Sprawozdanie z monitorowania realizacji podstawy

Transkrypt

Sprawozdanie z monitorowania realizacji podstawy
Sprawozdanie z monitorowania realizacji podstawy programowej
w woj. podlaskim w roku szkolnym 2014/2015.
Zgodnie z ustalonymi przez Ministra Edukacji Narodowej podstawowymi kierunkami
realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2014/2015 i pismem MEN znak:
DJE.WEK.4010.72.2015.DP z dnia 19 maja 2015r. przeprowadzono monitorowanie
wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego w losowo wybranych szkołach
podstawowych, gimnazjach, technikach i liceach ogólnokształcących w woj. podlaskim.
Celem monitorowania było pozyskanie informacji o stosowanych przez szkoły
rozwiązaniach organizacyjnych i metodycznych związanych z wdrażaniem podstawy
programowej oraz uwzględnianiu zalecanych warunków i sposobów jej realizacji, których
stosowanie sprzyja osiąganiu zamierzonych efektów edukacyjnych.
I.
Przebieg monitorowania.
1. Wytypowano do badania 109 szkół (15% szkół podstawowych, gimnazjów, liceów
ogólnokształcących, techników) oraz przekazano im poprzez stronę internetową
kuratorium i e-mailem do dyrektorów szkół informację o terminach, zasadach
prowadzenia monitorowania (pismo NP.5534.4.2015 z dnia 27.05.2015r. ).
2. Dyrektorzy i nauczyciele wytypowanych szkół wypełniali ankiety on-line poprzez stronę
internetową www.seo2.npseo.pl wg ustalonego harmonogramu:
8.06.2015r. (od godz. 12.00) 12.06.2015r. (do godz.12.00)
12.06.2015r. (od. godz. 12.00)
- 16.06.2015r.
17 - 19.06.2015r.
do 24.06.2015r.
wypełnianie ankiet on-line przez dyrektorów szkół
i nauczycieli
przerwa techniczna na rozwiązanie zgłaszanych przez
dyrektorów i wizytatorów problemów
monitorowanie uzupełniające dla szkół, które zgłosiły
problemy dot. wypełniania ankiet
analiza ankiet przez wizytatorów pod kątem poprawności
wypełnienia
3. Dane zbierane za pomocą ankiet obejmowały szkoły publiczne i niepubliczne oraz
dotyczyły w szczególności:
- wybranego oddziału klasy IV i VI w szkole podstawowej,
- wybranego oddziału klasy III w gimnazjum,
- wybranego oddziału klasy III w liceum ogólnokształcącym,
- wybranego oddziału klasy III w technikum.
4. Ankiety wypełniło 118 (108,2%) szkół, w tym: 60 szkół podstawowych,
gimnazjów, 7 techników, 13 liceów ogólnokształcących.
38
5. Podczas badania dyrektorzy szkół zgłaszali problemy dot. m. in. rejestracji i logowania
się na platformie, braku dostępu do loginu i hasła (zmienił się dyrektor), wypełniania
ankiet, wyboru klasy do badania, uwzględniania w badaniu przedmiotu realizowanego w
poprzednim roku szkolnym. Problemy te były na bieżąco analizowane i rozwiązywane
przez osoby wyznaczone w kuratorium do kontaktu tj. Panią Bożennę Krzesak Muchę
– z-cę Dyrektora Wydziału Nadzoru Pedagogicznego i Panią Elżbietę Kamińską
– starszego wizytatora Wydziału Nadzoru Pedagogicznego oraz poprzez wskazywanie
dyrektorom szkół możliwości zgłoszenia problemów pod adres [email protected] .
6. Po zakończeniu badania koordynatorzy monitorowania dokonali analizy i weryfikacji
ankiet wypełnianych przez szkoły uczestniczące w badaniu, pod kątem poprawności ich
wypełniania (ponad 1000 ankiet). W 40 szkołach (34%) przywrócono ankiety do edycji
w celu dokonania korekty udzielonych odpowiedzi. Oprócz pomyłek liczbowych
najczęściej zmiany dotyczyły informacji na temat opracowania/dostosowania programów
nauczania.
II.
Analiza zebranych danych z wykorzystaniem statystyk monitorowania.
1. Ankieta dyrektora szkoły
Znaczna część badanych szkół prowadzi dla każdego oddziału tradycyjny dziennik
lekcyjny. Badanie pokazuje, że:
 tylko z dziennika tradycyjnego korzysta (SP- 68%, G- 60%, LO- 46%,
T-86%);
 dziennik elektroniczny prowadzi (SP- 10%, G- 16%, LO- 39%, T- 0%);
 oba dzienniki jednocześnie prowadzi (SP- 22%, G- 24%, LO- 15%, T-14%).
We wszystkich badanych technikach i liceach ogólnokształcących każdy uczeń ma
zapewnione samodzielne stanowisko komputerowe na zajęciach informatyki, w
gimnazjach – 92%, natomiast w szkole podstawowej samodzielne stanowisko
komputerowe na zajęciach komputerowych ma 58% uczniów klas I-III i 90% uczniów
klas IV-VI.
Większość lub wszystkie stanowiska komputerowe uczniów mają dostęp do Internetu
(liceum ogólnokształcące – 100%, gimnazjum – 100%, szkoła podstawowa – 98%,
technikum – 86%).
2. Ankieta wychowawcy
Edukacja artystyczna uczniów w badanych oddziałach realizowana jest w szkole lub
poza nią, najczęściej (2-3 razy w półroczu, 1-2 w roku) poprzez:
 obejrzenie filmu (SPIV- 93%, SPVI- 87%, G- 76%, LO- 83%, T- 71%);
 zwiedzenie wystawy (SPIV- 82%, SPVI- 78%, G- 92%, LO- 83%, T- 43%);
 uczestnictwo w koncercie muzycznym (SPIV- 75%, SPVI- 67%, G- 84%,
LO- 83%, T- 57%);
 obejrzenie sztuki teatralnej na żywo (SPIV- 90%, SPVI- 82%, G- 79%,
LO- 81%, T- 71%).
 uczestnictwo w spotkaniu z artystą/plastykiem/literatem/muzykiem
(SPIV- 50%, SPVI- 57%, G- 71%, LO- 67%, T- 29%).
