NR 10 - zsgozd

1
Święta Bożego Narodzenia w krajach skandynawskich
Na początek opowiemy Wam, jak obchodzi się te niezwykłe święta w innych krajach.
Przybliżymy Wam informacje o Norwegii oraz Szwecji.
Święta Bożego Narodzenia w Norwegii
Adwent
Kolejnych niedziel, aż do Wigilii, aby zapalić następną świecę. W ten właśnie sposób
świętuje się oczekiwanie na narodziny Jezusa. Wiele dzieci przez cały miesiąc chodzi do
szkoły w mikołajowych czapkach z wielkim pomponem. Popularne jest także czytanie
dzieciom przed snem opowieści wigilijnych.
Krótsze i ciemniejsze dni zamieniają okres przedświąteczny w Norwegii w szczególnie
przytulną porę roku, z dymem wydobywającym się z licznych kominów w całym kraju
oraz świecami rozświetlającymi wnętrza domów w zimne, grudniowe wieczory.
Dzień Świętej Łucji
13 grudnia to pierwszy dzień obchodów Bożego Narodzenia w Szwecji, Danii i Norwegii.
Dzień ten znany jest również jako najkrótszy dzień w roku – tzw. przesilenie zimowe wg
starego kalendarza gregoriańskiego.
Jest to jeden z niewielu dni świątecznych,
przestrzeganych w Skandynawii. Dzień Świętej Łucji najczęściej obchodzi się w szkołach i
przedszkolach, ale ostatnio został on włączony do liturgii Adwentu przez państwowy
kościół Norwegii, dzięki czemu także w kościołach organizowane są tradycyjne dla tego
dnia uroczyste procesje dziewcząt z płonącymi świecami.
Świąteczne tradycje
Boże Narodzenie w Norwegii to przede wszystkim czas
poświęcony rodzinie i przyjaciołom oraz okazja do spotkań
przy dobrym jedzeniu, a także odpoczynku i wyjazdu za
miasto. Świąteczne kolory – zielony i czerwony – królują w
każdym sklepie i domu.
Bożonarodzeniową tradycją w norweskim domu jest też
rodzinne pieczenie uwielbianych przez wszystkich tradycyjnych
ciasteczek (7 rodzajów!) oraz robienie specjalnych
choinkowych ozdób – łańcuchów i koszyczków z kolorowego papieru. Ozdoby zawiesza
się na choince, a do koszyczków wkłada się słodycze, orzechy lub owoce.
W wielu domach rodziny wspólnie budują piernikowe domki, ozdobione różnokolorowymi
cukierkami, aby później połamać je i zjeść na szczęście. Piernikowe domki stanowią
wyjątkową ozdobę podczas Świąt.
Wigilia
Najuroczyściej obchodzi się Wigilię. Ok. godz. 17.00 w wieczór wigilijny zaczynają bić
dzwony kościelne, obwieszczając początek Świąt Bożego Narodzenia. Wiele rodzin udaje
się wtedy do kościoła na modlitwę.
Większość Norwegów zasiada tego dnia do uroczystej kolacji, której głównym daniem są
pinnekjøtt - solone jagnięce żeberka lub ribbe - wieprzowe żeberka.
Pozostałe dania wieczerzy wigilijnej są bardzo różne, zależnie od regionu. Generalnie na
wschodzie, nad morzem je się rybę, a na zachodzie mięso. Dania serwowane są z
gotowanymi ziemniakami, kiełbaskami, plackami mięsnymi i borówkami.
Tradycyjnymi napojami są norweskie piwo i norweska wódka aquavit. Dzieci dostają
julebrus - typowy, bożenarodzeniowy napój w czerwonym kolorze, bardzo słodki i
gazowany. Ulubionym deserem na stole jest krem ryżowy. Szczęśliwiec, który znajdzie w
2
swym kremie ukryty przez gospodynię migdał, otrzymuje nagrodę w postaci świnki z
marcepanu.
Po wieczerzy cała rodzina tańczy wokół udekorowanej choinki i śpiewa tradycyjne
noreweskie kolędy.
