Plan Rozwoju Lokalnego

UCHWAŁA NR XX/194/04
RADY GMINY WYSZKI
z dnia 29 grudnia 2004 r.
w sprawie uchwalenia Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Wyszki
na lata 2004-2013.
Na podstawie art.18 ust.2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie
gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr
113, poz. 984, Nr 153, poz. 271, Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz.
1568 i z 2004 r. Nr 102, poz. 1055, Nr 116, poz. 1203 i Nr 167 poz. 1759) uchwala się, co
następuje:
§ 1. Uchwala się Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wyszki na lata 2004-2013
w brzmieniu określonym załącznikiem do niniejszej uchwały.
§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Wyszki.
§ 3. Uchwała wchodzi w Ŝycie z dniem podjęcia.
Załącznik
do uchwały Nr XX/194/04
Rady Gminy Wyszki
z dnia 29 grudnia 2004 r.
GMINA WYSZKI
PLAN ROZWOJU LOKALNEGO
GMINY WYSZKI
NA LATA 2004 – 2013
Grudzień 2004 r.
SPIS TREŚCI
I WSTĘP .............................................................................................................. 5
1. PODSTAWY FORMALNO-PRAWNE OPRACOWANIA ............................................. 5
2. CEL I ZAKRES OPRACOWANIA .................................................................................. 5
II. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO . 7
III. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA GMINY
WYSZKI............................................................................................................... 8
1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY................................................................... 8
1.1 PołoŜenie geograficzne gminy ..................................................................................... 8
1.2 Powierzchnia gminy..................................................................................................... 8
1.3 Sytuacja demograficzna ............................................................................................... 9
2. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE................................................................................ 11
2.1 Klimat......................................................................................................................... 11
2.2 Krajobraz i rzeźba terenu ........................................................................................... 11
2.3 Zasoby glebowe.......................................................................................................... 12
2.4 Zasoby wodne ............................................................................................................ 16
2.5 Flora i fauna ............................................................................................................... 18
2.6 Obszary i obiekty prawnie chronione......................................................................... 20
2.7 ZagroŜenia środowiska............................................................................................... 20
3. SFERA SPOŁECZNA ..................................................................................................... 23
3.1. Ludność ..................................................................................................................... 23
3.2. Rynek pracy............................................................................................................... 26
3.3. Ochrona zdrowia ....................................................................................................... 29
3.4. Oświata i wychowanie .............................................................................................. 29
3.5. Opieka społeczna....................................................................................................... 29
3.6. Bezpieczeństwo ......................................................................................................... 30
3.7. Kultura....................................................................................................................... 31
3.8. Turystyka................................................................................................................... 32
4. GOSPODARKA............................................................................................................... 34
4.1. Podmioty gospodarcze .............................................................................................. 34
4.2. Rolnictwo .................................................................................................................. 36
5. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA ........................................................................... 39
5.1. Infrastruktura drogowa.............................................................................................. 39
5.2. Zaopatrzenie w energię cieplną................................................................................. 39
5.3. Gospodarka wodno – ściekowa................................................................................. 40
5.4. Gospodarka odpadami............................................................................................... 45
6. FINANSE GMINY .......................................................................................................... 47
IV. ANALIZA SWOT ....................................................................................... 49
V. ZADANIA POLEGAJĄCE NA POPRAWIE SYTUACJI NA
OBSZARZE GMINY WYSZKI ...................................................................... 51
VI. REALIZACJA ZADAŃ I PROJEKTÓW ............................................... 54
VII. POWIĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI
REALIZOWANYMI NA TERENIE GMINY WYSZKI.............................. 64
VIII. OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘĆ PLANU ROZWOJU
LOKALNEGO................................................................................................... 65
IX. PLAN FINANSOWY NA LATA 2004 – 2006.......................................... 68
X. WDRAśANIE PLANU ROZWOJU LOKALNEGO............................... 72
XI. SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI
SPOŁECZNEJ................................................................................................... 74
1. SYSTEM MONITOROWANIA PROGRAMU ROZWOJU LOKALNEGO ................ 74
2. SPOSOBY OCENY PLANU ROZWOJU LOKALNEGO ............................................. 75
3. SPOSOBY INICJOWANIA WSPÓŁPRACY POMIĘDZY SEKTOREM
PUBLICZNYM, PRYWATNYM I ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI............... 76
4. PUBLIC RELATIONS PROGRAMU ROZWOJU LOKALNEGO ............................... 77
SPIS TABEL ...................................................................................................... 78
I WSTĘP
1. PODSTAWY FORMALNO-PRAWNE OPRACOWANIA
Opracowanie „PLANU ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WYSZKI” rozpoczęto
w październiku 2004 r., zgodnie z umową zawartą pomiędzy Urzędem Gminy Wyszki,
reprezentowanym
przez
Ryszarda
Perkowskiego
–
Wójta
Gminy,
a
Instytutem
ZrównowaŜonego Rozwoju Sp. z o.o. reprezentowanym przez Andrzeja RóŜalskiego –
Prezesa Zarządu. Prace nad PLANEM zakończone zostały w grudniu 2004 r.
2. CEL I ZAKRES OPRACOWANIA
PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WYSZKI jest dokumentem o charakterze
programowo-projektowym, przedstawiającym w syntetycznej formie cele rozwoju społecznogospodarczego oraz wynikające z nich działania, jakie będą realizowane na terenie gminy
w latach 2004-2013.
ZałoŜono, iŜ przy rozwiązywaniu problemów i wyzwań, jakie stoją przed Gminą
Wyszki naleŜy przyjąć trzy, podstawowe tezy:
a. wszystkie podejmowane działania nie mogą mieć charakteru
pasywnego,
nastawionego wyłącznie na likwidację tzw. momentów krytycznych (bariery
i dysproporcje rozwoju, łagodzenie najdotkliwszych skutków transformacji),
b. decyzje samorządu muszą mieć charakter aktywny tzn. nastawiony na planowanie
przyszłości gminy poprzez optymalne wykorzystanie wszystkich moŜliwości,
prowadzących do ilościowych i jakościowych zmian w przyszłości,
c. planowane działania muszą mieć akceptację mieszkańców gminy, a jednocześnie
uwzględniać rolę partnerów społecznych.
PLAN ROZWOJU LOKALNEGO Gminy Wyszki jest dokumentem otwartym i ma
za zadanie z jednej strony zaplanowanie działań, zgodnych z potrzebami społeczności
lokalnej, z drugiej zaś strony zapewnienie koncentracji i efektywności wykorzystania
środków na działania, które zapewnią zarówno poprawę warunków Ŝycia mieszkańców,
a jednocześnie podniosą konkurencyjność gminy i stworzą warunki do jej rozwoju zarówno
w aspekcie społecznym jak i ekonomicznym.
Informacje zawarte w dokumencie prezentują aktualną sytuację społecznogospodarczą Gminy Wyszki oraz ukazują kierunki jej rozwoju w kontekście absorbcji
środków z funduszy unijnych. Odniesienie realizacji zaplanowanych zadań, zarówno do
zapisów „Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego Gminy Wyszki” oraz „Studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego” umoŜliwia porównanie
spójności planowanych działań, określonych w w/w dokumentach.
Przyjęte wskaźniki osiągnięć PLANU ROZWOJU LOKALNEGO odnoszą się do
działań realizowanych w ramach przyjętych zadań, wynikających z programu operacyjnego.
Natomiast przyjęte systemy wdraŜania i monitorowania mają na celu usprawnienie procesu
wdraŜanie niniejszego dokumentu.
