dbam o zdrowie
Transkrypt
dbam o zdrowie
Jasne, że warto! dbam o zdrowie Nr 2 (79) marzec /kwiecień 2009 ISSN 1730-098 czasopismo pacjentów aptek Encyklopedia Chorego zdrowie matki i dziecka zbierać punkty, i odbierać super nagrody! Medycyna naturalna kuchnia na zdrowie aktywny wypoczynek uroda i zdrowie zdrowe dojrzewanie dbam o zdrowie Karta stałego klienta to stałe korzyści, prezenty i atrakcyjne oferty! Nowy Katalog Nagród! Już dostępny w aptekach Dbam o Zdrowie! � Różnorodna i bogata oferta prezentów zarówno za mniejszą jak i większą ilość punktów. � Nowość! Każde 5 zł wydane w aptece premiowane punktami. Zadbaj o skórę po zimie www.doz.pl infolinia: 0-800 apteki | 278-354 | Nr 2 (79) marzec–kwiecień 2009 Encyklopedia Chorego www.doz.pl czasopismo pacjentów aptek aktywny wypoczynek Zakażenia układu moczowego ���������� 4 Zakażenia układu moczowego nie są tak częste, jak infekcje dróg oddechowych, lecz jeśli się przytrafią, nie należy ich bagatelizować. lek. med. Ewa Pakuła Nie jesteśmy skazani na blizny���������� 8 Trudno znaleźć osobę pozbawioną choćby jednej blizny. Kto z nas nie nosi na ciele śladów po zadrapaniach, urazach czy też trądziku? Ewelina Gruszka Grzybica skóry i śluzówek ������������ 12 Grzybica przenosi się przez dotyk, więc o zakażenie nietrudno, zwłaszcza kiedy organizm jest osłabiony, zażywamy antybiotyki, mamy otarty naskórek. lek. Aniela Głowacz zdrowie matki i dziecka Walka o oddech – astma oskrzelowa ����� 18 Astma oskrzelowa jest najczęstszą chorobą przewlekłą wieku dziecięcego. lek. Aniela Głowacz Polskie morze – zdrowie i aktywność����� 50 Wyjazd nad morze kojarzy nam się głównie z plażowaniem i zażywaniem kąpieli morskich. Katarzyna Pucek uroda i zdrowie Zadbaj o skórę po zimie ������������� 58 Kolka u niemowląt a karmienie butelką...�� 24 Zima już się kończy, a nasza skóra musiała uporać się z ogrzewanym powietrzem w pomieszczeniach i z mrozem oraz wiatrem na zewnątrz. Ewa Marańda Różyczka, świnka i odra – trzy w jednym�� 28 Problemy dojrzewającej cery ���������� 66 Kolka to temat, który w życiu rodziców pojawia się bardzo często, szczególnie w początkowym okresie życia dziecka. Ewelina Gruszka Jednym z obowiązkowych szczepień ochronnych dzieci jest szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce. Lek. Aniela Głowacz Medycyna naturalna zdrowe dojrzewanie Okres dojrzewania to czas gwałtownych zmian w organizmie młodych ludzi, które zachodzą pod wpływem zwiększonego wydzielania hormonów płciowych. Maria Bankiet dbam o zdrowie Gdy choroba odbiera siły������������� 72 Osłabienie czy niedożywienie to bardzo częste problemy występujące u osób, które po długotrwałym leczeniu opuszczają szpital. Maria Bankiet Każdy z nas może pomóc Fundacji „Dbam o Zdrowie”��� 76 Czy wiesz, że w prosty sposób możesz 1% swojego podatku zamiast do Urzędu Skarbowego przekazać na szczytny cel? Karolina Dąbrowska, współpraca: Ela Łacina Kawa – pobudzające ziarenka���������� 36 Kawa jest, obok herbaty, jednym z najpopularniejszych ciepłych napojów. Pijemy jej coraz więcej, ale czy na pewno powinniśmy? Maria Bankiet kuchnia na zdrowie Wiosna – czas na „porządki” w jadłospisie��� 42 Krótkie, szare, mroźne dni odchodzą w niepamięć, czas więc zacząć odzyskiwać energię po zimie. Monika Mielus Dania na okrągło – ziemniaki ��������� 46 W Polsce roczne ich zbiory szacuje się nawet na 15 milionów ton. Czy jednak ziemniaki są na tyle zdrowe, by jeść ich tak dużo? Maria Bankiet Krzyżówka z nagrodami ������������� 78 Lekarz radzi �������������������� 80 Na pytania pacjentów odpowiada lekarz medycyny i doktor nauk farmaceutycznych Jacek Owczarek Farmaceuta radzi ���������������� 82 Porad udziela mgr n. farm. Łukasz Kirzyński Księgarnia www.doz.pl ������������� 84 Dziecko nadpobudliwe��������������� 86 Drodzy Czytelnicy Zima już za nami, czas obudzić się z „letargu” i zacząć delektować wiosną. Nasz organizm jest najczęściej po zimie zmęczony, a oznaki tego najlepiej widać na skórze. Dlatego też radzimy Państwu jak zadbać o skórę, która przez kilka miesięcy musiała zmagać się z ogrzewanym powietrzem w pomieszczeniach i z mrozem oraz wiatrem na zewnątrz. Zapraszamy zatem do zapoznania się z artykułem „Zadbaj o skórę po zimie”. W tym numerze o skórze piszemy także w dziale dla nastolatków. Prawie każdy z nim ma w okresie dojrzewania związane z nią problemy. Z tekstu „Problemy dojrzewającej cery” dowiedzą się, jak postępować w przypadku pojawienia się zmian skórnych. Sporo ciekawych artykułów znajdą Państwo także o dzieciach. W artykule „Walka o oddech - astma oskrzelowa u dzieci„ przybliżamy coraz poważniejszy problem kłopotów z oddychaniem naszych pociech. Jak się okazuje, na wzrost częstości występowania astmy oskrzelowej mają wpływ głównie czynniki środowiskowe, jak: zanieczyszczenie powietrza, dym papierosowy, dieta, infekcje oraz poprawa standardów życia. Opisujemy także najpopularniejsze choroby zakaźne – odrę, różyczkę i świnkę. Życzymy miłej lektury. Redakcja Dzieci nadpobudliwe cierpią zazwyczaj na ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej. lek . med . Ewa Pakuła Ruszył sklep internetowy DOZ����� 87 Wiosna z Dozikiem����������������� 88 Krzyżówka��������������������� 90 Listy Laureatów ����������������� 92 infolinia: 0-800 apteki | 278-354 | www.doz.pl Encyklopedia Chorego encyklopedia chorego zdrowie matki i dziecka Zakażenia układu moczowego Medycyna naturalna lek. med. Ewa Pakuła infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl Pierwszymi objawami zapalenia pęcherza moczowego są pieczenie i szczypanie podczas oddawania moczu, a następnie uczucie częstego parcia na 5 dbam o zdrowie 4 Niepowikłane zapalenie pęcherza moczowego mocz z oddawaniem niewielkich jego ilości o silnej woni, czasem podbarwionego krwią. Niekiedy dołącza się stan podgorączkowy. Za około 80 proc. zakażeń pęcherza moczowego odpowiada Escherichia coli. Zapalenie pęcherza moczowego występuje znacznie częściej u kobiet z uwagi na krótkość cewki moczowej i jej lokalizację. Większości kobiet zapalenie pęcherza moczowego zdarzyło się co najmniej raz w życiu, a zwłaszcza w ciąży. Podatność na zapalenie pęcherza wzrasta także u kobiet po menopauzie. Zapalenie pęcherza moczowego jest dokuczliwe, ale na szczęście stanowi niewielkie zagrożenie dla ogólnego stanu zdrowia. W sporadycznych przypadkach nieleczone zapalenie może objąć nerki. zdrowe dojrzewanie apalenie pęcherza moczowego występuje znacznie częściej u kobiet z uwagi na krótkość cewki moczowej i jej lokalizację. – podeszły wiek, – ciąża i połóg, – zastój moczu, – refluks pęcherzowo-moczowodowy, – kamica moczowa, – cewnik w pęcherzu moczowym, – leczenie immunosupresyjne, – cukrzyca, – instrumentacja w drogach moczowych, – a także w każdym przypadku wystąpienia infekcji dróg moczowych u mężczyzny. uroda i zdrowie Z moczowym, moczowodach lub w nerkach niezależnie, czy wywołują lub nie wywołują objawów chorobowych. Zakażenia układu moczowego dzielimy na: zakażenie dolnego odcinka dróg moczowych obejmujące pęcherz moczowy lub pęcherz moczowy i cewkę moczową; zakażenie górnego odcinka dróg moczowych, tj. nerek. Oprócz tego zakażenia układu moczowego można podzielić na: niepowikłane, wywołane przez drobnoustroje typowe dla zakażeń układu moczowego, np. pałeczkę okrężnicy Escherichia coli; powikłane, wywoływane przez drobnoustroje nietypowe dla zakażeń układu moczowego i towarzyszące takim stanom, jak: aktywny wypoczynek D o układu moczowego zaliczamy nerki, moczowody, pęcherz moczowy i cewkę moczową. Narządy te, poza końcową częścią cewki moczowej, są jałowe, czyli pozbawione drobnoustrojów. Utrzymanie jałowości dróg moczowych jest możliwe dzięki: kwaśnemu odczynowi moczu; złuszczaniu nabłonka dróg moczowych; wydzielinie gruczołu krokowego u mężczyzn; stałemu spływaniu moczu z nerek do pęcherza moczowego; zastawkom pęcherzowo-moczowodowym; cyklicznemu opróżnianiu pęcherza moczowego z moczu. O zakażeniu układu moczowego mówimy wówczas, gdy drobnoustroje pojawiają się w pęcherzu kuchnia na zdrowie Zakażenia układu moczowego nie są tak częste, jak infekcje dróg oddechowych, lecz jeśli się przytrafią, nie należy ich bagatelizować. Nieleczone lub źle leczone mogą ciągnąć się długo i niekorzystnie wpływać na funkcjonowanie nerek. Encyklopedia Chorego encyklopedia chorego unikaj Piśmiennictwo: Choroby wewnętrzne pod red. A. Szczeklika, wyd. I, Medycyna Praktyczna, Kraków 2006 Bakteriomocz bezobjawowy Aby zapobiec zakażeniom, można stosować preparaty zawierające żurawinę. Nagroda za profilaktykę nadciśnienia tętniczego Tekst i zdjęcie: Aldona Nawrot Miło nam poinformować, że tekst „10 przykazań w profilaktyce nadciśnienia tętniczego” autorstwa dr Ewy Pakuły, który ukazał się w ubiegłym roku na łamach „Bez Recepty” i „Dbam o Zdrowie”, nagrodzony został wyróżnieniem w ogólnopolskim konkursie prasowym promującym zdrowie, a w szczególności profilaktykę nadciśnienia. Uroczysta gala podsumowująca konkurs odbyła się 5 listopada w Pałacu Sobańskich w Warszawie. Wśród ponad 50 zakwalifikowanych do konkursu materiałów prasowych nagrody i wyróżnienia otrzymali przedstawiciele zaledwie sześciu redakcji: „Gazety Wyborczej”, „Rzeczpospolitej”, „Newsweek Polska” „Twojego Stylu” (pierwsza nagroda) i „Zdrowia Seniora” oraz redakcja czasopism PGF, czyli „Bez Recepty” i „Dbam o Zdrowie”. Jak powiedział prof. Zbigniew Gaciong z Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (PTNT), głos dziennikarzy z nagrodzonych redakcji w sprawie nadciśnienia – nazywanego cichym zabójcą – brzmiał najgłowww.doz.pl śniej. – My, lekarze, docieramy ze swoją wiedzą medyczną głównie do ludzi już chorych, natomiast państwo – dziennikarze – za sprawą informacji prasowej mają okazję zmienić życie tych, którzy jeszcze nie zachorowali. Media są naszym największym sprzymierzeńcem w profilaktyce nadciśnienia tętniczego – podkreślił Zbigniew Gaciong. Współorganizatorem konkursu, obok PTNT, była firma Servier. 7 dbam o zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | stosowania płynów do kąpieli; u kobiet, u których występują 3 lub więcej epizodów zakażenia układu Jeśli lekarz zleca wykonanie badania ogólnego moczu lub posiewu moczu, ważne jest, żeby badania te były miarodajne. Dlatego ważne jest przestrzeganie zasad pobierania moczu do badania. Mocz do badania bakteriologicznego pobiera się rano, zaraz po obudzeniu. Kobieta powinna jedną ręką rozchylić wargi sromowe większe i tak je utrzymywać do zakończenia pobierania próbki, a mężczyzna powinien zsunąć napletek z prącia. Następnie drugą ręką należy obmyć okolicę ujścia cewki moczowej wodą z mydłem i dokładne spłukać. Początkowy strumień moczu należy skierować do muszli sedesowej. W połowie oddawania moczu, nie przerywając strumienia moczu, należy podstawić pojemnik i nalać do niego niewielką ilość moczu. Mocz powinien trafić do analizy w ciągu godziny od pobrania. Gdy jest to niemożliwe, mocz należy przechowywać w temperaturze 4 st. C (w lodówce), ale nie dłużej niż 24 godziny. zdrowe dojrzewanie Stwierdzamy wówczas, gdy w prawidłowo pobranej próbce moczu osoby bez żadnych objawów zakażenia układu moczowego wykrywane są bakterie w ilości znamiennej, tj. powyżej 105 bakterii/ml moczu. Bakteriomoczu bezobjawowego zasadniczo się nie leczy, ale są wyjątki od tej reguły, tj.: kobiety w ciąży, mężczyźni przed planowaną resekcją przezcewkową prostaty oraz osoby przed zabiegami urologicznymi. Zapobieganie zakażeniom układu moczowego jest możliwe pod warunkiem systematycznego stosowania się do poniższych zaleceń: zwiększ ilości wypijanych w ciągu dnia płynów; oddawaj mocz, kiedy tylko pojawi się uczucie parcia lub regularnie co 2–3 godziny; Jak pobrać mocz do badania? uroda i zdrowie gdy zakażenie wikłają dodatkowe czynniki. Najczęściej są to: płeć męska, ciąża, cukrzyca, kamica moczowa, przeszkoda w odpływie moczu. Objawy powikłanego zakażenia układu moczowego mogą mieć różny zakres – od zapalenia pęcherza moczowego do urosepsy. Diagnostyka zawsze powinna obejmować wykonanie ba- moczowego rocznie, korzystne jest oddawanie moczu zaraz po stosunku płciowym; dodatkowo możesz zażywać doustne preparaty z żurawiną, które dostępne są w aptekach bez recepty i które utrudniają kolonizację bakteryjną dróg moczowych lub stosować dopochwowe preparaty z Lactobacillus uzupełniające fizjologiczną florę bakteryjną pochwy i okolicy ujścia cewki moczowej. aktywny wypoczynek 6 Do infekcji nerek dochodzi najczęściej z dolnego odcinka układu moczowego. Ostre, odmiedniczkowe zapalenie nerek zaczyna się z reguły nagle, wysoką gorączką, dreszczami, nudnościami i wymiotami. W okolicy lędźwiowej występują silne, tępe bóle, promieniujące do łopatek, brzucha i pachwin. Oddawanie moczu jest częste i bolesne. Czasem może przebiegać skąpoobjawowo lub jako ostre zapalenie pęcherza, a niekiedy może wywoływać ciężkie, uogólnione zakażenie powstałe najczęściej w reakcji na zakażenie nerek toksycznymi, chorobotwórczymi drobnoustrojami, tzw. urosepsę. stosowania tamponów, dezodorantów intymnych, kapturków naszyjkowych oraz dopochwowych środków plemnikobójczych; kuchnia na zdrowie Leczenie zapalenia pęcherza moczowego należy zacząć od razu i to farmakoterapią zaordynowaną przez lekarza. Przy powtarzających się kilkakrotnie zapaleniach pęcherza moczowego u kobiety wskazana jest konsultacja ginekologiczna, a czasem i konsultacja urologiczna. Zapalenie pęcherza moczowego u mężczyzny jest w większości przypadków następstwem innej choroby układu moczowego (np. wady budowy, kamicy, guza). Dlatego u mężczyzny zawsze należy przeprowadzić dodatkowe badania w celu ustalenia pierwotnej przyczyny choroby i prowadzenia dalszego leczenia. unikaj Medycyna naturalna Powikłane Badaniem potwierdza- Niepowikłane, ostre, zakażenie układu jącym zapalenie pęcherza odmiedniczkowe moczowego moczowego jest badanie zapalenie nerek Rozpoznajemy wówczas, ogólne moczu. dania ogólnego moczu i posiewu. Wskazane jest też USG układu moczowego. W zależności od stanu leczenie może być ambulatoryjne lub w szpitalu i często wymaga działań urologicznych. zdrowie matki i dziecka Większości kobiet zapalenie pęcherza moczowego zdarzyło się co najmniej raz w życiu, w szczególności podczas ciąży. Rozpoznanie niepowikłanego, ostrego, odmiedniczkowego zapalenia nerek potwierdza laboratoryjna analiza moczu i jego posiew. Bardzo ważne jest szybkie i energiczne leczenie ostrego zapalenia nerek, ponieważ niewyleczone do końca może dawać komplikacje lub przejść w stan zapalny przewlekły. Leczenie polega na podaniu chemioterapeutyku przez 10-14 dni. Wskazane jest leżenie w łóżku, co sprzyja lepszemu działaniu leków. Cięższe przypadki zapalenia nerek są wskazaniem do hospitalizacji. Encyklopedia Chorego encyklopedia chorego www.doz.pl dbam o zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | Rozstępy to wrzecionowate pasma występujące najczęściej na pośladkach, brzuchu, udach i piersiach. Tworzą się na pozio- mie skóry właściwej, a ich powstawanie wiąże się z upośledzeniem fibroblastów, czyli komórek odpowiedzialnych za produkcję włókien kolagenu i elastyny. Prawidłowo zbudowane włókno kolagenu odznacza się niesamowitą wytrzymałością na rozciąganie. Trzeba użyć obciążenia co najmniej 10 kg, aby zerwać włókno kolagenowe o średnicy 1 mm. Rozstępy są w dużej mierze rezultatem wzrostu poziomu kortyzolu we krwi. Jest to hormon wydzielany przez nadnercza. Jego ilość wzrasta w okresie ciąży. Podczas nadmiernego rozciągania się skóry, jak to ma miejsce np. w czasie ciąży, z powodu kruchości włókien dochodzi do zrywania tej regularnej sieci, czego efektem są właśnie rozstępy. Ponieważ jednocześnie dochodzi także do ścieńczenia warstwy naskórka, stają się one bardziej widoczne. Ilość kortyzolu wzrasta także w okresie dojrzewania, otyłości, zdrowe dojrzewanie 8 Rozstępy – prawdziwa plaga Rozstępy mogą być efektem zbyt szybkiej utraty wagi, choćby na skutek drakońskiego odchudzania. uroda i zdrowie Blizna to – według dermatologów – zmiana skórna będąca najczęściej następstwem uszkodzenia skóry i zastąpienie powstałego ubytku przez włóknistą tkankę łączną. Blizny nieprawidłowe, twarde, czerwone, zgrubiałe, znacznie wykraczające poza obszar pierwotnego kształtu i rozmiaru rany, stanowią problem nie tylko estetyczny, również zdrowotny. Mogą bowiem powodować dotkliwe napięcie skóry i przykurcze. Blizna nadmiernie przerośnięta tkanką włóknistą to bliznowiec, najczęściej przykra pamiątka po operacjach, ranach, oparzeniach, a nawet rozległym trądziku. Bliznowaceniu ulegają również nawet drobne zadrapa- Ze wspomnianym trądzikiem kłopot jest o tyle poważny, że choć w nazwie ma słowo „młodzieńczy”, to dotyka także ludzi dojrzałych, nawet w okolicach czterdziestki. Występuje jednak przede wszystkim u nastolatków w okresie dojrzewania i w wielu przypadkach (30 proc.) wymaga leczenia, a także szczególnej dbałości o codzienną higienę, z zastosowaniem odpowiednich środków pielęgnacyjno-kosmetycznych. Trądzikowe zmiany skórne występują na twarzy, ramionach, plecach i klatce piersiowej, czyli tam, gdzie jest najwięcej mieszków włosowych i gruczołów łojowych. Trądzik jest bowiem chorobą gruczołów łojowych skóry, ulegającej nadmiernemu rogowaceniu. Zmiany trądzikowe wprawdzie zazwyczaj ustępują, czasem jednak – i to wcale nierzadko – pozostawiają trwałe ślady w postaci blizn, a nawet bliznowców. aktywny wypoczynek Blizna – co to takiego? Szczególny przypadek: blizny po trądziku kuchnia na zdrowie Ewelina Gruszka Medycyna naturalna Trudno znaleźć osobę pozbawioną choćby jednej blizny. Kto z nas nie nosi na ciele śladów po zadrapaniach, urazach czy też trądziku? Kto z nas – dotyczy to przede wszystkim kobiet, ale nie tylko – skrzętnie nie ukrywa rozstępów? nia, miejsca po iniekcji lub ukąszeniu owada. Typowy bliznowiec to prawdziwa zmora. Ma postać gładkiej, twardej blizny o różowym zabarwieniu, wyraźnie uniesionej ponad powierzchnię zdrowej skóry. Nie tylko szpeci, lecz także wywołuje świąd, jest nadwrażliwy na dotyk, czasem i bolesny. zdrowie matki i dziecka Nie jesteśmy skazani na blizny B lizny powstają w miejscu zranienia lub innego uszkodzenia skóry. Stanowią – zwłaszcza te łatwo zauważalne, np. na twarzy lub rękach – defekt urody. Czasem okazuje się on tak deprymujący, że rodzi ogromne kompleksy, wpędzając nawet w depresję. Powie ktoś: nic prostszego, jak poszukać pomocy chirurga plastycznego. Chirurgia plastyczna jednak nie zna metod pozwalających na pozbycie się poważnych blizn. Jakiś ślad zawsze zostaje. Czy zatem jesteśmy na blizny skazani? Nie, bo można je leczyć, stosując m.in. zabiegi fizykalne (laser) oraz sterydy, które – jak wiadomo – miewają liczne działania uboczne. Na szczęście istnieją kosmetyki dające znakomite efekty w profilaktyce i terapii blizn, nawet tych powstałych wiele lat wcześniej. 9 Encyklopedia Chorego encyklopedia chorego Alantoina – przyjaciel skóry Łagodzi podrażnienia, działa kojąco i nawilża. Usuwa przebarwienia. Alantoina, produkt przemiany białkowej, jest nietoksyczna, nie powoduje alergii, pobudza rege- dbam o zdrowie 10 zdrowe dojrzewanie Mieszkańcy Ameryki Południowej od wieków stosowali papkę przygotowaną z masy perłowej zmieszanej z sokiem z cytryny w przypadkach pogorszenia stanu skóry oraz jej uszkodzeń, blizn i przebarwień. uroda i zdrowie Ciekawostki aktywny wypoczynek Są w kosmetologii substancje – chciałoby się powiedzieć – stare jak świat. Już bowiem Kleopatra rozpuszczała perły w occie, a uzyskanego płynu używała do pielęgnacji urody. Od tysięcy lat znane są bowiem wyjątkowe kuchnia na zdrowie Masa perłowa odkrywana na nowo właściwości pielęgnacyjne masy perłowej. Jest ona naturalnym surowcem, złożonym głównie z węglanu wapnia. Zawiera też aminokwasy i inne cenne minerały. Mikroelementy oraz aminokwasy wzmacniają skórę. Uważa się, że składniki te regulują metabolizm komórek skóry, tonizują ją i przyczyniają się do jej odnowienia i odmłodzenia. Dodatkowo powodują efekt rozjaśnienia cery. Masa perłowa ma zdolność trwałego pochłaniania szkodliwego promieniowania, stąd może stanowić specyficzną ochronę skóry i zapobiegać niekorzystnym następstwom działania promieni – powstawaniu wolnych rodników i wywoływanym przez nie zmianom w komórkach skóry. Medycyna naturalna zbyt szybkiej utraty wagi, choćby na skutek drakońskiego odchudzania, niepołączonego z ćwiczeniami fizycznymi. Dlatego też rozstępy, chociaż są domeną kobiet, głównie pamiątką po przebytej ciąży, dotyczą również przedstawicieli płci brzydszej. zdrowie matki i dziecka Nawet chirurgia plastyczna nie zna metod pozwalających na pozbycie się poważnych blizn. Jakiś ślad zawsze zostaje. nerację skóry, przyspiesza gojenie zranionych tkanek, płytkich otarć naskórka i skaleczeń, oparzeń i odparzeń, a także blizn powstałych w procesie ich gojenia. Alantoina jest od dawna wykorzystywana w przemyśle kosmetycznym, dzięki szczególnie przyjaznym dla skóry właściwościom. Zmiękcza bowiem naskórek, przyspiesza gojenie poprzez wzmożoną regenerację komórek skóry, oczyszcza martwe fragmenty tkanki, w większych stężeniach działa złuszczająco. Pobudza powstawanie nowego naskórka. Ma właściwości rozjaśniające cerę. Przyśpiesza gojenie ran, oparzeń, owrzodzeń, nadżerek, zapobiega zmianom ropnym. Należy ją stosować wiele miesięcy (najlepiej do codziennej pielęgnacji skóry), aby efekty były widoczne. W przypadku blizn, rozstępów, śladów po trądziku dobre rezultaty daje długotrwałe stosowanie alantoiny i masy perłowej. Preparaty zawierające alantoinę i masę perłową pomagają pozbyć się blizn po trądziku młodzieńczym. infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 11 Encyklopedia Chorego encyklopedia chorego zdrowie matki i dziecka Grzybica skóry i śluzówek – trudny przeciwnik Medycyna naturalna kuchnia na zdrowie aktywny wypoczynek Grzybica przenosi się przez dotyk, więc o zakażenie nietrudno, zwłaszcza kiedy organizm jest osłabiony, zażywamy antybiotyki, mamy otarty naskórek. Lek. Aniela Głowacz 12 oraz noszenie nieprzewiewnego i ciasnego obuwia oraz skarpetek czy rajstop. Infekcji sprzyjają takie schorzenia, jak: cukrzyca czy zaburzenia krążenia obwodowego kończyn dolnych i upośledzone ukrwienie nóg. Leczenie Grzybica paznokci jest zakażeniem cechującym się tendencją do nawrotów. Wynika to ze zdolności mikroorganizmu do przenikania pod płytkę paznokciową i zasiedlania od wewnątrz twardej keraty- infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | ny. W takim miejscu nieleczona grzybica może się utrzymywać latami. Przełomem w leczeniu grzybicy paznokci stało się wprowadzenie terbinafiny i itrakonazolu (środki doustne) oraz do leczenia miejscowego kilku skutecznych substancji odkładających się w paznokciu bez szkody dla organizmu. W zależności od rodzaju grzyba stosuje się różne leki. Na przykład terbinafina jest lekiem zalecanym w zakażeniach wywołanych przez grzyby (dermatofity), natomiast w infekcjach wywoływawww.doz.pl nych przez drożdże (Candida albicans i inne) oraz pleśnie chorobotwórcze jest mniej skuteczna. Itrakonazol swoją skuteczność zawdzięcza długotrwałemu kumulowaniu się w paznokciach, po tygodniu stosowania jego działanie utrzymuje się 6 miesięcy. U osób młodych i w średnim wieku, przy prawidłowym leczeniu, odsetek wyleczeń waha się od 70 do prawie 100 proc. Gorsze wyniki leczenia obserwuje się u osób starszych, zwłaszcza przy bardzo rozległej grzybicy pa- znokci. W takich przypadkach zaleca się równoczesne stosowanie leczenia zewnętrznego (lakierami do paznokci, kremami i roztworami przeciwgrz ybicznymi) oraz doustnego. Grzybica stóp Jest drugą co do częstości występowania (po grzybicy paznokci) postacią infekcji grzybiczej. Jest to zakażenie skóry, które dotyczy podeszwowej powierzchni stóp, palców oraz fałdów międzypalcowych. Jest wywoływana przez dermatofity, z których najczęstszymi są Trichophyton rubrum oraz Trichophyton mentagrophytes. Zmiany skórne występujące w grzybicy stóp mają nieestetyczny wygląd, są również często przyczyną silnego świądu. Objawy grzybicy stóp To złuszczanie naskórka, zaczerwienienie skóry, drobne pęcherze, wysięk i świąd. Schorzenie to cechuje wielopostaciowość zmian, w związku z tym wyróżnia się kilka odmian dbam o zdrowie Jest najpowszechniej występującym zakażeniem grzybiczym. Pojawia się najczęściej u osób dorosłych. Około 80 procent infekcji dotyczy paznokci stóp, zwłaszcza dużego palucha. Rzadziej spotykane jest jednoczesne występowanie grzybicy paznokci stóp i rąk. Zakażony paznokieć traci swe różowe zabarwienie, które staje się brudnoszare. Płytka paznokciowa ma nierówną powierzchnię, łatwo się kruszy i oddziela się od łożyska paznokcia. W przypadku zniszczenia całej płytki grzyb pozostaje głęboko w korzeniu paznokcia oraz w zrogowaciałym łożysku, skąd jeśli grzybica nie jest leczona, ponownie zakażają nowo wyrastający paznokieć. Potwierdzenie rozpoznania wymaga wykonania tzw. badania mykologicznego. Polega ono na oględzinach pod mikroskopem fragmentu tkanki pobranej z paznokcia (spod brzegu płytki) na obecność grzyba. Do zakażenia grzybiczego dochodzi w warunkach wysokiej wilgotności i temperatury. Takim środowiskiem są wykładziny i wilgotne posadzki na pływalniach, w łaźniach miejskich, w przebieralniach, salach sportowych. Tam też można się łatwo zarazić, chodząc boso. Ryzyko zachorowania zwiększa nadmierna potliwość stóp zdrowe dojrzewanie Grzybica paznokci Jak rozpoznać infekcję grzybiczą? uroda i zdrowie G rzybica najczęściej atakuje paznokcie rąk i nóg, skórę, zarówno owłosioną i nieowłosioną oraz śluzówkę jamy ustnej. 