Ponte Alpini - drewniany most w Bassano del Grappa, Jadwiga

W cyklu poÊwi´conym historii znanych i mniej znanych
historycznych mostów, dziÊ jeden z pi´kniejszych mostów
– drewniany Ponte dei Alpini przez rzek´ Brent´ w Bassano del
Grappa w pó∏nocnych W∏oszech.
Ponte Alpini – drewniany most
w Bassano del Grappa
Pierwszà wzmiank´ o moÊcie
w Bassano zamieszczono ju˝ w 1209 r.
Wielokrotnie niszczony przez powodzie drewniany most by∏ stale remontowany i odbudowywany. W paêdzier-
niku 1567 r. wielka powodziowa woda
rzeki Brenty znios∏a kolejny most – jedyny ∏àczàcy Bassano i Vicenz´. Andrea Palladio – wielki architekt z Vicenzy zaproponowa∏ trójprz´s∏owy
XXII
most kamienny wzorowany na mostach
staro˝ytnych. Zarzàd miasta nie zdecydowa∏ si´ na postawienie tak kosztownej konstrukcji i w 1569 r. Palladio zaproponowa∏ nowe rozwiàzanie – most
P r z e g l à d Te c h n i k i D r o g o w e j i M o s t o w e j
drewniany, wzorowany na istniejàcym
wczeÊniej, ale o konstrukcji rozwiàzanej w nowatorski sposób zarówno pod
wzgl´dem ustroju, jak i efektu wizualnego. Szczegó∏owy opis tego pomys∏u
zamieÊci∏ w swoim najwi´kszym dziele
„Cztery ksi´gi o architekturze”, w rozdziale IX – O moÊcie w Bassano.
Ca∏à szerokoÊç rzeki (którà okreÊli∏ na 180 stóp) Palladio podzieli∏ na
pi´ç równych cz´Êci. Przyczó∏ki mostu
umocni∏ palami d´bowymi i modrzewiowymi. Pod podpory poÊrednie wbito w dno rzeki cztery szeregi pali
w odst´pach 34,5 stopy. Ka˝dy z szeregów sk∏ada∏ si´ z 8 pali o d∏ugoÊci 30
stóp. Na prz´s∏ach spocz´∏y belki
o d∏ugoÊci równej szerokoÊci mostu.
U∏o˝ono je na palach tkwiàcych w rzece i po∏àczono. Poniewa˝ odst´p mi´dzy nimi jest du˝y, zastosowano inne
belki, s∏u˝àce jako wsporniki i przejmujàce cz´Êç ci´˝aru. Palladio zastosowa∏ jeszcze zastrza∏y, które wsparte
Maj 2004
o pale wbite w rzek´ i nachylone jeden
ku drugiemu, ∏àczy∏y si´ z belkà
umieszczonà poÊrodku pod ka˝dà
z belek pod∏u˝nych. Dzi´ki temu belki
pod∏u˝ne w Êrodku rozpi´toÊci sà podwójne, co czyni konstrukcj´ bardziej
wytrzyma∏à i sztywniejszà. Tak u∏o˝one belki stworzy∏y kszta∏t zbli˝ony do
∏uku, majàcego w strza∏ce 1/4 jego
Êrednicy (wed∏ug opisu Palladia). Na
belkach pod∏u˝nych spoczywajà belki
poprzeczne tworzàce nawierzchni´
mostu. Ich koƒce wystajà poza konstrukcj´ mostu, podobnie jak modylony kamiennych gzymsów mostów staro˝ytnych. Po obu stronach mostu Palladio ustawi∏ kolumny, podtrzymujàce
dach i tworzàce loggi´, co uczyni∏o budowl´ wygodnà i pi´knà, czym nie
omieszka∏ si´ pochwaliç autor. Wykorzysta∏ wzór toskaƒskich kolumn jako
podparcia dachu nad mostem. Most,
a raczej trzy jego Êrodkowe prz´s∏a
przedstawiono na rysunku 1 (kopia rysunku z Czterech ksiàg), a jego stan
obecny przedstawiajà zdj´cia wykonane latem 2003 r.
Ten pi´kny drewniany most w Bassano zosta∏ zniszczony przez kolejnà
wielkà powódê w roku 1748 i odbudowany wed∏ug planów Palladia w 1751
r. II wojna Êwiatowa tak˝e nie omin´∏a Bassano i most zniszczy∏y bombardowania, ale ponownie zosta∏ odbudowany. W odbudowie bra∏ czynny
udzia∏ regiment alpejski Armii W∏oskiej i od tej pory most zyska∏ miano
Ponte dei Alpini. DziÊ most s∏u˝y pieszym, ∏àczàc dwie najstarsze cz´Êci tego malowniczego spokojnego miasteczka u stóp Alp, znanego turystom
raczej z grappy. Nieopodal (oko∏o
200 m) kolejny, wspó∏czesny most ˝elbetowy s∏u˝y normalnemu ruchowi
samochodowemu.
tekst i zdj´cia
JADWIGA WRZESI¡SKA
Maj 2004
P r z e g l à d Te c h n i k i D r o g o w e j i M o s t o w e j
XXIII