Pobierz plik PDF - Roczniki Geomatyki

POLSKIE
TOWARZYSTWO
INFORMACJI
PRZESTRZENNEJ
Technologia
GIS w zintegrowanych
systemach
ratowniczych
ROCZNIKI GEOMATYKI 2003 m TOM 1 m ZESZYT 1
135
TECHNOLOGIA GIS W ZINTEGROWANYCH
SYSTEMACH RATOWNICZYCH
THE EMPLOYMENT OF GIS
IN INTEGRATED RESCUE SYSTEMS
Adam Bujarkiewicz
ATR Bydgoszcz
S³owa kluczowe: system ratowniczy, system informacji przestrzennej, GPS, integracja,
Keywords: rescue system, spatial information system, GPS, integration
Streszczenie
W artykule scharakteryzowano systemy ratownicze funkcjonuj¹ce w rozwiniêtych krajach Europy
Zachodniej i Ameryki oraz krajowe dokonania w tym zakresie. Istniej¹ce rozwi¹zania porównano
z systemem wspomagania s³u¿b ratowniczych zaprojektowanym i wdro¿onym w Bydgoszczy. Powi¹zanie systemów informacji przestrzennej z technologiami ³¹cznoœci radiowo-telekomunikacyjnej, globalnego pozycjonowania (GPS) oraz monitoringu wizyjnego rozszerza mo¿liwoœci stosowania tych systemów do zarz¹dzania s³u¿bami ratowniczymi oraz monitorowania ich dzia³añ.
Wprowadzenie
Rozwój systemów informacji przestrzennej prowadzi do ich integracji z takimi systemami
jak: ³¹cznoœæ telekomunikacyjna i radiowa, systemy globalnego pozycjonowania (GPS) oraz
systemy monitoruj¹ce (Laurini R., 1999). W rezultacie powstaj¹ nie tylko nowe aplikacje, ale
tak¿e nowe sposoby organizacji i zarz¹dzania danymi.
Do mo¿liwych zastosowañ systemów tego rodzaju nale¿¹ wszelkiego rodzaju systemy ratownicze. Mog¹ to byæ systemy pozwalaj¹ce na monitorowanie pojazdów przewo¿¹cych materia³y
niebezpieczne, systemy monitoruj¹ce stan œrodowiska czy te¿ zintegrowane systemy wspomagaj¹ce dzia³ania s³u¿b ratowniczych.
Na œwiecie powstaj¹ ró¿nego rodzaju systemy ratownicze. Systemy takie, o numerze alarmowym 911, s¹ ju¿ standardem obowi¹zuj¹cym we wszystkich wiêkszych miastach (powy¿ej
20 tys. mieszkañców) w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie (Milancej £. i in., 1997). Podobne systemy, obs³uguj¹ce numer alarmowy 112, dzia³aj¹ tak¿e w rozwiniêtych krajach Europy
Zachodniej oraz Centralnej.
136
Adam Bujarkiewicz
Rozwi¹zania zagraniczne
Na œwiecie podejmowane s¹ dzia³ania, które zmierzaj¹ do wykorzystania pe³nych mo¿liwoœci integracji poszczególnych technik i metod informatycznych w celu usprawnienia dzia³añ
s³u¿b ratowniczych. Przyk³adem takich dzia³añ jest projekt „Zintegrowana Sieæ Dzia³añ Po¿arniczych” (INFO) zrealizowany w amerykañskim mieœcie Winston-Salem w stanie North
Carolina. (Conley J., Lesser T., 1998). Podstawowym celem projektu by³o usprawnienie metod komunikacji miêdzy jednostkami po¿arniczymi na terenie miasta i dostarczenie do pojazdów ratowniczych wszystkich istotnych dla dzia³añ ratowniczych informacji w formie graficznej. Za³o¿enia projektu dotyczy³y wykorzystania istniej¹cej sieci telekomunikacyjnej i informatycznej miasta, zintegrowanej z systemem GIS i systemem globalnego pozycjonowania
GPS. Pozwoli³o to na skrócenie czasu reakcji na zg³oszenia i dostarczenie informacji umo¿liwiaj¹cych stra¿akom lepsze podejmowanie decyzji podczas akcji ratowniczych.
