docFarmakoterapia ³agodnego rozrostu gruczo³u krokowego z
download 
Reklamacja Transkrypt
Farmakoterapia ³agodnego rozrostu gruczo³u krokowego z
Choroby stópprzeciwbakteryjnej aktywnoci soli srebrowej sulfadiazyny Porównanie Pochodne i maci chinoliny propolisowej o aktywnoci w gojeniu przeciwnowotworowej ... Nr 7-8/2007 Farmakoterapia ³agodnego rozrostu gruczo³u krokowego z uwzglêdnieniem preparatów pochodzenia rolinnego Dr n. med. Andrzej Gryglewski, Klinika w. Katarzyny w Krakowie Specjalista proktolog Jedną z najczęstszych chorób, które występują wśród mężczyzn po 50-tym roku życia jest łagodny rozrost gruczołu krokowego (BPH – od ang. Benign Prostatic Hyperplasia). Wraz z wiekiem obserwuje się nasilenie zachorowalności na to schorzenie – i tak po 50. roku życia do łagodnego rozrostu gruczołu krokowego dochodzi u około połowy mężczyzn, zaś w wieku lat 80 zmiany o tym charakterze obserwuje się już u ponad 80% mężczyzn. Istotą choroby jest powiększenie gruczołu krokowego, które powoduje dokuczliwe, nasilające się zaburzenia funkcji oddawania moczu. Dolegliwości te upośledzają jakość życia dotkniętego nimi mężczyzny, zaś utrzymujący się stan przeszkody w oddawaniu moczu z biegiem czasu doprowadzić może do niekorzystnych zmian anatomicznych i czynnościowych w obrębie dróg moczowych (głównie pęcherza moczowego i nerek). Schorzenie często obejmuje osoby zniedołężniałe. Choroba powoduje miejscowe powikłania w postaci zatrzymania moczu i krwotoku z dróg moczowych, daje też przerzuty do węzłów chłonnych i kości. W przebiegu łagodnego rozrostu gruczołu krokowego dochodzi do wzrostu liczby oraz wielkości komórek gruczołowych i komórek włókien mięśniowych w jego obrębie. Powoduje to, z kolei zwiększenie się objętości narządu. Ponieważ procesy te dotyczą komórek prawidłowych, mówimy o zmianie łagodnej, czyli nie mającej charakteru nowotworowego złośliwego, a więc łagodny rozrost stercza nie jest nowo nowo-tworem złośliwy m. złośliwym. Sposób postępowania z pacjentem zależy od jego wieku i wielkości guza nowotworowego. W leczeniu należy się jednak bardziej kierować czasem przeżycia chorych niż wiekiem biologicznym. Po 50 roku życia mężczyznom zaleca się badania przesiewowe. Zdecydowane kroki należy przedsięwziąć w przypadku chorych mających nowotwór klinicznie jawny, czyli guz o objętości 1 cm 3, u których czas przeżycia przewiduje się na ponad 10 lat. Powinni " Farmaceutyczny Przegl¹d Naukowy oni od razu zostać objęci leczeniem czynnym. U pozostałych przeprowadza się wywiady i badanie przedmiotowe. W przypadku podejrzenia, należy oznaczyć stężenie antygenu swoistego dla gruczołu krokowego (PSA), wykonać badanie ultrasonograficzne z biopsją. Po stwierdzeniu raka stercza, konieczna jest scyntygrafia kośćca i tomografia komputerowa (jeśli stężenie PSA wynosi 10 ng/ml i więcej). Najczęstszy sposób leczenia u osób w wieku podeszłym to hormonoterapia. Jest ona łatwa, skuteczna, nie wywołuje działań niepożądanych. Rozróżnia się trzy formy hormonoterapii – kastrację chirurgiczną, przyjmowanie doustne estrogenów, stosowanie analogów LH-RH. Kastracja chirurgiczna jest prostym zabiegiem do wykonania w trybie ambulatoryjnym Jej wadę stanowi ryzyko operacyjne. Zaletami doustnych estrogenów są: proste dawkowanie i niska cena. Ich przyjmowanie stwarza jednak ryzyko zaostrzenia choroby niedokrwiennej serca, udaru, zakrzepicy żył głębokich i zatorowości płucnej. Analogi LH-RH: leuprolelina i goserelina, zapewniają leczenie nieoperacyjne i odwracalne. Mają jednak wysoką cenę i stwarzają konieczność leczenia do końca życia. Objawy niepożądane wspólne dla wszystkich wymienionych sposobów leczenia to uderzenia gorąca, możliwa impotencja i osłabienie libido. U pacjentów, u których nie nastąpiła poprawa można dołączyć antyandrogeny: flutamid, nilutamid, bikalutamid. Obniżają one stężenie PSA i powodują regresję zmian. Nie wykazano jednak różnicy w śmiertelności, porównując leczonych samą hormonoterapią a hormonoterapią z uzupełnieniem powyższymi lekami. Obecnie prowadzi się próby z przerywaną blokadą hormonalną za pomocą analogów LH-RH i antyandrogenów. Wykorzystuje się przy tym