Norweski julenisse jest znacznie mniej skomercjalizowanym krewnym amerykańskiego
Świętego Mikołaja. Bardziej przypomina elfa lub krasnoludka i lubi płatać figle. W Wigilię
należy go poczęstować dużą porcją owsianki, aby był grzeczny.
Zgodnie z norweską tradycją ludową, w każdym gospodarstwie na wsi mieszka ukryty w
stodole Krasnal. Jeśli gospodarz nie dba o niego odpowiednio, może go spotkać z jego
strony wiele psot i złośliwości. Dlatego też wiele rodzin w Boże Narodzenie wystawia swoim
krasnoludkom miseczki z kaszką ryżową, suto okraszoną cukrem i cynamonem.
25 i 26 grudnia
W Boże Narodzenie większość rodzin spożywa uroczysty posiłek w porze późnego
śniadania, obiadu, bądź wczesnej kolacji. Na stołach pojawia się pieczony indyk, a także
przeróżne dania z ryb, suszonego mięsa oraz specjalne bożonarodzeniowe kiełbaski.
W tym dniu w kościołach odbywa się specjalna msza, a w wielu instytucjach i szkołach
organizowane są przyjęcia bożonarodzeniowe z kolędowaniem wokół choinki i
poczęstunkiem, składającym się z ciasteczek i gorących napoi. Dzieci, przebrane za
gnomy, odwiedzają kolejne domy, gdzie w zamian za zaśpiewanie kolędy dostają
łakocie.
Okres między Wigilią a Nowym Rokiem nazywany jest "romjul".
Świąteczne drzewko
Bardzo ważnym elementem norweskich świąt jest sosnowe lub
świerkowe drzewko, choć tradycja ta zadomowiła się tam
dopiero w 1900 roku. Najbardziej znane drzewka, wysyłane
każdego roku na Święta prosto z norweskiego lasu, stoją na
Union Station w Waszyngtonie oraz na Trafalgar Square w
Londynie.
Choinka z Norwegii na Trafalgar Square
Tradycję tę zapoczątkowano w 1947 roku, kiedy to władze
brytyjskie dostały z Oslo po raz pierwszy wspaniałe
bożonarodzeniowe drzewko w podziękowaniu za okazaną Norwegii pomoc i wsparcie w
czasie okupacji hitlerowskiej.
Piernikowe Miasteczko
W norweskim Bergen powstaje co roku największe na świecie Piernikowe Miasteczko Pepperkakeby. Dzięki przedszkolakom, uczniom miejscowych szkół, a także firmom i
tysiącom innych osób, w każde święta Bożego Narodzenia od 1991 roku w Bergen
powstaje ogromne miasteczko z pierników. Każdy, początkujący czy zaawansowany
budowniczy może przynieść własnoręcznie zrobiony domek, a od każdego budynku, który
zostanie dostarczony do piernikowego miasteczka, organizator Bergens Tidende przekaże
20 koron norweskich dla organizacji Save the Children.
Zorza polarna, targi świąteczne i inne atrakcje
Ten, kto chce poczuć prawdziwie norweski klimat Świąt,
powinien odwiedzić miejscowy targ ze świątecznymi
straganami, wybrać się na zimowy koncert lub występ
artystyczny, albo udać się za koło podbiegunowe, aby
obejrzeć bajecznie kolorową zorzę polarną.
Według magazynu Travel & Leisure z grudnia 2009, Tromsø jest
jednym z najlepszych miejsc na świecie do obchodów Świąt
Bożego Narodzenia. Ma się tam szansę zobaczyć zorzę polarną
3
i doświadczyć magii Świąt za kołem podbiegunowym. Goście mogą skorzystać także z
psich zaprzęgów, wspaniałego jedzenia i cudownych widoków ze szczytu okalających
miasto gór, na które wwiezie ich kolejka linowa.
Targi świąteczne, zimowe koncerty i występy w tym okresie oferuje większość norweskich
miast. W Oslo odbywa się rokrocznie wiele otwartych dla publiczności imprez zimowych. Z
kolei Bergen słynie z Miasteczka Piernikowego, zimowych koncertów i innych uroczystości.