Zaprojektowane rozwi¹zanie integruje kilka istniej¹cych technologii, a mianowicie:
m sieæ telekomunikacyjn¹ ISDN,
m miejsk¹ sieæ œwiat³owodow¹ ,
m sieæ ³¹cznoœci radiowej,
m komputerow¹ obs³ugê wezwañ ,
m system informacji przestrzennej (GIS) wspierany systemem globalnego pozycjonowania (GPS),
m komputery przenoœne.
Zg³oszenie pod numer alarmowy 911 powoduje automatyczne wygenerowanie danych personalnych osoby zg³aszaj¹cej i adresu telefonu stacjonarnego. Operator systemu, po weryfikacji tych
danych, wprowadza informacje o zdarzeniu do systemu dyspozytorskiego. Je¿eli zg³oszone zdarzenie wymaga interwencji stra¿y po¿arnej, wszystkie informacje o zdarzeniu przesy³ane s¹ poprzez ten system do dyspozytora stra¿y po¿arnej, który wykorzystuj¹c system komunikacji radiowej mo¿e skierowaæ odpowiednie jednostki do akcji ratowniczej. Proces przesy³ania danych o
zdarzeniu realizowany jest automatycznie dziêki integracji systemu dyspozytorskiego z systemem powiadamiania ratunkowego i z systemem komunikacji radiowej. Wszystkie dane o adresie i typie zdarzenia przesy³ane s¹ w postaci cyfrowej drog¹ radiow¹ do pojazdów ratowniczych wyposa¿onych w komputery polowe. Poprzez zastosowanie oprogramowania GIS, wspomaganego przez system globalnego pozycjonowania GPS, mo¿liwe jest automatyczne wyœwietlenie mapy przedstawiaj¹cej optymaln¹ drogê przejazdu do miejsca zdarzenia. Ratownicy w pojazdach mog¹ równie¿ wyszukaæ wszystkie najbli¿sze dostêpne hydranty, sprawdziæ
ich parametry techniczne oraz wyœwietliæ informacje o obiektach znajduj¹cych siê w pobli¿u
miejsca zdarzenia, takie jak: plany nieruchomoœci, linie wodoci¹gowe i gazoci¹gi, systemy
zraszania oraz po³o¿enie wszystkich wystêpuj¹cych w pobli¿y materia³ów niebezpiecznych.
Baza danych GIS w projekcie INFO utworzona zosta³a przy zastosowniu oprogramowania Arc/Info i ArcView firmy ESRI. Poszczególne warstwy danych GIS tworzone s¹ w ró¿nych wydzia³ach administracji samorz¹dowej miasta i zasilaj¹ bazê danych systemu ratownictwa po¿arowego. Warstwy, które utworzone zosta³y specjalnie dla potrzeb systemu ratowniczego, obejmuj¹:
m sieæ osi ulic specjalnie zbudowana dla wyznaczania optymalnych dróg przejazdu,
m rejony operacyjne poszczególnych jednostek,
m rozmieszczenie hydrantów wraz z ich parametrami technicznymi,
m rozmieszczenie i rodzaj substancji niebezpiecznych,
m plany budynków, uk³ady pomieszczeñ na poszczególnych kondygnacjach, instalacje
przeciwpo¿arowe i drogi ewakuacyjne dostêpu w postaci rastrowej.
Technologia GIS w zintegrowanych systemach ratowniczych
137
W ostatnich latach (1999–2002) powsta³o tak¿e wiele komercyjnych rozwi¹zañ techniczno-informatycznych przeznaczonych do obs³ugi dyspozytorni centrów i jednostek ratowniczych odpowiedzialnych za bezpieczeñstwo publiczne. Nale¿¹ do nich miêdzy innymi:
m zintegrowane stanowisko dyspozytorskie GENISIS I oferowane przez amerykañsk¹ firmê
Orbacom Systems Inc. (Orbacom systems, 2002),
m system oferowany jest przez firmê TCI Tel Control Inc., dostêpny w ró¿nych odmianach
konfiguracyjnych, zale¿nych od wymagañ i specyfiki jednostki lub s³u¿by ratowniczej,
takich jak: InVision2TM, CADProTM, GeoDispathTM, GeoMobileTM, ALIProTM (Innovative Public ..., 2001),
m system COBRA zaprojektowany przez niemieck¹ firmê ISE GmbH.
