Pozytywny kapitał psychologiczny

Pozytywny kapitał
psychologiczny
dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ
Wydział Ekonomii i Zarządzania
Uniwersytet Zielonogórski
Różnorodność kapitałów
w organizacji - ewolucja
Generacja O
Tradycyjny kapitał
ekonomiczny
• Co posiadamy?
Generacja I
Generacja II
Generacja III
Kapitał ludzki
Kapitał społeczny
• Co wiemy?
• Kogo znamy?
Kapitał
psychologiczny
• Kim jesteśmy?
Geneza pojęcia pozytywnego kapitału psychologicznego
•
Rozwój psychologii pozytywnej
–
•
Wprowadzenie koncepcji pozytywnych zachowań organizacyjnych – (ang. Positive
Organizational Behavior -POB)
–
•
Zamiast doszukiwać się w ludziach ułomności, których skutkom trzeba zapobiegać, zwrócono uwagę
na pozytywne wartości pracowników, czyli ich silne strony i możliwości
M.E.P. Seligman pod koniec lat 90-tych zauważył, że istnieją pewne indywidualne czynniki wpływające
na efektywność organizacji i jednym z nich jest optymizm pracowników
1998 – M.E.P. Seligman zdefiniował Pozytywny Kapitał Psychologiczny (PsyCap)
–
konstrukt oparty na czterech wymiarach
Czym jest pozytywny kapitał psychologiczny?
Konstrukt oparty na czterech składowych:
1. Poczucie sprawstwa (efficacy)
2. Optymizm (optimism)
3. Nadzieja (hope)
4. Odnawialność zasobów (resilience)
POCZUCIE SPRAWSTWA
Przekonanie osoby o jej zdolności do mobilizowania motywacji,
zasobów poznawczych i kierunków działań do skutecznego
wykonania określonego zadania w danym kontekście
–
Osoby o dużej pewności siebie i o silnym przekonaniu o skuteczności
swoich działań będą wybierały zadania ambitne, trudne do osiągnięcia,
stanowiące dla nich wyzwanie i będą się angażowały w ich realizację
pokonując nawet te trudne przeszkody
OPTYMIZM
Czynienie wewnętrznych, relatywnie stabilnych i globalnych
atrybucji związanych z pozytywnymi zdarzeniami (takimi jak
osiąganie celów) i zewnętrznych relatywnie niestabilnych
i specyficznych związanych z negatywnymi zdarzeniami (takimi
jak niepowodzenie)
Np. stwierdzenie optymisty w sytuacji powodzenia: „Mam talent”
podczas gdy pesymista powie: „Jestem w tym słaby, ale mi tym
razem wyszło”
Np. stwierdzenie optymisty w sytuacji niepowodzenia: „Tym
razem mi nie wyszło”, podczas gdy pesymista powie: „Jestem
w tym słaby”.
(Seligman ,1998)
NADZIEJA
Posiadanie woli do realizacji założonych i pożądanych celów
Pozytywny stan motywacji, na który składają się takie
elementy, jak:
•
siła woli
•
sposoby realizacji celów
Najczęściej rozpatrywana w kontekście pracy i osiągnięć
sportowców, naukowców lub pracowników ochrony zdrowia
[Snyder, Irving, Anderson, 1991]
ODNAWIALNOŚĆ ZASOBÓW PSYCHOLOGICZNYCH
Tendencja do radzenia sobie z problemami przez oderwanie
się od negatywnych doświadczeń
Inaczej: zdolność do odtwarzania zasobów emocjonalnych po
porażce lub innym negatywnym doświadczeniu.
