odciąganiem pokarmu między karmieniami. MOGĄ CI SIĘ PRZYDAĆ 27. Dziecko nie chce ssać Zdarzają się sytuacje, że dziecko początkowo lub w późniejszym okresie karmienia piersią nie chce ssać piersi. Przyczyny •Słaby lub zaburzony odruch ssania (w wyniku zbyt wczesnego porodu, urazu, choroby lub niedojrzałości układu nerwowego) • Problemy związane z budową jamy ustnej dziecka • Nadmierne pobudzenie, niepokój, lęk u dziecka • Zdenerwowanie, napięcie wyczuwalne przez dziecko u mamy • Katar, zatkany nos u dziecka • Ząbkowanie, ból dziąseł • Pleśniawki w jamie ustnej dziecka • Płaskie lub wklęsłe brodawki • Niechęć do zmiany zapachu ciała mamy (zapach perfum, dezodorantu, mydła) • Zmiana smaku mleka po zjedzeniu np. czosnku, cebuli Co możesz zrobić? • Jeśli dziecko nie chce ssać w pierwszych dniach od narodzin, koniecznie skonsultuj się z konsultantem laktacyjnym lub neurologopedą. Obejrzy dokładnie jamę ustną dziecka oraz zbada odruch ssania. Zaleci odpowiednie ćwiczenia. • Przed karmieniem staraj się odprężyć i zrelaksować. • Karm w zacienionym pokoju, w ciszy – oderwanie od nadmiernych bodźców powinno ukoić niepokój maluszka. • Wypróbuj różne pozycje i sprawdź, która z nich najbardziej dziecku odpowiada. • Sprawdź, czy w jamie ustnej dziecka nie ma pleśniawek lub urazów. Jeśli się tam znajdują, skonsultuj się z lekarzem w celu ich wyleczenia. • Jeśli dziecko ma katar lub przytkany nosek zastosuj sól fizjologiczną, a nadmiar wydzieliny odciągnij aspiratorem. W okresie zimy stosuj w nocy nawilżacz powietrza w pomieszczeniu, gdzie maluch śpi. • Gdy dziecko ząbkuje, posmaruj mu dziąsła przed karmieniem żelem przeciwbólowym dla niemowląt. Starszemu dziecku możesz podać ibuprofen w syropie. • Jeśli Twoje dziecko nieustannie odmawia piersi, spróbuj go w tym okresie karmić za pomocą akcesoriów nie zaburzających odruchu ssania. Patrz strona 46 przewodnika 28. • • • Starszakowi możesz podawać łyżeczką odciągnięte mleko w postaci kaszki. Stosuj bezzapachowe żele i mydła oraz delikatnie pachnące dezodoranty. Wyeliminuj ze swojej diety produkty, które mogą zmieniać smak mleka. Mama jest chora W większości zwykłych infekcji nie ma żadnych przeciwwskazań do karmienia piersią. Produkujesz przeciwciała, które uodparniają Twoje dziecko i chronią je przed zarażeniem chorobą, którą przechodzisz. Ani gorączka, ani katar nie są powodem, by przestać karmić naturalnie. Możesz karmić piersią nawet, gdy: • Chorujesz na różnego typu wirusowe i bakteryjne infekcje dróg oddechowych (np. angina, grypa) • Masz cukrzycę, chorujesz na nadczynność lub niedoczynność tarczycy • Jesteś nosicielką wirusa żółtaczki A lub C a także B, po uprzednim zaszczepieniu dziecka • Masz zapalenie piersi (tu wskazane jak najczęstsze karmienie piersią) Ważne są sposoby leczenia. Niektóre lekarstwa mogą być dla dziecka niebezpieczne i jeśli można, warto zastąpić je bezpiecznymi odpowiednikami. Sięgnij po domowe sposoby leczenia: inhalacje ziołowe z rumianku, szałwii i mięty, malinowe herbatki, syrop z cebuli, imbir, cytrynę (jeśli Twoje dziecko nie jest uczulone na cytrusy). Ze środków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych możesz przyjmować te oparte na paracetamolu lub ibuprofenie. Także większość antybiotyków jest bezpieczna w czasie karmienia piersią, ale nigdy nie bierz ich na własną rękę. W okresie karmienia nie wolno przyjmować aspiryny, pyralginy, leków zawierających pseudoefedrynę. Zakazane są również leki przeciwnowotworowe oraz radioaktywne. Przed przyjęciem jakiegokolwiek leku powinnaś skonsultować się ze swoim lekarzem. Nie możesz karmić piersią, jeśli: • Chorujesz na czynną gruźlicę, przed wdrożeniem skutecznego leczenia (po 4 tygodniach leczenia będzie to możliwe) • Jesteś zakażona wirusem HIV • W wyniku np. opryszczki czy kiły na Twoich piersiach wystąpiły zakaźne zmiany • Masz cytomegalię - przy tej chorobie nie możesz karmić dziecka przedwcześnie