Systemy te integruj¹ n.in.:
m aplikacje do obs³ugi komputerowego systemu dyspozytorskiego (CAD) wykorzystuj¹cego ³¹cznoœæ radiow¹ i telekomunikacyjn¹,
m interfejs do obs³ugi wezwañ alarmowych E911 ANI/ALI, realizuj¹cy automatyczn¹ identyfikacjê numeru telefonu wywo³uj¹cego (ANI – Automatic Number Identification) i automatyczn¹ identyfikacjê miejsca zg³oszenia (ALI – Automatic Location Identification),
m interfejs do zarz¹dzania zasobami ratowniczymi,
m system informacji przestrzennej (GIS), jako narzêdzie do wizualizacji zdarzeñ i zasobów
ratowniczych,
m system GPS z automatyczn¹ lokalizacj¹ pojazdów ratowniczych (AVL – Automatic
Vehicle Location),
m systemy sterowania urz¹dzeniami i sygnalizacj¹ œwietln¹.
Zestawienie podstawowych cech i mo¿liwoœci funkcjonalnych wybranych systemów do obs³ugi stanowisk dyspozytorskich s³u¿b ratowniczych przedstawiono w tabeli 1. Prezentowane systemy charakteryzuj¹ siê dobrze rozwiniêtymi funkcjami automatyki i sterowania urz¹dzeniami zdalnymi oraz obs³ug¹ baz danych si³ i œrodków s³u¿b ratowniczych, natomiast w ograniczonym zakresie wykorzystuj¹ one bogactwo mo¿liwoœci analityczno-informacyjnych oferowane przez systemy
informacji przestrzennej. Wykorzystanie SIP sprowadza siê do graficznej prezentacji miejsca zdarzenia oraz wizualizacji na mapie podstawowych elementów zagospodarowania, obiektów u¿ytecznoœci publicznej i obiektów specjalnych.
Zastosowania krajowe
Spoœród dostêpnych na polskim rynku (w 2002 roku) systemów do obs³ugi stanowisk dyspozytorskich s³u¿b ratowniczych wymieniæ mo¿na nastêpuj¹ce produkty:
m POSITRON - rozwi¹zania dla s³u¿b publicznych, oferowany przez firmê Jason MacKenzie
sp. z o.o.,
m COBRA – omówiony wy¿ej produkt firmy ISE GmbH, spolszczony i dystrybuowany przez
gdañsk¹ firmê Micro-Sun sp. z o.o.,
m Centrum 112 – System Wspomagania Dowodzenia, oferowany przez firmê Simtel sp.
z o.o.,
m PREVENT – komputerowy system wspomagania zarz¹dzania w sytuacjach zagro¿enia i kryzysu oferowany przez Przedsiêbiorstwo Projektowo-Wdro¿eniowe PROTECHNIKA SYSTEMY S.A.
138
Adam Bujarkiewicz
m Dyspozytor.pl, mapa.pl – produkty do obs³ugi centrów powiadamiania ratunkowego
oferowane przez firmê Bezpieczeñstwo.pl,
m KORAT – system teleinformatyczny wspomagaj¹cy dzia³ania Centrów Powiadamiania Ra-
tunkowego oferowany przez firmê PWPT WASKO sp. z o.o.
Dostêpne na polskim rynku systemy i aplikacje przeznaczone do wspomagania centrów powiadamiania ratunkowego lub obs³ugi dyspozytorni s³u¿b ratowniczych s¹ w wiêkszoœci przypadków
adaptacjami zagranicznych (amerykañskich lub zachodnioeuropejskich) systemów dyspozytorskich.
