Radosne obchody Święta Niepodległości we Wrocławiu w latach

Transkrypt

Radosne obchody Święta Niepodległości we Wrocławiu
w latach 2002–2011
Oddajemy do rąk Państwa publikację, na którą składają się prace nauczycieli, dzieci i młodzieży wrocławskich placówek oświatowych w ramach organizowanych konkursów „Radosne obchody Święta
Niepodległości” w latach 2002–2010.
Pomysł, aby zmienić formułę obchodów Święta Niepodległości i uczynić go dniem radosnym i bardziej
spontanicznym, był dla nas – nauczycieli, metodyków – wyzwaniem i nowym doświadczeniem. Towarzyszyły temu pytania: czy można uczyć patriotyzmu i o patriotyzmie poprzez zabawę? Jak promować
pomysłowość i kreatywność wśród dzieci i młodzieży? Czy spontaniczna twórczość wyzwoli w młodych ludziach szczerość, wyobraźnię i nowe, alternatywne spojrzenie na historię?
Przyjęłyśmy, że po latach nudnych apeli przyszedł czas na zmiany. Idea „Radosnych Świąt Niepodległości” spotkała się z dużym zainteresowaniem ze strony nauczycieli i uczniów wszystkich poziomów
poprzez udział w licznych konkursach literackich, historycznych i plastycznych. Tematyka konkursów
odwołuje się do historii, tradycji i symboli, jednocześnie przełamuje stereotypy szkolnej edukacji i traktuje tematy związane z naszą narodową tożsamością z przymrużeniem oka, wbrew rutynie i sztampie.
4
Najpełniej można było to dostrzec np. w pracach plastycznych realizujących tematy: „Wąsy Marszałka
Piłsudskiego”, „Serce dla ojczyzny”, „Polska szabla”, „Orzeł – nasze godło narodowe”, „Marszałek Piłsudski
we współczesnych dekoracjach” oraz w pracach literackich: „Limeryki na Niepodległość”, „Fraszka na
Polskę”, „Kartka z pamiętnika pradziadka” oraz „Życzenia dla Polski”.
Na szczególną uwagę zasługują również scenariusze zajęć lekcyjnych, apeli, szeroko rozumianych
działań edukacyjnych, których autorami są nauczyciele i uczniowie szkół. Ogłaszane konkursy dla nauczycieli w 2002 roku „Radosne obchody Święta Niepodległości” oraz w 2008 roku „Scenariusze obchodów świąt narodowych i rocznic historycznych” wnoszą wiele bardzo ciekawych pomysłów do
realizacji w szkołach. Zamierzeniem autorek konkursów było, aby scenariusze odwoływały się do całościowych działań w placówce, angażowały środowisko szkolne i lokalne w nastroju radosnej zabawy.
W nadesłanych pracach dominuje w większości nastrój, gdzie proporcje pomiędzy patosem a spontaniczną zabawą zostały mądrze wyważone, gdzie pozostawiono miejsce na twórczą inicjatywę dzieci
i młodzieży.
Dziesięć lat wspólnego świętowania Niepodległości udowadnia, że coraz częściej mówimy o radości
z odzyskanej WOLNOŚCI niż o tragicznych wydarzeniach z nią związanych. Pozwala nam również wierzyć, że zrodziła się nowa świadomość świętowania rocznic narodowych i pomimo jesiennej, listopadowej pogody jest czas zarówno na zadumę, jak i wspólną zabawę.
Ewa Skrzywanek i Małgorzata Olewińska-Syta
doradcy metodyczni Wrocławskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli
radosne obchody v22 do akceptacji.indd 4
2011-12-12 14:40:46
Szkoła Podstawowa nr 39 Wrocław
Opracowanie: Dorota Majk, Beata Mazur
My spod białoˉczerwonej, czyli klocki patriotyczne
Cele ogólne przedsięwzięcia:
rozwój wiedzy, umiejętności, zachowań patriotycznych;
wzmacnianie więzi z narodem, jego historią;
integracja społeczności szkolnej (uczniów, ale także rodziców);
wdrażanie do zajęć twórczych, obejmujących cały zespół klasowy – uczenie współpracy
i odpowiedzialności.
5
dla nauczycieli
•
•
•
•
materiały
Niniejszy scenariusz jest modyfikacją ogólnoszkolnego przedsięwzięcia związanego z obchodami
listopadowego święta narodowego. Pomysł na szkolne obchody tego ważnego dla Polaka (również małego) dnia zrodził się z kilku powodów:
• co zrobić, by odejść od nudnej formuły apelu, „nadpoważnej” akademii, która przerostem
treści nad formą nudzi szczególnie uczniów podstawówki, dla których wiele treści jest zupełnie nieczytelnych;
• jak nie wpaść w kolejną oklepaną formę – koncert pieśni legionowej (najważniejsze to zachować umiar);
• jak sprawić, by działanie objęło całą szkołę – nawet tych, którzy są w niej zaledwie od dwóch
miesięcy, czyli pierwszaków; jak znaleźć sposób na integrację dwóch etapów kształcenia
w szkole podstawowej – niby razem, a często osobno;
• pomysł na realizację treści, tzw. ścieżek, którego wykonanie (ogólne potraktowanie tematu, utrzymanie „w tajemnicy” szczegółów) ustalano na godzinach wychowawczych i innych
przedmiotach, włączając w to zadanie rodziców.
Cele operacyjne:
Uczeń :
• potrafi wyjaśnić sens świętowania 11 XI; dostrzec i zilustrować więzi narodowe, wybrać treści i opracować ich prezentację; zaplanować pracę swoją i grupy;
• korzysta z różnych źródeł informacji; poszukuje, dokumentuje;
• wnioskuje, skutecznie komunikuje się i efektywnie współpracuje w grupie; dokonuje samooceny.
Metody pracy:
praca z różnymi źródłami informacji; „burza mózgów”; sondaż świadomości historycznej uczniów
(i ich rodzinnych środowisk); graficzne ujęcie tematu.
2011-12-12 14:40:46
ŚRODKI DYDAKTYCZNE I MATERIAŁY POMOCNICZE:
•
•
•
•
•
•
przygotowana przez uczniów dekoracja tematyczna (plakaty, plansze, reprodukcje, hasła,
kwiaty itp.);
zgromadzenie wielu różnorodnych źródeł informacji (leksykony, encyklopedie, słowniki,
książki, opinie ekspertów, płyty, kasety, filmy, gazety, komputer);
plany Wrocławia;
biało-czerwone klocki (puzzle) odtwarzające powiększony kształt Polski – w ilości odpowiadającej przewidywanym zadaniom;
materiały plastyczne (wszelkie możliwe);
sprzęt RTV.
dla nauczycieli
PRZEBIEG:
materiały
6
Zajęcia mają przebieg etapowy:
ETAP I – przygotowawczy:
1. Zaproszenie całej szkoły (mile widziani rodzice) na przyjęcie urodzinowo-odrodzeniowe.
Tekst zaproszenia należy odpowiednio wcześnie wyeksponować na tablicy ogłoszeń. Przedstawiciele Samorządu Uczniowskiego (koordynatorzy akcji) odczytają go we wszystkich klasach
i dodatkowo poinformują, żeby uczniowie zadbali o odświętny strój oraz prezent dla Zapraszającej, która nie zostaje przedstawiona z imienia i pozostaje w sferze domysłów.
2. Biało-czerwona dekoracja szkoły jako podpowiedź, ściąga z historii; wyeksponowane w wyjątkowy sposób symbole narodowe, wizerunki postaci, obrazy wydarzeń z tamtych dni (rzeczywistość rozbiorowa wg Grottgera, Piłsudski i legioniści, I wojna światowa) – charakterystyczne
obrazowe przedstawienie ówczesnych wydarzeń; szukanie miejsc, sytuacji, w których symbole
narodowe znaczą coś także współcześnie.
ETAP II – właściwy (10 lub 12 listopada):
1. Spotkanie informacyjne całej szkoły o godzinie 8.00 w sali gimnastycznej (lub innym dogodnym miejscu) świątecznie udekorowanej, ale również przygotowanej do tanecznej zabawy
(białe i czerwone baloniki, serpentyny – obowiązujące kolory: biel i czerwień).
2. Miniwywiad przeprowadzony przez Samorząd Uczniowski ze zgromadzonymi – uzyskanie odpowiedzi na pytania:
ʱʱ czyje to przyjęcie urodzinowe? kto zaprasza? jakie prezenty przygotowaliście? (kwiatki, czekoladki, maskotki)
ʱʱ (przystępnie i po dziecięcemu) jak to się stało, że podzielone w wyniku rozbiorów państwo odzyskało niepodległość?
ʱʱ co sprawiło, że mimo podziału ludzie odczuwali wspólnotę? co połączyło części kraju w całość
(„burza mózgów” – przykładowe stwierdzenia: wspólny język, przeszłość, tradycje) i co łączy
nadal?
2011-12-12 14:40:46
3. Przydzielenie poszczególnym klasom zadań do pracy w grupach.
Konieczny podział klasy na trzy zespoły zadaniowe A, B i C.
Grupa A:
Zadanie:
wykonanie klocka patriotycznego zgodnie z tematem wybranym dla klasy przez organizatorów, Samorząd Uczniowski i wychowawcę (wcześniejsze ustalenia są konieczne ze względu na
potrzebę dostosowania zadania do poziomu umiejętności i wiedzy uczniów poszczególnych
klas). Zespół pracuje na jednym fragmencie „puzzlowej” mapy Polski.
7
dla nauczycieli
Uwagi:
Możliwe były wszelkie oryginalne rozwiązania tematu, np. rysowanie, collage, pod warunkiem
że przesłanie, które znajdowało się danym puzzlu, było czytelne. (To był jedyny, ale konieczny
do spełnienia warunek!)
materiały
Z przygotowanych przez Samorząd Uczniowski i nauczycieli materiałów realizuje na otrzymanym puzzlu temat przydzielony według ustalonego planu:
ʱʱ klasa I: godło państwowe (dowolna technika plastyczna: wydzieranka, wyklejanka plastelinowa, bibułowe kulki);
ʱʱ klasa II: „Katechizm dziecka polskiego” W. Bełzy (zaszyfrowanie, symboliczne przedstawienie
najważniejszych w wierszu słów, rebusowa prezentacja);
ʱʱ klasa III a: stroje narodowe Polaków (nie tylko ludowe, ale także wojskowe, galowe);
ʱʱ klasa III b: miejsca bliskie sercom Polaków;
ʱʱ klasa IV a: skarby przyrody narodowej;
ʱʱ klasa IV b: panteon sław narodowych;
ʱʱ klasa V a: polskie tradycje i zwyczaje;
ʱʱ klasa V b: pejzaż Polski (malowany słowem-kluczem, symbolem, obrazem);
ʱʱ klasa VI a: partytura hymnu narodowego – obrazy na pięciolinii;
ʱʱ klasa VI b: więź pokoleniowa, czyli co łączy Polaków (polska płytoteka, filmoteka, biblioteka).
Nie zostały zrealizowane poniższe tematy:
ʱʱ przysłowia mądrością narodu;
ʱʱ historia narodu w datach;
ʱʱ kuchnia polska;
ʱʱ z czego składa się Polak, czyli rzecz o naszych narodowych zaletach i wadach;
ʱʱ Polak w języku;
ʱʱ Polsko, ojczyzno moja... – inwokacja współczesnych
i wiele innych ze względu na konieczność ograniczenia treści, by dobrze służyły tematowi i były
czytelne dla odbiorców – uczniów szkoły podstawowej. Możliwe jest opracowanie innych zadań, dostosowanych do poziomu kształcenia.
2011-12-12 14:40:47
Grupa B:
Zadanie:
ułożenie klasowego tekstu życzeń urodzinowo-odrodzeniowych dla Polski – Jubilatki; zadbanie o ich ciekawe plastyczne opracowanie (np. laurka ) i ładną prezentację na forum szkoły.
Grupa C:
Zadanie:
praca „detektywistyczna” z planem Wrocławia w ręku – zaznaczenie wszelkich możliwych
miejsc upamiętniających ówczesne wydarzenia (ulica Piłsudskiego, ulica Paderewskiego, Plac
Legionów, Plac Orląt Lwowskich, budynki, gmachy, w których bywali bohaterowie tamtych dni,
miejsca, noszące ich imiona). Możliwe, a nawet wskazane jest korzystanie z wszelkich zgromadzonych na sali źródeł informacji.
dla nauczycieli
Dorośli (przede wszystkim rodzice) służą pomocą, podpowiadają drogi poszukiwań, naprowadzają na ślady zdarzeń.
materiały
8
ETAP 3 – przyjęcie urodzinowo-odrodzeniowe: Ponowne spotkanie całej szkoły o godz. 11.00
w sali gimnastycznej.
1. PUNKT KULMINACYJNY: złożenie z poszczególnych części puzzla w kształcie Polski i jego wyeksponowanie jako głównego elementu odświętnego wystroju.
2. Odczytanie przez przedstawicieli poszczególnych klas ułożonych życzeń dla Jubilatki (okazuje się, że prezentem może być także uroczyste odśpiewanie hymnu – efekt wcześniejszej pracy
w grupach).
3. Skompletowanie wykazu miejsc tematycznie związanych z datą 11 XI i uwzględnionych na planie Wrocławia – podsumowanie pracy szkolnych „detektywów – historyków”. (Wyniki uczniowskich poszukiwań to podstawa do zaplanowania wycieczki dydaktycznej po Wrocławiu.)
4. Słodki poczęstunek przygotowany przez rodziców i nauczycieli. W roli urodzinowego (podzielnego) tortu – MAZUREK.
5. Zabawa tylko przy polskich przebojach; koncert życzeń; indywidualne dedykacje; szkolna edycja konkursu: „Śpiewać każdy może”. Warunkiem udanej zabawy jest dobry wodzirej (może rodzic z inicjatywą?).
6. Rozdanie wszystkim klasom pamiątkowych dyplomów – podziękowań za udział w tej ogólnoszkolnej akcji.
2011-12-12 14:40:47
EWALUACJA:
Ewaluację przeprowadzono w kolejnym dniu – test wiadomości i umiejętności (punktowany) dowiódł skuteczności tej metody dydaktycznej. Dzieci dobrze sobie poradziły z proponowanymi zadaniami i pytaniami oraz wiele zapamiętały. Został osiągnięty cel przyświecający całemu przedsięwzięciu, aby przy okazji zabawy przekazać też istotne treści historyczne. W tym szaleństwie jest
metoda! Większość działań została sprawdzona w praktyce i okazała się naprawdę dobrym sposobem, by bawiąc, uczyć.