Otwarty
charakter
dokumentu
umoŜliwia
wprowadzenie
korekt
niniejszego
dokumentu, wynikających z procesu transformacji społeczno-gospodarczych oraz zmian
hierarchii priorytetów, będących wyrazem aspiracji i dąŜeń społeczności lokalnej.
II. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO
Obszarem realizacji Planu Rozwoju Lokalnego jest gmina Wyszki, którą tworzy 59
miejscowości wiejskich, naleŜą do nich:
1
Bogusze
21
Mierzwin DuŜy
41
Stacewicze
2
Budlewo
22
Mierzwin Mały
42
Stare Bagińskie
3
Bujnowo
23
Mieszuki
43
Strabla
4
Falki
24
Moskwin
44
Szczepany
5
Filipy
25
Mulawicze
45
Szpaki
6
Gawiny
26
Niewino Borowe
46
Topczewo
7
Godzieby
27
Niewino Kamieńskie
47
Trzeszczkowo
8
Górskie
28
Niewino Leśne
48
Tworki
9
Agnatki
29
Niewino Popławskie
49
Warpechy Nowe
10
Kalinówka
30
Niewino Stare
50
Warpechy Stare
11
Kamienny Dwór
31
Nowe Bagińskie
51
Wiktorzyn
12
Koćmiery
32
Olszanica
52
Wodźki
13
Kowale
33
Osówka
53
Wólka Pietkowska
14
KoŜuszki
34
Ostrówek
54
Wolka Zaleska
15
Krupice
35
Pierzchały
55
Wypychy
16
Łapcie
36
Pulsze
56
Wyszki
17
Łubice
37
Samułki DuŜe
57
Zakrzewo
18
Łuczaje
38
Samułki Małe
58
Zalesie
19
Łyse
39
Sasiny
59
Zdrojki
20
Malesze
40
Sieśki
Przedmiotem opracowania niniejszego Planu Rozwoju Lokalnego jest gmina wiejska
Wyszki. Zakres planu obejmuje uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju lokalnego gminy na
lata 2004-2006 oraz na kolejny okres programowania Unii Europejskiej 2007-2013.
III. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA GMINY
WYSZKI
1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY
1.1 PołoŜenie geograficzne gminy
Gmina Wyszki obejmuje obszar o powierzchni 20 650 ha, leŜy w województwie
podlaskim oraz w północnej części powiatu bielskiego. Gmina sąsiaduje z gminami Bielsk
Podlaski, Brańsk, SuraŜ, Poświętne i Juchnowiec Kościelny. Odległość Gminy od Bielska
Podlaskiego wynosi około 16 km, od Brańska – 20 km, od gminy Poświętne – 18 km,
Juchnowiec Kościelny – 22 km.
Gmina w zasadniczej części zlokalizowana jest w obrębie mezoregionu Równina
Bielska wchodząca w skład makroregionu Nizina Północnopodlaska, pozostała niewielka
północna część obszaru gminy leŜy w obrębie mezoregionu „Dolina Górnej Narwi”.
1.2 Powierzchnia gminy
Gmina Wyszki obejmuje obszar o powierzchni 20 650 ha. Na obszarze gminy
znajduje się 50 miejscowości wiejskich posiadających status sołectwa, do których naleŜą:
Tabela 1 Wykaz miejscowości w Gminie Wyszki
Lp.
Miejscowość
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
Bagińskie
Bogusze
Budlewo
Bujnowo
Falki
Filipy
Gawiny
Godzieby
Górskie
Agnatki
Kalinówka
Koćmiery
Kowale – Łubice
KoŜuszki
Łapcie
Łuczaje
Malesze
Mierzwin DuŜy
Mierzwin Mały
Mieszuki
Moskwin
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
Miejscowość
Niewino Popławskie
Niewino Stare
Olszanica
Osówka
Pulsze
Samułki DuŜe
Samułki Małe
Sasiny
Sieśki
Stacewicze
Strabla – Łyse
Szczepany
Szpaki
Topczewo
Trzeszczkowo
Tworki
Warpechy Stare
Warpechy Nowe
Wodźki
Wólka Pietkowska
Wólka Zaleska
Lp.
22
23
24
25
Miejscowość
Lp.
Mulawicze
Niewino Borowe
Niewino Kamieńskie
Niewino Leśne
47
48
49
50
Miejscowość
Wypychy
Wyszki
Zakrzewo
Zalesie
Źródło: „Strategia Rozwoju Gminy Wyszki”
Struktura uŜytkowania powierzchni w gminie przedstawia się w następujący sposób:
Tabela 2 UŜytkowanie gruntów w Gminie Wyszki w 2002 r.
Wyszczególnienie
Powierzchnia (w ha) ogólna
UŜytki rolne razem
w tym:
grunty orne
Sady
Łąki
Pastwiska
lasy i grunty leśne
pozostałe grunty
UŜytkowanie gruntów
UŜytkowanie gruntów w
gospodarstwach indywidualnych
ha
%
15814
100
ha
15819
%
100
13094
82,77
13089
82,77
7473
24
3480
2118
2229
496
47,24
0,15
21,99
13,39
14,09
3,14
7473
24
3480
2113
2229
496
47,25
0,15
22,01
13,36
14,09
3,14
Źródło: Opracowanie na podstawie Rocznika Statystycznego Województwa Podlaskiego 2003 r.
1.3 Sytuacja demograficzna
Gminę Wyszki zamieszkuje wg ewidencji ludności na dzień 30.06.2004 r. – 5249
osób. Liczba ludności z roku na rok zmniejsza się średnio o około 71 osób (w roku 2000 na
terenie gminy mieszkały 5503 osoby).
Rysunek 1 Liczba ludności w gminie Wyszki w latach 1990-2003
7000
6000
5876
5337
5327
5000
5408
5114
5503
5195
5075
y = -90,94x + 5763,6
4000
Liczba
ludności w
gminie
3000
2000
Liniowy
(Liczba
ludności w
gminie)
1000
20
05
20
03
30
.0
6.
20
04
20
02
20
01
20
00
19
99
19
98
19
90
0
lata
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy w Wyszkach
2. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE
2.1 Klimat
Warunki klimatyczne gminy Wyszki odpowiadają warunkom panującym na Równinie
Bielskiej.
Tabela 3 Rozkład temperatur w Gminie Wyszki
2.
Szepietowo
1.
Bielsk
Podlaski
Stacja
Rodzaj
Lp meteorolo
obserwacji
giczna
Miesiące
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
śred.
-4,4
-4,2
-0,6
7,2
12,8
16,5
17,8
16,8
12,8
7,7
2,4
-1,4
max.
7,7
10,3
16,5
29,4
30,9
31,7
35,0
34,5
30,7
26,3
18,3
14,0
min.
-38,0
-31,4
-24,1
-9,9
-5,5
0,7
5,4
0,8
-3,1
-9,0
-19,0
-23,5
śred.
-4,3
-4,1
-0,6
7,1
12,7
16,5
17,7
16,8
12,8
7,7
2,3
-1,5
max.
7,2
10,3
16,6
-
30,6
32,0
34,3
34,3
30,5
25,0
14,8
14,1
min.
-
-31,2
-23,3
-
-4,1
0,8
5,4
2,2
-2,1
-9,3
-18,0
-22,3
Źródło: „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Wyszki”
Okres wegetacyjny na Równinie Bielskiej trwa przeciętnie 200 dni. Rozpoczyna się
ok. 10 kwietnia, a kończy pod koniec października, lub na początku listopada.
Średnie roczne opady to 529 mm (miń. 663 mm, max. 925 mm). Największe średnie
opady przypadają na miesiąc sierpień. Najmniejsze opady przypadają na marzec (średnie
25 mm, max. 61 mm, min. 4 mm).
