doc050-093 bezkregowce d.indd
download 
Reklamacja Transkrypt
050-093 bezkregowce d.indd
O WA D Y (I N SE C T A ) O WA D Y (I N S E C T A ) GATUNEK N IEPYLAK (Ł APOLLO ACINA) (PARNASSIUS APOLLO) WYGLĄD ZEWNĘTRZNY Tło skrzydeł niepylaka jest białe. Na przednim skrzydle znajduje się pięć czarnych plam oraz niewielkie, szare przyprószenia. Na tylnym skrzydle widać parę jaskrawoczerwonych plam z czarną obwódką. Brzeg skrzydeł, zwłaszcza pierwszej pary, jest przezroczysty. Niepylak apollo to obecnie największy i jednocześnie najrzadszy polski motyl dzienny. Jeszcze na początku poprzedniego stulecia występował w prawie całych polskich górach, a w XVIII w. spotykano go również w okolicach Warszawy. TRYB ŻYCIA Dorosłe motyle latają wolno w słoneczne dni, często siadając na kwiatach. Gąsienice żyją na rozchodniku wielkim i rozchodniku karpackim. STADIA ROZWOJOWE I CYKL ŻYCIOWY Niepylak apollo składa jaja na wysuszonych fragmentach roślin pokarmowych. Gąsienice są czarne, pokryte krótkimi, czarnymi szczecinami. W części grzbietowej występują u nich dwa rzędy czerwonawych plamek. Poczwarka jest ciemnobrązowa, z niebieskawym nalotem i umieszczona w luźnym oprzędzie pomiędzy rozgałęzieniami kwiatostanu rozchodników. Zimują młode, w pełni rozwinięte gąsienice, zamknięte w osłonce jajowej. ZAGROŻENIA I OCHRONA W Polsce niepylak apollo jest zagrożony wyginięciem i podlega ochronie gatunkowej. Jego przetrwanie nie byłoby możliwe bez zabiegów ochronnych ze strony człowieka. W Pieninach od początku lat 90. prowadzony jest program mający na celu utrzymanie populacji tego gatunku w Polsce. Rozpiętość skrzydeł: 70–80 mm Długość ciała: 30 mm Okres lotu: VI–VIII (jedno pokolenie) Ten duży i kolorowy motyl uchodzi w powszechnej opinii za rzadkość w naszym kraju. Tymczasem można go spotkać w ogrodach i na łąkach w całej Polsce, a gąsienice tego gatunku są łatwe do znalezienia i hodowania w domu. WYGLĄD ZEWNĘTRZNY STADIA ROZWOJOWE I CYKL ŻYCIOWY Tło skrzydeł pazia królowej jest jasnożółte. W drugim pokoleniu częściej pojawiają się osobniki ubarwione ciemnożółto. Żyłki skrzydeł są wyraźnie widoczne i mają kolor czarny. Nasada przedniego skrzydła jest czarna z delikatnym, żółtym przyprószeniem. Na zewnętrznym brzegu obu skrzydeł widać wyraźną czarną przepaskę, która na przednim skrzydle ma żółte, a na tylnym niebieskie przyprószenie. Ponadto tylne skrzydła są zaopatrzone w ogonek długości około 10 mm, a na ich końcach znajduje się okrągła, czerwonawa plama. Paź królowej składa jaja na liściach i kwiatostanach roślin pokarmowych. Wyrośnięte gąsienice mają kolor zielony, a na ich ciele widać poprzeczne czarne pasy, na których znajdują się pomarańczowe plamki. Poczwarki mogą być ciemnobrązowe, beżowe lub zielone (jest to stadium zimujące). ZAGROŻENIA I OCHRONA Obecnie gatunek ten występuje powszechnie w całym kraju i nie wymaga ochrony. Kwiatostan rozchodnika wielkiego stanowi schronienie dla poczwarek niepylaka apollo. OBSERWACJE W TERENIE Niepylaka można obserwować w słoneczne dni na górskich murawach, piargach, gdy przylatuje do kwiatów ostów, ostrożeni i chabrów. Obecnie występuje jedynie w Pieninach oraz na jednym stanowisku w Sudetach, w Górach Kruczych. Motyle te latają bardzo szybko, najczęściej w ciepłe, słoneczne dni. Gąsienica żyje na roślinach z rodziny baldaszkowatych – goryszu i biedrzeńcu, a także na gatunkach uprawnych, takich jak marchew, koper czy pietruszka. Ten piękny motyl jest pospolity na południu Europy, można go jednak spotkać również w Polsce. różowatych, takich jak tarnina, głóg i czeremcha amerykańska. WYGLĄD ZEWNĘTRZNY STADIA ROZWOJOWE I CYKL ŻYCIOWY Tło skrzydeł pazia żeglarza ma barwę jasnożółtą. Żyłki na skrzydłach są bardzo słabo widoczne. Na przednim skrzydle znajduje się wyraźny rysunek w postaci klinowatych przepasek o różnej długości. Na zewnętrznym brzegu tylnego skrzydła widać rząd niebieskich, półksiężycowatych plam. Ponadto tylne skrzydła są zaopatrzone w długi, sięgający 15 mm, ogonek, a na ich końcach znajduje się okrągła, pomarańczowa plama. Samica składa jaja na zewnętrznej stronie liści roślin pokarmowych. Młoda gąsienica jest czarna z zielonkawymi plamkami. Dorosłe gąsienice są zielone lub jasnobrązowe. Zimują poczwarki, ubarwione podobnie jak gąsienice. TRYB ŻYCIA Dorosłe motyle latają szybko, charakterystycznym, szybowcowym lotem. Gąsienice odżywiają się liśćmi drzew i krzewów z rodziny Rozpiętość skrzydeł: 65–80 mm Długość ciała: 40 mm Okres lotu: dwa pokolenia (V–Vi i VII–VIII) OBSERWACJE W TERENIE Paź królowej związany jest głównie z terenami otwartymi, łąkami, suchymi murawami na niewielkich wzgórzach i polanami. Można go obserwować również w ogrodach, zarówno na kwiatach, jak i w ogródkach warzywnych, gdzie poszukuje roślin pokarmowych w celu złożenia jaj. Do najczęściej odwiedzanych kwiatów należą ostrożeń i koniczyna. TRYB ŻYCIA Opuszczający poczwarkę motyl pompuje hemolimfę do skrzydeł, by przybrały odpowiednie rozmiary. PAŹ KRÓLOWEJ (PAPILIO MACHAON) PAŹ ŻEGLARZ (IPHICLIDES PODALIRIUS) OBSERWACJE W TERENIE Paź żeglarz związany jest głównie z suchymi łąkami na zboczach wzgórz, w miejscach, gdzie występują jego rośliny pokarmowe. Często przylatuje do kwiatów ostów, ostrożeni, a także bzu lilaka. Częściej spotyka się go w południowej części kraju, w górach i na Ponidziu. Większe populacje żyją także w okolicach Warszawy i w Puszczy Kurpiowskiej. ZAGROŻENIA I OCHRONA Jeszcze 100 lat temu zdarzały się jednorazowe, masowe pojawy tego gatunku. Obecnie jest w naszym kraju rzadki. Paź żeglarz podlega w Polsce ochronie gatunkowej. Jest zagrożony głównie z powodu niszczenia jego naturalnych siedlisk. Rozpiętość skrzydeł: 60–75 mm Długość ciała: 30 mm Okres lotu: jedno lub dwa pokolenia (V–VI i VII–VIII) 56 57
