5 9 Narzędzia GIS w strategicznych ocenach

NARZĘDZIA GIS W STRATEGICZNYCH OCENACH
ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
DIAGNOZA I PERSPEKTYWY
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Wydział Inżynierii Środowiska i Gospodarki Przestrzennej
Krzysztof Pyszny
GIS
SOOS
PROGNOZA
MPZP
[email protected]
MODEL
SUiKZP
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
Plan wystąpienia
1. Wprowadzenie do tematyki SOOŚ w Polsce
2. Cele badań
3. Zakres badań
4. Wyniki
5. Modelowanie GIS „Model SOOS”
6. Podsumowanie i wnioski
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
Wprowadzenie do tematyki SOOŚ w Polsce
KRAJOWY
REGIONALNY
LOKALNY
KONCEPCJA PRZESTRZENNEGO
ZAGOSPODAROWANIA KRAJU
PLAN ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA
Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy
(akt kierownictwa wewnętrznego)
Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku
o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym
(Dz. U. z 2012 r. poz. 647 ze zmianami)
Określa politykę przestrzenną gminy,
w tym lokalne zasady
zagospodarowania przestrzennego
Ustalenia planu muszą być zgodne z
ustaleniami studium
Miejscowy plan
zagospodarowania przestrzennego
(przepis prawa miejscowego)
Ustala przeznaczenie terenu,
Określa rozmieszczenie inwestycji celu
publicznego,
Określa sposób zagospodarowania
i warunki zabudowy terenu
W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów
zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze
decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
Wprowadzenie do tematyki SOOŚ w Polsce
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
Wprowadzenie do tematyki SOOŚ w Polsce – prognoza oddziaływania na środowisko
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
Zakres przestrzenny, rzeczowy i czasowy badań
WOJEWÓDZTWO WIELKOPOLSKIE
4 miasta na prawach powiatu
226 gmin w tym:
19 miejskich
90 miejsko-wiejskich
117 wiejskich
do badań wykorzystano
Prognozy oddziaływania na środowisko
projektów
Studiów uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gmin
województwa wielkopolskiego oraz ich zmian,
które zostały sporządzone w trybie
ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 1235 ze zm.)
w latach 2009 - 2014 rok
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
Cele badań
1. Inwentaryzacja stosowanych metod prognozowania zmian
środowiska przyrodniczego, wykorzystywanych w prognoza
oddziaływania na środowisko w województwie wielkopolskim;
2. Ocena wykorzystania narzędzi GIS, w prognozach oddziaływania
na środowisko;
3. Ocena wykorzystania istniejących opracowań kartograficznych;
4. Opracowanie narzędzia GIS wspierającego procedurę SOOŚ.
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
Wyniki - diagnoza
Liczba prognoz oddziaływania na środowisko sporządzona do wszystkich zmian
SUiKZP gmin w województwie wielkopolskim w latach 2009-2014
606 prognoz z czego 30%
to prognozy procedowane kilkukrotnie
423 prognozy przyjęto do analizy
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
Wyniki - diagnoza
Liczba prognoz oddziaływania na środowisko sporządzona do zmian SUiKZP gmin
wykonanych dla całej powierzchni gminy w województwie wielkopolskim w latach
2009-2014
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
Wyniki - diagnoza
Liczba prognoz oddziaływania na środowisko sporządzona do zmian SUiKZP gmin wykonanych
dla części powierzchni gminy w województwie wielkopolskim w latach 2009-2014
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
Wyniki - opis metod, które zostały zastosowane podczas sporządzania prognozy
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
Wyniki - geoportale w prognozach
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
Wyniki - opracowania kartograficzne w prognozach
