Uchwała Nr XXIX/204/2013 - Miejsko

Załącznik nr 1 Uchwały
NrXXIX/204/2013 z dnia 22 marca 2013r
GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE ŻARKI NA LATA 20132015
1. Wstęp
Zgodnie z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej do zadań własnych
gminy należy opracowanie i realizacja gminnych programów wspierania. Przyjęta Gminna
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2010-2020 porusza kwestie
dotyczące dysfunkcji rodzin, które w istotny sposób zakłócają funkcjonowanie dziecka.
Pomoc w założeniach ma prowadzić do sytuacji, w której rodziny zaczną samoistnie
przezwyciężać problemy, działając skutecznie przy udziale własnych środków, a także
zasobów, jakie gwarantuje środowisko. W oparciu o politykę społeczną państwa stworzono
Gminną Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych, której nadrzędnym celem jest
skupiać działania wszystkich instytucji i organizacji działających na rzecz profilaktyki i
pomocy dziecku i rodzinie. Budowanie dobrych relacji i więzi rodzinnych ma wpływ na
ochronę dzieci i młodzieży przed podejmowaniem zachowań ryzykownych. Rodzina
funkcjonalna, konsekwentnie i z powodzeniem spełniająca swoje zadania, stanowi dla swych
członków, przede wszystkim dzieci, źródło poczucia własnej wartości i bezpieczeństwa.
Osłabienie rodziny sprzyja powstawaniu sytuacji kryzysowych, które przenoszą się na
środowisko lokalne. Rodzina to podstawowe środowisko, które powinno zapewnić
bezpieczeństwo emocjonalne dziecku. Oddziałuje w sposób świadomy i nieświadomy na
osobowość dziecka, przekazując mu swój system wartości, tradycje, ukierunkowuje jego
aktywność i postępowanie na całe życie. Jest najbardziej stabilnym punktem odniesienia w
doświadczeniu dziecka. Dlatego jeśli w funkcjonowaniu rodziny pojawiają się dysfunkcje,
instytucje i służby zobligowane do wspierania rodziny zobowiązane są do podjęcia na jej
rzecz określonych działań. W pracy tej bardzo istotne jest koordynowanie działań wszystkich
instytucji, zobligowanych do wspierania rodziny. Problemy występujące w rodzinie często są
złożone i wymagają interdyscyplinarnych rozwiązań. Choroba alkoholowa rodziców,
przemoc w rodzinie, niewydolność wychowawcza w wypełnianiu funkcji rodzicielskich, to
główne problemy dezorganizujące życie rodzin, którym często towarzyszy również problem
ubóstwa, długotrwałego bezrobocia, zagrożenia wykluczeniem społecznym, zagrożenie
eksmisją. Dlatego rodziny dysfunkcyjne wymagają stałego monitorowania przez
pracowników socjalnych, pedagogów szkolnych, pracowników przychodni medycznych,
policji, kuratorów sądowych i przedstawicieli innych instytucji, które mają kontakt z rodziną
oraz podejmowania działań na rzecz rodziny w oparciu o sprecyzowany plan działania. Praca
z rodziną przedstawicieli służb społecznych powinna być połączona ze wsparciem ze strony
środowiska, w tym również bliższych i dalszych krewnych oraz aktywnością własną ze strony
rodziny. Ponadto, praca z rodziną powinna być prowadzona przez odpowiednio przygotowaną
kadrę, kompleksowa i obiektywna oraz podejmowana możliwie jak najwcześniej.
Organizując różnorodne formy wsparcia na rzecz rodziny wieloproblemowej, należy doceniać
i konsekwentnie realizować zasadę podstawowej roli opiekuńczej i wychowawczej rodziny w
rozwoju dziecka. Zamiast zastępować rodzinę w jej funkcji opiekuńczo-wychowawczej,
należy ją wspierać i wspomagać tak, aby przywrócić jej prawidłowe funkcjonowanie.