Ponadto:
-
średnia roczna częstotliwość burz wynosi 10,0,
-
średnia roczna wilgotność powietrza utrzymuje się w granicach 81 – 82%,
-
liczba dni pochmurnych 150 dni,
-
liczba dni pogodnych 26,3 dni,
-
okres bez przymrozkowi wynosi 150 dni,
-
pokrywa śnieŜna zalega przez około 92 dni.
2.2 Krajobraz i rzeźba terenu
Obszar gminy Wyszki połoŜony jest w obrębie dwóch mezoregionów tj. Doliny
Górnej Narwi i Wysoczyzny Bielskiej.
Obszar Doliny Górnej Narwi obejmuje północną część obszaru gminy osiągając
szerokość obniŜenia dochodzącą do 2,5 km. Cechuje się płaską powierzchnią o wysokość od
120,0 – 122,0 m. n.p.m. i tworzy taras zalewowy wykorzystywany do uŜytkowania łąkowego.
Rzeka Narew przebiegająca przez obszar gminy Wyszki charakteryzuje się duŜym
meandrowaniem tworzącym liczne starorzecza oraz wyniesieniem koryta na wysokość 119,2
– 121,5 m n.p.m.
Pozostała część obszaru gminy leŜy w obrębie Wysoczyzny Bielskiej odznaczającej
się stosunkowo łagodnym ukształtowaniem oraz grupami niewielkich wzniesień utworzonych
przez ostańcowi wzgórza morenowe oraz płytkich obniŜeń.
W północnej i północno-zachodniej części gminy wzdłuŜ linii miejscowości Wólka
Zaleska, Topczewo, Wypychy, Kowale i Kolonia Budy występują wzgórza czołowo
morenowe o wysokościach dochodzących nawet do 170 m n.p.m. przy wysokościach
względnych od 10 – 15 m. W rejonie wsi Falki i Ignatki wzgórza te osiągają wysokość nawet
powyŜej 175 m n.p.m. Formy te stanowią maksymalny zasięg lądolodu stadiału północnomazowieckiego.
Opisane formy otacza równinna i lekko falista morena denna gliniasta, wyniesiona na
wysokość od 145 – 160 m n.p.m.
W rejonie wsi Wólka Pietkowska, Filipy i Samułki DuŜe występuje równina sandrowa
o wysokości 135 – 140 m n.p.m.
Południowa i wschodnia część obszaru gminy objęta jest zasięgiem lądolodu stadiału
mazowiecko-podlaskiego. Występujące w tym rejonie formy są bardziej zdenudowane
i osiągają mniejsze wysokości od 150 – 160 m n.p.m. Zlokalizowane są one w rejonie
miejscowości Pulsze, Warpechy Stare, Tworki, Niewina, Stacewicze oraz Mierzwina, a ich
wysokości względne wynoszą od 5 – 8 m. W sąsiedztwie tych form występuje morena denna
gliniasta charakteryzująca się zdenudowaną powierzchnią osiągającą wysokość 140 –
150 m n.p.m.
W okolicach miejscowości Mierzwin, Malesze, Bujnowo i Niewino występują
równiny sandrowe w formie wielkich płatów powierzchniowych wznoszące się na wysokość
140 m n.p.m. W okolicy wsi Niewino znajdują się takŜe równiny zastoiskowe połoŜone na
wysokościach 135 – 138 m n.p.m.
Krajobraz gminy Wyszki urozmaicają doliny niewielkich cieków wodnych,
a w szczególności rzek Strabelki, Pulszanki i Bronki.
2.3 Zasoby glebowe
Skałą macierzystą gleb obszaru gminy są utwory czwartorzędowe pochodzenia
lodowcowego i wodnolodowcowego wykształcone w postaci glin, piasków, lokalnie pyłów
oraz w dolinach i zagłębieniach terenowych namułów, piasków rzecznych i lokalnie torfów.
Pod względem składu mechanicznego gleby obszaru gminy zaliczane są do glin lub
piasków gliniastych mocnych i lekkich (miejscami pyłów) na glinie, względnie do piasków
słabogliniastych na glinie oraz piasków słabogliniastych całkowitych lub podścielonych
piaskiem luźnym i piasków luźnych.
2.3.1. Waloryzacja przyrodnicza gleb
Udział powierzchniowy i procentowy klas bonitacyjnych w gruntach ornych
i uŜytkach zielonych przedstawia poniŜsze zestawienie tabelaryczne.
Tabela 4 Klasy bonitacyjne gleb w Gminie Wyszki
Grunty orne i sady
Klasa
Ha
%
klasa
II
II
III a
3
0,03
III
III b
623
6,42
IV
IV a
2518
25,97
V
IV b
2612
26,94
VI
V
2705
27,90
VI z
VI
1167
12,04
VI z
68
0,70
Razem
9696
100
Razem
UŜytki zielone
ha
275
2532
1990
263
16
5076
%
5,42
49,88
39,20
5,18
0,32
100
Źródło: Opracowanie na podstawie „Ocena warunków i wydzielenie obszarów o zróŜnicowanej
przydatności do produkcji rolniczej”; IUNG Puławy 2002 r.
Rysunek 2 Powierzchnia % gruntów ornych i sadów w Gminie Wyszki
0,70%
0,03%
6,43%
12,04%
25,97%
27,90%
26,94%
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych IUNG Puławy 2002 r.
Grunty orne i sady
III b
IV a
IV b
V
VI
VI z
Rysunek 3 Powierzchnia %-owa uŜytków zielonych w Gminie Wyszki
UŜytki zielone
0,32%
5,18%
5,42%
UŜytki zielone
III
IV
V
VI
VI z
39,20%
49,88%
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych IUNG Puławy 2002 r.
Razem uŜytki rolne (grunty orne + uŜytki zielone) w gminie wynoszą 14 772 ha,
co w stosunku do ogólnej powierzchni gminy (20 650 ha) stanowi 71,54%.
Kompleksy przydatności rolniczej gleb ilustruje poniŜsze zestawienie tabelaryczne.
Tabela 5 Kompleksy glebowe w Gminie Wyszki
Nr
Nazwa kompleksu
kompleksu
Grunty orne
1
pszenny b. dobry
2
pszenny dobry
3
pszenny wadliwy
4
Ŝytni b. dobry
5
Ŝytni dobry
6
Ŝytni słaby
7
Ŝytni b. słaby
8
zboŜowo-pastewny mocny
9
zboŜowo-pastewny słaby
Razem
UŜytki zielone
1z
uŜ. zielone b. dobre i dobre
2z
uŜ. zielone średnie
3z
uŜ.zielone słabe i b.słabe
Razem
Gr. rolne nie przydatne
Razem uŜytki rolne
Tereny pozostałe
Ogólna pow. Geodezyjna
ha
-
%
833
40
2158
1235
1907
1511
1274
933
9891
4,03
0,20
10,45
5,98
9,23
7,32
6,17
4,52
47,90
2893
1904
4797
84
14772
5878
20650
14,01
9,22
23,23
0,41
71,54
28,46
100
Źródło: Ocena warunków i wydzielenie obszarów o zróŜnicowanej przydatności do produkcji
rolniczej; IUNG Puławy 2002 r.
Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej
Tabela 6 Wskaźnik bonitacji gleb Gminy Wyszki
Wskaźnik bonitacji
Wyszczególnienie
jakości i
przydatności
rolniczej
agroklimatu
rzeźby
terenu
warunków
wodnych
Ogólny wskaźnik
jakości rolniczej
przestrzeni
produkcyjnej
Powiat bielski
46,2
7,9
4,1
3,5
61,7
Gmina Wyszki
42,9
7,2
3,9
3,4
57,4
Źródło: Ocena warunków i wydzielenie obszarów o zróŜnicowanej przydatności do produkcji
rolniczej; IUNG Puławy 2002 r.