Teoria odnosząca się do tego zagadnienia ma źródła
w psychologii klinicznej dorastających dzieci, które przeszły
przez duże niepowodzenie
(Luthans 2002, s. 702)
Rola kapitału psychologicznego
w organizacji – wybrane badania
Problem
Badania
Wnioski
Relacja z kreatywnością
J.B. Avey, F. Luthans, D. Sweetman
B.C. Luthans, 2011
Potwierdzona
Relacja z wydajnością pracy
F. Luthans, J.B. Avey, S.N. Norman, B.J. Avolio,
2008
F. Luthans, J. B. Avey, B.J. Avolio, S J. Peterson,
2010
Potwierdzona
Relacja z wydajnością grupową
F.O. Walumbwa, F. Luthans, J.B. Avey, A. Oke, 2011
Potwierdzona
Relacja z zachowaniami i postawami pracowników
J. B. Avey, R. J. Reichard, F. Luthans, K. H. Mhatre,
2011 (metaanaliza)
Potwierdzona
Wpływ na stres i intencje odejścia
J. B. Avey, F. Luthans S.M. Jensen, 2009
Potwierdzony
Wpływ na zaangażowanie w pracę
N. Nigah, J. Davis, S. A. Hurrell, 2012
Potwierdzony
Relacja z satysfakcją z pracy
M. Larson, F. Luthans, 2006
Potwierdzona
Literatura – wybrane pozycje
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Avey J.B. , Reichard R.J., Luthans F., Mhatre K.H., (2011) Meta-Analysis of the Impact of Positive Psychological Capital on Employee Attitudes, Behaviors,
and Performance, “Human Resource Development Quarterly”, vol. 22, s. 127-152
Avey J.B., Luthans F., Jensen S,M, (2009), Psychological Capital: A Positive Resource for Combating Employee Stress and Turnover, “Human Resource
Management”, Vol. 48, s.. 677– 693
Avolio B.J. (1999), Re-examinating the Components of Transformational and Transactional Using Multi-factor Leadership Questionnaire, “Journal of
Occupational and Organizational Psychology”, vol. 72, s. 441-462
Luthans F., Luthans K.W., Luthans B.C. (2004), Positive Psychological Capital: Beyond Human And Social Capital, „Business Horizons”, vol. 47, no. 1, s. 4550
Larson M, Luthans F. (2006) Potential Added Value of Psychological Capital in Predicting Work Attitudes, “Journal of Leadership and Organizational
Studies”, 2006, Vol. 13, No. 1, s. 46-62
Luthans F., Avey J.B. Avolio B.J., Peterson S.J. (2010), The Development and Resulting Performance Impact of Positive Psychological Capital, “Human
Resource Development Quarterly”, vol. 21, s. 41-67
Luthans F., Norman S.M., Avolio B.J., Avey J.B. (2008), The mediating role of psychological capital in the supportive organizational climate - employee
performance relationship, “Journal of Organizational Behavior” vol. 29, s. 219–238)
Luthans F. Youssef C.M., Avolio B.J. (2007) Psychological capital., New York: Oxford University Press
Luthans F. (2002), The Need for And Meaning of Positive Organizational behavior, „Journal of Organizational Behavior”, vol. 23, s. 695-706
Nigah N. Davis A.J., Hurrell S.A (2012) The Impact of Buddying on Psychological Capital and Work Engagement: An Empirical Study of Socialization in the
Professional Services Sector, “Thunderbird International Business Review” Vol. 54,. s. 891-905
Strajkovic A., Luthans F. (1998), Social Cognitive Theory ans Self-efficacy: Going Beyond Traditional Motivational And Behavioral Approaches,
„Organizational Dynamics”, vol. 26., s. 62-74
Snyder C.R., Irving L., Anderson J. (1991), Hope and Health. w: Snyder C.R., Forsyth D.R. (red.) Handbook of social and clinical psychology, Pergamon,
Elmsford, Nowy Jork
Sweetman D, Luthans F., Avey J.B., Luthans B.C. (2011), Relationship between Positive Psychological Capital and Creative Performance, “Canadian Journal
of Administrative Sciences” vol. 28: s. 4–13
Walumbwa F.O., Luthans F., Avey J.B., Oke A (2011), Authentically leading groups: The mediating role of collective psychological capital and trust “Journal
of Organizational Behavior“ vol 32, s. 4–24
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, 29.11.2012