Obwody pradu elektrycznego

Transkrypt

Obwody pradu elektrycznego
KďǁŽĚLJƉƌČĚƵĞůĞŬƚƌLJĐnjŶĞŐŽ
DĂƚĞƌŝĂųLJĚLJĚĂŬƚLJĐnjŶĞĚůĂŬŝĞƌƵŶŬƵdĞĐŚŶŝŬKƉƚLJŬ;tϭϬͿ^njŬŽųLJWŽůŝĐĞĂůŶĞũĂǁŽĚŽǁĞũ͘
WŽĚƐƚĂǁŽǁĞƉƌĂǁĂĞůĞŬƚƌŽƚĞĐŚŶŝŬŝǁ
njĂƐƚŽƐŽǁĂŶŝƵĚŽŽďǁŽĚſǁĞůĞŬƚƌLJĐnjŶLJĐŚ͗
KďǁſĚ ĞůĞŬƚƌLJĐnjŶLJ ʹ njĞƐƉſų ĞůĞŵĞŶƚſǁ ƚǁŽƌnjČĐLJĐŚ njĂŵŬŶŝħƚČ ĚƌŽŐħ
ĚůĂƉƌnjĞƉųLJǁƵƉƌČĚƵĞůĞŬƚƌLJĐnjŶĞŐŽ͘
WƌČĚƉųLJŶŝĞŽĚǁLJǏƐnjĞŐŽĚŽŶŝǏƐnjĞŐŽƉŽƚĞŶĐũĂųƵ͘
WŽƚĞŶĐũĂųǁLJǏƐnjLJŽnjŶĂĐnjĂŵLJͣн͕͟ĂŶŝǏƐnjLJͣͲ͘͟
tƐŬųĂĚŽďǁŽĚƵĞůĞŬƚƌLJĐnjŶĞŐŽǁĐŚŽĚnjČ͗
• ǍƌſĚųŽ
• ŽĚďŝŽƌŶŝŬ
• ƉƌnjĞǁŽĚLJ
WƌĂǁŽKŚŵĂ͗
ŐĚnjŝĞ͗hʹŶĂƉŝħĐŝĞ͕/ʹŶĂƚħǏĞŶŝĞƉƌČĚƵ͕ZʹƌĞnjLJƐƚĂŶĐũĂ;ǁŽŵĂĐŚ΀ё΁Ϳ
ƌĞnjLJƐƚĂŶĐũĂ͗
ŐĚnjŝĞ͗ρͲƌĞnjLJƐƚLJǁŶŽƑđ͕ůʹĚųƵŐŽƑđ͕^ʹƉƌnjĞŬƌſũĞůĞŵĞŶƚƵ
ĂůĞǏŶŽƑđZŽĚƚĞŵƉĞƌĂƚƵƌLJ͗
<ŽŶĚƵŬƚĂŶĐũĂ;ǁLJƌĂǏŽŶĂǁƐŝŵĞŶƐĂĐŚ΀^΁Ϳ͗
Prawa Kirchhoffa
I prawo Kirchhoffa – prądowe prawo Kirchhoffa
PPK
II prawo Kirchhoffa – napiĊciowe prawo
Kirchhoffa
NPK
Prądowe prawo Kirchhoffa
i2
i3
i1
i4
i5
W wĊĨle obwodu
elektrycznego ładunek
ani nie moĪe byü
wytworzony, ani nie
moĪe ulec zniszczeniu,
ani nie moĪe gromadziü
siĊ.
i1 + i3 = i2 + i4 + i5
Prądowe prawo Kirchhoffa
Suma prądów dopływających do wĊzła równa siĊ
sumie prądów od niego odpływających.
i1 + i3 − i2 − i4 − i5 = 0
Prądy dopływające do wĊzła - znak „-”
Prądy odpływające od wĊzła – znak „+”
Suma algebraiczna prądów w wĊĨle równa siĊ zeru.
¦ ik = 0
k
II prawo Kirchhoffa
B
C
uCB
uDC
uBA
A
uAE
E
uED
D
NapiĊciowe prawo Kirchhoffa
B
C
uCB
uDC
uBA
A
uAE
uED
u BA = VB − VA
uCB = VC − VB
D
u DC = VD − VC
u ED = VE − VD
u AE = VA − VE
E
uBA +uCB +uDC +uED +uAE = 0
NapiĊciowe prawo Kirchhoffa
B
C
uCB
uDC
uBA
D
A
uAE
uEB
uDE
uDE = −uED
E
uBA +uCB +uDC −uDE +uAE = 0
NapiĊciowe prawo Kirchhoffa (NPK)
Suma algebraiczna napiĊü wzdłuĪ drogi
zamkniĊtej w obwodzie elektrycznym
równa siĊ zeru.
