System zabezpieczenia społecznego

Instytut Stosowanych Nauk Społecznych
Uniwersytet Warszawski
SYLLABUS
System zabezpieczenia społecznego
PROWADZĄCY: dr Marek Rymsza, dr Magdalena Arczewska
RODZAJ ZAJĘĆ: studia stacjonarne, 5-letnie, przedmiot obligatoryjny
specjalizacyjnej „Polityka społeczna – specjalista do spraw zatrudnienia”
FORMA ZAJĘĆ: konwersatorium
SEMESTR: letni, rok akademicki 2008/2009
LICZBA GODZIN: 30
FORMA ZALICZENIA egzamin
PUNKTY ETCS: 3 pkt
dla
ścieŜki
Tematy kolejnych zajęć
1.
20.02 System zabezpieczenia społecznego: problemy definicyjne, działy zabezpieczenia
społecznego, techniki zabezpieczenia społecznego.
2.
27.02 Działania regulacyjne i redystrybucyjne jako formy interwencji państwa; redystrybucja
i regulacja w systemie zabezpieczenia społecznego; ideologiczne uwarunkowania konstruowania
systemów zabezpieczenia społecznego.
3.
06.03 Zabezpieczenie społeczne w prawie międzynarodowym.
4.
13.03 Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego – zasady i reguły. Integracja i
koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej.
5.
20.03 Konsultacje w zakresie przygotowywanych prezentacji grupowych.
6.
27.03 System zabezpieczenia społecznego w Republice Federalnej Niemiec – prezentacja
studentów i omówienie.
7.
03.04 System zabezpieczenia społecznego w Wielkiej Brytanii – prezentacja studentów
i omówienie.
8.
17.04 System zabezpieczenia społecznego we Francji – prezentacja studentów i omówienie.
9.
24.04 System zabezpieczenia społecznego w Szwecji – prezentacja studentów i omówienie.
10.
15.05 System zabezpieczenia społecznego w Stanach Zjednoczonych – Prezentacja studentów i
omówienie.
1
11.
22.05 Konstruowanie systemu zabezpieczenia społecznego: dylematy wyboru; redystrybucja
pozioma i pionowa; efektywność i skutki uboczne transferów socjalnych.
12.
29.05 Reformy systemu zabezpieczenia społecznego w Polsce po 1989 roku.
13.
5.06 Współczesne kierunki i uwarunkowania reformowania systemów zabezpieczenia
społecznego w Europie. Zajęcia podsumowujące.
Literatura do kolejnych zajęć
1.
G. Uściska, Europejskie standardy zabezpieczenia społecznego a współczesne rozwiązania
polskie, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2005, rozdz. 1 (Pojęcia i definicje).
2.
N. Barr, Ekonomika polityki społecznej, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań
1993, rozdz. 3 – s. 60-86.
J. Hills, The Distribution of Welfare, w: P. Alcock, A. Erskine, M. May (red.) , The Student’s
Companion to Social Policy, Blackwell, Oxford 2002, s. 221–229.
3.
G. Uścińska, „Normy MOP w dziedzinie zabezpieczenia społecznego uchwalone po wojnie
i współcześnie”, w: Polityka Społeczna. Standardy zabezpieczenia społecznego. Polacy
wśród innych, nr 3, 2005, s. 19-25.
S. Molina, „Zabezpieczenie społeczne w aktach Rady Europy”, w: Polityka Społeczna. Standardy
zabezpieczenia społecznego. Polacy wśród innych, nr 3, 2005, s. 30-36.
4.
Y. Jorens, „Otwarta metoda koordynacji jako standardowy instrument uzgodnieniowy”,
w: Polityka Społeczna. Standardy zabezpieczenia społecznego. Polacy wśród innych, nr 3,
2005, s. 42-45.
T. Bińczycka-Majewska, Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w Unii
Europejskiej , Kantor Wydawniczy ZAKAMYCZE, Zakamycze 1999, rozdz. I: Ogólna
charakterystyka norm wspólnotowych w dziedzinie koordynacji systemów zabezpieczenia
społecznego, s. 25-41.
5. –
6.
T. Kowalik, Socjalna gospodarka rynkowa w Niemczech - Współczesne systemy ekonomiczne,
Warszawa 2000, s. 64-81.
K. Frieske, Dwie tradycje: Soziale Frage i Public Policy, w: Aulaytner J., Danecki J. (red.),
Teoretyczne problemy nauki o polityce społecznej, Elipsa, Warszawa 1999, s. 26-33.
P. Mano, E. Seils, The Employment Crisis of the German Welfare State, w: M. Ferrere,
M. Rhodes (red.), Recasting European Welfare States, Frank Cass Publishers, London
2000, s. 137-160.
2
7.
G. Magnuszewska-Otulak, Rozwój systemu zabezpieczenia społecznego w Wielkiej Brytanii.
Raport Beveridge`a, „Studia i Materiały IPiSS” 1992, nr 3 (364), s. 12-118.
M. Rhodes (red.), Desperately Seeking a Solution: Social Democracy, Thatcherism and
the ‘Third Way’ in British Welfare, w: M. Ferrere, M. Rhodes (red.), Recasting European
Welfare States, Frank Cass Publishers, London 2000, s. 161-187.
P. Johnson, K. Rake, K., Brytyjski system emerytalny, w: Systemy i reformy emerytalne, IPiSS,
(praca zbiorowa), Warszawa1997, s. 47-75.
8.
B. Palier, ‘Defrosting’ the French Welfare state, w: M. Ferrere, M. Rhodes (red.), Recasting
European Welfare States, Frank Cass Publishers, London 2000, s. 113-137.