Podstawowymi cechami tych systemów s¹ rozbudowane mo¿liwoœci wspomagania dzia³añ dyspozytorskich, takich jak: przyjmowanie zg³oszeñ, rejestracja zdarzeñ, wspomaganie dzia³añ okreœlonymi wczeœniej procedurami ratowniczymi, dysponowanie œrodkami ratowniczymi. Integruj¹ one
w ró¿nym stopniu poszczególne rozwi¹zania techniczno-informatyczne: system ³¹cznoœci radiowej i telefonicznej, system obs³ugi relacyjnych baz danych, struktury sieci komputerowych LAN/
WAN, systemy zdalnego sterowania urz¹dzeniami, system globalnego pozycjonowania GPS oraz
systemy obs³ugi map cyfrowych. W mniejszym stopniu wykorzystane s¹ mo¿liwoœci systemów
informacji przestrzennej SIP. Brakuje równie¿ propozycji rozwi¹zañ organizacyjno-technicznych
dotycz¹cych aktualizacji danych, mo¿liwoœci integracji z dostêpnymi na danym obszarze innymi
bazami danych, zarówno opisowych jak i przestrzennych (np. lokaln¹ hurtowni¹ danych SIP). ¯aden
z opisanych wczeœniej systemów nie uwzglêdnia tak¿e mo¿liwoœci integracji z systemem wideomonitoringu. Ponadto proponowane przez ró¿ne firmy systemy nie zosta³y dotychczas wdro¿one
w pe³nym zakresie (stan z marca 2003 r.). Czynione s¹ oczywiœcie próby implementacji tych systemów (np. CPR w Lublinie, Miejskie Centrum Zarz¹dzania Kryzysowego w Gdañsku lub CPR w
Warszawie) (Informatyczny system ..., 2001; Nowy sprzêt ..., 2003, Nowe Centrum ..., 2002),
jednak dotycz¹ one tylko ograniczonego zakresu funkcjonalnego, dotycz¹cego przyjêcia zg³oszeñ,
prezentowania miejsc zdarzeñ na mapie cyfrowej i zarz¹dzania baz¹ danych si³ i œrodków s³u¿b
ratowniczych. Stanowi to przyczynê braku, w dostêpnej literaturze, informacji na temat rzeczywistego funkcjonowania oferowanych systemów.
Zbiorcze zestawienie parametrów technicznych i mo¿liwoœci funkcjonalnych prezentowanych
wczeœniej systemów wspomagania dowodzenia na stanowiskach dyspozytorskich s³u¿b ratowniczych przedstawiono w tabeli 1.
Zintegrowany system wspomagania
s³u¿b ratowniczych w Bydgoszczy
W latach 1997–2001 w ramach grantu celowego KBN prowadzonego przez zespó³ pracowników ATR w Bydgoszczy powsta³ prototyp zintegrowanego systemu wspomagania s³u¿b
ratowniczych dla Bydgoszczy.
Zaprojektowany system, przeznaczony do obs³ugi nowo organizowanego Centrum Powiadamiania Ratunkowego (CPR), integruje w jednym stanowisku komputerowym nastêpuj¹ce systemy
(rys.1):
m œrodki cyfrowej ³¹cznoœci radiowo-komputerowej – pozwalaj¹ce na przesy³anie danych,
wymianê informacji oraz daj¹ce m.in. mo¿liwoœæ identyfikacji rozmówcy,
m system GPS – s³u¿¹cy do okreœlania lokalizacji pojazdów ratowniczych,
m system wideomonitoringu,
Technologia GIS w zintegrowanych systemach ratowniczych
139
Tabe la 1. Prze gl¹d pods tawowych ce ch i mo¿liwoœ ci funkcjonalnych wybranych s ys te mów
(informacje z okre s u 1998–2002 r.)