Rzadko miało miejsce oglądanie spektaklu za pośrednictwem Internetu, nigdy nie
skorzystało z tej formy edukacji 58% uczniów klasy IV szkoły podstawowej, 48%
uczniów klasy VI szkoły podstawowej, 47% uczniów gimnazjum, 33% uczniów
liceum ogólnokształcącego i 57% uczniów technikum. Ponadto 71% uczniów
kl. III badanych techników nigdy nie uczestniczyło w spotkaniu
z artystą/plastykiem/literatem/muzykiem.
W zdecydowanej większości badanych oddziałów są uczniowie objęci pomocą
psychologiczno-pedagogiczną tj. w kl. IV szkoły podstawowej - 97%, w kl. VI szkoły
podstawowej – 97%, w gimnazjum – 97%, w liceum ogólnokształcącym – 83%,
w technikum – 86%.
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna organizowana jest najczęściej na podstawie:
 opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej (z powodu dysgrafii, dysleksji,
dysortografii, dyskalkulii, dyslalii) i dotyczy następującej liczby uczniów
(średnia): w kl. IV szkoły podstawowej – 2, w klasie VI szkoły podstawowej
– 4, w gimnazjum – 3, w liceum ogólnokształcącym – 3, w technikum – 2;
 wniosku nauczyciela dla uczniów z trudnościami w nauce (średnia): w kl. IV
szkoły podstawowej – 2, w klasie VI szkoły podstawowej – 3, w gimnazjum
– 2, w liceum ogólnokształcącym – 0, w technikum – 1.
W zajęciach dodatkowych dla uczniów zdolnych uczestniczy średnio 29% uczniów z
kl. IV szkoły podstawowej, 34% z kl. VI szkoły podstawowej, 32% z gimnazjum,
12% z technikum, 100% z liceum ogólnokształcącego.
W zajęciach dodatkowych dla uczniów z problemami w nauce uczestniczy średnio
30% uczniów z kl. IV szkoły podstawowej, 43% z kl. VI szkoły podstawowej, 44% z
gimnazjum, 43% z technikum, 38% z liceum ogólnokształcącego.
Uczniowie z badanych szkół uczestniczą w konkursach pozaszkolnych (w tym
przedmiotowych). W gimnazjach tytuł finalisty i laureata zdobyło 213 uczniów (26%),
najwięcej w :
 konkursach literackich/ortograficznych/językowych – 50 uczniów,
 konkursach matematycznych – 36 uczniów,
 konkursach plastycznych – 21 uczniów,
 biologicznych/ekologicznych – 15 uczniów.
W liceach ogólnokształcących tytuł finalisty i laureata zdobyło 17 uczniów (6%),
w technikum – 26 uczniów (16%). Brak statystyki dla szkół podstawowych.
3. Ankieta nauczyciela j. polskiego
Zamiłowanie do czytelnictwa nauczyciele rozwijają najczęściej (przynajmniej raz w
tygodniu, 1-3 razy w miesiącu) poprzez:
 słuchanie pięknego czytania (SPIV- 92%, SPVI- 93%, G- 95%, LO- 85%,
T- 86%);
 rozmowy o przeczytanych utworach (SPIV- 92%, SPVI- 93%, G- 97%,
LO- 92%, T- 100%);
 wdrażanie do korzystania z zasobów biblioteki szkolnej lub publicznej (SPIV77%, SPVI- 71%, G- 76%, LO- 85%, T- 86%);
rzadko natomiast (1-2 razy w roku, nigdy):


organizowali spotkania z autorami, literatami (SPIV- 97%, SPVI- 95%, G92%, LO- 100%, T- 100%);
uczenie się na pamięć np. wierszy (SPIV- 27%, SPVI- 29%, G- 71%, LO92%, T- 71%), około 60% szkół podstawowych 2-3 razy w półroczu.
Najczęściej stosowane metody/formy pracy z zakresu edukacji polonistycznej to:
burza mózgów, praca w grupach, debata/dyskusja, metaplan, drama, elektroniczne
zasoby edukacyjne, np.
 kl. IV szkoły podstawowej (przynajmniej raz w tygodniu i 1-3 razy
w miesiącu) – burza mózgów (90%), praca w grupach (95%), debata/dyskusja
(78%), elektroniczne zasoby edukacyjne (55%), metaplan (50%);
 kl. VI szkoły podstawowej (przynajmniej raz w tygodniu i 1-3 razy
w miesiącu) – burza mózgów (93%), praca w grupach (95%), debata/dyskusja
(78%), elektroniczne zasoby edukacyjne (58%), metaplan (51%);
 kl. III gimnazjum (przynajmniej raz w tygodniu i i 1-3 razy w miesiącu)
– burza mózgów (92%), praca w grupach (95%), debata/dyskusja (95%),
elektroniczne zasoby edukacyjne (63%), metaplan (66%), prezentacja (61%);
 kl. III liceum ogólnokształcącego (przynajmniej raz w tygodniu i 1-3 razy w
miesiącu) – debata/dyskusja (100%), praca w grupach (92%), burza mózgów
(100%), elektroniczne zasoby edukacyjne (77%), metaplan (46%);
 kl. III technikum (przynajmniej raz w tygodniu i 1-3 razy w miesiącu)
– debata/dyskusja (86%), praca w grupach (71%), burza mózgów (100%),
elektroniczne zasoby edukacyjne (29%), prezentacja (57%), portfolio (14%).