urodzonego. U donoszonego dziecka nie ma przeciwskazań 29. Dieta karmiącej mamy Ciąża i karmienie piersią to wielkie obciążenie dla Twojego organizmu. Do tego często dochodzi zmęczenie, wynikające z opieki nad małym dzieckiem i brak dostatecznej ilości snu – to wszystko nie pomaga w regeneracji. Stres, zmęczenie i niedożywienie nie sprzyjają laktacji. Dlatego Twoja dieta powinna być dobrze zbilansowana. Nie może w niej zabraknąć cennych składników odżywczych takich jak białka, witaminy, czy wapń. Jeśli Twoje dziecko nie jest alergikiem, prawidłowo się rozwija, a Ty wcześniej odżywiałaś się zdrowo i racjonalnie, kontynuuj nawyki żywieniowe. Nie musisz stosować specjalnej diety. Wystarczy, że będziesz obserwować malca i zrezygnujesz ze spożywania pokarmów, które spowodowały ból brzuszka, ulewanie, wysypkę lub kolkę. Bądź czujna po zjedzeniu potraw ostrych, ciężkostrawnych i wzdymających. To, co jesz częściowo przenika do Twojego pokarmu, a tym samym trafia do organizmu dziecka, który jest delikatniejszy i wrażliwszy niż orga nizm dorosłego. Tutaj znajdziesz listę produktów, które powinny się znaleźć w Twoim menu oraz te, z których warto zrezygnować: 30. TO, co najlepsze NAPOJE: W okresie karmienia piersią uzupełniaj płyny. Dietetycy zalecają wypijanie dwóch litrów płynów dziennie. Najlepszym i najzdrowszym wyborem jest niegazowana woda mineralna. Możesz pić soki owocowe i warzywne, najlepiej świeżo wyciskane, bez dodatku cukru. Te z kartonu rozcieńczaj wodą. Jeśli lubisz, pij mleko. Jeśli nie, możesz zastąpić je kefirem lub jogurtem naturalnym. Pijąc mleko lub produkty mleczne zwróć uwagę, czy dziecko nie reaguje alergią na białko krowie. Staraj się unikać słodkich, gazowanych napojów, szczególnie tych kofeinowych. To samo dotyczy kawy czy mocnej herbaty. Warto je zastąpić kawą bezkofeinową, słabą herbatą czy herbatkami owocowymi. PRODUKTY ZBOŻOWE I PEŁNOZIARNISTE: Dają energię, zawierają witaminy z grupy B a także dostarczają cennych składników odżywczych jak magnez i błonnik. Wybieraj ciemne, razowe pieczywo, kasze, brązowy ryż, razowy makaron. Do jogurtu warto dosypać łyżeczkę otrąb. WARZYWA I OWOCE: Jedz ich dużo i pod różnymi postaciami choć najlepsze są surowe i gotowane na parze. Suszone stanowią zdrową przekąskę, którą możesz przegryzać zamiast chipsów i paluszków. Obserwuj dziecko po spróbowaniu cytrusów, truskawek, poziomek – mogą silnie uczulać. Zwróć uwagę na warzywa strączkowe, kapustę, cebulę, śliwki, czereśnie. Są bogate w cenne składniki, ale na niektóre dzieci mogą działać wzdymająco, nie jest to jednak regułą i nie trzeba dla zasady z nich rezygnować. NABIAŁ: Musisz zadbać o odpowiednią jego ilość w swojej diecie. Jeśli nie lubisz mleka jedz jego przetwory, chude sery, pij jogurty, maślankę itd. Nabiał dostarcza wapnia a w okresie karmienia piersią jest on szczególnie ważny dla Twojego organizmu. Produkcja mleka 31. zużywa jego zapasy i jeśli go sobie nie dostarczysz mogą ucierpieć na tym Twoje kości. Jeśli Twoje dziecko okaże się być uczulone na białko mleka krowiego, wykorzystuj inne produkty bogate w wapń: ryby, jaja, soję, migdały. MIĘSO I RYBY: Staraj się nie przesadzać z mięsem, szczególnie czerwonym. Wybieraj drób – kurczaka, indyka zagrodowego. Zamiast smażyć, ugotuj lub upiecz. Jak najczęściej zastępuj mięso rybami ze sprawdzonego źródła. Najlepsze są tłuste ryby morskie, gdyż zawierają dużo nienasyconych kwasów tłuszczowych, białka i witamin. Unikaj pangi i tilapii - są hodowane w zanieczyszczonych wodach, mogą być groźne dla Ciebie i Twojego zdrowia. ZIOŁA, PRZYPRAWY, TŁUSZCZE: Do przyprawiania potraw używaj świeżych ziół. Nie wszystkie dzieci lubią smak czosnku czy cebuli, ale nie jest to zasadą. Twoje może nie mieć nic przeciwko nim, a są zdrowe i naturalne. Zrezygnuj z gotowych mieszanek przypraw, gdyż często zawierają polepszacze smaku. Stosuj oleje roślinne, oliwę z oliwek i pestek winogron. EKSPERT RADZI Na czym polega dieta eliminacyjna karmiącej mamy i w jakich sytuacjach należy ją wprowadzić? 