jaki powinien być wychowawca internatu
Transkrypt
jaki powinien być wychowawca internatu
Monika Szczerba Internat SOSW w Tarnowie „ JAKI POWINIEN BYĆ WYCHOWAWCA INTERNATU” Internat pełni w szkole funkcję opiekuńczą i wychowawczą, czyli jego zadaniem jest objęcie opieką i działaniami wychowawczymi dzieci. Nie da się tych funkcji oddzielnie traktować, tak jak nie da się oddzielić wychowania od kształcenia, czyli wychowania od nauczania i uczenia się. Kształcenie, nauczanie i uczenie się nastawione jest wprawdzie na zdobywanie wiedzy, umiejętności i sprawności, ale równieŜ rozwija pozostałe strony osobowości spełniając tym samym rolę wychowawczą. Mówiąc o opiece i wychowaniu, kształceniu i nauczaniu w świetlicy, myślę, Ŝe trzeba odwołać się do pojęcia uczenia się w szerokim znaczeniu, jakim posługuje się psychologia. - Uczenie się to proces, który w wyniku gromadzenia indywidualnych doświadczeń prowadzi do zmiany w zachowaniu się człowieka. Uczenie się występuje więc w kaŜdej sferze rozwoju dziecka. Aby mówić o wychowaniu trzeba zacząć od celów wychowawczych, które są jednym z najwaŜniejszych motywów ludzkiej działalności, nadają Ŝyciu sens, ład, porządek, pomagaj ą tworzy ć przyszłość i odkrywać moŜliwości. Jakie powinny być cele wychowawcze? - myślę, Ŝe najprościej mówiąc powinny opierać się na trzech podstawowych wartościach, (o których mówił juŜ Platon): dobro, piękno, prawda. Źródłem celów są zatem wartości, wychowanie bez wartości zatraca swój humanistyczny charakter i moŜe stać się zwykłą tresurą na czyjś uŜytek. Wychowanie musi być oparte na takich wartościach, które zmuszają do poszukiwania wzniosłych ideałów, wykraczają poza przeciętną. Słowa Goethego:, „JeŜeli będziesz traktował osoby tak, jak na to zasługują, będziesz je czynił gorszymi. JeŜeli będziesz je widział, takimi, jakimi mogą się stać, uczynisz je takimi naprawdę". Jestem przekonana, Ŝe Ŝycie kaŜdego z nas byłoby duŜo łatwiejsze i przyjemniejsze, gdyby kaŜdy przynajmniej próbował od czasu do czasu słowa poety stosować w swoich kontaktach z innymi. Internat jest takim miejscem, w którym słowa Goethego mają rzeczywisty sens i sprawdzają się kaŜdego dnia. W dzisiejszym świecie dla dziecka nikt nie ma czasu; rodzice się śpieszą, pracują, zdobywają, zaspokajają potrzeby materialne (lub nie pamiętają o dziecku, nie interesują się nim), nauczyciele gonią z programem, sprawdzianem, testem, dziecko widzi dorosłych jako zgorzkniałych, śpieszących, obojętnych i dochodzi do wniosku, Ŝe świat wcale nie jest ciekawy tylko pędzący, ponury i pełen niebezpieczeństw. Mając tego świadomość, my nauczyciele, a szczególnie wychowawcy powinniśmy się starać uczyć dzieci radości, śmiechu, zabawy pokazywać im to co piękne (na niebie, w biedronce, chmurach, ludziach). Badania wykazują, Ŝe wychowawcy radośni i uśmiechnięci nie mają uczniów trudnych. Myślę, Ŝe dlatego, iŜ chcą i potrafią znaleźć w swoich wychowankach iskry, a niektórym udaje sieje rozpalić. Pracuję w internacie 13 lat. Po tylu latach jestem przekonana, Ŝe najwaŜniejszą rzeczą głównym zadaniem wychowawcy jest stworzenie atmosfery bezpieczeństwa, zaufania, spokoju, wywołanie zaciekawienia, wydobywanie uzdolnień, zapewnienie dobrego samopoczucia i zadowolenia wychowanków. Wychowawca powinien próbować podkreślać, wydobywać, dopatrywać się dobrych rzeczy w dziecku, chwalić je, hołubić i śmiać się do niego. Aby dobrze wykonać jakieś zadanie naleŜy oczywiście unikać błędów, zadanie wychowywania jest szczególnie odpowiedzialne i trudne (proces przebiega na Ŝywej, zmiennej i delikatnej materii). Główne błędy wychowawców i nauczycieli to przede wszystkim błędy w komunikacji (style komunikatów: krytyczny, strukturalny, opiekuńczy, wspierający), megalomania pedagogiczna, autokratyzm, niewłaściwe w formie i czasie gromadzenie informacji o dziecku i jego rodzinie. Lista błędów jest oczywiście bardzo długa, ale według mnie największym błędem wychowawcy w świetlicy jest brak radości i poczucia humoru. Wychowawca musi przyjmować na siebie róŜne role (opiekunki, rozjemcy, nauczyciela, pielęgniarki itp.), sprawdzanie się w tych zadaniach wymaga oczywiście wiedzy pedagogicznej i psychologicznej, ale równieŜ właściwej postawy wobec dzieci tzn. umiejętności stawania się mimo swojego wieku dzieckiem, patrzenia z jego poziomu. Wychowawca musi być konsekwentny w postępowaniu, posiadać pokłady cierpliwości, dobroci, niekłamanej szczerości, łagodności, umieć rozwiązywać konflikty, tworzyć płaszczyznę tolerancji, umieć porozumiewać się z rodzicami, nauczycielami, posiadać i wykazywać empatię, umieć słuchać dzieci. Jednym słowem powinien być przewodnikiem, przyjacielem i doradcą, wszechstronnym i elastycznym, ale przede wszystkim uśmiechniętym i radosnym człowiekiem. Bibliografia : Nazar Jan: „Empatia i jej związek z cechami osobowości nauczyciela". W.: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1990 Kreutz M., Osobowość nauczyciela - wychowawcy, Warszawa 1966 Okoń W., Osobowość nauczyciela, Warszawa 1962