Rzadko stosowane metody pracy to: happening, portfolio. Nigdy nie wykorzystywano
happeningu w 60% badanych szkół podstawowych, w 55% gimnazjów, 77% liceów
ogólnokształcących, 29% techników oraz portfolio w 45% szkół podstawowych, w
29% gimnazjów, 69% liceów ogólnokształcących, 29% techników.
Około połowy szkół podstawowych i gimnazjów realizowało w badanym oddziale
podstawę programową z wykorzystaniem metody projektu edukacyjnego, tj. kl. IV
szkoły podstawowej – 45%, kl. VI szkoły podstawowej – 58%, gimnazjum – 50%,
w mniejszym zakresie wykorzystywano w liceum ogólnokształcącym – 38%
i technikum – 14%. Łącznie w roku szkolnym 2014/2015 zrealizowano 200
projektów.
Podczas nauki j. polskiego nauczyciele szkół podstawowych rzadko korzystają ze
sprzętu
informatycznego,
natomiast
nauczyciele
gimnazjum,
liceum
ogólnokształcącego i technikum wykorzystują go częściej, zwłaszcza rzutnik
multimedialny i komputer z dostępem do Internetu, np.
 kl. IV szkoły podstawowej: kilka razy w roku szkolnym - tablica interaktywna
(32%), rzutnik multimedialny (38%), komputer z dostępem do Internetu (45%)
oraz nigdy - tablica interaktywna (50%), rzutnik multimedialny (25%),
komputer z dostępem do Internetu (13%);
 kl. VI szkoły podstawowej: kilka razy w roku szkolnym - tablica interaktywna
(32%), rzutnik multimedialny (41%), komputer z dostępem do Internetu (37%)
oraz nigdy - tablica interaktywna (49%), rzutnik multimedialny (20%),
komputer z dostępem do Internetu (15%);
 kl. III gimnazjum: kilka razy w roku szkolnym - tablica interaktywna (18%),
rzutnik multimedialny (32%), komputer z dostępem do Internetu (37%) oraz


nigdy - tablica interaktywna (55%), rzutnik multimedialny (8%), komputer z
dostępem do Internetu (8%);
kl. III liceum ogólnokształcącego: kilka razy w roku szkolnym - tablica
interaktywna (23%), rzutnik multimedialny (15%), komputer z dostępem do
Internetu (23%) oraz nigdy tablica interaktywna (39%), rzutnik
multimedialny (8%), komputer z dostępem do Internetu (8%);
kl. III technikum: kilka razy w roku szkolnym - tablica interaktywna (29%),
rzutnik multimedialny (43%), komputer z dostępem do Internetu (43%) oraz
nigdy - tablica interaktywna (43%), rzutnik multimedialny (0%), komputer z
dostępem do Internetu (0%).
Programy nauczania j. polskiego realizowane w szkołach opracowywano najczęściej
na podstawie materiałów zewnętrznych, dostosowanych przez nauczycieli do potrzeb
szkoły, np. kl. IV szkoły podstawowej (58%), kl. VI szkoły podstawowej (68%),
gimnazjum (66%), liceum ogólnokształcące (62%), technikum (72%).
4. Ankieta nauczyciela matematyki
Najczęściej stosowane przez nauczycieli formy zajęć wspomagające edukację
matematyczną to: sytuacje zadaniowe/strategiczne, ćwiczenia manipulacyjne,
wykorzystywanie elektronicznych zasobów edukacyjnych, natomiast rzadko gry
dydaktyczne i organizowanie konkursów matematycznych z udziałem wszystkich
uczniów.
Najczęściej stosowane metody/formy pracy z zakresu edukacji matematycznej to:
burza mózgów, praca w grupach, debata/dyskusja, prezentacja, symulacja, np.
 kl. IV szkoły podstawowej (przynajmniej raz w tygodniu i 1-3 razy w
miesiącu) – burza mózgów (85%), praca w grupach (78%), debata/dyskusja
(73%), prezentacja (42%), symulacja (42%);
 kl. VI szkoły podstawowej (przynajmniej raz w tygodniu i 1-3 razy w
miesiącu) – burza mózgów (87%), praca w grupach (70%), debata/dyskusja
(73%), prezentacja (48%), symulacja (35%);
 kl. III gimnazjum (przynajmniej raz w tygodniu i 1-3 razy w miesiącu) – burza
mózgów (82%), praca w grupach (76%), debata/dyskusja (66%), prezentacja
(34%), symulacja (26%);
 kl. III liceum ogólnokształcącego (przynajmniej raz w tygodniu i 1-3 razy w
miesiącu) – debata/dyskusja (62%), praca w grupach (69%), burza mózgów
(69%), prezentacja (69%), symulacja (54%);
 kl. III technikum (przynajmniej raz w tygodniu i 1-3 razy w miesiącu) –
debata/dyskusja (57%), praca w grupach (57%), burza mózgów (57%),
metaplan (29%), prezentacja (29%), symulacja (14%).
Rzadko stosowane metody pracy to: happening, portfolio. Nigdy nie wykorzystywano
happeningu w 75% badanych szkół podstawowych, w 82% gimnazjów, 100% liceów
ogólnokształcących, 100% techników oraz portfolio w 65% szkół podstawowych, w
71% gimnazjów, 69% liceów ogólnokształcących, 71% techników.
Co czwarta szkoła podstawowa i liceum ogólnokształcące oraz co trzecie gimnazjum
realizowało w badanym oddziale podstawę programową z wykorzystaniem metody
projektu edukacyjnego. W technikum nie stosowano tej metody. Łącznie w roku
szkolnym 2014/2015 zrealizowano 79 projektów.