32. Dr Agata Serwatowska-Bargieł Międzynarodowy Konsultant Laktacyjny, Neonatolog Dieta eliminacyjna polega na wyłączeniu z diety określonego produktu bądź grupy produktów powodujących u dziecka reakcję alergiczną. Jest metodą diagnozowania i leczenia alergii. Zanim zastosujesz dietę eliminacyjną, skonsultuj się z pediatrą i/lub alergologiem, który pomoże ustalić, czy na pewno taka dieta jest konieczna i udzieli Ci dokładnych instrukcji – czego nie jeść, jak długo, w jakiej kolejności wprowadzać od nowa itd. TO, CO GROŹNE ALKOHOL: Przenika do pokarmu i utrzymuje się w nim nawet kilka godzin po spożyciu. Nie jest to ani dobre, ani bezpieczne dla dziecka. KOFEINA: Zawarta w coli i kawie może powodować niepokój i rozdrażnienie u malca. Jedna filiżanka kawy dziennie zdecydowanie wystarczy. KONSERWANTY: Staraj się unikać produktów wysoko przetworzonych. Zawierają chemię, sztuczne dodatki, konserwanty, barwniki i aromaty „identyczne z naturalnymi”. Nie używaj jedzenia z proszku oraz puszek. Nie jedz żywności typu fast-food, gdyż jest tłusta, ciężkostrawna, kaloryczna i mało wartościowa. Zamiast chipsów lepiej sięgnąć po marchewkę, jabłko lub garść migdałów. SŁODYCZE: Mają dużo pustych kalorii a nie posiadają składników odżywczych. Wyjątkiem jest gorzka czekolada zawierająca mnóstwo magnezu, żelaza i potasu i antyoksydantów, ale należy uważać przy jej spożywaniu, bo kakao w niej zawarte jest jednym z najczęstszych alergenów. SUROWE MIĘSO: Może powodować choroby odzwierzęce i zawierać pasożyty. Na czas karmienia piersią pożegnaj się więc z tatarem i sushi. ALERGENY: Mleko, kakao, truskawki, cytrusy, orzechy a także miód czy białko jajka kurzego to najpopularniejsze alergeny. Nie musisz jednak rezygnować z nich na wszelki wypadek. Po zjedzeniu małej ilości bacznie obserwuj dziecko, czy nie pojawia się reakcja skórna, zaparcia, kolki, ulewanie, wzdęcia, niepokój. Jeśli nic takiego nie ma miejsca, nie ma potrzeby odmawiać sobie np. kawałka czekolady. 33. Gdy pojawia się kolka niemowlęca Kolka to dla dziecka bolesna i uciążliwa dolegliwość. Pojawia się z reguły między 2 a 16-stym tygodniem życia i zwykle mija po tym, jak dziecko skończy 3-4 miesiące. Podczas ataku kolki dziecko płacze, podkurcza nóżki, całe się napina i pręży. Może to trwać nawet kilka godzin, najczęściej zdarza się wieczorem lub w nocy. ODPOWIEDNIA POZYCJA I SPOSÓB KARMIENIA Często przyczyną kolki u malca jest zbyt szybki wypływ mleka z piersi. Dziecko łyka pokarm łapczywie, może się krztusić, co dodatkowo powoduje, że połyka sporo powietrza. Żeby tego uniknąć warto karmić dziecko w pozycji „pod górkę”. Pokarm pod wpływem działania grawitacji będzie wypływał wolniej. Pozycja do karmienia na stronie 16 Możesz przed podaniem piersi odciągnąć odrobinę mleka laktatorem, by zmniejszyć ciśnienie jego wypływu oraz ułatwić malcowi uchwycenie brodawki. Spróbuj przed przystawieniem dziecka schłodzić brodawkę kost34. ką lodu, to też powinno spowolnić przepływ mleka. Pomoże również częstsze karmienie - dziecko nie będzie bardzo głodne, nie będzie łapczywie chwytać brodawki a pierś nie będzie przepełniona. Po karmieniu koniecznie dopilnuj, by dziecku się odbiło. Pozycje do odbijania na stronie 18 ZMIANA DIETY KARMIĄCEJ MAMY Kolkę mogą powodować potrawy, które je mama. Jeśli Twoje dziecko cierpi na kolkę, wyeliminuj ze swojej diety ciężkostrawne, tłuste potrawy, wzdymające warzywa i owoce czy pikantne przyprawy. Zrezygnuj na jakiś czas ze śliwek, wiśni, gruszek, kapusty, fasoli, bobu, brokułów, kalafiorów, pora, czosnku czy cebuli. Poczekaj aż Twoje dziecko skończy 3 miesiące i zacznij je powoli, stopniowo wprowadzać, obserwując reakcję maluszka. Wiele dzieci ma alergię na białko mleka krowiego, dlatego jeśli kolki są uporczywym, nawracającym problemem u Twojego malca, zgłoś