obs ³ugi s tanowis k dys pozytors kich s ³u¿b ratowniczych
Ele me nt porównania
Proje kt
IN FO
GEN ISIS
CAD Pro
™
COBR A
POZITR ON
Ge oD is path™
1
2
3
4
Ce ntrum
PR EVEN T
112
5
6
D ys pozytor.pl
KOR AT
mapa.pl
7
8
9
10
A. Pochodze nie i wdro¿e nia
– kraj pochodzenia
USA
USA
USA
Niemcy
Kanada
Polska
Polska
Niemcy- Polska
Polska
– wersja spolszczona
nie
nie
nie
tak
tak
–
–
tak
–
– wdro¿enia systemu
za granic¹ Polski
tak
tak
tak
tak
tak
nie
nie
tak
nie
– wdro¿enia systemu
w Polsce
nie
nie
nie
tak- cz.
nie
tak- cz.
nie
tak- cz.
nie
B. Zinte growane e le me nty s ys te mu (ws pólne s tanowis ko kompute rowe )
– ³¹cznoœæ telekomunikacyjna
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
– ³¹cznoœæ radiowa
tak
tak
tak
nie
tak
nie
tak
tak
tak
– sieæ LAN/WAN
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
– relacyjne bazy danych
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
– system GPS
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
nie
tak
– system SIP
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
– wideomonitoring
nie
nie
nie
nie
nie
nie
nie
nie
nie
C. M o¿liwoœ ci funkcjonalne
– automatyczna
identyfikacja numeru
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
– automatyczna
identyfikacja adresu
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
– zarz¹dzanie baz¹
danych si³ i œrodków
ratowniczych
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
– wspomaganie procedurami ratowniczymi
nie
tak
tak
tak
tak
tak
nie
tak
tak
– automatyka i zdalne
sterowanie urz¹dzeniami
nie
nie
nie
tak
nie
tak
tak
tak
nie
Adam Bujarkiewicz
140
cd. tabe li 1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
– integracja z centrami dyspozytorskimi
poszczególnych s³u¿b
tak
nie
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
– automatyczna lokalizacja zg³oszenia
na mapie
tak
tak
tak
tak
tak
tak
nie
tak
nie
– lokalizacja zdarzenia na mapie
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
– wyœwietlanie bazy danych SIP utworzonej
na potrzeby systemu ratowniczego
(jednostki ratownicze, szpitale, hydranty,
materia³y niebezpieczne itp.)
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
– dostêp do pe³nych danych SIP
(infrastruktura techniczna i spo³eczna,
zak³ady, instytucje, ewidencja nieruchomoœci itp.)
tak
cz.
nie
nie
cz.
cz.
cz.
nie
nie
– powi¹zanie z zewnêtrznymi bazami
danych opisowych
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
– powi¹zanie z zewnêtrznymi bazami
danych SIP
tak
tak
nie
nie
nie
nie
nie
nie
nie
– analizy przestrzenne na danych SIP
cz.
cz.
cz.
nie
cz.
cz.
tak
cz.
cz.
– wyznaczanie optymalnej drogi przejazdu
tak
nie
tak
nie
nie
tak
nie
nie
tak
– lokalizacja pojazdów na mapie
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
– ci¹g³e œledzenie po³o¿enia pojazdów
na stanowisku dyspozytora
nie
nie
nie
nie
tak
nie
nie
nie
tak
– dostêp do zeskanowanych dokumentów
i rysunków z poziomu mapy numerycznej
tak
tak
nie
nie
nie
tak
nie
nie
nie
– dostêp do obrazów wideo z poziomu
mapy numerycznej
nie
nie
nie
nie
nie
nie
nie
nie
nie
– archiwizacja i raportowanie
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
– modu³ treningowy
nie
nie
nie
tak
tak
nie
tak
nie
tak
– implementacja na komputerach
przenoœnych
tak
tak
tak
nie
nie
nie
nie
nie
nie
– dostêp do danych systemu w pojazdach
ratowniczych
tak
tak
tak
nie
nie
nie
nie
nie
nie
– bezprzewodowa wymiana danych miêdzy
centrum i jednostkami mobilnymi
(komputery przenoœne)
cz.
tak
tak
cz.
cz.
cz.
cz.
cz.
cz.
Oznaczenia: tak – porównywana cecha wystêpuje w systemie; nie – brak danych o wystêpowaniu cechy; cz – cecha wystêpuje
w niepe³nym zakresie; tak- cz. – wdro¿enie tylko niektórych (wybranych) spoœród oferowanych elementów systemu.