K. Starzec, Polityka rodzinna we Francji: historia, bilans i kierunki rozwoju, Instytut Pracy
i Spraw Socjalnych, Warszawa 1999.
9.
M. KsięŜopolski, System wartości szwedzkiej polityki społecznej, w: Z problematyki postępu
i regresu, Polska 2000, nr 1, Warszawa 1981.
S. Kuhnle, The Scandinavian Welfare State In the 1990s: Challenged but Diable, w: M. Ferrere,
M. Rhodes (red.), Recasting European Welfare States, Frank Cass Publishers, London
2000, s. 209-227.
A. Kruse, Szwedzki system emerytalny, w: Systemy i reformy emerytalne, (praca zbiorowa),
Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 1997, s. 202-232.
10.
T. Kowalak, Problemy społeczne Stanów Zjednoczonych, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych,
Warszawa 1996, rozdz. 11-14 – s. 139-180.
J. Kerlin, Reforma pomocy społecznej 1996 r. w Stanach Zjednoczonych, w: E. Leś (red.), Pomoc
społeczna. Od klientelizmu do partycypacji, Instytut Polityki Społecznej Uniwersytetu
Warszawskiego, Warszawa 2003.
11.
N. Barr, Ekonomika polityki społecznej, Wyd. A. Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 1993,
rozdz. 4 – s. 87-127.
I. Garfinkel (red.), Income-Tested Transfer Programs. The Case for and Against, Academic
Press, New York 1982, rozdz. 1-3; 13 – s. 1-95; 495-523.
12.
T. Szumlicz, Reforma zabezpieczenia emerytalno-rentowego, [w:] Kolarska-Bobińska L. (red.),
Druga fala polskich reform, ISP, Warszawa 1999, s. 101-126.
M. Rymsza, Urynkowienie państwa czy uspołecznienie rynku?, ISNS UW i Tepis, Warszawa
1998, rozdz. 3 – s. 90-135.
M. KsięŜopolski, G. Magnuszewska-Otulak, R. Gierszewska, Zabezpieczenie społeczne,
w: Polityka Społeczna, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1998, s. 245-265.
13.
M. Rymsza, W poszukiwaniu równowagi między elastycznością rynku pracy i bezpieczeństwem
socjalnym. Polska w drodze do flexicurity?, w: M. Rymsza (red.), Elastyczny rynek pracy
i bezpieczeństwo socjalne. Flexicurity po polsku?, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa
2005, s. 9-33.
3
U. Beck, Społeczeństwo ryzyka. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2002, rozdz. 6 –
s. 206-231.
M. Rymsza, Solidaryzm w ubezpieczeniach społecznych, w: T. Szumlicz (red.), Społeczne aspekty
ubezpieczenia, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2005, s. 43-58.
Dodatkowe informacje
Podstawą zaliczenia konwersatorium jest (1) aktywny udział w zajęciach, w tym
(2) przygotowanie prezentacji oraz pisemnej monografii na temat funkcjonowania systemu
zabezpieczenia społecznego w wybranym kraju (praca zespołowa), a takŜe (3) porównania
powszechnych i selektywnych programów socjalnych (praca indywidualna). Dopuszczalne są
dwie nieobecności.
Poszczególne systemy zabezpieczenia społecznego, omawiane i prezentowane przez uczestników
zajęć mogą być prezentowane w innej kolejności niŜ przyjęto w syllabusie. Istnieje teŜ
moŜliwość uwzględnienia zainteresowań uczestników zajęć w porozumieniu z prowadzącymi
(ewentualność przedstawienia innych niŜ wymienione narodowych systemów zabezpieczenia
społecznego).
Plan monografii
1. Historia i powstanie prezentowanego systemu zabezpieczenia społecznego.
2. Aksjologia (priorytetowe wartości).
3. Cechy charakterystyczne.
4. Ochrona zdrowia.
5. Ubezpieczenia społeczne.
6. Pomoc społeczna.
7. Programy pomocy rodzinie.
8. Rola organizacji pozarządowych w systemie zabezpieczenia społecznego.
9. Nierozwiązane problemy.
10. Współczesne reformy systemu i ich uwarunkowania.
Prezentacja systemu zabezpieczenia społecznego danego kraju na zajęciach oceniana jest w skali
0–3 pkt. (kaŜdy student oceniany jest indywidualnie). NiezaleŜnie oceniana jest praca pisemna
(monografia) oddana przez kaŜdy z zespołów (3-5 pkt – ta sama ocena dla wszystkich
współautorów opracowania), w wyjątkowych przypadkach 6 pkt. Praca oceniona poniŜej
3 pkt wymaga poprawy. Za analizę porównawczą powszechnych i selektywnych programów
socjalnych (praca indywidualna) moŜna otrzymać do 2 pkt. Obecność na kaŜdych zajęciach to
1 pkt (w wypadku nieprzygotowania do zajęć – 0,5 pkt); w r.a. 2008/2009 odbędzie się
13 spotkań konwersatoryjnych. Obecność na wszystkich zajęciach to dodatkowy 1 pkt.
Maksymalna liczba punktów 3 + 5 + 2 + 13 + 1= 24 pkt.
Aby zaliczyć zajęcia naleŜy zgromadzić min. 17 pkt.
Zajęcia kończą się egzaminem pisemnym w formie testu (pytania otwarte i zamknięte).
KaŜdy punkt powyŜej 20 uzyskany w ramach uczestnictwa w konwersatorium dopisywany jest
do punktów uzyskanych z testu egzaminacyjnego (dodatkowa premia za aktywność
na zajęciach).
4