Podczas nauki matematyki nauczyciele szkół podstawowych rzadko korzystają ze
sprzętu
informatycznego,
natomiast
nauczyciele
gimnazjum,
liceum
ogólnokształcącego i technikum wykorzystują go częściej, zwłaszcza rzutnik
multimedialny i komputer z dostępem do Internetu, np.
 kl. IV szkoły podstawowej: kilka razy w roku szkolnym - tablica interaktywna
(25%), rzutnik multimedialny (27%), komputer z dostępem do Internetu (42%)
oraz nigdy - tablica interaktywna (40%), rzutnik multimedialny (28%),
komputer z dostępem do Internetu (17%);
 kl. VI szkoły podstawowej: kilka razy w roku szkolnym - tablica interaktywna
(20%), rzutnik multimedialny (30%), komputer z dostępem do Internetu (37%)
oraz nigdy - tablica interaktywna (48%), rzutnik multimedialny (28%),
komputer z dostępem do Internetu (17%);
 kl. III gimnazjum: kilka razy w roku szkolnym - tablica interaktywna (32%),
rzutnik multimedialny (37%), komputer z dostępem do Internetu (37%) oraz
nigdy - tablica interaktywna (39%), rzutnik multimedialny (18%), komputer z
dostępem do Internetu (15%);
 kl. III liceum ogólnokształcącego: kilka razy w roku szkolnym - tablica
interaktywna (23%), rzutnik multimedialny (23%), komputer z dostępem do
Internetu (15%) oraz nigdy tablica interaktywna (38%), rzutnik
multimedialny (8%), komputer z dostępem do Internetu (31%);
 kl. III technikum: kilka razy w roku szkolnym - tablica interaktywna (14%),
rzutnik multimedialny (14%), komputer z dostępem do Internetu (29%) oraz
nigdy - tablica interaktywna (43%), rzutnik multimedialny (43%), komputer
z dostępem do Internetu (29%).
Programy nauczania matematyki realizowane w szkołach opracowywano najczęściej
na podstawie materiałów zewnętrznych, dostosowanych przez nauczycieli do potrzeb
szkoły, np. kl. IV szkoły podstawowej (65%), kl. VI szkoły podstawowej (63%),
gimnazjum (58%), technikum (71%), liceum ogólnokształcące (38%). Poza tym
w liceum ogólnokształcącym (62%) wykorzystywano program zewnętrzny, bez
wprowadzania zmian.
5. Ankieta nauczyciela j. obcego
Najczęściej nauczanym językiem obcym w badanych oddziałach jest j. angielski, tj.
w kl. IV szkoły podstawowej - 98% (59/60), w kl. VI szkoły podstawowej – 98%
(59/60), w gimnazjum jako pierwszy język – 97% (37/38), w liceum
ogólnokształcącym i technikum jako język obowiązkowy – 100%.
W większości szkół podstawowych nie dokonano podziału na grupy ze względu na
poziom zaawansowania – 73% (44/60), w 68% (26/38) gimnazjów nauczanie
j. obcego jest realizowane w grupach zróżnicowanych pod względem znajomości
języka przez uczniów. W liceach ogólnokształcących i technikach podział na poziom
podstawowy i rozszerzony.
Najczęściej stosowane metody/formy pracy przy realizacji treści j. obcego to: burza
mózgów, praca w grupach, debata/dyskusja, drama, elektroniczne zasoby edukacyjne,
np.
 kl. IV szkoły podstawowej (przynajmniej raz w tygodniu i 1-3 razy w
miesiącu) – burza mózgów (85%), praca w grupach (85%), debata/dyskusja
(50%), elektroniczne zasoby edukacyjne (63%), drama (47%);
 kl. VI szkoły podstawowej (przynajmniej raz w tygodniu i 1-3 razy w
miesiącu) – burza mózgów (87%), praca w grupach (88%), debata/dyskusja
(60%), elektroniczne zasoby edukacyjne (65%), drama (52%);
 kl. III gimnazjum (przynajmniej raz w tygodniu i i 1-3 razy w miesiącu) –
burza mózgów (84%), praca w grupach (92%), debata/dyskusja (66%),
elektroniczne zasoby edukacyjne (79%);
 kl. III liceum ogólnokształcącego (przynajmniej raz w tygodniu i 1-3 razy w
miesiącu) – debata/dyskusja (77%), praca w grupach (100%), burza mózgów
(92%), elektroniczne zasoby edukacyjne (92%), symulacja (77%), metaplan
(46%);
 kl. III technikum (przynajmniej raz w tygodniu i 1-3 razy w miesiącu) –
debata/dyskusja (83%), praca w grupach (100%), burza mózgów (100%),
elektroniczne zasoby edukacyjne (83%), prezentacja (67%), symulacja (67%),
portfolio (17%).
Rzadko stosowane metody pracy to: happening, portfolio. Nigdy nie wykorzystywano
happeningu w 55% badanych szkół podstawowych, w 50% gimnazjów, 69% liceów
ogólnokształcących, 29% techników oraz portfolio w 42% szkół podstawowych,
w 37% gimnazjów, 46% liceów ogólnokształcących, 0% techników.
Cześć szkół podstawowych i gimnazjów realizowało w badanym oddziale podstawę
programową poprzez wykorzystanie metody projektu edukacyjnego, tj. kl. IV szkoły
podstawowej – 28%, kl. VI szkoły podstawowej – 28%, gimnazjum – 50%, technikum
– 67%, w mniejszym zakresie wykorzystywano w liceum ogólnokształcącym – 15%.
Łącznie w roku szkolnym 2014/2015 zrealizowano 113 projektów.
