Homilie obrzędowe
Transkrypt
Homilie obrzędowe
H omilie obrzędowe t pogrzeb chrzest gśmluenbl fra tek.p y ow zkar m r e Daww.b w homilie.indd 1 Podstawowy czarny 2008-10-10 11:29:35 Redakcja: Wojciech Zagrodzki CSsR Adiustacja i korekta: Paulina Lenar Projekt okładki, skład, DTP: Małgorzata A. Batko Zdjęcia: stock.xchng Nihil obstat: Ryszard Bożek CSsR,tProwincjał L.dz.: 608/09/08 en m l ragek.p f © Wydawnictwo wy kart Homo Dei 2008 o ul.m Zamojskiego 56, 30-523 Kraków ez ar012 .b656-29-88, fax 012 259 81 21 Dtel. w ww www.homodei.com.pl e-mail: [email protected] ISBN: 978-83-60998-19-9 Druk i oprawa: Dimograf – Bielsko-Biała homilie.indd 2 Podstawowy czarny 2008-10-10 11:29:36 Wprowadzenie W ostatnim dniu roku kalendarzowego, czy też z okazji t zakończenia wizyty duszpasterskiej, proboszcz składa en m l g niekiedy swoiste sprawozdanie fra tekz.p działalności duszpasterskiej. y r tego sprawozdania są dane staZdarza się, że jednymozwpunktów ka z m r e tystyczne: „W minionym Daww.b roku kalendarzowym w naszym kościele parafialnym pobłogosławiliśmy X małżeństw, ochrzciliśmy Y w dzieci i pożegnaliśmy Z zmarłych parafian”. Owszem, tego typu dane statystyczne nie wyczerpują obrazu życia duszpasterskiego parafii, ale z drugiej strony pokazują jeden z aspektów zaangażowania duszpasterzy parafialnych. W zdecydowanej większości przypadków ludzi wierzących (inne sytuacje należą raczej do wyjątków) śluby i chrzty odprawiane są podczas Mszy Świętej, w czasie której głoszona jest homilia. Msza jest również na ogół centralnym wydarzeniem uroczystości pogrzebowych, a potrzeba wygłoszenia homilii w takiej sytuacji jest czymś oczywistym. -3- homilie.indd 3 Podstawowy czarny 2008-10-10 11:29:36 Wprowadzenie Wskazania Kościoła w tym względzie bardzo jednoznacznie zalecają wygłoszenie homilii pozwalającej uczestnikom głębiej przeżyć celebrowane misterium. Zresztą nie tylko głos Kościoła, ale również zwykłe duszpasterskie doświadczenie zachęca do podjęcia trudu wygłoszenia homilii, tym bardziej że wśród uczestników wspomnianych uroczystości mogą też zdarzyć się osoby luźno związane z chrześcijaństwem, a homilia może stać się dla nich jedną z niewielu okazji usłyszenia słowa Bożego. Czy można obok takiej szansy przejść obojętnie? Odpowiedź narzuca się sama. Niniejszą publikacją chcemy nie tylko zwrócić uwagę na potrzebę głoszenia homilii obrzędowych, ale również udzielić konkretnej pomocy w tym względzie. Każdy, kto jako duszpasterz przez kilka lat pracował w tej samej parafii (a zdarzają się i takie sytuacje, że duszpasterz pracy t en w tej samej parafii poświęca kilkadziesiąt lat swojego życia), dom l g p a . r ek skonale rozumie, że głoszenie obrzędowych jest sporym y f arthomilii w o k w sprawozdaniach składanych przez wyzwaniem. Jeżeli bowiem rm.bez a proboszcza pojawiają D wwsię liczby rzędu kilkudziesięciu, czy choćby w chrztów i pogrzebów w ciągu roku, a kapłakilkunastu ślubów, nów pracujących w duszpasterstwie parafialnym jest kilku lub zaledwie jeden, to nie trzeba wielkiej wyobraźni, by zdać sobie sprawę z możliwych, po ludzku patrząc, trudności: na ambonie staje ten sam kapłan ze wszystkimi swoimi ludzkimi ograniczeniami, przed amboną w znacznej części ci sami parafianie, którzy przychodzą w niedzielę do kościoła, a okoliczność w swojej istotnej treści podobna jest do innych celebracji chrztu, ślubu czy pogrzebu, pomimo że za każdym razem przed ołtarzem znajduje się inny zmarły, inne dziecko do chrztu przyniesione i inna para -4- homilie.indd 4 Podstawowy czarny 2008-10-10 11:29:36 Wprowadzenie narzeczonych pragnących zawrzeć sakramentalny związek małżeński. Nie jest prawdą, że każda homilia wygłaszana w świątyni musi błyszczeć oryginalnością. „Nie oczekuję podczas Mszy Świętej oratorskiego popisu ze strony kapłana – mniej więcej taką uwagą podzielił się anonimowo jeden z uczestników sprowokowanej w Internecie dyskusji nad głoszeniem słowa Bożego w świątyniach katolickich. – Najważniejsze, żeby ksiądz podczas homilii, tłumacząc czytania biblijne, przypominał nauczanie Kościoła, przedstawiając je w sposób pewny, żeby wypowiedział je od siebie i żeby czynił to w taki sposób, abyśmy mieli pewność, że on sam wierzy w to, co głosi”. A jednak pomimo tego głosu poszukiwanie pewnych nowych sposobów przepowiadania jest potrzebne. Przecież głoszona Ewangelia ma być „Dobrą Nowiną”, czyli: nt ma być również „nowiną”! ebo nie wystarczy, że będzie „dobra”, m g .pl słowa w Kościele, zdaje soraposługę Tymczasem