Drewniane miasto Røros wygląda naprawdę magicznie w grudniu, a całorocznego
sklepu bożenarodzeniowego Tregaarden’s Christmas House w Drøbak (jedynego tego
rodzaju w całej Skandynawii) po prostu nie można nie odwiedzić! Huta szkła Hadeland
Glassverk pod Oslo także prowadzi całoroczny sklepik świąteczny, w którym można nabyć
wyroby szklane spod ręki miejscowych rzemieślników.
Święta Bożego Narodzenia w Szwecji
Świąteczny czas
Święta Bożego Narodzenia w Szwecji są bardzo długie. Szwedzi zawdzięczają to królowi
Canute, który ustanowił, że święta będą trwać aż 20 dni!
Wystrój domu
Szwedzi mają zwyczaj przystrajać na święta swoje domy ozdobami – świecami,
krasnalami, aniołami, domkami z pierników. Na drzwiach wejściowych wiesza się zielone
wianuszki świąteczne z sosnowych czy borówkowych gałązek.
Choinka
Za świąteczną obecność choinek Szwedzi mogą podziękować Niemcom. Choinki
sprowadzone zostały w połowie XVIII wieku, początkowo dekorowały jedynie domy
Szwedów z wyższych sfer, ale szybko stały już w domach wszystkich Szwedów.
Mikołaj
Jeszcze w XVIII wieku prezenty przynosił bożonarodzeniowy Koziołek. Od stu lat prezenty w
wigilijny wieczór przynosi Jultomten, czyli dosłownie „świąteczny krasnoludek”. Według
wierzeń pod podłogą domu chował się krasnoludek, który w czasie świąt strzegł
domowników oraz całego żywego inwentarza – w zamian za jedzenie.
Prezenty
Słowo „julklappar” (bożonarodzeniowe prezenty) w dosłownym tłumaczeniu oznacza
bożonarodzeniowe… pukanie. Zanim prezenty roznosił Święty Mikołaj, w wigilijny wieczór
podkradano się pod drzwi, pukano, a gdy drzwi się otwierały, wrzucano prezent i
uciekano.
Pasterka
Szwedzi nie chodzą na pasterkę, a odwiedzają kościoły rano pierwszego dnia świąt.
Chcąc zrozumieć ten obyczaj należy się cofnąć do czasów, gdy jeżdżono do kościoła
saniami czy wozem. Organizowano wtedy poranne wyścigi do kościoła. Wygrana
w wyścigu miała przynieść wyjątkowe plony w nadchodzącym roku.
Świąteczne potrawy i post
Szwedzi podczas świąt Bożego Narodzenia nie przestrzegają postu, dlatego na stole
wigilijnym oprócz śledzi, wędzonego łososia, ryżowej owsianki, czy ługowanego dorsza
można znaleźć szynkę, pasztet z wątróbki czy wieprzową galaretę.
Julia W. z kl. Va
4
Jak zrobić kartkę bożonarodzeniową z choinką 3D?
Zrobienie zwykłej kartki bożonarodzeniowej nie jest sztuką. Ale jeśli pogłówkujemy
i zrobimy coś więcej, coś super? Na przykład kartkę 3D? To dopiero frajda. Może i wydaje
się to niesamowicie trudne, ale w rzeczywistości to banał. Dla przykładu pokażę Wam, jak
zrobić kartkę z choinką 3D.
Rzeczy, których potrzebujesz:
kartka z bloku technicznego – biała lub kolorowa, kolorowy karton ozdobny - zielony
i czerwony (do kupienia tutaj), nożyczki, linijka, klej.
1.
Zegnij na pół kartkę z bloku
technicznego – białą lub w innym
pastelowym kolorze. Będzie ona bazą
naszej kartki. Przetnij wzdłuż zagięcia.
Powinien powstać prostokąt, który złóż na
pół.
2.
Z zielonego papieru wytnij prostokąt o
wymiarach mniej więcej 15x2 centymetry.
Wytnij
kolejne
paski,
każdy
kolejny
powiększony o mniej więcej 2-3 milimetry na
szerokość i 2.5-4 centymetry na długość.
Taki zabieg jest niezbędny, aby w była
choinka wąska u góry i szersza na dole.
3.
Następnie złóż każdy pasek w
harmonijkę. Niech jedna zakładka ma 0,5
centymetra.
Pomóż
sobie
kostką
introligatorską.