Realizacja była możliwa dzięki zaangażowaniu całej szkolnej społeczności – wszystkich nauczycieli,
uczniów i rodziców. W sferze organizacyjnej do końcowego sukcesu przyczynili się przedstawiciele Samorządu Uczniowskiego: Arkadiusz Małecki, Martyna Urbanek (ubiegłoroczni szóstoklasiści),
Magdalena Jakubik, Aleksander Rawecki (nasi obecni samorządowcy ), Aleksandra Chojenta, Aleksandra Zachara, Jan Pałczyński, Wioletta Pawelec, Marta Długosz, Paulina Niedzielska, Katarzyna
Kwolek, Wojciech Krukowski i Karolina Misztal.
materiały
9
dla nauczycieli
2011-12-12 14:40:47
Gimnazjum nr 18 Wrocław
Opracowanie: Agnieszka Maziarska, Renata Pióro
Gra edukacyjna „Droga do niepodległości”
dla nauczycieli
Gra „Droga do niepodległości” wyrasta z naszych uczniowskich i nauczycielskich doświadczeń. Wychowane na akademiach „ku czci” – jako osoby dorosłe i parające się nauczycielstwem – zatęskniłyśmy za świętowaniem rocznic narodowych. Tego, czego niegdyś w szkole było w nadmiarze, zaczęło nam brakować. Jednak zbyt dobrze pamiętałyśmy nudę swoich szkolnych apeli, by pokusić się
o reaktywowanie podobnych w szkole, w której uczymy. Chciałyśmy czegoś innego. To „coś” miało być połączeniem wychowania patriotycznego, nauki i zabawy. Poza tym bardzo lubimy słuchać
i śpiewać pieśni legionowe. Pomysł, podsunięty przez zaprzyjaźnionego harcerza, rozwinęłyśmy
i dopracowałyśmy w szczegółach.
materiały
10
ZASADY GRY
1. Czas trwania gry – 2 godziny lekcyjne.
2. Uczestnicy – młodzież gimnazjalna i licealna. W zabawie biorą udział reprezentanci klas (zespoły 3-osobowe). Gimnazjaliści na tydzień przed rozpoczęciem gry otrzymują materiały pomocnicze zaproponowane przez nauczyciela (materiały dotyczące okresu walki o niepodległość Polski, biogram J. Piłsudskiego). Licealiści przygotowują się do gry samodzielnie.
3. Przebieg gry
Na terenie szkoły rozmieszczonych jest 6 punktów, ilustrujących drogę Polaków do niepodległości i główne epizody z nią związane. Na każdym z punktów drużyny rozwiązują zadania.
Punkty te noszą nazwy:
ʱʱ KOMENDANT
ʱʱ LEGIONY
ʱʱ ORLĘTA LWOWSKIE
ʱʱ CZYN POWSTAŃCZY
ʱʱ BITWA WARSZAWSKA
ʱʱ ZNÓW NIEPODLEGŁA
Dodatkowym, 7. punktem jest KWATERA MARSZAŁKA – centrum, w którym kieruje się ruchem
drużyn na poszczególne punkty, liczy czas oraz podsumowuje wyniki (patrz: dołączony schemat).
Drużyny rozpoczynają grę równocześnie, w Kwaterze Marszałka. W wyniku losowania zostają skierowane do poszczególnych punktów. Odległości między Kwaterą Marszałka a punktami
starają się pokonać możliwie jak najszybciej. Po rozwiązaniu zadania drużyny wracają do Kwatery, gdzie otrzymują skierowanie do kolejnego punktu. Przy rozwiązywaniu zadań obowiązuje limit czasowy, a ich wykonanie przed czasem liczy się w ostatecznym podsumowaniu wyników. Gra toczy się do momentu wykonania wszystkich zadań przez wszystkie drużyny. Wtedy
sumuje się zdobyte punkty. Za trzy najlepsze czasy (liczone od momentu rozpoczęcia do zakończenia gry) przyznawana jest premia punktowa:
2011-12-12 14:40:47
ʱʱ I czas – 3 pkt.
ʱʱ II czas – 2 pkt.
ʱʱ III czas – 1 pkt.
Zwycięża drużyna, która uzyskała największą liczbę punktów. W przypadku takiej samej liczby
punktów o kolejności miejsc decyduje czas wykonania zadań.
Zadania
Nazwa punktu
Komendant
Legiony
Orlęta Lwowskie
Zadania
Proponowany
limit czasowy
10 min
10 pkt
Czy w jedną minutę zgadniecie, na
którym Marszałek portrecie?
1 min
1 pkt
Muzyczne skojarzenia
3 min
2 pkt
Rozsypanka
5 min
1 pkt
Krzyżówka niepodległościowa
10 min
9 pkt
Sześć razy zatytułuj obrazy
3 min
6 pkt
Co poeta miał na myśli?
5 min
3 pkt
Kalambury
3 min
1 pkt
Rekwizyty
2 min
2 pkt lub 1 pkt (w przypadku skorzystania z koła ratunkowego)
Znów niepodległa!
na czas
I miejsce – 3 pkt
II miejsce– 2 pkt
III miejsce– 1 pkt
3 min
Za prawidłowo wykonany
opatrunek
– 1 pkt
Strzał lotkami do celu – po 2 rzuty
każdy zawodnik
–
za każdy celny rzut – 1 pkt
Sprawność „tytułowa” – która piosenka jest legionowa?
3 min
1 pkt
Niech pomyśli tutaj główka i dobierze „zgrabne” słówka
5 min
1 pkt
Zakładanie opatrunku rannemu
11
dla nauczycieli
Konkurencje sprawnościowe:
Bieg z rannym na noszach
i czołganie się pod zasiekami
materiały
Quiz „Co ty wiesz o marszałku?”
Czyn powstańczy
Bitwa warszawska
Punktacja
UWAGI
• W zależności od ilości oddziałów w szkole proponujemy przeprowadzenie gry z udziałem:
ʱʱ klasowych sztafet, w których zmianę stanowić będą zespoły 3-osobowe,
ʱʱ drużyn lub sztafet ze wszystkich klas albo osobno w poszczególnych pionach klas (w drugim
przypadku można wyłonić zwycięzców w obrębie poszczególnych pionów lub zastosować
punktację generalną i na jej podstawie wyłonić zwycięzców).
2011-12-12 14:40:47
•
•
•
dla nauczycieli
•
materiały
12
Proponujemy również, aby na czas przerwy międzylekcyjnej wstrzymać grę. Drużyny lub
członkowie sztafet pozostają wówczas na stanowisku pod opieką nauczyciela (w sytuacji
gdy uczniowie rozpoczęli wykonywanie zadań przed przerwą, powinni dokończyć zadanie).
Na każdym ze stanowisk nauczycielowi mogą pomagać dwaj uczniowie, niebiorący udziału w grze. Oni też przekazują do Kwatery Marszałka meldunki o punktach zdobytych przez
poszczególne drużyny.
W czasie, gdy drużyny (sztafety) uczestniczą w grze, pozostali uczniowie wykonują w klasach indywidualne (ewent. grupowe) prace plastyczne. Proponujemy konkurs plastyczny:
„Plakat niepodległościowy” lub pracę związaną z postacią Józefa Piłsudskiego, np. karykaturę – technika do wyboru – plakatówka, akwarela, collage, wydzieranka.
Jako nagrody proponujemy cukierki ,,Kasztanki” dla każdej z drużyn. Idealną nagrodą dla
zwycięzców byłaby kaseta magnetofonowa z pieśniami legionowymi. Pamiętamy także
o dyplomach. Nagradzamy zwycięzców konkursu plastycznego.
ZADANIE: Quiz „Co Ty wiesz o Marszałku?”
1. Józef Piłsudski urodził się 5.12.1867 r. w:
a. Złotowie,
b. Zagórzu,
c. Zułowie.
2. Józef Piłsudski został w młodości zesłany na 5 lat na Syberię za:
a. działalność w Polskiej Partii Socjalistycznej,
b. domniemany udział w spisku na życie cara Aleksandra III,
c. próbę wywołania powstania przeciwko Rosji.
3. Głównym celem jego działań było odzyskanie przez Polskę niepodległości. Chciał do tego
doprowadzić poprzez:
a. wypracowanie porozumienia z Rosją,
b. doprowadzenie do wojny rosyjsko-japońskiej,
c. wywołanie powstania przeciwko Rosji.
4. J. Piłsudski był współtwórcą Legionów Polskich w Galicji i pełnił w nich funkcję:
a. dowódcy I Brygady,
b. dowódcy II Brygady,
c. dowódcy III Brygady.
5. J. Piłsudski dosłużył się w czasie I wojny światowej stopnia:
a. brygadiera,
b. pułkownika,
c. generała.
2011-12-12 14:40:47
6. W 1917 r. J. Piłsudski został aresztowany przez Niemców i osadzony w twierdzy w:
a. Merseburgu,
b. Magdeburgu,
c. Moguncji.
7. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w listopadzie 1918 r. J. Piłsudski pełnił funkcję:
a. Tymczasowego Naczelnika Państwa,
b. Premiera rządu,
c. Prezydenta Polski.
8. Ukochana klacz Marszałka to:
a. Kaszalotka,
b. Kasztelanka,
c. Kasztanka.
ZADANIE: Czy w jedną minutę wskażecie, na którym Marszałek portrecie?
Rozpoznajcie Marszałka.
ZADANIE: Muzyczne skojarzenia
Po wysłuchaniu piosenki odpowiedzcie na pytania.
(Drużyna losuje jeden z zestawów.)
13
dla nauczycieli
10. J. Piłsudski zmarł w 1935 r. i został pochowany:
a. w Katedrze św. Jana w Warszawie,
b. na Cmentarzu Rakowieckim w Krakowie,
c. w podziemiach Zamku Wawelskiego.
materiały
9. Dworek Marszałka znajduje się w:
a. Salejówku,
b. Sulejówku,
c. Sulajówku.
• ZESTAW I. Piosenka zespołu „Dwa plus jeden” pt. „Czerwone słoneczko”
ʱʱ O którym Powstaniu Śląskim jest mowa w piosence?
ʱʱ Dlaczego przeprowadzono plebiscyt na Górnym Śląsku?
• ZESTAW II. Piosenka pt. „Pierwsza Brygada”
ʱʱ Kto stał na czele I Brygady Legionów?
ʱʱ Na terytorium którego z państw zaborczych powstały Legiony?
• ZESTAW III. Piosenka pt. „Wojenko, wojenko”
ʱʱ Podaj ramy czasowe I wojny światowej.
ʱʱ Jakie wydarzenie zapoczątkowało I wojnę światową?
2011-12-12 14:40:47
• ZESTAW IV. Piosenka pt. „O mój rozmarynie”
ʱʱ Która z roślin to rozmaryn?
ʱʱ Co to jest bagnet?
ZADANIE: Rozsypanka
Rozsypane wersy piosenki legionowej ułóżcie we właściwej kolejności.
(Drużyna losuje jeden z zestawów. Tekst piosenek pocięty jest na dwuwersowe części.)
•
dla nauczycieli
My, Pierwsza Brygada,
Strzelecka gromada,
Na stos rzuciliśmy swój życia los,
Na stos, na stos.
O, ile mąk, ile cierpienia,
O, ile krwi, wylanych łez.
Pomimo to nie ma zwątpienia,
Dodawał sił wędrówki kres.
14
materiały
ZESTAW I. Pierwsza Brygada
Legiony to żołnierska nuta,
Legiony to ofiarny stos,
Legiony to żołnierska buta,
Legiony to straceńców los.
•
ZESTAW II . Pierwsza Kadrowa
Raduje się serce, raduje się dusza,
Gdy Pierwsza Kadrowa na wojenkę rusza.
Oj da, oj da dana, wojenko kochana,
Nie masz to jak Pierwsza, nie masz, nie!
Chociaż do Warszawy mamy długą drogę,
Przecież jednak dojdziem, byleby iść w nogę.
Chociaż w butach dziury, na mundurach łaty,
To Pierwsza Kadrowa pójdzie na armaty.
A gdy się szczęśliwie zakończy powstanie,
To Pierwsza Kadrowa gwardyją zostanie.
A więc piersi naprzód, podniesiona głowa,
Bośmy przecież Pierwsza Kompania Kadrowa.
2011-12-12 14:40:47
ZADANIE: Krzyżówka niepodległościowa
1
2
3
4
5
6
7
9
15
dla nauczycieli
1. Jeden z obszarów plebiscytowych.
2. Nazwisko dyktatora III powstania śląskiego.
3. Światowej sławy pianista, polski patriota; w dzień po jego przyjeździe do Poznania,
w grudniu 1918 roku, wybuchło powstanie wielkopolskie.
4. Jeden z traktatów kończących I wojnę światową, w którym określono granicę Polski z Niemcami.
5. Część Śląska Cieszyńskiego, przedmiot sporu pomiędzy Polską a Czechosłowacją.
6. Potoczna nazwa uczniów lwowskich szkół, bohatersko broniących miasta przed
Ukraińcami w 1918 roku.
7. Rzeka, nad brzegami której rozegrała się bitwa uznana później za osiemnastą, decydującą bitwę w dziejach świata.
8. Generał, dowódca Błękitnej Armii we Francji.
9. Wolne miasto nad Bałtykiem.
materiały
8
ZADANIE: Sześć razy zatytułuj obrazy.
Przyporządkujcie ilustracji właściwy tytuł
1. Powitanie I. Paderewskiego na dworcu w Poznaniu 26 XII 1918 r.
2. K. Witkowski ,,Przysięga powstańców śląskich w 1919 r.”
3. S. Bagieński ,,Rozbrajanie Niemców przed Główną Komendą na placu Saskim
w Warszawie”.
4. W. Kossak ,,Szarża pod Rokitną”.
5. W. Kossak ,,Orlęta – obrona cmentarza”.
6. Plakat propagandowy z roku 1920.
2011-12-12 14:40:47
ZADANIE: Co poeta miał na myśli?