się do pediatry. Jeśli potwierdzi Twoje obawy, będziesz musiała zrezygnować z picia mleka i jedzenia produktów mleko pochodnych. ROZGRZEWAJĄCY OKŁAD LUB KĄPIEL EKSPERT RADZI Lek. med. Danuta Chrzanowska -Liszewska Neonatolog Jakie są przyczyny kolki? Do tej pory nie udowodniono czynnika etiologicznego kolki, nie mniej jednak, podejrzewa się o przyczynę bólu brzuszka różne czynniki: • Niedojrzałość przewodu pokarmowego • Zaburzenia neurorozwojowe w obrębie jelit • Przejściowa nietolerancja laktozy • Nietolerancja lub alergia na białka mleka krowiego • Przekarmianie dziecka • Zaburzenia relacji dziecko - rodzic Należy pamiętać, że kolka niemowlęca nie jest chorobą i można ją rozpoznać po wykluczeniu zmian chorobowych takich, jak: zakażenie dróg moczowych, infekcje (np. zapalenie ucha środkowego), wady w obrębie przewodu pokarmowego i układu moczowego, choroby neurologiczne. Ciepło przyniesie dziecku ulgę. Jeśli Twój maluszek lubi kąpiel, delikatnie polewaj jego brzuch ciepłym strumieniem wody. Możesz też położyć mu na brzuszek ciepłą, wyprasowaną pieluszkę. Sprawdź wcześniej, czy nie jest gorąca. Czasem wystarczy nawet ciepło ciała mamy lub taty: możesz ułożyć niemowlę na sobie brzuchem do brzucha. 35. Ciepło Twojego brzucha przyniesie dziecku ulgę MASAŻ ANTYKOLKOWY Dobrym sposobem na kolkę jest systematyczny, wykonywany nawet kilka razy dziennie, masaż. Możesz go zacząć wykonywać pod koniec pierwszego miesiąca życia Twojego dziecka. Nie wykonuj masażu bezpośrednio po jedzeniu, odczekaj przynajmniej pół godziny. Nie rób go też doraźnie, gdy dziecko już płacze ale np. przy zmianie pieluchy. Wykonywany często powinien wyraźnie złagodzić objawy kolki. Nałóż na ciepłe dłonie oliwkę dla niemowląt. Rozpocznij masaż naprzemiennymi, pionowymi ruchami dłoni od góry do dołu brzucha dziecka. Po kilku powtórzeniach podciągnij nóżki do brzucha i delikatnie rozprostuj. Następnie wyobraź sobie zegar na brzuszku dziecka zakreśl jedną dłonią półokrąg od godziny 12 do 6, a drugą pełen okrąg od 6 do 6. Wykonuj ruchy zgodnie ze wskazówkami zegara. Powtórz kilkukrotnie ćwiczenie, a następnie podciągnij powoli nóżki dziecka do brzuszka i rozprostuj. Noszenie na ręku lub w chuście Twój czuły dotyk i ciepło uspokajają niemowlę, a ruchy które wykonujesz podczas noszenia masują mu brzuszek i pomagają pozbyć się gazów. Możesz nosić dziecko na ramieniu z jego rączkami luźno zwisającymi wzdłuż Twoich pleców – tak jak w pozycji odbijania na ramieniu - lub położyć maleństwo na swoim przedramieniu, brzuchem do dołu: podtrzymujesz dłonią jego klatkę piersiową a rączki i nóżki luźno zwisają. Możesz nosić je w chuście w pozycji półleżącej, „kołyskowej”. ZIOŁA Po konsultacji z lekarzem możesz zastosować herbatki ziołowe u dziecka wspomagające pracę jelit i łagodzące rozdrażnienie: z kopru włoskiego, melisy. Nie przekraczaj zalecanej na opakowaniu dawki – zbyt częste podawanie herbatki koperkowej może spowodować nasilone bóle brzuszka. 36. Odciąganie, przechowywanie i podgrzewanie pokarmu W okresie karmienia piersią pojawiają się sytuacje, w których niezbędne okazuje się odciąganie pokarmu: niewielkiej ilości, by ulżyć przepełnionym mlekiem piersiom lub większej, potrzebnej do nakarmienia dziecka. Pokarm możesz ściągnąć ręką lub laktatorem. Jeśli okresowo nie możesz karmić piersią, odciągaj pokarm minimum 8 razy na dobę. To pozwoli utrzymać laktację na odpowiednim poziomie. Na początku możesz mieć problem z odciągnięciem większej ilości mleka, ale po kilku dniach odciągania pokarmu pojawi się więcej. Sytuacje wymagające odciągania pokarmu: • Nawał pokarmu (do odciągnięcia niewielkiej ilości mleka przed kar mieniem). • Niedobór pokarmu (by pobudzić laktację). • Masz wklęsłe lub płaskie brodawki (dla poprawy ich kształtu przed przystawieniem dziecka). • Dziecko słabo ssie lub odmawia ssania. • Piersi są ciężkie, napięte, a nie chcesz budzić dziecka. • Dziecko przebywa z dala od mamy. • Nastąpiła długa przerwa między karmieniami i brodawka jest trud na do uchwycenia. 