Podczas nauki j. obcych około połowy nauczycieli korzysta ze sprzętu
informatycznego. Ma to miejsce na każdej lekcji, przynajmniej raz w tygodniu lub
przynajmniej raz w miesiącu. Pozostali korzystają rzadko, np.
 kl. IV szkoły podstawowej: kilka razy w roku szkolnym - tablica interaktywna
(17%), rzutnik multimedialny (32%), komputer z dostępem do Internetu (23%)
oraz nigdy - tablica interaktywna (35%), rzutnik multimedialny (20%),
komputer z dostępem do Internetu (23%);
 kl. VI szkoły podstawowej: kilka razy w roku szkolnym - tablica interaktywna
(22%), rzutnik multimedialny (30%), komputer z dostępem do Internetu (35%)
oraz nigdy - tablica interaktywna (33%), rzutnik multimedialny (20%),
komputer z dostępem do Internetu (13%);
 kl. III gimnazjum: kilka razy w roku szkolnym - tablica interaktywna (29%),
rzutnik multimedialny (29%), komputer z dostępem do Internetu (21%) oraz
nigdy - tablica interaktywna (29%), rzutnik multimedialny (24%), komputer z
dostępem do Internetu (13%);
 kl. III liceum ogólnokształcącego: kilka razy w roku szkolnym - tablica
interaktywna (23%), rzutnik multimedialny (23%), komputer z dostępem do

Internetu (8%) oraz nigdy - tablica interaktywna (39%), rzutnik multimedialny
(15%), komputer z dostępem do Internetu (8%);
kl. III technikum: kilka razy w roku szkolnym - tablica interaktywna (16%),
rzutnik multimedialny (33%), komputer z dostępem do Internetu (50%) oraz
nigdy - tablica interaktywna (16%), rzutnik multimedialny (0%), komputer
z dostępem do Internetu (0%).
Programy nauczania j. obcych realizowane w szkołach opracowywano najczęściej na
podstawie materiałów zewnętrznych, dostosowanych przez nauczycieli do potrzeb
szkoły, np. kl. IV szkoły podstawowej (60%), kl. VI szkoły podstawowej (58%),
gimnazjum (60%), liceum ogólnokształcące (46%), technikum (33%). Ponadto 54%
liceów ogólnokształcących i 67% techników realizowało program przygotowany
zewnętrznie, bez wprowadzania poprawek.
6. Ankieta nauczyciela historii i społeczeństwo, historii, wos
Realizując podstawę programową uczniowie badanych oddziałów najczęściej
analizowali teksty źródłowe, oglądali edukacyjne filmy historyczne, uczestniczyli w
uroczystościach upamiętniających wydarzenia historyczne oraz korzystali z
elektronicznych zasobów edukacyjnych. Rzadko realizowali lekcje w muzeum,
odwiedzali miejsca historyczne, spotykali się z uczestnikami wydarzeń
historycznych/ludźmi pełniącymi ważną rolę społeczno-polityczną.
Najczęściej stosowane metody/formy pracy z zakresu historii i wos to: burza mózgów,
praca w grupach, debata/dyskusja, prezentacja, np.
 historia kl. III gimnazjum (przynajmniej raz w tygodniu i i 1-3 razy w
miesiącu) – burza mózgów (87%), praca w grupach (87%), debata/dyskusja
(66%), prezentacja (47%);
 wos kl. III gimnazjum (przynajmniej raz w tygodniu i i 1-3 razy w miesiącu) –
burza mózgów (79%), praca w grupach (79%), debata/dyskusja (55%),
prezentacja (52%);
 historia kl. III liceum ogólnokształcącego (przynajmniej raz w tygodniu i 1-3
razy w miesiącu) – debata/dyskusja (70%), praca w grupach (90%), burza
mózgów (80%), prezentacja (80%);
 wos kl. III liceum ogólnokształcącego (przynajmniej raz w tygodniu i 1-3 razy
w miesiącu) – debata/dyskusja (60%), praca w grupach (80%), burza mózgów
(70%), prezentacja (20%);
 historia i społeczeństwo kl. III liceum ogólnokształcącego (przynajmniej raz w
tygodniu i 1-3 razy w miesiącu) – debata/dyskusja (64%), praca w grupach
(73%), burza mózgów (64%), prezentacja (46%);
 historia i społeczeństwo kl. III technikum (przynajmniej raz w tygodniu i 1-3
razy w miesiącu) – debata/dyskusja (71%), praca w grupach (100%), burza
mózgów (71%), prezentacja (57%);
 dla szkoły podstawowej brak danych.
Rzadko stosowane metod pracy to: happening, portfolio.
Nauczyciele historii w części badanych oddziałów realizowali podstawę programową
poprzez wykorzystanie metody projektu edukacyjnego, np. gimnazjum – 42%, liceum
ogólnokształcące – 55%, technikum – 14%. Łącznie w roku szkolnym 2014/2015
zrealizowano 53 projekty.
Ponad połowa nauczycieli historii i społeczeństwa w szkołach podstawowych rzadko
lub wcale nie korzysta ze sprzętu informatycznego, natomiast nauczyciele gimnazjum,
liceum ogólnokształcącego i technikum wykorzystują go częściej, zwłaszcza rzutnik
multimedialny i komputer z dostępem do Internetu, np.