Jakich wydarzeń z dziejów walk o niepodległość dotyczą fragmenty następujących utworów?
Dokonajcie wyboru spośród wydarzeń podanych poniżej.
ʱʱ wojna polsko-bolszewicka,
ʱʱ powstanie wielkopolskie,
ʱʱ III powstanie śląskie,
ʱʱ walki na froncie wschodnim w I wojnie światowej,
ʱʱ walki o Lwów.
1.
My – to wiara spod Poznania, spod Kościana, spod Szamotuł.
Ratajczaki... Nowaki... Szkudlarki (...)
My już przywykli do gadania, do zdychania, do krwi i potu.
Woźniaki... Antkowiaki... Kaczmarki... (...)
dla nauczycieli
My już mieli dość załgiwania, bajtlowania, pyskowania i traktatów –
Knary w garść – garadeaus!
Z szkiebrem trzeba zrobić szlus! Szkiebry raus! (...)1
2.
W grzechocie karabinów maszynowych
i wybuchach moździerzy
w chmurze dymów i krzyku walczących
o wolność
drży Góra Świętej Anny
w okrutne i radosne dni (...)2
materiały
16
3.
Rozdzielił nas mój bracie,
Zły los i trzyma straż –
W dwóch wrogich sobie szańcach
Patrzymy śmierci w twarz.
W okopach pełnych jęku,
Wsłuchani w armat huk,
Stoimy na wprost siebie –
Ja – wróg twój, ty – mój wróg!
(...)
A gdy mnie z dala ujrzysz,
Od razu bierz na cel
Urlich A., My to wiara...
Fulkowski S., Góra św. Anny [w:] X. Dunikowski
1
2
2011-12-12 14:40:48
I do polskiego serca
Moskiewską kulą strzel.
Bo wciąż na jawie widzę
I co noc mi się śni,
Że TA, CO NIE ZGINĘŁA,
Wyrośnie z naszej krwi.3
ZADANIE: Kalambury
Jeden z zawodników losuje hasło. Pokazuje je lub rysuje na kartce. Pozostali zawodnicy odgadują je.
ʱʱ HASŁO NR 1 Cud nad Wisłą
ʱʱ HASŁO NR 2 Błękitna Armia
ʱʱ HASŁO NR 3 Legiony Polskie
ʱʱ HASŁO NR 4 Ignacy Paderewski
POWSTANIE WIELKOPOLSKIE
KASZTANKA
J. PIŁSUDSKI
POWSTANIA ŚLĄSKIE
ORLĘTA LWOWSKIE
BITWA WARSZAWSKA
17
dla nauczycieli
ʱʱ KOŁO RATUNKOWE
materiały
ZADANIE: Rekwizyty
Z jakimi wydarzeniami lub postaciami związanymi z walką o niepodległość kojarzy wam się
wylosowany rekwizyt? (Drużyna losuje jeden z rekwizytów.)
ʱʱ REKWIZYT NR 1
kasztan
ʱʱ REKWIZYT NR 2
orzeł + pistolet
ʱʱ REKWIZYT NR 3
bryła węgla (przewiązana biało-czerwoną wstążką) + pistolet
ʱʱ REKWIZYT NR 4
ziemniak ( z biało-czerwoną flagą na wykałaczce) + pistolet
ʱʱ REKWIZYT NR 5
szabla
ʱʱ REKWIZYT NR 6
pocztówka z Warszawy + pistolet
ZADANIE: Konkurencje sprawnościowe
Drużyna udaje się na miejsce i wykonuje wszystkie 3 zadania. Wcześniej należy przygotować:
ʱʱ nosze lub koc,
ʱʱ słupki i sznurek na zasieki,
ʱʱ rzutki i tarczę,
ʱʱ materiały opatrunkowe,
ʱʱ stoper.
Słoński E., Ta, co nie zginęła
3
2011-12-12 14:40:48
dla nauczycieli
ZADANIE: Sprawność „tytułowa” – która piosenka jest legionowa?
Spośród podanych tytułów piosenek wskażcie piosenkę legionową. (Drużyna losuje jeden z zestawów.)
•
ʱʱ
ʱʱ
ʱʱ
ʱʱ
ZESTAW I
„Serce w plecaku”
„Pieśń Legionów Polskich we Włoszech”
„Białe róże”
„Bogurodzica”
•
ʱʱ
ʱʱ
ʱʱ
ʱʱ
ZESTAW II
„Pieśń rycerska”
„Witaj, majowa jutrzenko”
„Pieśń partyzanta”
„Wojenko, wojenko”
ZADANIE: Niech pomyśli tutaj główka i dobierze „zgrabne” słówka.
Uzupełnijcie tekst piosenki właściwymi słowami. Wykorzystajcie wyrazy z ramki. (Drużyna losuje jeden z zestawów.)
•
materiały
18
ZESTAW I. Stój, poczekaj, moja duszko
Stój, poczekaj, moja duszko,
Skąd tak drobną stąpasz nóżką?
Jam z tej chatki, rwałam ...........................
I powracam już!
Może .......................... wrogów tłuszczę?
Daj buziaka, to cię puszczę.
Jam nie taka, dam buziaka,
Tylko z konia zsiądź!
bratki – kwiatki
kryjesz – chowasz
szybki – prędki
Z konia zsiądę, prawo złamię –
Za to kulą w łeb dostanę.
Jakiś ........................, dość twej chętki –
Bez buziaka bądź!
2011-12-12 14:40:48
•
ZESTAW II. Jak to na wojence ładnie
Jak to na wojence ładnie, } bis
Kiedy ułan z konia .......................... } bis
Koledzy go nie żałują, } bis
Jeszcze .......................... go tratują. } bis
Śpij kolego w ciemnym grobie, } bis
Niech się Polska przyśni Tobie. } bis
trąbka – ułan
zleci – spadnie
biegnąc – końmi
A za Twoje trudy, znoje } bis
Wystrzelimy trzy naboje. } bis
A za Twoje młode lata } bis
.............................. zagra tra-ta ta-ta. } bis
materiały
19
dla nauczycieli
2011-12-12 14:40:48
Życzenia dla Polski (2003 r.)
Polsko życzę Ci, aby nikt nie musiał już Cię wyzwalać.
dla nauczycieli
Barnaba Piłasiewicz, SP „EKOLA“, Wrocław
materiały
20
Polsko – moja duża Ojczyzno!
Z okazji Twego święta życzę Ci:
Radości codziennych, myśli dobrych,
Chwil spokojnych nie tylko od święta
I wielu pozytywnych dokonań,
Żeby Polacy:
czynili dobro,
budowali,
odnosili sukcesy,
dawali to, co najlepsze innym.
Dominika Jabłońska, kl. 3a, SP nr 44, Wrocław
Moja Ojczyzno, kolorowa plamko na wielkiej mapie świata,
życzę Ci, aby Cię nigdy na tej mapie nie zabrakło.
Aby Twoje dzieci zawsze wiedziały, gdzie Twoja stolica.
Abyś zawsze pozostała krainą szczęśliwego dzieciństwa,
W której dla najmniejszego nawet stworzenia nie zabraknie
[kawałeczka chleba.
Ania Janeczek, kl. 6e, SSP nr 72, Wrocław
Moja kochana Ojczyzno życzę Ci,
żebyś była kochana i szanowana przez wszystkich swoich
[mieszkańców.
Życzę Ci także, aby każdy Polak znał swoją historię,
Abyś była zadbana i przybrana zielenią.
A każdy papierek, który spadnie na ziemię, był podniesiony.
Aby wszyscy ludzie się kochali, śmiali i byli szczęśliwi.
I żeby wszyscy mówili:
„Jaka ta Polska piękna – cieszę się, że tu mieszkam!
Ania Grzesik, kl. 2, SP nr 12, Wrocław
2011-12-12 14:40:48
Limeryki na niepodległość (2005 r.)
Dzielny Józef Piłsudski z Zułowa –
Jakaż u niego patriotyczna głowa! –
Za nic miał wrogów karabiny,
Wszystkich ich wpuszczał w maliny.
Bo jego wola walki była stalowa!
Wojtek Tadych, kl. II, Gimnazjum nr 18, Wrocław
Przemek Srogosz, kl. I, Liceum Ogólnokształcące Nr XII, Wrocław
Rafał Rudźko, kl. III, Gimnazjum Nr 1, Wrocław
21
dla nauczycieli
Z pierwszej gwardyjskiej jenerała Nowina
Uciekli wszyscy – w tym jedna dziewczyna,
Zrobił wielką obławę,
Rzucił okrzyk „na Mławę”,
Przy tym nalał sobie czerwonego wina.
materiały
Wieniawa spiąwszy konia,
Pognał pędem przez Błonia
I na czele kawalerii
Zaszarżował rząd baterii
Krzycząc: Wiwat Polonia!
Józef z Zułowa – twardej walki fan
Przy takim wymiękłby Dżyngis-chan
Supermarszałek, choć może niezbyt ładny,
Dowódca morowy, niezwykle zaradny,
Na Polski zaborców najlepszy „top gun”.
Beata Worobiec, kl.II, Gimnazjum Nr 18, Wrocław
Z Oleandrów, spod Krakowa,
wyruszyła Pierwsza Kadrowa
Wywołać w Królestwie powstanie,
Lecz to trudne zadanie,
Jej zew przywitała cisza grobowa...
Mariusz Lisiecki, Liceum Ogólnokształcące Nr XII, Wrocław
2011-12-12 14:40:48
Nie miał Józek nic wolności,
Doprowadzało go to do dzikości,
Tak było do 11 listopada,
Wtedy zaborcom biada.
Polska jest lepszej jakości.
Anna Tarnawska, kl.3, Gimnazjum nr 23, Wrocław
dla nauczycieli
Paderewski z Genewy
podczas wielkiej ulewy
Gdy w Wersalu bywał
Traktat podpisywał,
By nad Bałtykiem mógł karmić mewy...
materiały
22
Pewien Piłsudski Dziadkiem zwany
Był pobudliwy i narwany.
Posłów więc często rugał, lżył
I rząd rozsypywał w drobny pył,
Więc przez Sanację był uwielbiany.
Pewien Paderewski Ignacy
Siadawszy co dzień do pracy
Muskał czarne klawisze
I mówił: „Polskę słyszę!”
I wy usłyszycie rodacy!
Magdalena Gumienny, nauczycielka języka polskiego LO XII
Anna Skubisz, nauczycielka historii LO XII
2011-12-12 14:40:48
Pozdrawiam cię z okazji Święta Niepodległości
– pocztówka (2007 r.)
(…) Hej, kwiaty na armaty! Żołnierzom do dłoni!
Katedra oszalała! Ze wszystkich sił dzwoni.
Księża idą z Katedry w czerwieni i złocie,
Białe kwiaty padają pod stopy piechocie.
Szeregi za szeregiem – sztandary, sztandary…
A On mówić nie może, mundur na nim szary!
ADRESAT:
Do wszystkich Polaków na świecie!
Do tych, co kochają Ojczyznę – na pamiątkę.
I do tych, którzy Polski nie szanują – dla zadumy.
Dziś w całej Polsce brzmi Mazurek
dzisiaj radości kanonada!
Witamy wszyscy Niepodległość i 11 listopada!
ADRESAT:
Szanowne koleżanki i koledzy ul. Szkoły wrocławskie
Damian Ratyński, Gimnazjum Nr 43, Wrocław
Drogi Kolego!
11 listopada – tę rocznicę dzisiaj
pamiętać wypada.
Od 1795 do 1918 – przez 123 lata
Nie było Polski na mapach świata.
Z najlepszymi życzeniami w Dniu Niepodległości!
23
dla nauczycieli
materiały
Aleksandra Lewicka, Szkoła Podstawowa Nr 39, Wrocław
Jakub Ostrowski, 11 l., Szkoła Podstawowa Nr 3, Wrocław
Drogi Konradzie!
Pragnę złożyć Ci życzenia z okazji 11 listopada, Dnia Niepodległości.
Może wyda Ci się to dziwne, lecz moim zdaniem Dzień Niepodległości to bardzo
ważne święto. Tamtego dnia każdego Polaka przepełniała radość i duma.
Skoro składamy sobie życzenia z okazji Dnia Matki, Strażaka, albo Dnia Dziecka, to
dlaczego nie mamy składać sobie życzeń z okazji Dnia Niepodległości, dnia każdego
Polaka: matki, strażaka i górnika. To piękny dzień i każdy z nas powinien życzyć sobie
wszystkiego najlepszego, dlatego, że żyjemy w wolnej Polsce.
Marcin Makowski, Gimnazjum Nr 23, Wrocław
2011-12-12 14:40:48
Fraszka na Polskę (2008 r.)
Kłócą się panowie ci z prawa i z lewa,
Dyskutują o tym, jak się Polska miewa.
Prowadzą spotkania, sejmiki, obrady.
Udzielają wywiadów i rozdają rady.
Zapomnieli przy tym, że ten kto się liczy,
Mija ich na co dzień: w sklepie, na ulicy.
dla nauczycieli
Adrian Król, Gimnazjum Nr 23, Wrocław
materiały
24
Gdyby Polacy po pierwszej wojnie Polski mieć nie chcieli,
Kto wie, gdzie byśmy teraz wszyscy razem siedzieli?
Dorota Szczepaniak, Gimnazjum Nr 11, Wrocław
Był pewien Polak,
Co mienił się być patriotą
Lecz słowo Polska
Często rzucał w błoto.
Głosił wszem i wobec,
Jak kocha swój kraj nieskończenie,
A nie wiedział nawet,
Kiedy było Polski wyzwolenie.
Potępiał wszystkich, co za granicą się bogacą,
A sam wyjechał z ojczyzny za pracą.
Damian Kaczorowski, 13 l., Gimnazjum Nr 23, Wrocław
Skorośmy patrioci, jako powiadamy,
dlaczego tak tłumnie z Polski uciekamy?
Agata Mikołajków, 15 l., Gimnazjum Nr 14, Wrocław
2011-12-12 14:40:48
Szkoła Podstawowa nr 39
Opracowanie: Dorota Majk
Spotkajmy się w Polsce
– siedem przystanków, w tym jeden szczególnie radosny
Dlaczego „SIEDEM PRZYSTANKÓW, W TYM JEDEN SZCZEGÓLNIE RADOSNY”?