¦ uk = 0
k
II prawo Kirchhoffa
Metoda postĊpowania przy układaniu równaĔ na
podstawie II prawa Kirchhoffa:
1. Przyjmujemy (dowolnie) kierunek obiegu
obwodu zamkniĊtego zgodnie lub przeciwnie do
ruchu wskazówek zegara.
2. Oznaczamy napiĊcia za pomocą strzałek.
3. Układamy sumĊ algebraiczną ¦ u k = 0
k
II prawo Kirchhoffa
u6
u5
u2
2
1
u1
u4
3
u3
4
II prawo Kirchhoffa
W układzie złoĪonym z wielu obwodów
zamkniĊtych napiĊciowe prawo Kirchhoffa
formułujemy dla pĊtli (oczka).
PĊtla – zbiór elementów zaczynających siĊ w
jednym wĊĨle, obejmujących kolejne gałĊzie i
koĔczących siĊ w tym samym wĊĨle, przy czym w
kaĪdym wĊĨle pĊtli łączą siĊ dwie i tylko dwie
gałĊzie.
WƌŽƐƚLJŽďǁſĚƉƌČĚƵƐƚĂųĞŐŽ͗
WƌČĚ͗
EĂƉŝħĐŝĞ͗
ŶĞƌŐŝĂ
DŽĐ͗
Szeregowe połączenie oporników
i
R1
R2
u1
u2
u
u = u1 + u2 = R1i + R2i = ( R1 + R2 )i
Szeregowe połączenie oporników
u
= R1 + R 2
i
Opornik równowany (zastpczy):
R = R1 + R2
Szeregowe połączenie oporników
Napicie na kadym z oporników:
u
R1
u1 = R1i = R1
=
u
R1 + R 2 R1 + R 2
R2
u 2 = R2i =
u
R1 + R 2
Szeregowe połączenie oporników
Dzielnik napicia
u1
R1u R1 + R2 R1
=
=
u 2 R1 + R2 R2 u
R2
Szeregowe połączenie oporników
Dla n szeregowo połczonych oporników:
n
R = ¦ Rk
k =1
Równoległe połączenie oporników
i
i1
u
u2
u1
R1
u = u1 = u2
i2
R2
i = i1 + i2
Równoległe połączenie oporników
Zgodnie z prawem Ohma:
u
i1 =
R1
wic:
zatem:
u
i2 =
R2
1 ·
u
u §1
i = i1 + i2 =
+
= ¨ + ¸u
R1 R2 © R1 R2 ¹
i
1
1
=
+
u
R1
R2
Równoległe połączenie oporników
i
= G
u
wic:
lub:
- przewodno opornika
zastpczego (równowanego)
połczenia równoległego
1 §1
1 ·
=¨ + ¸
R © R1 R2 ¹
R1 R 2
R=
R1 + R 2
Równoległe połączenie oporników
Poniewa:
R1 R 2
u = Ri =
i
R1 + R 2
Obliczamy prdy i1 oraz i2 stosujc prawo Ohma:
u
R2
i1 =
=
i
R1 R1 + R 2
u
R1
i2 =
i
=
R1 + R 2
R2
Równoległe połączenie oporników
Prd podzielony jest w równoległym połczeniu
oporników w relacji:
i1
R 2 i R1 + R 2 R 2
=
=
i 2 R1 + R 2 R1 i
R1
Dla n oporników połczonych równolegle:
n
1
1
= ¦
k =1 R
R
k
Kondensatory
+Q
U
-Q
Ładunek Q wprowadzony do kondensatora jest
proporcjonalny do napiĊcia ładowania U
Kondensatory
Q = CU
gdzie C – pojemnoĞü elektryczna kondensatora
Jednostką pojemnoĞci jest farad (1F).