37. Odciąganie ręką: Sprawdza się przy odciąganiu małych ilości mleka: 1. Umyj ręce mydłem, a następnie usiądź wygodnie w fotelu. Wyobraź sobie, że karmisz dziecko lub ustaw fotografię dziecka przed sobą. rozmasuj pierś głaszcząc ją od zewnątrz w kierunku otoczki brodawki. Nie ugniataj i nie naciskaj piersi. w odległości ok 3 cm od brodawki do siebie. Palce podczas nacisku nie powinny zmieniać pozycji. 2. Delikatnie 3. Ułóż na brzegu otoczki kciuk i palec wskazujący formując literkę C, 4. Przyciśnij palce do klatki piersiowej i następnie uciśnij zbliżając je 5. Powtarzaj naciskanie chwytając palcami pierś pod różnym kątem. Odciąganie laktatorem: 1. Przed odciąganiem umyj dokładnie ręce i sprawdź, czy laktator został umyty i wyparzony. pokarmu z piersi. grafię dziecka lub odciągaj pokarm w jego obecności - kontakt wzrokowy mamy z dzieckiem pobudza laktację. Nie odciągaj pokarmu w sytuacji stresu lub przemęczenia, które hamują wypływ pokarmu. masującą tak, by dokładnie dotykała piersi i by powietrze nie wydostawało się na zewnątrz. Brodawka powinna znajdować się pośrodku otworu laktatora. ręcznego naciskaj rączkę płytkimi, szybkimi ruchami. Nie musisz dociskać rączki do końca. Jeśli wybrałaś laktator elektryczny dwufazowy, włącz pierwszy tryb odciągania (pierwszej fazy). zaczyna płynąć, odciągaj je jeszcze chwilę krótkimi ruchami a następnie rozpocznij głębokie odciąganie: naciskaj rączkę do końca i uwalniaj ją po około 2 sekundach. Zauważysz, że mleko miarowo wypływa z piersi. Takie wolniejsze, głębsze odciąganie imituje ssanie piersi przez niemowlę. Jeśli używasz laktatora elek- 2. Możesz zrobić piersiom ciepły prysznic lub okład - to pobudzi wypływ 3. Usiądź wygodnie z oparciem pod plecami. Ustaw przed sobą foto- 4. Umieść brodawkę głęboko w lejku i przyciśnij do piersi nakładkę 5. Rozpocznij odciąganie od stymulacji piersi. Jeśli korzystasz z laktatora 6. Podczas odciągania laktatorem ręcznym jak zauważysz, że mleko 38. trycznego i zauważysz, że mleko zaczyna płynąć naciśnij przycisk zmieniający tryb symulacji na głębsze odciąganie. Jeśli nie przełączysz trybu laktator zrobi to automatycznie po ok. 2 minutach. pochyl się trochę do przodu, ale tak by butelka nadal pozostawała w pozycji pionowej, a Tobie było wygodniej. Nie spodziewaj się, że natychmiast napełnisz butelkę. W miarę przyzwyczajania się ilość zbieranego pokarmu będzie się zwiększać. możesz zastosować schemat odciągania „7-5-3” (odciąganie naprzemienne z jednej i drugiej piersi przy zmianie piersi po 7, następnie po 5 i po 3 minutach), lub najpierw odciągnąć dłużej pokarm z jednej piersi a następnie z drugiej. 7. Jeśli chcesz by pokarm wypływał z piersi szybciej podczas odciągania, 8. Początkowo odciągaj pokarm z każdej piersi tylko przez kilka minut. 9. Stosując laktator ręczny do odciągania większych ilości mleka Przechowywanie pokarmu Do przechowywania pokarmu możesz używać jednorazowych woreczków na pokarm lub plastikowych lub silikonowych butelek wyposażonych w dysk uszczelniający. Jeśli chcesz zamrozić pokarm, zrób to bezpośrednio po karmieniu. Na woreczku lub butelce zapisz datę odciągania. Maksymalny okres przechowywania odciągniętego pokarmu: Temperatura pokojowa 21°C 12 h LODÓWKA 3-5 °C 2-5 dni 1. 2. 