Tegoroczny program to podsumowanie pracy z uczniami (głównie klasy V i VI), ich skojarzeń z tematem: „Kiedy myślę POLSKA”. Pojawiły się bardzo różne, często zadziwiające propozycje. (Dzieci
są wnikliwymi obserwatorami tego, co wokół nich się dzieje. Szczerze opowiadają nie tylko o radosnych, ale i smutnych aspektach polskiego życia.) Spośród nich wybraliśmy siedem najpopularniejszych – tyle mamy klas w tym roku szkolnym.
25
dla nauczycieli
Poszczególne obrazy stanowić będą elementy dekoracji – tytuły i tło poszczególnych „przystanków”. Taki „klasowy” przydział zadań to sprawdzony przez nas sposób na zaangażowanie wszystkich uczniów, okazja do integracji treści poszczególnych przedmiotów (zwłaszcza polonistycznych,
historycznych, plastyczno-muzycznych i wychowawczych).
materiały
Przyjmując, że nasze świętowanie ma mieć charakter ogólnoszkolny, do współpracy zaprosiliśmy
wszystkie klasy, przydzielając im plastyczne opracowanie jednego z tematów „Kiedy myślę POLSKA…”:
• historia Polski widziana oczami współczesnego młodego człowieka;
• przyroda Polski –”–
• ważne miejsca w Polsce
–”–
• polska kultura –”–
• to, co najważniejsze (wartości)
–”–
• radość i duma narodowa –”–
• oraz wielkie biało-czerwone serce (wykonane przez pierwszoklasistów).
Ekspozycja prac uczniowskich – folderów „Spotkajmy się w Polsce” będzie dodatkowym elementem odświętnej dekoracji.
Nie zawsze uczniowie będą wykonawcami włączonych do programu piosenek lub tekstów. Czasami oryginalne wykonania, nagrania mają w sobie dodatkową moc ożywiania nieodległej przeszłości, budzą silne z nią skojarzenia, pogłębiają refleksje.
Pomoce i materiały
•
•
sprzęt nagłaśniający, mikrofony, magnetofon, płyta CD „muzyczna”
laptop, rzutnik multimedialny
2011-12-12 14:40:48
dla nauczycieli
•
materiały
26
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
płyty CD z prezentacjami multimedialnymi: „Historia Polski w obrazach”, „Tu wszędzie jest
moja Ojczyzna”, teksty piosenek
czarny szal
biało-czerwony strój dziewczęcy: sukienka, korale, wstążki
biało-czerwone parasole dla chórzystów
fioletowe togi dla chórzystów
teksty dla chórzystów
klapsy reżyserskie: przystanek 1, przystanek 2 itd.
tomik poezji, np. ks. Jana Twardowskiego
podręcznik do historii
jesienne liście
atlas – mapa Polski, np. DEMART dla najmłodszych
lornetka, termos, plecaki
obwarzanki
3 bilety lotnicze
album o Polsce
3 walizki
sweter
ramka ze zdjęciem, album rodzinny
łańcuszek z medalikiem
2 krzesła
gazety: WOLNOŚĆ, PRAWDA, POLSKA, CZŁOWIEK
stroje kibiców: dresy, koszulki, kapelusze, flagi
medale, dresy, piłki, narty
obrus, stolik
lizakowy tort
Obrazy z cyklu „Kiedy myślę POLSKA”
– tła „przystanków” widziane oczami współczesnego młodego człowieka:
•
•
•
•
•
•
•
historia Polski (KLASA IVb);
przyroda Polski (KLASA III);
ważne miejsca w Polsce (KLASA II);
polska kultura (KLASA IVa);
to, co najważniejsze (wartości) (KLASA V);
radość i duma narodowa (KLASA VI);
wielkie biało-czerwone serce (KLASA I).
Spis slajdów z tekstami utworów muzycznych
•
•
slajd 1: ŻEBY POLSKA BYŁA POLSKĄ 1 – J. Pietrzak
slajd 2: ŻEBY POLSKA BYŁA POLSKĄ 2 – J. Pietrzak
2011-12-12 14:40:48
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
slajd 3: OJCZYZNA 1 – M. Grechuta
slajd 4: OJCZYZNA 2 – M. Grechuta
slajd 5: TUTAJ JESTEM – G. Turnau
slajd 6: DZIEŃ DOBRY, POLSKO – Doniu i Liber
slajd 7: CD
slajd 8: MOJE DWIE OJCZYZNY 1 – Pod Budą
slajd 9: MOJE DWIE OJCZYZNY 2 – Pod Budą
slajd 10: ŚWIĘTE SŁOWA 1 – J. Pietrzak
slajd 11: ŚWIĘTE SŁOWA 2 – J. Pietrzak
slajd 12: JEST TAKIE MIEJSCE
slajd 13: CD
slajd 14: URODZINY – R. Rynkowski
slajd 15: CD
slajd 16: CD
slajd 17: CD
27
dla nauczycieli
DESZCZ, JESIENNY DESZCZ – S. Sojka
11 XI – Marlena Pawlik
DŻINGIEL: POLSKA – KULT
ŻEBY POLSKA (1) – J. Pietrzak
ŻEBY POLSKA (2) – J. Pietrzak
LIST DO MATKI BOSKIEJ – ks. Jan Twardowski
TU WSZĘDZIE JEST MOJA OJCZYZNA
OJCZYZNA (1) – M. Grechuta
OJCZYZNA (2) – M. Grechuta
PYTASZ MNIE – A. Rosiewicz
TUTAJ JESTEM – G. Turnau
DZIEŃ DOBRY, POLSKO – Doniu i Liber
MOJE DWIE OJCZYZNY (1) – Pod Budą
MOJE DWIE OJCZYZNY (2) – Pod Budą
SPOTKANIE Z POLSKĄ – Sztywny Pal Azji
WOLNOŚĆ – Chłopcy z Placu Broni
ŚWIĘTE SŁOWA (1) – J. Pietrzak
SŁOWA JANA PAWŁA II
ŚWIĘTE SŁOWA (2) – J. Pietrzak
BIAŁO-CZERWONI – Z. Szreder
materiały
Spis utworów muzycznych
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
2011-12-12 14:40:49
•
•
•
•
•
BIAŁO-CZERWONI – Z. Szreder
TAKI KRAJ – Marta Bizoń
JESTEŚMY POLAKAMI
URODZINY – R. Rynkowski
PRZEBIEG:
CZĘŚĆ I:
Prezentacja HISTORIA POLSKI W OBRAZACH. Pokaz slajdów z wykorzystaniem rzutnika multimedialnego.
dla nauczycieli
W prezentacji wykorzystano plastyczne ilustracje najważniejszych wydarzeń z burzliwych dziejów Polski, sięgając głównie po reprodukcje obrazów historycznych Jana Matejki, ale również
Juliusza Kossaka, Jacka Malczewskiego i inne.
W części II prezentacji (1797–1918) pojawiają się zdjęcia dokumentujące wydarzenia z XX wieku. Wolne tempo obrazów, minimum słów skutecznie buduje nastrój skupienia. Pokazowi obrazów towarzyszy wyrazista, zmienna w tempie muzyka, dodatkowo oddziaływająca na odbiór. (Najlepiej, gdyby projekcja odbywała się w półmroku.)
• część I: lata 996–1795:
Ostatnie slajdy (rozbiory Polski) to tło do układu tanecznego w wykonaniu OSOBY 1. W narzuconym na siebie czarnym zwiewnym szalu tańczy dramatyczny taniec symbolizujący upadek
Rzeczpospolitej. Zmęczona walką, pokonana upada na podłogę.
materiały
28
• część II: lata 1797–1918:
Tłem muzycznym do ostatnich slajdów (rok 1918) jest nastrojowa muzyka (np. Wojciecha Kilara). Na tle slajdu przedstawiającego wypuszczanego na wolność motyla OSOBA 1 zrzuca czarny
szal, zasłaniający dotąd białą sukienkę z czerwonymi dodatkami. Zaczyna budzić się do życia:
tańczy spokojnie, ale radośnie. Zdziwiona, rozgląda się wokół.
CZĘŚĆ II:
(Montaż słowno-muzyczny.
W tle muzyka relaksacyjna oddająca odgłosy padającego deszczu ( np. Stanisław Sojka, „Deszcz jesienny deszcz” – CD 1).
Na scenę wchodzą uczniowie – chórzyści.
Układają biało-czerwone parasole. Jeden z nich recytuje):
OSOBA 2
Jeszcze jeden listopad do okna zapukał
Żółtych liści szelestem. I znów nas odszukał.
Nas, zapatrzonych w przeszłość, w dni klęski i chwały,
Które nam po przodkach w spuściźnie zostały.1
1
Konarski F., 11 listopada
2011-12-12 14:40:49
OSOBA 3
Dzień trochę dżdżysty, zimny i ponury
A miasto nasze dzisiaj takie rojne,
Wesoły rozgwar uderza o mury,
Biegną mężczyźni i kobiety strojne.2
(Jeśli szkoła uczestniczyła w Radosnej Paradzie Niepodległości, jej reprezentanci mogą zaprezentować się w wesołym korowodzie)
OSOBA 4
Ach, jakże mi nie mówić o tych dniach radości,
o tej chmurnej jesieni, gdy w szumiącym wietrze
szedł nad miastem rodzinnym pierwszy powiew wolności.
Kiedyśmy pełną piersią pili to powietrze,
nocą w ciemnych alejach stłoczeni szpalerem
czekając, aż zapłonie świt nad Belwederem.3
materiały
(OSOBA 1 przechadza się i przysłuchuje rozmowie)
OSOBA 5
Jakże ciebie przywitać, radosna swobodo?
i czym uczcić najpiękniej? Chyba tym uśmiechem
i młodzieńczej poezji burzliwą urodą,
co szła śpiewem przez miasto i wracała echem.4
CHÓR (CD 2)
Niepodległość – trudne słowo. Może ono znaczy
coś ważnego w naszym życiu? Kto mi wytłumaczy?
Kto mi wytłumaczy?5
29
dla nauczycieli
OSOBA 1
Tak to słowo – bardzo ważne. Jeśli słuchać umiesz,
to na pewno już niedługo łatwo je zrozumiesz.
Łatwo je zrozumiesz.
4
5
2
3
Ref.:
Uwięziony ptak nie śpiewa.
A czy wiesz dlaczego?
Bo nie spotkasz nigdy w klatce
ptaka szczęśliwego.
2x
Bogusławska M., Wejście wojsk polskich do Torunia
Słonimski A., Niepodległość
Jw.
Buczyńska E., Piątkowski J., Jedenasty listopada
2011-12-12 14:40:49
Czasem ktoś Ci nie pozwoli cieszyć się swobodą
i zamieszka bez pytania w twoim kraju z tobą.
Potem bardzo się panoszy, rządzi i wymaga.
Wreszcie mówi, że tak lepiej, że tobie pomaga.
Ref.: Uwięziony ptak...6
CHÓR
Tak poznałam, zrozumiałam
słowa najważniejsze.
Niepodległość znaczy wolność.
Słowa najpiękniejsze.7
(OSOBA 1 odchodzi, rozglądając się wokół)
dla nauczycieli
OSOBA 2
Niepodległość, wolność, 11 listopada, Ojczyzna… – słowa, które tak często słychać i widać w te
chłodne, deszczowe, jesienne dni. Patriotyczna wyprawa w przeszłość – burzliwe dzieje Polski
w pieśni legionowej, obrazie, wierszu.
OSOBA 5
Ale Ojczyzna to nie tylko wspomnienia. To bliskie nam czasy, miejsca i ludzie – ich problemy,
smutki i radości. Kiedy myślę Ojczyzna… To widok tak znajomy, mój dom, moje podwórko,
uliczki osiedla, pochylone drzewo codziennie mijane w drodze do szkoły. To wydarzenia, o których mówi się i pisze. To rozmowy Polaków – te odświętne i te codzienne, zasłyszane w autobusie, sklepie… To smutek bliskich i radość, z której chcemy krzyczeć, gdy biało-czerwona powiewa na maszcie jako znak polskich zwycięstw. Kiedy myślę Ojczyzna…
materiały
30
OSOBA 2
Co proponujesz?
OSOBA 5
Spotkajmy się w Polsce – tej bliskiej, codziennej, naszej… Polska – siedem przystanków,
w tym jeden szczególnie radosny.
PRZYSTANEK 1: KIEDY MYŚLĘ HISTORIA…
dżingiel: Mieszkam w Polsce (CD 3)
ORYGINALNE WYKONANIE (CD 4)
(tekst utworu na slajdzie 1)
Z głębi dziejów, z krain mrocznych,
Puszcz odwiecznych, pól i stepów
Buczyńska E., Piątkowski J., Jedenasty listopada
Jw.
6
7
2011-12-12 14:40:49
Nasz rodowód, nasz początek,
Hen od Piasta, Kraka, Lecha.
(wchodzi OSOBA 6 z tomem poezji)
Długi łańcuch ludzkich istnień
Połączonych myślą prostą:
Żeby Polska, żeby Polska,
żeby Polska była Polską!8
(Pojawia się pierwszy spośród siedmiu obrazów cyklu Kiedy myślę POLSKA…: historia Polski widziana oczami współczesnego młodego człowieka)
OSOBA 7
(z podręcznikiem do historii)
31
dla nauczycieli
W dalekich ziemiach – za to umierali moi ojcowie
Za gniazdo bociana,
Za chleb,
Za tę równinę co niepokalana.
Za to powietrze ze wszystkich mądrości najzdrowsze,
Za ludzi zgodnych, mądrych, i cierpliwych,
Za najwierniejszych z wiernych, uczciwych z uczciwych.
Za mą Ojczyznę, Polszczyznę, Mazowsze.
W dalekich ziemiach za to umierali.10
materiały
OSOBA 6
Ta ziemia taka czysta, jakby umieciona skrzydłem aniołów
cicha i równinna tyle już wycierpiała, a zawsze dziecinna
ufa, że dobroć jest tylko dobrocią a prawo tak jest prawem
jak pola się złocą, kiedy żyto dojrzewa, jak zimą śnieg pada.9
OSOBA 6
Tu wierzą wciąż, że sąsiad szanuje sąsiada,
że chleb jest święty, a jeszcze świętsza praca.11
Matki, żony w mrocznych izbach
wyszywały na sztandarach
hasło: „Honor i Ojczyzna”.