Kondensatory
PojemnoĞü kondensatora jest równa 1F, jeĪeli
pod wpływem napiĊcia 1V wystĊpującego
miĊdzy elektrodami, ładunek zgromadzony na
kaĪdej elektrodzie jest równy 1C.
pikofarad – 1pF = 10-12F
nanofarad – 1nF = 10-9F
mikrofarad - 1µF = 10-6 F
Kondensatory
Kondensator płaski – dwie płyty przedzielone dielektrykiem
C
gdzie:
=
εA
d
A – pole powierzchni elektrody kondensatora
płaskiego [m2]
d – odległoĞü elektrod [m]
Łczenie kondensatorów
Kondensatory mogą byü połączone:
- szeregowo
- równolegle
- szeregowo-równolegle
Połczenie szeregowe kondensatorów
Q1
Q2
a
b
U1
c
U2
U
Połczenie szeregowe kondensatorów
Q1
C1 =
U1
C2
Q2
=
U2
U
Q2
=
C2
lub
U1
Q1
=
C1
2
Połczenie szeregowe kondensatorów
Q1 Q2 U = U1 + U 2 = + C1 C 2 Q = Q1 = Q 2
1
1 U = Q + C1 C 2 Połczenie szeregowe kondensatorów
PojemnoĞü zastĊpcza układu dwóch kondensatorów:
Q
C =
U
1 1
1
= +
C C1 C 2
Połczenie szeregowe kondensatorów
PojemnoĞü zastĊpcza n kondensatorów połączonych
szeregowo:
n
1
1
= k =1 C
C
k
Połczenie równoległe kondensatorów
U
U2
U1
C1
C2
Q1
Q2
Połczenie równoległe kondensatorów
U = U1 = U 2
Q = Q1 + Q2 = C1U1 + C2U 2
PojemnoĞü zastĊpcza dwóch kondensatorów połączonych
równolegle:
Q C1U1 + C2U 2
C= =
= C1 + C2
U
U
Połczenie równoległe kondensatorów
PojemnoĞü zastĊpcza układu n kondensatorów
połączonych równolegle:
n
C = Ck
k =1
ĞǁŬĂŝŶĚƵŬĐLJũŶĂ͗
^ƚƌƵŵŝĞŷŵĂŐŶĞƚLJĐnjŶLJƐŬŽũĂƌnjŽŶLJnjĐĞǁŬČ͗
/ŶĚƵŬĐLJũŶŽƑđǁųĂƐŶĂĐĞǁŬŝ͗
/ŶĚƵŬĐLJũŶŽƑđǁnjĂũĞŵŶĂĐĞǁĞŬ͗
ŶĞƌŐŝĂnjŐƌŽŵĂĚnjŽŶĂǁĐĞǁĐĞǁLJŶŝĞƐŝĞ͗
WƌČĚƉƌnjĞŵŝĞŶŶLJ͗
ĐnjħƐƚŽƚůŝǁŽƑđ͗
WƌħĚŬŽƑđŬČƚŽǁĂ;ƉƵůƐĂĐũĂͿ͗
tĂƌƚŽƑĐŝČ ƐŬƵƚĞĐnjŶČ ƉƌČĚƵ ƉƌnjĞŵŝĞŶŶĞŐŽ ŶĂnjLJǁĂŵLJ ƚĂŬČ ǁĂƌƚŽƑđ
ƉƌČĚƵ ƐƚĂųĞŐŽ͕ ŬƚſƌLJ ƉųLJŶČĐ ƉƌnjĞnj ƚĞŶ ƐĂŵ ƌĞnjLJƐƚŽƌ ƐƉŽǁŽĚƵũĞ
ǁLJĚnjŝĞůĞŶŝĞ Ɛŝħ ƚĂŬŝĞũ ƐĂŵĞũ ŝůŽƑĐŝ ĐŝĞƉųĂ ͕ ĐŽ ƉųLJŶČĐLJ ǁ ƚLJŵ ƐĂŵLJŵ
ĐnjĂƐŝĞƉƌČĚƉƌnjĞŵŝĞŶŶLJ͘
hĚnjŝĂųĞůĞŵĞŶƚſǁZ>ǁŽďǁŽĚnjŝĞƉƌČĚƵƉƌnjĞŵŝĞŶŶĞŐŽ͗
ƌĞĂŬƚĂŶĐũĂƉŽũĞŵŶŽƑĐŝŽǁĂ
ƌĞĂŬƚĂŶĐũĂŝŶĚƵŬĐLJũŶĂ
KďǁſĚZ>͗
DŽĐƉƌČĚƵƐŝŶƵƐŽŝĚĂůŶĞŐŽ͗
DŽĐĐnjLJŶŶĂ;ǁĂƚ΀t΁Ϳ͗
DŽĐďŝĞƌŶĂ΀ǀĂƌ΁͗
KďǁŽĚLJϯͲĨĂnjŽǁĞ͗
Literatura:
J.Nowicki „Podstawy elektrotechniki i elektroniki dla ZSN” WSiP 1999
Izabella Mróz-Radłowska „WSTĘP DO ELEKTROTECHNIKI” Prezentacja

Podobne dokumenty