 historia i społeczeństwo kl. IV szkoły podstawowej: kilka razy w roku
szkolnym - tablica interaktywna (25%), rzutnik multimedialny (37%),
komputer z dostępem do Internetu (43%) oraz nigdy - tablica interaktywna
(45%), rzutnik multimedialny (18%), komputer z dostępem do Internetu
(17%);
 historia i społeczeństwo kl. VI szkoły podstawowej: kilka razy w roku
szkolnym - tablica interaktywna (29%), rzutnik multimedialny (36%),
komputer z dostępem do Internetu (46%) oraz nigdy - tablica interaktywna
(42%), rzutnik multimedialny (17%), komputer z dostępem do Internetu
(14%);
 historia kl. III gimnazjum: kilka razy w roku szkolnym - tablica interaktywna
(21%), rzutnik multimedialny (37%), komputer z dostępem do Internetu (26%)
oraz nigdy - tablica interaktywna (53%), rzutnik multimedialny (3%),
komputer z dostępem do Internetu (5%);
 wos kl. III gimnazjum: kilka razy w roku szkolnym - tablica interaktywna
(21%), rzutnik multimedialny (33%), komputer z dostępem do Internetu (12%)
oraz nigdy - tablica interaktywna (58%), rzutnik multimedialny (0%),
komputer z dostępem do Internetu (12%);
 historia i społeczeństwo kl. III liceum ogólnokształcącego: kilka razy w roku
szkolnym - tablica interaktywna (0%), rzutnik multimedialny (18%), komputer
z dostępem do Internetu (27%) oraz nigdy - tablica interaktywna (64%),
rzutnik multimedialny (18%), komputer z dostępem do Internetu (18%);
 historia i społeczeństwo kl. III technikum: kilka razy w roku szkolnym - tablica
interaktywna (43%), rzutnik multimedialny (43%), komputer z dostępem do
Internetu (29%) oraz nigdy tablica interaktywna (43%), rzutnik
multimedialny (0%), komputer z dostępem do Internetu (14%).
Programy nauczania historii i społeczeństwo, historii, wos realizowane w szkołach
opracowywano najczęściej na podstawie materiałów zewnętrznych, dostosowanych
przez nauczycieli do potrzeb szkoły, np. kl. IV szkoły podstawowej (50%), kl. VI
szkoły podstawowej (51%), gimnazjum - historia (68%), gimnazjum - wos (55%),
liceum ogólnokształcące – historia i społeczeństwo (55%), technikum – historia i
społeczeństwo (57%). Ponadto 50% szkół podstawowych w kl. IV, 49% szkół
podstawowych w kl. VI, 45% liceów ogólnokształcących, 43% techników realizowało
program przygotowany zewnętrznie, bez wprowadzania poprawek.
7. Ankieta nauczyciela przyrody, biologii
Realizując podstawę programową uczniowie badanych oddziałów najczęściej
prowadzili obserwacje w terenie, wykonywali doświadczenia w klasie, wykonywali
ćwiczenia w terenie, obserwowali pokaz doświadczenia oraz korzystali z
elektronicznych zasobów edukacyjnych.
Najczęściej stosowane metody/formy pracy z zakresu przyrody, biologii to: burza
mózgów, praca w grupach, debata/dyskusja, prezentacja, np.
 przyroda kl. IV szkoły podstawowej (przynajmniej raz w tygodniu i i 1-3 razy
w miesiącu) – burza mózgów (80%), praca w grupach (78%), debata/dyskusja
(55%), prezentacja (43%);
 przyroda kl. VI szkoły podstawowej (przynajmniej raz w tygodniu i i 1-3 razy
w miesiącu) – burza mózgów (88%), praca w grupach (80%), debata/dyskusja
(58%), prezentacja (45%);
 przyroda kl. III liceum ogólnokształcącego (przynajmniej raz w tygodniu i 1-3
razy w miesiącu) – debata/dyskusja (58%), praca w grupach (80%), burza
mózgów (88%), prezentacja (45%);
 dla gimnazjum i technikum brak statystyki.
Rzadko stosowane metod pracy to: happening, portfolio.
Większość nauczycieli przyrody, biologii korzysta ze sprzętu informatycznego,
zwłaszcza rzutnika multimedialnego i komputera z dostępem do Internetu. Ma to
miejsce na każdej lekcji, przynajmniej raz w tygodniu lub przynajmniej raz w
miesiącu. Pozostali korzystają rzadko, np.
 kl. IV szkoły podstawowej: kilka razy w roku szkolnym - tablica interaktywna
(27%), rzutnik multimedialny (17%), komputer z dostępem do Internetu (37%)
oraz nigdy - tablica interaktywna (38%), rzutnik multimedialny (20%),
komputer z dostępem do Internetu (10%);
 kl. VI szkoły podstawowej: kilka razy w roku szkolnym - tablica interaktywna
(20%), rzutnik multimedialny (10%), komputer z dostępem do Internetu (30%)
oraz nigdy - tablica interaktywna (38%), rzutnik multimedialny (22%),
komputer z dostępem do Internetu (8%);
 kl. III liceum ogólnokształcącego: kilka razy w roku szkolnym - tablica
interaktywna (20%), rzutnik multimedialny (10%), komputer z dostępem do
Internetu (30%) oraz nigdy tablica interaktywna (38%), rzutnik
multimedialny (22%), komputer z dostępem do Internetu (8%);
 dla gimnazjum i technikum brak statystyki.
Cześć badanych oddziałów realizuje podstawę programową z wykorzystaniem metody
projektu edukacyjnego, tj. kl. IV szkoły podstawowej – 33%, kl. VI szkoły
podstawowej – 63%, liceum ogólnokształcące – 57%. Łącznie w roku szkolnym
2014/2015 zrealizowano 132 projekty.
Programy nauczania przyrody, biologii realizowane w szkołach opracowywano
najczęściej na podstawie materiałów zewnętrznych, dostosowanych przez nauczycieli
do potrzeb szkoły, np. kl. IV szkoły podstawowej (58%), kl. VI szkoły podstawowej
(58%), liceum ogólnokształcące (58%).
8. Ankieta nauczyciela chemii
Realizując podstawę programową uczniowie badanych oddziałów najczęściej
obserwowali pokaz doświadczenia prezentowany w szkole, wykonywali ćwiczenia
laboratoryjne w szkole, oraz korzystali z elektronicznych zasobów edukacyjnych,
rzadko uczestniczyli w wycieczkach dydaktycznych i obserwowali pokazy
doświadczeń poza szkołą.
