Zarządzanie bezpieczeństwem morskim

KARTA PRZEDMIOTU
1. Nazwa przedmiotu: ZARZĄDZANIE BEZPIECZEŃSTWEM MORSKIM
2. Kod przedmiotu: Zzm
3. Jednostka prowadząca: Wydział Nawigacji i Uzbrojenia Okrętowego
4. Kierunek: Nawigacja
5. Specjalność: Nawigacja i zarządzanie bezpieczeństwem morskim
6. Moduł: specjalistyczny
7. Poziom studiów: I-go stopnia
8. Forma studiów: niestacjonarne
9. Semestr studiów:VII,VIII
10. Profil: praktyczny
11. Prowadzący: Andrzej KRÓLIKOWSKI
12. Data aktualizacji: 19.07.2013
CELE PRZEDMIOTU
Zgodnie ze specyfikacją minimalnych norm kompetencyjnych dla oficerów zajmujących stanowiska I
oficera i kapitana zawartą w Konwencji STCW 1978/95 oficer nadzorujący winien legitymować się:
gruntowną znajomością podstawowych pojęć i przepisów dotyczących bezpieczeństwa pracy na
statku; ochrony życia i opieki medycznej, a także umiejętnością praktycznego wykonywania
obowiązków alarmowych oraz prowadzenia szkolenia w zakresie postępowania w sytuacjach
zagrożenia.
C1
Zapoznać studentów z pojęciami dotyczącymi zarządzania bezpieczeństwem morskim,
zarządzaniem i bezpieczeństwem żeglugi oraz zarządzaniem w sytuacjach kryzysowych
C2
Zapoznać studentów ze strukturą żeglugi morskiej jej miejscem w działalności ludzkiej na
morzu oraz problematyką dotyczącą zarządzania żeglugą morską szczególnie w aspekcie
zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi
C3
Zapoznać studentów z wymaganiami i kryteriami oceny dotyczącej zarządzania
bezpieczeństwem na poziomie: międzynarodowym, regionalnym, narodowym, lokalnym oraz
instytucjonalnym
C4
Zapoznać studentów z procesami zarządzania bezpieczeństwem żeglugi, identyfikacją
środowiskowych i eksploatacyjnych zagrożeń; zasadami oceniania poziomu zagrożeń;
sposobów wpływania na poziom bezpieczeństwa
C5
Zapoznać studentów z zasadami zarządzania w sytuacjach kryzysowych, czynnikami
generującymi zagrożenia kryzysowe; przygotowaniem instytucji do sytuacji kryzysowych,
przedsięwzięciami minimalizującymi straty sytuacji kryzysowych; Systemem zarządzania
kryzysowego bezpieczeństwem morskim kraju i żeglugi
C6
Zapoznanie studentów z ISM Code - Zarządzanie bezpieczną eksploatacją statków i
zapobieganiem zanieczyszczania morza
C7
Zapoznać studenta z instytucjami nadzorującymi bezpieczeństwo żeglugi, ich zadaniami i
działalnością.
C8
Zapoznać studentów z przepisami portowymi. Służbami portowymi i ich przepisami
C9
Zapoznać studentów z właściwościami strefy przybrzeżnej, obszarami morskimi; nawigacyjnohydrograficznymi cechami strefy przybrzeżnej; zagrożeniami; wymaganiami; rodzajami
działalności ludzkiej
C10
Zapoznać studentów z problematyką zarządzania bezpieczeństwem żeglugi w strefie
przybrzeżnej, głównymi zagrożeniami, specjalnymi sposobami zapewnienia bezpieczeństwa
C11
Zapoznać studentów z zagadnieniami dotyczącymi identyfikowania środowiskowych i
eksploatacyjnych zagrożeń; oceną poziomu zagrożeń; sposobów wpływania na poziom
bezpieczeństwa
C12
Zapoznać studentów z problematyką zarządzania bezpieczeństwem eksploatacji bogactw
naturalnych, ochroną zasobów geologicznych; zarządzanie bezpieczeństwem eksploatacji
ropy naftowej i gazu ziemnego, kruszyw naturalnych i morskich farm wiatrowych
C13
Zapoznać studentów z zasadami zarządzania bezpieczeństwem rybołówstwa przybrzeżnego,
ochroną zasobów morza; systemem zarządzania bezpieczeństwem jednostek rybackich
C14
Zapoznanie studentów z przedmiotem Zintegrowanego Zarządzania Strefą Brzegową (ICZM);
Polityką Unii Europejskiej w zakresie ICZM
C15
Zapoznanie studentów z kryteriami oceny bezpieczeństwa nawigacji morskiej i wymaganiami
dotyczącymi bezpieczeństwa nawigacji
C16
Zapoznanie studentów z podstawami sformalizowanej oceny bezpieczeństwa morskiego.