Gmina Wyszki posiada najniŜszy w powiecie bielskim ogólny wskaźnik jakości
rolniczej przestrzeni produkcyjnej wynoszący 57,4.
2.4 Zasoby wodne
Wody powierzchniowe
Obszar gminy Wyszki połoŜony jest w obrębie dwóch zlewni: rzeki Narew i rzeki
Bug, której dopływem jest Nurzec.
Narew jest prawostronnym dopływem Wisły I rzędu o powierzchni zlewni
75.175,2 km2. Długość całkowita rzeki wynosi 484 km. Rzeka bierze swój początek na
Białorusi w bagnach wschodniego skraju Puszczy Białowieskiej. Zlewnię Górnej Narwi
stanowią tereny słabo uprzemysłowione o charakterze typowo rolniczym oraz duŜe obszary
leśne. Na terenie województwa podlaskiego rzeka przepływa przez obszar Narwiańskiego
Parku Narodowego.
PoniŜej Parku Narew płynie zachodnią częścią Niziny Północno – Podlaskiej, którą
pod względem morfologicznym tworzą od północy Wysoczyzna Koleńska, od południa
Wysoczyzna Mazowiecka, natomiast środek zajmuje Kotlina Biebrzańska, która w kierunku
zachodnim przechodzi w wąską przełomową Dolinę Narwi.
Rzeka wykorzystując obniŜenie Kotliny Biebrzańskiej, płynie początkowo w kierunku
zachodnim. PoniŜej ujścia Biebrzy zmienia kierunek na południowo – zachodni, wkraczając
pod ŁomŜą w przełomowy odcinek doliny.
Narew oraz jej lewobrzeŜny dopływ Strabelka wraz ze swoim lewobrzeŜnym
dopływem Pulszanką tworzą główny układ sieci hydrograficznej gminy Wyszki. Rzeka
Narew usytuowana jest skrajnie w północnej części gminy.
Rzeka Strabelka (północna część gminy) poprzez swój lewobrzeŜny dopływ odwadnia
całą północno – wschodnią i środkową część gminy.
Tabela 7 Klasyfikacja jakości wód płynących w Gminie Wyszki
Rzeka Narew w miejscowości Strabla
Rok
Rodzaj
sieci
Km. Brzegu
rzeki
Klasa wg.
badań
Wskaźniki
klasyfikujące
II utlenialność, ChZT,
fosfor, detergenty,
1999
R
373,8
II
seston, miano coli typu
kałowego
2000
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
2001
R
373,8
III
Chlorofil a
2002
R
373,8
III
ChZT – Cr
Źródło: Stan środowiska województwa podlaskiego w roku 1999 – 2002
Wskaźniki
występujące w II
klasie czystości
Wskaźniki
pozaklasowe
-
-
b.d.
Chlorofil a
ChZT – Cr
b.d.
-
Wody podziemne
Wody podziemne o znaczeniu uŜytkowym występują w piaszczysto – Ŝwirowych
utworach czwartorzędowych i trzeciorzędowych oraz węglowych utworach kredowych.
Wodonośność utworów przed czwartorzędowych jest stosunkowo słabo rozpoznana.
W utworach kredowych wody występują przede wszystkim w utworach piaszczystych
oraz szczelinach opok, złogach kredy piszącej.
Występowanie wód w warstwie utworów trzeciorzędowych ma ścisły związek
z piaszczystą serią oligocenu i miocenu o miąŜszości dochodzącej nawet do 40 m. Warstwa
stropowa utworów wodonośnych trzeciorzędowych zalega na głębokości 130 – 180 m. Wody
ujmowane z utworów oligoceńskich charakteryzują się dobrą jakością oraz duŜą wydajnością
(40 – 50 m3/h) z jednego utworu wiertniczego przy depresji 10 – 15 m.
Podstawowym źródłem zaopatrzenia mieszkańców gminy w wodę pitną oraz na
potrzeby gospodarcze na obszarze gminy są wody podziemne pochodzące z utworów
czwartorzędowych.
Osady czwartorzędowe zostały wykształcone w postaci naprzemianległych glin i serii
piaszczysto – Ŝwirowych pełniących rolę poziomów wodonośnych. Poziomy te cechują się
zróŜnicowaną zasobnością i zasięgiem przestrzennym.
Są to następujące utwory wodonośne:
o poziom III spągowy
o poziom II między morenowy (II b i II a)
o poziom I przypowierzchniowy.
Poziom wodonośny III (spągowy) zalega bezpośrednio na utworach trzeciorzędowych
i charakteryzuje się następującymi parametrami:
miąŜszość warstwy wodonośnej 15 – 25 m,
uzyskiwana wydajność w studniach 45 – 60 m3/h przy średniej wydajności
48 m3/h.
Poziom wodonośny II (między morenowy) stanowi główne źródło ujmowania wód
podziemnych, w obrębie którego wyróŜnia się dwa poziomy – poziom IIb i IIa. Poziom IIb
charakteryzuje się korzystniejszymi parametrami oraz ciągłością jego występowania.
Parametry hydrogeologiczne tego poziomu przedstawiają się w następujący sposób:
głębokość zalegania 40 – 80 m,
miąŜszość warstwy wodonośnej 4 – 36 m (na obszarach wysoczyznowych),
wydajność w studniach 12 – 43 m3/h,
wydajność jednostkowa ok. 5m3/h/1ms.
Poziom wodonośny I (przypowierzchniowy) – występuje na całym obszarze gminy
i układa się podobnie do rzeźby terenu, co dokumentują studnie kopane.
Wody tego poziomu występują zarówno w dolinach rzecznych i zagłębieniach
terenowych zbudowanych z piasków i namułów holoceńskich jak i na obszarach
wysoczyznowych zbudowanych z piaszczystych utworów pochodzenia wodo – lodowcowego
oraz na obszarach zbudowanych z glin i ich przewarstwieniach piaszczysto – Ŝwirowych.
Głębokość zalegania zwierciadła wody w dolinach rzecznych Narwi, Strabelki,
Pulszanki, Bronki i innych cieków wodnych i zagłębieniach terenowych waha się w granicach
od 0,2 – 1,0 m, a na obszarach wysoczyznowych do 5 – 6 m, lokalnie powyŜej 8 m. W części
gminy zbudowanej z gliny istnieje moŜliwość występowania tzw. wód zawieszonych
zajmujących
lokalne
obniŜenie
stropu
glin
zwałowych
wypełniających
łatwo
przepuszczalnymi piaskami.
Głębokość zalegania zwierciadła wody tego poziomu zaleŜna jest w duŜej mierze od
intensywności opadów i wiosennych roztopów – wahania mogą wynieść ok. 1,5 m. Wody
tego poziomu są szczególnie naraŜone na zanieczyszczenia bakteriologiczne.
Ujmowanie wód z poziomu czwartorzędowego lub osadów trzeciorzędowych –
oligocenu powinno być źródłem zaopatrzenia ludności w dobrą wodę pitną.
Gmina Wyszki naleŜy do obszarów o ograniczonych lokalnie dobrych zasobach wód
podziemnych.
Na terenie gminy Wyszki brak jest punktów monitoringowych wód podziemnych
w ramach badań przeprowadzonych przez WIOŚ.