3. ZAMRAŻALNIK LODÓWKOWY -10 °C 2 tygodnie ZamrażaRka -18° do -20°C 6 m-cy. 1. woreczki jednorazowe na pokarm 2. butelka silikonowa LOVI z dyskiem 3. butelka LOVI „Aktywne ssanie” z dyskiem 39. Rozmrażanie pokarmu Rozmrażaj pokarm w kolejności od najwcześniej zamrożonej porcji. Możesz pozostawić mleko w lodówce na 24 godziny lub rozmrozić go w podgrzewaczu do butelek. Nie rozmrażaj pokarmu w kuchence mikrofalowej. Rozmrożony pokarm nadaje się do użytku przez 24 h. Nie mieszaj go ze świeżo odciągniętym oraz ponownie nie zamrażaj. Po rozmrożeniu wstrząśnij delikatnie pojemnikiem, by uzyskać jednolitą konsystencję. Podgrzewanie pokarmu Pojemnik z odciągniętym pokarmem podgrzewaj w garnku z gorącą wodą lub w podgrzewaczu do butelek. Do podgrzewania mleka nie używaj kuchenki mikrofalowej – nierównomiernie grzeje pokarm, co grozi poparzeniem a także powoduje utratę cennych składników odżywczych w mleku. Do podgrzania pokarmu doskonale sprawdzi się podgrzewacz LOVI, który automatycznie dobiera czas podgrzewania niezależnie od tego czy jest on schłodzony, zamrożony czy posiada temperaturę pokojową. Dzięki termostatowi utrzymuje odpowiednią temperaturę i sprawia, że ciepły pokarm jest gotowy do podania w każdej chwili. OBEJRZYJ FILM o rozmrażaniu i podgrzewaniu pokarmu dowiesz się więcej w filmie „ODCIĄGANIE POKARMU” www.szkolakarmienia.pl 40. Alternatywne METODY karmienia bezpieczne dla karmienia piersią W sytuacji gdy okresowo nie możesz karmić piersią, chcesz pozostawić dziecko pod opieką innej osoby lub gdy pediatra zalecił dokarmianie, podawaj odciągnięte mleko w takiej formie, która nie zaburzy naturalnego odruchu ssania i nie zniechęci malca do ssania piersi. Karmienie alternatywne noworodków i młodszych niemowląt Kubeczek do pojenia noworodków i niemowląt Możesz podawać mleko kubeczkiem do pojenia noworodków i niemowląt. Kubeczek powinien być przezroczysty, dość miękki (by można go było ścisnąć), zawierać skalę i wywiniętą krawędź umożliwiającą założenie kubeczka za dolną wargę dziecka. kubeczek do pojenia LOVI 41. W ofercie marki LOVI kubeczek do pojenia jest jednym z elementów składowych butelki z dynamicznym smoczkiem. Jak podawać pokarm z kubeczka? Karm dziecko kubeczkiem w pozycji półleżącej nigdy leżącej (na leżąco mogłoby się zakrztusić). Ułóż kubeczek na dolnej wardze dziecka i poczekaj aż malec ułoży dolną wargę szczelnie pod wywinięciem kubeczka, a górną wargą zacznie zgarniać kolejne porcje pokarmu. Delikatnie ściskaj kubeczek i przechylaj go tak, by dziecko ssało a nie piło podawany pokarm. Pozwól dziecku samodzielnie zasysać pokarm z kubeczka, nie wlewaj mu pokarmu do buzi. Karmienie profesjonalnym smoczkiem dynamicznym® Butelki LOVI medical+ i LOVI „Aktywne ssanie” są wyposażone w profesjonalny smoczek dynamiczny®. 42. W pierwszych tygodniach karmienia piersią niezwykle ważne jest, byś umożliwiła dziecku pobieranie pokarmu w sposób maksymalnie zbliżony do karmienia piersią. Dlatego w pierwszych 8 tygodniach nie podawaj butelki ze standardowym smoczkiem z jednorodnego silikonu. Kształt i długość tego rodzaju smoczka są stałe, nie wydłużają się i nie kurczą w odróżnieniu od Twojej brodawki podczas ssania. Tego rodzaju smoczki wymagają od dziecka zmiany rytmu ssania, utrudniają mu aktywne ssanie i w efekcie mogą prowadzić do zaburzenia odruchu ssania oraz niechęci do ssania piersi. Zaś smoczki w całości miękkie powodują zagryzanie podstawy smoczka. W początkowym okresie karmienia możesz natomiast zastosować zaprojektowany i zalecany przez neurologopedów profesjonalny smoczek dynamiczny® z niejednorodnych warstw silikonu. Unikalna technologia niejednorodnych warstw silikonu dynamiczna końcówka wydłuża się i kurczy jak brodawka zgodnie z naturalnym rytmem ssania system wewnętrznych kanalików reguluje przepływ pokarmu i ciśnienie w smoczku dynamiczna twarda, profilowana podstawa umożliwia szczelne ułożenie warg na smoczku efektywny system odpowietrzania eliminuje mieszanie się pokarmu z powietrzem zmniejszając ryzyko wystąpienia kolki szeroka podstawa grubszy silikon Nie zaburza on naturalnego odruchu ssania i nie utrudnia powrotu do karmienia piersią, umożliwiając: • Właściwą koordynację ssania-połykania-oddychania jak przy piersi. • Prawidłową, aktywną pracę mięśni warg i języka jak przy piersi. • Zachowanie rytmu ssania tożsamego z naturalnym. Unikalne cechy profesjonalnego smoczka dynamicznego LOVI zostały potwierdzone przez lekarzy w badaniu medycznym przeprowadzonym