13 Encyklopedia Encyklopedia Chorego Chorego encyklopedia chorego Jak leczy się grzybicę stóp? Dbaj o drogi moczowe! Vitabutin Suplement diety Regularne spożywanie w odpowiedniej ilości soku z żurawin amerykańskich wspomaga prawidłowe funkcjonowanie dróg moczowych. Vitabutin to suszony ekstrakt z żurawin standaryzowany na zawartość substancji czynnych. Dostępny bez recepty w aptekach w opakowaniach 30 i 100 kapsułek. Suplementy diety nie powinny być stosowane jako substytut zróżnicowanej diety. Nie przekraczać zalecanej dawki dziennej 36mg PAC/6 kapsułek. vita care 14 Tę grzybicę wywołuje zakażenie grzybem drożdżopodobnym z rodzaju Candida. Kandydioza może występować również u niemowląt, nosi wtedy nazwę pleśniawek. Czynnikami predysponującymi do rozwoju kandydiozy są niedobory witamin, szczególnie z grupy B, zaburzenia odporności, ciężkie choroby (białaczka, gruźlica, choroba nowotworowa), stan po chemio- lub radioterapii, a także stosowanie leków, takich jak: antybiotyki, sterydy, doustne środki antykoncepcyjne czy leki immunosupresyjne. Do jej wystąpienia prowadzić może również zła higiena jamy ustnej, zmniejszenie wydzielania śliny, długotrwałe stany zapalne błony śluzowej jamy ustnej, noszenie protez zębowych, palenie tytoniu. infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | aktywny uroda uroda zdrowe dbam dbam wypoczynekdojrzewanie i zdrowie o zdrowie o zdrowie i zdrowie reklama Grzybica jamy ustnej kuchnia aktywny na zdrowie wypoczynek W przypadku pojawienia się opisanych wcześniej zmian na skórze stóp należy zgłosić się do lekarza dermatologa, który na podstawie badania mykologicznego dobierze skuteczną kurację. Stosowane obecnie leki przeciwgrzybicze są różnymi związkami farmakologicznymi w po- staci kremu, żelu, roztworu, zawiesiny lub aerozolu. Dostępne w aptekach preparaty do stosowania zewnętrznego mają porównywalną skuteczność. W wyborze leku bierze się pod uwagę nasilenie stanu zapalnego towarzyszącego zakażeniu, niektóre preparaty mają bowiem silniejsze działanie przeciwzapalne. W leczeniu bardzo ważne jest regularnie stosowanie leku oraz czas leczenia, którego nie należy przerywać po początkowej poprawie. Większość preparatów powinna być aplikowana dwa razy dziennie przez cztery tygodnie. W przeważającej części przypadków grzybicy stóp wystarczające jest leczenie zewnętrzne, a terapia lekami doustnymi stosowana jest tylko ze specjalnych wskazań. W trakcie leczenia należy poddać dezynfekcji noszone obuwie, przestrzegać higieny stóp. Sposobem na uniknięcie grzybicy stóp jest przestrzeganie ogólnych zasad higieny. Po myciu stóp ważne jest dokładne wytarcie ich ręcznikiem, a ze szczególną starannością należy osuszyć przestrzenie między palcami (miejsca, gdzie często pojawia się grzybica). Profilaktyka obejmuje noszenie przewiewnego obuwia z naturalnych surowców, używanie wyłącznie własnych ręczników, zwalczanie nadmiernej potliwości stóp, noszenie klapek na kąpieliskach. Medycyna kuchnia naturalna na zdrowie Do zakażenia dochodzi najczęściej podczas korzystania z publicznych natrysków, na basenach, w szatniach obiektów sportowych. Rozwojowi grzybicy stóp, podobnie jak grzybicy paznokci, sprzyja nadmierna potliwość stóp, długotrwałe chodzenie w obuwiu nieprzepuszczającym powietrza, noszenie skarpet i rajstop z tworzyw sztucznych. Zapobieganie sport Medycyna to zdrowie naturalna Jak dochodzi do zakażenia? Długie, gorące kąpiele sprzyjają rozwojowi grzybicy. zdrowie zdrowie matki dziecka i dziecka grzybicy stóp. Najczęściej występuje grzybica międzypalcowa, czyli sączące się szczeliny w przestrzeniach między palcami. Rzadziej występującymi odmianami są grzybica potnicowa, którą charakteryzują drobne pęcherzyki na podeszwie stopy, oraz grzybica złuszczająca cechująca się zrogowaciałymi i łuszczącymi się ogniskami na bocznych częściach stóp. www.doz.pl 15 Encyklopedia Chorego encyklopedia chorego Jakie są objawy i leczenie? W mieście najczęstszymi przenosicielami grzybów odzwierzęcych są koty i psy. wieniona, łuszczy się i swędzi. U mężczyzn grzyby mogą powodować zakażenie w obrębie włosów brody. Innym rodzajem zakażenia grzybiczego skóry są tzw. wyprzenia drożdżakowe. Te nieprzyjemnie pachnące, swędzące, wilgotne zmiany w fałdach skóry: pod biustem, w pachwinach, między pośladkami są szczególnie częste u osób otyłych i noszących syntetyczną, nieprzepuszczającą powietrza bieliznę. Jak rozpoznać i leczyć? Jak uniknąć grzybicy? Nosić infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | Za lecznicze właściwości czosnku odpowiedzialny jest kwas, który powstaje w wyniku biologicznego rozkładu allicyny − dowodzą badania kanadyjskich naukowców opublikowane w piśmie „Angewandte Chemie”. Nie od dziś wiadomo, że substancje zawarte w czosnku chronią serce i układ krążenia, odtruwają organizm, niszczą bakterie, wzmacniają układ odpornościowy oraz poprawiają trawienie. I mimo że nauka wciąż odkrywa coraz to nowe walory tej rośliny, do tej pory czosnek stanowił dla naukowców swego rodzaju tajemnicę. Badania syntetycznie otrzymaną allicyną dowiodły teraz, że kwas sulfonowy powstający podczas biologicznego rozkładu allicyny natychmiast wchodzi w reakcję z wolnymi rodnikami. − Nikt jeszcze nie widział szybciej działającego przeciwutleniacza − twierdzi dr Derek Pratt, przeprowadzający badania. Czerniak w parze z Parkinsonem Osoby, u których ktoś z rodziny chorował na czerniaka, mają zdecydowanie wyższe ryzyko zachorowania na parkinsonizm – uważają lekarze z Harvard University School of Public Health w Bostonie. Badania dowiodły, że ludzie z historią czerniaka w rodzinie byli dwukrotnie bardziej narażeni na rozwój choroby Parkinsona, niż osoby, których bliscy nie chorowali na ten nowotwór. Z innych badań wiadomo, że chorzy na Parkinsona mają również większe ryzyko zachorowania na czerniaka od reszty populacji. PAP, PU www.doz.pl www.doz.pl dbam o zdrowie klapki na basenach, w łaźniach oraz łazienkach hotelowych. Nie używać butów, ręczników, ubrań wspólnie z innymi osobami. Przemoczone lub przepocone buty bezwzględnie suszyć, a wilgotne skarpety zmieniać na suche. Unikać obuwia i skarpet z tworzyw sztucznych, które zatrzymują wilgoć przy skórze. Skarpety codziennie zmieniać i regularnie prać. Kąpać się krótko, a następnie dokładnie wycierać skórę między palcami stóp, w pachwinach, pod pachami i pod biustem. Zwracać uwagę, czy w zakładzie fryzjerskim albo kosmetycznym, z którego usług korzystamy, jest czysto – czy grzebienie, nożyczki, cążki są dezynfekowane. Czosnek na zdrowie zdrowe dojrzewanie Jedną z metod diagnostycznych przy podejrzeniu grzybicy jest badanie lampą Wooda. Gatunki Microsporium i Trichophyton zakażają łodygi włosa, które w świetle lampy wykazują jasnozieloną fluorescencję. Początkowym leczeniem jest zastosowanie preparatów przeciwgrzybiczych w maści. W razie bardzo rozległych zmian lub nieskuteczności terapii miejscowej lekarz dermatolog może zdecydować się na podanie leków doustnych. uroda i zdrowie Typowe dla grzybicy skóry są zaczerwienione, bardzo swędzące ogniska, które stopniowo się powiększają. W ogniskach tych, szczególnie na ich brzegu, można zauważyć złuszczający się naskórek. Zmiany chorobowe mogą umiejscawiać się w okolicach pachwinowych, fałdach międzypośladkowych, górnych częściach ud, w szparach międzypalcowych, na dłoniach i na podeszwach stóp. Bez leczenia zmiany skórne powiększają się. U dzieci zakażenie grzybicze może atakować skórę głowy i włosy. W grzybicy owłosionej skóry głowy w ogniskach chorobowych włosy obłamują się, wyglądając jak przystrzyżone, a skóra w tym miejscu jest zaczer- aktywny wypoczynek 16 Objawy grzybicy skóry Bierne palenie zwiększa ryzyko zaburzeń pamięci i zdolności umysłowych u osób dorosłych − wynika z badań, które opublikował „British Medical Journal”. Dotychczas uważano, że czynne palenie może z czasem prowadzić do pogorszenia sprawności mózgu. Podejrzewano także, że i bierne palenie może niekorzystnie odbić się na mózgach osób dorosłych. Dopiero testy naukowców z University of Cambridge, Peninsula Medical School oraz University of Michigan potwierdziły, że bierne wdychanie dymu papierosowego może zwiększać ryzyko demencji i innych problemów neurologicznych. Zdaniem badaczy, zaobserwowany związek można wyjaśnić tym, że bierne palenie zwiększa ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego, które z kolei przyspieszają demencję. kuchnia na zdrowie Grzybicą można zarazić się od chorych ludzi, zarówno poprzez kontakt bezpośredni, jak i pośrednio (np. korzystając ze wspólnej odzieży). Zakażenie grzybami typowymi dla ludzi określane jest mianem grzybicy antropofilnej. Źródłem grzybów chorobotwórczych mogą być również zakażone zwierzęta, wówczas jest to grzybica zoofilna. W mieście najczęstszymi przenosicielami grzybów odzwierzęcych są koty i psy. Na wsi grzybami odzwierzęcymi można zarazić się od bydła, trzody i koni. W przypadku zauważenia na skórze zwierzęcia ognisk złuszczających i sączących z wypadaniem sierści, należy unikać bezpośredniego kontaktu z chorym zwierzęciem oraz zgłosić się Bierne palenie a demencja Medycyna naturalna Grzybica skóry ciekawostki www zdrowie matki i dziecka Ostra drożdżyca jamy ustnej charakteryzuje się występowaniem miękkich, białych plamek, ściśle połączonych z podłożem, krwawiących po próbie ich oddzielenia. Najczęściej pojawiają się na języku i na podniebieniu. Leczenie drożdżycy polega na stosowaniu preparatów przeciwgrzybiczych, początkowo miejscowych, a w razie nieskuteczności tego leczenia, konieczne może być zastosowanie terapii doustnej. Wszystkie leki powinny być stosowane jeszcze przez dwa tygodnie po ustąpieniu objawów ze względu na możliwość nawrotów. do weterynarza, który zaleci odpowiednie leczenie. Również gleba i materia organiczna może zawierać zarodniki grzybów chorobotwórczych, które w sprzyjających okolicznościach mogą zakażać skórę. 17 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl Objawy występują lub nasilają się pod wpływem alergenu, którym najczęściej są: roztocza kurzu domowego (powszechnie obecne w domu dbam o zdrowie 18 Co może sprowokować napad? zdrowe dojrzewanie Astma jest chorobą złożoną. Na jej rozwój wpływają m.in.: predyspozycja genetyczna, współistniejące alergie, czynniki środowiskowe, czynniki immunologiczne (zabu- Astma oskrzelowa jest przewlekłym schorzeniem zapalnym dróg oddechowych przebiegającym z okresowym, odwracalnym zwężeniem oskrzeli. W trakcie napadu duszności dochodzi do skurczu mięśni gładkich ściany oskrzeli, obrzęku błony śluzowej, nadmiernego wydzielania gęstego śluzu, nacieczenia błony śluzowej komórkami zapalnymi i złuszczania nabłonka oddechowego. uroda i zdrowie Jakie są przyczyny choroby? rzenia odporności), czynniki psychologiczne, zakażenia. U chorego na astmę często występują inne objawy alergii, na przykład katar sienny albo atopowe zapalenie skóry lub stwierdza się chorobę alergiczną w rodzinie. Oskrzela, nawet zdrowego człowieka, na pewne bodźce odpowiadają zwężeniem światła, czyli kurczem. Do takich czynników należą: wysiłek fizyczny, drażniące opary, dym tytoniowy, zimne powietrze, niektóre lekarstwa. U większości dzieci objawy mijają w momencie zaprzestania działania bodźca, natomiast u chorych na astmę oskrzelową mogą być wywołane również przez różne alergeny, są bardziej nasilone, trwają dłużej i mogą doprowadzić do ataku duszności. aktywny wypoczynek N a wzrost częstości występowania astmy oskrzelowej mają wpływ takie czynniki środowiskowe, jak: zanieczyszczenie powietrza, dym papierosowy, dieta, infekcje oraz poprawa standardów życia. Ostatnie badania mówią, że jeśli czynniki te zadziałają pod koniec ciąży lub w pierwszych miesiącach życia, to ryzyko wystąpienia astmy oskrzelowej oraz chorób z kręgu atopii jest większe. kuchnia na zdrowie Lek. Aniela Głowacz Medycyna naturalna Astma oskrzelowa jest najczęstszą chorobą przewlekłą wieku dziecięcego. Częstotliwość jej występowania ocenia się na 5–10 proc. Do większości zachorowań dochodzi przed piątym rokiem (80 proc. zachorowań), a u około połowy objawy mijają przed 20. rokiem życia. zdrowie matki i dziecka Walka o oddech – astma oskrzelowa u dzieci Encyklopedia Chorego Zdrowie matki i dziecka 19 miaru jest podobna. W badaniach laboratoryjnych zaobserwować można zwiększony odsetek granulocytów kwasochłonnych w rozmazie krwi oraz podwyższony poziom IgE. Jak się diagnozuje astmę? Wskazania: środek przeczyszczający do krótkotrwałego stosowania w zaparciach wywołanych błędami żywieniowymi. Przeciwwskazania: uczulenie na senes lub którykolwiek składnik produktu. Niedrożność, zwężenie lub atonia jelit, choroby zapalne okrężnicy (choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie okrężnicy), bóle brzucha o nieznanej przyczynie, zapalenie wyrostka robaczkowego, odwodnienie z utratą elektrolitów. Nie stosować u dzieci poniżej 12 lat. Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża twojemu życiu lub zdrowiu. 20 Jak rozpoznać duszność astmatyczną? dbam o zdrowie Herbapol Lublin S.A. zdrowe dojrzewanie Skład: liść senesu 0,9 g, kwiat hibiskusa. Mieszanka owocowa: owoc bzu czarnego, wytłoki jabłkowe, owoc porzeczki czarnej, owoc róży ad 3,0 g. 1 saszetka zawiera 0,9 g liścia senesu, co odpowiada 16,2 - 30,0 mg glikozydów hydroksyantracenowych przeliczonych jako sennozyd B. uroda i zdrowie Figura 1 Postać: 20 saszetek po 3,0 g. Duszność towarzysząca astmie ma charakter duszności wydechowej. Dziecko oddycha z wy- infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | głośne świsty oddechowe lub świsty zanikają (objaw zagrażającego zatrzymania oddychania); tętno przekracza 120/min (niemowlęta 160); reakcja na leki rozszerzające oskrzela jest wolna i/lub utrzymuje się krótko. aktywny wypoczynek reklama dziecko jest niespokojne, spocone, ma przyspieszony oddech, przyspieszoną akcję serca. U małych dzieci w okresie napadowym pojawiają się bóle brzucha, wymioty treścią śluzową, gorączka. W badaniu przedmiotowym można stwierdzić zmiany osłuchowe nad płucami, ewentualnie inne cechy atopii (atopowe zapalenie skóry, katar alergiczny, zapalenie spojówek). Ograniczenie przepływu powietrza rozpoznaje się na podstawie badania szczytowego przepływu wydechowego. Szczytowy przepływ wydechowy (PEF) to obiektywny pomiar czynności płuc, który pozwala określić stopień zwężenia dróg oddechowych na podstawie oznaczenia największej szybkości, z jaką powietrze przepływa przez drogi oddechowe podczas natężonego wydechu. Wskaźnik ten pomaga w rozpoznaniu i leczeniu astmy oraz jest pomocny w jej monitorowaniu. Pomiaru dokonuje się specjalnym aparatem. Istnieje kilka rodzajów mierników, niezależnie od rodzaju ich stosowanie jest nieskomplikowane, a technika po- Stan astmatyczny to ciężki napad duszności prowadzący do niewydolności oddechowej, podczas której pacjent nie reaguje dostatecznie na stosowane leki rozkurczowe. Jest to stan groźny dla życia, szczególnie niebezpieczny dla niemowląt i małych dzieci. Dziecko powinno niezwłocznie trafić do lekarza, jeśli: nie jest w stanie mówić pełnymi zdaniami; jest pobudzone lub senne; w y s t ę p u j ą kuchnia na zdrowie Rozpoznanie astmy stawia się na podstawie danych z wywiadu, badania fizykalnego oraz badań dodatkowych. W wywiadzie o występowaniu choroby może świadczyć napadowa duszność wydechowa, świszczący oddech, kaszel (głównie nocny) początkowo suchy, potem z odkrztuszaniem, nawracające uczucie ciężaru lub ucisku w klatce piersiowej. Podczas napadu duszności U dzieci występuje duża zmienność objawów, bo około 2/3 dzieci ma tylko jeden z czynników astmy oskrzelowej (świsty, kaszel, skrócony oddech lub objawy powysiłkowe), co utrudnia prawidłowe rozpoznanie. Im młodsze dziecko, tym częściej przyczyna kaszlu czy świstu wydechowego jest inna niż w astmie oskrzelowej. Następujące objawy powinny być alarmujące u małego dziecka: zapalenie oskrzelików w wywiadzie; kaszel nocny, powysiłkowy; napadowy skurcz oskrzeli bez cech infekcji; napadowy skurcz oskrzeli po wysiłku, przy zmianie pogody; ustąpienie kaszlu lub skurczu oskrzeli po lekach rozszerzających oskrzela; sezonowy charakter zaostrzeń; obciążający wywiad rodzinny (astma oskrzelowa u matki dziecka); atopowe zapalenie skóry w wywiadzie; obecność specyficznego IgE, dodatnie testy skórne. Co to jest stan astmatyczny? Kiedy do lekarza? Medycyna naturalna Czy łatwo rozpoznać astmę u małego dziecka? raźnym wysiłkiem, starsze dzieci starają się przyjąć pozycję siedzącą. Podczas wydechu może pojawić się wysoki dźwięk przypominający świst. Dzieci małe (niemowlęta) reagują na duszność cichym, krótkim płaczem, trudnościami w karmieniu. zdrowie matki i dziecka – w materacach, poduszkach, dywanach); naskórek zwierząt domowych (świnka morska, kot, pies); pyłki roślin. Czynnikiem sprawczym duszności astmatycznej może być również: wysiłek fizyczny; ekspozycja na silne zapachy; dym tytoniowy; zimne powietrze; niektóre leki. Encyklopedia Chorego Zdrowie matki i dziecka www.doz.pl 21 Encyklopedia Chorego Zdrowie matki i dziecka Cele leczenia zdrowe dojrzewanie dbam o zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | uroda i zdrowie Astmie można zapobiegać najlepiej jeszcze przed narodzeniem dziecka. Udowodniono, że palenie tytoniu przez matkę w czasie ciąży zwiększa ryzyko rozwoju astmy u dziecka. Kontakt ze zwierzętami futerkowymi osób uczulonych może nasilać objawy chorób alergicznych, jednak opublikowano ostatnio doniesienia naukowe, które sugerują, że obecność zwierząt w domu we wczesnym dzieciństwie może zmniejszać ryzyko wystąpienia chorób atopowych w okresie późniejszym. Lekarze amerykańscy przeprowadzili badanie u dzieci z grupy ryzyka wystąpienia astmy oskrzelowej (których co najmniej jedno z rodziców miało stwierdzoną alergię wziewną lub astmę oskrzelową). Dzieci badane były pod kątem rozwoju chorób alergicznych w 1. i 3. roku życia. W chwili urodzenia dziecka w 35 proc. domach obecny był pies, a w 29 proc. kot. W 3 r.ż. 32 proc. dzieci miało w domu kontakt z psem, a 25 proc. z kotem. W 3. r.ż dzieci, aktywny wypoczynek 22 Czy astmie można zapobiegać? kuchnia na zdrowie W procesie leczenia istotną rolę odgrywa kilka czynników: odpowiedni dobór i przewlekłe stosowanie leków; identyfikacja i unikanie czynników wyzwalających napady lub zastosowanie immunoterapii; stałe monitorowanie i modyfikacja leczenia; edukacja rodziców i starszych dzieci. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje leków przeciwastmatycznych: leki zapobiegawcze oraz leki rozszerzające oskrzela (likwidujące duszność). Leki zapobiegawcze zmniejszają stan zapalny błony śluzowej oskrzeli, będący podstawowym problemem w leczeniu nawrotów astmy. Należy je przyjmować regularnie i przez długi czas, inaczej bowiem nie mogą w pełni rozwinąć swego działania ochronnego. Leki likwidujące duszność rozszerzają oskrzela. Stosuje się je tylko w razie potrzeby. Oba rodzaje medykamentów produkowane są w postaci preparatów do wdychania, aby lek docierał w pierwszej kolejności tam, gdzie potrzebne jest jego działanie. Najczęściej ma on postać aerozolu, w dozowniku pod ciśnieniem. Innymi postaciami leków są proszki u których w chwili urodzenia w domu był pies, rzadziej chorowały na atopowe zapalenie skóry i rzadziej miały świsty w porównaniu do rówieśników pochodzących z domów, w których czworonoga nie było. Natomiast ryzyko pojawienia się atopowego zapalenia skóry i świstów było relatywnie wysokie u dzieci, które miały kontakt z psem w okresie późniejszym. Układ immunologiczny małego dziecka jest podatny na czynniki stymulujące, uczy się rozpoznawać antygeny i kształtuje typ odpowiedzi immunologicznej. Poza tym wykazano, że astma oskrzelowa rzadziej występuje u dzieci z rodzin o niskim statusie społeczno-ekonomicznym i wielodzietnych. Być może wiąże się to z częstszym narażeniem na infekcje, które mają prawdopodobnie efekt ochronny w stosunku do występowania objawów alergii. Medycyna naturalna Na czym polega leczenie w astmie? i płyny do inhalacji. Niektóre preparaty dostępne są jako tabletki lub iniekcje. Leczenie ustala się zawsze indywidualnie. Liczba stosowanych leków i częstotliwość ich zażywania zależą od stopnia ciężkości astmy. Większość chorych jednak nie wymaga stosowania więcej niż jednego lub dwóch preparatów jednocześnie. Jeśli leczenie jest skuteczne, po pewnym czasie można zmniejszać dawkę stosowanego specyfiku. Obowiązuje zasada: tak mało, jak to możliwe. zdrowie matki i dziecka Każdy pacjent wymaga indywidualnego postępowania i schemat leczenia oraz oczekiwania należy dostosować do potrzeb i możliwości chorego. Leczenie ma na celu: zapobieganie duszności astmatycznej (dziennej i nocnej), zapobieganie ciężkim zaostrzeniom (stan astmatyczny), zmniejszenie zapotrzebowania na leki, utrzymanie prawidłowej lub bliskiej prawidłowej czynności płuc. www.doz.pl 23 Encyklopedia Chorego Zdrowie matki i dziecka Kolka u niemowląt a karmienie butelką... Medycyna naturalna emat kolek jest o tyle pilny i ważny, że spędza sen z powiek rodziców, którzy zapewne gotowi są wiele oddać za jedną spokojnie przespaną noc. zdrowie matki i dziecka T kuchnia na zdrowie D infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl pozwalają zarówno lekarzom, jak i producentom akcesoriów dla niemowląt znacznie ograniczać kolkę. Postęp medycyny oraz dostęp do nowoczesnej technologii pozwala na tworzenie akcesoriów do karmienia, które w znacznym stopniu redukują kolkę i przynoszą ulgę naszym maluszkom. Wiadomo, że na rynku dostępne są butelki i smoczki antykolkowe. Należy pamiętać, że nie służą one całkowitemu usunięciu dolegliwości, ale skutecznie dbam o zdrowie 24 Niestety, na dzień dzisiejszy ani redaktorzy, ani lekarze, ani producenci akcesoriów dla niemowląt nie znają recepty czy lekarstwa, które w 100 proc. uwolniłoby rodziców i ich pociechy od dokuczliwej dolegliwości… tym bardziej że kolka występuje zarówno przy karmieniu piersią, jak i butelką. Niesprawiedliwym natomiast byłoby stwierdzenie, że kolki nie da się zredukować. Rezultaty dotychczasowych badań i obserwacji zdrowe dojrzewanie użo piszą o nim redaktorzy pism dla rodziców, stanowi on przedmiot badań i obserwacji lekarzy specjalistów, a wiodący producenci akcesoriów dla niemowląt penetrują tajniki technologii, aby stworzyć produkty redukujące kolkę. Temat jest o tyle pilny i ważny, że spędza sen z powiek prawie wszystkich rodziców, którzy zapewne gotowi są wiele oddać za chociażby jedną spokojnie przespaną noc. uroda i zdrowie Ewelina Gruszka aktywny wypoczynek Kolka to temat, który w życiu rodziców pojawia się bardzo często, szczególnie w początkowym okresie życia dziecka. 