wstęp - WWW PWSZ Tarnobrzeg
Transkrypt
wstęp - WWW PWSZ Tarnobrzeg
WSTĘP Jak wynika z prowadzonych przez Policję statystyk przestępczość młodzieży nieustannie rośnie. Największy przyrost odnotowano wśród przestępstw popełnianych przeciwko życiu i zdrowiu (przestępstwa gwałtowne) oraz przeciwko mieniu (przestępstwa pospolite). Rozmiary przestępczości młodzieży są już tak duże, że stały się one istotnym problemem społecznym naszego kraju. Zagadnienie to nieustannie absorbuje pedagogów, psychologów oraz pracowników szeroko rozumianego wymiaru sprawiedliwości: sędziów, prokuratorów, policjantów czy kuratorów. W zasadzie chyba wszyscy szukają odpowiedzi na pytanie, dlaczego przestępczość tak lawinowo rośnie, dlaczego młodzież popełnia coraz więcej przestępstw i to nie rzadko tych najbardziej brutalnych? W ubiegłym dziesięcioleciu sprawca przestępstw gwałtownych był. częstym obiektem badań i dociekań naukowych inspirowanych najczęściej pytaniem: co sprawia, że człowiek popełnia przestępstwa agresywne, co jest decydujące w genezie przestępstwa tej kategorii? Przegląd literatury tamtego okresu pozwala stwierdzić, że cześć badaczy koncentrowała się głównie na cechach osobowości sprawcy, szukając związku wyłącznie między agresywnym przestępstwem a agresywnością sprawcy, inni zaś zwracali uwagę na kryminogenną rolę grupy rówieśniczej a czasami i rodziny oraz funkcję wychowawczą szkoły. Wyniki badań przeprowadzonych przez M. Kosewskiego (1977) na młodocianych sprawcach przestępstw agresywnych i nie agresywnych dowiodły, że popełnienie przestępstwa agresywnego nie jest żadnym wskaźnikiem agresywności sprawcy, bowiem przestępcy popełniający przestępstwa nieagresywne (pospolite) okazali się bardziej agresywni 11 od tych popełniających przestępstwa agresywne (przeciwko życiu i zdrowiu). Podważenie teorii psychologicznej wskazującej wyłącznie na zależność między cechami osobowości sprawcy a rodzajem popełnionego przez niego przestępstwa sprawiło, że zaczęto poszukiwać nowej interpretacji przyczyn przestępczości, patrząc baczniej na uwarunkowania społeczne sprawcy. Od kilku już lat coraz więcej uwagi zwraca się na asertywność, która rozumiana jako dojrzała, zintegrowana struktura osobowości, pozwala na swobodę autoekspresji, zachowanie szacunku dla własnej osoby oraz na konstruktywne radzenie sobie w trudnych sytuacjach. Wydaje się więc, że niski poziom umiejętności asertywnych jak np. nieumiejętność obrony swoich praw, planów czy częsta uległość powiązana z brakiem odwagi do wyrażania własnych poglądów i opinii, może prowadzić do niskiej samooceny a tym samym do zainicjowania i rozwoju wrogiej agresji, zaburzeń osobowości i zwiększenia ryzyka konfliktu z prawem. Taki kontekst asertywności i agresywności zainspirował mnie do przeprowadzenie badań. i poszukiwania związku asertywności i agresywności w genezie przestępstwa gwałtownego. Ponieważ polskie piśmiennictwo naukowe nie jest bogate w analizę tak ujętego problemu, wyzwanie to stało się podwójnie kuszące. Badania przeprowadzono na młodocianych sprawcach przestępstw gwałtownych i pospolitych, zaliczając do pierwszej grupy skazanych za dokonanie gwałtu, zabójstwa oraz udział w bójce lub pobiciu, do drugiej natomiast za kradzież rozbójniczą, przywłaszczenia mienia oraz kradzież z włamaniem. Młodzież poddana została badaniom tuż po przyjęciu do aresztu, by jej poziom agresywności, asertywności i gniewu z przed okresu rozpoczęcia odbywania kary, nie został zafałszowany przez destrukcyjny wpływ zdemoralizowanych więźniów jak i oddziaływania wychowawczo-. -terapeutyczne prowadzone przez wychowawców i psychologów. 12