Technologia GIS w zintegrowanych systemach ratowniczych
141
GPS
VIDEO-MONITORING
POJAZDY RAT.
SPECJALIZOWANA
CYFROWA CENTRALA
TELEFONICZNA
STANOWISKO
OPERATORA
SIP BZP
Centra dyspozytorskie
poszczególnych s³u¿b
MIEJSKI
SIP
Abonenci sieci
telekomunikacyjnej
BAZA
PESEL
Inne stanowiska
operatorów
Rys. 1. Schemat integracji systemu ³¹cznoœci radiowej i telekomunikacyjnej, systemu lokalizacji pojazdów
technik¹ GPS oraz wideomonitoringu z systemem informacji przestrzennej
m system informacji przestrzennej (SIP) – tworzony specjalnie na potrzeby prowadzenia
akcji ratowniczych, jak równie¿ wykorzystuj¹cy elementy istniej¹cych projektów SIP i
baz danych.
Podstaw¹ funkcjonowania systemu wspomagania s³u¿b ratowniczych, oprócz informacji o œrodkach i s³u¿bach ratowniczych, jest tak¿e dostêp do zawsze aktualnych okreœlonych zbiorów informacji zwi¹zanych z przestrzennymi zasobami miasta. Zadanie to realizowane jest przez system
informacji przestrzennej. Zaprojektowana baza danych SIP zawiera nastêpuj¹ce grupy danych:
m informacje statyczne – niezmienne lub wolno zmieniaj¹ce siê w czasie, aktualizowane wed³ug œciœle okreœlonych zasad (np.dane kartograficzne, dane o obiektach infrastruktury technicznej i komunalnej, miejscach sk³adowania substancji toksycznych, zak³adach pracy, budynkach u¿ytecznoœci publicznej itp.),
m informacje dynamiczne (dane o lokalizacji, stanie gotowoœci i wyposa¿eniu wszystkich
pojazdów ratownictwa w czasie rzeczywistym, optymalizacja drogi przejazdu pojazdu ratowniczego, aktualny stan przygotowania s³u¿by zdrowia na przyjêcie poszkodowanych
osób),
m informacje decyzyjne (informacja z miejsca zdarzenia, rezydentne procedury prowadzenia
akcji).
Zadanie œledzenia po³o¿enia wszystkich pojazdów ratowniczych realizowane jest przez
modu³ DGPS, zintegrowany z SIP za poœrednictwem urz¹dzeñ cyfrowej ³¹cznoœci radiowo-
Adam Bujarkiewicz
142
OPERATOR – zintegrowany interfejs do obs³ugi
wezwañ i zarz¹dzania akcjami ratowniczymi
TELEFON
ZG£OSZENI
A
WIDEO
SIP – przegl¹darka i
aplikacje wspomagaj¹ce
AKCJE
GPS
RAPORTY
POJAZDY
Rys. 2. Schemat powi¹zañ miêdzy poszczególnymi modu³ami oprogramowania, stanowi¹cymi
zintegrowany interfejs graficzny na stanowisku operatora
komputerowej (radiomodemy lub telefonia komórkowa GSM). Obserwowanie wybranego
fragmentu miasta lub obszaru dzia³añ ratowniczych zapewnia system wideomonitoringu zintegrowany z SIP i realizowane jest przez wskazanie odpowiedniego symbolu kamery na mapie.
Istotnym elementem systemu jest modu³ ³¹cznoœci radiowo-telefonicznej, zrealizowany przez
zastosowanie cyfrowej specjalizowanej centrali telefonicznej CDK (Bujnowski S. i in., 1996),
Technologia GIS w zintegrowanych systemach ratowniczych
143
której zadaniem jest, oprócz przyjmowania i rejestracji telefonicznych zg³oszeñ o zdarzeniach,
tak¿e mo¿liwoœæ przesy³ania danych i wymiany informacji miêdzy operatorem i pojazdami
ratowniczymi. Centrala zapewnia tak¿e identyfikacjê rozmówcy i poprzez zintegrowanie z
systemem informacji przestrzennej mo¿liwe jest zlokalizowania na mapie miejsca, z którego
rozmówca zg³asza zdarzenie.