25 Encyklopedia Chorego Zdrowie matki i dziecka Czy wiesz, że? Mamo i tato, pamiętajcie! Kolka może mieć wiele przyczyn i bardzo różny przebieg. Butelka i smoczek nie niwelują problemu kolki w 100 proc., tylko istotnie zmniejszają ryzyko jej wystąpienia. Wybierajcie akcesoria do karmienia, które spełniają odpowiednie parametry jakościowe. W przypadku nasilającej się kolki zawsze należy skonsultować się z neonatologiem lub pediatrą, aby wspólnie ustalić sposób postępowania właściwy dla waszego dziecka. aktywny wypoczynek uroda i zdrowie Kolka pojawia się najczęściej podczas trzech, czterech pierwszych miesiącach życia dziecka. kuchnia na zdrowie tem są bardzo podobne do kobiecej piersi. Wówczas wargi dziecka dokładnie przylegają do jego ścianek, zapobiegając wypływowi pokarmu przy kącikach ust lub pobieraniu powietrza przez te otwory. To bardzo ważne, gdyż jak wiadomo powietrze połknięte przez dziecko wraz z pokarmem jest jedną z głównych przyczyn kolki. Dynamiczność smoczka – w czasie ssania powinien modyfikować swój kształt ka (występuje w postaci niewielkiego otworu, który uwalnia powietrze) lub w dnie butelki. System wewnętrznych, profilowanych kanalików, jako dodatkowy element wspierający dynamiczność smoczka. Kanaliki w smoczku, jak i te w piersi – doprowadzają pokarm do wspólnego odpływu, który pod naciskiem warg dziecka uwalnia pokarm. Jednocześnie kanaliki regulują ciśnienie w smoczku i zapobiegają nadmiernemu naporowi płynu, a także zbyt szybkiemu połykaniu pokarmu. Medycyna naturalna Systemy odpowietrzania w smoczkach różnią się między sobą. Każdy producent stara się wprowadzić i opatentować własny, możliwie efektywny sposób odpowietrzania. Dlatego różne linie akcesoriów będą miały odmienny system. zgodnie z rytmem ssania dziecka: nieco wydłużać się w czasie ssania, by powracać do pozycji wyjściowej w czasie połykania. Duże znaczenie ma tutaj materiał, z którego wykonany jest smoczek – tylko wysokiej klasy silikon daje możliwość adaptacji do ruchów wewnątrz jamy ustnej dziecka. Dzięki takiemu rozwiązaniu dziecko może stale utrzymywać smoczek w buzi, a co za tym idzie – nie pobierać powietrza przez usta! W efekcie nie miesza torów: pokarmowego i oddechowego i zasysa powietrze tylko przez nos, a nie ustami! Niezawodny i efektywny system odpowietrzania, który wyeliminuje mieszanie pokarmu i powietrza wewnątrz butelki w czasie ssania. Przeważnie znajduje się on w podstawie smocz- zdrowie matki i dziecka minimalizują ryzyko jej wystąpienia. Warto z nich korzystać, szczególnie w trzech, czterech pierwszych miesiącach życia dziecka, kiedy to kolka pojawia się najczęściej. Wybierając taki produkt, warto wiedzieć, na co zwrócić uwagę i co ma w tej kwestii kluczowe znaczenie. Zatem kupując butelkę i smoczek antykolkowy, zwracajmy uwagę na: Kształt i budowę smoczka – powinny być jak najbardziej zbliżone do kształtu piersi mamy – dzieci karmione naturalnie rzadziej miewają kolki, bo podczas ssania powietrze wędruje tylko przez jamę nosową (wdech i wydech przez nos), a szczelnie domknięta buzia pobiera pokarm. Dlatego karmiąc butelką, szukajmy smoczków, które swoją budową i kształ- zdrowe dojrzewanie 26 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | dbam o zdrowie Konsultacja – Aleksandra Łada, neurologopeda – specjalista NDT SLT. Wykładowca akademicki w dziedzinie neurologopedii klinicznej. Konsultant w zakresie zaburzeń rozwoju funkcji oralnych i komunikacyjnych u dzieci. www.doz.pl 27 dbam o zdrowie www.doz.pl Jest ostrą wirusową chorobą zakaźną o bardzo wysokiej zaraźliwości, ponieważ przenoszona jest drogą kropelkową, czyli poprzez wydzielinę z nosa i dróg oddechowych. Przed wprowadzeniem szczepień ochronnych przeciwko odrze choroba ta występowała w postaci epidemii co 2–3 lata, zwykle wiosną. Najbardziej narażone na zakażenie odrą zdrowe dojrzewanie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | Odra są niemowlęta od 6. do 12. miesiąca życia, czyli przed pierwszym szczepieniem, oraz dzieci po 12. roku życia, którym nie podano dawki przypominającej szczepionki. Niemowlęta urodzone przez kobiety uodpornione przeciwko odrze, nie chorują na odrę do 6. miesiąca życia, ponieważ chronią je wówczas przeciwciała pochodzące jeszcze od matki z okresu życia płodowego. Źródłem zakażenia wirusem odry są chorzy na odrę w okresie na 5 dni przed wystąpieniem wysypki i w ciągu kolejnych 5 dni od chwili wystąpienia wysypki. Okres wylegania infekcji trwa 9–14 dni i przebiega bezobjawowo. Następnie zaczyna się okres zwiastunów trwający kolejne 3–4 dni, w którym dominują objawy nieżytu górnych dróg oddechowych, tj.: gorączka, zaczerwienienie spojówek, łzawienie, niewielki obrzęk powiek, światłowstręt, suchy męczący kaszel, czerwona uroda i zdrowie 28 najmniej 2 miesięcy od wyzdrowienia oraz II szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce wyłącznie dla dziewczynek w 11. lub 12. roku życia, które nie były zaszczepione przeciwko tym chorobom w 10. roku życia. Jeśli dziewczynka chorowała na odrę, świnkę lub różyczkę, szczepionkę można jej podać po upływie co najmniej 2 miesięcy od wyzdrowienia. aktywny wypoczynek D latego niezmiernie istotne jest dopilnowanie przez rodziców lub opiekunów, żeby dzieci były zaszczepione przeciwko tym chorobom, co można uczynić w gabinetach szczepień w poradniach podstawowej opieki zdrowotnej. Aktualny program obowiązkowych szczepień ochronnych przewiduje: I szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce dla dzieci w 13.–14. miesiącu życia. Warto pamiętać, że wcześniejsze przebycie tych chorób nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia. Szczepionkę podaje się nie wcześniej niż po upływie 4 tygodni od wyzdrowienia. II szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce dla dzieci w 10. roku życia. Również i w tym przypadku podawanie w wywiadzie przebycie tych chorób nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia, jednakże szczepionkę podaje się po upływie co kuchnia na zdrowie Lek. Aniela Głowacz Medycyna naturalna Jednym z obowiązkowych szczepień ochronnych dzieci jest szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce. Są to bowiem choroby zakaźne, których przechorowanie może wywoływać poważne komplikacje zdrowotne. zdrowie matki i dziecka Różyczka, świnka i odra – trzy w jednym Encyklopedia Chorego Zdrowie matki i dziecka 29 Encyklopedia Chorego Zdrowie matki i dziecka układu szym i bliskim kontakcie z osobą chorą. W około 30–40 proc. przypadków świnka nie daje objawów lub są one niewielkie. Na świnkę chorują najczęściej dzieci w wieku 5–15 lat. Okres wylęgania się świnki trwa od 13 do 22 dni. Na 2 do 6 dni przez wystąpieniem objawów rozpoczyna się okres zaraźliwości, który trwa jeszcze od kilku do 9 dni od początku choroby. Okres wstępny choroby jest krótki, ponieważ trwa 12 –36 godzin i często jest bezobjawowy, zwłaszcza u małych dzieci. Następnie pojawia się złe samopoczucie, ból głowy, stan podgorączkowy oraz obrzmienie jednej lub obu ślinianek przyusznych. Rzadziej zdarza się obrzmienie ślinianek podszczękowych lub podjęzyko- Świnka Przed szczepieniem dziecko musi zostać zbadane i zakwalifikowane przez lekarza pediatrę. uroda i zdrowie Świnka również należy do typowych chorób wieku dziecięcego i wywoływana jest przez wirusa świnki. Inną nazwą tej choroby jest nagminne zapalenie przyusznic, ponieważ głównym objawem jest bolesne powiększenie gruczołów ślinowych. Więcej zachorowań na świnkę występuje zimą i wczesną wiosną, ale dzięki prowadzonym szczepieniom dzieci coraz rzadziej zapadają na tę chorobę. Zakażenie wirusem świnki następuje drogą kropelkową oraz przez pożywienie zanieczyszczone śliną chorego. Wirus świnki cechuje się stosunkowo małą zdolnością zakażenia, toteż do zarażenia dochodzi przy dłuż- zdrowe dojrzewanie dbam o zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | wych. Stanowi temu towarzyszy silna bolesność i trudności w szerokim otwieraniu ust i żuciu. Obrzmienie narasta przez 2–3 dni i utrzymuje się przez około tydzień. W rozwiniętym stadium choroby, kiedy zajęte są ślinianki po obu stronach, twarz chorego może przyjmować wręcz kształt gruszki. Wraz z obrzękiem ślinianek temperatura może podnieść się do 38 –39 stopni C. Jednak przebieg świnki jest zwykle łagodny. Dzieci chorują lżej niż dorośli. Najczęściej występujące powikłania świnki to: zajęcie gruczołów łzowych objawia się łzawieniem i obrzękiem spojówki powieki górnej oraz wyczuwalnym bolesnym gruczołem łzowym, przy czym bolesność ta może mieć różne aktywny wypoczynek 30 Jak przy innych chorobach wirusowych jest zachowawcze. W czasie odry stosuje się leki przeciwgorączkowe i przeciwkaszlowe. Z uwagi na światłowstręt, światło w otoczeniu chorego powinno być przyćmione. W przypadku wystąpienia powikłań leczenie uzależnione jest od rodzaju powikłania. Nierzadko taki chory wymaga hospitalizacji. W zapobieganiu odrze ważne jest uodpornianie bierne i czynne. Osobom z kontaktu z chorych na odrę można podać domięśniowo ludzką gamma-globulinę, ale nie później niż do szóstego dnia od kontaktu. Późniejsze podanie immunoglobuliny nie zapobiegnie rozwojowi choroby, ale może złagodzić jej przebieg. O podaniu gamma-globuliny decyduje lekarz. Uodpornianie czynne polega na obowiązkowym szczepieniu dzieci przeciwko odrze zgodnie z programem szczepień ochronnych. kuchnia na zdrowie Odra jest chorobą o wysokiej zaraźliwości. Najbardziej narażone na zakażenie są niemowlęta do 12. miesiąca życia. Leczenie odry Medycyna naturalna nerwowego jako zapalenie mózgu – zdarzające się u 1 na 1000 chorych, a jego śmiertelność wynosi ok. 10 proc. Najcięższym powikłaniem neurologicznym odry jest podostre stwardniające zapalenie mózgu, tzw. LESS lub SSPE. Choroba ta rozwija się w wyniku zakażenia utajonego wirusem odry po wielu latach od przebycia odry (średnio po 7 latach) i atakuje dzieci w wieku szkolnym. W przeszłości częstość LESS wynosiła 1 na 1 mln chorych na odrę. Obecnie jest jeszcze niższa. Objawy LESS to postępujące upośledzenie zdolności psychicznych i motorycznych, aż do całkowitej niezdolności do samodzielnego życia; układu pokarmowego z objawami zapalenia: żołądkowo-jelitowego, wątroby, wyrostka robaczkowego, jelit; inne, np. zapalenie mięśnia sercowego, kłębuszkowe zapalenie nerek, wysypka krwotoczna; poronienia płodu u 20 proc. ciężarnych chorujących na odrę (co ważne, wirus odry nie wywiera działania teratogennego na płód). zdrowie matki i dziecka wysypka na błonie śluzowej policzków i gardła, a także małe białe plamki na wewnętrznych powierzchniach policzków, tzw. plamki Fiłatowa-Koplika. Kolejnym etapem przebiegu odry jest okres wysypkowy trwający 4–7 dni, kiedy na całym ciele pojawia się czerwonoplamista wysypka, która zlewa się w większe plamy. Wysypka najpierw lokalizuje się za uszami i na twarzy, a następnie obejmuje tułów i kończyny. Po wysypce zaczyna się okres zdrowienia, kiedy stan dziecka ulega systematycznej poprawie, a na skórze pojawiają się czerwonobrunatne przebarwienia oraz drobne, otrębiaste łuszczenie. Jak każda inna choroba infekcyjna, odra może dawać powikłania, które mogą dotyczyć: układu oddechowego pod postacią zapalenia krtani, zapalenia oskrzeli, zapalenia płuc – najczęściej występujących u niemowląt w wieku 6–24 miesięcy lub u dzieci niedożywionych, z krzywicą, wadami serca lub chorobami układowymi; www.doz.pl 31 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl Leczenie różyczki jest objawowe, a przebieg choroby najczęściej jest łagodny. dbam o zdrowie Jest następną chorobą wirusową wieku dziecięcego. Zaraźliwość różyczki jest duża, lecz rzadko na nią chorują niemowlęta do 6. miesiąca życia, ponieważ mają one odporność uzyskaną jeszcze od matki. Wśród dorosłych jedynie 5 proc. nie ma odporności przeciwko wirusowi różyczki, co oznacza, że nie chorowali na Dziecka nie wolno zaszczepić, jeśli: w czasie ostrej infekcji przebiegającej z gorączką, jest leczone z powodu ostrej choroby zakaźnej lub w okresie zdrowienia po niej, wystąpiło u niego zaostrzenie przewlekłej choroby układów: krążenia lub oddechowego (np. niewydolności krążenia, astmy oskrzelowej), ma niewyrównaną cukrzycę, niewydolność nerek lub niewydolność wątroby, jest w trakcie leczenia immunoglobulinami, cytotostatykami i stosowania radioterapii (w chorobach nowotworowych), stwierdzono u niego nieprawidłową reakcję na pierwszą dawkę danej szczepionki. jest zdrowe dojrzewanie 32 Różyczka Przed każdym szczepieniem dziecko musi zostać zbadane przez pediatrę, który oceni, czy zakwalifikuje się ono do podania szczepionki. Jeśli dziecko jest chore, szczepienie zostaje odroczone aż do pełnego wyzdrowienia. uroda i zdrowie ziołolek Leczenie świnki jest wyłącznie objawowe. Można podawać leki przeciwgorączkowe, dieta powinna być lekkostrawna i niewymagająca intensywnego żucia. Bolesność ślinianek łagodzą ciepłe okłady. Świnka przebiegająca z zapaleniem ślinianek, trzustki lub opon mózgowo-rdzeniowych kończy się całkowitym powrotem do zdrowia. Jeśli w przebiegu świnki wystąpi zapalenie mózgu, możliwe są trwałe następstwa: upośledzenie rozwoju umysłowe- Kiedy nie szczepić aktywny wypoczynek To pierwszy na polskim rynku produkt zawierający nawilżający roztwór sztucznej soli emskiej o składzie zbliżonym do składu naturalnej wody emskiej z uzdrowiska Ems Bad, gdzie leczy się m.in. choroby górnych dróg oddechowych. Składniki Salorhinu Ems zawierają makroelementy odgrywające pozytywną rolę w utrzymaniu prawidłowego stanu śluzówki nosa: nawilżają, oczyszczają, wypłukują zanieczyszczenia, łagodzą uczucie suchości błony śluzowej, ułatwiają codzienną higienę nosa u dzieci oraz u dorosłych. Dodatkowo Salorhin Ems pielęgnuje błonę śluzową nosa po zabiegach laryngologicznych. Spray ten może być stosowany do codziennej higieny i nawilżania nosa u dzieci od 4 r.ż. oraz dorosłych. go, niedosłuch lub głuchota, zapalenie nerwu wzrokowego. Przechorowanie świnki daje trwałą odporność. Zapobieganie śwince polega na izolacji chorego aż do ustąpienia objawów choroby. Dzieci szczepione są przeciwko śwince zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych. Dorośli również mogą być uodporniani czynnie przeciwko śwince. Nie stosuje się natomiast profilaktyki biernej, czyli podawania gamma-globuliny, jak to jest stosowane w przypadku odry i różyczki. liwie jak najszybciej po kontakcie ciężarnej z chorym na różyczkę. Przed podaniem gamma-globuliny wskazane jest określenie poziomu przeciwciał przeciwko wirusowi różyczki w surowicy ciężarnej. Gdy jest on dostatecznie wysoki, daje pełną gwarancję bezpieczeństwa płodu i świadczy o przebytej w przeszłości różyczce. Wówczas brak jest wskazań do podania gamma-globuliny. Uodparnianie czynne polega na stosowaniu obowiązkowych szczepień ochronnych przeciwko różyczce u dziewczynek zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych. Przeciwko różyczce można również szczepić dorosłe kobiety planujące ciążę, przy czym szczepionka musi być podana najpóźniej na 3 miesiące przed planowanym zajściem w ciążę. Przed szczepieniem tym wskazane jest sprawdzenie poziomu przeciwciał ochronnych przeciwko wirusowi różyczki i w zależności od ich wartości lekarz decyduje o podaniu szczepionki. kuchnia na zdrowie NOWOŚĆ ! Salorhin Ems biegu świnki rzadko przechodzi w postać przewlekłą, rzadko też prowadzi do rozwoju cukrzycy; istnieją obserwacje, że świnka może być groźna dla kobiet w pierwszych trzech miesiącach ciąży ze względu na możliwość poronienia, śmierci płodu lub wystąpienia u niego wad wrodzonych; inne – zapalenie gruczołów sutkowych, tarczycy, grasicy, wątroby czy jajników, mięśnia sercowego lub stawów. tę chorobę lub nie byli szczepieni. Przechorowanie różyczki daje trwałą odporność na całe życie. Zakażenie różyczkowe jest przenoszone drogą kropelkową. Choroba wylęga się 14–21 dni. Okres zaraźliwości różyczki zaczyna się na 6–7 dni przed wystąpieniem objawów i trwa jeszcze potem około 4 dni. Charakteryzuje się bladoróżową wysypką, zapaleniem węzłów chłonnych, zwłaszcza karkowych i za uszami, oraz niewielkim stanem podgorączkowym. Powikłania różyczki zdarzają się rzadko i mogą to być: przemijające zapalenie stawów, skaza krwotoczna lub wyjątkowo zapalenie mózgu. Leczenie różyczki jest objawowe, a powikłania wymagają leczenia specjalistycznego. Przebieg choroby najczęściej jest łagodny. Ale badania przeprowadzone w 1941 r. w Australii ujawniły, że różyczka jest groźna dla kobiet w pierwszych trzech miesiącach ciąży ze względu na możliwość wystąpienia wad wrodzonych u ich dzieci. Zakażenie różyczką może doprowadzić również do poronienia oraz śmierci płodu. Największe ryzyko utraty ciąży jest w pierwszym i drugim miesiącu ciąży, ale w trzecim jest jeszcze dość duże. Natomiast po I trymestrze ciąży wirus różyczki przestaje być groźny dla płodu. Dlatego bardzo ważne jest zapobieganie różyczce, w którym ważną rolę pełni prowadzenie odporności biernej i czynnej. Wywoływanie odporności biernej ma na celu ochronę kobiety ciężarnej w I trymestrze ciąży. Polega to na podaniu gamma-globuliny ludzkiej, moż- Medycyna naturalna reklama Głównym objawem świnki jest bolesne powiększenie gruczołów ślinowych. zdrowie matki i dziecka nasilenie aż do bólu samoistnego; czasem w przebiegu choroby może dojść do objawów zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i wtedy chory gorączkuje, odczuwa silny ból głowy, wymiotuje, pojawia się sztywność karku; u chłopców po 14. roku życia i mężczyzn w 7–10 dniu trwania świnki może rozwinąć się zapalenie jąder. Charakteryzuje się ono silnym bólem promieniującym do krocza i lędźwi nasilającym się przy dotyku oraz obrzękiem i zaczerwienieniem moszny wraz z powiększeniem jednego lub obu jąder. W przypadku obustronnego zapalenia jąder u około 4 proc. chorych dochodzi do rozwoju niepłodności na skutek uszkodzenia czynności plemnikotwórczej jąder; u dorosłych innym rzadkim powikłaniem jest zapalenie trzustki, które powoduje dość ciężki stan ogólny, bóle brzucha, wymioty i biegunkę. Na szczęście zapalenie trzustki w prze- Encyklopedia Chorego Zdrowie matki i dziecka 33 zdrowie matki i dziecka Medycyna naturalna kuchnia na zdrowie aktywny wypoczynek uroda i zdrowie zdrowe dojrzewanie dbam o zdrowie 35 www.doz.pl infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | 34 Encyklopedia Chorego Zdrowie matki i dziecka Encyklopedia Chorego medycyna naturalna ała czarna dodaje energii i rozjaśnia umysł, a nie są to jedyne jej walory. zdrowie matki i dziecka Kawa – pobudzające ziarenka M Medycyna naturalna Maria Bankiet infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl dbam o zdrowie 36 ca tolerowania kofeiny jest różna, to spożycie ponad 1000 mg dziennie może być dla organizmu tok syczne. Nadmierna ilość kawy, szczególnie wypita w krótkim czasie, powo duje zbytnią nerwowość, nadmierne pobudzenie, bezsenność, a nawet gwałtowne torsje. Delek zdrowe dojrzewanie W jednym gramie kawy ukryta jest moc od 0,9 do 2,1 proc. pobudzającej ko feiny, resztę zaś stanowią woda, związki mineralne, węglowodany, białka, tłuszcze oraz niewielkie ilości witamin z grupy B. Dzięki kofeinie zmęczenie znika i człowiek wydajniej pracuje. tując się kolejnym w cią gu dnia kubkiem kawy, należy pamiętać o tym, że dawka śmiertelna kofeiny dla dorosłego człowieka wynosi około 10 g, czyli 80 filiżanek. Mała czarna dodaje energii i rozjaśnia umysł, jednak to niejedyne jej walory. Dzięki zawartości polifenoli, czyli bardzo silnych antyutleniaczy, neutralizuje działanie szkodliwych wolnych rod ników tlenowych odpo wiedzialnych za procesy starzenia i powstawanie nowotworów. Polifenole zapobiegają także odkła daniu się cholesterolu, zmniejszając tym samym ryzyko zachorowania na miażdżycę czy zawał ser ca. Działają przeciwzapal nie, przeciwbakteryjnie i opóźniają rozkład wita miny C w organizmie, a najwięcej tych cennych związków zawiera kawa uroda i zdrowie Wielka moc małej czarnej To właśnie kofeina spra wia, że kawa pobudza, ułatwia koncentrację, ła godnie przeczyszcza, dzia ła moczopędnie i na chwi lę podnosi ciśnienie krwi – dlatego po filiżance mocnego espresso serce zaczyna bić mocniej. Dzięki kofeinie człowiek czuje się jak nowo naro dzony – szybciej i wydaj niej pracują komórki, a zmęczenie w cudowny sposób znika. Związek ten jest wchłaniany przez or ganizm już w kilkanaście minut po wypiciu kawy, a najsilniej działa dopiero po upływie około 3–4 go dzin. Przypływ sił, czyli efekt legalnego dopalacza, utrzymuje się przez kolej ne 6–8 godzin, a do jego osiągnięcia wystarczy jed na do dwóch filiżanek. Z ilością wypijanej kawy nie należy jednak przesadzać, mimo że dla każdego człowieka grani aktywny wypoczynek D o niedawna Polacy delektowali się głę bokim aromatem kawy jedynie w domo wym zaciszu. Od kiedy dużą popularność zdoby ły kawiarnie i bary ka wowe, statystyczny Ko walski zużywa rocznie około 3 kg kawy – w tym aż 2,4 kg mielonej. Jed nak im więcej pobudza jącego umysł napoju wy pijamy, tym więcej pojawia się wątpliwości – czy kawa na pewno nie szkodzi? kuchnia na zdrowie Rozpuszczalna, z ekspresu, parzona w czajniczku, po turecku – kawa jest, obok herbaty, jednym z najpopularniejszych ciepłych napojów. Pijemy jej coraz więcej, ale czy na pewno powinniśmy? 