Podstawowymi pojęciami stosowanymi w procesie Formalnej Oceny Bezpieczeństwa (FSA),
identyfikacją zagrożeń, oceną ryzyka
WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY,
UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI
1
Zaliczenie przedmiotów: Prawo morskie, Przewozy morskie, Wiedza okrętowa, Bezpieczeństwo
nawigacji
2
Znajomość nawigacji w zakresie programu przedmiotu Nawigacja I.
EFEKTY KSZTAŁCENIA
EK1
Student zna i rozumie podstawowe pojęcia dotyczące zarządzania bezpieczeństwem
morskim: zarządzanie, zarządzanie procesami ekonomicznymi, społecznymi i operacyjnymi;
zarządzanie żeglugą i bezpieczeństwem; zarządzanie w sytuacjach kryzysowych
EK2
Student zna i rozumie przedmiot zarządzania bezpieczeństwem żeglugi. Potrafi
scharakteryzować pojęcie żeglugi morskiej, określić jej strukturę oraz miejsce w działalności
ludzkiej na morzu; Zna zasady zarządzania żeglugą morską; rozumie cele i przedmiot
zarządzania bezpieczeństwem
EK3
Student potrafi zdefiniować wymagania dotyczące zapewnienia bezpieczeństwa. Potrafi
określić wymagania i kryteria oceny dotyczące zarządzania bezpieczeństwem na poziomie:
międzynarodowym, regionalnym, narodowym, lokalnym oraz instytucjonalnym
EK4
Student zna proces oraz podprocesy zarządzania bezpieczeństwem żeglugi. Potrafi
identyfikować środowiskowe i eksploatacyjne zagrożenia; zna zasady oceniania poziomu
zagrożeń; sposobów wpływania na poziom bezpieczeństwa; optymalizowania sposobów
obniżania poziomu zagrożeń; wdrażania przedsięwzięć zmniejszających poziom zagrożenia;
kontrolowania skuteczności oddziaływania na poziom bezpieczeństwa
EK5
Student zna zasady zarządzania w sytuacjach kryzysowych. Potrafi omówić czynniki
generujące zagrożenia kryzysowe; przygotowanie instytucji do sytuacji kryzysowych,
przedsięwzięcia minimalizujące straty sytuacji kryzysowych; System zarządzania kryzysowego
bezpieczeństwem morskim kraju i żeglugi
EK6
Student zna zasady zarządzania bezpieczną eksploatacją statków i zapobieganiem
zanieczyszczania morza (ISM Code). Potrafi omówić: postanowienia ogólne;
odpowiedzialność i uprawnienia armatora i kapitana; plany statkowe; dokumentacja; przegląd
i ocena armatorska; certyfikacja i nadzór administracyjny
EK7
Student zna instytucje klasyfikacyjne i wykonywane przez nie zadania. Potrafi wymienić i
omówić podstawowe instytucje; instytucje pośredniczące (maklerzy, agenci, spedycja
morska); instytucje wspierające (towarzystwa klasyfikacyjne, towarzystwa ubezpieczeniowe);
instytucje obsługi (zaopatrzenie i remonty)
EK8
Student rozumie i potrafi stosować przepisy portowe. Zna zadania służby celnej; służby
sanitarnej - przepisy kwarantannowe; dezynfekcja, dezynsekcja, deratyzacja; Zna zasady
pilotażu; holowania; cumowania; porządku postoju statków; ochrony środowiska; rozumie
przepisy dodatkowe obowiązujące w portach położonych w obszarach właściwości
terytorialnej DUM w Gdyni, Słupsku i Szczecinie
EK9
Student potrafi scharakteryzować właściwości strefy przybrzeżnej. Zna pojęcie obszary
morskie; wyłączna strefa ekonomiczna; potrafi omówić: nawigacyjno-hydrograficzne cechy
szczególne strefy przybrzeżnej; zagrożenia; wymagania; rodzaje działalności ludzkiej:
żegluga, sport i rekreacja, rybołówstwo, eksploatacja bogactw naturalnych, badania; ochrona