Stąd założeniem Programu jest wsparcie rodziny naturalnej, już na etapie, gdy problemy się
zaczynają oraz eliminowanie takich sytuacji, kiedy dziecko musi opuścić własną rodzinę.
Zasadą nadrzędną programu jest ścisła współpraca z podmiotami świadczącymi pomoc
rodzinie MOPS/asystent rodziny i pracownik socjalny/oraz podmiotów wspierających rodzinę
na poziomie lokalnym.
Asystent rodziny w strukturze gminnego wsparcia rodziny
MIEJSKO-GMINNY
OŚRODEK POMOCY
SOŁECZNEJ/PRACOWNIK
SOCJALNY
WYWIAD ŚRODOWISKOWY
(ANALIZA SYTUACJI RODZINY pod
kątem realizacji funkcji opiekuńczowychowawczej i potrzeb rodziny)
relacja
współpraca
RODZINA
PRZEŻYWAJĄCA
TRUDNOŚCI
relacja
Decyzja kierownika MGOPS
o przyznaniu rodzinie asystenta
ASYSTENT
RODZINY
Program będzie realizowany w szczególności w oparciu o następujące akty prawne:
- ustawę z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r. poz.
182),
-ustawę z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tekst
jednolity: Dz. U. z 2013 r. poz. 135 z późn. zm.),
- uchwałę nr XXXIX/251/2010 Rady Miejskiej w Żarkach z dnia 30 czerwca 2010 roku w
sprawie uchwalenia Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 20102020 dla Gminy Żarki,
- ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz.
1493 z późn. zm.),
- ustawę z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r. poz. 1356 z późn. zm.),
- ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jednolity: Dz. U. z 2012
r. poz. 124, z późn. zm.),
- ustawę z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
(tekst jednolity: Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536 z późn. zm),
- ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 2010
r., Nr 33, poz. 178 z późn. zm.),
- rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury
„Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz. U. z 2011 r., Nr 209,
poz. 1245).
I. Diagnoza
Z danych Urzędu Statystycznego wynika , że na dzień 31 grudnia 2012 r. Gmina Żarki liczyła
8456 mieszkańców, wśród których większość stanowiły kobiety: 4310. Liczba dzieci i
młodzieży poniżej 18 roku życia wynosiła 1742, z czego 854 stanowiły kobiety i 888
stanowili mężczyźni (tabela 1).
Tabela 1.Stan ludności Miasta i Gminy Żarki w roku 2012 .
Ogółem Kobiety Mężczyźni Wiek
Wiek
przedprodukcyjny
produkcyjny
8456
4310
4146
1742
5362
Wiek
poprodukcyjny
1352
Źródło:dane Urzędu Statystycznego
W 2012 roku odnotowano wzrost liczby bezrobotnych i na koniec grudnia 2012 r. było
zarejestrowanych 658 osób z terenu naszej gminy. Prawo do pobierania zasiłku dla
bezrobotnych przysługiwało 149 osobom. W najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy nadal
pozostają w szczególności osoby do 25 roku życia. Ich udział stanowi 21 % ogółu
bezrobotnych. Wśród osób ubiegających się o wsparcie w ramach ustawy o pomocy
społecznej, bezrobocie pozostaje jednym z głównych powodów. W 2012 r. wśród 365 rodzin
korzystających z pomocy społecznej, kwestia bezrobocia dotyczyła 145 rodzin. Inne powody
to m.in. ubóstwo, niepełnosprawność, długotrwała choroba.
Uwzględniając typologie rodzin korzystających z pomocy społecznej w 2012 r. to rodziny z
dziećmi stanowiły 43% ogółu świadczeniobiorców, wśród których 21 % stanowiły rodziny
niepełne.
Z danych Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Żarkach wynika, że w okresie
od stycznia do grudnia 2012 udzielono wsparcia:
- 365 rodzinom – na podstawie ustawy o pomocy społecznej,
- 136 rodzinom – na podstawie ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego „Pomoc
państwa w zakresie dożywiania”,
- 891 rodzinom - na podstawie ustawy o świadczeniach rodzinnych,
- 50 rodzinom - na podstawie ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów,
- 98 rodzinom - na podstawie ustawy o systemie oświaty (pomoc materialna dla uczniów),
- 24 rodzinom - na podstawie ustawy o dodatkach mieszkaniowych.