37 Encyklopedia Chorego medycyna naturalna aktywny wypoczynek uroda i zdrowie zdrowe dojrzewanie dbam o zdrowie Zdrowotne właściwości kawy są znane już od XIX wieku, kiedy to kofeinę powszechnie stosowano jako środek ułatwiający oddychanie i zwiększający dopływ tlenu do organi zmu. Jej lecznicze działa nie polega na rozszerzaniu oskrzeli i niwelowaniu tak zwanego zmęczenia mięśni oddechowych – dlatego zalecana jest głównie ast kuchnia na zdrowie Zdrowie ukryte w ziarenku Medycyna naturalna 38 wych tłuszczów podno szących poziom złego cholesterolu i wpływają cych negatywnie na pracę wątroby. Pod względem zdrowotnym zatem naj bardziej szkodliwa jest kawa po turecku, a naj zdrowsza z ekspresu, która podczas zaparzania traci niemal połowę kofeiny. Szkodliwych tłuszczów nie zawiera także napój przygotowany w ekspresie przelewowym czy popu larna kawa rozpuszczalna. organizmu są kawa po tu recku oraz zalewana wrząt kiem w kubku, ponieważ zawierają związki powstałe z tłuszczu kawowego, któ re podnoszą poziom cho lesterolu i zakłócają nor malną pracę wątroby. Zawarte w kawie związki drażniące powodują często uciążliwe bóle brzucha, zgagę, mdłości czy nawet kolkę. Warto jednak zwró cić uwagę, że związki te występują zazwyczaj w ka wach gorszych gatunkowo i dlatego przy wyborze od powiedniego rodzaju nale ży się kierować głównie ja kością produktu, a nie jego z pozoru atrakcyjną ceną czy ładnym opakowaniem. zdrowie matki i dziecka palona. Innymi przeciw utleniaczami są witaminy A, C, E, beta-karoten, ma gnez oraz selen, a kawa jest ich bogatszym źró dłem niż jakiekolwiek inne potrawy czy napoje. Na tym jednak nie koniec niezwykłego bogactwa tego małego ziarenka – fi liżanka kawy pokrywa 10 proc. dziennego zapotrze bowania organizmu na potas i witaminę PP oraz zawiera błonnik, którego dobroczynny wpływ na pracę jelit można zaobser wować już w 20 minut po wypiciu kawy. Regularne picie małej czarnej ułatwia wypróżnianie, co znacznie zmniejsza ryzyko zapad nięcia na raka okrężnicy i jelita grubego. Wpływ kawy na zdro wie zależy jednak przede wszystkim od sposobu jej przyrządzenia, a nie od ilości wypijanych filiża nek, ponieważ dłuższy kontakt zmielonych zia ren z wrzątkiem wpływa na powstawanie szkodli matykom i osobom cier piącym na przewlekłe za palenie oskrzeli. Ponadto kofeina zwiększa odpor ność organizmu na zmę czenie i dlatego jest po wszechnie stosowana przez sportowców, którzy przed intensywnym wy siłkiem fizycznym wypi jają właśnie kawę. W wy niku jej działania naczynia krwionośne rozszerzają się, usprawniając tym sa mym pracę serca. Kawa przyspiesza przemianę materii i działa moczo pędnie, dlatego regularne jej picie jest szczególnie polecane osobom będą cym w trakcie kuracji od chudzającej. Jest także składnikiem kosmetyków pielęgnacyjnych nowej generacji, które modelują i wyszczuplają sylwetkę. Brunatne ziarenka nie tylko odpowiadają za stan ciała, ale i ducha – kofe ina jest jednym ze środ ków psychotropowych, pozytywnie wpływają cych na nasze samopo czucie. Poprawia nastrój, zmniejszając uczucie przygnębienia i przyczy niając się do zapobiega nia groźnej depresji. Jednakże aby kawa w procesie obróbki nie utra ciła swoich cennych właści wości, musi być odpowied nio przygotowywana. Jak już wspominaliśmy, naj bardziej szkodliwe dla Kofeina zawarta w kawie pozytywnie wpływa na nasze samopoczucie. infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 39 Doppelherz aktiv Na oczy FORTE Suplement diety Preparat zawiera wysoką dawkę luteiny (10 mg), aktywnych bioflowanoidów z borówki (300 mg) oraz witamin A,E,C i cynku • chroni siatkówkę oka przed szkodliwym wpływem promieniowania UV • poprawia ostrość widzenia i zmniejsza zmęczenie wzroku. Stosowanie: TYLKO 1 kapsułka dziennie 40 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | – bardzo mocna kawa z dodatkiem gorące go mleka i czekolady. Naj częściej dekoruje się ją bitą śmietaną. Mocha Latte – jeden z najpo pularniejszych rodzajów kaw. Parzy się ją w ekspre sie, a następnie dodaje dużo ciepłego, spienione go mleka. – bardzo moc na, najlepiej pić ją ze śmie tanką, by nie podrażniała żołądka. Parzona www.doz.pl Encyklopedia Chorego zdrowie dziecka sport to zdrowie Medycyna naturalna uroda i zdrowie dbam dbam o zdrowie o zdrowie QUEISSER – mocna kawa z ekspresu ciśnieniowego, z odrobiną pianki z mleka. Jej aromat można wzboga cić syropem smakowym. Machiatto zdrowe dojrzewanie z luteiną i borówką Opakowanie: 30 kapsułek – szczególnie polecana na upały, dosko nale gasi pragnienie. Prze pis na jej przygotowanie jest bardzo prosty: napar kawowy, mleko lub śmie tanka i dużo kostek lodu. Mrożona aktywny wypoczynek Lepsze widzenie – bardzo moc na, niezwykle aromatyczna odmiana kawy z ekspresu ciśnieniowego. Powinna być popijana wodą. Espresso uroda i zdrowie reklama sza kawa z pianką z mleka, często bywa podawana z posypką z cynamonu lub czekolady. aktywny wypoczynek Ostatnie wyniki badań specjalistów z całego świa ta obaliły wiele mitów krą Cappuccino – troche słab kuchnia na zdrowie Naukowcy o kawie żących dotychczas na te mat szkodliwości kawy. Okazuje się, że mała czar na nie tylko obniża ryzyko zachorowania na marskość wątroby, ale także Alzhe imera czy chorobę Parkin sona. Według japońskich naukowców wśród osób, które piją małą czarną co dziennie znacznie spada zachorowalność na raka. Z kolei amerykańscy specja liści doszli do wniosku, że istnieje związek między spo żywaniem kawy a zmniej szonym ryzykiem zapadnię cia na jedną ze współczesnych chorób cywilizacyj nych – cukrzycę. Ziarenka kawy przeba dano na wiele sposobów, ale żadne z dotychczaso wych badań nie wykazało związku między piciem tego napoju przez przyszłe matki a nieprawidłowo ściami w rozwoju płodu. Zdecydowane ogranicze nie ilości wypijanych fili żanek zaleca się natomiast kobietom ciężarnym oraz karmiącym piersią, ponie – charak teryzuje się niską zawar tością szkodliwych związ ków drażniących i kofeiny, bez obaw można ją pić przez cały dzień. Amerykańska Medycyna naturalna idealna zarówno dla osób prowadzących zdrowy tryb życia, jak i dla pacjentów z rozmaitymi problemami zdrowotnymi. Można ją pić praktycznie bez ogra niczeń i przykrych konse kwencji dla samopoczucia. Rodzaje kawy waż pod wpływem kofeiny może dojść do nadmierne go pobudzenia zarówno matki, jak i dziecka. Przy szłe matki, które nie wy obrażają sobie życia bez fi liżanki czarnego naparu, powinny wybierać kawę bezkofeinową. Amerykańscy naukowcy odkryli, że dzięki zawarto ści garbników kawa prze ciwdziała także próchnicy zębów, ograniczając nega tywne działanie bakterii na szkliwo. Tę właściwość od kryto i powszechnie wyko rzystywano już w XVII wieku, gdy używano jej do odświeżania jamy ustnej i mycia zębów. W świetle najnowszych badań kawa pomaga unik nąć kamieni nerkowych i żółciowych. Obalono także mit związany z rzekomym wpływem małej czarnej na powstawanie wrzodów żo łądka czy podwyższenie ci śnienia krwi. Po rozważeniu wszel kich za i przeciw spoży waniu kawy, odpowiedź brzmi: zdecydowanie tak! Ponieważ każdy z nas ina czej reaguje na kofeinę za wartą w małej czarnej, to najważniejszą zasadą jest poznanie reakcji własnego organizmu i zachowanie umiaru w wypijaniu kolej nych filiżanek. Kluczem do kawowego sukcesu jest umiejętne wykorzystanie pobudzających właściwo ści brązowych ziarenek – wystarczy wybrać dobrą gatunkowo kawę, umiejęt nie ją zaparzyć, aby delek tować się jej głębokim aromatem. kuchnia na zdrowie Kawa parzona jest bardzo mocna. By nie podrażniała żołądka, można pić ją z dodatkiem mleka. zdrowie matki i dziecka Na sklepowych pół kach pojawiła się ostatnio bardzo interesująca no wość – kawa niskodraż niąca, która jest oryginal nym połączeniem walorów zdrowotnych oraz smaku i niepowta rzalnego aromatu praw dziwej kawy. Nie tylko przyjemnie pobudza, ale także nie powoduje nie przyjemnych skutków ubocznych wywołanych właśnie przez substancje drażniące. Swoją łagodność zawdzięcza zmniejszeniu aż o 90 proc. zawartości szkodliwych związków C-5-HT, występujących w każdej bez wyjątku ka wie. Co szczególnie ważne dla kawoszy, ten napój za wiera pełną ilość kofeiny, co nadaje jej głęboki i nie powtarzalny smak. Kawy niskodrażniące, które do piero teraz dotarły do pol skich konsumentów, cieszą się niesłabnącą popularno ścią na całym świecie. Fili żanka takiego napoju jest Encyklopedia Chorego medycyna naturalna 41 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl Warto też zjadać je bezpośrednio po zakupie i ich nie przetrzymywać. Starajmy się również wybierać te, które nie są aż tak błyszczące i lśniące jak ze zdjęcia, dbam o zdrowie 42 …warto się im bliżej przyjrzeć – czyli mowa o nowalijkach. Pierwsze świeże warzywa w nowym sezonie są nie lada atrakcją. Zawsze chętnie po nie sięgamy, bo po zimie jesteśmy spragnieni świeżych, krajowych smakołyków. Dodatkowo warzywa to przecież porcja zdrowia, same witaminy. Jeść! Zachowując jednak przy tym pewne zasady ostrożności: nowalijki muszą być bardzo dobrze i długo myte w ciepłej wodzie oraz osuszone przed spożyciem; nie gotować warzyw w skórce; z sałaty zdejmować liście zewnętrzne, nie jeść zgrubiałych części. zdrowe dojrzewanie P Tak, to prawda, ale nowalijki są specyficzną grupą. Ze względu na dość jeszcze chłodną aurę uprawiano je w szklarniach i są dość mocno nawożone, aby budziły zachwyt swym kształtem i kolorytem. Do najpoważniejszych zanieczyszczeń warzyw należą środki ochrony roślin oraz nawozy, które przenikają do nich z wody, powietrza i gleby. Ich nadmiar dociera do części jadalnych roślin, co może być niebezpieczne dla zdrowia. Szczególnie szkodliwe są azotany i powstałe z nich pod wpływem działania drobnoustrojów azotyny, które uroda i zdrowie Kuszą oko, ale... amiętaj, że nie wszystko złoto co się świeci! Wybierając nowalijki – kieruj się raczej tym jak pachną a nie jak się błyszczą To, że ładnie wyglądają, nie oznacza, że są zdrowe tworzą toksyczne rakotwórcze związki. Nie wszystkie jednak warzywa kumulują azotany w takiej samej ilości. Niską zawartość tych substancji mają: pomidor, papryka, ogórek, groch, fasola. Średnią zawartością azotanów charakteryzują się: marchew, pietruszka, seler. Najbardziej należy uważać na: sałatę, szpinak, rzodkiewkę, buraka ćwikłowego i wczesną kapustę. Co więc zrobić? Nie jeść? aktywny wypoczynek T ak jak zmieniamy odzież po zimie na lżejszą i bardziej kolorową, tak i nasz jadłospis wymaga „liftingu”. Powód? Wiosną organizm jest bardziej osłabiony po mniej urozmaiconej diecie, a na dodatek podczas zimy rzadziej przebywaliśmy na świeżym powietrzu, co również obniża odporność. Ze względu na to, że mniej się ruszaliśmy, teraz jesteśmy jeszcze ospali, ale już w pełni sił, by korzystać z uroków wiosny. Właśnie na te nowe siły witalne potrzebna jest modyfikacja żywienia. Co więc konkretnie zrobić? kuchnia na zdrowie Monika Mielus Medycyna naturalna Krótkie, szare, mroźne dni odchodzą w niepamięć, czas więc zacząć odzyskiwać energię po zimie. Sprzyja temu coraz to bardziej słoneczna aura, ale organizm domaga się wzmocnienia. Czas więc na reorganizację naszego menu. zdrowie matki i dziecka Wiosna – czas na „porządki” w jadłospisie Encyklopedia Chorego kuchnia na zdrowie 43 Encyklopedia Chorego kuchnia na zdrowie zdrowe dojrzewanie Dieta to nie wszystko Zamiast kawy sięgnij po zieloną herbatę Oprócz żywieniowych modyfikacji, szczególnie wiosną warto zacząć uprawiać regularnie sport lub włączyć do codziennego trybu życia spacer. No i oczywiście wysypiać się. Nie ma nic bowiem bardziej wzmacniającego, jak połączenie odpowiedniej diety z regenerującym snem. infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | dbam o zdrowie 44 uroda i zdrowie Podstawą codziennej diety jest śniadanie – niezależnie bowiem od pory roku jest to najważniejszy posiłek w ciągu dnia. Kluczowe jest szczególnie wiosną, kiedy to przy zmiennej jeszcze aurze pogodowej nasz organizm jest osłabiony i wrażliwy na wahania ciśnienia. Kawa zatem niezastąpiona? Tak, ale tylko po pełnowartościowym posiłku. Pełnoziarniste pieczywo czy musli jako źródło węglowodanów, niezbędne do odbudowy komórek białko, które Choć już temperatura otoczenia znacznie wzrosła, nie warto rezygnować z ciepłych napojów. Warto sięgnąć zamiast czarnej herbaty po zieloną, która jest bogactwem flawonoidów, związków o działaniu m.in. odmładzającym. Oczyszcza doskonale organizm, poprawia przemianę materii, a z dodatkiem jakże zdrowego miodu jest po prostu smaczna. 3–4 filiżanki w ciągu dnia doskonale pobudzą nasz organizm do życia i zapewnią lepsze funkcjonowanie. Na dodatek woda źródlana lub średniozmineralizowana w ilości minimum 1,5 litra, pita małymi łykami pomiędzy posiłkami, na pewno poprawi nasze samopoczucie i zdrowie. aktywny wypoczynek Co jeszcze zmieniamy? Coś na pragnienie kuchnia na zdrowie dać nowalijek ze straganu. Są to małe dzieci i alergicy. Osoby starsze oraz te, które mają zaburzenia przewodu pokarmowego, powinny spożywać w niewielkich ilościach te pierwsze surowe warzywa i owoce. Nie wiemy bowiem, czym były one nawożone, a dla tych osób nawet mała ilość np. azotynów czy metali ciężkich, takich jak kadm i ołów, jest bardzo niebezpieczna dla zdrowia. znajdziemy w twarogach, jajach, rybach oraz nieodzowne warzywa i owoce, czyli skarbnica witamin i składników mineralnych. Jak zatem powinno wyglądać wiosenne śniadanie? Jeżeli lubimy zjeść coś na ciepło, to niech będzie to np. jajecznica, ale tylko na maśle, posypana dużą ilością natki, papryka, razowe pieczywo i sok marchwiowy. Dla lubiących szybsze śniadania warto skorzystać z twarożku z dodatkiem rzodkiewki i ogórka, dołączyć do tego sałatkę z pomidora i szczypiorku z pełnoziarnistym pieczywem, a do picia rozgrzewające kakao. Wersja dla śpiochów to musli z probiotycznym jogurtem, koniecznie z dodatkiem ulubionych świeżych owoców. Niezależnie od tego, która propozycja jest Ci bliższa, postaraj się jeść w spokoju i na siedząco, ponieważ śniadanie daje nam zdrową energię na cały dzień. Oczywistym jest, że dalsze 3 czy 4 posiłki też są konieczne. Medycyna naturalna Uwaga! Jest grupa osób, które nie powinny ja- Wiosenne śniadanie musi być pożywne i bogate w witaminy Warto zrezygnować z batonika czy drożdżówki na drugie śniadanie na rzecz choćby kanapki z ulubionym serem i sałatą. Na obiad warto podać, jako dodatek do pieczonego mięsa czy ryb, warzywa mrożone z wody. Świeże nowalijki potraktować jeszcze jako dekorację. Na wiosnę można również częściej serwować posiłki jarskie i z dodatkiem ryb, a mięso spożywać maksymalnie raz czy dwa razy w tygodniu. Warto oczywiście kontynuować całorocznie regularne spożywanie posiłków oraz unikać podjadania. zdrowie matki i dziecka bo bez wątpienia jest w nich więcej substancji nieprzyjaznych dla zdrowia. Najlepszym rozwiązaniem jest korzystanie ze sklepów ze zdrową żywnością, które mają żywność wyprodukowaną w certyfikowanych gospodarstwach agroturystycznych. Dla bardziej ambitnych jest też opcja z własną uprawą. Nie potrzebujemy wcale do tego ogródka. Wystarczy posadzić w doniczce na kuchennym parapecie szczypiorek, natkę, rzeżuchę i ścinać świeże liście do konsumpcji. Bez chemii, sama natura, zdrowie, bogactwo witamin i składników mineralnych. Reasumując, nie ma potrzeby rezygnowania z nowalijek, ale niech stanowią one na początek raczej dodatek, a nie podstawę naszego posiłku. www.doz.pl 45 Chyba każdy wie, jak wygląda ziemniak – pospolita roślina uprawna, z której spożywa się tylko owoce. Cała reszta, czyli mięsista infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl dbam o zdrowie 46 Ziemniak niejedno ma imię zdrowe dojrzewanie rganizacja Narodów Zjednoczonych ogłosiła miniony 2008 rok Międzynarodowym Rokiem Ziemniaka ze względu na niekwestionowany udział tej rośliny w ocaleniu przed śmiercią głodową milionów ludzi na świecie. uroda i zdrowie O kami karmi się trzodę chlewną) oraz przemysłowa – jest wykorzystywany do produkcji spirytusu oraz mączki ziemniaczanej. O tym, że ziemniak ma swoje miejsce w historii, świadczy fakt, że Organizacja Narodów Zjednoczonych ogłosiła miniony 2008 rok Międzynarodowym Rokiem Ziemniaka ze względu na niekwestionowany udział tej rośliny w ocaleniu przed śmiercią głodową milionów ludzi na świecie. aktywny wypoczynek Z iemniaki na dobre zadomowiły się już w polskiej tradycyjnej kuchni. Warto jednak pamiętać, że trafiły do naszego kraju stosunkowo niedawno, bo dopiero w czasach panowania króla Jana III Sobieskiego, czyli w XVII wieku. Aż trudno uwierzyć, że minęły zaledwie trzy stulecia, a my już nie tylko nie potrafimy sobie wyobrazić codziennego obiadu bez ziemniaków, ale także spożywamy je na coraz więcej sposobów – frytki, chipsy, gotowane, smażone, zapiekane... Warto pamiętać o tym, że ziemniak to nie tylko smaczny dodatek do potraw, ale także roślina pastewna (w wielu gospodarstwach nadal gotowanymi ziemnia- Ziemniaki dostarczają organizmowi niemal wszystkich witamin – są bardzo bogatym źródłem witaminy C, której jest w nich nawet więcej niż na przykład w jabłku czy dyni. Zawierają ponadto witaminy A, B1, B2, B3, B6 oraz PP – nie jest to jednak dawka, która pokryje nasze codzienne zapotrzebowanie i wymaga uzupełnienia przez inne świeże warzywa. Ziemniaki są nie tylko bogate w witaminy, ale także lekkostrawne, ponieważ zawarte w nich związki odżywcze są łatwo przyswajalne przez organizm. Dzięki zawartości błonnika ułatwiają trawienie i pomagają walczyć ze zbędnymi kilogramami. Ziemniaki mają także zbawienny wpływ na zbyt wysokie ciśnienie krwi – kuchnia na zdrowie Maria Bankiet Ile jest witamin w ziemniaku? Medycyna naturalna Tylko w samej Polsce uprawia się je na powierzchni aż 790 tysięcy hektarów, a roczne ich zbiory szacuje się nawet na 15 milionów ton. Czy jednak ziemniaki są na tyle zdrowe, by jeść ich tak dużo? na cukrzycę – powoduje bowiem znaczny wzrost poziomu cukru i insuliny we krwi. Wysoki indeks glikemiczny ziemniaków oraz fakt bardzo częstego łączenia ich w posiłkach z mięsem i zawiesistymi sosami sprawiają, że taka dieta nie wpływa korzystnie na wagę i figurę. Podobnie rzecz ma się z przetworzonymi ziemniakami – należy pamiętać, że lekkostrawne są kartofle przyrządzone w sposób naturalny, a dieta składająca się z chipsów (568kcal/100g) i frytek (247 kcal/100g) jeszcze nikogo nie odchudziła. zdrowie matki i dziecka Dania na okrągło – ziemniaki łodyga, liście oraz fioletowe kwiaty, jest niejadalna. Nie wszyscy jednak wiedzą, że odmian ziemniaka jest ponad 10 tysięcy na całym świecie – w samej tylko Polsce zarejestrowano ich aż 118. Wśród nich dominują oczywiście gatunki jadalne. Rolnicy i naukowcy zazwyczaj dzielą odmiany ziemniaka ze względu na termin zbioru bulw: bardzo wczesne: Krasa, Irys, Gloria, Bard, Irga; wczesne: Nora, Kulik, Augusta, Gracja; średnio wczesne: Ibis, Pirol, Triada, Kuba; średnio późne: Sowa, Tarpan, Beata, Jasia, Moli; późne: Uran, Bzura, Ślęza, Sonda. Jednak niezależnie od czasu pozostawania bulwy głęboko w ziemi, ziemniaki są bogatym źródłem wielu cennych substancji odżywczych – witaminy C, B oraz składników mineralnych: wapnia, fosforu, potasu, cynku i sodu. Praktycznie nie zawierają tłuszczu i są pięć razy mniej kaloryczne niż makaron i kasze – dlatego stanowią jeden z elementów popularnych diet odchudzających. Obecność ziemniaków właśnie w dietach odchudzających jest pewnym novum – dietetycy obalają coraz więcej mitów na ich temat. Jednakże co do jednego wszyscy są zgodni – to nie kaloryczność, ale duża zawartość węglowodanów jest przekleństwem ziemniaka. Z tego powodu dieta kartoflana nie jest zalecana dla osób cierpiących Encyklopedia Chorego kuchnia na zdrowie 47 Encyklopedia Chorego kuchnia na zdrowie Dieta ziemniaczana reklama Lek przeciwzakrzepowy A C A R D® Opak:30 lub 60 tabletek Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża twojemu życiu lub zdrowiu. 48 Najlepiej gotować je w mundurkach, ponieważ w bulwie składniki odżywcze rozmieszczone są nierówno- infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | Uwaga na solaninę! Należy pamiętać, że ziemniaki mogą być także bardzo niebezpiecznym warzywem – ze względu na zawartość solaniny, czyli trującego alkaloidu o właściwościach rakotwórczych. Na szczęście dla wielbicieli kartofli można tę substancję z łatwością wykryć, ponieważ powoduje charakterystyczne, zielone przebarwienia na bulwie. Powstają one pod wpływem światła słonecznego – dlatego ziemniaki najlepiej je przechowywać w ciemnych pomieszczeniach. Jeżeli już trafimy na zzieleniałe bulwy, to najlepiej je odrzucić, a te, które już wykiełkowały, należy bardzo dokładnie obrać i głęboko wykroić oczka. Zapiekane bakłażany z nadzieniem z ziemniaków Składniki: 2 duże bakłażany, 6 ziemniaków, cebula, 2 ząbki czosnku, gałka muszkatołowa, słodka papryka, oliwa z oliwek (do smażenia), świeżo starty parmezan, tarty żółty ser, pieprz i sól Przygotowanie: Ziemniaki oczyścić i ugotować w mundurkach w osolonej wodzie, a następnie wystudzić i obrać. Bakłażany umyć i przekroić wzdłuż na pół. Wydrążyć środek tak, by powstało miejsce na farsz. Cebulę pokroić w kostkę i usmażyć na oliwie. Do cebuli dodać miąższ z bakłażana i smażyć, aż będzie miękki. Na końcu na patelnię wrzucić obrane i drobno pokrojone ziemniaki. Zmniejszyć ogień i dokładnie mieszać cały farsz, aż stanie się jednolitą masą. Doprawić czosnkiem, gałką muszkatołową, słodką papryką i dużą ilością pieprzu. Wypełnić farszem wydrążone bakłażany. Na wierzchu posypać je startym żółtym serem i parmezanem. Zapiekać w piekarniku w temperaturze ok. 150 stopni przez około 30 minut, aż ser się rozpuści. Smacznego! www.doz.pl suplement diety suplement diety dbam o zdrowie Skład: jedna tabletka zawiera 75 mg kwasu acetylosalicylowego Jak przyrządzić ziemniaki? wegetariańskie – omlety, placki, babkę ziemniaczaną, racuchy czy zapiekanki. zdrowe dojrzewanie Wskazania: choroba niedokrwienna serca. Zapobiega agregacji krwinek płytkowych: w profilaktyce zawału mięśnia sercowego i po przebytym zawale w niestabilnej chorobie Polfa Warszawa wieńcowej, u osób z migotaniem przedsionków, stan po wszczepieniu pomostów aortalno-wieńcowych, angioplastyce wieńcowej, zapobieganie zatorom naczyń mózgowych, po przebytym udarze zatorowym mózgu, z zarostową miażdżycą tętnic obwodowych Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na pochodne kwasu salicylowego, uczulenie na inne niesteroidowe leki przeciwzapalne, tzw. astma aspirynowa, choroba wrzodowa, skaza krwotoczna, hemofilia, polipy nosa, trombocytopenia. Nie stosować u dzieci poniżej 15 roku życia (zespół Rey'a ) i w ciąży. – nie dość, że straty witaminy C wynoszą wtedy aż 45 procent, to jeszcze zdecydowanie rośnie kaloryczność takiej potrawy. Dlatego właśnie powinno się unikać wyrobów, które zawierają mocno przetworzone ziemniaki, takich jak chipsy, gotowe purée w proszku czy frytki. Te potrawy zawierają dużo tłuszczu, sztucznych dodatków i kalorii, a praktycznie żadnych wartości odżywczych. Dobrym rozwiązaniem jest także pieczenie ziemniaków – w piekarniku lub na świeżym powietrzu przy ognisku. Kartofle świetnie smakują jako purée z dodatkiem cebulki – pod warunkiem, że przygotujemy je samodzielnie, a nie z torebki. Są idealnym dodatkiem do drugiego dania (szczególnie potraw z mięsa) czy rozmaitych zup. Można z nich także przygotować wyśmienite dania uroda i zdrowie Kartofle są nie tylko zdrowe i smaczne, ale z powodze- niem mogą być stosowane w codziennej pielęgnacji urody. Szczególnie zalecana jest maseczka z ziemniaka, która doskonale nawilża podrażnioną przez zimową pogodę skórę, łagodzi wszelkie zaczerwienienia i ściąga pory. Jej przygotowanie jest bardzo proste – ugotowanego ziemniaka należy rozgnieść na jednolitą masę i starannie wymieszać z oliwą z oliwek i sokiem z cytryny. Tak przygotowaną maseczkę należy położyć na umytej twarzy oraz dekolcie i pozostawić na około 10– 15 minut, a następnie zmyć ciepłą wodą. Innym pomysłem jest maseczka, którą stosuje się na dłonie. Do jej przygotowania potrzebne są dwa ugotowane ziemniaki, które należy rozgnieść i wymieszać z trzema łyżkami mleka, a następnie położyć na dłonie. Po około 15 minutach można ją zmyć i cieszyć się doskonale odżywioną, gładką i rozjaśnioną skórą rąk. miernie, a najwięcej jest ich właśnie tuż pod skórką, którą, jeśli już w ogóle obieramy, to bardzo cienko. To właśnie skórka chroni bowiem cenną zawartość ziemniaka przed wyparowaniem w trakcie gotowania, które może powodować nawet 54-procentowy ubytek wartości odżywczych. Dla porównania w przypadku kartofli gotowanych w mundurkach ten ubytek wynosi jedynie 20 procent. Jeśli już decydujemy się na gotowanie obranych ziemniaków, to warto przedtem zalać je wrzątkiem, dzięki czemu zachowają więcej składników odżywczych. Ponieważ witaminy zawarte w ziemniakach z łatwością rozpuszczają się w wodzie, to nie powinno się także obierać ich na zapas i zostawiać zalanych wodą w garnku, ale gotować w małej ilości wody z dodatkiem soli i podawać do jedzenia od razu po ugotowaniu. Im mniej wody i więcej soli, tym mniejsze straty składników odżywczych podczas gotowania. Pozostały po gotowaniu kartofli wywar każda gospodyni z powodzeniem może wykorzystać do przyrządzenia smacznego sosu lub zupy. Zdecydowanie najlepiej jednak przygotowywać ziemniaki na parze, ponieważ wtedy tracą one tylko 10–15 procent wartości odżywczych. Zdecydowanie nie powinno się ich smażyć aktywny wypoczynek Ziemniak dla urody Unikaj jedzenia bardzo kalorycznych chipsów kuchnia na zdrowie jeść smażonych ziemniaków i unikać dań z zawiesistymi sosami; podczas stosowania diety ziemniaczanej należy wypijać co najmniej dwa litry napojów dziennie – najlepiej jeśli będą to soki owocowe, czarna i zielona herbata oraz herbatki ziołowe i owocowe, niegazowana woda mineralna; jedyne co można podjadać między posiłkami to surowe warzywa – w zależności od tego, co kto lubi, na przykład ogórek, marchew, kalarepka. Można także pić świeżo wyciśnięty sok z owoców czy jogurt, ale koniecznie naturalny; minimalny okres stosowania diety to dwa tygodnie. Menu można z powodzeniem zaplanować samemu uwzględniając ulubione dania z ziemniaków. Medycyna naturalna Ziemniaki tuczą – pod tym stwierdzeniem podpisałaby się zapewne większość z nas. Jednak to przekonanie jest błędne. Mają nie tylko niewiele kalorii, ale także odtruwają organizm, oczyszczając go ze szkodliwych produktów przemiany materii i przyczyniają się do uregulowania prawidłowego obiegu wody w organizmie, co prowadzi do wygładzania nawet głębokich zmarszczek. Dzięki tym właściwościom regularnie jedząc ziemniaki, można nie tylko schudnąć (nawet do 2–3 kilogramów w dwa tygodnie), ale także odmłodnieć oraz wzmocnić włosy i paznokcie. Jak to osiągnąć? Wystarczy przestrzegać kilku prostych zasad: nie zdrowie matki i dziecka dzięki dość dużej zawartości potasu. Ponieważ są bogate w magnez, łagodzą stany zmęczenia i długotrwałego stresu, dodając życiodajnej energii. 