zjawisko obumierania komórek w wielu cyklach. Zmiany histologiczne (niezłośliwe powiększenie gruczołu krokowego) o charakterze rozrostu Farmakoterapia ³agodnego rozrostu gruczo³u krokowego ... występują już u mężczyzn po 50 roku życia (50%). Mimo wielu niesprecyzowanych danych i wątpliwości dotyczących etiologii łagodnego rozrostu stercza, wiadomo iż niezbędnym jest hormonalna czynność jąder oraz proces starzenia się (częstość występowania BHP wzrasta wraz z wiekiem). W grupie m ężczyzn po 70 roku życia 15% spośród mężczyzn ają cierpiących na łagodny rozrost stercza dotyk dotykają dotkliwe następstwa, jakie przynosi rozrost gruczołu. Z danych statystycznych wynika, że u osób pomiędzy 70 a 79 rokiem życia, prawdopodobieństwo zatrzymania moczu w ciągu 4 lat wynosi 8,75%. U 7% z ostrym zahamowaniem moczu następuje spastyczność pęcherza. Objawami choroby są: oddawanie moczu w nocy, przerywany lub rozdwojony słaby strumień, niekiedy krwiomocz i towarzyszący ból. Przystępując do diagnozy należy dokonać badania per rectum i ewentualanie zlecić oznaczenie PSA. Pomocnym może się ok okazać wywiad chorobowy (IPSS), badania laborato laborato-r yjne (analiza i posiew moczu, stężenie mocznik mocznikaa i kreatyniny w surowicy krwi), uroflowmetria, ultrasonografie czy urografia. W przypadku bolesnego oddawania moczu, wskazana jest cystoskopia, by wykluczyć raka pęcherza moczowego, kamicę pęcherza, nowotwór in situ czy śródmiąższowe zapalenie onpęcherza. Ważnym czynnikiem jest również kkonsultacja urologiczna. Przy ustalaniu leczenia duże znaczenie ma wielkość gruczołu krokowego. Przy leczeniu w łagodnym rozroście gruczołu krokowego zaleca się doustnie finasteryd i leki á-adrenolityczne. Reasumując postępowanie diagnostyczne mające na celu rozpoznanie łagodnego rozrostu gruczołu krokowego można stwierdzić, iż powinno ono obejmować: arski czyli rozmowę z pacjentem na • wywiad lek lekarski temat występujących objawów, ich częstości i stopnia nasilenia; bardzo przydatny jest tu kwestionariusz punktowej oceny tych parametrów (I-PSS – ang. International Prostatic Score System); zastosowanie kwestionariusza ułatwia obiektywizację dolegliwości pacjenta oraz umożliwia późniejsze ich monitorowanie; • badanie palcem przez odbytnicę (tzw. badanie per rectum); umożliwia ono ocenę wielkości gruczołu krokowego i ewentualnych nieprawidłowości w jego budowie (konsystencja, gładkość powierzchni, bolesność) " Farmaceutyczny Przegl¹d Naukowy Nr 7-8/2007 • badanie ultrasonograficzne (USG) (USG); pozwala ono ocenić wielkość i kształt prostaty oraz określić objętość moczu pozostającą w pęcherzu po mikcji • pomiar siły strumienia moczu (badanie przepływu cewkowego, tzw. uroflowmetria), określające objętość oddanego moczu w jednostce czasu (ml/ sek.); • badania laborator yjne yjne: – badanie ogólne moczu oraz określenie, – biochemicznych wskaźników wydolności nerek, wreszcie oznaczenie, – stężenia swoistego antygenu sterczowego (PSA) w surowicy. Pacjenci z powiększonym gruczołem krokowym powinni przyjmować Finasteryd w dawce 5mg/24 h, co może spowodować zmniejszenie objętości gruczołu krokowego o 20%. Lek ten obniża ryzyko ostrego zatrzymania moczu i liczbę operacji o 50%. Nadto jest z reguły dobrze tolerowany, a ryzyko wystąpienia impotencji lub zmniejszenia libido i objętości nasienia jest bardzo małe. Wyraźny efekt leczniczy może jednak nastąpić dopiero po 6-miesięcznej kuracji. Po stwierdzeniu stercza o małych rozmiarach, choremu poleca się á-adrenolityki, które nie powodują zmniejszenia gruczołu, a są przyczyną rozkurczu zwieracza wewnętrznego. Spośród nich najnowszym lekiem jest tamsulozyna. Należy on do leków działających alfa-andrenolitycznie blokujących wybiórczo głównie receptory alfa 1. Korzystny efekt terapeutyczny wyraża się nie tylko zmniejszeniem dolegliwości (35% – wg skal punktowych I-PSS), ale również poprawą jakości życia (56% – wg skal punktowych I-PSS). Najczęściej wymienianym skutkiem ubocznym działania tamsulozyny jest ortostatyczny spadek ciśnienia tętniczego, przy czym można ten efekt wykorzystać u pacjentów cierpiących na nadciśnienie i leczonych doksazosyną. Nadto