2.5 Flora i fauna
Lasy
W podziale administracyjnym lasów województwa podlaskiego lasy gminy Wyszki –
naleŜą do Nadleśnictwa Bielsk Podlaski i Nadleśnictwa Rudka.
Powierzchnie lasów zajmują 21,8% gminy, co stanowi 4501,9 ha, z czego 1283,9 ha,
to lasy skarbu państwa, czyli 28,5%, 3218 to lasy prywatne i gminne, czyli 71,5%
powierzchni lasów.
Do Nadleśnictwa Bielsk Podlaski naleŜą lasy miejscowości: Strabli, Strabelki,
Mieszuki, Pulsze, Grabina, Wyszki, natomiast do Nadleśnictwa Rudka naleŜą: Zalesie, Wólka
Zaleska, południowa część uroczyska Pietkowo.
Dominującą funkcją lasów państwowych, jest produkcja surowca drzewnego,
podobnie jak lasów prywatnych, które zapewniają pokrycie zapotrzebowania na surowiec
drzewny właścicieli lasów prywatnych.
Tabela 8 Typy siedliskowe występujące na terenie Gminy Wyszki– Nadleśnictwo Bielsk
Podlaski
Typy siedliskowe Powierzchnia % grup drzew w poszczególnych typach siedliskowych
BŚW
50 – 80% Św i inne 20%
BMŚ
SO 50%, Św 30% Db i inne 20%
BMb
Św 50%, SO 30% Tp i inne 20%
Bw
SO 60%, Św 30% Bn i inne 20%
BMw
Św 50%, SO 40% Db i inne 10%
LŚw
Św 30%, SO 30% Db 30% Md inne 10%
LMb
Św 50%, SO 20% Bn 20% d inne samos 10%
Lw
Db 60%, Js 30% św inne 10%
d
Db 90%, Jsśw i inne 10%
dJ
Js 60% d 30% św i inne 10%
Odnowienia
Tabela 9 Suma zrębów, odnowień i zalesień w latach 2002 – 2003 w Nadleśnictwie Bielsk
Podlaski
Wyszczególnienie
Wielkość w ha
Nakłady w tys. zł
Zręby
6,07
Zalesienia
Zręby
6,07
16,3
Rębne złoŜe
Halizny
0,85
2,2
Luki
SUMA
6,92
18,5
Źródło: Informacje uzyskane w Nadleśnictwie Bielsk Podlaski
Lasy gminy Wyszki stanowią 120 hektarów w Nadleśnictwie Rudka. Najwięcej
drzewostanu stanowią drzewa 30 – 40 letnie oraz 60 – 70 letnie.
Typy siedliskowe lasów w gminie Wyszki:
Lśw
Lw
Lśw
Mśw
Lw
Lś
Db 50% Gb 50%
Bn 40% Ol 40% Os 10% WZ 10%
SO 90% Bn 10%
SO 60% Db 30% Os 10%
Db 100%
Db 30% św 20% Js 20% d 10% Bn 10% Gb 10%
Ogólnie lasy Nadleśnictwa Rudka charakteryzują się duŜym udziałem drzewostanu
z przewagą dębu.
W ostatnich dwóch latach, czyli 2002 – 2003 nie miało miejsca ani zręby ani teŜ
odnowienia i zalesienia.
Fauna
Fauna gminy jest słabo rozpoznana. Występują tu gatunki charakterystyczne dla
regionu Polski północno-wschodniej. Spośród większych ssaków spotyka się tu sarnę, jelenia,
łosia, lisa, oraz zająca szaraka. Z drobnych ssaków spotkać moŜna ryjówki, nietoperze, jeŜa,
kunę i wiewiórkę.
Z licznych gatunków ptaków występują m.in.: kruk, orzechówka, dzięcioł czarny,
jerzyk, bocian biały, myszołów, krogulec i jastrząb.
2.6 Obszary i obiekty prawnie chronione
Na terenie Gminy Wyszki powierzchnia obszarów prawnie chronionych wynosiła
w 2003 r. – 1050 ha, w tym obszary chronionego krajobrazu – 1050 ha i 4 pomniki przyrody.
Do obszarów prawnie chronionych na obszarze gminy Wyszki naleŜą:
− Obszar chronionego krajobrazu „Dolina Górnej Narwi” są to tereny charakteryzujące
się mało zdegradowanym środowiskiem naturalnym o zachowanej równowadze
ekologicznej i wysokich walorach krajobrazu naturalnego. Dolina Narwi stanowi
istotny obszar łączący Puszczę Białowieską i Biebrzański Park Narodowy i stanowi
element krajowego systemu przyrodniczego.
− Pomniki przyrody
o Głaz narzutowy o obwodzie 7,5 m znajdujący się na terenie wsi Falki,
o Dwa głazy narzutowe o obwodzie 11,0 i 11,6 m znajdujące się na terenie wsi
Godzieby,
o Jesion o obwodzie 251 cm, wysokości 26,0 m i wieku około 120 lat rosnący na
terenie wsi Strabla,
o Dąb szypułkowy o obwodzie pnia 580 cm i wysokości 25 m rosnący na terenie
miejscowości Osówka.
2.7 ZagroŜenia środowiska
Gmina Wyszki jest gminą słabo uprzemysłowioną, w związku z czym charakteryzuje
się stosunkowo niewielkim zanieczyszczeniem środowiska naturalnego, oraz niewielkimi
zagroŜeniami dla środowiska przyrodniczego.
2.7.1. Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego
Do głównych źródeł zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego zaliczane są
ciepłownie miejskie, przemysłowe, oraz źródła rozproszone z sektora komunalno – bytowego,
a takŜe sektor tzw. „niskiej” emisji ze źródeł małych i niezorganizowanych, do których
zalicza się głównie paleniska domowe, małe kotłownie, obiekty rzemieślniczo – usługowe
oraz transport. Do substancji mających największy udział w emisji zanieczyszczeń
pochodzących głównie z procesów spalania naleŜą: dwutlenek siarki (SO2), tlenek węgla
(CO), tlenek azotu (NO2), dwutlenek węgla i pyły.
W zasięgu gminy nie ma zakładów emitujących zanieczyszczenia chemiczne.
Suma emisji SO2, CO2, CO, NO2 ze spalania surowców energetycznych (emisja
kotłowni Spółdzielni Transportu Wiejskiego w Białymstoku składnica zaopatrzenia
Transportu w Strabli ( zlikwidowana sprzedana obecny właściciel PRONAR NAREW ) +
sumaryczna emisja do spalania surowców energetycznych) na podstawie danych uzyskanych
w Urzędzie Marszałkowskim pochodzących z Banku Zanieczyszczeń Środowiska.
Tabela 10 Ilość substancji emitowanych do atmosfery w latach 2002 – 2003 na terenie
Gminy Wyszki
Ładunek w Mg
CO2
SO2
CO
NO2
Sadza
1.
2002 STW Białystok skład 37,8000 0,211680 0,850500 0,18900
0,003213
zaopatrzenia
00
Sumaryczne spalanie
a) węgiel kamienny
688,894 5,511152 15,500115 0,344447 0,01722235
b) drewno
0,0030872 0,08626
0,227
pył: 0,0061744
c) olej opałowy
d) koks
SUMA
726,694 5,7259192 16,436875 0,590347
2.
2003 Sumaryczne spalanie
paliw
a) węgiel kamienny
546,44
4,37152
12,2949
0,27322
0,013661
b) drewno
0,0017
0,0475
0,125
pył: 0,034
c) olej opałowy
d) koks
14,064
0,09376
0,1465
0,00879
pył: 0,00879
SUMA
560,504 4,46698
12,4889
0,10701
Źródło: Obliczenia na podstawie informacji uzyskanych w Urzędzie Marszałkowskim w Białymstoku
Lp.