bogactw naturalnych i środowiska morskiego
EK10
Student zna zasady zarządzania bezpieczeństwem żeglugi w strefie przybrzeżnej. Potrafi
scharakteryzować główne zagrożenia: przeszkody naturalne i przemysłowe, intensywny ruch
statków, turystyka morska; specjalne sposoby zapewnienia bezpieczeństwa: VTMIS, SRS,
AIS; TSS, tory wodne, pilotaż i inne; zarządzanie bezpieczeństwem jednostek sportowych i
rekreacyjnych
EK11
Student potrafi identyfikować środowiskowe i eksploatacyjne zagrożenia; umie ocenić poziom
zagrożeń; zna sposoby wpływania na poziom bezpieczeństwa; optymalizacji sposobów
obniżania poziomu zagrożeń; wdrażania przedsięwzięć zmniejszających poziom zagrożenia;
kontrolowania skuteczności oddziaływania na poziom bezpieczeństwa
EK12
Student zna zasady zarządzania bezpieczeństwem eksploatacji bogactw naturalnych. Potrafi
scharakteryzować osady denne; rodzaje eksploatowanych bogactw naturalnych; zna zasady
ochrony zasobów geologicznych; zarządzania bezpieczeństwem eksploatacji ropy naftowej i
gazu ziemnego: wieże wiertnicze, rurociągi podwodne; zarządzania bezpieczeństwem
eksploatacji kruszyw naturalnych (lokalizacji kopalin, wydobycia i transportu urobku); morskie
farmy wiatrowe
EK13
Student potrafi omówić zasady zarządzania bezpieczeństwem rybołówstwa przybrzeżnego.
Zna rodzaje rybołówstwa: jednostki rybackie, sprzęt rybacki; strefy i akweny połowowe; zna
zasady ochrony zasobów morza; potrafi omówić systemy zarządzania bezpieczeństwem
jednostek rybackich
EK14
Student potrafi omówić pojęcie zintegrowanego zarządzania strefą brzegową. Zna: przedmiot
Zintegrowanego Zarządzania Strefą Brzegową (ICZM); naturalne procesy brzegowe: erozja,
ruch rumowiska, zmiany głębokości, powodzie itp.; procesy socjalne, ekonomiczne i zmiany
klimatyczne; ochrona brzegu; planowanie przestrzenne; Potrafi omówić zadania Polityki Unii
Europejskiej w zakresie ICZM
EK15
EK16
Student potrafi określić kryteria oceny bezpieczeństwa nawigacji morskiej. Zna wymagania
dotyczące bezpieczeństwa nawigacji. Zna zasady oceny bezpieczeństwa prowadzenia
nawigacji: pełne morze, akweny przybrzeżne, tory wodne; Zna kryteria i wskaźniki
prowadzenia bezpiecznej nawigacji
Student zna podstawy sformalizowanej oceny bezpieczeństwa morskiego. Zna podstawowe
pojęcia stosowane w procesie Formalnej Oceny Bezpieczeństwa (FSA). Zna zasady
identyfikacji zagrożeń, oceny ryzyka, ustalania opcji kontroli ryzyka, "ocena kosztów i zysków";
zna zasady przygotowanie propozycji do podjęcia decyzji oraz przykłady zastosowania
procesu FSA, PAWSA i IWRAP
STRUKTURA PRZEDMIOTU
Forma zajęćwykłady
Liczba
godzin
Forma zajęććwiczenia
Liczba
godzin
Forma zajęćlaboratoria
Liczba
godzin
EK1
W1
0,5
C1
2
EK2
W2
0,5
EK3
W3
1
C2
2
EK4
W4
1
C3
2
EK5
W5
1
C4
2
EK6
W6
1
C5, C6
5
EK7
W7
0,5
EK8
W8
0,5
EK9
W9
1
C8
2
EK10
W10
1
C9, C10
3
EK11
W11
0,5
EK12
W12
0,5
C11
2
EK13
W13
0,5
EK14
W14
0,5
C12
2
EK15
W15
1
C13
1
EK16
W16
1
Suma
godzin
12
1
24
0
TREŚCI PROGRAMOWE
W1
W2
W3
Podstawowe pojęcia dotyczące zarządzania bezpieczeństwem morskim. Zarządzanie
procesami ekonomicznymi, społecznymi i operacyjnymi; zarządzanie żeglugą i
bezpieczeństwem; zarządzanie w sytuacjach kryzysowych
Przedmiot zarządzania bezpieczeństwem żeglugi. Żegluga morska, jej struktura oraz jej