49 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl też duża zawartość tego pierwiastka w produktach roślinnych wyhodowanych na podłożu bogatym w jod. Najwięcej znajduje się go m.in. w: owocach morza i rybach morskich, soli nieczyszczonej lub jodowanej, cebuli i czosnku, drożdżach, morszczynie, rzeżusze oraz w ziołach (głównie estragon). Gdzie można znaleźć jod? Niedobór jodu Jod występuje głównie w powietrzu (zwłaszcza w okolicach nadmorskich), w wodzie i glebie, stąd Głównym objawem braku wystarczającej ilości jodu w organizmie jest niedoczynność tarczycy dbam o zdrowie 50 sze stężenie jodu w nadmorskim powietrzu notuje się wiosną. Można wtedy wybrać się na dłuższe spacery brzegiem morza. Ci więc, którzy nie mieszkają w miejscowościach nadmorskich, powinni pomyśleć o pobycie nad morzem i wcale nie muszą to być wakacje spędzone na słonecznej plaży. zdrowe dojrzewanie J od to jeden z podstawowych pierwiastków, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wchodzi on w skład hormonów wydzielanych przez gruczoł tarczowy. Hormony te biorą udział w regulowaniu podstawowych funkcji życiowych, np. regulują temperaturę, wzrost, rozmnażanie, podział komórek, układ nerwowy czy mięśniowy. Jod pomaga także w utrzymaniu zdrowych zębów, skóry, włosów i paznokci. Najwięcej jodu w powietrzu jest po sztormie. Dlatego też najwięk- uroda i zdrowie Katarzyna Pucek aktywny wypoczynek A wieczory sprzyjają wędkowaniu. Nad morzem ryby biorą także z brzegu. kuchnia na zdrowie Spacer plażą z dziećmi jest wspaniałą przyjemnością o każdej porze dnia. Wyjazd nad morze kojarzy nam się głównie z plażowaniem i zażywaniem kąpieli morskich. Można jednak taki pobyt połączyć z aktywnością ruchową i naturalnym pochłanianiem leczniczego jodu z powietrza. I wówczas najlepiej pojechać nad morze wiosną. Medycyna naturalna a problemy ze skórą, włosami czy paznokciami dobry jest jod. A tego nad morzem nie brakuje. Najwięcej jodu w powietrzu jest po sztormie. zdrowie matki i dziecka zdrowie i aktywność N Encyklopedia Chorego Polskie morze aktywny wypoczynek 51 Encyklopedia Chorego aktywny wypoczynek Plażowanie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | Skuteczne preparaty przeznaczone do pielęgnacji skóry trądzikowej Accos® Żel przeciwtradzikowy 75 ml • łagodzi podrażnienia i chroni przed powstawaniem zmian trądzikowych • zapewnia skórze odpowiednią pielęgnację, odżywienie i nawilżenie • hamuje łojotok • chroni przed zaczopowaniem ujść gruczołów łojowych Accos® Płyn myjący do skóry trądzikowej 75 ml • zapewnia skuteczne oczyszczenie i pielęgnację skóry trądzikowej • chroni przed powstawaniem zmian trądzikowych • dokładnie myje skórę i łagodzi podrażnienia • usuwa nadmiar serum Preparaty Accos® zawierają chlorek 1-metylonikotynamidu i wyciąg z alg morskich. Nie powodują podrażnień, przebarwień i nie wysuszają skóry. Wskazania do stosowania: • codzienna pielęgnacja skóry ze skłonnością do trądziku pospolitego oraz skóry naczynkowej • profilaktyka przeciwtrądzikowa www.doz.pl PHARMENA dbam o zdrowie 52 reklama zdrowe dojrzewanie Będąc nad Morzem Bałtyckim, spacery są nieodłącznym elementem wypoczynku. Z tego też Jeżeli lubisz jeździć na rowerze w urozmaiconym terenie, to wybrzeże Morza Bałtyckiego idealnie się do tego nadaje. Jest tutaj bardzo wiele szlaków rowerowych łączących ciekawe miejsca kulturowe i zabytki z pięknem natury. Dzięki specjalnym trasom i szlakom rowerowym możemy podziwiać kulturę i historię tego regionu, zwiedzić główne Oba te sporty są popularne głównie na Zatoce Puckiej, która sły- Dodatkową atrakcją podczas wypoczynku nad Morzem Bałtyckim są rejsy statkiem. Organizowane one są głównie na Zatoce Gdańskiej i Zalewie Wiślanym. uroda i zdrowie Turystyka piesza Turystyka rowerowa Windsurfing i kitesurfing Wycieczki statkiem aktywny wypoczynek Większość osób wybierając się nad morze, myśli o leżeniu na plaży, o delektowaniu się słońcem i morskich kąpielach. Trzeba pamiętać o środkach bezpieczeństwa, należy się smarować kremami z filtrem, chronić głowę, nosząc czapkę lub kapelusz oraz unikać plażowania w godzinach, kiedy słońce jest najbardziej niebezpieczne dla naszej skóry. Oczywiście kąpać się w morzu można tylko w specjalnie wyznaczonych do tego miejscach i pod okiem ratowników. Najpopularniejsze plaże znajdują się m.in. w: Międzyzdrojach, Kołobrzegu, Ustce, Łebie, Dąbkach, Karwi, Pucku, Chłapowie, Chałupach, we Władysławowie i na Helu. względu wyznaczono liczne szlaki piesze, które są specjalnie oznaczone. Takie wędrówki dostarczają również dużo niesamowitych wrażeń, pozwalają na bardziej szczegółowe obserwacje i obcowanie często z dziką jeszcze naturą. Na wybrzeżu znajdziemy także liczne latarnie morskie, co wykorzystano do stworzenia pieszego szlaku latarni morskich. I znów wiosna lub bardzo wczesne lato wydają się być najodpowiedniejszą porą do aktywnego spędzania czasu nad morzem. Nie ma bowiem jeszcze tylu turystów ani upału, który może zniechęcić do dalekich pieszych wycieczek. Po Morzu Bałtyckim kursują statki rejsowe. kuchnia na zdrowie niedorozwój płodu fizyczny i umysłowy, co nazywane jest kretynizmem. nie na całym świecie ze znakomitych warunków do uprawiania obu tych sportów. Według specjalistów w dziedzinie windsurfingu, zatoka ma kategorię A0, a najlepsze warunki są w Chałupach. Bez problemu znajdziemy tu szkółki czy miejsca wypożyczenia sprzętu. Wykwalifikowani instruktorzy objaśnią nam technikę i zasady bezpieczeństwa, a wiatr i warunki pogodowe dostarczą nam dodatkowych atrakcji. Wysoki poziom adrenaliny gwarantowany. Medycyna naturalna Podczas pieszej wyprawy brzegiem morza można natrafić na wyrzucone przez wodę bursztyny. miasta, wypocząć oraz nacieszyć się przyrodą. Wytyczone zostały także szlaki tematyczne między miejscami mającymi ze sobą wiele wspólnego, np. Szlak Pałaców czy Nadmorski Szlak Rowerowy (zwany także Hanzeatyckim lub Dookoła Bałtyku), który jest oznakowany symbolem „R 10”, co pokrywa się z ustaleniami międzynarodowymi. Podczas przejażdżki rowerowej na swojej drodze spotkamy także malownicze klifowe zbocza, szerokie piaszczyste plaże, a także nadmorskie parki oraz zdrojowe bory sosnowe. Entuzjaści windsurfingu powinni odwiedzić Zatokę Pucką, gdzie zazwyczaj panują idealne warunki. zdrowie matki i dziecka i powstanie na szyi wola endemicznego. Najczęściej choroba ta występuje tam, gdzie jodu jest mało lub w ogóle go brak, czyli w okolicach podgórskich. Wole ma bardzo często przebieg bezobjawowy, a jeśli występują powikłania, to są one spowodowane uciskiem powiększonej tarczycy na sąsiednie narządy. Niedoczynność tarczycy w późniejszym czasie objawia się m.in.: przyrostem masy ciała, wypadaniem włosów czy pogrubieniem rysów twarzy. Inne dolegliwości to: zaparcia, częsta senność, suchość i szorstkość skóry, stałe uczucie chłodu. U dzieci z powodu niedoboru jodu w pokarmach może rozwinąć się matołectwo endemiczne. Z wolem endemicznym wiąże się zahamowanie rozwoju umysłowego, któremu może towarzyszyć wstrzymanie wzrostu, rozwoju fizycznego i głuchoniemota. W okresie ciąży niedobór jodu może spowodować 53 Kajaki i sporty wodne Wędkarstwo Dla każdego coś ekstremalnego. Jedni wybiorą walkę ze sztormem na jachcie... ...inni znajdą ukojenie w odmętach morskiej wody, nurkując z brzegu lub łodzi. Nurkowanie Nie musisz wyjeżdżać za granicę, by zobaczyć ciekawe rzeczy pod Osoby fascynujące się golfem także na wybrzeżu mogą zakosztować tego sportu. Jest to dobry pomysł na spędzenie czasu z rodziną czy przyjaciółmi. Golf staje się coraz bardziej dostępny dzięki rozbudowie specjalistycznej infrastruktury. Nie ma tu ograniczeń wiekowych ani kondycyjnych. Zasady gry są bardzo proste i każdy może je opanować w krótkim czasie. Zatrzymać się można w Kołczewie, Łukęcinie, Międzyzdrojach, Postołowie czy infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | .Wspinaczka Dla tych, którzy lubią się wspinać, w wielu miejscach zostały wybudowane specjalne ścianki reklama hamuje wypadanie, stymuluje odrastanie włosów Dermena® Szampon 200 ml Żel 100 ml Szampon i żel Dermena® zawierają chlorek 1-metylonikotynamidu – bezpieczną substancję fizjologiczną pochodzenia witaminowego. Chlorek 1-metylonikotynamidu chroni przed powstawaniem podrażnień i reguluje pracę gruczołów łojowych. Wzmacnia mieszek włosowy, poprawiając jego odżywienie. Przyczynia się to do odwrócenia procesu miniaturyzacji mieszków włosowych, zahamowania dalszej utraty włosów oraz wspomaga proces ich odrastania. Wskazania do stosowania: • nadmierne wypadanie włosów • łagodzenie podrażnień skóry głowy PHARMENA www.doz.pl dbam o zdrowie 54 Golf nadmorskiej plaży, z pewnością poczujemy się jak w raju, a niesamowite widoki pozostawią niezapomniane wrażenia. zdrowe dojrzewanie Nad brzegiem Morza Bałtyckiego, głównie w większych miastach, istnieją przystanie żeglarskie i jachtkluby. Można zacumować tu swój jacht, zejść na ląd i zwiedzić okolicę. W większości tych przystani można także wyczarterować jacht pod warunkiem posiadania odpowiednich uprawnień żeglarskich. Dla chętnych prowadzone są specjalne szkolenia, aby uzyskać odpowiednie patenty żeglarskie. Żeglarstwo rozwinęło się nie tylko na zatokach i na pełnym morzu, ale także na jeziorach. Wypoczynek nad morzem można połączyć z przejażdżkami konnymi. Stadniny i szkółki jeździeckie, jakie tu znajdziemy, proponują rajdy konne, kuligi, bryczki, co pozwoli poznać okolicę z innej perspektywy. Jadąc ścieżkami leśnymi czy brzegiem uroda i zdrowie Żeglarstwo Jazda konna aktywny wypoczynek Całe Wybrzeże Bałtyckie przyciąga do siebie miłośników wędkarstwa, które można uprawiać zarówno na otwartym morzu, jak i na licznych rzekach i jeziorach. Dzięki tej różnorodności miejsc do łowienia ryb wędkarze mogą próbować różnych technik. W większości portów nadmorskich można wypożyczyć kuter wraz z większą grupą innych wędkarzy, co nie wymaga dużych nakładów finansowych, i wypłynąć na pełne morze na połów, co może być ciekawą przygodą. Romantyczna przejażdżka konno może sprawić, że poczujecie się jak w raju. kuchnia na zdrowie Piękno natury i malownicze krajobrazy można podziwiać także z poziomu kajaka. Na wielu rzekach i jeziorach znajdują się liczne stanice wodne, gdzie można wypożyczyć potrzebny sprzęt lub zapisać się na zorganizowany spływ kajakowy. Do wyboru są różne skale trudności tras. Utrudnienia te wynikają z faktu, że rzeki i jeziora rynnowe pochodzą z czasów zlodowacenia tych obszarów, a więc mają różnorodną budowę. Wiele z nich łączą specjalne kanały, aby trasa była dłuższa, a zarazem żeby pokazała w pełni uroki tych terenów. Urozmaiceniem spływów jest także górski charakter rzek przymorskich, np. Łupawy, Łeby i Wieprzy. w okolicach Gdańska. Profesjonalne pola golfowe, fachowa obsługa i sprzęt pomogą nam w pełni cieszyć się tym sportem. Każdy z tych ośrodków jest inny, oferuje zróżnicowane tereny, różne poziomy gry i dodatkowe atrakcje dla graczy. Dodatkowym atutem jest specyficzny mikroklimat, jaki tu panuje, czyli łączymy przyjemne z pożytecznym. Medycyna naturalna wodą. Można zanurkować także w Bałtyku. Mimo słabej widoczności pod wodą, chętnych nie brakuje. A to dzięki zatopionym wrakom głównie z czasów II wojny światowej, które kuszą nurków. Bazy nurkowe oferujące nurkowania wrakowe znajdują się głównie w okolicy Ustki, Jastarni, Helu, Gdyni czy Łeby. Można w nich nie tylko odbyć specjalne kursy nurkowe, ale także wypożyczyć specjalistyczny sprzęt czy popłynąć na podwodną wyprawę w poszukiwaniu zaginionych skarbów. zdrowie matki i dziecka Można przepłynąć katamaranem z Gdyni na Hel i z powrotem lub skorzystać z oferty większych statków i wypłynąć nieco dalej w morze. W niektórych portach organizowane są także rejsy wodolotami, które dostarczają mocniejszych wrażeń. Encyklopedia Chorego aktywny wypoczynek 55 Encyklopedia Chorego aktywny wypoczynek dbam o zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | zdrowe dojrzewanie Gra w paintball w ostatnim czasie staje się bardzo popularna w Polsce. Jest to głównie gra zespołowa. Potrzebny jest do tego specjalny teren oraz sprzęt: marker, żelatynowe kulki, maska, kombinezon. Coraz więcej osób chce połączyć swój wypoczynek z zabawą w „kolorową strzelankę”. Na wybrzeżu jest wiele ośrodków oferujących specjalnie do tego celu zorganizowane pola gry. Są to zarówno wydzielone i zabezpieczone tereny leśne, jak i hale, budynki czy opuszczone bazy wojskowe. Oczywiście zawsze pozostajemy pod opieką specjalistów, którzy nie tylko zadbają o nasze bezpieczeństwo, przeszkolą nas w korzystaniu ze sprzętu, przekażą główne zasady, ale także zorganizują różne cie- Może się to wydać nieco dziwne i zaskakujące, jednak narty są także popularne na Pomorzu. Są tu miejsca do uprawiania narciarstwa zjazdowego oraz biegowego. W ramach zimowego wypoczynku na nartach można pojeździć w Sopocie na Łysej Górze (110 m n.p.m.) w pobliżu Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, gdzie znajduje się wyciąg narciarski (300 m). Jest on zmodernizowany, na karty chipowe i bilety z kodem kreskowym. Kolejnym miejscem jest Łysa Polana w Dolinie Siedlisko, położona na południowym stoku Łysej Góry. Dla narciarzy są tutaj uruchomione dwa wyciągi. Najwyższym wzniesieniem wśród Wzgórz Szymbarskich jest Wieżyca (329 m n.p.m.). Zimą jest tu najazd narciarzy, a latem roi się od turystów łaknących pięknych widoków. uroda i zdrowie 56 Paintball Zimą – narciarstwo aktywny wypoczynek Każdy kierowca chciałby pewnie spróbować swoich sił na trudniejszym terenie. Do tego przystosowane są quady – małe pojazdy czterokołowe z napędem na 2 lub 4 koła. Wykorzystywane są one do jazdy rekreacyjnej, jak i do sportów czy imprez integracyjnych. Prowadzi się je bardzo łatwo. Podczas rajdów terenowych przewodnik lub instruktor pilotuje nas po specjalnie do tego celu wyznaczonych trasach, które mają różną skalę trudności. Przy okazji można podziwiać piękno fauny i flory oraz dotrzeć do mniej uczęszczanych miejsc przez turystów. Wybrzeże bałtyckie charakteryzuje się wysokimi klifami. Takie ukształtowanie terenu wykorzystywane jest przez paralotniarzy. Zanim wzbijemy się w przestworza, musimy ukończyć specjalne kursy, które organizowane są przez ośrodki aeroklubowe. Paralotniarstwo staje się dostępne dla coraz większej grupy osób, a to za sprawą charakteru tego sportu. W powietrzu czujemy się wolni, przełamujemy barierę strachu, a przy okazji jest możliwość podziwiania piękna naszego kraju z zupełnie innej perspektywy. kuchnia na zdrowie Quady Paralotnie Medycyna naturalna wspinaczkowe oraz tereny z rozwieszonymi w różnych kombinacjach linkami. Dzięki temu można ćwiczyć siłę woli i hart ducha. Chodząc po tych ściankach czy po specjalnych mostach linowych, wyrabiamy w sobie zmysł równowagi, sprytu oraz zaufania do innych. Często bowiem, będąc na wysokościach, jesteśmy asekurowani za pomocą specjalnych lin i uprzęży przez instruktorów. Nie brakuje przy tym mocnych emocji, a już na pewno poziom adrenaliny w organizmie wzrasta znacząco. zdrowie matki i dziecka kawe scenariusze gry, by zabawa była bardziej ciekawa i zróżnicowana. Kochający adrenalinę powinni spróbować jazdy quadem po nadmorskich wydmach i plaży. www.doz.pl 57 Encyklopedia Chorego uroda i drowie czesna wiosna to bardzo dobry moment, aby zadbać o skórę. Zadbaj o skórę po zimie zdrowie matki i dziecka w Medycyna naturalna kuchnia na zdrowie Zima już się kończy, a nasza skóra musiała uporać się z ogrzewanym powietrzem w pomieszczeniach i z mrozem oraz wiatrem na zewnątrz. Zmienność temperatur działa niekorzystnie na skórę i zachodzące w niej procesy. Jeśli zauważyłaś, że ostatnio stała się ona sucha i bardziej wrażliwa, warto pomyśleć o prawidłowej pielęgnacji. Ewa Marańda Koniec zimy jest doskonałym momentem na to, aby rozpocząć regularne stosowanie peelingów. Głównym jego celem jest usuwanie zrogowaciałego, szorstkiego naskórka i poprawę kolorytu skóry. Dzięki temu zabiegowi dbam o zdrowie www.doz.pl Aby rozpocząć prawidłową pielęgnację, należy najpierw oczyścić skórę. Wybierajmy te preparaty, które nie zawierają mydła Peeling zdrowe dojrzewanie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | Oczyszczanie skóry czy alkoholu. Najlepsze będą mleczka i śmietanki do demakijażu. Warto po oczyszczeniu skóry mleczkiem delikatnie przetrzeć ją tonikiem właściwym do rodzaju cery – daje to uczucie komfortu i świeżości. Oczyszczanie skóry wykonujemy i rano, i wieczorem. W nocy nasza skóra się regeneruje i rano potrzebuje odświeżenia. uroda i zdrowie 58 zmniejszenie się płaszcza lipidowego, który stanowi naturalną barierę ochronną dla skóry. Można jednak pomóc skórze, stosując właściwą pielęgnację. Jej celem powinno być dostarczenie dużej ilości składników odżywczych i prawidłowe nawilżenie oraz ochrona przez zimnem i wiatrem. Okres wczesnej wiosny jest także bardzo dobrym momentem, aby wykonać zabiegi oczyszczania skóry. aktywny wypoczynek S kóra zimą szybciej traci wilgoć, w wyniku czego staje się szorstka w dotyku, jest mniej elastyczna i szybciej można ją podrażnić. Słabną naturalne mechanizmy ochronne skóry, może dojść do odmroziń i odmrożeń. Już stosunkowo łagodne przemarznięcia mogą spowodować popękanie naczynek krwionośnych, co ma z kolei niekorzystny wpływ nie tylko na wygląd, ale i prawidłowe funkcjonowanie skóry. Gdy przebywamy na dworze, nasza skóra narażona jest na działanie temperatur minusowych – wówczas pory skóry obkurczają się, praca gruczołów łojowych jest zaburzona, czego skutkiem jest 59 Encyklopedia Chorego uroda i drowie Kremy nawilżające na noc Wiemy już, że na dzień zimą aplikujemy kremy odżywcze, tłuste. A co z nawilżaniem? Wszelkiego rodzaju kremy, maski nawilżające należy stosować wieczorem, kiedy wiemy, że nie zamierzamy już wychodzić z domu. Wybierajmy takie kremy, które zawierają: dbam o zdrowie www.doz.pl pres z mocnej czarnej herbaty czy rumianku. Naparzoną herbatę czy rumianek trzymamy pod przykryciem jeszcze około 5 minut. Kiedy temperatura naparu będzie letnia, zanurzamy w naparze waciki kosmetyczne, odciskamy i lekko wilgotne nałóżmy na oczy. Po 10 minutach oczy będą znakomicie wypoczęte, skóra stanie się miło nawilżona, odczujemy znaczą poprawę i komfort. zdrowe dojrzewanie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | tłusty, który ochroni cienką i wrażliwą skórę wokół oczu przed niekorzystnymi warunkami pogodowymi. Pielęgnacja okolic oczu ma zimą szczególne znaczenie, gdyż słońce odbija się od śniegu, a to sprawia, że mrużymy oczy. Napięte mięśnie naciągają skórę i tworzą się zmarszczki. Zimą warto dbać o oczy, stosując krem odżywczy na skórę okolic oczu i dobrze nosić okulary przeciwsłoneczne z filtrem tak, aby chronić wzrok. Zimą długo przebywamy w ogrzewanych pomieszczeniach, długie godziny spędzamy przed monitorem komputera, to powoduje, że często dochodzi do pieczenia oczu. Należy wówczas zamknąć oczy, zasłonić je dłońmi i tak posiedzieć około 2 min. Poprawi się wtedy nawilżenie gałki ocznej i powinno to przynieść znaczną poprawę. W domu po zmyciu makijażu dobrze wykonać kom- uroda i zdrowie Okolice oczu – zadbajmy także o delikatną skórę wokół oczu. Jest ona cieńsza i pozbawiona tkanki tłuszczowej i dlatego szybciej może ulec podrażnieniom. Naczynia krwionośne w skórze okolic oczu są słabe, a krążenie upośledzone. Rano należy stosować lekki krem pół- Zamknięcie i zasłonięcie oczu nawet na 2 minuty pomoże zmniejszyć pieczenie. aktywny wypoczynek i chropowatość, są konieczne do prawidłowego nawilżenia, wykazują także działanie ochronne i przeciwdziałają szkodliwym wpływom środowiska. NNKT, czyli niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe – ich obecność jest konieczna do właściwego funkcjonowania organizmu. Nie są one wytwarzane w organizmie i muszą być dostarczane z zewnątrz. NNKT mają działanie przeciwalergiczne, zapobiegają powstawaniu odczynów zapalnych, hamują proces utraty wody i opóźniają proces rogowacenia naskórka. W przypadku ich braku może dojść do atopowego zapalenia skóry lub do znacznego pogorszenia się jej wyglądu. Jeśli więc ostatnio zaobserwowałaś niepokojące zmiany na swojej skórze – takie jak nadmierna suchość, szorstkość – warto kupić w aptece krem czy maskę bogatą w olej z wiesiołka, olej z awokado, olej z migdałów czy olej brzoskwiniowy. Wszystkie one działają regenerująco na skórę, łagodzą podrażnienia kuchnia na zdrowie 60 Obowiązkowo należy pamiętać o stosowaniu kremów odżywczych zaraz po zmyciu skóry. I tu ważna uwaga – nie nakładajmy kremów nawilżających rano, przed wyjściem z domu, gdyż to tylko silnie podrażni skórę, powodując zaczerwienienie. Jeżeli mamy cerę tłustą, wystarczy krem lekki, odżywczy, półtłusty, a w przypadku cery suchej czy wrażliwej warto wybrać krem tłusty. Należy jednak zaaplikować go na skórę twarzy około 20 minut przed nałożeniem makijażu, gdyż inaczej na skórze pozostanie tłusty filtr i będziemy miały problemy z nałożeniem i utrzymaniem ładnego makijażu. Wybierając kremy odżywcze do stosowania na dzień zimą i wiosną, wybierajmy te, które zawierają filtr przeciwsłoneczny, gdyż w tym okresie słońce również mocno oddziaływuje na skórę. Szukajmy takich składników, jak: Witamina A – działa jako utleniacz i neutralizator wolnych rodników. Wspomaga odnowę naskórka, aktywizuje zachodzące w nim procesy i regeneruje jego warstwy. Witamina A nazywana jest witaminą młodości, gdyż ma wpływ na opóźnienie zmian pojawiających się na skutek starzenia. Witamina B5, czyli kwas pantotenowy – przyczynia się do utrzymania jędrnej i elastycznej skóry, ale także łagodzi podrażnienia i stany zapalne, które mogą wystąpić przy dużym mrozie. Warto także zwrócić uwagę na takie składniki, jak: Alantonina – działa łagodząco. Lipidy – należą do jednych z najważniejszych produktów przemiany materii i składników budulcowych. Regulują równowagę wodno-tłuszczową skóry, likwidują jej szorstkość Medycyna naturalna Po umyciu skóry należy zastosować krem odżywczy. Kremy odżywcze na dzień zdrowie matki i dziecka także łatwiej składnikom zawartym w kremie czy masce przedostać się do naskórka i właściwie go odżywić. Peeling najczęściej stosowany to tzw. scrub, co dosłownie oznacza ścieranie. Do jego produkcji stosuje się bardzo rozdrobnione łupiny orzechów, pestek brzoskwiń, migdałów, drobiny suszonych korzeni roślinnych, delikatny piasek morski lub delikatne kuleczki polietylenu. Polecam wybierać peeling o średnich ziarnach. Jeśli masz cerę naczyniową, wybieraj jak najmniejsze drobiny. Skóra do zabiegu powinna być zmyta z makijażu. Peelingujemy całe ciało. Do twarzy wybieramy peelingi delikatniejsze. Doskonałym pomysłem są maski typu peel-off. Po demakijażu skóry twarzy nakładamy na nią cienką warstwę maski peel-off i po około 20 minutach maskę należy ściągnąć, zaczynając od brody. Maska ta ma „gumowatą” konsystencję i daje się ściągnąć w całości. W wyniku zabiegu cera jest odświeżona i bardziej napięta. Do ciała wybieraj peelingi gruboziarniste. Doskonałym rozwiązaniem jest używanie codziennie żelu pod prysznic z drobinami peelingującymi. Dzięki temu oszczędzamy czas i co dzień dbamy o to, by delikatnie usuwać zrogowaciały naskórek. 