na grupie 607 niemowląt w wieku 0-12m: właściwa koordynacja ssania-połykania-oddychania 96% prawidłowa praca mięśni warg i języka 97% efektywność ssania 97% zachowanie naturalnego rytmu ssania 88% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% % lekarzy potwierdzających prawidłowe parametry funkcji ssania (jak przy karmieniu piersią) 89% LEKARZY potwierdziło łatwość łączenia karmienia piersią i butelką LOVI 92% LEKARZY, położnych i rodziców uznało butelkę LOVI “Aktywne ssanie” za produkt przyjazny dziecku Butelka z profesjonalnym smoczkiem dynamicznym® LOVI Medical+ zdobyła I miejsce w plebiscycie czytelników miesięcznika „Dziecko” na NAJLEPSZY PRODUKT 2011, w kategorii „akcesoria”. 43. Karmienie alternatywne niemowląt w wieku powyżej 6 miesiąca życia Choć mleko mamy nadal stanowi podstawę schematu żywienia, przestaje w pewnym momencie dziecku wystarczać. Rozpoczyna się okres rozszerzania diety, nauki żucia, gryzienia i picia z kubeczka. To często czas, w którym mama wraca do pracy, a dziecko zostaje pod opieką niani lub babci. Można wtedy odciągnięte mleko podawać w kubku. Warto także zachęcać malca do picia wody. KIEDY I JAK Jeśli dziecko siedzi samodzielnie, rozpoczęło już naukę jedzenia łyżeczką, można rozpocząć pierwsze próby picia z kubka. U niektórych dzieci może to być szósty miesiąc życia, inne nauczą się dopiero po roku. Naukę picia z kubka najlepiej zacząć od kubka niekapka. Jest bezpieczny, dziecko nie będzie się krztusić, będzie samo kontrolowało przepływ płynu. Nie będzie też trzeba co chwila go przebierać. Gdy dziecko nabierze wprawy, można wyjąć zaworek, który kontroluje przepływ. Kubek niekapek LOVI umożliwia aktywnemu maluchowi picie bez rozlewania. Posiada miękki ustnik, który nie podrażnia delikatnych dziąseł dziecka i kubeczek z miarką (kapsel), który przyda się do nauki picia z otwartego kubka. 44. GDY DZIECKO SKOŃCZY OSIEM MIESIĘCY Może rozpocząć naukę picia z otwartego kubeczka lub skorzystać najpierw z kubka LOVI 360°, który umożliwia picie jak ze szklanki, ale bez rozlewania. Picie z tego kubeczka pozwala mu na bardziej aktywny trening mięśni ust, policzków, żuchwy i języka niż z kubka z ustnikiem. Kubek LOVI 360° celowo nie jest niekapkiem - przy silnym potrząśnięciu lub uderzeniu o podłogę wydobywają się krople płynu, dzięki czemu dziecko uczy się kontroli ruchów i przygotowuje do picia z otwartego kubka. Przed rozpoczęciem treningu picia zwilż brzeg kubka. Dzięki temu ułatwisz zassanie przez dziecko płynu – będzie widziało, że kubeczek służy do picia nie zaś do gryzienia lub lizania. UWAGA! Nigdy nie złość się na dziecko, gdy sobie nie radzi. Nauka nowej umiejętności to dla niego wystarczający stres. Nie wlewaj mu płynu na siłę. Przypilnuj, by piło w pozycji siedzącej, inaczej może się zachłysnąć. Nie zostawiaj go samego, bądź w pobliżu i kontroluj sytuację. Kubek LOVI 360° posiada opatentowaną powłokę antybakteryjną SteriTouch. 45. Akcesoria przydatne w karmieniu piersią Dwufazowy laktator elektroniczny LOVI Prolactis Profesjonalna ochrona laktacji Inteligentny, dwufazowy laktator elektroniczny LOVI Prolactis to profesjonalne wsparcie w rozwiązywaniu problemów laktacyjnych. Odwzorowuje naturalny dwufazowy przebieg funkcji ssania dziecka (faza stymulacji i głębokiego ssania). Przebadany wśród mam, we współpracy z polskimi szpitalami*. Cechy potwierdzone w badaniu: 85% mam potwierdziło SKUTECZNE ROZWIĄZANIE PROBLEMU LAKTACYJNEGO* lub innego wymagającego użycia laktatora 90% mam potwierdziło SZYBKIE I EFEKTYWNE ODCIĄGANIE* 95% mam potwierdziło BEZBOLESNE ODCIĄGANIE* Wyświetlacz precyzyjnego ustawienia siły ssania Inteligentna pamięć ustawienia rytmu i siły ssania Alarm, zegar i wyświetlacz czasu odciągania Dwa rodzaje zasilania: bateryjne i sieciowe FAZOWY Nakładka masująca i stymulująca wypływ pokarmu 46. Rekomendowany przez personel medyczny szpitala Ujastek w Krakowie. Dwufazowy