Do obs³ugi systemu wykonano szereg aplikacji programowych. Na rysunku 2 przedstawiono schematyczn¹ budowê ca³ego systemu, w którym wiod¹c¹ aplikacj¹, pozwalaj¹c¹ na uruchamianie poszczególnych modu³ów i elementów oprogramowania, jest program Operator.
Poszczególne modu³y aplikacyjne systemu, oprócz wspólnego interfejsu u¿ytkownika, s¹
ze sob¹ tak¿e zintegrowane funkcjonalnie. Pozwala to na zastosowanie wspólnej bazy danych
oraz umo¿liwia wywo³ywanie funkcji specyficznych dla danego modu³u (np. lokalizacja obiektów na mapie) z ró¿nych poziomów systemu: zarówno z poziomu aplikacji SIP jak te¿ aplikacji przeznaczonej do zbierania danych pochodz¹cych z systemu ³¹cznoœci radiowo-telefonicznej. Narzêdziem s³u¿¹cym do analizy i zarz¹dzania danymi przestrzennymi oraz zapewniaj¹cym integracjê z pozosta³ymi modu³ami systemu jest Zintegrowana przegl¹darka bazy da-
Rys. 3. Zlokalizowane miejsce zdarzenia przedstawione w zintegrowanej przegl¹darce bazy danych SIP;
okno widokowe nr 2 – widok przyjêtych do obs³ugi zdarzeñ na tle wszystkich prowadzonych akcji
ratowniczych (odpowiednie symbole (flagi) na mapie ogólnej Bydgoszczy);
okno widokowe nr 1 – zbli¿enie miejsca pojedynczego zdarzenia
144
Adam Bujarkiewicz
nych SIP (rys. 3). Aplikacja utworzona zosta³a w oparciu o œrodowisko oprogramowania MicroStation firmy Bentley, poprzez zastosowanie wewnêtrznego jêzyka programowania MDL
(MicroStation Development Language), opartego o standard jêzyka C.
Do g³ównych funkcji realizowanych przez zaprojektowany system wspomagania s³u¿b ratowniczych nale¿¹:
m obs³uga wezwañ ratunkowych,
m obs³uga ³¹cznoœci radiowej i telefonicznej,
m automatyczne wyœwietlanie danych adresowych osoby dzwoni¹cej i lokalizacja na mapie w
celu szybkiej weryfikacji zg³oszenia,
m lokalizacja na mapie miejsca zdarzenia,
m przegl¹danie i analizowanie danych SIP,
m wyszukiwanie i lokalizacja obiektów spe³niaj¹cych zadane kryteria,
m okreœlanie optymalnej drogi przejazdu zapewniaj¹cej minimalny czas dojazdu na miejsce
zdarzenia,
m wizualizacja na mapie zdarzeñ i prowadzonych dzia³añ, lokalizacja obs³ugiwanych zdarzeñ,
m bezpoœredni dostêp do zewnêtrznych baz danych,
m tworzenie i zarz¹dzanie raportami,
m automatyczna lokalizacja pojazdów ratowniczych na mapie z wykorzystaniem systemu GPS
i ³¹cznoœci radiowej,
m wyœwietlanie na monitorze obrazów z kamer wideo poprzez wskazywanie odpowiednich
symboli na mapie (dziêki integracji wideo-monitoringu z SIP),
m jednoczesna obs³uga wielu stanowisk operatorskich.
Podsumowanie
Tabela 1 wykazuje, ¿e istniej¹ce systemy wspomagania s³u¿b ratowniczych w ograniczonym zakresie wykorzystuj¹ bogactwo mo¿liwoœci analityczno-informacyjnych, jakie daj¹ systemy informacji przestrzennej. Ponadto zastosowanie systemu GPS jest na ogó³ ograniczone
do lokalnej nawigacji w pojazdach ratowniczych z mo¿liwoœci¹ wybiórczego wysy³ania pozycji do centrum dyspozytorskiego.