4.
Otwórz kartkę. Przyłóż wycięte i
złożone w harmonijkę prostokąty.
5.
Sklej ostatnie boki harmonijki z bokami
kartki – ułóż je oczywiście od najmniejszego
do największego.
6.
Z czerwonej kartki wytnij gwiazdkę i naklej ją na czubku choinki. Możesz też z niego
zrobić doniczkę.
GOTOWE!
Agata K. kl. Ic
5
WYSTRÓJ SIĘ NA SYLWESTRA!
Co jest modne w tym sezonie?
W sezonie zimowym moda zmienia się – już nie będziemy chodzić w bluzach do szkoły,
w spodniach, tzw. trzy czwarte czy bluzkach na krótki rękaw. Aczkolwiek, czy to znaczy, że
od czasu do czasu nie możemy ubrać się modnie, choć to nie jest zgodne z panującą
pogodą? Oczywiście, że nie! Jeśli chcesz zwrócić na siebie wzrok innych, musisz
koniecznie mieć choć jedną z wymienionych rzeczy, czyli:
 koszulę w kratę;
 zwiewną bluzkę – mgiełkę;
 spódniczkę mini (najlepiej czarną);
 ćwieki;
 trampki, np. Vans lub Converse;
 wzór panterka, np. na bluzce, torebce bądź spodniach;
 pastelowe kolory;
 futerko, np. w kamizelce.
Paznokcie na noc sylwestrową 2014
Elegancki manikiur wcale nie musi być nudny
a awangardowe
zdobienia
wydawać
się
kontrowersyjne. Podobnie jak w poprzednim sezonie,
królują brokaty oraz wszelkiego rodzaju świecidełka o
chropowatej fakturze. Numery jeden to: barwa rozlanej
benzyny czy nasyconego brązu. Kolory morskiej głębi
i odcienie grafitu ze skrzącymi się drobinkami
6
przyciągają wzrok równie mocno, jak biżuteria.
Głównym trendem, panującym już od jakiegoś czasu i na
pewno dominującym w okresie świąteczno-sylwestrowym jest
tzw. "more is more". Wśród ulubionych przez nasze klientki
zdobień, możemy znaleźć techniki, dające efekt szklanej tafli,
ziarnistości czy biżuteryjne zdobienia. Jeśli chodzi o kolory, to w
sezonie zimowym zawsze królują te ciemne. Najpopularniejsze
są bordo, granaty, czerwienie, czernie oraz grafity. Nie może
jednak zabraknąć efektownych zdobień, np. tych imitujących
biżuterię czy pięknie mieniących się brokatów. To absolutny
"must have" tego sezonu. Dla pań, które źle się czują w
mocnych i zdecydowanych kolorach, proponujemy klasykę, czyli odcienie nude.
Horoskop na sylwestra 2014
BARAN: W sylwestrową noc bawisz się do
upadłego w gronie równie szalonych
przyjaciół, bo prawie zawsze masz
paczkę rozrywkowych ziomków do
wspólnego biesiadowania. Barany to
prawdziwi władcy parkietu. Ostatni
schodzą z „placu boju” i to tylko dlatego,
że inni już dawno wykruszyli się ze
zmęczenia.
Po pierwsze można u ciebie dobrze zjeść,
twoje drinki dodają animuszu, a nie
zwalają z nóg. No i oprawa muzyczna,
zaspokoi
każdy,
nawet
najbardziej
wybredny gust. W dodatku prawie każdy
Raczek ma jakiegoś futrzaka w domu.
LEW: Lwy najgorzej znoszą, kiedy w noc
sylwestrową nie mają nikogo u swojego
boku. Samotność wtedy wyjątkowo im
nie
służy
i staje
się
przyczyną
melancholijnych
nastrojów.
Nie
przepadają też za spędzaniem Sylwestra
w domowych pieleszach. Pragną aby
ostatni wieczór w roku stał się świętem zaklęciem na lepszą przyszłość. Potrafią
wtedy pokazać, że stać je na królewski
styl.
BYK: Lubisz tańczyć i stroić się w piękne
błyskotki, to przecież wyjątkowy wieczór
w roku, kiedy można przemienić się
w prawdziwą
księżniczkę.