Rok
Źródło emisji
2.7.2. Hałas komunikacyjny
Największe zagroŜenie hałasem stwarza hałas komunikacyjny szczególnie, jeŜeli
wśród ogólnej liczby pojazdów duŜą część stanowią samochody cięŜarowe. Dotyczy to dróg
krajowych, po których przewoŜone są towary od granicy do granicy państwa. Hałas powoduje
równieŜ wzmoŜony przewóz towarowy i osobowy koleją.
Ze względu na fakt, Ŝe w gminie Wyszki brak jest jakichkolwiek zakładów
przemysłowych stanowiących zagroŜenie dla środowiska hałasem oraz brak jest dróg
„przelotowych” do duŜych miast nie było konieczności badania poziomu hałasu na terenie
gminy.
W terminie późniejszym jednak konieczne będzie wykonanie badań poziomu hałasu
na przedmiotowym terenie, gdyŜ Prawo Ochrony Środowiska zobowiązuje Starostwo
Powiatowe do opracowania mapy akustycznej do roku 2009.
2.7.3. Promieniowanie elektromagnetyczne
Na terenie gminy Wyszki urządzeniami wytwarzającymi elektromagnetyczne
promieniowanie niejonizujące szkodliwe dla ludzi i środowiska są: stacje bazowe
generatorów komórkowych:
•
Wyszki – Era, Polkomtel
•
Stacewicze – Centertel
•
Strabla – Polkomtel
3. SFERA SPOŁECZNA
3.1. Ludność
Struktura demograficzna ludności i analiza rozwoju zaludnienia w przeszłości,
teraźniejszości i przyszłości stanowi podstawę budowy prognozy potrzeb społecznych, na
których opierać się będzie polityka rozwoju gminy. Procesy demograficzne decydują o skali
rozwoju gminy, jego dynamice oraz o skali potrzeb w sferze rynku pracy, mieszkań i całej
grupy inwestycji demograficznych, jak szkoły, opieka społeczna itp.
Tabela 11 Ludność Gminy Wyszki stan na 30.06.2004 r.
Charakterystyka gminy Wyszki
Ludność
Powierzchnia w
Sołectwa Miejscowości
Kobiety na 100
km2
Ogółem MęŜczyźni Kobiety Na 1 km2
męŜczyzn
206,50
50
59
5075
2565
2510
25
98
Źródło: Opracowanie własne Urzędu Gminy w Wyszkach
Obserwuje się zjawisko, Ŝe w gminie w wieku 15-50 lat zamieszkuje więcej męŜczyzn
niŜ kobiet. Jeśli zestawić dane w grupach wiekowych ludności w wieku produkcyjnym
(kobiety w wieku 20-60 lat, męŜczyźni 20-65 lat) to na 100 kobiet przypada 117 męŜczyzn
lub odwrotnie na 100 męŜczyzn przypada 85 kobiet. MoŜe to świadczyć o niskiej
atrakcyjności Ŝycia na wsi dla kobiet, brak miejsc pracy na wsi, niską rentowność działalności
rolniczej. Według mieszkańców wsi jest bardzo duŜy procent gospodarstw prowadzonych
przez osoby samotne (głównie męŜczyzn). Dane statystyczne nie pokazują tych problemów
wsi i docelowo gmin wiejskich.
Tabela 12 Ludność Gminy Wyszki według wieku w 2003 r.
Do 19 latDorośli
5 lat
15 lat
Ludność gminy Wyszki według wieku
19 lat
60 lat 65 latPow. 60 lat
Pow. 65 lat
Razem lat
1337
3777 115 116 179 214 203 192 1079 1266
800
632
2523 2591
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych „Ludność w województwie Podlaskim w 2003 r.”
Tabela 13 Ludność Gminy Wyszki w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym (stan na
31.12.2003 r.)
Ogółem
Przedprodukcyjnym
(do 19 lat)
Produkcyjnym (20-60)K
(20-65)M
Razem w tym męŜczyzn razem
5114
1164
608
2653
Poprodukcyjnym pow.60 K
pow. 65 M
w tym męŜczyzn
razem
w tym męŜczyzn
1486
1297
497
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Banku Danych Regionalnych www.stat.gov.pl
Tabela 14 Ruch naturalny ludności w Gminie Wyszki (stan na 31.12.2003 r.)
W liczbach bezwzględnych
Lata
2001
2002
2003
MałŜeństwa
Urodzenia Ŝywe
Zgony
Przyrost naturalny
39
23
32
45
53
50
76
74
76
-31
-21
-26
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych „Ludność w woj. Podlaskim
w 2003 r.”
Gmina w ciągu ostatnich lat posiada ujemny przyrost naturalny, który jest odbiciem
ogólnej tendencji spadkowej po stronie urodzeń w Polsce.
Generalnie obserwuje się odpływ ludzi młodych, głównie do miast. Wskaźnik
ludności na terenie gminy wykazuje typowe tendencje obserwowane w Polsce związane
z przemieszczaniem się w początkowym okresie lat 90-tych mieszkańców terenów wiejskich
do miast.
Tabela 15 Poziom bezrobocia w Gminie Wyszki w 2002 r.
Bezrobotni ogółem
Kobiety
Absolwenci
Zwolnieni z przyczyn dotyczących zakładu pracy
Z prawem do zasiłku
W wieku 18-44 lata
Pozostający bez pracy powyŜej 12 miesięcy
203
99
104
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
Źródło: Opracowanie na podstawie Rocznika Statystycznego Województwa Podlaskiego 2003 r.
Tabela 16 Liczba bezrobotnych w Gminie Wyszki i powiecie bielskim na przestrzeni lat
1999–2003
Obszar
1999
2000
2001
2002
2003
Gmina Wyszki
204
204
210
209
203
Powiat bielski
2929
3129
3361
2991
3000
Źródło: Opracowanie na podstawie Rocznika Statystycznego Województwa Podlaskiego 2002 r.
Na terenie gminy obserwuje się duŜe bezrobocie. Nie zawsze statystyki pokazują
problem, gdyŜ często ludzie posiadają malutkie gospodarstwa i według prawa nie są juŜ
bezrobotnymi (posiadają gospodarstwa – choć moŜliwy dochód do osiągnięcia jest poniŜej
granicy ubóstwa). Zjawisko bezrobocia dotyczy obu płci, jednak zagroŜenie utratą pracy
i trudności w jej podjęciu są znacznie większe w przypadku męŜczyzn. Ciągły brak ofert
pracy wywołuje zniechęcenie wśród szukających pracy, spowodowane koniecznością
systematycznej rejestracji w urzędzie pracy i dojazdów.
Sytuację poprawiło wejście Polski do Unii Europejskiej i większa moŜliwość pracy
za granicą.
Tabela 17 Struktura gospodarstw domowych w Gminie Wyszki
Gospodarstwa domowe
Ogółem
700
Z pracującymi
Z uŜytkownikami gospodarstwa rolnego
870
Ludność w gospodarstwach domowych
1715
Źródło: Opracowanie na podstawie Rocznika Statystycznego Województwa Podlaskiego 2003 r.
Analiza zasobów mieszkaniowych Gminy Wyszki
Jednym z podstawowych praw człowieka jest prawo do mieszkania. Niestety
kryzysowy stan mieszkalnictwa w Polsce sprawia, Ŝe w ostatnim okresie wielu ludzi
(szczególnie ludzi młodych) nie moŜe skorzystać z tego dobra. Na ten stan taki istotny wpływ
mają następujące czynniki:
a) istniejący ogromny deficyt mieszkaniowy,
b) zupełne załamanie się w ostatnich latach budownictwa mieszkaniowego,
c) zły stan techniczny istniejących zasobów mieszkaniowych i związane z tym ogromne
potrzeby remontowo-modernizacyjne,
d) polityka mieszkaniowa państwa,
e) kryzys finansów publicznych państwa.