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
Wyniki
opracowania kartograficzne w prognozach
Grupa map
TOPOGRAFICZNYCH
HYDROGRAFICZNYCH
HYDROGEOLOGICZNYCH
GLEBOWO-ROLNICZYCH
SOZOLOGICZNYCH
Nazwa mapy
Mapa topograficzna
Mapa Hydrograficzna Polski
Mapa Hydrogeologiczna (dokumentacyjna)
Mapa Hydrogeologiczna Polski
Mapa hydrogeologiczna
Mapa hydrogeologiczna
Mapa obszarów głównych zbiorników wód
podziemnych (GZWP)
Mapa glebowo-rolnicza
Mapa glebowo-rolnicza
Mapa glebowo-rolnicza
Mapa Gleb Polski
Mapa Sozologiczna Polski
Skala mapy
1:10 000
1:25 000
1:50 000
1:100 000
1:250 000
1:50 000
1:25 000
1:50 000
1:200 000
1:300 000
1:500 000
1:5 000
1:25 000
1:100 000
1:300 000
1:50 000
Mapa powiązań przyrodniczych (opracowanie WBPP) 1:200 000
PRZYRODY OŻYWIONEJ
Mapa ochrony przyrody
1:75 000
Mapa ochrony lasu i zagrożenia środowiska
naturalnego (Nadl. Dośw. Zielonka) AR Poznań
1:20 000
Mapa obszaru Natura 2000 z SDF
Mapa potencjalnej roślinności naturalnej
Mapa przeglądowa siedlisk i drzewostanów
Mapa: Lasy - regiony przyrodniczo-leśne
[w]: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej
Mapa: Krajobrazy roślinne i regiony geobotaniczne
[w]: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej
Plan ochrony obszaru Natura 2000
1:2 500 000
ZASADNICZYCH
Mapa zasadnicza
GELOGICZNYCH
Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski
Mapa Geośrodowiskowa Polski
Mapa Geologiczno-Gospodarcza
Mapa Geologiczna
Przeglądowa Mapa Geologiczna Polski
Mapa Geologiczna
Geomorfologiczna Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej
1:100 000
Mapa Geomorfologiczna
Mapa Geomorfologiczna
1:300 000
1:500 000
GEOMORFOLOGICZNYCH
[email protected]
1:500 000
1:1 000
1:2 000
1:5 000
1:500
1:1 000
1:2 000
1:5 000
1:50 000
1:50 000
1:50 000
1:200 000
1:300 000
1:500 000
EWIDENCYJNYCH
22 listopada 2016 r.
1:300 000
1:25 000
Mapa ewidencyjna
Krzysztof Pyszny
Wyniki - narzędzia GIS w prognozach
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
Nie tylko u nas tak to wygląda…
Further research is required to devise measures to strengthen GIS approaches in the planning
system, and to fully incorporate them into SEA
Gonzalez, et al. [2011]
Today, the existing SEA methods and techniques are not totally satisfactory. New issues, arising from
factors such as climate change, biodiversity, and human health, must be considered. These issues
provide technical challenges to SEA experts. Resolving the challenges requires the development of
more innovative and effective assessment methods. The results from this study suggest that rather
than devoting substantial efforts to crafting more complicated and complex methods, a preferable
approach for project-level EIAs may be to select and improve previously developed approaches.
Moreover, a “simple is better” approach may hold true for applications of SEA techniques, especially
during the current period of reviving economic growth.
Wei, et al. [2014]
The results of this study aimed to confirm and justify an existing gap between the theoretical
development of SEA and its practice. It is not yet evident how and when SEA practice will evolve in
the same direction of theory, but the reports reviewed show that there is still some non negligible
evidence of resistance to change… Bridging the gap is essential, in our view, to turn SEA into a more
credible instrument.
Lobos, Partidario [2014]
Co dalej?
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
Założenia przyjęte podczas opracowania modelu
Transparentność działania
Łatwość obsługi (wprowadzenia danych)
Szybkość wykonywania analiz
Łatwość interpretacji wyników
Wynik ilościowy (kwantytatywny)
Minimalizowanie kosztów związanych z pozyskaniem danych
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
„Model SOOS”
Lp.