Zaprojektowany system wspomagania dzia³añ ratowniczych w Bydgoszczy zapewnia pe³n¹ integracjê systemu ³¹cznoœci radiowo-komputerowej i telekomunikacyjnej, systemu globalnego pozycjonowania (GPS) oraz systemu wideomonitoringu z systemem informacji przestrzennej (SIP).
Z jednego stanowiska komputerowego operator ma dostêp do wszystkich modu³ów systemu wspomagania akcji ratowniczych. Elementem integruj¹cym poszczególne zastosowane modu³y jest system informacji przestrzennej. Z poziomu przegl¹darki bazy danych SIP uruchomiæ mo¿na narzêdzia do okreœlania pozycji pojazdów ratowniczych lub wyœwietliæ obraz z kamer systemu wideomonitoringu. Informacje zbierane przez system ³¹cznoœci oraz system lokalizacji pojazdów metod¹ GPS mo¿na ponadto zobrazowaæ graficznie na tle bazy danych SIP.
Badania testowe zintegrowanego systemu informacji przestrzennej, przeprowadzone na
stanowisku dyspozytora w Komendzie Miejskiej PSP w Bydgoszczy, potwierdzi³y jego przydatnoœæ we wspomaganiu akcji ratowniczych.
Technologia GIS w zintegrowanych systemach ratowniczych
145
Literatura
Bujnowski S., Dubalski B., Zab³udowski A., 1996. Centrala CDK podstawowe ogniwo systemu szybkiej
³¹cznoœci dyspozytorsko-konferencyjnej. Przegl¹d Telekomunikacyjny, Nr 1/1996.
Conley J., Lesser T., 1998. City of Winston-Salem integrated network fire operations with IT, GIS to
support E911 routing and imaging in fire apparatus. ESRI Presentation Paper. ESRI. July 1998.
<http://www.ci.winston-salem.nc.us/fire/infoproj/esripc.htm>
Informatyczny system wspomagania zarz¹dzania w Centrach Powiadamiania Ratunkowego COBRA,
2001 Lublin. <http://www.microsun.com.pl/wiadomosci/news.htm>
Innovative Public Safety Solution. 2001. TCI Tel Control, Inc. <http://www.telcontrol.com>
Laurini R., 1999. TeleGeoProcessing. Computers, Environment and Urban Systems, An International
Journal. Vol. 23, No. 4.
Milancej £., Napiera³a M., Bujarkiewicz A., Kwiecieñ J., Mathia Z., 1997. Zastosowanie systemu
informacji przestrzennej do wspomagania Systemu Bezpieczeñstwa Miasta Bydgoszczy, VII Konf.
Nauk.-Techn. Systemy Informacji Przestrzennej, Warszawa. s. 323-331.
Nowe Centrum Powiadamiania Ratunkowego, 2002. Pogotowie Ratunkowe Warszawa - CPR. <http://
www.emergency.pl/news_cpr_otw.htm>
Nowy sprzêt od miasta dla stra¿aków, 2003. Internetowy serwis Urzêdu Miejskiego w Gdañsku.
10.01.2003.<http://www.gdansk.gda.pl/um_green/im_informator_miejski/html_pl_im_news/
im_pl_nowosc_531.asp>
Orbacom systems. 2002. <http://www.orbacom.com/integration.html>
Summary
The article describes rescue systems functioning in developed countries of Western Europe and
North America and domestic achievements in this area. Existing solutions were compared with a
system which was designed for the city of Bydgoszcz. Integration of GIS technology with wireless and telecommunication technologies, with global positioning system GPS and with video
monitoring broadens possible use of GIS for management of emergency rescue systems and for
monitoring their operations.
Adam Bujarkiewicz
Katedra Ekonomiki Zasobów i Informacji Przestrzennej
Wydzia³ Budownictwa i In¿ynierii Œrodowiska ATR
ul. Kaliskiego 7, 85-796 Bydgoszcz
tel. +52 3408639
e-mail: [email protected]