każdy, kto pełni f y artek w oprzekazywanie bie sprawę z tego, że tych samych w istocie trek rm.bez a ści, adresowanych D wwwpodobnych okolicznościach do w znacznej w słuchaczy, po pewnym czasie grozi rutyną mierze tych samych i znużeniem zarówno po stronie słuchających, jak i mówiącego. Czy w takiej sytuacji głoszona homilia będzie „nowiną”? Czy będzie „dawała pewność, że głoszący wierzy, w to, co mówi”, skoro pewna rutyna będzie musiała dać znać o sobie? W takiej sytuacji wielką pomocą mogą być inspiracje płynące ze strony innych. Z całą pewnością na pierwszym miejscu należy postawić znaczenie studium teologiczno-biblijnego, którego treści winny później znaleźć właściwe miejsce w codziennej osobistej medytacji kapłańskiej. Ale niemałą pomoc można również -5- homilie.indd 5 Podstawowy czarny 2008-10-10 11:29:36 Wprowadzenie otrzymać, sięgając po publikowane pomoce do homilii lub kazań cudzego autorstwa. Z myślą o tego rodzaju pomocy został przygotowany niniejszy zbiór homilii, które nazwaliśmy „homiliami obrzędowymi”. Zwróciliśmy się do kilkunastu kapłanów z prośbą o przygotowanie odpowiednich refleksji mogących stanowić pomoc dla innych w przygotowaniu homilii na celebrację chrztu, ślubu lub pogrzebu. Są wśród nich profesorzy prowadzący wykłady z różnych dyscyplin teologicznych, duszpasterze pracujący w różnych regionach Polski, redaktorzy pisma kapłańskiego, misjonarze służący w dziele misji ludowych oraz rekolekcjoniści prowadzący ćwiczenia duchowne dla księży i sióstr zakonnych. Każdemu z nich w imieniu wszystkich czytelników pragnę wyrazić szczerą wdzięczność. Motywy wyboru tych trzech okoliczności pozostają t en często powtarzane w duszchyba czytelne: są to celebracje bardzo m g sposób .pl pasterstwie parafialnym. Wfraten powstał niniejszy zbiór k e t y ar w o obrzędowych, kilkudziesięciu homilii który został uzupełniony k rm.bez a o materiały opublikowane w „Homo Dei” w 2004 roku. D ww w Trzeba zauważyć, że nie są to homilie w pełnym tego słowa znaczeniu. Homilia nie jest bowiem napisanym tekstem. Homilia jest wydarzeniem dziejącym się „tu i teraz” podczas sprawowanej liturgii. Homilia wydrukowana w książce pozostaje jedynie „tekstem” homilii. Ponadto homilia powinna wprowadzać uczestników w sprawowane misterium liturgiczne, powinna dokonywać adaptacji i aktualizacji słowa Bożego do okoliczności miejsca i czasu, w których jest wypowiadana, z natury swojej nosi znamię osobowości kapłana, który ją wygłasza – te elementy jedynie w ograniczonym stopniu mogą znaleźć odbicie w wydrukowanym tekście homilii. Mając tego wszystkiego świadomość, -6- homilie.indd 6 Podstawowy czarny 2008-10-10 11:29:36 Wprowadzenie zdecydowaliśmy się na tytuł Homilie obrzędowe. Chrzest – ślub – pogrzeb w nadziei, że publikowane materiały będą służyły pomocą w przygotowaniu autentycznych homilii obrzędowych. Żaden, nawet najwspanialszy tekst homilii przygotowany przez kogoś jednego nie nadaje się do dosłownego odczytania go z ambony przez kogoś drugiego. Piętno obcości tekstu przekazywanego w taki sposób będzie wyczuwalne tak, jak jest ono nieuniknione przy odczytywaniu chociażby listów pasterskich biskupów, których czytający je kapłan przecież nie napisał. Z drugiej jednak strony, każdy cudzy tekst może stać się dla innych inspiracją. Niektórzy zdołają wykorzystać całość proponowanej homilijnej interpretacji perykopy biblijnej i celebrowanego obrzędu. Innym wystarczy zaledwie niewielki jej fragment, niekiedy jedna myśl, przykład, obraz, kilka zdań, które staną się impulsem wyt en zwalającym eksplozję własnychmskojarzeń, pozwalających wyjść l g p a . r ek poza dotychczasowe koleiny które z czasem w każdym t y f amyślenia, r w o Różnorodność człowieku się utrwalają. autorów uczestniczących k rm.bez a w powstaniu tejD książki, z których każdy niesie bagaż własnych ww w doświadczeń kapłańskiego życia, własne wykształcenie i własną wrażliwość religijną, stanowi szczególną cechę przekazywanego do rąk czytelników zbioru homilii i rodzi nadzieję, że każdy znajdzie w nim choćby niewielką inspirację dla siebie. Wojciech Zagrodzki CSsR -7- homilie.indd 7 Podstawowy czarny 2008-10-10 11:29:36 t en m l ragek.p f t y ow zkar m r e Daww.b w wakat homilie.indd 8 Podstawowy czarny 2008-10-10 11:29:36 H omilt ie n mepl a n g fra tek. y ow zkar est m r .behrz Da wc ww homilie.indd 9 Podstawowy czarny 2008-10-10 11:29:36 t en m l ragek.p f t y ow zkar m r e Daww.b w wakat homilie.indd 10 Podstawowy czarny 2008-10-10 11:29:36