61 Raz w tygodniu warto sobie zrobić maseczkę. Zabiegi odnowy biologicznej www.doz.pl Wskazania: • likwidacja drobnych zmarszczek • oczyszczanie zanieczyszczeń skóry • pobudzenie wzrostu nowych komórek skóry • regeneracja skóry, poprawa jej jędrności • odbudowa włókien kolagenowych • eliminacja nadmiernego rogowacenia • usuwanie plam posłonecznych i inne przebarwienia • rozstępy • trądzik pospolity i blizny potrądzikowe • łojotok i suchość skóry • zaskórniki i prosaki • rozszerzone pory • blizny i bliznowce Przeciwwskazania: • brodawki, opryszczka i mięczak zakaźny • zakażenia bakteryjne • przeczosy i otwarte rany • nowotwory skóry i znamiona dbam o zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | Wskazania i przeciwwskazania do mikrodermabrazji zdrowe dojrzewanie Warto raz w tygodniu zaaplikować na twarz ma- Rezultaty są natychmiastowe, a sam zabieg bardzo skuteczny. Jest obecnie stosowany przez wielu lekarzy dermatologów i kosmetologów przy leczeniu głębokich blizn, szram, rozstępów czy plam pigmentacyjnych oraz w zabiegach odnowy biologicznej. Jedynym przeciwwskazaniem jest aktywna faza trądziku. Mikrodermabrazja polega na kontrolowanym i powolnym ścieraniu warstw naskórka za pomocą aparatu skin abrader. Zabieg uroda i zdrowie Maseczki i ampułki wany preparat kolistymi ruchami rozprowadzamy po dłoniach przez 2–3 minuty. Następnie spłukujemy, dobrze osuszamy dłonie i nakładamy grubszą warstwę kremu odżywczego – może być to balsam do ciała. Można także kupić parafinę kosmetyczną (w aptekach i dobrych drogeriach) i przygotować kąpiel parafinową. Mikrodermabrazja aktywny wypoczynek Preparat przeznaczony jest dla kobiet po 30. roku życia. Zawarte w preparacie naturalne substancje skutecznie hamują procesy starzenia się skóry. Wspomagają produkcję kolagenu, odżywiają, ujędrniają i odmładzają. Złote tabletki dla najbardziej wymagających pań Innym zabiegiem, jaki polecam do dłoni, jest zabieg borowinowy. Borowinę można kupić w aptekach, nie jest to duży koszt, a efekt jest niesamowity. Ciepłą borowinę nakładamy na dłonie, poprosimy kogoś, aby pomógł nam zawinąć kompres w folię i ręcznik. Po 10 minutach skóra staje się delikatna, miła i bardzo dobrze odżywiona i nawilżona. Aby skóra dłoni nie pękała na dworze i aby nie dochodziło do odmroziń, warto przez wyjściem z domu nakładać na dłonie krem odżywczy do rąk i pamiętać o dobrych rękawiczkach. Zimą dobrze także pamiętać o stopach. Wkładamy je w grube skarpety i buty, w pracy także chodzimy w zabudowanym obuwiu. Skóra przez to staje się sucha, naskórek staje się zrogowaciały i łatwo pęka. Przy codziennej kąpieli warto pamiętać o pumeksie lub tarce do stóp. Niektóre panie wybierają hebelek do ścinania zrogowaciałego naskórka pięt. Każdorazowo Dzięki umiarkowanemu usuwaniu górnych warstw naskórka w jego warstwie podstawnej dochodzi do zintensyfikowanego tworzenia się nowych,pełnowartościowych komórek. Wędrują one do góry i zastępują komórki uszkodzone, a złuszczanie następuje stopniowo, warstwa po warstwie. Dzięki kontrolowaniu przez lekarza czy kosmetologa zabiegu nie ma tu niebezpieczeństwa zbyt głębokiego lub nierównomiernego złuszczenia ani powstania blizn. W wyniku prostego usunięcia warstwy rogowej (peeling powierzchowny) lub warstwy brodawkowej (peeling średniogłęboki) skóra staje się gładsza, elastyczniejsza, młodsza, jaśniejsza i świeższa. Głębsza mikrodermabrazja może usunąć blizny i bliznowce, zmniejszyć lub całkowicie wyeliminować delikatne kuchnia na zdrowie CeraNova z algami 30+ Suplement diety Opak: 60 tabletek konsystencji. W kosmetyce najważniejsze znaczenie mają jego właściwości przeciwzapalne, bakteriobójcze, regenerujące i nawilżające. Dodatkowo łagodzi podrażnienia i zmniejsza łuszczenie się naskórka. Działa silnie nawilżająco; flawonoidy – wykazują wielostronną aktywność biologiczną, do ich najważniejszych cech zaliczamy działanie ochronne na naczynia krwionośne, korzystny wpływ na tworzenie kolagenu, działanie przeciwzapalne i przeciwalergiczne; kwasy owocowe – obecnie są szeroko stosowane w kosmetyce. Niskoprocentowe stężenia kwasów w kremach są bardzo pomocne w przywróceniu właściwego nawilżenia. Najlepiej zacząć stosować je wiosną. Zimą bardzo narażona jest skóra dłoni. Każdy z nas zapewne miał szorstkie w dotyku ręce. Pomocna może okazać się domowa sól kuchenna. Wystarczy wziąć garść soli, dodać ją do 2 łyżek jogurtu naturalnego i otrzymamy domowy peeling. Tak przygoto- Okres zimowo-wiosenny jest bardzo dobry, aby zaplanować zabiegi z zakresu dermatologii. Warto teraz pomyśleć o zabiegach, które ze względu na swoją inwazyjność dobrze wykonywać właśnie w okresie zimowo-wiosennym. Powodem tego jest fakt, iż po większości tego typu zabiegów nie wolno wystawiać skóry na działanie promieni słonecznych. Szczególnie polecam zabieg mikrodermabrazji i zabiegi z użyciem kwasów owocowych. Przynoszą szybkie efekty, odmładzają skórę, niwelują jej mankamenty, poprawiają jędrność i stopień nawilżenia. taki uelastycznia skórę, regeneruje ją, stymuluje krążenie krwi, co wpływa na lepsze odżywienie skóry i naskórka. Ważne jest to, iż jest on prawie bezbolesny i nie stanowi dla pacjenta żadnego zagrożenia. Przeprowadza się go za pomocą mikrokryształków korundu – jest to materiał naturalny i neutralny dla organizmu. To najtwardszy po diamencie minerał występujący w naturze. Jest to obojętny materiał, o wyjątkowej zdolności ścierania, niewchłanialny przez skórę, o najwyższej czystości. Podczas zabiegu jest on mieszany z powietrzem pod ściśle określonym ciśnieniem, dzięki temu ściera powierzchowne warstwy skóry w sposób postępujący, aż do pożądanej głębokości. Usunięcie powierzchownych warstw skóry stymuluje naturalną odbudowę nowej. Medycyna naturalna – są naturalnym składnikiem naskórka i uzupełniają tzw. cement międzykomórkowy i zapobiegają wyparowywaniu wody z naskórka. Obecnie produkowane ceramidy budową i właściwościami są bardzo zbliżone do tych naturalnych; aloes – w lecznictwie wykorzystuje się sok z liści aloesu o gęstej, żelowatej ceramidy piękna skóra 62 po kąpieli, kiedy smarujesz ciało balsamem, posmaruj także i stopy. Dbajmy o dłonie i stopy reklama Bio garden seczkę, która działa silniej niż krem. Dobrze stosować na przemian maseczkę odżywczą i nawilżającą. Można także sięgnąć po ampułki, które mają bardzo silne działanie i dostarczą naszej skórze tak potrzebnych jej składników odżywczych. zdrowie matki i dziecka – tworzy na powierzchni skóry doskonale związany porowaty film, znacznie ograniczający proces parowania wody, oraz chroni skórę przed niekorzystnym działaniem czynników zewnętrznych; witaminę C i jej pochodne – wykazuje działanie antyoksydacyjne, wspomaga syntezę kolagenu, wzmacnia ścianki naczyń krwionośnych, zapobiega ich rozszerzaniu, przyspiesza gojenie podrażnień; mukopolisacharydy – występują w skórze na poziomie tkanki łącznej tylko w postaci związanej z białkami, takimi jak kolagen i elastyna. Odpowiadają za elastyczność samej skóry, utrzymują jej właściwą strukturę, spajają naskórek ze skórą, utrzymują optymalny poziom nawilżenia. Działają także łagodząco i zwiększają odporność skóry na czynniki zewnętrzne; kwas hialuronowy Encyklopedia Chorego uroda i drowie 63 Karta podarunkowa do wyboru z katalogu Pomysł na prezent dla całej rodziny Preparaty zawierające kwasy owocowe można stosować na każdej części ciała, która wymaga nawilżenia i poprawy elastyczności. go, iż kwasy owocowe wspomagają pracę fibroblastów, czyli komórek odpowiedzialnych za produkcję kolagenu w skórze. Zabieg ten polecany jest przy: dojrzałej, pozbawionej blasku; cerze tłustej, mieszanej; skórze o małej jędrności, elastyczności; przy rogowaceniu okołomieszkowym; przy plamach pigmentacyjnych, przebarwieniach starczych. Okres wiosenno-zimowy jest idealnym momentem, aby pomyśleć o właściwej pielęgnacji skóry. Przed nami wiosna, dni stają się dłuższe, coraz częściej świecące słońce zachęca nas do działania i dbania o siebie. W końcu niedługo porzucimy czapki, szaliki i kurtki na rzecz lżejszych ubrań odsłaniających nasze ciało. Aby czuć się dobrze, już dziś warto zacząć właściwą pielęgnację, by późną wiosną i latem cieszyć się ładną i zdrowo wyglądającą skórą. skórze zdrowe dojrzewanie Artykuły o tematyce zdrowotnej www.doz.pl w bezpłatnym czasopiśmie dla uczestników programu Tysiące pożytecznych informacji dbam o zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | uroda i zdrowie wilżenia i poprawy elastyczności. Po zabiegu skóry nie wolno wystawiać na działanie promieni słonecznych, dlatego też dobrą porą na jego wykonanie jest wiosna, kiedy promienie słoneczne nie operują jeszcze tak mocno. Po zabiegu zaleca się stosowanie kremów z wysokim filtrem. Po całej serii zabiegów przy użyciu kwasów owocowych skóra wygląda po prostu młodziej i bardziej promiennie. Jest to możliwe między innymi dlate- aktywny wypoczynek Wczesna wiosna to dobry czas na wykonanie zabiegów, po których trzeba chronić skórę przed słońcem. Atrakcyjne nagrody kuchnia na zdrowie Jest to bardzo często stosowana metoda peelingowania skóry. Swą popularność zawdzięcza temu, iż sam zabieg jest szybki, pacjentka nie odczuwa dyskomfortu, jest całkowicie bezbolesny, można jedynie odczuwać lekkie mrowienie czy swędzenie. Zabieg wykonuje w gabinecie kosmetycznym specjalnie przeszkolona kosmetyczka.Kwasy owocowe w mniejszych stężeniach dostępne są także w preparatach do domowej pielęgnacji skóry. Dzięki ich regularnemu stosowaniu można jej zapewnić właściwy poziom nawilżenia, poprawić elastyczność, zwęzić pory, zmniejszyć wydzielanie sebum w przypadku cery tłustej. Zdecydowanie poprawia się koloryt skóry i jej napięcie. W gabinecie zabieg ten należy powtarzać kilkakrotnie. Można go wykonywać praktycznie na każdej części ciała, która wymaga na- Medycyna naturalna 64 Kwasy owocowe zdrowie matki i dziecka zmarszczki, przebarwienia i zwiotczenie skóry. Zazwyczaj trzeba przeprowadzić od 2 do 10 zabiegów (średnio 5) w odstępach od 1 tygodnia do 4 tygodni (średnio co 7–10 dni). Zależy to od wskazań i oczekiwań pacjenta. W celu podtrzymania i utrwalenia uzyskanych wyników zaleca się co 4–6 tygodni ponowne wykonanie mikrodermabrazji. Zabiegi te można przeprowadzać na wszystkich typach skóry (od łojotokowej i trądzikowej do bardzo wrażliwej i suchej, od jasnej do bardzo opalonej, od bladej do bardzo ukrwionej) i każdej części ciała, np. twarzy, szyi, dekolcie, plecach, dłoni czy nogach. Od razu po zabiegu można odczuwać mrowienie, świąd i pieczenie, które szybko ustępuje. Pojawia się również zaczerwienienie skóry, które wygląda jak po opalaniu na plaży lub w solarium. Utrzymuje się zazwyczaj do 24 godzin. Natomiast u osób bardzo wrażliwych nawet do 3 dni. Każdego następnego dnia jest coraz mniej widoczne i nie przeszkadza w zrobieniu makijażu oraz w aktywnym wykonywaniu codziennych czynności. Zabieg mikrodermabrazji jest idealnym przygotowaniem do zabiegów laserowych: fotoodmładzania, usuwania tatuaży i rozszerzonych, popękanych naczyń krwionośnych oraz przebarwień. ogramu Encyklopedia Chorego stników pr Zapraszamy do kręgu ucze uroda i drowie na największym portalu o zdrowiu doz.pl 65 www.doz.pl Proces dojrzewania znacząco wpływa na wygląd skóry. dbam o zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | Leczenie trądziku to proces, któ ry wymaga nie tylko czasu, ale także ścisłego przestrzegania przez pacjenta wszelkich zaleceń zdrowe dojrzewanie 66 Prawidłowa pielęgnacja cery trądzikowej uroda i zdrowie Maria Bankiet W okresie dojrzewania najczęst szym stanem chorobowym skóry jest właśnie trądzik, który po wstaje na skutek nadmiernej pro dukcji łoju, zatykającego rogo waciejące ujścia gruczołów i mieszków włosowych. Efektem tego są zaskórniki, czyli nieza palne wykwity trądzikowe. Łój aktywny wypoczynek Okres dojrzewania to czas gwałtownych zmian w organizmie młodych ludzi, które zachodzą pod wpływem zwiększonego wydzielania hormonów płciowych. Bardzo często towarzyszą temu rozmaite choroby skóry, które nie tylko szpecą, ale także niekorzystnie wpływają na samoocenę. Jak powstaje trądzik? kuchnia na zdrowie Problemy dojrzewającej cery Hormony płciowe, których wy dzielanie w okresie dojrzewania znacząco się zwiększa, powodują nie tylko pojawienie się owłosie nia czy rozwój narządów rozrod czych, ale także znacząco wpły wają na wygląd skóry. Jak do tego dochodzi? Tkanka skórna zawiera milio ny drobnych gruczołów łojo wych, których zadaniem jest wy dzielanie łoju, czyli substancji tłuszczowej. Jeśli jego wydziela nie jest w normie, to skóra ma prawidłowy, zdrowy wygląd i jest odpowiednio zabezpieczona przed nadmiernych wysycha niem. W przeciwnym przypadku dochodzi do powstania łojotoku – z tym właśnie zjawiskiem zwią zana jest większość problemów z cerą w okresie dojrzewania. Warto pamiętać o tym, że doty czą one nie tylko dziewcząt, ale coraz częściej także i chłopców. Skórę z objawami łojotoku bar dzo łatwo rozpoznać na pierw szy rzut oka – jest ona bardzo tłusta, świeci się i ma rozszerzo ne pory. Dotyczy to nie tylko twarzy, ale także klatki piersio wej w okolicach mostka i pleców między łopatkami, a także skóry głowy, co nie wpływa korzystnie na wygląd oraz kondycję włosów. Ilość wydzielanego łoju jest uza leżniona nie tylko od liczby i wielkości samych gruczołów, jest pożywką dla bakterii beztle nowych, które powodują powsta wanie stanów zapalnych w po staci grudek oraz krost. Formy wykwitów trądzikowych są bar dzo zróżnicowane, chociaż u większości osób przeważają ła godne zmiany skórne. Ostre zmiany dotykają zaledwie 15 proc. młodych ludzi i mają po stać głębokich bruzd i najczę ściej pozostawiają szpecące bli zny. Krosty pojawiają się głównie na skórze twarzy i pleców oraz klatce piersiowej czy ramionach. Trądzik może się nasilać w związku z nieodpowiednią dietą – jedzeniem bardzo ostrych, pikantnych czy tłustych potraw. U dziewcząt jest to także często związane z nagromadzeniem wody i chlorku sody w skórze, które zazwyczaj występuje tuż przed miesiączką. Medycyna naturalna Dojrzewanie a skóra ale także od uwarunkowań gene tycznych. Sam łojotok nie jest jeszcze bardzo groźny, chociaż nieko rzystnie wpływa na wygląd cery. Prawdziwym problemem są do piero zakażenia wywoływane przez niektóre rodzaje grzybów drożdżopodobnych i bakterii beztlenowych. Co ciekawe, grzy by te stanowią jeden z natural nych elementów mikroflory tkanki skórnej, ale w niesprzyja jących warunkach mogą stać się przyczyną poważnych proble mów – nie tylko w przypadku zwiększanego wydzielania łoju, ale także obniżenia odporności, palenia tytoniu czy nadmiernego stosowania kosmetyków, które powodują uszkodzenie natural nej bariery lipidowej naskórka. zdrowie matki i dziecka N a szczęście są to schorzenia, które z wiekiem przemijają i jeśli są odpowiednio leczo ne, to nie pozostawiają po sobie żadnych śladów na skórze twa rzy czy pleców. Najważniejsze w walce z trądzikiem jest zatem odpowiednie zdiagnozowanie i leczenie pod ścisłym nadzorem lekarza dermatologa. Encyklopedia Chorego aktywnydojrzewanie zdrowe wypoczynek 67 Encyklopedia Chorego aktywnydojrzewanie zdrowe wypoczynek reklama 1 strona (180 x 230 mm) U dziewcząt uporczywe zmiany skórne mogą być spowodowane zaburzeniami hormonalnymi. uroda i zdrowie zdrowe dojrzewanie dbam o zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | +spady 5 mm aktywny wypoczynek W przypadku nasilania się zmian trądzikowych i łojotoku, gdy pra widłowa pielęgnacja nie pomaga, należy jak najszybciej zwrócić się do specjalisty – lekarza dermato loga, który zaleci odpowiednie metody terapii. Współczesna medycyna zna kilka sposobów leczenia trądziku młodzieńcze go, które stosuje się w zależności od postaci choroby. W łagod nych przypadkach zaleca się je dynie leczenie miejscowe, a w ciężkich terapię skojarzoną w postaci leczenia zewnętrznego i wewnętrznego. Zdecydowanie najczęściej stosowane są antybiotyki w róż nych postaciach. W zależności od potrzeby mogą być aplikowa ne bezpośrednio na skórę lub po dawane doustnie. Mają silne działanie przeciwbakteryjne i dlatego są szczególnie wskaza ne w przypadku leczenia trądzi ku grudkowo-krostkowego. Aby terapia była skuteczna i doszło do poprawy skóry, należy stoso wać antybiotyki bez przerwy przynajmniej przez sześć miesię cy. Przeciwwskazaniem są reak cje alergiczne i stopniowe uod parnianie się bakterii na ich działanie. Kolejnym sposobem leczenia trądziku jest stosowanie retino idów, czyli pochodnych witami ny A. Zazwyczaj stosuje się je w terapii miejscowej – mają wte dy formę żelu lub płynu. W ostrych przypadkach trądziku podaje się je choremu w postaci doustnej. Retinoidy regulują pra kuchnia na zdrowie 68 ków, które umożliwiają skutecz ną walkę z tym schorzeniem. Podstawą jest odpowiednia pielęgnacja cery trądzikowej – powinno się ją myć łagodnymi preparatami przeznaczonymi specjalnie do tego typu skóry. Najlepiej nie stosować ich czę ściej niż dwa razy dziennie, po nieważ nadmierne mycie tylko nasila łojotok i powoduje stop niowe wysuszanie. Samodzielne wyciskanie krost czy drapanie ich jest zabronione, gdyż powo duje tylko powstawanie blizn i w znacznym stopniu utrudnia gojenie. Codzienna pielęgnacja powinna opierać się przede wszystkim na preparatach nieza wierających tłuszczu, które z po wodzeniem można kupić w ap tekach. Także kosmetyki kolorowe, używane do makijażu, muszą być przeznaczone dla cery z problemami trądzikowymi. Oczywiście można maskować Leczenie trądziku cę gruczołów łojowych, a po przez złuszczanie martwych ko mórek skóry przyczyniają się do zmniejszenia stanu zapalnego. Pierwsze oznaki poprawy kon dycji skóry można zaobserwo wać już po trzech miesiącach te rapii. Co ważne, doustne stosowanie retinoidów u kobiet może być połączone tylko i wy łącznie z bardzo skuteczną anty koncepcją, ponieważ środki te mają bardzo silne działanie uboczne, które w skrajnych przy padkach może powodować na wet uszkodzenie płodu. W miejscowym leczeniu zmian trądzikowych często stosu je się także nadtlenek benzolu, siarkę, kwas glikolowy czy mle czan cynku. Popularne kremy za wierają także jeszcze jeden ważny składnik, czyli kwas azealinowy. Medycyna naturalna Podstawą pielęgnacji cery trądzikowej jest mycie łagodnymi preparatami do tego typu skóry. zmiany skórne specjalnymi sztyf tami czy korektorami, ale nie za leca się używania ich na dużych powierzchniach skóry, ponieważ mogą zatykać pory. zdrowie matki i dziecka lekarza. Bardzo często jego skut ki w pełni nie zadowalają chore go, ponieważ całkowite wylecze nie nie zawsze okazuje się możliwe. Jednakże pocieszające jest to, że na naszym rynku do stępnych jest coraz więcej środ www.doz.pl 69 tabletki powlekane •stabilizuje i normalizuje funkcje komórek wątrobowych u chorych z marskością wątroby •obniża stężenie cholesterolu i trójglicerydów •zabezpiecza wątrobę przed uszkodzeniami powodowanymi przez czynniki toksyczne 70 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | dy o r g a n t a e r u a L Tylko u nas: bogaty asortyment produktów najlepsze warunki i atrakcyjne rosnąca liczba promocji unikalny system odbioru zamówieceny szybka i sprawna dostawa pełny katalog nia w wybranej aptece wkrótce możliwość zamawiania nagród nagród programu doz setki artykułów o zdrowiu wyszukiwarka aptek doz z całego kraju codziennie najnowsze wieści ze świata zdrowia i medycyny pounikalne opisy leków i terminów merady farmaceutów i lekarzy katalog placówek medycznych encyklopedia wyjadycznych śniająca najtrudniejsze terminy medyczne wszystko to specjalnie dla ciebie Sprawdź na www.doz.pl www.doz.pl www.doz.pl dbam o zdrowie Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża twojemu życiu lub zdrowiu. Na koniec kilka najpopularniej szych mitów związanych z po wstawaniem i leczeniem trądziku. Przyczyną trądziku jest brak higieny – jest to oczywiście nie prawda. Odpowiednia higiena może pomagać w zwalczaniu trądziku, ale nie należy przesa dzać, ponieważ zbyt częste mycie skóry dodatkowo ją osłabia. Ko smetyki – nawet te przeznaczone specjalnie do cery trądzikowej – pozbawiają skórę jej naturalnej bariery lipidowej i osłabiają jej ogólną kondycję. Warto pamię tać o tym, że wysuszenie i po drażnienie skóry bardzo często przyczynia się do nasilenia się objawów trądziku. zdrowe dojrzewanie Substancje czynne: 100mg - kompleks sylimarynowo-fosfolipidowy o zawartości 30 % flawonolignanów w przeliczeniu na sylibinę i 1,5 % fosforu - 100 mg. Przeciwwskazania: uczulenie na którykolwiek ze składników preparatu. Mity o trądziku Internautów g u ł d e w iu w o al o zdr Najlepszy port Webstar 2008 uroda i zdrowie SYLIFLEX® to tylko pryszcz, nie ma się czym przejmować, to przejdzie