Tabela 18 Ilość mieszkań i izb w Gminie Wyszki w 2003 r.
Zasoby
Wyszczególnienie
mieszkaniowe
ogółem
Mieszkania
1693
Izby
6613
Powierzchnia uŜytkowa (w m2) mieszkań 135636
Przeciętna:
Liczba izb w mieszkaniu
4
Liczba osób w 1 mieszkaniu
3.02
Liczba osób na 1 izbę
0,77
Powierzchnia uŜytkowa 1 mieszkania
80,1
Powierzchnia uŜytkowa na 1 osobę
26,5
Zasoby mieszkaniowe
stanowiące własność
gminy
42
141
2169
3
2,4
0,7
51,6
21,0
Źródło: Opracowanie na podstawie Rocznika Statystycznego Województwa Podlaskiego 2003 r.
Zasoby mieszkaniowe Gminy Wyszki moŜna podzielić na:
- Mieszkaniowe zasoby Gminy Wyszki,
- Pozostałe zasoby mieszkaniowe (prywatne, jednorodzinne).
Tabela 19 Mieszkania oddane do uŜytku w Gminie Wyszki w 2003 r.
W tym w budynkach
Wyszczególnienie
Ogółem
indywidualnych
Mieszkania
1
1
Izby
6
6
Powierzchnia uŜytkowa mieszkań w m2
123
123
Powierzchnia uŜytkowa 1 mieszkania w m2
123
123
Źródło: Opracowanie na podstawie Rocznika Statystycznego Województwa Podlaskiego 2003 r.
3.2. Rynek pracy
Gmina Wyszki jest gminą o typowo rolniczym charakterze. W związku z tym znaczna
część mieszkańców gminy zatrudniona jest w indywidualnych gospodarstwach rolnych.
Tabela 20 Ludność w wieku 13 lat i więcej wg poziomu wykształcenia, grup wieku i płci.
Grupy
wieku
Płeć
Ogółem
19 lat i
mniej
20 – 29
30 – 39
40 – 49
50 – 59
60 – 64
65 i więcej
MęŜczyźni
Kobiety
Poziom wykształcenia
Średnie
Ogółem
Zasadnicze
zawodowe
Podst.
ukończone
641
756
2113
Podst.
nieukończ.
i bez
wykształcenia
szkolnego
574
13
35
42
445
32
27
11
13
9
4
4
31
60
215
167
132
56
10
26
283
358
205
218
172
76
18
25
483
273
109
126
238
346
235
614
1115
998
5
7
25
29
474
234
340
WyŜsze
policealne
4344
112
55
722
81
571
-
-
48
623
572
593
532
300
1153
2199
2145
43
34
14
15
3
3
40
72
21
8
15
4
6
16
39
242
178
145
65
14
30
304
418
razem
ogólnokszta
zawodowe
łcące
Źródło: „Narodowy spis powszechny ludności i mieszkań, powszechny spis rolny 2002 r.” U.S.
w Białymstoku, Białystok 2003 r.
Rysunek 4 Pracujący w wieku 15 lat i więcej wyłącznie lub głównie w swoim
gospodarstwie rolnym (działce rolnej) wg pow. uŜytków rolnych
1600
1420
1400
1200
1000
870
800
Ogółem
598
550
600
MęŜczyźni
Kobiety
365
400
323
203
200
116
66 50
120
361
229
136
237
0
1 – 5 ha
Ogółem
5 – 10 ha
10 – 15 ha
15 ha i więcej
W tym pracujący w swoim gospodarstwie rolnym o powierzchni
uŜytków rolnych
Źródło: Opracowanie własne na podstawie „Narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań,
powszechny spis rolny 2002 r.” U.S. w Białymstoku, Białystok 2003 r.
Największą grupę pracujących w gospodarstwie rolnym stanowią pracujący
w gospodarstwach o areale powyŜej 15 ha (42% wszystkich pracujących w gospodarstwie
rolnym).
Tabela 21 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej
Aktywni zawodowo
Wyszczególnienie
Ludność
ogółem
razem
pracujący
bezrobotni
Bierni
zawodowo
Osoby z
nieustalonym
statusem na
rynku pracy
207
Współczynnik
aktywności
zawodowej
Ogółem
4199
2103
1900
203
1889
52,7
z wykształceniem:
WyŜszym
112
89
84
5
16
7
84,8
Średnim
777
560
486
74
140
77
80,0
zasadniczym zawodowym
756
541
475
66
145
70
78,9
podstawowym nieukończonym
2542
909
852
57
1586
47
36,4
i bez wykształcenia szkolnego
w tym w wieku prod.
2644
1873
1670
203
576
195
76,5
MęŜczyźni
2120
1260
1156
104
768
92
62,1
z wykształceniem:
WyŜszym
40
34
4
Średnim
320
248
220
28
54
18
82,1
zasadniczym zawodowym
483
359
325
34
77
47
82,3
podstawowym nieukończonym
1270
614
574
40
632
24
49,3
i bez wykształcenia szkolnego
w tym w wieku produkcyjnym
1493
1134
1030
104
273
86
80,6
Kobiety
2079
843
744
99
1121
115
42,9
z wykształceniem:
WyŜszym
72
50
12
Średnim
457
312
266
46
86
59
78,4
zasadniczym zawodowym
273
182
150
32
68
23
72,8
podstawowym nieukończonym
1272
295
278
17
954
23
23,6
i bez wykształcenia szkolnego
w tym w wieku prod.
1151
739
640
99
303
109
70,9
Źródło: „Narodowy spis powszechny ludności i mieszkań, powszechny spis rolny 2002 r.” U.S. w Białymstoku, Białystok 2003 r.
Wskaźnik
zatrudnienia
Stopa
bezrobocia
47,6
9,7
80,0
69,4
69,2
5,6
13,2
12,2
34,1
6,3
68,2
57,0
10,8
8,3
87,2
72,8
74,5
11,3
9,5
46,1
6,5
73,2
37,9
9,2
11,7
75,8
66,8
60,0
14,7
17,6
22,3
5,8
61,4
13,4
3.3. Ochrona zdrowia
W gminie znajdują się trzy wiejskie ośrodki zdrowia w Wyszkach, Topczewie i
Strabli. Obecnie Gmina wynajmuje je Niepublicznemu Zakładowi Opieki Zdrowotnej, który
zatrudnia 3 lekarzy pierwszego kontaktu. Poza tym raz w tygodniu w Wyszkach przyjmuje
ginekolog. W zakresie usług medycznych w Wyszkach moŜna wykonać podstawowe badania
np. poziom cukru, cholesterolu oraz EKG.
W Wyszkach znajduje się równieŜ jedna apteka zatrudniająca dwóch farmaceutów.
Na terenie gminy Wyszki znajdują się następujące placówki słuŜby zdrowia:
1) Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Wyszki ul. Kościelna 2
2) Prywatny Gabinet Stomatologii w Strabli ul. Przekątna 8
3) Gabinet Stomatologiczny, Wyszki ul. Kościelna 2
3.4. Oświata i wychowanie
Na obszarze gminy Wyszki w roku szkolnym 2002/2003 funkcjonowało 6 szkół
podstawowych i jedno gimnazjum. W szkołach podstawowych w gminie zatrudnionych było
51 nauczycieli.