laktator ręczny LOVI Protect Podstawowa ochrona laktacji Dwufazowy laktator ręczny LOVI Protect to idealne wsparcie dla mam okazjonalnie odciągających pokarm.Pomaga w rozwiązywaniu drobnych problemów laktacyjnych. Niezwykle naturalnie, delikatnie i komfortowo odciąga pokarm: NATURALNY 2-FAZOWY RYTM SSANIA Posiada funkcję zmiany ssania płytkiego, szybkiego na wolniejsze, głębokie. Dzięki temu ściąga więcej mleka w krótszym czasie. NIEZWYKLE DELIKATNY Posiada regulację siły ssania i nakładkę masującą pierś oraz stymulującą wypływ pokarmu. KOMFORTOWY Umożliwia odciąganie bez wysiłku, nawet jednym palcem. ODCIĄGANIE MLEKA BEZ WYSIŁKU potwierdzone u 80% MAM* FAZOWY *Badanie laktatorów LOVI Prolactis i LOVI Protect na grupie 40 kobiet nadzorowane przez położne i doradców laktacyjnych, w 2012 r. 47. Wkładki laktacyjne LOVI Day and Night Super chłonne i ultra cienkie wkładki laktacyjne są niezbędnym akcesorium każdej mamy karmiącej naturalnie. Posiadają aż 4 warstwy ochronne zapobiegające zabrudzeniu bielizny oraz wkład żelujący Gel Action zatrzymujący wilgoć wewnątrz wkładki i dający poczucie suchości przez długi czas. Pasek samoprzylepny umieszczony wzdłuż całej wkładki sprawia, że nie przesuwa się ona w biustonoszu. Dostepne opakowania: 20, 40 i 60 szt. Silikonowe osłonki piersi LOVI Pomocne w karmieniu piersią w przypadku wystąpienia problemu wklęsłych lub płaskich brodawek – imitują brodawkę sutkową. Po konsultacji z doradcą laktacyjnym lub neurologopedą można je stosować okresowo w sytuacji nadwrażliwości brodawek lub nieumiejętności uchwycenia brodawki przez dziecko w wyniku nieprawidłowej budowy jamy ustnej. Dostępne w dwóch rozmiarach: S (małe) i L (standardowe). Poduszka do karmienia MOTHERHOOD Wyjątkowa poduszka ułatwiająca karmienie piersią. Optymalny, ergonomiczny kształt gwarantuje Twojemu dziecku maksymalną wygodę, jednocześnie odciążając Twoje plecy, redukując napięcie szyi i karku. 48. SCHEMAT ŻYWIENIA NIEMOWLĄT KARMIONYCH PIERSIĄ* Wiek (miesiące) Mleko Posiłki uzupełniające 1-4 Karmienie piersią na żądanie Bez posiłków uzupełniających. 5-6 Karmienie piersią na żądanie Wprowadzamy odrobinę glutenu w postaci kaszy manny bądź kleiku zbożowego glutenowego:1 x 2-3 g (pół łyżeczki) na 100 ml w przecierze z warzyw. 7-9 Karmienie piersią na żądanie Podajemy zupkę jarzynową lub przecier jarzynowy z gotowanym mięsem lub rybą (1-2 razy w tygodniu) z kleikiem zbożowym glutenowym i z 1/2 żółtka co drugi dzień. Kaszka lub kleik zbożowy bezglutenowy lub glutenowy. Sok owocowy (najlepiej przecierowy) lub przecier owocowy, maksymalnie 150 g. 10 Karmienie piersią na żądanie Dwudaniowy obiad: zupa jarzynowa z kaszką glutenową oraz jarzynka z gotowanym mięsem (rybą 1-2 razy w tygodniu), 1/2 żółtka do posiłków codziennie. Kaszki lub kleiki glutenowe i bezglutenowe, niewielkie ilości pieczywa, biszkopty, sucharki. Przecier lub sok owocowy (nie więcej niż 150 g). 11-12 Karmienie piersią na żądanie Dwudaniowy obiad: zupa jarzynowa z kaszką glutenową oraz jarzynka z gotowanym mięsem (rybą 1-2 razy w tygodniu), ewentualnie z ziemniakiem lub ryżem i całe jajko (3-4 razy w tygodniu). Produkty zbożowe (kaszki oraz kleiki glutenowe i bezglutenowe, pieczywo, biszkopty, sucharki) łączone z produktami mlecznymi (np.mleko modyfikowane, twarożek, jogurt, kefir - kilka razy w tygodniu). Przecier lub sok owocowy (nie więcej niż 150 g). * Schemat przygotowany na podstawie wytycznych aktualnego schematu żywienia niemowląt 2007 opracowanego przez zespół eksperów powołany przez Konsultanta Krajowego ds. Pediatrii. Profesjonalne wsparcie w karmieniu na www.szkolakarmienia.pl Wszelkie materiały drukowane lub elektroniczne w tym projekty, obrazy graficzne, loga, hasła reklamowe i teksty są własnością intelektualną firmy NOVILAB AG. Publikacja, kopiowanie, najem, użyczanie oraz reprodukcja któregokolwiek z materiałów jest zabroniona i stanowi naruszenie prawa.