10
11
8
9
Pietrzak J., Żeby Polska
Grechuta M., Pieśń kronika
Jw.
Jw.
2011-12-12 14:40:49
(recytatorzy schodzą ze sceny)
I ruszała w pole wiara.
I ruszała wiara w pole
od Chicago do Tobolska,
żeby Polska, żeby Polska
żeby Polska byłą Polską.12
PRZYSTANEK 2: KIEDY MYŚLĘ PRZYRODA
dla nauczycieli
CHÓR (CD 7)
W pierwszych słowach donoszę nic się nie zmieniło
żółta pliszka się cieszy swoim czarnym dziobem
łosoś wraca do rzeki w której się urodził
mrówki się oblizują jak na nie przystało
sarna leczy się ślazem więc mniej pokasłuje
las tak rzeczywisty że zdaje się zjawą
pszczoła nie zna Szopena ale jest muzyką
śmierć jak zwykle niziutko układa na ziemi
świętym tu można zostać nawet na podwórku
rzucając kurom ziarno staroświecką staroświecką modą
świętym tu można zostać można zostać13
32
materiały
(Pojawia się drugi spośród siedmiu obrazów cyklu Kiedy myślę POLSKA…: przyroda Polski widziana oczami współczesnego młodego człowieka.
OSOBA 8 spacerując w towarzystwie małego dziecka (pierwszoklasistki) zbierają jesienne liście)
OSOBA 8
Tutaj głaszczą powietrze skrzydełka jaskółek,
tutaj obłok, jak bocian, na topoli siada.
Tu maki czerwienieją – zbóż serduszka czułe –
i na łące się pasą złotych jaskrów stada.
Tu rośnie kwiat, gdzie tylko płomień słońca padnie,
tutaj skoczna wiewiórka szeleści na sośnie.
Lecz co to znaczy – Tutaj? Czy ktoś z was odgadnie,
w jakim to wszystko kraju świeci, pachnie rośnie?14
Twardowski J., List do Matki Boskiej
14
Ficowski J., Tutaj
12
13
2011-12-12 14:40:49
CHÓR (CD 8)
Gdzie w niebie lśni gwiazda, gdzie ptaki żyją w gniazdach,
gdzie słońce zachodzi i wschodzi,
gdzie kwiaty na łące, gdzie sady kwitnące,
samotna ławeczka w ogrodzie.
Ref.
Tu wszędzie jest moja ojczyzna,
tu każdy kwiat do niej się przyzna,
źdźbło trawy najmniejszej podszepnie mi wiersze.
Tu wszędzie jest moja ojczyzna,
tu każdy kwiat do niej się przyzna,
źdźbło trawy najmniejszej podszepnie mi wiersze.
Tu wszędzie jest moja ojczyzna.
Ref.
Tu wszędzie jest moja ojczyzna.15
Gdy pytasz mnie, czym Ojczyzna jest, odpowiem:
czyś chociaż raz chodził po rynku w Krakowie?
Czyś widział Wawel, komnaty, krużganki?
Miejsca, gdzie przeszłość dodaje Ci sił?
33
dla nauczycieli
PRZYSTANEK 3: KIEDY MYŚLĘ MIEJSCA…
materiały
Gdzie Wisła z księżycem, w Bałtyku kotwice,
gdzie wieża i Dzwon Zygmuntowski,
gdzie kamień, murawa, gdzie rośnie Warszawa,
gdzie miłość i radość i troski.
(Wchodzą uczniowie: Ojciec i Syn – pierwszoklasista, z plecakami, mapą Polski, termosem „wędrują” po Polsce)
Z tej historii wielkiej, dumnej,
z władzy mocnej i rozumnej
czerpiesz dzisiaj wiarę w kraju dobry los.
Króla dzwon, co kraj przenika,
mowa Skargi, wzrok Stańczyka –
przeszłość wielka, wzniosła – to Ojczyzna twa,
to Ojczyzna twa.16
Kubiak T., Tu wszędzie Polska
Grechuta M., Ojczyzna
15
16
2011-12-12 14:40:49
(„Turyści” siadają oparci o siebie, podziwiają widoki.
Pojawia się trzeci spośród siedmiu obrazów cyklu Kiedy myślę POLSKA…: ważne miejsca w Polsce widziane oczami
współczesnego młodego człowieka)
OSOBA 9
Jeżeli tutaj domu próg,
jeżeli serce stąd pochodzi,
na miedzach śpi czerwony głóg,
a chleb powszedni tu się rodzi,
jeżeli źródła biją stąd,
by dać początek modrej Wiśle,
i jeśli tu – najbliższy ląd,
o którym zawsze będziesz myśleć…
dla nauczycieli
Nauczmy się na pamięć tego kraju,
litera po literze, dzień po dniu,
co oczy po horyzont ogarniają,
co zdarzyć się nam może tylko tu –
w złocistym lipcu czy zielonym maju,
od wschodu słońca aż po nocy cień.
Nauczmy się na pamięć tego kraju,
jednego w całym świecie
jak własny dzień…17
materiały
34
Bez historii, mowy, sztuki,
Bez mądrości tej z nauki
naród się zamieni w bezimienny kraj.
Dziś Ojczyzna jest w potrzebie,
czeka ciebie, wierzy w ciebie.
Tysiąc lat historii patrzy w serce twe.
(„Turyści” wstają i odchodzą)
Masz obronić, co najlepsze,
by służyło Polsce jeszcze.
Liczy na twą pomoc dziś Ojczyzna twa,
dziś Ojczyzna twa.18
(Pojawia się czwarty spośród siedmiu obrazów cyklu Kiedy myślę POLSKA…: polska kultura widziana oczami współczesnego młodego człowieka)
Stawecki Z., Nauczmy się na pamięć tego kraju
Grechuta M., Ojczyzna
17
18
2011-12-12 14:40:49
PRZYSTANEK 4: KIEDY MYŚLĘ: ROZMOWY POLAKÓW
(Wchodzi dwóch uczniów: Ojciec i Syn; syn pokazuje bilet lotniczy, rozmawiają. Syn pakuje walizkę – chce wyjechać, ojciec
próbuje go przekonać, by został)
CHÓR (CD 13)
Pytasz mnie: Co właściwie Cię tu trzyma?
Mówisz mi, że nad Polską szare mgły.
Pytasz mnie: czy rodzina, czy dziewczyna?
I cóż ja, i cóż ja odpowiem Ci…
Może to ten szczególny kolor nieba?
Może to tu przeżytych tyle lat?
Może to ten pszeniczny zapach chleba?
Może to pochylone strzechy chat?
Może to przeznaczenie zapisane w gwiazdach ?
Może przed domem ten wiosenny zapach bzu?
Może bociany, co wracają tu do gniazda,
Coś, co każe im powracać tu?19
(Z albumem o Polsce)
Być może, gdzie indziej są ziemie piękniejsze
i noce gwiaździstsze, i ranki jaśniejsze.
Być może, bujniejsza, zieleńsza jest zieleń
i ptaki w gałęziach śpiewają weselej.
Być może, gdzie indziej... lecz sercu jest droższa
piosenka nad Wisłą i piasek Mazowsza.
Być może, być może, że wszystko gdzieś lepsze:
i ptaki, i gwiazdy, i śpiew, i powietrze,
że były gdzieś nawet szczęśliwsze narody
i drzewa wdzięczniejsze od wierzby u wody.20
35
dla nauczycieli
OSOBA 10
materiały
(Ojciec i syn burzliwie rozmawiają)
(Ciąg dalszy rozmowy; syn przynosi walizkę, ojciec tłumaczy mu powody, dla których powinien zostać)
Tutaj jestem, gdzie byłem,
gdzie się urodziłem.
Rosiewicz A., Pytasz mnie
Dobrowolski S.R., Być może
19
20
2011-12-12 14:40:49
Tu się wychowałem
i tutaj zostałem.
Mogłem jechać, wyjechać
i stąd się oddalić,
ale jednak zostałem
z tymi, co zostali.
Może lepiej by było
(kto by to ocenił?),
gdybym rzucił to wszystko,
miejsce bycia zmienił.
dla nauczycieli
Mogłem jechać, wyjechać
i stąd się oddalić,
ale jednak zostałem
z tymi, co zostali.21
(Syn wraca z walizką)
OSOBA 11:
Czy są na świecie kraje,
gdzie wszystko się prostym wydaje:
proste drogi wiodą ku miastom,
dom jest wprost pod szczęśliwą gwiazdą,
prosto z pracy mama wraca do niego,
proste prawa prostych ludzi strzegą,
prosto z okna widzi się sklep,
a w tym sklepie proste mleko, prosty chleb,
ludzie mówią prosto z mostu,
Zwyczajnie.
Nikt nie pyta, czy te proste kraje
mogą, ot tak po prostu, być sobie,
czy też świat musi wpierw stanąć na głowie?22
materiały
36
(Syn pakuje walizkę: sweter, album z fotografiami, ramkę ze zdjęciem rodziny)
(tekst utworu na slajdach 6, 7):
Dzień dobry Polsko,
Dzień dobry Polsko,
Turnau G., Tutaj jestem
Kulmowa J., Czy są proste kraje
21
22
2011-12-12 14:40:49
Ej... Witam Polsko, już siódma rano.
Wstaję, jadę znów zarobić siano.
Czerwony olej diesel tanio kupiony,
Powiedz, dlaczego bez przerwy to samo?
Człowieku, czego byś chciał od razu? Nie ma cudów –
tutaj potrzeba czasu. Wciąż nie mogę zapomnieć obrazu:
ludzi, strachu, broni, gazu…
Proszę, nie da się czekać dłużej,
Szpital? Nie ma terminów, brak łóżek!
Firma? Upadła, przegrała bój z fiskusem!
Nie chcę narzekać. Nie chcę, ale muszę!
(Ojciec ofiarowuje synowi łańcuszek – pamiątkę rodzinną).
Ref.:
Dzień dobry Polsko, odpowiedz mi, kiedy w końcu przyjdą te lepsze dni!
Dzień dobry Polsko, odpowiedz mi, kiedy w końcu przyjdą te lepsze dni!23
(Na lotnisku powracający emigrant z biletem lotniczym w ręce)
37
dla nauczycieli
(Syn z biletem lotniczym odchodzi. Odwraca się. Ojciec dyskretnie ociera łzę)
materiały
Daj spokój, żyj jak dobry obywatel. Narzekasz?
Inni jakoś dają radę!
Ciesz się, masz możliwości, perspektywy.
Przestań kreować wizerunek krzywy!
Jest taki kraj tu nad Wisłą
pod nieba szarym ołowiem,
tu moje imię, nazwisko,
tu w ziemi moi ojcowie.
I chociaż wciąż narzekają, że stąd daleko do świata,
to tylko w tym jednym kraju
potrafię kochać i płakać.
Bo tylko tutaj sprzedają chleb,
który z dzieciństwa pamiętam.
Skrzypi pod nogą wczorajszy śnieg
i najpiękniejsze są święta.
Doniu, Liber, Dzień dobry, Polsko
23
2011-12-12 14:40:49
I choć mnie czasem zalewa krew
i myśli mam niezbadane,
to tutaj wrosłem po wieków wiek
drzewem, którego nie złamiesz.24
OSOBA 12
(dołącza do rozmawiających):
dla nauczycieli
Nad Wisłą kłopoty zostały –
one i tak dojrzeją beze mnie.
Urwałem się z mego dziwnego kraju,
który Ojczyzną zwać na zawsze będę.
(W Sienie) oszaleć można z tęsknoty,
która wciska się mimo woli
i czasem wśród cytryn i cyprysów
chciałbyś dojrzeć pospolity listek topoli.
I na listku tym napisać krótko
słonecznym włoskim atramentem:
Kraju mój, dziwny, kraju mój, dziki na złe i dobre jednak z tobą będę.25
(Wracają razem, ojciec nie kryje radości)
38
materiały
Bo tylko tutaj sprzedają chleb,
który z dzieciństwa pamiętam.
Skrzypi pod nogą wczorajszy śnieg
i najpiękniejsze są święta.
I choć mnie czasem zalewa krew i myśli mam niezbadane,
to tutaj wrosłem po wieków wiek
drzewem, którego nie złamiesz.26
2x
(Syn przeprasza)
Nie gniewaj się na mnie, Polsko, nie gniewaj się .
Ja naprawdę bardzo kocham cię, naprawdę kocham cię.
Więc wybacz mi, Polsko, że spóźniłem się.
Więc wybacz, że na spotkanie spóźniłem się.27
26
27
24
25
Sikorowski A., Moje dwie ojczyzny
Ziemianin A., List ze Sieny
Sikorowski A., Moje dwie ojczyzny
Sztywny Pal Azji, Spotkanie z Polską
2011-12-12 14:40:50
PRZYSTANEK 5: KIEDY MYŚLĘ TO, CO NAJWAŻNIEJSZE
(Wszyscy rozmawiają)
Tak niewiele żądam, tak niewiele pragnę
Tak niewiele widziałem, tak niewiele zobaczę.
Wolność kocham i rozumiem
Wolności oddać nie umiem.28
(Wszyscy rozmawiają. Ojciec rozdaje gazety – tytuły: WOLNOŚĆ, PRAWDA, POLSKA, CZŁOWIEK)
(Aktorzy stoją w różnych kierunkach, czytają gazety i wsłuchują się w głos.
Pojawia się piąty spośród siedmiu obrazów cyklu Kiedy myślę POLSKA…: to, co najważniejsze widziane oczami współczesnego młodego człowieka. )
(nagranie oryginalne CD 22)
„... Musicie wymagać od siebie, nawet gdyby inni od was nie wymagali. Wbrew wszystkim mirażom ułatwionego życia musicie od siebie wymagać, to znaczy właściwie więcej być.”30
39
dla nauczycieli
SŁOWA JANA PAWŁA II do młodzieży
materiały
Dopóki w głowach myśli krążą
niezarażone pogardą
jest święte słowo: wolność,
jest święte słowo: prawda.29
Zespólmy myśli w jedno ognisko,
w jedno ognisko duchy!