Z danych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Myszkowie wynika, że w 2012 r. w 12
rodzinach zastępczych spokrewnionych jest umieszczonych 17 dzieci w tym 15 dzieci z
terenu Miasta i Gminy Żarki, 7-ro dzieci jest umieszczonych w czterech rodzinach
niespokrewnionych (niezawodowych ). Ponadto 11 rodzin (w tym 5 rodzin objętych jest
nadzorem kuratora ) nie wypełnia właściwie funkcji opiekuńczo-wychowawczej. Dzieci z
tych rodzin zagrożone są umieszczeniem w pieczy zastępczej.
II. Zasoby gminy
Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Żarki na lata 2013-2015 będzie służył
realizacji gminnej polityki rodzinnej. Działania na rzecz dziecka i rodziny realizują instytucje
opisane w poniższej tabeli.
Tabela 1 Instytucje realizujące działania na rzecz dziecka i rodziny z gminy Żarki.
Lp. Nazwa placówki
Rodzaj działalności
1
Urząd Miasta i Gminy
Przyznawanie i wypłacania stypendiów , dowozy dzieci
Żarki
niepełnosprawnych
2
Miejsko-Gminny Ośrodek Praca socjalna, pomoc finansowa i rzeczowa, dożywianie
Pomocy Społecznej w
dzieci w szkołach, specjalistyczne poradnictwo,
Żarkach
aktywizacja społeczno zawodowa, organizowanie
wypoczynku, uruchamianie działań interwencyjnych,
współpraca z innymi instytucjami w celu tworzenia
lokalnego systemu opieki nad rodziną związanych z
interwencją kryzysową
3
Gminna Komisja
Wsparcie terapeutyczne, przeciwdziałanie problemom
Rozwiązywania
dotyczącym nadużywania alkoholu
Problemów Alkoholowych
4
Zespół Interdyscyplinarny Wsparcie i pomoc rodzinom w przezwyciężeniu problemu
ds. Rozwiązywania
przemocy
Problemów Przemocy w
Rodzinie
5
Placówki służby zdrowia z Działalność w zakresie profilaktyki i opieki zdrowotnej
6
7
8
9
terenu gminy Żarki
Placówki oświatowowychowawcze z terenu
gminy Żarki
Świetlica
socjoterapeutyczna
Parafie z terenu gminy
Żarki
Środowiskowy Dom
Samopomocy w Żarkach
Działalność edukacyjno - wychowawcza, interwencyjna,
organizowanie wypoczynku, wsparcie i pomoc
psychologiczno-pedagogiczne dla rodziców i dzieci
Organizowanie zajęć pozaszkolnych, wsparcie
psychologiczno-terapeutyczne, organizowanie czasu
wolnego .
Działalność charytatywna
Działalność terapeutyczna, rehabilitacyjna, zwiększenie
zaradności, samodzielności życiowej a także ich integracja
społeczna
Misja
Każda społeczność, w której warto żyć musi tworzyć sieć ludzi dobrej woli wspierających siebie nawzajem. Inaczej idzie w rozsypkę. Chrońmy i wzmacniajmy
RODZINĘ – ze szczególnym zrozumieniem.
III. Cele Programu
Cel główny
Stworzenie optymalnych warunków do wychowywania dzieci w rodzinie, również w pieczy
zastępczej oraz wspierania rodzin dysfunkcyjnych w prawidłowym wypełnianiu obowiązków
opiekuńczo-wychowawczych w gminie Żarki
Cele szczegółowe:
1) Podejmowanie działań profilaktycznych, edukacyjnych i interwencyjnych na rzecz
rodziny;
2) Wspieranie rodzin niewydolnych wychowawczo celem przywrócenia prawidłowego
funkcjonowania w społeczeństwie;
3) Podejmowanie działań koordynujących wobec podmiotów zajmujących się rodzinami
dysfunkcyjnymi.