miejsce w działalności ludzkiej na morzu; zarządzanie żeglugą morską; cele i przedmiot
zarządzania bezpieczeństwem
Wymagania dotyczące zapewnienia bezpieczeństwa. Wymagania i kryteria oceny dotyczące
zarządzania bezpieczeństwem na poziomie: międzynarodowym, regionalnym, narodowym,
lokalnym oraz instytucjonalnym
W4
W5
W6
Proces oraz podprocesy zarządzania bezpieczeństwem żeglugi. Identyfikowanie
środowiskowych i eksploatacyjnych zagrożeń; ocenianie poziomu zagrożeń; sposoby
wpływania na poziom bezpieczeństwa; optymalizacja sposobów obniżania poziomu zagrożeń;
wdrażanie przedsięwzięć zmniejszających poziom zagrożenia; kontrolowanie skuteczności
oddziaływania na poziom bezpieczeństwa
Zarządzanie w sytuacjach kryzysowych. Czynniki generujące zagrożenia kryzysowe;
przygotowanie instytucji do sytuacji kryzysowych, przedsięwzięcia minimalizujące straty
sytuacji kryzysowych; System zarządzania kryzysowego bezpieczeństwem morskim kraju i
żeglugi
Zarządzanie bezpieczną eksploatacją statków i zapobieganiem zanieczyszczania morza (ISM
Code). Postanowienia ogólne; odpowiedzialność i uprawnienia armatora i kapitana; plany
statkowe; dokumentacja; przegląd i ocena armatorska; certyfikacja i nadzór administracyjny
W7
Instytucje i wykonywane zadania. Podstawowe instytucje; instytucje pośredniczące (maklerzy,
agenci, spedycja morska); instytucje wspierające (towarzystwa klasyfikacyjne, towarzystwa
ubezpieczeniowe); instytucje obsługi (zaopatrzenie i remonty)
W8
Przepisy portowe. Służba celna; służba sanitarna - przepisy kwarantannowe; dezynfekcja,
dezynsekcja, deratyzacja; pilotaż; holowanie; cumowanie; porządek postoju statków; ochrona
środowiska; przepisy dodatkowe obowiązujące w portach położonych w obszarach
właściwości terytorialnej DUM w Gdyni, Słupsku i Szczecinie
W9
Właściwości strefy przybrzeżnej. Obszary morskie; wyłączna strefa ekonomiczna;
nawigacyjno-hydrograficzne cechy szczególne strefy przybrzeżnej; zagrożenia; wymagania;
rodzaje działalności ludzkiej: żegluga, sport i rekreacja, rybołówstwo, eksploatacja bogactw
naturalnych, badania; ochrona bogactw naturalnych i środowiska morskiego
W10
Zarządzanie bezpieczeństwem żeglugi w strefie przybrzeżnej. Główne zagrożenia:
przeszkody naturalne i przemysłowe, intensywny ruch statków, turystyka morska; specjalne
sposoby zapewnienia bezpieczeństwa: VTMIS, SRS, AIS; TSS, tory wodne, pilotaż i inne;
zarządzanie bezpieczeństwem jednostek sportowych i rekreacyjnych
W11
Identyfikowanie środowiskowych i eksploatacyjnych zagrożeń; ocenianie poziomu zagrożeń;
sposoby wpływania na poziom bezpieczeństwa; optymalizacja sposobów obniżania poziomu
zagrożeń; wdrażanie przedsięwzięć zmniejszających poziom zagrożenia; kontrolowanie
skuteczności oddziaływania na poziom bezpieczeństwa
W12
W13
Zarządzanie bezpieczeństwem eksploatacji bogactw naturalnych. Osady denne; rodzaje
eksploatowanych bogactw naturalnych; ochrona zasobów geologicznych; zarządzanie
bezpieczeństwem eksploatacji ropy naftowej i gazu ziemnego: wieże wiertnicze, rurociągi
podwodne; zarządzanie bezpieczeństwem eksploatacji kruszyw naturalnych (lokalizacja
kopalin, wydobycie i transport urobku); morskie farmy wiatrowe
Zarządzanie bezpieczeństwem rybołówstwa przybrzeżnego. Rodzaje rybołówstwa: jednostki
rybackie, sprzęt rybacki; strefy i akweny połowowe; ochrona zasobów morza; systemy
