Stres w zawodzie nauczyciela Reakcje: fizjologiczne – wzmożona

1
Stres w zawodzie nauczyciela
Reakcje:
fizjologiczne – wzmożona aktywność serca i układu krążenia, zaburzenia trawienia,
zwiększone napięcie mięśni.
psychiczne – podwyższona uwaga i szybkość reakcji, zwiększona zdolność percepcji
w związku z oczekiwanymi wydarzeniami, uczucie podniecenia i napięcia, lęk, trema
lub wesołość
Przyczyna stresu u nauczycieli jest ilość podejmowanych decyzji oraz stany konfliktowe.
Dwa typy ludzi podatnych na stres:
Typ A:
niecierpliwość
wybujała ambicja
ciągłe konkurowanie ze wszystkimi o wszystko
agresywność
wymagający od siebie i innych
Typ B:
opanowany
zrównoważony
spokojny
nie przejawiający nadmiernych ambicji
Fazy rozwoju stresu:
1. Mobilizacji (stadium alarmowe) – pozytywny stres, do pokonywania trudności
2. Rozstrojenia (stadium odporności) – pojawiają się czynniki, których nie potrafimy
pokonać
3. Destrukcji – rozregulowanie mechanizmów regulujących np. agresja
Sytuacja trudna – gdy brak jest odpowiedniości pomiędzy zadaniem, czynnościami i
warunkami zewnętrznymi i/lub wewnętrznymi człowieka. Może być obiektywna lub
subiektywna.
Typy sytuacji trudnych:
2
deprywacja – związana z niemożnością zaspokojenia potrzeb, brak czegoś, utrata
przeciążenie – pracą, nauką; psychiczne i fizyczne
utrudnienie – wszelkie przeszkody
zagrożenie – jest skutkiem trzech poprzednich
konflikty motywacyjne – wybór między rzeczami
Stres zawodowy – subiektywna, negatywna reakcja na te aspekty pracy zawodowej, które
zagrażają samoocenie nauczyciela oraz jego dobremu samopoczuciu.
Stresory:
Przeciążenie pracą zawodową
Brak uznania dla nauczycieli ze strony społeczeństwa
Nieracjonalne wymagania przełożonych
Warunki materialne
Brak współpracy z rodzicami
Zachowania dysfunkcjonalne uczniów
Brak motywacji uczniów do nauki
Strategie obronne:
Socjalizacja
Dominacja
Negocjacje
Fraternizacja
Nieobecność i wycofywanie się
Moralizowanie
Rytuał i rutyna
Terapia zajęciowa
Wypalenie zawodowe (burn – out):
skutek przewlekłego stresu, niezmodyfikowanego własna aktywnością zaradczą
kryzys – gdy cele pozostają niespełnione przez długi czas
konflikt osiągnięć – wysiłek sprzeczny sam w sobie, motywacja osiągnięć blokowana
przez świadomość daremności działań
Przyczyny wypalenia:
naruszenie równowagi pomiędzy celami indywidualnymi a celami instytucji
wysokie oczekiwania społeczne a niski status
brak zrozumienia problemów osobistych przez dyrektorów szkół
konflikty i „układy” w zespołach nauczycielskich
konfrontacja ideałów z realiami
poczucie niekompetencji
3
Zespół wypalenia zawodowego:
Wyczerpanie emocjonalne – jest wynikiem przeciążenia, zbyt częstych konfliktów
interpersonalnych
Depersonalizacja – polega na zmianie nastawienia do ludzi (obojętność, negatywny
stosunek)
Obniżenie potrzeby osobistych sukcesów – spadek satysfakcji zawodowej
Typy objawów:
Fizyczne – poczucie zmęczenia, choroby
Emocjonalne i behawioralne
Rodzinne i społeczne – zakłócone relacje w rodzinie
Związane z pracą
Etapy wypalenia zawodowego:
1. dostrzeganie ograniczeń płynących z wykonywanego zawodu
2. fizyczne zmęczenie, emocjonalna pustka lub intensywny lęk
3. zachowania obronne o charakterze dysfunkcjonalnym
http://pedagogika-resocjalizacyjna.wyklady.org/