A– poligon
L – polilinia
Nazwa kryterium
Park narodowy
Otulina parku narodowego
Rezerwat przyrody
Otulina rezerwatu przyrody
Park Krajobrazowy
Otulina parku krajobrazowego
Obszar chronionego krajobrazu
Obszary Natura 2000 Obszary Specjalnej Ochrony
Specjalne Obszary Ochrony
Użytki ekologiczne
Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
Rzeki
L
L
A
A
MPHP50,
MHP, BDOT
1% woda
A
MZP
< 1m
< 2m
> 2m
L
L
L
MHP
5 Strefy ochrony ujęć wód
A
MSP/RZGW
6 Obszary gruntów zdrenowanych
7 Warunki niekorzystne dla budownictwa
A
GeoInfo WZMiUW
MGśP
1
2
Formy ochrony
przyrody
Odległość od wód
powierzchniowych
3 Tereny zalewowe
4
8
Pierwszy poziom
wody gruntowej
Spadki terenu
(wg Szponar)
Jeziora
11
Użytkowanie
terenu
I
II
IIIa, IIIb
inne NMT
BDOT/
LMN, OSM
EGiB/
A
Tereny zabudowane
MGR
BDOT/
A
EGiB, OSM
CBDG/
A
14 Siedliska chronione
A
A - autostrada
G – główna
GP – główna ruchu przyspieszonego
I – inna
L – lokalna
S – ekspresowa
Z – zbiorcza
16 Odległość od osi torów kolejowych
[email protected]
NMT (LIDAR)/
A
12 Złoża
15 Odległość od dróg
MPHP10/
A
A
A
A
A
A
poniżej 2% b.dobre
2-5% dobre
5-8% dostateczne
8-12% słabe
9 Lasy
Grunty orne
10
klas I-III
CRFOP/
Geoserwis GDOŚ
A
powyżej 12% bardzo słabe
22 listopada 2016 r.
Źródło danych/
alternatywne źródło
danych
MGśP, MIDAS
Inwentaryzacje terenowe,
gminne inwentaryzacje
przyrodnicze, materiały zebrane
na potrzeby planów ochrony lub
zadań ochronnych itd.
L
L
L
L
L
L
L
L
Krzysztof Pyszny
BDOT/OSM
BDOT/OSM
„Model SOOS”
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
„Model SOOS” – wyniki
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
Weryfikacja modelu SOOS
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
„Model SOOS” – wyniki + kierunki ze SUiKZP gminy – prognoza
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
Zgodność wyników modelowania z zaprojektowanymi w SUiKZP gminy Komorniki funkcjami
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
Zgodność wyników modelowania z zaprojektowanymi w SUiKZP gminy Komorniki funkcjami
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
Etapy opracowania elementów prognozy z wykorzystaniem modelu SOOS
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
Podsumowanie
 Autorzy prognoz sporadycznie wykorzystują metody kartograficzne oraz narzędzia GIS do
prowadzenia analiz na potrzeby prognoz oddziaływania na środowisko,
 Potencjał informacyjny dostępnych przestrzennych baz danych o środowisku można wykorzystywać
nie tylko w ich podstawowej postaci, ale również w modelowaniu GIS,
 Wyniki wszystkich analiz determinuje kilka elementów: aktualność danych, wiarygodność danych,
dokładność geometryczna danych, zastosowanie modeli obliczeniowych i przede wszystkim
umiejętność interpretacji wyników,
 Modelowanie GIS, kwantyfikuje wynik prowadzonych analiz, przyśpiesza czas analizy, ułatwia
wizualizację,
 Wyniki modelowania GIS są użytecznym narzędziem wspierającym proces podejmowania decyzji
z zakresu planowania przestrzennego,
 Należy podejmować trudne wyzwania
z wykorzystaniem modelowania GIS,
tworzenia
bardziej
efektywnych
narzędzi
 Zapraszam do lektury książki
„GIS W STRATEGICZNYCH OCENACH ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO”
22 listopada 2016 r.
[email protected]
Krzysztof Pyszny
oceny
NARZĘDZIA GIS W STRATEGICZNYCH OCENACH
ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
DIAGNOZA I PERSPEKTYWY
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Wydział Inżynierii Środowiska i Gospodarki Przestrzennej
Krzysztof Pyszny
[email protected]
GIS
SOOS
PROGNOZA
MPZP
MODEL
SUiKZP
22 listopada 2016 r.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
ZAPRASZAM DO DYSKUSJI
[email protected]
Krzysztof Pyszny