Żaneta Oczkowska doktorant IF UJ Prawa mniejszości jako

Żaneta Oczkowska
doktorant IF UJ
Prawa mniejszości
jako polityczne wyzwanie dla liberalizmu
Jednym z problemów multikulturowych społeczeństw są prawa
mniejszości kulturowych. W moim referacie chciałabym zastanowić
się nad problemem legitymizacji tychże praw w kontekście tradycji
liberalnej, nawiązując w dużej mierze do rozważań Willa Kymlicki w
tej materii.
Niejednokrotnie zarówno krytycy liberalizmu jak i jego
zwolennicy podchodzą sceptycznie do tezy mówiącej o możliwości
osadzenia praw mniejszości na liberalnych zasadach, na dowód czego
przywołuje się liberalną niezgodę na kulturowy kontekst wyboru,
wynikającą jak sugerują krytycy (Taylor) z liberalnego atomizmu.
Również obrońcy liberalizmu przekreślają niejednokrotnie kontekst
kulturowy (wczesny Rawls), twierdząc, że kluczowa zasada równości
wymaga traktowania jednostek bez uwzględniania takich czynników
jak rasa czy
pochodzenie etniczne, zaś prawom mniejszości
przypisują charakter regresywny.
Jednym słowem
na przeszkodzie stają indywidualizm i
egalitarystyczny charakter liberalizmu. Niemniej jednak, jak
zauważa
Will
Kymlicka,
jeśli
przyjrzymy
się
wcześniejszym
myślicielom liberalnym (Mill, Green, Hobbes, Dewey) możemy
zaobserwować większy nacisk na znaczenie kulturowego uczestnictwa
we wspólnocie w kreowaniu jednostkowej autonomii, co przekłada się
na możliwość obecności interesujących praw mniejszości.
Jednak po II wojnie światowej w odpowiedzi na segregacje
rasową wykształciła się ideologia „ślepa na kolory”, przypadkowo,
jak sugeruje Kymlicka, związana z tradycja liberalną, niemniej
jednak teraz ten dominujący model stanowi prawdziwe wyzwania dla
współczesnego liberalizmu. Pytanie o przynależność kulturową
będzie zatem wymagało reinterpretacji jednej z fundamentalnej
zasady
politycznej
praktyki
liberalizmu
a
mianowicie
konstytucyjnej gwarancji równości wobec prawa. Liberalizm we
współczesnym świcie nie uniknie bowiem pytań o naturę i wartość
kulturowej przynależności, co musi się przełożyć na pojęcie
sprawiedliwości. Według Kymlicka liberalizm, przynajmniej w pewnym
aspekcie, jest zdolny do przyswojenia sobie respektu dla praw
mniejszości.
Należy zastanowić się również, czy krytycy liberalizmu
pokroju komunitarian, mają bardziej adekwatną propozycję w
kontekście tychże praw. Według Kymlicki pomimo przykładania dużej
wagi
do
zakorzenienia
kulturowego
osłabiają
oni
często
argumentacje
na
korzyść
pozyskiwania
praw
dla
mniejszości
kulturowych.
Wybrana bibliografia:
N. Glazer Affirmative Discrimination: Ethnic Inequality and Public
Basic Books New York, 1975
W. Kymlicka Liberalism, Community and Culture Clanderon Press
Oxford 1991
Multicultural Citizenship: A
Liberal Theory of Minority Rights Oxford
University Press, Oxford, 1995
Politics in the Vernacular:
Nationalism, Multiculturalism, Citizenship Oxford
University Press, Oxford 2001
B. Parekh
Rethinking Multiculturalism: Cultural Diversity and
Political Theory.Harvard UP, 2002
A New Politics of Identity Palgrave Macmillan New
York 2008
J. Rawls
Theory of Justice Oxford University Press London 1971
Political Liberalism Cambridge University Press, New
York
Ch. Taylor
Sources of the Self: The Making of Modern Identity
Harvard University Press1989
Multiculturalism: Examining The Politics of
Recognition 1994
M. Walzer The Moral Standing of States Philosophy and Public
Affairs vol. 9 1980
Pluralism in Political Perspective Politics od Ethnicity
arvard University Press 1982
Spheres of Justice: A Defence of Pluralism and Equality
Blackwell , Oxford 1983