IV. Zadania programu
Harmonogram Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata 2013-2016 w Gminie Żarki.
Lp.
Zadania
Działania
Termin
Realizatorzy
Wskaźniki
Wszystkie
podmioty
uczestniczące
w realizacji
Programu
-ilość konferencji,
seminariów,
- ilość artykułów w
lokalnej prasie,
- ilość plakatów ulotek,
- utworzenie zakładki na
stronie internetowej,
- ilość programów
realizacji
1
Prowadzenie
działalności
profilaktycznej na
rzecz rodziny.
1) Udział w kampaniach,
konferencjach, seminariach
promujących wartość rodziny,
2) wspieranie i propagowanie
idei wolontariatu oraz innych
form aktywności społecznej
na rzecz rodziny,
3) udział w Projektach
współfinansowanych ze
środków pozabudżetowych w
tym rządowych i ze środków
20132016
2.
3.
Udzielenie
wsparcia i
pomocy rodzinie
przezwyciężającej
trudności w
wypełnianiu
funkcji
opiekuńczowychowawczej
Doskonalenie
współpracy
pomiędzy
instytucjami i
podmiotami
działającymi na
rzecz dzieci i
rodziny
UE mających na celu dobro
rodziny i rozwój
specjalistycznego wsparcia,
4) udział w programach
profilaktycznych i
edukacyjnych wspierających
wychowanie dzieci i
młodzieży
I .Praca z rodziną:
1)konsultacje i poradnictwo
specjalistyczne
(psychologiczne,
pedagogiczne, socjalne,
prawne, zawodowe ),
2) udzielanie pomocy
finansowej i rzeczowej:
- pomoc w formie dożywiania
dla dzieci i młodzieży w
szkołach, -udzielanie pomocy
dzieciom w formie
stypendiów , wyprawek
szkolnych, itp. udzielanie
pomocy w formie zasiłków,
3) organizowanie czasu
wolnego dzieciom w formie
kolonii, zimowisk, wycieczek,
wyjazdów, spotkań, imprez
4) usługi opiekuńcze i
specjalistyczne ,
5) tworzenie grup wsparcia i
grup samopomocowych ,
II Pomoc w opiece i
wychowaniu dziecka:
wsparcie asystenta rodziny,
pomoc rodziny wspierającej,
praca socjalna z rodziną
(kontrakt socjalny), pomoc
placówek wsparcia dziennego
(kluby, świetlice, itp. )
1) współpraca szkół, policji,
służby zdrowia, MGOPS,
Gminnej Komisji
Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych, Zespołu
Interdyscyplinarnego ,
organizacji pozarządowych
oraz innymi instytucjami ,
2) stała współpraca z
Powiatowym Centrum
Pomocy Rodzinie, jednostką
realizującą działania z zakresu
pieczy zastępczej,
3) doskonalenie kadry
(szkolenia dla pracowników
socjalnych , asystentów
rodziny, rodzin wspierających
oraz innych specjalistów).
20132016
Wszystkie
podmioty
uczestniczące
w realizacji
Programu
- ilość porad udzielonych
w punkcie
konsultacyjnym ,
- ilość zatrudnionych
specjalistów na terenie
gminy Żarki,
- ilość dzieci
dożywianych w
szkołach,
-ilość rodzin, którym
przyznano pomoc
finansową,
-ilość dzieci
korzystających z
wypoczynku, wyjazdów,
itp.,
-liczba rodzin objętych
usługami opiekuńczymi,
-liczba grup wsparcia,
-ilość rodzin objętych
przez asystenta rodziny,
- ilość rodzin
wspierających,
-ilość kontraktów
socjalnych,
-ilość placówek wsparcia
dziennego
20132016
Wszystkie
podmioty
uczestniczące
w realizacji
Programu
-liczba szkoleń ,spotkań,
konferencji itp.