Choćby nam kiedyś wraże moce
świat postawiły na głowie,
jest święte słowo: Polska,
jest święte słowo: człowiek!31
(Po chwili schodzą w różnych kierunkach)
28
29
30
31
Chłopcy z Placu Broni, Wolność
Pietrzak J., Święte słowa
Jan Paweł II, Gdańsk, 12 VI 1987
Pietrzak J., Święte słowa
2011-12-12 14:40:50
PRZYSTANEK 6: KIEDY MYŚLĘ: POLACY – TO BRZMI DUMNIE
(Kibice oglądają mecz w atmosferze radości)
dla nauczycieli
CHÓR (CD 25):
Ref.
Biało-czerwony wulkan wybucha.
Wam Polska wierzy i ufa!
Pokażmy światu pazurek,
niech zabrzmi polski Mazurek!
Kibice wasi z zachodu,
północy, południa i wschodu,
w jedności razem czuwają
i z dumą was oglądają.32
(Pojawia się szósty spośród siedmiu obrazów cyklu Kiedy myślę POLSKA…: radość i duma narodowa widziana oczami
współczesnego młodego człowieka. )
OSOBA 13:
Polska leży w Europie.
Polska to jest kraj nad Wisłą.
Polska leży nad Bałtykiem.
I to wszystko? Nie! Nie wszystko!
materiały
40
Polska naszą jest ojczyzną –
tu żyjemy, tu mieszkamy,
tu uczymy się, bawimy
i marzymy, i kochamy.33
OSOBA 14:
Herb, czasami zwany godłem,
to jest wspólny znak rodaków.
Orzeł na czerwonej tarczy
to odwieczny herb Polaków.
Flaga jest symbolem państwa.
Tak wygląda polska flaga –
biały kolor to szlachetność,
czerwień – męstwo i odwaga.34
(Wchodzą siatkarz, piłkarz, narciarz, wioślarz i stają na podium)
Szreder Z., Białoczerwoni
Strzałkowska M., Polska
34
Jw.
32
33
2011-12-12 14:40:50
CHÓR (CD 26):
Ref. Biało-czerwony wulkan wybucha.
Wam Polska wierzy i ufa!
Pokażmy światu pazurek,
niech zabrzmi polski Mazurek!
2x
Kibice wasi z zachodu,
północy, południa i wschodu,
w jedności razem czuwają
i z dumą was oglądają.35
PRZYSTANEK 7 – RADOSNY: KIEDY MYŚLĘ MOJE MIEJSCE NA ZIEMI
CHÓR (CD 28)
tekst utworu na slajdach 12, 13)
41
dla nauczycieli
Nad pastwiskami ciągnący dym,
wierzby jak mary w welonach mgły.
Tu krzyż przydrożny,
tam święty gaj –
jest takie miejsce,
taki kraj.
materiały
Jest takie miejsce u zbiegu dróg,
gdzie się spotyka z zachodem wschód,
nasz pępek świata,
nasz biedny raj...
Jest takie miejsce,
taki kraj.
Nadziei uczą ci, co na stos
potrafią rzucić swój życia los
za ojców groby,
za Trzeci Maj –
jest takie miejsce,
taki kraj.
Z pokoleń trudu, z ofiarnej krwi
zwycięskiej chwały nadeszły dni.
Dopomóż, Boże,
i wytrwać daj!
Tu nasze miejsce,
to nasz kraj!36
Szreder Z., Białoczerwoni
Pietrzak J., Taki kraj
35
36
2011-12-12 14:40:50
(Wchodzi OSOBA 1 i klasa I)
I KLASA (CD 29)
Jesteśmy Polakami: i ty, i ja, i brat.
Jesteśmy Polakami, wie o tym cały świat.
Jesteśmy Polakami, czyś duży, czy też mały.
Jesteśmy Polakami – nasz znak to Orzeł Biały.
Jesteśmy Polakami…
Czy mieszkasz w Krakowie, Łodzi czy w Warszawie,
Wrocławiu, Poznaniu, Katowicach, Mławie,
nad morzem, nad rzeką, czy kwiecień to, czy maj –
Jest jedno, co nas łączy – to nasz rodzinny kraj.
dla nauczycieli
Mój dziadek był żołnierzem, o polską walczył ziemię.
Mój tata jest pediatrą, leczy młodsze pokolenie,
a mama uczy w szkole historii i polskiego,
byś nigdy nie zapomniał o kraju swym, kolego.
42
materiały
Mam ciocię w Ameryce, pradziadka mam w Australii –
emigrowali z Polski, gdy byli bardzo mali.
I ciocia, i pradziadek, dziś każdy o tym wie,
są nadal Polakami. Powtórzmy zatem , że
Jesteśmy Polakami…37
(Pojawia się siódmy spośród siedmiu obrazów cyklu Kiedy myślę POLSKA…: wielkie biało-czerwone serce wykonane przez
pierwszoklasistów.
Wszyscy uczestniczący w programie uczniowie wchodzą na scenę)
(tekst utworu na slajdach 14, 15, 16, 17)
Dziś są Twoje urodziny,
mimo złej pamięci wiem.
Wybacz, że nie śpiewam „Sto lat”, ale cóż
z moim głosem lepiej nie.
Zwoźniak A., Jesteśmy Polakami
37
2011-12-12 14:40:50
Dziś są Twoje urodziny –
taki ważny, zwykły dzień.
Może razem pomilczymy parę chwil
O tym, że nam nie jest źle.
Pomilczymy na TAK,
o nadziejach i łzach,
aby nasz mały dom
miał więcej dobrych stron.
Dziś są Twoje urodziny,
ktoś zadzwoni, przyjdzie ktoś.
Ale zanim wielki hałas zrobi świat,
tak zwyczajnie ze mną w ciszy bądź.
(Wniesiony zostaje urodzinowy tort. 90 ozdabiających go lizaków w kształcie serduszek to słodki upominek z okazji 90.
rocznicy odzyskania niepodległości)
Dziś są Twoje urodziny –
o czym milczę, powiem Ci.
Milczę o tym, aby całe życie Twe
zawsze tak pachniało jak te bzy.
43
dla nauczycieli
Pomilczymy na TAK,
o nadziejach i łzach,
aby nasz mały dom
miał więcej dobrych stron.
materiały
Niech Twe życie cię nie zdradzi,
no bo ludzie... – sama wiesz.
Może razem pomilczymy o tym, by
jeśli ma być źle, to trochę źle.
To milczenie, wiesz,
moim „Sto lat” jest.
Dziś są urodziny Twe.38
Rynkowski R., Urodziny
38
2011-12-12 14:40:50
Szkoła Podstawowa Nr 82
Opracowanie: Teresa Pancewicz
„POCIĄG DO WOLNOŚCI”
– scenariusz uroczystości z okazji 11 XI
dla nauczycieli
Scenografia i występujące osoby
materiały
44
Scenografia – stacje kolejowe (4):
• I. Niewola;
• II. Powstania: kościuszkowskie, listopadowe i styczniowe;
• III. Pierwsza wojna światowa;
• IV. Wolność.
Pod napisami z nazwami stacji siedzą w grupach uczniowie, między stacjami makiety wagonów i czoło lokomotywy z napisem ,,Pociąg do wolności”; dwoje uczniów w czapkach kolejarzy
i z kolejarskimi lizakami w rękach. W tle stacji tablice z napisami:
ʱʱ Ad. I – 1791 – Konstytucja 3 Maja, rozbiory 1772, 1793, 1795; Pomorze, Białoruś, Ukraina, Toruń,
Gdańsk, Wielkopolska, Mazowsze. Ponadto: kajdany, łańcuchy itp. symbole niewoli; 1797 – powstanie ,,Mazurka Dąbrowskiego”,
ʱʱ Ad. II – 1794 – kościuszkowskie, 1830 – listopadowe, 1864 – styczniowe; Tadeusz Kościuszko,
Józef Bem, Piotr Wysocki, Jan Kiliński,
ʱʱ Ad III – I Brygada Legionów Polskich z Józefem Piłsudskim, Armia Polska (Błękitna) z Józefem
Hallerem; portrety wymienionych wodzów
ʱʱ Ad. IV – 11 Listopada 1918 r. odzyskanie niepodległości przez Polskę. Napis biało-czerwony;
obok tablicy postument ze zniczem.
Równolegle nad stacjami prezentacja multimedialna – wielcy bojownicy o wolność Polski.
Uczestnicy:
PI, PII – Przewodnicy oprowadzający po stacjach historii – kolejarze;
R – recytatorzy – dziesięciu uczniów;
U – Uczniowie – pięciu uczniów-narratorów.
PRZEBIEG:
(Widzowie siedzą na sali widowiskowej, w głębi rozlega się piosenka ,,Żeby Polska, (...) była Polską”)
Z głębi dziejów, z krain mrocznych,
Puszcz odwiecznych, pól i stepów,
Nasz rodowód, nasz początek,
Hen od Piasta, Kraka, Lecha.
Długi łańcuch ludzkich istnień
Połączonych myślą prostą.
2011-12-12 14:40:50
Żeby Polska, żeby Polska!
Żeby Polska była Polską!1
Przewodnik I
,,Żeby Polska była Polską” przez 123 lata niewoli walczyły całe pokolenia Polaków. To im od 11
listopada 1918 r. zawdzięczamy wolność, poczucie dumy narodowej, możliwość pielęgnowania polskich tradycji oraz honorowania bohaterów. Dziś ojczyzna oczekuje od nas tego, co najważniejsze – pamięci o jej wielkich synach i miłości do ziemi ojczystej.
45
dla nauczycieli
(PI i PII ubierają czapki kolejarzy)
materiały
Recytator 1
Opowiedz nam, moja ojczyzno
jak matka dzieciom ciekawym
o latach znaczonych blizną
na wiekach chwały i sławy.
O wojach Mieszka nam powiedz,
o słupach nad Odrą stawianych
niech niesie twoją opowieść
wiatr halny i morskie szkwały. (...)
Wytłumacz nam, tak jak umiesz,
skąd czerwień i biel sztandarów,
niech ludzie żyją tu w dumie,
że taki wydał ich naród.
A jeśli wielka historia
i dla nas ma trochę miejsca,
bądź z wiernych mi najwierniejsza
i mnie weź sobie do serca.2
PI
Jakie były ojczyzny losu koleje,
jakie Polska przeżyła dzieje,
jak bardzo pragnęła wolności,
niech wam pokaże
krótka podróż do przeszłości.
STACJA: NIEWOLA
Przy stacji Niewola – uczniowie stoją, siedzą, sprawiają wrażenie oczekujących, smutnych; w tle napis z nazwą stacji Niewola oraz tablica z datami rozbiorów, grabionymi ziemiami, kajdanami itp. (por. scenografia).
PII
W niewoli Polska legła przez wrogów rozgrabiona
Złotą wolność straciła, prześladowaniami trapiona.
Szczepkowski J., Opowiedz nam Ojczyzno
1
2
2011-12-12 14:40:50
Rozgrabili naszą ziemię zachłanni sąsiedzi:
na południu – Austriak,
Prusak – na zachodzie,
Rosjanin zaś na wschodzie,
Chcą cię oto zniszczyć
Polski, pradawny narodzie!
Uczeń 1
Jest rok 1772 Prusy, Rosja i Austria sięgają po polskie ziemie w chwili, gdy Rzeczpospolita jest
osłabiona, nie ma wielkiej armii, nie może się bronić. Nie pomaga opór garstki posłów na sejm
rozbiorowy z Rejtanem na czele. Tracimy znaczną część Pomorza, Białorusi, Ukrainy, Małopolski.
dla nauczycieli
(tu U1 odrywa karty z nazwami grabionych ziem)
materiały
46
A jednak znajdują się w kraju oświeceni patrioci, którzy podejmują próby naprawy Rzeczpospolitej w ramach Sejmu Czteroletniego – Hugo Kołłątaj, Stanisław Staszic i inni pragną podtrzymać w Polakach nadzieję na przyszłość. Biskup Ignacy Krasicki tęsknotę za wolnością wyraził w bajce:
R2
,,Czemu płaczesz?” – staremu mówił czyżyk młody.
,,Lepsze masz teraz w klatce niż w polu wygody.”
,,Tyś w niej zrodzon” – rzekł stary. – ,,Przeto ci wybaczę.
Jam był wolny, dziś w klatce i dlatego płaczę.”
U2
Na nic się jednak zdały starania patriotów. Prusy i Rosja dokonały w roku 1793 drugiego rozbioru Polski. Okroiły jej terytorium o Toruń, Gdańsk, Wielkopolskę i Mazowsze (U2 odrywa karty
z nazwami wymienianych ziem.) Dwa lata później w roku 1995 Rzeczpospolita została rozgrabiona ostatecznie – zniknęła z map Europy na 123 lata. Kraju więc nie było, ale naród pozostał!
R3
O Polsko! Święte Twe imię
Po cichu i po kryjomu
Z trwogą za siebie i innych
Szeptano w ojców mych domach
Prawdziwe jakieś nieprawdy
Opowiadano o Tobie
Mówiono, że jesteś świętą
Mówiono, że leżysz w grobie. (…)
Ojczyzno moja, na końcuś upadła!
Zamożna kiedyś i w sławę, i w siłę!
2011-12-12 14:40:50
Ta co od morza, aż do morza władała,
Kawałka ziemi nie ma na mogiłę!3
PII
W stacji Niewola na długo przystanął pociąg ojczyzny,
Choć Polacy nie szczędzili dla niej krwi, cierpień i blizny.
R4
Święta miłości kochanej ojczyzny
Czują cię tylko umysły poczciwe.
Dla ciebie zjadłe smakują trucizny,
Dla ciebie pęta, więzy niezelżywe.
Kształcisz kalectwo przez chwalebne blizny
Gnieździsz w umyśle rozkoszy prawdziwe.
Byle cię można wspomóc, byle wspierać,
Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać.4
(PI i PII prowadzą pozostałych powoli do stacji powstania: na tablicach daty i nazwy powstań oraz ważne wydarzenia – bitwa pod Racławicami, Wawrem, Olszynką Grochowską, itp.)
materiały
PI
Walczyli za Polskę, nie bacząc na potęgę wrogów i własne cierpienia.
47
STACJA: POWSTANIA: KOŚCIUSZKOWSKIE, LISTOPADOWE, STYCZNIOWE
W otwartych bojach, potyczkach
w codziennej modlitwie i pracy
pielęgnowali polskość
nawet najmłodsi Polacy.
dla nauczycieli
W powstaniach wielu dla Polski
złożyli życie w ofierze
bohaterowie ojczyzny,
którzy kochali ją szczerze. R5, 6
– Kto ty jesteś?