Najczęściej stosowane metody/formy pracy z zakresu edukacji chemicznej to: burza
mózgów, praca w grupach, debata/dyskusja, prezentacja, np.
 kl. III gimnazjum (przynajmniej raz w tygodniu i i 1-3 razy w miesiącu) –
burza mózgów (55%), praca w grupach (55%), debata/dyskusja (45%),
prezentacja (34%);
 kl. III liceum ogólnokształcącego (przynajmniej raz w tygodniu i 1-3 razy w
miesiącu) – debata/dyskusja (58%), praca w grupach (81%), burza mózgów
(66%), prezentacja (47%);
 kl. III technikum (przynajmniej raz w tygodniu i 1-3 razy w miesiącu) –
debata/dyskusja (58%), praca w grupach (93%), burza mózgów (63%),
prezentacja (51%).
Rzadko stosowane metod pracy to: happening, portfolio.
Ponad połowa nauczycieli chemii korzysta ze sprzętu informatycznego, zwłaszcza
rzutnika multimedialnego i komputera z dostępem do Internetu. Ma to miejsce na
każdej lekcji, przynajmniej raz w tygodniu lub przynajmniej raz w miesiącu.
Pozostali korzystają rzadko, np.
 kl. III gimnazjum: kilka razy w roku szkolnym - tablica interaktywna (23%),
rzutnik multimedialny (26%), komputer z dostępem do Internetu (34%) oraz
nigdy - tablica interaktywna (51%), rzutnik multimedialny (12%), komputer
z dostępem do Internetu (15%);
 kl. III liceum ogólnokształcącego: kilka razy w roku szkolnym - tablica
interaktywna (20%), rzutnik multimedialny (15%), komputer z dostępem do
Internetu (22%) oraz nigdy tablica interaktywna (54%), rzutnik
multimedialny (5%), komputer z dostępem do Internetu (11%);
 kl. III technikum: kilka razy w roku szkolnym - tablica interaktywna (15%),
rzutnik multimedialny (20%), komputer z dostępem do Internetu (19%) oraz
nigdy - tablica interaktywna (54%), rzutnik multimedialny (7%), komputer
z dostępem do Internetu (14%).
Cześć szkół realizowała w badanym oddziale podstawę programową
z wykorzystaniem metody projektu edukacyjnego, tj. gimnazjum – 31%, liceum
ogólnokształcące – 20%. Łącznie w roku szkolnym 2014/2015 zrealizowano 28
projektów.
Programy nauczania chemii realizowane w szkołach opracowywano najczęściej na
podstawie materiałów zewnętrznych, dostosowanych przez nauczycieli do potrzeb
szkoły, np. gimnazjum - (59%), liceum ogólnokształcące (62%), technikum (49%).
Ponadto 41% gimnazjów, 37% liceów ogólnokształcących, 48% techników
realizowało program przygotowany zewnętrznie, bez wprowadzania poprawek.
9. Ankieta nauczyciela fizyki
Realizując podstawę programową uczniowie badanych oddziałów najczęściej
obserwowali pokaz doświadczenia prezentowany w szkole przez nauczyciela/przez
wybranych uczniów, wykonywali doświadczenia samodzielnie w grupach oraz
korzystali z elektronicznych zasobów edukacyjnych, rzadko uczestniczyli w
wycieczkach dydaktycznych i obserwowali pokazy doświadczeń poza szkołą.
Najczęściej stosowane metody/formy pracy z zakresu edukacji fizycznej to: burza
mózgów, praca w grupach, debata/dyskusja, prezentacja, np.
 kl. III gimnazjum (przynajmniej raz w tygodniu i i 1-3 razy w miesiącu) –
burza mózgów (53%), praca w grupach (55%), debata/dyskusja (58%),
prezentacja (53%);
 kl. III liceum ogólnokształcącego (przynajmniej raz w tygodniu i 1-3 razy w
miesiącu) – debata/dyskusja (33%), praca w grupach (67%), burza mózgów
(56%), prezentacja (56%), symulacja (44%);
 kl. III technikum w mniejszym zakresie (2-3 razy w półroczu) –
debata/dyskusja (100%), praca w grupach (100%), burza mózgów (50%),
prezentacja (100%), symulacja (50%).
Rzadko stosowane metod pracy to: happening, portfolio.
Ponad połowa nauczycieli fizyki korzysta ze sprzętu informatycznego, zwłaszcza
rzutnika multimedialnego i komputera z dostępem do Internetu. Ma to miejsce na
każdej lekcji, przynajmniej raz w tygodniu lub przynajmniej raz w miesiącu.
Pozostali korzystają rzadko, np.
 kl. III gimnazjum: kilka razy w roku szkolnym - tablica interaktywna (13%),
rzutnik multimedialny (21%), komputer z dostępem do Internetu (26%) oraz
nigdy - tablica interaktywna (42%), rzutnik multimedialny (11%), komputer
z dostępem do Internetu (8%);
 kl. III liceum ogólnokształcącego: kilka razy w roku szkolnym - tablica
interaktywna (44%), rzutnik multimedialny (11%), komputer z dostępem do
Internetu (33%) oraz nigdy tablica interaktywna (22%), rzutnik
multimedialny (0%), komputer z dostępem do Internetu (0%);
 kl. III technikum: kilka razy w roku szkolnym - tablica interaktywna (0%),
rzutnik multimedialny (0%), komputer z dostępem do Internetu (0%) oraz
nigdy - tablica interaktywna (50%), rzutnik multimedialny (0%), komputer
z dostępem do Internetu (0%).
Cześć szkół realizowała w badanym oddziale podstawę programową
z wykorzystaniem metody projektu edukacyjnego, tj. gimnazjum – 40%, liceum
ogólnokształcące – 22%, technikum – 50%. Łącznie w roku szkolnym 2014/2015
zrealizowano 54 projekty.
Programy nauczania fizyki realizowane w szkołach opracowywano najczęściej na
podstawie materiałów zewnętrznych, dostosowanych przez nauczycieli do potrzeb
szkoły, np. gimnazjum (61%), liceum ogólnokształcące (67%), technikum (50%).