W młodzieńczych latach nie opuszczasz
żadnej okazji do imprezowych szaleństw.
Jednak bywa, że wraz z upływem lat zew
szalonej zabawy.
BLIŹNIĘTA:
Bliźnięta
to
mistrzowie
spędzania
sylwestrów
w najbardziej
oryginalny sposób. Wasi partnerzy mają
czasami
ochotę
wysłać
was
na
Madagaskar, bo pomysły jak spędzić
ostatnią noc w roku zmieniają się jak w
kalejdoskopie. Najważniejsze, żeby nie
było nudno! Bliźnięta są dalekie od
snobizmu.
PANNA: Panna im starsza, tym bardziej
lubi się hucznie bawić. Nie stroni też od
wyjazdów aby ostatnią noc w roku
spędzić na placu historycznego miasta, z
butelką
szampana
w ręku.
Każdy
sylwester planuje bardzo dokładnie już od
końca listopada. Nie ma co liczyć w jej
towarzystwie na spontaniczną akcję, w
typie może skoczymy do Kazia, bo ma
wolną chatę...Przed balem na wierzch
wychodzi cała jej wrodzona próżność,
którą tak skrzętnie ukrywa przed światem.
RAK: Najlepiej bawisz się u siebie w domu,
a przy okazji spełniasz dobry uczynek, bo
znajomi
i krewni
uwielbiają
twoje
prywatki, a w dojrzalszym wieku przyjęcia.
7
WAGA: Waga nie znosi spędzać
najważniejszej nocy w roku w pieleszach
domowych.
Najczęściej
marzy
o prawdziwym
balu
sylwestrowym.
Przepada za pięknymi sukniami modnych
kreatorów, szpilkami na tak wysokim
obcasie, że na innych może popatrzeć
sobie z góry. A ponadto taniec ma we
krwi.
Młodsze
Wagi
są
mniej
wymagające, wystarczy im domowa
impreza lub modny klub. Lubią też
wyjeżdżać daleko, aby spędzić ostatni
dzień roku w malowniczej scenerii.
jest przesympatyczna i doskonale tańczy.
Strzelcom
marzy
się
karnawał
z prawdziwego zdarzenia. Rio de Janeiro,
Wenecja, Nicea.... Rumba lub ognista
samba tańczona po blady świt.
SKORPION: Skorpion zaskakuję siebie i
otoczenie
zmiennymi
preferencjami.
Czasami
planuje
Sylwestra
już
w listopadzie.
Szykuje
najmodniejszą
kreację i bawi się do świtu w luksusowej
restauracji, zajadając się frykasami
popijanymi przednim szampanem, nawet
jeśli potem musi za to spłacać kredyt w
banku.
WODNIK: Wodnik to dusza towarzyska i
lubi dobrze się zabawić. Wodnik równie
komfortowo czuje się na balu w pałacu,
jak i na powitaniu Nowego Roku w klubie
morsa, gdzie świętuje się początek roku
w lodowatej kąpieli. Ostatnią noc w roku
często bowiem spędza w towarzystwie
pasjonatów jakieś dziedziny, np. wśród
miłośników sztuk walki lub motocykli.
STRZELEC:
Pani
Strzelec
na
balu
sylwestrowym
skutecznie
kradnie
spojrzenia cudzych małżonków. Jej
wizerunek jest bardzo odważny. Sporo
odsłania, niewiele zasłania, a w dodatku
RYBY: W zabawie idziesz na całość.
Wierzysz, a raczej bywasz przesądny, że
ostatnia noc w roku to wróżba przyszłego
roku. Nie oszczędzasz więc na niczym,
aby zapewnić sobie dobrobyt w najbli
ższych dwunastu miesiącach.
KOZIOROŻEC: Sylwester to dzień, który
sprawia Koziorożcom wiele radości.
Przede wszystkim mogą przetańczyć całą
noc. Nieważne jaki styl, liczy się muzyka,
która w duszy i na sali gra... Kozica może
brykać zarówno w rytm walca, jak i szaleć
na imprezie pod gołym niebem.