V. Odbiorcy Programu.
Odbiorcami Programu są:
1) Rodziny przeżywające trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych,
2) Dzieci i młodzież , którym rodzina nie zapewnia należytej opieki,
3) Przedstawiciele instytucji oraz służb pracujących na rzecz dzieci i rodzin.
VI. Przewidywane efekty realizacji Programu
Spodziewanym efektem realizacji Programu ma być polepszenie sytuacji dziecka i rodziny,
poczucia bezpieczeństwa socjalnego, ograniczenie patologii społecznej, zminimalizowanie
negatywnych zachowań oraz stworzenie skutecznego systemu wsparcia dla rodziny i dziecka.
VII. Gminny system wsparcia rodziny
Rodzina przeżywająca
trudności
opiekuńczo-wychowawcze
 Straż miejska
/policja
 Organizacje
pozarządowo
działające na
rzecz rodziny
 Kuratorzy sądowi
Współpraca
PRACOWNIK SOCJALNY
Kierowanie
ZASOBY GMINNEGO
SYSTEMU WSPIERANIA
RODZINY:
 Placówka wsparcia
dziennego
 Zespół
Interdyscyplinarny
 GKRPA
 Szkoła/przedszkole
(pedagog,
wychowawca)
 Rodzina
wspierająca
 Służba zdrowia
/lekarz
rodzinny/pielęgniar
ki środowiskowa
 Koordynator
rodzinnej pieczy
zastępczej
ASYSTENT RODZINY
USŁUGI
ASYSTENTA RODZINY
ŚWIADCZENIA
MATERIALNE
PRACA
SOCJALNA
VIII. Realizatorzy Programu.
Koordynatorem Programu jest Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Żarkach przy
współpracy z następującymi instytucjami :
- Urzędem Miasta i Gminy Żarki,
- Placówkami oświatowymi i kulturalnymi,
- Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Myszkowie,
- Policją,
- Gminną Komisją ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Żarkach,
- Zespołem Interdyscyplinarnym,
- Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie,
- Powiatowym Urzędem Pracy w Myszkowie,
- Zakładem opieki zdrowotnej,
- Organizacjami pozarządowymi,
- Parafiami.
IX. Finansowanie Programu
Źródłem finansowania Gminnego Programu są :
1 ) Środki własne gminy :
a) zaplanowane na dany rok budżetowy w Miejsko-Gminnym Ośrodku Pomocy
Społecznej w Żarkach na realizację Gminnego Programu Wspierania Rodziny,
b) pochodzące ze zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych.
2) Dotacja z budżetu państwa.
3) Środki pozabudżetowe.
X. Efekty i rezultaty programu
W wyniku przeprowadzonych działań przewidywane jest osiągnięcie następujących efektów:
- Poprawa funkcjonowania rodzin z problemami opiekuńczo-wychowawczymi.
- Przeciwdziałanie umieszczeniu dzieci w pieczy zastępczej.
- Zabezpieczenie podstawowych potrzeb bytowych rodzin celem zapobiegania powstawaniu
sytuacji kryzysowych.
- Poprawa sytuacji dziecka w rodzinie.
- Poprawa stanu bezpieczeństwa rodziny i dziecka.
- Wypracowanie procedury dotyczącej analizy sytuacji rodziny pod kątem zasadności
przydzielenia asystenta rodziny.
XI. Monitoring i ewaluacja
Monitoring będzie polegał na zbieraniu danych i informacji dotyczących zrealizowanych
zadań w ramach Programu od podmiotów zaangażowanych w jego realizacje przez
koordynatora Programu Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Żarkach w celu
oceniania czy Program osiąga założone cele. Przedmiotem ewaluacji będzie skuteczność
podejmowanych działań głównie w oparciu o analizę założonych wskaźników.
Kierownik Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Żarkach będzie co roku
przedkładał Radzie Miejskiej w Żarkach raport z realizacji Gminnego Programu Wspierania
Rodziny.