tamsulozyna wykazuje największą selektywną wybiórczość w stosunku do podtypu receptorów alfa 1A, co powoduje rozkurcz włókien mięśniowych gruczołu krokowego i sterczowego odcinka cewki. Ważnym wydaje się wspomnieć o preparatach pochodzenia roślinnego, które od wielu lat nie tylko cieszą się ogromna popularnością, ale wręcz w niektórych krajach utrzymują pozycję dominującą wśród leków stosowanych u chorych na BPH. Wynika to m.in., że leki te są bezpieczne, a stosowanie ich obarczone jest znikomym ryzykiem działań niepożądanych. Wreszcie za stosowaniem preparatów pochodzenia Nr 7-8/2007 roślinnego przemawia aspekt ekonomiczny – przykładowo w Niemczech koszt fitoterapii gruczołu krokowego jest nawet do trzech razy mniejszy. Więk szość lek ów pochodzenia roślinnego sto Większość leków sto-sowana u chor ych cierpiących na rozrost stercza chorych zawiera sterole, flawonoidy flawonoidy,, saponiny saponiny,, garbniki, kwasy tłuszczowe, aminy biogenne i olejki eter yczeteryczne. Składniki te działają na gruczoł krokowy przeciwzapalnie i przeciwobrzęk owo, a niektóre kko oprzeciwobrzękowo, rzystnie modyfikują środowisko hormonalne stercza hamując aktywność 5a reduktazy reduktazy.. Wartym polecenia preparatem jest STERISTER – zawierający standaryzowany ekstrakt z nasion lnu (Linum usitatissimum L. extr.) – 100 mg (co odpowiada 20 mg lignanów), ekstrakt z owoców palmy sabal (Serenoa repens extr.) – 130 mg, standaryzowany ekstrakt z korzenia pokrzywy zwyczajnej (Urticae radix extr.) – 230 mg, witamina E – 5 mg, cynk – 7,5 mg, selen – 25 ìg. Składniki te wzbogacają dietę, korzystnie wpływają na fizjologiczną funkcję gruczołu prostaty oraz działają wspomagająco w przypadku nieregularnego oddawania moczu (np. częste oddawanie moczu w nocy, zmniejszone oddawanie moczu z uczuciem jego zalegania w pęcherzu). Wyciąg z lnu lnu(Linum usitatissimum L.) jest bogatym źródłem lignanów, wykazujących korzystne działanie na gruczoł prostaty poprzez oddziaływanie na enzym 5 alfa – reduktazę. Enzym ten reguluje przemianę testosteronu (męskiego hormonu płciowego) do dihydrotestosteronu (DHT), który stymuluje wzrost i podziały komórek gruczołu prostaty. Wyciąg z owoców palmy sabal sabal(Serenoa repens extr.) ułatwia oddawanie moczu oraz wspomaga fizjologiczną funkcję gruczołu prostaty, korzystnie wpływa na środowisko hormonalne gruczołu prostaty. Wyciąg z Serenoa repens jest bogatym źródłem fitosteroli, wolnych kwasów tłuszczowych, które korzystnie wpływają na funkcjonowanie gruczołu prostaty. Wyciąg z pokrzywy pokrzywy(Urticae radix extr.) ma działanie moczopędne, pomaga w opróżnianiu pęcherza moczowego. Wyciągi roślinne zawarte w preparacie korzystnie wpływają na napięcie mięśni gładkich pęcherza i cewki moczowej, wpływają także regenerująco na komórki nabłonka gruczołu krokowego. Cynk i selen są mikroelementami niezbędnymi do funkcjonowania wielu enzymów oraz dla prawidłowego funkcjonowania gruczołu prostaty. Witamina E jest ważnym antyoksydantem. Jest ona również potrzebna dla prawidłowego funkcjonowania układu płciowego. Wielokierunkowe oddziaływanie leków roślinnych może tłumaczyć ich skuteczność terapeutyczną. Nadto, jak większość preparatów z tej grupy oznacza się Farmakoterapia ³agodnego rozrostu gruczo³u krokowego ... bezpieczeństwem oraz dobrą tolerancją. Leczenie farmakologiczne w przypadkach miernie lub średnio nasilonych jest w pełni uzasadnione. Należy jednak pamiętać o takich cechach choroby, jak samoistna zmienność objawów i naturalny, powolny przebieg. W razie braku powodzenia w leczeniu zachowawczym należy właściwie dobrać moment leczenia operacyjnego. Polegało ono do tej pory na przezcewkowej resekcji gruczołu krokowego lub pozałonowym usunięciu. Inne metody to: przezcewkowa ablacja laserowa i termokoagulacja, termoterapia mikrofalowa i przezcewkowa ablacja igłowa. Ponieważ tylko u części pacjentów występują objawy wymagające leczenia zabiegowego, w wielu przypadkach można i należy wziąć pod uwagę leczenie farmakologiczne z udziałem leków pochodzenia roślinnego zwłaszcza w początkowym okresie choroby. Pimiennictwo u autora Farmaceutyczny Przegl¹d Naukowy "!