– Polak mały…5
U3
W 1794 r. w serca Polaków wstąpiła otucha – na krakowskim rynku stawił się Tadeusz Kościuszko, który ogłosił powstańczą walkę o przywrócenie wolności ojczyźnie. Sam jako naczelnik złożył przysięgę na wierność Polsce i narodowi. Niestety, nie udało się pokonać wrogów mimo
zaangażowania w walkę całego społeczeństwa. Odwaga Tadeusza Kościuszki, Józefa Bema,
szewca Jana Kilińskiego czy chłopa Bartosza Głowackiego rozpalała jednak i wyobraźnię, i serca organizatorów następnych zrywów narodowych.
Słoński E., Polska w niewoli
Krasicki I., Hymn do miłości Ojczyzny
5
Bełza W., Katechizm polskiego dziecka
3
4
2011-12-12 14:40:50
(Wszyscy śpiewają, stojąc, do podkładu muzycznego ,,Warszawiankę”)
Oto dziś dzień krwi i chwały
Oby dniem wskrzeszenia był.
W Gwiazdę Francji Orzeł Biały
Patrząc, lot swój w niebo wzbił.
A nadzieją podniecany,
Woła na nas z górnych stron:
Powstań Polsko, skrusz kajdany,
Dziś twój triumf albo zgon.
Hej, kto Polak na bagnety!
Żyj swobodo, Polsko żyj!
Takim hasłem cnej podniety,
Trąbo nasza wrogom grzmij!6
x2
dla nauczycieli
PII
W roku 1831 wybuchło w Warszawie powstanie listopadowe, a w 1864 styczniowe. Oba zakończyły się klęskami, ale ukazały męstwo i determinację Polaków znanych, takich jak gen. Jan
Henryk Dąbrowski, Józef Wybicki, Józef Poniatowski czy Piotr Wysocki, jak i tych bezimiennych.
PI
Wielu patriotów musiało opuścić kraj ojczysty opanowany przez zaborców, którzy prześladowali Polaków, np. wywożąc ich na Sybir, gdzie wycieńczał ich głód, mróz i tęsknota.
48
materiały
R7
Do kraju tego, gdzie kruszynę chleba
Podnoszą z ziemi przez uszanowanie
Dla darów nieba... Tęskno mi, Panie.
Do kraju tego, gdzie winą jest dużą
Popsować gniazdo na gruszy bocianie,
Bo wszystkim służą... Tęskno mi, Panie.
Do kraju tego, gdzie pierwsze ukłony
Są jak odwieczne Chrystusa wyznanie:
„Bądź pochwalony”... Tęskno mi, Panie. (…)7
PI
(kontynuuje)
Nigdy się jednak nie poddali ani rusyfikacji, ani germanizacji. Przyrzekali:
(Śpiew: wszyscy śpiewają w postawie zasadniczej z ręką na sercu ,,Rotę”8)
Sienkiewicz K., Oto dziś dzień Krwi i Chwały
Norwid C.K., Moja piosnka
8
Konopnicka M., Rota
6
7
2011-12-12 14:40:50
U4
Inni przystąpili do Napoleona – cesarza Francuzów – i w Legionach Polskich walczyli o swoją
ojczyznę. To tu powstał nasz hymn narodowy znany wówczas jako pieśń legionistów. Już wtedy mazur dodawał Polakom odwagi, koił tęsknotę i budził nadzieję. Historia prowadziła zaś do
wybuchu w roku 1914 wielkiej, światowej wojny.
(PI i PII prowadzą do stacji I wojna)
STACJA: I WOJNA ŚWIATOWA
(w tle tablica z napisami: I Brygada Legionów Polskich pod dowództwem Józefa Piłsudskiego, Armia Polska we Francji pod
wodzą Józefa Hallera)
R8
O Panie, który jesteś w niebie
Wyciągnij sprawiedliwą dłoń
Wołamy z wszystkich stron do ciebie
O polski kraj, o polską broń.
49
dla nauczycieli
O Panie, skrusz ten miecz, co siecze kraj,
Do wolnej Polski nam powrócić daj,
By stał się twierdzą nowej siły
Nasz dom, nasz kraj.
Sto lat niewoli znieśliśmy w pokorze,
Wyzuci z ziemi, pogardą karmieni.
Twa sprawiedliwość wszystko zwrócić może,
Twoja opatrzność zło w dobro przemieni.
Niech nasza Polska wśród narodów stanie.
Dzielna i mądra, jednością złączona,
O to Cię prosim z głębi duszy Panie.
Ojcowskie wyciągnij ku nam ramiona.9
materiały
PII
Wiara w lepszy los zagrzewała Polaków ze wszystkich zaborów do walki o Polskę na frontach
I wojny światowej. W 1914 roku Józef Piłsudski zaczyna tworzyć Legiony Polskie, miejscem powołania oddziałów polskich staje się też Francja, w której powstawała pod dowództwem generała Józefa Hallera Armia Polska, zwana Błękitną. Dowódcy pragnęli zwrócić uwagę świata na
kwestię odzyskania niepodległości przez Polskę. Żołnierze walczyli i modlili się:
PI
I Brygada Legionów Polskich zagrzewała się do walki pieśnią;
(Śpiew wszystkich zebranych do podkładu muzycznego: ,,My pierwsza brygada”)
Bocheńska H., Modlitwa o Polskę
9
2011-12-12 14:40:51
PII
Odwaga, męstwo i upór Polaków zaowocowały w końcu dotarciem do stacji Wolność! 11 listopada 1918 roku odzyskaliśmy niepodległość, a Rzeczpospolita powróciła na mapę Europy. Józef Piłsudski podjął trudne dzieło odbudowy państwowości polskiej. Polacy znaleźli się we własnym domu!
(PI i PII prowadzą do stacji Wolność: wszyscy są radośni i szczęśliwi)
STACJA WOLNOŚĆ
(Na tablicy biało-czerwony napis: 11 listopada 1918 r. Polska odzyskała niepodległość; portrety Piłsudskiego i Hallera – por.
scenografia)
dla nauczycieli
PI
W historii Polski, tak się składa,
Był kiedyś ponad wiek niewoli;
Jedenastego listopada
Nasz kraj z niewoli się wyzwolił.
I wtedy myśl powstała taka,
By przez szacunek dla przeszłości,
Ten dzień na zawsze dla Polaka,
pozostał Dniem Niepodległości.10
U5
Aby człowiek wiedział, dokąd zmierza, musi wiedzieć, skąd pochodzi.
Naród bez historii błądzi jak człowiek bez pamięci.
materiały
50
R9
Zanim ci, synku, w literach
Treść drukowaną obnażę,
Będę jak księgi otwierał
Wszystkie wojenne cmentarze.
Wszystkie po polach mogiły,
Nauczę czytać jak nuty,
Abyś z nich czerpał swe siły
Do dalszej w życiu marszruty.
Pokażę ci rany skryte,
Głębokie na twarzach blizny
I z nich cię będę jak liter
Uczył imienia ojczyzny.11
Brykczyński M., 11 listopada
Piechal M., Alfabet
10
11
2011-12-12 14:40:51
PI
Ojczyzna to także nasz hymn narodowy i pamięć o bohaterach, dla których zapalamy dziś w dowód uznania symboliczny znicz pamięci.
(PII zapala wielki znicz ustawiony obok tablicy z biało-czerwonym napisem)
Baczność! Do pieśni!
(Widownia wstaje i śpiewa hymn ,,Mazurek Dąbrowskiego”)
Spocznij!
R10
Ojczyzna zwykłe słowo,
A tyle znaczy (...)
Ojczyzna – to czas dawny, Ojczyzna – to czas bliski
To miły dom rodzinny i matki oczy jasne
Ojczyzna – to jest mowa znajoma od kołyski
Ojczyzna – to my sami, to serca nasze własne.12
51
dla nauczycieli
Ojczyzna – to wsie, miasta, ulice i stadiony
I wszystkie polskie huty. I wszystkie polskie szkoły
To porty i okręty, i morza brzeg zielony –
To zwykły dzień roboczy i święta dzień wesoły.
materiały
Ojczyzna – to jabłonie kwiatami obsypane
I modne chabry w zbożu i jasny śpiew skowronka
I srebnołuskie fale, odrzańskie i wiślane
Skalista grań tatrzańska i mazowiecka łąka (...)
U1
My mamy dziś szczęście dorastać w wolnym kraju. Pamiętamy jednak o tym, że przodkom winniśmy pamięć, a ojczyźnie – miłość.
(Wszyscy uczestnicy uroczystości śpiewają)
Ja to mam szczęście,
że w tym momencie
żyć mi przyszło
w kraju nad Wisłą,
ja to mam szczęście. (3x od śpiewu cichego do głośnego; w trzecim wykonaniu ,,my” zamiast ,,ja”)
Skarga P., Modlitwa za Ojczyznę
12
2011-12-12 14:40:51
Gimnazjum nr 5 we Wrocławiu
Opracowanie: Andżelina Sromek
Festyn Wolności
dla nauczycieli
Proponuję zabawę, w której uczniowie będą mieli możliwość poznania różnych znaczeń słowa wolność przy wykorzystaniu inwencji twórczej.
W zabawie mogą wziąć udział zespół klasowy, przedstawiciele klas – do poszczególnych zadań należy wytypować zespoły.
materiały
52
I. KONKURS NA „PATRIOTYCZNE CIASTO“ ORAZ JEGO ORYGINALNĄ NAZWĘ
Jedyna propozycja, która musi być wcześniej ogłoszona.
Każdy zespół przygotowuje coś słodkiego w konwencji patriotycznej: ciasto, ciastka, własnoręcznie wykonane cukierki (ocenie będzie podlegało uwzględnienie akcentów patriotycznych
np. ciasto w kolorach biało-czerwonych, symbole narodowe), nadając jednocześnie stosowną
nazwę.
Należy powołać jury, które dokona oceny, nagradzając zgłoszone „wypieki”. Proponuję wykonanie kotylionów w konwencji narodowej.
II. BUDUJEMY „POMNIK WOLNOŚCI”
Amerykanie posiadają własną „Statuę Wolności”. Zbudujmy nasz własny symbol wolności.
Potrzebne będą: kartony w różnych rozmiarach, klej, taśma klejąca, nożyczki, kolorowe kartki
papieru.
Zadaniem uczniów jest w stworzenie w określonym czasie „pomnika wolności”.
III. KU WOLNOŚCI
Gołąb jest jednym z symboli wolności. Zadaniem uczniów jest wykonanie w konkretnym czasie jak największej liczby gołębi z papieru, posługując się sztuką origami. Dodatkowo proponujemy także ogłosić konkurs na najpiękniejszego gołębia. Na zakończenie konkursów możemy
„wypuścić” jednego z nich.
Potrzebne będą: instrukcje origami dla każdego zespołu, kolorowe papiery, nożyczki, kolorowe mazaki.
IV. NA SKRZYDŁACH WOLNOŚCI
Ikar próbował wyzwolić się z niewoli na skrzydłach. Naszymi skrzydłami będzie rakieta. Każda
grupa ma za zadanie wykonać model „rakiety”. Następnie urządzamy „wyścigi rakiet”.
Ze względów organizacyjnych rakiety nie muszą być puszczane jednocześnie. Można każdą
puszczać oddzielnie i mierzyć odległość.
2011-12-12 14:40:51
Zespół Szkół Teleinformatycznych i Elektronicznych we Wrocławiu
Opracowanie:
Jolanta Trzebniak
Radosne obchody Święta Niepodległości
– projekt do realizacji przez Samorząd Szkolny
w gimnazum lub szkole ponadgimnazjalnej
Cele główne:
•
•
przedstawienie uczniom najważniejszych wydarzeń związanych z odzyskaniem przez Polskę Niepodległości
kształtowanie wśród uczniów postaw patriotycznych
Cele szczegółowe (uczniowskie):
doskonalą umiejętność obsługi komputera
korzystają z różnych źródeł wiedzy
promują własne pomysły
współdziałają w grupie
Czas trwania
Poziom kształcenia
klasa trzecia
Koordynator
opiekun samorządu szkolnego
53
dla nauczycieli
ok. 6 tygodni
materiały
•
•
•
•
Zasoby
biblioteka szkolna, pracownie komputerowe, wsparcie ze strony wychowawców klas
Uwagi
Projekt należy rozpocząć zaraz po wyborze nowego samorządu. Ze względów organizacyjnych należy o jego realizacji powiadomić dyrektora szkoły. W przygotowanie projektu powinno być zaangażowanych co najmniej 6 klas. Może on być np. elementem całorocznej rywalizacji między klasami. Zarząd samorządu wraz z koordynatorem czuwają nad sprawnym przebiegiem prac.
2011-12-12 14:40:51
PRZEBIEG:
CELE SZCZEGÓŁOWE
FORMY RYWALIZACJI
UWAGI
DLA NAUCZYCIELA
1
Podjęcie przez samorząd
szkolny decyzji o realizacji
projektu „Radosne
Obchody Święta
Niepodległości“
Doskonalenie
umiejętności
dyskutowania
oraz argumentowania
własnego zdania
Dyskusja nad projektem
Wybranie klas
uczestniczących
w projekcie
Wyznaczenie liderów
odpowiedzialnych
za kontakt
z koordynatorem
Uczniowie mogą
rozszerzyć projekt
o własne pomysły
2
Przydział zadań
poszczegółnym klasom
(zał. 1)
Zapoznanie uczniów
z bibliografią (zał. 2)
Kształtowanie
umiejętności
dochodzenia
do kompromisu
Spotkanie koordynatora
z liderami, wyznaczenie
terminów składania
relacji z postępów prac
Nauczyciel powinien
czuwać nad sprawnym
przebiegiem tego
etapu projektu. Należy
dostosować zadania
do możliwości klas
Należy dbać
o terminowość
zadań. Nauczyciel
wprowadza poprawki
merytoryczne
i organizacyjne
do planów
przedstawionych przez
klasy
dla nauczycieli
LP.
