Poradnik Językowy NR 5/2014 - spis treści

2014
maj
zeszyt 5
Spis treści
ARTYKUŁY I ROZPRAWY
Jadwiga Puzynina: Dlaczego bronię kultury słowa? . ............................................... Magdalena Steciąg: Kim jest językoznawca normatywista dziś? Przyczynek do
dyskusji o zadaniach współczesnej normatywistyki . ......................................... Mirosław Bańko: Czego bronimy, broniąc języka? O możliwych przyczynach
niechęci do wyrazów zapożyczonych . ................................................................ Ewa Woźniak: Dziedzictwo staropolskie czy spuścizna zaborów – o składni języka
urzędowego ....................................................................................................... Magdalena Bartłomiejczyk: Kobieta w wojsku – żołnierz czy żołnierka? ................... Monika Biesaga: Nazewnictwo zajęć fitnessowych (źródła i mechanizmy
produktywności) ............................................................................................... Anna Kamińska: Smolić kieliszki, być na fleku, czyli o frazeologizmach z pola
leksykalnego <alkohol> ..................................................................................... 7
16
30
43
54
64
75
OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW
Katarzyna Kłosińska: Czy epicka opowieść to opowieść epicka? O epickim
dawnym, współczesnym i całkiem nowym ......................................................... 87
SŁOWNIKI DAWNE I WSPÓŁCZESNE
Małgorzata B. Majewska: Aleksander Zdanowicz i in., Słownik języka polskiego,
Wilno 1861 ....................................................................................................... 94
GRAMATYKI JĘZYKA POLSKIEGO
Wanda Decyk-Zięba: Ortografia Stanisława Zaborowskiego ..................................... 101
SPRAWOZDANIA, UWAGI, POLEMIKI
Barbara Pędzich: Sprawozdanie z IX Forum Kultury Słowa ..................................... 110
Józef Porayski-Pomsta: Działalność Towarzystwa Kultury Języka w latach
2011–2013. Sprawozdanie Zarządu Głównego .................................................. 121
Joanna Zawadka: Sprawozdanie z Walnego Zgromadzenia członków Towarzystwa
Kultury Języka w dniu 24 stycznia 2014 r. ....................................................... 125
SŁOWA I SŁÓWKA
S. D.: Muzułmanin – muzułman . .............................................................................. 129
2014
maj
zeszyt 5
CONTENTS
PAPERS AND DISSERTATIONS
Jadwiga Puzynina: Why am I defending the culture of the word? ............................ Magdalena Steciąg: Who is a prescriptivist linguist today? A contribution
to the debate on objectives of the contemporary prescriptivism ......................... Mirosław Bańko: What are we defending when defending language? On potential
causes of aversion to loanwords ........................................................................ Ewa Woźniak: The heritage of Old Polish or the legacy of the partition period
– on the syntax of the official language . ............................................................ Magdalena Bartłomiejczyk: Women in the military: masculine or feminine
nouns? ............................................................................................................. Monika Biesaga: Names of fitness classes (productivity sources
and mechanisms) . ............................................................................................ Anna Kamińska: Smolić kieliszki, być na fleku, or on phraseologisms from
the lexical field <alcohol> .................................................................................. 7
16
30
43
54
64
75
EXPLANATIONS OF WORDS AND EXPRESSIONS
Katarzyna Kłosińska: On the old, contemporary and brand new meaning
of epic ............................................................................................................... 87
OLD AND CONTEMPORARY DICTIONARIES
Małgorzata B. Majewska: Aleksander Zdanowicz et al., Słownik języka polskiego
(Dictionary of Polish), Vilnius 1861 .................................................................... 94
POLISH GRAMMAR
Wanda Decyk-Zięba: Ortografia (Orthography) by Stanisław Zaborowski . ................ 101
REPORTS, COMMENTS, POLEMICS
Barbara Pędzich: A report from IX Forum Kultury Słowa (9th Forum
on the Culture of the Word)................................................................................ 110
Józef Porayski-Pomsta: Activities of Towarzystwo Kultury Języka (Society
for Language Culture) in the period 2011–2013. A report of the Management
Board . .............................................................................................................. 121
Joanna Zawadka: A report from the General Meeting of the members of
Towarzystwo Kultury Języka (Society for Language Culture)
on 24 January 2014 ......................................................................................... 125
WORDS AND EXPRESSIONS
S. D.: Muzułmanin – muzułman . .............................................................................. 129
2014
maj
zeszyt 5
W zeszycie
– Podstawowym zagadnieniem dla kultury języka jako dyscypliny językoznawczej jest
zakres i metodologia opisu: czy mają one dotyczyć wyłącznie faktów ściśle językowych, czy
też powinny obejmować również zagadnienia etyki słowa, nadając tej dziedzinie interdyscyplinarny charakter.
– Kim jest dzisiaj językoznawca normatywista? Odpowiedź na to pytanie koncentruje
się na analizie trzech szeregów wizerunków: orędownik – autorytet – propagator; przewodnik – kontroler – obserwator; strażnik – ogrodnik – sędzia.
– Zrozumienie przyczyn niechęci części użytkowników polszczyzny do zapożyczeń
z języków obcych może pomóc w kształtowaniu właściwych postaw wobec języka, szczególnie wtedy, gdy postawa niechęci wynika z braku gotowości zaakceptowania zmian językowych i społecznych.
– Norma języka urzędowego kształtowała się pod wpływem różnych czynników. Dla
właściwego jej opisu niezbędny jest ich systematyczny ogląd w okresie przedrozbiorowym,
w czasie zaborów i w okresie 20-lecia międzywojennego.
– Problematyka stosowania wobec kobiet nazw zawodów oraz stanowisk rodzaju żeńskiego albo gatunkowych nazw rodzaju męskiego współcześnie aktualizuje się w związku
z przemianami kulturowymi, jednakże większości użytkowników polszczyzny odpowiada
zracjonalizowany kompromis.
– Zmiany kulturowe przyczyniają się do powstawania nowych pól leksykalno-semantycznych w słownictwie współczesnej polszczyzny. Czynnikami, które kształtują nowe
słownictwo fitnessowe są m.in. komercjalizacja i konkurencyjność.
– Dominantami pola leksykalno-frazeologicznego <alkohol> są we współczesnej polszczyźnie czasowniki związane z cieczami, rzeczowniki będące synonimami rzeczownika
głowa oraz rzeczowniki określające atrybuty alkoholowe.
***
Kultura języka – kultura słowa – etyka słowa – językoznawstwo normatywne – postawy wobec języka – puryzm językowy – zapożyczenia z języków obcych – język urzędowy
– słownictwo współczesnej polszczyzny – nazwy osobowe żeńskie – nowe pola leksykalne
– frazeologia – składnia.
Red.