8
Wierszyki Bożonarodzeniowe
Strefa Muzyczna
1. Margaret Start a Fire
2. Meghan Trainor All About That Bass
3. Maroon 5 Animals
4. Deorro Five Hours
5. Kamil Bednarek Chwile jak te
6. Sean Paul ft. Enrique Iglesias
Bailando
7. ZHU Faded
8. Donatan & Cleo ft. Enej Brać
9. Taylor Swift Shake It Off
10. Ariana Grande Break Free
11. Charli XCX Boom Clap
Gdy pierwsza gwiazdka błyśnie na niebie
Święty Mikołaj przyjdzie do Ciebie,
Razem wspomnicie dawne czasy,
Popróbujecie Świąteczne frykasy,
Potem odleci i skryje Go mrok,
Lecz Ty się nie martw - wróci za rok!!!
Marzeń o które warto walczyć.
Radości, którymi warto się dzielić,
przyjaciół z którymi warto być
i nadziei bez której nie da się żyć.
Świąt beztroskich i radosnych,
trochę śniegu, trochę mrozu.
Pełnego prezentów Mikołaja powozu,
a poza tym dużo zdrowia
i aby po Sylwestrze nie bolała głowa.
Bombka na choince i gwiazda na niebie
tak Bóg miłosierny zjawia się u Ciebie
i daje Ci spokój, radość
i wiarę w te Święta radosne, hojne i
wspaniałe.
Bóg się rodzi dla nas wszystkich,
W stajni płacze tak ukradkiem...
Znów odwiedzisz swoich bliskich,
I podzielisz się opłatkiem...
Cicha noc, Święta noc,
jakiż w tobie dzisiaj cud,
w Betlejem dziecina Święta
wznosi w górę swe rączęta
błogosławi lud.
Radosnych Świąt!
Dawid K. kl. Ic
Oliwia Molendowska kl. Vb
9
Lista prezentów
Poniżej prezentujemy Wam wyniki sondy przeprowadzonej wśród wybranych uczniów ZS w
Goździe. W tabeli zaprezentowaliśmy odpowiedzi na nurtujące wszystkich pytanie – co
chciałbyś/chciałabyś dostać na mikołajki?
Dziewczyny
Chłopcy
2 - 5 lat
8 – 12 lat +
12 m-cy - 7 lat
8 - 12 lat +
Szczeniaczek
Uczniaczek
Ever After High Krzywe Szczeniaczek
Zwierciadło - książka
Uczniaczek
Teksta, Robopiesek,
piesek-robot
Fisher Price,
Siostrzyczka
Magiczne gumki Loom Lisciani, Mio Tab,
figurki
zabawka edukacyjna
Furby
Zapf, Baby Born,
Cool Club nauszniki
Lecznica dla psów,
dziewczęce
zabawka interaktywna
Fisher Price, Aktywne
klocki
Fisher Price, Aktywne
klocki
Epee, Piesek Sambuś, Woofie, interaktywny
zabawka interaktywna piesek
Mój Motyl – Little Live
Pets
Toyz, Pojazd na
akumulator , Aero
Epee, Piesek Sambuś, Furby
zabawka interaktywna
Woofie, interaktywny
piesek
Cobi, Fibber
Kłamczuch, gra
Woofie, interaktywny
piesek
Teksta, Robopiesek,
piesek-robot
Głodne hipcie, gra
zręcznościowa
Księga Czarów +
Wonderbook
Piesek Ralfi, zabawka
interaktywna
Monster High,
pamiętnik na hasło
Simba, Abrick, klocki,
80 elementów
Minecraft
AniMagic, Kotek
chodzący , zabawka
interaktywna
Zapf Creation, Baby,
Wózek dla lalki
Lego Duplo Ville,
Fifa 15
Zamek królewski, 10577,
klocki
Zapf, Annabel,
ubranka
Zapf, Annabel,
ubranka
Lego Duplo, kolorowy
piknik, 10566, klocki
10
Lego Star Wars, TIE
Interceptor, 75031,
klocki
W imieniu redakcji życzymy
wszystkim naszym czytelnikom
radosnych Świąt Bożego Narodzenia,
mnóstwa prezentów pod choinką
oraz szczęśliwego
Nowego 2015 Roku!
Redaktorzy gazetki Kor-Ba
11