nerkowych na jego działanie mogą się stać przyczyną zbytniego

8 G O S P O D A R K A W O D N O - E L E K T R O L I TO WA
A
czynniki zwiększające
wydalanie sodu przez nerki:
zahamowanie aktywności układu
współczulnego
peptydy natriuretyczne
endogenne inhibitory ATP-azy 3Na+, 2K+
diureza presyjna
449
tętniczego i niewydolności serca (zob. rozdz. 7). Powodem nadmiernego zatrzymywania sodu w organizmie
mogą być również wszelkie stany chorobowe prowadzące do niewydolności nerek, znacznego ograniczenia
filtracji kłębuszkowej i przepływu krwi w nerkach, redukcji masy nerek lub liczby czynnych nefronów.
8.4.2
REGULACJA BILANSU POTASOWEGO
nerka
nerka
BILANS POTASOWY
UNaV
UNaV
B
czynniki zmniejszające
wydalanie sodu przez nerki:
wzrost aktywności układu współczulnego
aldosteron
angiotensyna II
wazopresyna
endotelina
obniżenie przepływu krwi w nerkach
i filtracji kłębuszkowej
nerka
nerka
Utrzymanie zasobów potasu w organizmie i jego stężenia w przestrzeni zewnątrzkomórkowej ma zasadnicze
znaczenie dla prawidłowej funkcji komórek, zwłaszcza
pobudliwych. Ilość potasu spożywanego w przeciętnej
diecie w ciągu doby wynosi 80 mmol. Całkowita ilość
potasu w organizmie to 45 mmol/kg masy ciała. Potas
jest głównym jonem przestrzeni wewnątrzkomórkowej
(ryc. 8.14). Znaczna jego część (85%) wchodzi w skład
frakcji wymienialnej. Potas przemieszcza się stosunkowo łatwo między przestrzenią wewnątrz- i zewnątrzkomórkową, co umożliwia utrzymanie prawidłowego
stężenia tego jonu w osoczu. Dzięki temu do hipokaliemii dochodzi dopiero przy znacznym zmniejszeniu zasobów potasu w organizmie (powyżej 25%). Nie udało
się do tej pory wykazać żadnych mechanizmów regulujących przyjmowanie potasu analogicznych do apetytu
pula potasu zewnątrzkomórkowego
(8 mmol/kg m.c.)
frakcja wymienialna (38 mmol/kg m.c.; 85%)
UNaV
UNaV
pula potasu wewnątrzkomórkowego
(30 mmol/kg m.c.)
Ryc. 8.13 Czynniki zwiększające (A) i zmniejszające (B)
wydalanie sodu przez nerki.
frakcja niewymienialna (7 mmol/kg m.c.; 15%)
nerkowych na jego działanie mogą się stać przyczyną
zbytniego zatrzymywania sodu w organizmie, wzrostu
objętości płynu zewnątrzkomórkowego i hiperwolemii.
Czynniki te przyczyniają się do rozwoju nadciśnienia
Ryc. 8.14 Rozmieszczenie jonów potasu w przestrzeniach płynowych.