zarządzania bezpieczeństwem jednostek rybackich
W14
Zintegrowane zarządzanie strefą brzegową. Przedmiot Zintegrowanego Zarządzania Strefą
Brzegową (ICZM); naturalne procesy brzegowe: erozja, ruch rumowiska, zmiany głębokości,
powodzie itp.; procesy socjalne, ekonomiczne i zmiany klimatyczne; ochrona brzegu;
planowanie przestrzenne; Polityka Unii Europejskiej w zakresie ICZM
W15
Kryteria oceny bezpieczeństwa nawigacji morskiej. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa
nawigacji. Ocena bezpieczeństwa prowadzenia nawigacji: pełne morze, akweny przybrzeżne,
tory wodne; Kryteria i wskaźniki prowadzenia bezpiecznej nawigacji
W16
Podstawy sformalizowanej oceny bezpieczeństwa morskiego. Podstawowe pojęcia
stosowane w procesie Formalnej Oceny Bezpieczeństwa (FSA). Identyfikacja zagrożeń,
ocena ryzyka. Ustalenie opcji kontroli ryzyka, "ocena kosztów i zysków". Przygotowanie
propozycji do podjęcia decyzji. Przykłady zastosowania procesu FSA, PAWSA i IWRAP
C1
Dokumentacja legislacyjna i normatywna
C2
Charakterystyka procesu zarządzania bezpieczeństwem żeglugi w wybranych warunkach
C3
Optymalizacja sposobów minimalizacji zagrożeń
C4
Przygotowanie instytucji do sytuacji kryzysowych, przedsięwzięcia minimalizujące straty
sytuacji kryzysowych, plany zarządzania kryzysowego
C5
Praca z kodem ISM
C6
Praca na wybranych dokumentach
C7
Kolokwium
C8
Charakterystyka strefy przybrzeżnej w oparciu o położenie geopolityczne i własności
ekonomiczne
C9
Pilotaż redowy i portowy, trasowy, dokumentacja, zabezpieczenie i organizacja
C10
Systemy zarządzania bezpieczeństwem nawigacji w strefie brzegowej
C11
Ocena zasobów naturalnych w wybranych akwenach morza zamkniętego i szelfu
kontynentalnego
C12
Analiza erozji i innych uszkodzeń brzegu morskiego i ich wpływu na warunki zarządzania
bezpieczeństwem strefy brzegowej
C13
Problemy identyfikacji zagrożeń w danych warunkach
C14
Egzamin
NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE
1
Notebook z projektorem.
2
Rzutnik światła dziennego i foliogramy.
3
Plany i dokumentacja statkowa.
6
Tablica i kolorowe pisaki.
SPOSOBY OCENY (F-FORMUJĄCA, P-PODSUMOWUJĄCA)
F1
Zaliczenie ćwiczeń.
P1
Kolokwium.
P2
Egzamin.
EK1, EK3, EK4 ÷ EK6, EK9, EK10, EK12, EK14, EK15
EK1 ÷ EK8, EK9 ÷ EK16
EK1 ÷ EK16
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA
Forma aktywności
Średnia liczba godzin na
zrealizowanie aktywności
semestr
VII
VIII
razem
Godziny kontaktowe z nauczycielem
18
18
36
Przygotowanie się do wykładów i ćwiczeń
16
14
30
Samodzielne opracowanie zagadnień
22
22
44
Rozwiązywanie zadań domowych
18
18
36
SUMA GODZIN W SEMESTRZE
74
72
146
PUNKTY ECTS W SEMESTRZE
3
4
r.a
7
LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCĄ
1
Czekaj E., Duda D. Bezpieczeństwo żeglugi, Gdynia 1995.
2
Grzelakowski A., Matczak M. Ekonomika i zarzadzanie przedsiębiorstwem portowym.
Akademia Morska w Gdyni 2006.
3
Kopacz Z., Morgaś W., Urbański J. Wybrane zagadnienia międzynarodowego systemu
bezpieczeństwa nawigacji AMW Gdynia 2005.
4
Kopacz Z., Morgaś W., Urbański J. Formalna ocena bezpieczeństwa morskiego AMW Gdynia
2006
5
Wybrane akty legislacyjne i przepisy międzynarodowe.
PROWADZĄCY PRZEDMIOT (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)
1
kpt. ż.w. dr inż. Andrzej Królikowski