Ponadto 39% gimnazjów, 33% liceów ogólnokształcących, 50% techników
realizowało program przygotowany zewnętrznie, bez wprowadzania poprawek.
III.
Wnioski z monitorowania realizacji podstawy programowej.
1. Większość badanych szkół prowadzi tradycyjny dziennik lekcyjny. Z dziennika w
formie elektronicznej najczęściej korzysta liceum ogólnokształcące (40%).
2. Prawie wszystkie badane szkoły zapewniają uczniom samodzielne stanowiska
komputerowe z dostępem do Internetu (na zajęciach komputerowych i zajęciach
informatyki), wyjątek stanowią klasy I-III w 42% szkół podstawowych.
3. W zajęciach dodatkowych organizowanych w szkołach uczestniczy większy odsetek
uczniów z trudnościami w nauce niż uczniów zdolnych, wyjątek stanowi liceum
ogólnokształcące.
4. W prawie wszystkich badanych oddziałach są uczniowie objęci pomocą
psychologiczno-pedagogiczną (od 1 do 4), którą najczęściej organizuje się na
podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej (z powodu dysgrafii,
dysleksji, dysortografii, dyskalkulii, dyslalii) lub wniosku nauczyciela dla uczniów z
trudnościami w nauce.
5. Badane szkoły realizują edukację artystyczną, najczęściej poprzez oglądanie filmów,
sztuk teatralnych na żywo, zwiedzanie wystaw i udział w koncertach muzycznych,
rzadziej organizują uczniom spotkania z artystą/plastykiem/literatem/muzykiem oraz
bardzo rzadko oglądanie spektakli za pośrednictwem Internetu.
6. Nauczyciele poszczególnych przedmiotów wykorzystują aktywizujące metody i formy
pracy, najczęściej stosowane to: burza mózgów, debata/dyskusja, praca w grupach.
Rzadko stosują happening, portfolio.
7. Nauczyciele badanych oddziałów podczas realizacji podstawy programowej stosują
metodę projektu edukacyjnego, najwięcej projektów zrealizowano w szkołach
podstawowych i gimnazjach. W trakcie bieżącego roku szkolnego najwięcej
projektów edukacyjnych zrealizowali nauczyciele j. polskiego (200), biologii/przyrody
(132), j. obcych (113).
8. Większość badanych nauczycieli z różną częstotliwością wykorzystuje w swojej pracy
sprzęt komputerowy, tj. rzutnik multimedialny i komputer z dostępem do Internetu,
natomiast rzadko/nigdy tablicę interaktywną. Częściej ze sprzętu komputerowego
korzystają nauczyciele chemii, fizyki, j. polskiego. W najmniejszym zakresie sprzęt
komputerowy wykorzystują nauczyciele szkół podstawowych, ok. 50% wykorzystuje
go rzadko i wcale.
9. Nauczyciele j. polskiego rozwijają u swoich uczniów zamiłowanie do czytelnictwa,
najczęściej poprzez: słuchanie pięknego czytania, rozmowy o przeczytanych
utworach, wdrażanie do korzystania z zasobów biblioteki szkolnej lub publicznej.
Rzadko organizują spotkania z autorami, literatami oraz uczenie się na pamięć np.
wierszy (z wyjątkiem ok. 60% szkół podstawowych).
10. Na lekcjach fizyki i chemii uczniowie badanych oddziałów najczęściej obserwują
pokaz doświadczenia prezentowany przez nauczyciela/przez wybranych uczniów,
wykonują doświadczenia samodzielnie w grupach, wykonują ćwiczenia laboratoryjne
w szkole, natomiast rzadko uczestniczą w wycieczkach dydaktycznych i obserwowali
pokazy doświadczeń poza szkołą.
11. Najczęściej stosowane przez nauczycieli matematyki wspomagające formy zajęć to:
sytuacje zadaniowe/strategiczne, ćwiczenia manipulacyjne, wykorzystywanie
elektronicznych zasobów edukacyjnych, natomiast rzadko stosują gry dydaktyczne
i organizują konkursy matematyczne z udziałem wszystkich uczniów.
12. Programy nauczania realizowane w szkołach (ok. 60%) opracowywano na podstawie
materiałów zewnętrznych, dostosowanych przez nauczycieli do potrzeb szkoły,
w mniejszym zakresie realizowano programy przygotowane zewnętrznie, bez
wprowadzania poprawek.
IV.
Rekomendacje do pracy szkół w roku szkolnym 2015/2016.
1. Dążyć do zapewnienia wszystkim uczniom samodzielnych stanowisk komputerowych
z dostępem do Internetu na zajęciach informatyki i zajęciach komputerowych,
zwłaszcza w klasach I-III szkoły podstawowej.
2. Na zajęciach z poszczególnych przedmiotów w większym zakresie wykorzystywać
sprzęt komputerowy, tj. rzutnik multimedialny, komputer z dostępem do Internetu,
tablicę interaktywną.
3. W procesie edukacyjnym stosować szerszą gamę aktywizujących metod nauczania,
w tym metodę projektu edukacyjnego.
4. Edukację artystyczną realizować w szkołach z częstszą organizacją spotkań
z artystą/plastykiem/literatem/muzykiem oraz poprzez oglądanie spektakli za
pośrednictwem Internetu.
5. Rozwijać u uczniów zamiłowanie do czytelnictwa, częściej kształtować umiejętność
uczenia się na pamięć np. wierszy.
6. Podczas realizacji podstawy programowej z fizyki i chemii organizować uczniom
więcej wycieczek dydaktycznych i umożliwiać im obserwację pokazów doświadczeń
poza szkołą.
7. Częściej stosować gry i zabawy dydaktyczne jako skuteczną formę wspomagania
edukacji matematycznej.
Opracowanie: st. wizytator Elżbieta Kamińska