3
Klasy przygotowują
projekty działań,
a liderzy konsultują je
z koordynatorem
Wzmacnianie
kreatywności uczniów
Po konsultacji
z wychowawcami
można dać klasom
czas na planowanie
np. w ramach godzin
wychowawczych
4
Uczniowie przystępują
do realizacji projektu
(czas 15.09–15.10)
Doskonalenie
umiejętności
korzystania z różnych
źródeł informacji oraz
obsługi komputera
Liderzy raz w tygodniu
relacjonują postęp prac
Nauczyciel kontroluje
postępy prac oraz
konsultuje ewentualne
niejasności
Doskonalenie
umiejętności
promowania własnych
pomysłów
Wyrabianie zmysłu
estetycznego
Akcja plakatowa
informująca
o uroczystościach. Należy
pamiętać o plakacie
informującym rodziców.
Przygotowanie informacji
na stronę internetową
szkoły i do radiowęzła.
Przygotowanie zaproszeń
dla specjalnych gości
(dyrektor, nauczyciele,
przestawiciele Związku
Kombatantów)
Nauczyciel jest
pośrednikiem między
uczniami i innymi
nauczycielami
materiały
54
ZADANIA
5
Przygotowanie
do prezentacji projektu
2011-12-12 14:40:51
6
Prezentacja projektu
Doskonalenie
umiejętności
autoprezentacji
Umiejętność pracy
w grupie
Dzień przed prezentacją
klasa B rozdaje
w szkole gazetkę
okolicznościową.
Klasy kolejno
uczestniczą w wernisażu
wystawy klasy D.
11 XI – prezentacja
projektu (2 godz.
lekcyjne):
–przedstawienie
–quiz
–przegląd piosenki
W prezentacji projektu
11 XI uczestniczą
wszystkie klasy
zaangażowane
w jego realizację
kryteria oceny
ewaluacja projektu
55
dla nauczycieli
ewaluacja w klasach – uczniowie wypełniają anonimową ankietę (zał. 3). Następnie ewaluacji,
na podstawie zgromadzonego materiału, dokonuje zarząd samorządu szkolnego wspólnie
z koordynatorem. Uczniowie zastanawiają się, czy wszystkie cele projektu udało im się zrealizować. Szukają mocnych i słabych stron projektu. Ewentualne błędy trzeba będzie wyeliminować przy następnym tak dużym przedsięwzięciu.
materiały
pomysłowość, wkład pracy, aktywność poszczególnych członków grupy, estetyka, terminowość działań. Można dokonać oceny projektu na podstawie sprawozdań liderów grup oraz wychowawców klas, którzy czuwają nad przebiegiem prac. Po wspólnej naradzie przyznajemy dodatkowe punkty klasom w ogólnoszkolnej rywalizacji.
Załącznik 1
Klasa A
Przygotujcie blog lub stronę internetową dotyczącą realizacji projektu. Po konsultacji z koordynatorem wasza praca zostanie dodana do strony internetowej szkoły. Powinniście w niej umieścić np.:
• krótkie wyjaśnienie dotyczące święta niepodległości
• charakterystykę samego projektu
• zdjęcia dotyczące postępu prac klas B, C, D, E w formie prezentacji
• artykuły opisujące postęp prac nad projektem
Po zakończeniu działań (do 5.11) przeprowadźcie w szkole promocję waszej pracy (plakaty, informacja do gazetki szkolnej, radiowęzeł itp. do 11 XI).
2011-12-12 14:40:51
dla nauczycieli
Klasa B
Przygotujcie gazetkę okolicznościową dotyczącą realizacji projektu. Praca powinna być wykonana w jednym z najbardziej dostępnych programów komputerowych umożliwiających składanie tekstu (np. Publisher). W gazetce możecie umieścić np.:
• krótkie wyjaśnienia znaczenia Święta Niepodległości
• wiersze rysunki związane z niepodległością (można wcześniej ogłosić konkurs)
• charakterystykę samego projektu
• zdjęcia dotyczące postępu prac klas B, C, D, E
• artykuły opisujące postęp prac nad projektem
Po zakończeniu działań (do 5 XI) przeprowadźcie w szkole promocję waszej pracy (plakaty, informacje), zastanówcie się nad możliwością zgromadzenia środków na powielenie gazetki w co
najmniej 100 egzemplarzach.
materiały
56
Klasa C
Przygotujcie Przegląd Piosenki Patriotycznej w formie konkursu. Ogłoście go na terenie szkoły. Opracujcie regulamin konkursu, wybierzcie jury. Wykonawców można podzielić na kategorie (np. soliści i zespoły). Przygotujcie prezentację multimedialną, która będzie stanowiła
scenografię podczas konkursu. Przygotujcie wiązankę pieśni patriotycznych, które mogą być
przerywnikami między wykonawcami. W dzień prezentacji musicie przygotować krzesła dla
widowni. Wybierzcie fotoreportera, który sfotografuje przegląd oraz konferansjera. Zdjęcia zostaną umieszczone na stronie internetowej szkoły. Zastanówcie się nad formą nagród. Może
znajdziecie sponsora, który wam pomoże?
Klasa D
Przygotujcie „Galerię bohaterów okresu niepodległości“. Ogłoście konkurs plastyczny na terenie szkoły. Opracujcie regulamin konkursu, wybierzcie jury. Prace można oceniać w kilku kategoriach, np. malarstwo, grafika, rzeźba. Przygotujcie wiązankę pieśni patriotycznych, które
mogą stanowić nastrojowe tło w czasie zwiedzania wystawy. Zadbajcie o odpowiednią estetyczną oprawę prac (np. ramki). Przygotujcie katalog wystawy w formie folderu. Zastanówcie
się nad rodzajem nagród. Może znajdziecie sponsora, który wam pomoże? Tak jak na każdym
wernisażu przygotujcie skromny poczęstunek dla gości.
Klasa E
Przygotujcie montaż słowno-muzyczny (ok. 10 min). Zastanówcie się nad doborem pieśni
i wierszy. Może przygotujecie własną scenkę związaną ze współczesnym patriotyzmem?
Nie zapominajcie o scenografii i kostiumach. Wybierzcie fotoreportera, który sfotografuje przegląd. Zdjęcia zostaną umieszczone na stronie internetowej szkoły.
Klasa F
Przygotujcie quiz dotyczący życia Józefa Piłsudskiego oraz okresu niepodległości. Opracujcie
zestawy pytań i zadań oraz regulamin. W zabawie będą uczestniczyć przedstawiciele klas A-E.
Wybierzcie jury. Zastanówcie się nad formą nagród. Może znajdziecie sponsora, który wam pomoże?
2011-12-12 14:40:51
Załącznik 2
Załącznik 2
http:wikipedia.org/wiki/narodowe/_święto Niepodległości_ wikipedia org/wiki
http:pl.wikipedia.org./wiki/Józef Piłsudski
http:wikisource.org.wiki
Ankieta ewaluacyjna
tak
nie
nie wiem
Czy udział w projekcie spełnił Twoje oczekiwania?
Czy zaangażowałbyś się w podobne przedsięwzięcie po raz drugi?
Oceń swój udział w realizacji zadań klasy w skali 1–6
Czy mogłeś liczyć na wsparcie opiekuna projektu?
Oceń trudność zadań w skali 1–6.
materiały
57
dla nauczycieli
2011-12-12 14:40:51
Wrocławskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli
Autorki konkursów:
Ewa Skrzywanek i Małgorzata Olewińska-Syta
Konkursy dla uczniów i nauczycieli wrocławskich szkół
w ramach Radosnych obchodów Święta Niepodległości
w latach 2002–2011
dla nauczycieli
2002 r.
• Konkurs na „Scenariusz Radosnych Obchodów Święta Niepodległości”.
• Konkurs plastyczny „Wąsy marszałka Piłsudskiego”.
materiały
58
2003 r.
• Konkurs plastyczny na plakat „W rocznicę niepodległości”.
• Konkurs literacki „Życzenia dla Polski”.
2004 r.
• Konkurs plastyczny dla przedszkolaków „Kasztanka Józefa Piłsudskiego – z kasztanów”.
• Konkurs literacko-plastyczny „Najpiękniejsze Karty Polskiej Historii”.
• Konkurs historyczny „Polacy w najważniejszych wydarzeniach kształtujących świat i Europę w XX
wieku”.
• Konkurs dla nauczycieli na „Projekt działań edukacyjnych dotyczących patriotyzmu w szkole”.
2005 r.
• Konkurs plastyczny dla przedszkolaków „Orzeł Biały – Nasze Godło Narodowe”.
• Konkurs literacko-plastyczny dla uczniów szkół podstawowych „Kartka z pamiętnika pradziadka”.
• Konkurs literacki dla uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych „Limeryki o święcie niepodległości”.
2006 r.
• Konkurs plastyczny dla przedszkolaków i uczniów szkół podstawowych „Szabla polska”
• Konkurs literacko-plastyczny dla przedszkolaków, uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych „Ilustracje do polskich pieśni legionowych”. Uczeń wybiera jedną pieśń, cytuje fragment i bogato ilustruje.
• Konkurs literacki dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, temat do wyboru:
ʱʱ Odnieś się do słów Cypriana Kamila Norwida „Polska to wielki zbiorowy obowiązek”.
ʱʱ Jak się kształtowało rozumienie patriotyzmu w pokoleniach – Twojego dziadka, Twojego ojca,
w Twoim?”
ʱʱ Sporządź własną antologię (do pięciu pozycji) tekstów literackich dotyczących patriotyzmu. Uzasadnij swój wybór.
ʱʱ Napisz list do przyjaciela, który opuścił Polskę, nakłaniając go do powrotu do kraju. Wskaż argumenty, które mogłyby go przekonać do zmiany decyzji.
2011-12-12 14:40:51
2007 r.
• Konkurs plastyczny dla przedszkoli, uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych „Wąsy Marszałka Piłsudskiego – reaktywacja”.
• Konkurs literacko-plastyczny dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych:
ʱʱ „Pozdrawiam Cię z okazji Święta Niepodległości” – Pocztówka okolicznościowa na Święto Niepodległości.
ʱʱ Folder „Moja Ojczyzna – Polska“.
• Konkurs litracki dla szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, temat do wyboru:
ʱʱ „Polskie symbole patriotyzmu“.
ʱʱ „Polska, Ojczyzna – to ważne słowa“.
2008 r.
• Konkurs plastyczny dla przedszkolaków, uczniów szkół podstawowych „Serce dla Polski”
• Folder „Spotkajmy się w Polsce“.
• Konkurs plastyczny dla szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych „Plakat w 90. rocznicę Niepodległości“.
59
dla nauczycieli
2010 r.
• Konkurs plastyczny dla przedszkolaków i uczniów szkół podstawowych klas 1–3, MDK „Jestem
szczęśliwy, że mieszkam w Polsce!“.
• Dla uczniów klas 4–6 szkół podstawowych, gimnazjów, ponadgimnazjalnych, MDK „Marszałek
Piłsudski we współczesnych dekoracjach“.
• Konkurs literacki dla uczniów klas 4–6 szkół podstawowych, gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych „Dla Polski warto pracować“ – rozwiń myśl Władysława Stasiaka; wrocławianina, historyka,
szefa kancelarii Prezydenta RP, tragicznie zmarłego w katastrofie smoleńskiej.
• Konkurs dla szkolnych kabaretów i grup teatralnych „Święto Niepodległości na wesoło“.
materiały
2009 r.
• Konkursy plastyczne dla przedszkolaków i uczniów szkół podstawowych kl. 1–3 „Polsko podaruję Ci...“.
• Konkurs na plakat dla uczniów szkół gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych i MDK „Twórcy II RP –
Paderewski, Piłsudski, Dmowski“.
• Konkurs filmowy dla uczniów szkół podstawowych kl. 4–6, gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych „ Moja Niepodległość“ – Etiuda filmowa.
• Konkurs dla nauczycieli „Scenariusz obchodów świąt narodowych i rocznic historycznych“.
2011 r.
• Konkursy plastyczne dla przedszkolaków i uczniów szkół podstawowych klas 1–3, MDK „Ilustracje do legend i baśni polskich“.
• Dla uczniów klas 4–6 szkół podstawowych, gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, MDK „Makiety ważnych bitew z historii Polski“.
• Dla przedszkolaków i uczniów wszystkich poziomów edukacyjnych, MDK „Zrób sobie flagę“.
• Konkursy historyczno-literackie dla uczniów SP klas 4–6, gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych
„SMS na niepodległość“. Dla szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych – tematy do wyboru:
ʱʱ „W dzisiejszym świecie nie wolność jest problemem. Wolność już jest. Pozostało pytanie: co zrobić
z wolnością?” – rozwiń myśl polskiego księdza i filozofa Józefa Tischnera.
ʱʱ „Dał Polsce wolność, granice, moc i szacunek”. Fragment przemówienia Ignacego Mościckiego, wygłoszonego podczas uroczystości pogrzebowych Józefa Piłsudskiego w 1935 r.
2011-12-12 14:40:52
•
•
•
•
•
•
�� Wybór i opracowanie: Małgorzata Olewińska-Syta, Ewa Skrzywanek
�� Redakcja: Magdalena Kozińska
�� Korekta: Elżbieta Winiarska-Grabosz
�� Projekt graficzny serii: Agata Błońska
�� Skład i łamanie: Paweł Wójcik
•
•
Copyright © Ośrodek „Pamięć i Przyszłość“, Wrocław 2011
�� Fotografia na okładce:„Wąsy Marszałka Piłsudskiego“,
Natalia Jankowiak, SP nr 82 we Wrocławiu, fot. R. Syta
Ośrodek „Pamięć i Przyszłość“
ul. Teatralna 10–12
50–055 Wrocław
[email protected]
www.pamieciprzyszlosc.pl
Samorządowa instytucja kultury prowadzona przez miasto Wrocław
Publikacja powstała dzięki współpracy ʱ
z Wrocławskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu.
•
•
�� •
�� ISBN: 978-83-927018-7-3
Druk i oprawa: PROFESJA DRUK s.c.
ul. Wolności 7 lok. H
01–018 Warszawa
Wrocław 2011
2011-12-12 14:40:52

Radosne obchody Święta Niepodległości we Wrocławiu w latach

Transkrypt

Podobne dokumenty

siedem przystanków, w tym jeden szczególnie radosny

taśma maskująca

OBCHODY NARODOWEGO ŚWIĘTA NIEPODLEGŁOŚCI.

Spis treści - Instytut Sztuki PAN