sam – w większości pospolitych odmian trądziku nie ma zagrożenia dla ogólnego sta nu zdrowia chorego. Jednak bar dzo rzadko trądzik mija samo czynnie – potrafi nawracać jeszcze przez długie lata. Bardzo częste są przypadki osób, które zmagają się z trądzikiem nawet mimo ukończenia 30. czy 40. roku życia. Nie wolno go bagate lizować choćby z tego powodu, że obniża samoocenę chorego i bardzo negatywnie wpływa na jego samopoczucie. Trądzik a słońce – jeszcze kil ka lat temu jako jeden ze sposo bów zwalczania trądziku zaleca no właśnie opalanie się. Jednak okazało się, że nie wpływa to po zytywnie, mimo krótkotrwałej poprawy wyglądu skóry. Zazwy czaj po zakończeniu lata trądzik powraca ze zdwojoną siłą. Nie oznacza to oczywiście, że opala nie jest całkowicie zabronione – należy po prostu zachować umiar, zwłaszcza że podczas te rapii niektórymi antybiotykami należy ograniczać czas ekspozy cji skóry na działanie promieni słonecznych. aktywny wypoczynek reklama Trądzik kuchnia na zdrowie Bardzo często zdarza się, szcze gólnie w ciężkich postaciach trą dziku, że pomimo leczenia na skórze pozostają trwałe ślady w postaci głębokich blizn. W ta kim przypadku należy udać się do profesjonalnej kosmetyczki, która obejrzy skórę i zastosuje odpowiedni zabieg łagodzący. Mimo chwilowej poprawy opalanie nie wpływa pozytywnie na skórę trądzikową. PORTAL doz.pl Medycyna naturalna Blizny po trądziku Do wyboru jest kilka z nich. Peelingi, takie jak mikroder mabrazja, czyli peeling mecha niczny. Skóra po nim może być lekko zaczerwieniona jeszcze przez kilka dni. Aby blizny znik nęły, a skóra się rozjaśniła, należy zastosować całą serię takich za biegów. Złuszczanie kwasem glikolo wym wyrównuje powierzchnię skóry. Jest to zabieg bezbolesny, którego efekty są najczęściej bar dzo dobre. Dla osiągnięcia jak najlepszych rezultatów należy go powtórzyć kilkakrotnie. Zabiegi z użyciem lasera bio stymulującego – są to bardzo drogie i dlatego wykonuje się je tylko w nielicznych placówkach dermatologicznych. Działanie lasera polega na pobudzaniu re generacji skóry w miejscach, gdzie pozostały ślady po trądzi ku. Ponieważ najczęściej mają one postać blizn zanikowych, to taka terapia jest bardzo skutecz na, a jej efekty widać już po kilku tygodniach. zdrowie matki i dziecka Jego cechą charakterystyczną jest wielokierunkowy mechanizm działania – zwalcza bakterie, przeciwdziała powstawaniu za skórników oraz usuwa przebar wienia, które często pozostają po źle leczonym trądziku. U dziewcząt uporczywe i na wracające zmiany skórne w po staci trądziku mogą być spowo dowane także zaburzeniami w produkcji hormonów, a w szcze gólności nadprodukcją androge nów. Wtedy lekarz dermatolog może zdecydować o połączeniu terapii miejscowej z zastosowa niem leków hormonalnych. Encyklopedia Chorego aktywnydojrzewanie zdrowe wypoczynek 71 doz radzi Czasami niedożywienie zaczyna się jeszcze w domu. Pobyt w szpitalu i długotrwała, wyniszcza‑ jąca choroba połączona z brakiem apetytu nasilają jego groźne skutki, wydłu‑ żając czas hospitalizacji oraz zwiększając częstość występowania powikłań – utrata zaledwie 10 proc. masy ciała zwiększa ryzy‑ infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl Niedożywienie wydłuża czas powrotu do zdrowia i do pełni sił. krzyŻÓwka Groźne skutki niedożywienia Należy pamiętać o tym, że utrata wagi w chorobie nie jest czymś normalnym i zdecydowanie trzeba jej przeciwdziałać. Po opusz‑ czeniu szpitala należy sto‑ sować się do wszystkich zaleceń lekarza i odżywiać się tak, by osłabiony orga‑ nizm miał siłę na całkowi‑ ty powrót do formy sprzed choroby. Dietetycy zalecają dozik Ciężka choroba odbiera nam siły zanim trafimy do szpitala. Jak wrócić do sił po pobycie w szpitalu? ksiĘgarnia doz 72 ko wystąpienia zapalenia płuc, odleżyn, zakażeń, spowalnia gojenie się ran. Niedożywienie wydłuża czas powrotu do zdrowia i do pełni sił, a w skrajnych przypadkach może prowa‑ dzić nawet do śmierci – jego skutków nie wolno zatem bagatelizować. niezbędnik doz M imo rozwoju nowoczesnej medycyny i no‑ watorskich me‑ tod leczenia niedożywienie kliniczne nadal nie jest rozpoznawa‑ ne i, co za tym idzie, nie jest leczone. Problem ten najczęściej dotyczy zmaga‑ jących się z chorobą nowo‑ tworową, pacjentów po operacjach chirurgicznych, osób w podeszłym wieku czy cierpiących na choroby układu pokarmowego. Po‑ wodem niedożywienia jest po prostu dostarczanie zbyt małej ilości składni‑ ków odżywczych w sto‑ sunku do potrzeb pacjenta. Najczęściej spowodowane to jest brakiem apetytu, ale niemożliwością spożywa‑ nia regularnie posiłków z powodu przeprowadza‑ nia wielu badań diagno‑ stycznych. z Życia fundacji Maria Bankiet okiem specjalisty Osłabienie czy niedożywienie to bardzo częste problemy występujące u osób, które po długotrwałym leczeniu opuszczają szpital. Brak apetytu nie sprzyja także szybkiemu powrotowi do zdrowia. Co zatem robić, gdy osłabiony chorobą pacjent nie może jeść? doz radzi Gdy choroba odbiera siły jedzenie od 5 do 7 małych objętościowo posiłków w ciągu dnia. Posiłki po‑ winny być smaczne i ko‑ lorowe, by były atrakcyjne dla chorego także wizual‑ nie. Jednak liczy się nie tylko ich wygląd, ale także to, by pokrywały zapo‑ trzebowanie na wszystkie niezbędne składniki od‑ żywcze – białko, tłuszcze, węglowodany, witaminy i minerały. Jedzenie po‑ winno być także lekko‑ strawne, najlepiej gotowa‑ ne na parze czy duszone. Smażone potrawy stano‑ wią bowiem zbyt duże ob‑ ciążenie dla układu tra‑ wiennego. Należy także pamiętać o uzupełnianiu strat wody i składników odżywczych wywołanych przez biegunkę czy wy‑ mioty. Co jednak w przypadku, gdy rekonwalescent – mimo zastosowania bogatej w sub‑ stancje odżywcze diety – nadal je stanowczo za mało, chudnie i traci coraz więcej siły? Jego codzienne posiłki powinny być wów‑ czas wzbogacone o specjal‑ ne preparaty odżywcze w płynie – można je kupić w każdej aptece bez recepty, występują w wielu różnych smakach. Ich największą zaletą jest fakt, że stosowa‑ ne między posiłkami do‑ starczają jednorazowo bar‑ dzo dużą porcję białka, witamin i minerałów oraz życiodajnej energii w małej objętości. Co więcej, można także z powodzeniem na ich bazie przygotowywać na przykład zupy, sosy, ga‑ laretki czy desery. 73 z życia fundacji dozik krzyŻÓwka infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | ksiĘgarnia doz 74 W sytuacji, gdy pacjent nie wymaga już dalszego po‑ bytu w szpitalu pod okiem lekarzy, natomiast ciągle nie może jeść w wystarcza‑ jących ilościach, stosuje się żywienie dojelitowe w wa‑ runkach domowych – w Pol‑ sce procedura ta od stycz‑ nia 2007 r. jest refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Wskazaniem do jego zastosowania jest brak możliwości karmienia dro‑ gą naturalną i postępujące wyniszczenie organizmu. Pacjent otrzymuje wtedy gotową dietę, tzw. przemy‑ słową, złożoną z białek, tłuszczów, węglowodanów, witamin, elektrolitów, pier‑ wiastków śladowych oraz wody, którą podaje się przez zgłębnik, czyli son‑ dę. Ma on także zapewnio‑ niezbędnik doz Często zdarza się, że pacjent ma problemy z gryzieniem,wtedy posiłki powinno się rozdrobnić. Żywienie dojelitowe w warunkach domowych z Życia fundacji moc do specjalisty powinno się zwrócić w sytuacji, gdy pacjent jest już wyniszczo‑ ny, cierpi na zaburzenia po‑ łykania, nie może przyjmo‑ wać nawet wystarczającej ilości płynów, a mimo po‑ dejmowanych prób leczenia jego stan nie ulega popra‑ wie. Lekarz powinien zdia‑ gnozować przyczynę, a na‑ stępnie dobrać odpowiednią dietę. Podawanie gotowej płynnej diety przez zgłęb‑ nik (sondę) to żywienie do‑ jelitowe. ny stały kontakt z leka‑ rzem, który odwiedza go średnio raz na dwa miesią‑ ce – podczas takiej wizyty oceniany jest stan ogólny pacjenta, pobiera mu się krew, a wszystkie wyniki wpisuje do karty kontrol‑ nej przebiegu leczenia do‑ jelitowego. Choremu do domu dostarczane są diety, sprzęt, środki opatrunko‑ we, a w przypadku pogor‑ szenia stanu zdrowia czy wystąpienia powikłań ma on zapewnioną pełną opie‑ kę w warunkach szpital‑ nych. Oczywiście leczenie dojelitowe w domu jest o wiele tańsze niż takie samo odbywane w szpitalu (różnica wynosi około 70–80 proc. kosztów). Jed‑ nak najważniejsze jest to, że pozwala ono choremu na przebywanie w otocze‑ niu rodziny. Procedura zakwalifiko‑ wania pacjenta do leczenia dojelitowego w warunkach domowych polega na stwierdzeniu, że nie jest możliwe żywienie doustne, natomiast przewód pokar‑ mowy chorego jest spraw‑ ny. Konieczne jest także przeszkolenie samego pa‑ cjenta lub jego opiekuna tak, by mogli oni samo‑ dzielnie podawać dietę. Zazwyczaj żywienia doje‑ litowego wymagają pacjen‑ ci z zaburzeniami połyka‑ nia rozwiniętymi po przebytych udarach, a tak‑ że z chorobami nowotwo‑ rowymi. W każdym woje‑ wództwie są ośrodki zajmujące się żywieniem dojelitowym w warunkach domowych. okiem specjalisty Często zdarza się, że pa‑ cjent ma problemy z gry‑ zieniem lub podczas prze‑ łykania pokarmu pojawia się u niego ostry, nagły ból. Wtedy posiłki powinno się rozdrobnić lub zastosować dietę płynną w postaci gę‑ stych, przecieranych zup. Często jednak taka dieta nie jest wystarczająca, po‑ nieważ nie pokrywa w peł‑ ni zapotrzebowania przede wszystkim na białko, wita‑ miny i minerały. Dodatko‑ wo zawiera składniki po‑ tencjalnie źle tolerowane, np. cholesterol. Wówczas zaleca się żywienie gotowy‑ mi dietami płynnymi, które przez sondę (zgłębnik) wprowadzane są bezpośred‑ nio do żołądka – zastoso‑ wanie takiego leczenia musi być jednak ściśle kontrolo‑ wane przez lekarza. O po‑ W sytuacji, gdy pacjent nie wymaga już dalszego pobytu w szpitalu pod okiem lekarzy, natomiast ciągle nie może jeść w wystarczających ilościach, stosuje się żywienie dojelitowe. doz radzi Jak pomóc, gdy pacjent nie może jeść? www.doz.pl 75 zencyklopedia życia fundacji chorego doz radzi Każdy z nas może pomóc okiem specjalisty Fundacji „Dbam o Zdrowie” z Życia fundacji Czy wiesz, że w prosty sposób i nie tracąc czasu możesz 1% swojego podatku zamiast do Urzędu Skarbowego przekazać na jakiś szczytny cel? Nie dopłacasz do tego, a odwrotnie, Twój podatek idzie wreszcie na konkretny cel. Karolina Dąbrowska, Współpraca: Ela Łacina wszystkie osoby fizyczne mają czas na rozliczenie podatku do końca kwietnia; nieruchomość, też możesz przekazać 1% podatku dla organizacji pożytku publicznego (PIT-39); w rozliczeniu za rok 2008 w formularzach PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38 wprowadzono specjalne pole dotyczące przekazywania 1 proc. podatku dla organizacji pożytku publicznego; podatnicy tak jak dotychczas, chcąc wesprzeć wybraną organizację OPP, będą podawać jej nazwę, numer KRS oraz wyliczać właściwą kwotę. Jednocześnie za pośrednictwem nowego pola będą mogli przekazać organizacji dodatkowe informacje zawierające na przykład sugestię odnośnie wykorzystania części podatku czy dane kontaktowe; np. wchodząc na stronę www.fundacja.doz.pl możesz wybrać osobę, która jest wspierana przez Fundację „Dbam o Zdrowie” i wpisać jej personalia w to specjalne pole; wówczas będziesz mieć pewność, że Twoje pieniądze trafią do wskazanej przez Ciebie osoby. infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | krzyŻÓwka Chcesz przekazać swój 1% podatku Fundacji „Dbam o Zdrowie”, pamiętaj: jeśli po 1 stycznia 2009 r. sprzedajesz dozik ganizacji pożytku publicznego. Jest znacznie łatwiej. Podatnik nie musi już po obliczeniu kwoty należnego podatku odliczać z tej kwoty 1% i wpłacać jej na konto wybranej organizacji. Teraz to urząd skarbowy w imieniu po‑ datnika przelewa kwotę wybra‑ nej organizacji pożytku publicz‑ nego. Swój 1% mogą przekazać także emeryci, którzy otrzymają z ZUS roczne zeznanie. Na jego podstawie muszą wypełnić PIT‑37 ze wskazaniem Organi‑ zacji Pożytku Publicznego, któ‑ rej chcą przekazać 1%. wyliczo na kwota 1% ksiĘgarnia doz 76 FUNDACJA DBAM O ZDROWIE 0000286305 niezbędnik doz C zy wiesz, że co trzeci Polak nie realizuje wy‑ pisanych recept z po‑ wodu ubóstwa? Czy wiesz, że musi on co‑ dziennie podejmować decy‑ zje, czy kupić chleb czy lekar‑ stwa? Teraz i my możemy tę sytuację zmienić. Pierwszy raz w tym roku każdy, kto rozlicza się z podatku, może pomóc Fundacji „Dbam o Zdrowie” w realizacji jej celu statutowego. W maju 2008 roku Fundacja otrzymała status Organizacji Pożytku Pu‑ blicznego (OPP) i dzięki temu wpisując jej numer KRS w odpo‑ wiednim miejscu formularza PIT, Twoje pieniądze mogą po‑ móc osobom, których nie stać na wykupienie niezbędnych leków. W 2007 roku swój 1% podat‑ ku przekazało na organizacje po‑ zarządowe niecałe 7 proc. podat‑ ników. W minionym było już znacz‑ nie lepiej, bo było to ok. 21 proc. Od 2008 roku, na podstawie znowelizowanej ustawy o PIT, obowiązują zmienione zasady przekazywania środków dla or‑ www.doz.pl 77 encyklopedia krzyŻÓwka chorego doz radzi okiem specjalisty z Życia fundacji niezbędnik doz ksiĘgarnia doz Dla dwudziestu pięciu osób, które przyślą prawidłowe rozwiązanie, Vitadirect – sponsor krzyżówki przygotował nagrodę dozik krzyŻÓwka Rozwiązanie krzyżówki przyślij na adres redakcji: ul. Zbąszyńska 3, 91-342 Łódź 78 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 79 encyklopedia okiem specjalisty chorego Jacek Owczarek z Zakładu Biofarmacji »» Czy zna Pan jakieś skuteczne metody pozbycia się zgagi? Mam ją praktycznie po każdym posiłku, który zjadam poza domem. Przeciwdziałanie nadmiernej zgadze polega na: regularnym umiarkowanym odżywianiu się – jedzeniu często małych i lekkostrawnych posiłków, unikaniu nadmiaru słodyczy, tłuszczów oraz ostrych potraw, wypijaniu niewielkiej ilości niegazowanych płynów na czczo lub przed jedzeniem, unikaniu picia alkoholu i palenia papierosów, zmniejszeniu masy ciała przy nadwadze. nie lekceważ zgagi i zgłoś się do lekarza, gdy: w tygodniu lub utrzymuje się przez kilka miesięcy, towarzyszy jej ból i kłopoty z przełykaniem, tracisz na wadze, masz fusowate lub podbarwione krwią wymioty. infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | Chipsy szkodzą sercu Regularne spożywanie chipsów ziemniaczanych znacznie zwiększa ryzyko choroby serca – wykazali polscy naukowcy z Instytutu Żywności i Żywienia pod kierunkiem prof. Marka Naruszewicza. Chipsy zawierają duże ilości akrylamidu, który jest toksyczny dla układu nerwowego oraz zwiększa ryzyko zachorowania na różne nowotwory. Najnowsze badania po raz pierwszy dowodzą, że akrylamid wywołuje także przewlekły stan zapalny w organizmie, przez co podnosi ryzyko miażdżycy i choroby wieńcowej serca. krzyŻÓwka 80 Naukowcy potrafią już odczytywać ludzkie myśli dzięki urządzeniu zbudowanemu w oparciu o spektrometr bliskiej podczerwieni NIRS. Naukowcy kanadyjscy z University of Toronto oraz Bloorview Research Institute opracowali nowe urządzenie, bazujące na analizie absorpcji przez mózg promieniowania podczerwonego podczas podejmowanie prostych decyzji typu „tak” lub „nie”. Skuteczność odczytywania ludzkich myśli za pomocą układu wykorzystującego możliwości spektroskopii bliskiej podczerwieni jest niezwykle wysoka i wynosi 80 procent! Według naukowców nowe odkrycie umożliwi wielu osobom, które z przyczyn zdrowotnych nie mogły komunikować się z otoczeniem (np. w wyniku paraliżu), na poprawę jakości życia. dozik Szanowni Czytelnicy! Odpowiedzi udzielane w Poradni DOZ mają jedynie charakter informacyjny i w żadnym wypadku nie stanowią ostatecznej diagnozy problemów naszych Czytelników. Staramy się tu opisywać problemy najczęściej poruszane przez Was w listach, jednak nie jesteśmy w stanie podać ostatecznej diagnozy. W celu jej postawienia w większości wypadków konieczna jest osobista wizyta u specjalisty. Z tego też względu nie jesteśmy w stanie odpowiedzieć na wszystkie Wasze pytania. Odczytywanie ludzkich myśli ksiĘgarnia doz masz ją częściej niż dwa razy niezbędnik doz Zgaga jest subiektyw‑ nym odczuciem pieczenia za mostkiem oraz niesma‑ kiem w ustach. Przyczyną jej powstawania jest zarzu‑ canie treści żołądka do przełyku z powodu niewy‑ dolności funkcjonowania dolnego zwieracza przeły‑ ku. Dużą rolę w pojawia‑ niu się zgagi upatruje się w nadmiernym przepeł‑ nianiu żołądka, nadużywa‑ niu alkoholu, przewlekłym zmęczeniu oraz stosowa‑ niu leków z grupy blokują‑ cych receptory beta, ben‑ zodiazepin, teofiliny, nitratów, blokerów kanału wapniowego oraz leków cholinolitycznych. Znaczna część doro‑ słych osób odczuwa zgagę w porze nocnej, co wybitnie pogarsza jakość ich życia i niekorzystnie wpływa na aktywność na‑ stępnego dnia. Leczenie opiera się na odpowiednim postępowaniu dietetycz‑ nym, stosowaniu leków zo‑ bojętniających kwas solny, leków blokujących wydzie‑ lanie kwasu solnego (inhi‑ bitorów pompy protonowej, IPP), blokerów recetora H2 (np. ranitydyna) oraz leków prokinetycznych. Z badań wynika, że tyl‑ ko u 1/3 osób występuje poprawa po zwykłym le‑ czeniu polegającym na przyjmowaniu jednego z inhibitorów pompy pro‑ tonowej (IPP). W wielu przypadkach leczenie musi być długie i powtarzane z powodu przewlekłego lub nawracającego przebiegu choroby. Zmniejszenie kosztów leczenia jest moż‑ liwe dzięki stosowaniu IPP jeden raz dziennie. Czy mamy gen szczęścia? Naukowcy z University of Essex w Colchester uważają, że pozytywnie nastawieni ludzie mogą zawdzięczać swój optymizm wariantowi genu, który pomaga im skupiać się na dobrych wiadomościach, a ignorować złe. Po zbadaniu ludzi, którzy odziedziczyli dwie kopie „długiego” wariantu genu 5-HTTLPR (kontroluje on transport wpływającego na nastrój neuroprzekaźnika, serotoniny), okazało się, że unikali oni negatywnych obrazów, przedstawiających na przykład rozwścieczone zwierzęta. Woleli optymistyczne obrazki szczeniaczków. Natomiast osoby mające co najmniej jedną „krótką” wersję tego samego genu nie miały szczególnych preferencji co do zawartości zdjęcia. Podczas badań 97 ochotników miało mniej niż sekundę na zidentyfikowanie kropek ukrytych na jednym lub drugim obrazku z danej ich pary. Każda z par zawierała obrazek neutralny oraz pozytywny lub negatywny. Ludzie z dwoma „długimi” genami dłużej szukali kropek na obrazkach negatywnych. Zdaniem autorów badań tacy ludzie mogą podświadomie wyszukiwać informacje pozytywne, zaś ignorować negatywne. z Życia fundacji Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Lekarz radzi ciekawostki www okiem specjalisty specjalisty Na Wasze pytania odpowiada nasz ekspert: lekarz medycyny i doktor nauk farmaceutycznych doz radzi Drodzy Czytelnicy! PAP, JG www.doz.pl 81 encyklopedia okiem specjalisty chorego kofeina pobudza, jed‑ nak zbyt duża ilość może powodować nerwowość oraz niepokój, co w żaden sposób nie polepszy zdol‑ ności skupienia i zapa‑ miętywania; nadmiar kofeiny może prowadzić do „wypłukiwa‑ nia” jonów magnezu, co w konsekwencji prowadzi do zwiększenia stanu na‑ pięcia i rozdrażnienia. Przy zwiększonym spożyciu ko‑ feiny należy pamiętać o su‑ plementacji magnezu, spożywania preparatów energetycznych zawiera‑ jących kofeinę powinny wystrzegać się osoby ma‑ jące problemy z krąże‑ niem oraz nadciśnieniem tętniczym; częstym błędem zwią‑ zanym z napojami ener‑ getyzującymi jest mylenie ich z płynami izotonicz‑ nymi. Pierwsze przezna‑ czone są do zwiększania aktywności mózgu. Napo‑ je izotoniczne natomiast pozwalają na szybką rege‑ nerację organizmu po wy‑ siłku fizycznym. Nie nale‑ ży mylić tych dwóch rodzajów specyfików. Nie można ich stosować wy‑ miennie, ponieważ rezul‑ taty będą z pewnością da‑ lekie od naszych oczekiwań. Związane jest to z działaniem moczo‑ pędnym kofeiny, o czym wspomniano wcześniej; często studenci próbują stosować substancje lecz‑ nicze w celu zwiększenia zdolności zapamiętywania oraz uczenia się – warto jednak zastanowić się, czy sens ma stosowanie środ‑ ków, które nie są obojętne dla organizmu ludzkiego i narażać się na ryzyko wystąpienia działań nie‑ pożądanych. Na samym końcu war‑ to zauważyć, że nasza zdolność koncentracji oraz nauki jest ograniczo‑ na i żadne zaklęcia ani eksperymenty nie zmienią tego faktu. 83 krzyŻÓwka www.doz.pl O czym warto pamiętać: optymalnie w połączeniu z witaminą B6 – zwiększa‑ jącą przyswajalność ma‑ gnezu z przewodu pokar‑ mowego; dozik infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | energetycznych w zaleca‑ nych dawkach nie szkodzi ludzkiemu organizmowi i nie jest niebezpieczne, a efekt działania jest zgod‑ ny z przeznaczeniem da‑ nego preparatu. ksiĘgarnia doz Napoje energetyczne, a także liczne środki ener‑ getyczne występujące w in‑ nych postaciach (takich jak np.: tabletki, kapsułki, ta‑ bletki musujące), zawierają głównie kofeinę oraz jej pochodne, a także witami‑ ny z grupy B (biorące udział w procesach meta‑ bolizmu). Często w skład preparatów wchodzą oprócz kofeiny takie sub‑ stancje, jak: inozytol, glu‑ kuronolakton (odpowie‑ dzialny za usuwanie toksyn oraz produktów metaboli‑ zmu z organizmu), inozy‑ tol (odpowiedzialny za znoszenie napięcia powsta‑ jącego w wyniku stresu, którego uzupełnianie jest konieczne w przypadku spożywania dużej ilości kofeiny) i tauryna (wzmac‑ nia siłę skurczu serca). można zmobilizować się do pracy umysłowej. Używanie tych prepa‑ ratów w krótkotrwałej per‑ spektywie czasowej powo‑ duje rzeczywisty wzrost wydajności psychofizycz‑ nej, jednak trwałe spoży‑ wanie tych środków może prowadzić do zaburzeń pracy serca, w efekcie u konsumenta może poja‑ wić się kołatanie serca, a także np. arytmia. Należy pamiętać, że ko‑ feina jest diuretykiem, a więc zwiększa ilość wy‑ dalanego moczu, a także spożywana w nadmiarze prowadzi do znacznej utra‑ ty jonów magnezu z orga‑ nizmu. W konsekwencji u spożywającego preparaty energetyczne w nadmiarze mogą pojawić się stany lę‑ kowe i niepokój. Sporadyczne spożywa‑ nie napojów oraz środków niezbędnik doz 82 Czy tak jest w istocie? W wielu nowszych prepa‑ ratach producenci umiesz‑ czają takie związki che‑ miczne, jak l-karnitynę (odpowiada za transport energii) czy fosfatydylose‑ rynę (istotny składnik błon komórkowych). Wbrew licznym speku‑ lacjom substancje te, poza kofeiną, są naturalnymi czynnikami występującymi w ludzkim organizmie, na‑ tomiast ich uzupełnianie poprzez spożywanie po‑ woduje przyspieszenie me‑ tabolizmu, a co za tym idzie zwiększa możliwości naszego organizmu. W przypadku stosowania różnych preparatów należy zwracać uwagę na nieprze‑ kraczanie sumarycznej dawki kofeiny dostarczanej w kilku preparatach. Przekroczenie zalecanej dozy prowadzić może w konsekwencji do uzyskania efektu odwrotne‑ go do zamierzonego. Nie ma nic gorszego niż bezsenna noc, w trakcie której nie z Życia fundacji Łukasz Kirzyński magister nauk farmaceutycznych Pomimo powszechnie pojawiających się sygnałów na temat szkodliwości działania preparatów ener‑ getyzujących, ich spożycie rośnie, a obserwacja rynku pokazuje, że zapotrzebo‑ wanie na preparaty energe‑ tyczne utrzymuje się na stałym poziomie. Wg fir‑ my badawczej Nielsen, Po‑ lacy kupili w sumie w 2007 roku ok. 48,2 mln litrów produktów energetycz‑ nych, o blisko 150 proc. więcej niż w 2006 r. Warto w tym miejscu zadać pytanie o skutecz‑ ność oraz korzyści i zagro‑ żenia wynikające ze stoso‑ wania wspomnianych preparatów. Z mediów do‑ ciera wiele sygnałów na te‑ mat szkodliwości środków energetycznych. okiem specjalisty W aptece pojawia się coraz większa liczba osób poszukujących sposobów na przedłużenie doby oraz zwiększenie zdolności koncentracji. doz radzi Nie przeholujmy z napojami energetycznymi! Preparaty energetyczne często stosują studenci, próbując dzięki tym substancjom zwiększyć zdolności zapamiętywania oraz uczenia się. Jednak preparaty te nie są obojętne dla organizmu. encyklopedia ksiĘgarnia www.doz.pl chorego 26 10 Płeć serca. O chorobach układu krążenia u kobiet Krystyna Rożnowska Format 145x205 mm , oprawa broszurowa 14 40 1980 Skazy krwotoczne Jerzy Windyga Skazy krwotoczne - wśród nich hemofilia - należą do chorób, które u pacjentów i ich rodzin budzą bardzo dużo obaw. Rozwój medycyny spowodował, że przy obecnych metodach terapii osoby cierpiące na skazę krwotoczną mają duże szanse na normalne życie. Nasz poradnik będzie im służyć pomocą w codziennych zmaganiach z chorobą. Autor omawia różne rodzaje skaz krwotocznych oraz ich leczenie. Odpowiada także na pytania najczęściej nurtujące pacjentów i ich rodziny. Format 145x205 mm, oprawa broszurowa W swej najłagodniejszej formie alergia pokarmowa wywołuje lekki obrzęk warg i jamy ustnej, w swej najcięższej formie powoduje zapaść naczyniową połączoną z gwałtownym spadkiem ciśnienia. Ta ostatnia reakcja nosi nazwę wstrząsu anafilaktycznego. By ochronić się przed tego rodzaju doświadczeniami, trzeba zachowywać nieustanną czujność, wystrzegając się spożywania przypadkowego jedzenia. Autorzy poradnika sugerują, jak zmodyfikować sposób jedzenia – co jeść, a czego unikać – aby nie dopuścić do takich sytuacji. Oprawa broszurowa, format 145x205 mm, 228 stron 17 Pełna oferta księgarni na stronie www.doz.pl Choroby serca Rob Myers 84 Format 145x205 mm, oprawa broszurowa 29 00 15 30 Pełna oferta księgarni na stronie www.doz.pl Chcę karmić piersią Hemoroidy Grażyna Rybak Grzegorz Krasowski, Marek Kruk Formularz bez numeru karty pacjenta i podpisu jest nieważny Praktyczny poradnik dla kobiet w ciąży i młodych mam. Czytelniczki znajdą w nim teoretyczne i praktyczne informacje na temat karmienia piersią, a także odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, m.in.: Co robić, gdy karmienie boli? Czy moje dziecko się najada? Co robić, gdy brakuje pokarmu?... i wiele innych zagadnień. Ponadto autorka w ciepły i zrozumiały sposób omawia korzyści płynące z karmienia piersią, sposoby przystawiania dziecka do piersi oraz wiele innych sytuacji i czynników, na które powinna zwracać uwagę karmiąca matka. Guzki krwawnicze, czyli popularne hemoroidy, to dolegliwość dotykająca bardzo wielu ludzi, nadal jednak traktowana jest jako coś wstydliwego. A przecież to poważna, uciążliwa i często groźna choroba końcowego odcinka przewodu pokarmowego. Dzięki tej książce pacjent będzie wiedział, na czym polega obrana przez lekarza prowadzącego metoda leczenia, czego ma się spodziewać podczas zabiegu chirurgicznego i jakie leki może stosować. Numer karty pacjenta: .................................................................... Telefon kontaktowy: ....................................................................... Imię: .............................. Nazwisko: ................................................. Ulica: ......................................... Nr domu: ......... Nr lokalu: ........... Kod pocztowy: ................ Miejscowość: ......................................... Format 145x205 mm, oprawa broszurowa oprawa broszurowa, format 145x205 mm Padaczka Sergiusz Jóźwiak, Katarzyna Kotulska Atak padaczki zawsze budził lęk, dlatego na temat jej przyczyn i przebiegu powstało wiele fałszywych opinii i przesądów. Autorzy poradnika, przeznaczonego dla chorych i ich rodzin, przekazują najnowszą wiedzę o chorobie oraz sposobach jej leczenia. W publikacji można znaleźć informacje o dostępnych na rynku lekach, ich niepożądanych działaniach z innymi lekami. Pacjenci znajdą również słownik przydatnych terminów medycznych oraz adresy organizacji i grup niosących pomoc chorym w Polsce. 22 00 Format 145x205 mm, oprawa broszurowa FORMULARZ ZAMÓWIENIA 12 60 ZAMAWIAM: Uwaga!!! Koszt wysyłki zgodny z cennikiem Poczty Polskiej Lp. Tytuł Cena Liczba Kamica żółciowa. Porady lekarzy i dietetyków Mirosław Jarosz, Jan Dzieniszewski 16 20 Kamica żółciowa w większości przypadków nie wywołuje żadnych objawów i może pozostać nierozpoznana – bez żadnych niekorzystnych dla zdrowia skutków. Jednak u części osób powstające w drogach żółciowych złogi mogą wywoływać zaburzenia czynności przewodu pokarmowego, napady ostrego bólu i groźne powikłania. Do czynników sprzyjających rozwojowi kamicy żółciowej należą między innymi: nieregularny tryb życia, niewłaściwe odżywianie, otyłość i – paradoksalnie – gwałtowne odchudzanie. 120 stron, oprawa broszurowa, format 145x205 mm Jeżeli masz wątpliwości – zadzwoń pod bezpłatny numer infolinii 0 800 278 354 ………………………… ………………………… data podpis zamawiającego Oferta dla uczestników programu „Dbam o Zdrowie” infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl krzyŻÓwka 22 50 Książka traktuje problemy narkomanii w sposób całościowy, biorąc pod uwagę złożone relacje zachodzące między jej uwarunkowaniami psychologicznymi, społeczno-kulturowymi i medycznymi. Autor nie moralizuje, ale przedstawia fakty, opisuje rzeczywistość, której elementem są narkotyki będące zagrożeniem dla coraz szerszych kręgów dzieci i młodzieży. Podręcznik uzyskał pozytywne opinie Centrum Metodycznego Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej oraz Krajowego Ośrodka Wspierania Edukacji Zawodowej. 1530 dozik 224 strony, format 139x208 mm, oprawa broszurowa Zygfryd Juczyński 144 strony, oprawa broszurowa, format 145x205 mm ksiĘgarnia doz Znakomity kardiolog dr Rob Myers stworzył doskonałe kompendium wiedzy na temat tych skomplikowanych „życiowych” zagadnień. Przedstawia w nim m.in.: n najczęstsze choroby serca i ich objawy, w tym zawał, typy arytmii, zastoinową niewydolność; n rodzaje badań i metody leczenia; n czynniki ryzyka i niebezpieczeństwa związane z hormonalną terapią zastępczą; n wpływ diety i aktywności seksualnej na pracę serca. Książka ta, napisana przystępnie i rzeczowo, zawierająca ilustracje, słowniczek najważniejszych terminów i wykaz leków, to wspaniały przewodnik zarówno dla osób chorych i ich najbliższych, jak i tych, którzy pragną, by ich serce pozostało zdrowe. Narkomania. Podręcznik dla nauczycieli, wychowawców i rodziców 55 Lekarze i dietetycy są zgodni, że brak dostatecznej liczby korzystnych składników w diecie zagraża zdrowiu nie tylko kobiety ciężarnej, ale i oczekiwanego przez nią dziecka. Jakie to składniki? Gdzie je można znaleźć? W jakich ilościach spożywać? Czy posiłki o różnorodnych smakach, upajające mocą zapachów i mieniące się bogactwem kolorów, zapewnią zdrowie przyszłej matce i jej nienarodzonemu dziecku? A może powinna ona jeszcze sięgnąć po suplementy? Jeśli tak, to kiedy? Przed ciążą czy w czasie ciąży? A co z tyciem? Nie bać się nadwagi czy też cały czas się pilnować? Odpowiedzi na te i inne pytania można znaleźć w naszym poradniku. Przygotowali go specjaliści z Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie. Poruszone w nim problemy zainteresują zarówno kobiety ciężarne, jak i opiekujących się nimi lekarzy. niezbędnik doz Oprawa broszurowa, format 145x205 mm Mirosław Jarosz (red.), Jan Dzieniszewski (red.) z Życia fundacji Serce kobiety pracuje inaczej niż serce mężczyzny, co wynika z różnic w funkcjonowaniu układu hormonalnego. W naszej książce znajdziesz odpowiedzi na wiele pytań dotyczących przyczyn, objawów i przebiegu chorób serca oraz układu krążenia u kobiet, m.in.: O czym może świadczyć promieniujący ból w klatce piersiowej? Co to jest koronarografia? W jaki sposób można zapobiegać miażdżycy? Jaka dieta jest odpowiednia dla osób z nadciśnieniem tętniczym? Jak się ustrzec przed udarem mózgu? Celiakia jest poważnym problemem zdrowotnym, a jej powikłania mogą stanowić nawet zagrożenie dla życia. Jedynym sposobem na uniknięcie objawów chorobowych jest dieta bezglutenowa. Książka zawiera praktyczne porady i zalecenia specjalistów z Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie. Mogą z niej korzystać zarówno pacjenci, jak i lekarze podstawowej opieki zdrowotnej. Żywienie kobiet w ciąży Dorota Szostak-Węgierek, Aleksandra Cichocka okiem specjalisty Życzymy miłej lektury i dużo zdrowia. Zespół Księgarni Dbam o Zdrowie Mirosław Jarosz, Jan Dzieniszewski doz radzi Drodzy Czytelnicy! Wiedząc, że łatwiej zapobiegać, niż leczyć, zapraszamy Państwa do zakupów w naszej Księgarni Wysyłkowej. Znajdą tu Państwo poradniki dotyczące profilaktyki i leczenia wielu chorób, jak i te pomagające prowadzić zdrowy tryb życia. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom pacjentów, systematycznie wprowadzamy do naszej oferty nowe tytuły, które cieszą się Państwa zainteresowaniem i uznaniem. Pełna oferta księgarni znajduje się na stronie www.doz.pl Zamówienia można składać na stronie internetowej www.doz.pl lub wypełniając formularz zamówienia umieszczony na stronach czasopisma i wysyłając na adres: KSIĘGARNIA WYSYŁKOWA DBAM O ZDROWIE, ul. Wielkopolska 53a, 91-026 Łódź. Prosimy również o wskazanie liczby zamawianych książek i złożenie podpisu na formularzu. Złożenie zamówienia na książki z określonej oferty nie obliguje do zamawiania książek w kolejnych wydaniach. Książki wysyłamy do Państwa za pośrednictwem Poczty Polskiej, zgodnie z obowiązującym cennikiem. Alergie pokarmowe. Porady lekarzy i dietetyków Celiakia WIEDZA TO NAJWIĘKSZA BROŃ W WALCE Z KAŻDĄ CHOROBĄ! 85 85 encyklopedia chorego www.doz.pl Lek. med. Ewa Pakuła – to największa baza infor‑ macji o urodzie, zdrowiu i profilaktyce, dokładne opisy produktów, porady ko‑ smetyczne i zdrowotne, najlepsze mar‑ kowe produkty na rynku, bogaty asor‑ tyment, bezpieczna i szybka dostawa. Zaufało nam już wielu użytkowników – dołącz do nich już dziś! DOZ.PL www.doz.pl Specjalna oferta!!! Dla pierwszych 10 osób, które zrobią zakupy w Sklepie DOZ, zestaw upominkowy „Joanna” gratis! Dla kolejnych 20 osób – zestaw świeczek zapachowych gratis! krzyŻÓwka infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | można przeglą‑ dać całą dobę, a gdy znajdą Pań‑ stwo interesujący produkt – szyb‑ ko i łatwo finalizujecie transakcję. Sklep DOZ zapewnia konkuren‑ cyjność towarów i cen oraz szybką dostawę produktów do klienta. Ofertę Sklepu DOZ dozik Książka dostępna w księgarni internetowej na DOZ.PL jest stale uzupeł‑ niana, aby znalazło się w niej więcej towarów i produktów, którymi Pań‑ stwo są zainteresowani. Sklep DOZ to nowa jakość zakupów przez In‑ ternet, bowiem szczególną uwagę zwróciliśmy na przyjazną klientowi formę przekazu, klarowny i przej‑ rzysty interfejs sklepu. Powoduje to, że zakupy są proste jak nigdy dotąd! Oferta Sklepu DOZ ksiĘgarnia doz Z dalszej części poradni‑ ka dowiadujemy się, jak prze‑ biega ADHD w drugim kwartale i drugim półroczu życia dziecka, a następnie jak objawia się ono u dwui trzylatków. Jest tu poruszo‑ nych wiele problemów wraz z radami na temat postępo‑ wania z coraz starszą i bar‑ dziej samodzielną pociechą. Najważniejsza przy tym jest świadomość rodziców, że z ich dzieckiem zawsze „coś będzie się dziać”, co umożli‑ wia szybkie i właściwe dzia‑ łanie. Poza tym ważne jest uznanie, że dzieci z ADHD potrzebują jak najwięcej po‑ wtarzalności, cierpliwości, spokoju i opanowania, i trze‑ ba im to zagwarantować. Nie jest to łatwe, ale z pomocą Corduli Neuhaus staje się możliwe, ponieważ jej słowa podtrzymują wiarę w rodzi‑ cach w powodzenie wycho‑ wania dziecka z ADHD. Dlatego polecam tę publika‑ cję rodzicom, opiekunom – wszystkim, którzy mają kontakt z dziećmi nadpobu‑ dliwymi psychoruchowo. niezbędnik doz 86 lekarza choroby i prowadze‑ nia pogłębionej diagnostyki wewnętrznej. Zamiast tego autorka daje wiele praktycz‑ nych rad mających na celu odwracanie uwagi malucha (np. cichą spokojną muzyką, zabawką lub mruczeniem) i właściwego postępowania z nim podczas karmienia, przewijania, ubierania itp. Porusza też problem reakcji rodziców wyczerpanych opieką nad „trudnym” nie‑ mowlęciem. Odpowiada na pytania, które często zadają rodzice dzieci nadpobudli‑ wych. z Życia fundacji D iagnoza ta, kiedy jest po‑ stawiona, najczęściej wy‑ wołuje u rodziców za‑ skoczenie. Ale po okresie szoku zaczynają oni rozu‑ mieć „osobliwe zachowania” swego dziecka i wreszcie mogą podjąć działania mające na celu zmniejszanie nadak‑ tywności swej pociechy. O ADHD krąży wiele sprzecznych opinii i mitów. Dlatego warto pokusić się o przeczytanie poradnika Corduli Neuhaus pt. „Dziec‑ ko nadpobudliwe” znajdują‑ cego się w ofercie księgarni wysyłkowej Polskiej Grupy Farmaceutycznej. Autorka, pisząca o ADHD w Niem‑ czech już od dawna, tym ra‑ zem kieruje głównie swoją publikację do rodziców dzie‑ ci w wieku do lat 3, „zawie‑ rając próbę interpretacji ob‑ jawów u małych dzieci i proponując różne sposoby rozwiązywania problemów, które u nich występują”. Tak więc zapoznaje czytelnika z objawami ADHD wystę‑ pującymi już u niemowląt. Poza tym ujawnia, że pre‑ dyspozycji do ADHD nale‑ ży szukać już w okresie życia wewnątrzmacicznego, gdyż około 40-50 proc. dzieci z nadpobudliwością psycho‑ ruchową wykazuje wzmożo‑ ną ruchliwość w czasie ciąży. Jak się okazuje, również przebieg porodu ma duży wpływ na późniejsze zacho‑ wanie dziecka. Autorka od‑ nosi się też do więzi rodzin‑ nych, gdyż tylko udane stanowią podwaliny zdro‑ wego rozwoju malucha. W dalszej części poradnika Cordula Neuhaus opisuje pierwsze trzy miesiące życia niemowlęcia, zwracając uwa‑ gę na zaburzenia regulacji u dziecka (np. czuwania, snu, apetytu, napięcia mięśnio‑ wego, nadwrażliwości na do‑ tyk i dźwięki), które mogą prowadzić do niepotrzebne‑ go doszukiwania się przez odpowiedzi na oczeki‑ wania naszych klientów DOZ.PL uruchomił na swojej stronie Sklep DOZ, który umożliwia Państwu zakup różnorodnych pro‑ duktów – zaczynając od kosmetyków, artykułów higienicznych po książki, suplementy diety, zabawki, artykuły dla dzieci, okulary sportowe i konfe‑ rencyjne oraz wiele innych! okiem specjalisty Dzieci nadpobudliwe, których jest „pełno wszędzie” i które nie mogą skupić uwagi na jednej czynności na dłużej, zachowują się tak nie dlatego, że chcą dokuczyć swoim bliskim, lecz dlatego, że cierpią zazwyczaj na ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej. Ruszył sklep internetowy DOZ W doz radzi Dziecko nadpobudliwe Życzymy udanych zakupów oraz zapraszamy na www.doz.pl 87 encyklopedia chorego dozik Dozikowe zabawy Nadszedł marzec, a wraz z nim kalendarzowa wiosna! Słońce świeci dłużej i jest cieplej. Pogoda w marcu bywa bardzo zmienna. nieraz pada deszcz, wieje wiatr, a czasem dni są ciepłe i słoneczne. Niektórzy mówią, że to „pogoda w kratkę”... Aby poznać przysłowie mówiące o marcowej pogodzie, wykreśl z powyższej tabeli nazwy przedmiotów i zwierząt narysowanych naokoło, a pozostałe litery czytane poziomymi rzędami utworzą przysłowie. Wśród dzieci, które przyślą prawidłowe przysłowie na adres redakcji: ul. Zbąszyńska 3, 91-342 Łódź (z dopiskiem DOZIK), rozlosujemy zestawy upominkowe. 88 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | wiosenny diagram W kratkach diagramu umieszczono wzorek, obrazki następowały po sobie w stałej kolejności. Niestety, kilka obrazków zniknęło w druku. Czy domyślasz się, jakich obrazków brakuje? Jeśli już wiesz, dorysuj je w odpowiednich kratkach. Lista LAureatów konkursu na najładniejsze gwiazdki Martyna Karol Bartek Paulina Małgosia Paweł Marcin Zuzia Hania Kinga 0355520APTEKA „TĘCZA” 2004594APTEKA 1844003APTEKA DBAM O ZDROWIE 0573253APTEKA „CONVALLARIA” 3338425APTEKA „POD ORŁEM” 3049154APTEKA DBAM O ZDROWIE 2080542APTEKA DBAM O ZDROWIE 2739721APTEKA DOZ „POD SKRZYDŁAMI” 1708095APTEKA DBAM O ZDROWIE 3260992APTEKA www.doz.pl 11-700MRĄGOWO KRÓLEWIECKA 23A 19-500GOŁDAPPL. ZWYCIĘSTWA 17A 24-100PUŁAWYM. CURIE-SKŁODOWSKIEJ 2 61-251POZNAŃ OS. ORŁA BIAŁEGO 103 78-600 WAŁCZ WOJSKA POLSKIEGO 12/14 41-914BYTOMSTRZELCÓW BYTOMSKICH 96 95-200PABIANICEPOPŁAWSKA 4/20 42-140PANKITYSIĄCLECIA 3 99-100 ŁĘCZYCA OZORKOWSKA 9 11-400 KĘTRZYN DASZYŃSKIEGO 1 89 doz radzi j e ! o c ę: .pl o m ron ocje p r st m r dź ro p e ie ilp s u dw tiax O e w. ww encyklopedia krzyŻÓwka chorego okiem specjalisty z Życia fundacji Dla dwudziestu pięciu osób, które przyślą prawidłowe rozwiązanie, pharmena – sponsor krzyżówki przygotował nagrodę niezbędnik doz ksiĘgarnia doz dozik krzyŻÓwka Rozwiązanie krzyżówki przyślij na adres redakcji: ul. Zbąszyńska 3, 91-342 Łódź 90 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 91 encyklopedia listy pacjentÓw chorego doz radzi Serdecznie dziękujemy wszystkim Czytelnikom, którzy nadesłali wypełnione ankiety. Nagrody otrzymują: 2277879 APTEKA DOZ„KRÓLEWIECKA”, 14-530 FROMBORK, RYBACKA 6A 2547247 APTEKA„HERBA”, 73-220 DRAWNO, KOLEJOWA 30 2670430 APTEKA„REMEDIUM”, 11-400 KĘTRZYN, SIKORSKIEGO 19 2742500 APTEKA„RODZINNA”, 82-220 STARE POLE, MARYNARKI WOJENNEJ 6 2971468 APTEKA DOZ, 11-100 LIDZBARK WARMIŃSKI, PL. KONSTYTUCJI 3-GO MAJA 3 3042571 APTEKA„NARIE”, 14-300 MORĄG, ARMII KRAJOWEJ 13/2 3085993 APTEKA„POD MIŁORZĘBEM”, 13-220 RYBNO, ZAJEZIORNA 60 3110694 APTEKA, 43-200 PSZCZYNA, BIELSKA 24 3181942 APTEKA DOZ„ZAMKOWA”, 82-200 MALBORK, JASNA 10 3192059 APTEKA„REMEDIUM”, 12-100 SZCZYTNO, POLSKA 35 3296708 APTEKA„WILCZAK”, 61-623 POZNAŃ, WILCZAK 12 3301687 APTEKA„POD BOREM”, 87-320 GÓRZNO, RYNEK 23 3382600 APTEKA„ALFA”, 82-400 SZTUM, SIENKIEWICZA 10 3389359 APTEKA„AQUA”, 82-440 DZIERZGOŃ, ZAWADZKIEGO 3 3414195 APTEKA„POD ORŁEM”, 78-600 WAŁCZ, WOJSKA POLSKIEGO 12/14 3415548 APTEKA„ALCEA”, 64-965 OKONEK, NIEPODLEGŁOŚCI 34A 3421186 APTEKA, 62-025 KOSTRZYN, WIELKOPOLSKI RYNEK 14 3437315 APTEKA DOZ, 82-300 ELBLĄG, KRÓLEWIECKA 123 3456388 APTEKA„RADWAŃSKA”, 90-451 ŁÓDŹ, PIOTRKOWSKA 225 3529464 APTEKA DOZ, 87-800 WŁOCŁAWEK, CMENTARNA 10 3549451 APTEKA„FAMA VIT” 62-030 LUBOŃ, KOŚCIUSZKI 51 3559566 APTEKA„POD SREBRNĄ WAGĄ”, 49-330 ŁOSIÓW, GŁÓWNA 131 A 3560169 APTEKA„KALISKA”, 98-400 WIERUSZÓW, WARSZAWSKA 41 3584971 APTEKA, 78-100 KOŁOBRZEG, DWORCOWA 1 3595389 APTEKA DOZ, 85-791 BYDGOSZCZ, MARIANA REJEWSKIEGO 3 3601537 APTEKA„TWOJA APTEKA RODZINNA”, 60-161 POZNAŃ, MRĄGOWSKA 4 3612224 APTEKA„VITA”, 21-300 RADZYŃ PODLASKI, RYNEK 10D 3635407 APTEKA„TWOJA APTEKA RODZINNA”, 53-657 WROCŁAW, DŁUGA 37/47 3635780 APTEKA„TWOJA APTEKA RODZINNA”, 56-400 OLEŚNICA, RZEMIEŚLNICZA 10 3638255 APTEKA, 09-300 ŻUROMIN, PL. PIŁSUDSKIEGO 23 3700891 APTEKA „IM. I. ŁUKASIEWICZA”, 33-100 TARNÓW, AKACJOWA 3 3707019 APTEKA DOZ, 41-300 DĄBROWA GÓRNICZA, KATOWICKA 1 3708434 APTEKA DOZ, 43-100 TYCHY, KS. TISCHNERA 1 3709223 APTEKA DOZ„POD BASZTĄ”, 44-100 GLIWICE, BASZTOWA 3 3718345 APTEKA DOZ„ŚREMSKA”, 63-100 ŚREM, MICKIEWICZA 6 3728662 APTEKA, 95-080 TUSZYN, KRÓLA WŁ. JAGIEŁŁY 5 3774746 APTEKA„NA BUGAJU”, 95-200 PABIANICE, 20 STYCZNIA 20 ksiĘgarnia doz Rozwiązaniem krzyżówki z numeru 1 (78) było hasło: Skóra skłonna do podrażnień i alergii Upominki wylosowali pacjenci następujących aptek uczestniczących w programie „Dbam o Zdrowie”: 2630196 Punkt apteczny „veris”, 42-142 ługi radły, ul. kościelna 22 2718735 Apteka, 26-300 opoczno, ul. partyzantów 45 2832911 Apteka „salus”, 88-220 osięciny, pl. Boh. Powstania warszawskiego 6/3 2833837 Apteka „bormed”, 86-100 świecie, ul. klasztorna 13 2871369 Apteka „homeopatyczna”, 16-400 suwałki, ul. witosa 13 2916658 Apteka DOZ, 31-947 kraków, os. Teatralne 28 3004604 Apteka „nasza apteka”, 90-368 łódź, ul. przybyszewskiego 163 3193270 Apteka „alga”, 14-420 młynary, ul. słowackiego 3 3338425 Apteka„pod Orłem”, 78-600 wałcz, ul. wojska polskiego 12/14 3340113 Apteka „sagittarius”, 60-337 poznań, ul. grochowska 83/85 3421072 Apteka „pod Wagą”, 63-700 krotoszyn, ul. kościuszki 9 3421184 Apteka, 62-025 kostrzyn wielkopolski, rynek 14 3478949 Apteka DOZ, 95-035 ozorków, ul. lotnicza 1 3542859 Apteka DOZ, 25-372 kielce, ul. seminaryjska 29a 3601537 Apteka „twoja apteka rodzinna”, 60-161 poznań, ul. mrągowska 4 3626433 Apteka DOZ, 91-211 łódź, ul. rydzowa 22 3786615 Apteka „miejska”, 78-200 białogard, pl. Wolności 6/7 3789836 Apteka, 98-200 sieradz, P.O.W. 80 (Kaufland) 3791199 Apteka DOZ, 95-070 aleksandrów łódzki, ul. dmowskiego 1 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | krzyŻÓwka 0242596 Apteka DOZ, „Marynarska Słoneczna”, 81-606 Gdynia, ul. Słoneczna 1 0573253 Apteka „Convallaria”, 61-251 poznań, os. Orła Białego 103 1082012 Apteka DOZ, 30-611 kraków, ul. wysłouchów 49 1411155 Punkt apteczny „niwiski”, 08-124 niwiski, niwiski majątek 20 1463309 Apteka DOZ, 98-220 zduńska wola, ul. kościelna 3 2043687 Apteka, 62-230 witkowo, ul. warszawska 2 dozik 92 Nagrody niespodzianki otrzymają: 467085 APTEKA„ASPIRYNKA”, 62-600 KOŁO, BRONIEWSKIEGO 21 564014 APTEKA„POD BOREM”, 87-320 GÓRZNO, RYNEK 23 798670 APTEKA„NOVA”, 92-703 ŁÓDŹ, RYNEK NOWOSOLNA 4 851275 APTEKA„ELIXIR”, 06-300 PRZASNYSZ, RYNEK 19 1150720 APTEKA„ESKULAP”, 14-200 IŁAWA, GRUNWALDZKA 1 1163312 APTEKA„FLORIAŃSKA”, 08-110 SIEDLCE, FLORIAŃSKA 20 1617459 APTEKA DOZ, 08-200 ŁOSICE, BERKA JOSELEWICZA 8 1652871 APTEKA„NASZA APTEKA”, 92-515 ŁÓDŹ, PIOTRKOWSKA 192 1657159 APTEKA DOZ, 93-509 ŁÓDŹ, PADEREWSKIEGO 6 1714643 APTEKA, 07-300 OSTRÓW MAZOWIECKA, PARTYZANTÓW 15 2000232 APTEKA„POD SŁOŃCEM”, 63-000 ŚRODA WIELKOPOLSKA, CZERWONEGO KRZYŻA 12 2162916 APTEKA DOZ, 91-804 ŁÓDŹ, ZŁOTNICZA 3 2210247 APTEKA„TYPU B”, 07-300 OSTRÓW MAZ., OKRZEI 3 niezbędnik doz ISSN 1730-098 Telefon jednosłuchawkowy MAXCOM 3599620 APTEKA„POD WAGĄ”, 64-915 JASTROWIE, 1 MAJA 11 Telefon trzysłuchawkowy SIEMENS 3596916 APTEKA „POD WIEŻĄ”, 89-410 WIĘCBORK, OGRODOWA 1 Dyktafon cyfrowy SONY 871563 APTEKA „MELISA”, 42-500 BĘDZIN, KNIEWSKIEGO 5A z Życia fundacji Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Nie zwraca materiałów niezamówionych. Zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów redakcyjnych, nadawania tytułów i śródtytułów. Za treść opisów preparatów odpowiedzialność ponoszą Zleceniodawcy. Zegarek damski PIERRE LANNIER 1445399 APTEKA DOZ, 32-332 BUKOWNO, POCZTOWA 3 Komplet sztućców 24 szt. GERLACH 68872 APTEKA, 63-408 WIELOWIEŚ, SŁONECZNA 5 Komplet sztućców 24 szt. GERLACH 1585308 APTEKA DOZ„BIAŁA”, 90-011 ŁÓDŹ, KILIŃSKIEGO 93 Miniwieża PANASONIC 3593584 APTEKA DOZ, 67-200 GŁOGÓW, SPRAWIEDLIWEGO 4 okiem specjalisty Wydawca: Bez Recepty Sp. z o.o. (spółka Polskiej Grupy Farmaceutycznej), 91-342 Łódź, ul. Zbąszyńska 3, tel. (042) 613 34 44. Prezes wydawnictwa: Wojciech Rosicki. Redakcja: adres jak wyżej Redaguje zespół. Redaktor naczelny: Krzysztof Chrzanowski. Sekretarz redakcji: Grzegorz Dróżdż. Redaktor graficzny: Izabela Raduszewska. Dział reklamy: Sebastian Ciechomski, tel. (042) 613 35 86, 0 601 292 272, e-mail: [email protected], Katarzyna Kustra, tel. (042) 613 35 86, 0 723 691 965 e-mail: [email protected] Projekt graficzny i skład: Innova, 02-532 Warszawa, ul. Rakowiecka 36, tel.: (022) 606 39 65, (022) 606 39 66. Graficy: Dorota Jędrkiewicz, Robert Trojanowski (www.dr-graphic.eu) Nadzór farmaceutyczny: Jerzy Stasiak, Druk: RR Donnelley Europe Sp. z o.o. Zdjęcia: Flash Press Media, 123rf, Aldona Nawrot, Piotr Tomczyk Kino domowe PHILIPS 1260717 APTEKA„FUKSJA”, 98-100 ŁASK, JANA PAWŁA II 7 Kino domowe PHILIPS 2426635 APTEKA DOZ, 97-200 TOMASZÓW MAZOWIECKI, JEROZOLIMSKA 11/15 Kino domowe PHILIPS 2923280 APTEKA DOZ „BIAŁA”, 90-011 ŁÓDŹ, KILIŃSKIEGO 93 Zegarek damski PIERRE LANNIER 267937 APTEKA „POD WIERZBĄ”, 10-560 OLSZTYN, ŻOŁNIERSKA 19 www.doz.pl 93