Tabela 22 Szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieŜy w roku szkolnym 2002/2003 oraz
2003/2004
Pomieszczenia
Nauczyciele
Oddziały
Uczniowie Absolwenci
do nauczania
pełnozatrudnieni
Powiat bielski
30
288
239
358
4782
926
Gmina
2002
6
51
33
51
483
86
Wyszki 2003
6
50
31
43
486
75
Źródło: Opracowanie na podstawie Rocznika statystycznego województwa podlaskiego 2003 r.
Wyszczególnienie
Szkoły
W gminie znajduje się równieŜ jedno gimnazjum, w którym jest 7 pomieszczeń do
nauczania z 9 oddziałami. Uczy się w nim 213 uczniów.
3.5. Opieka społeczna
Zadania gminy z zakresu opieki społecznej realizuje Gminny Ośrodek Pomocy
Społecznej. Ośrodek realizuje zadania własne i zadania zlecone. W ramach zadań zleconych
ośrodek wypłaca zasiłki stałe, zasiłki wyrównawcze i okresowe, jak równieŜ renty socjalne, w
ramach zadań zleconych wypłacane są równieŜ zasiłki z zakresu ochrony macierzyństwa,
zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne, ośrodek świadczy pomoc na rzecz kombatantów.
Zadania własne ośrodek realizuje poprzez wypłacanie zasiłków losowych,
pochówków, pracę socjalną oraz zasiłki celowe w gotówce i w naturze.
Tabela 23 Liczba rodzin objętych pomocą Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej
Lp.
Rok
Liczba rodzin
Liczba osób w
1.
2.
3.
4.
5.
2000
2001
2002
2003
2004
rodzinach
1003
1015
900
1003
658
239
237
208
248
175
Źródło: Dane Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wyszkach
3.6. Bezpieczeństwo
Poziom bezpieczeństwa i porządku publicznego na terenie Gminy Wyszki moŜna
ocenić jako dobry.
W latach 2002 – 2003 wszczęto 185 postępowań przygotowawczych o czyny
przestępcze popełnione na terenie gminy, z czego 39 zostało umorzonych. Na terenie Gminy
Wyszki popełnionych zostało 3,5% przestępstw z ogólnej liczby przestępstw popełnionych w
powiecie bielskim. Ustalono sprawców 96 przestępstw, co dało 66%-owy wskaźnik
wykrywalności.
Struktura przestępstw w poszczególnych latach przedstawia się następująco:
Rodzaj przestępstwa
kradzieŜ
kradzieŜ z włamaniem
kierowanie pojazdem w stanie nietrzeźwym
nielegalna uprawa maku
bójki i pobicia
nielegalny wyrób alkoholu
wypadek drogowy
czynna napaść na funkcjonariusz SOK
nielegalne posiadanie broni, amunicji
przerabianie nr identyfikacyjnych pojazdu
znęcanie nad rodziną
groźby karne
zabójstwa
uszkodzenie mienia
naruszenie zakazu sądowego
rozbój
2001
19
11
10
5
3
3
2
1
1
1
1
1
0
0
0
0
2002
10
8
6
1
5
0
1
0
2
0
0
0
2
5
1
1
2003
15
7
10
0
4
0
2
0
0
1
1
3
0
1
0
0
Źródło: Dane Komendy Powiatowej Policji w Bielsku Podlaskim
W ciągu analizowanego okresu dominowały kradzieŜe i kradzieŜe z włamaniem
dokonywane na terenie wiejskim.
W latach 2001 – 2003 realizowane były następujące programy prewencyjne:
− „Bezpieczne wakacje”,
− „Sąsiedzka czujność”,
− „Mój dzielnicowy”,
− „Bezpieczeństwo dziecka”,
− „Stop przemocy”,
− „Bezpieczny biznes”,
− „Linie energetyczne”,
− „Bezpieczeństwo dóbr kultury narodowej”,
− „Stop patologiom”,
− „Bezpieczna woda”,
− „Bezpiecznie do szkoły/domu”,
− „Nie bądźmy obojętni”.
Wszystkie
wymienione
wyŜej
programy
miały
na
celu
przeciwdziałanie
przestępczości i patologiom społecznym.
3.7. Kultura
Ośrodki kultury
Na obszarze gminy Wyszki funkcjonuje Gminny Ośrodek Kultury oraz świetlice we
wsiach Bujnowo, Godzieby, Samółki DuŜe, Topczewo, Pulsze, Wyszki (łącznie z remizami
straŜackimi) oraz indywidualne w Filipach, Mierzwinie, Niewinie Borowym i Strabli.
Świetlice te wykorzystywane są przez mieszkańców gminy na zebrania wiejskie, narady,
imprezy okolicznościowe.
Biblioteki
Na terenie gminy Wyszki w 2002 roku funkcjonowały dwie biblioteki. Gminna
biblioteka istnieje przy Gimnazjum w Wyszkach oraz jedna filia przy Szkole Podstawowej w
Strabli.
Liczbę poszczególnych placówek bibliotecznych na terenie Gminy oraz liczbę
czytelników i księgozbiór w woluminach przedstawia poniŜsze zestawienie tabelaryczne.
Tabela 24 Placówki biblioteczne w Gminie Wyszki na przestrzeni 1990 - 2002
Wyszczególnienie
1990
1998
2000
2002
Biblioteki i filie
19
2
2
2
Księgozbiór
31,8
20,3
18,8
18,3
w woluminach (tys.)
Liczba czytelników
1306
310
421
568
WypoŜyczenia
w
27,9
7,8
5,1
9,2
woluminach (tys. szt.)
2003
2
18,3
561
5,0
Źródło: Opracowanie na podstawie Rocznika statystycznego województwa podlaskiego 2003 r.
W przeciągu ostatnich lat znacznie zmniejszyła się liczba placówek bibliotecznych
w gminie z 19 w 1990 r do 2 w 2002 r. Zmniejszył się równieŜ księgozbiór, co było wynikiem
inwentaryzacji i weryfikacji księgozbiorów.
Kościoły i miejsca kultu religijnego
Obiekty sakralne na terenie gminy znajdują się w następujących miejscowościach:
•
Topczewo (katolicki) z kaplicami we wsiach Mierzwin i Filipy,
•
Wyszki (katolicki) z kaplicą we wsi Pulsze,
•
Strabla (katolicki) z kaplicą w Samułkach,
•
Malesze (prawosławny).
3.8. Turystyka
Rozwój turystyki
Gmina Wyszki naleŜąca do Stowarzyszenia Gmin Górnej Narwi ma doskonałe
warunki do rozwoju turystyki szczególnie weekendowej kwalifikowanej (np. turystyka konna,
wędkarstwo) jak teŜ rozwoju agroturystyki sezonowej.
Gmina leŜy w dolinie Górnej Narwi potocznie zwanej „Polską Amazonką”. Jest to
jeden z najlepiej zachowanych obszarów bagiennych w Polsce. Rzeka Narew wraz z licznymi
odnogami, naturalnymi kanałami, starorzeczami stanowi siedlisko licznych rzadko
występujących gatunków flory i fauny wodnej.
Obecnie na terenie gminy tereny wypoczynkowe znajdują się na obszarach wsi:
Strabla, Samułki DuŜe, Samułki Małe, gdzie zlokalizowane są
indywidualne domki
wykorzystywane jako letniskowe.
PołoŜenie gminy Wyszki na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Dolina
Narwi”, a takŜe brak warunków do rozwoju intensywnego rolnictwa na terenach połoŜonych
nad Narwią moŜe być bodźcem do rozwoju agroturystyki połączonej z ekstensywnym
rolnictwem ekologicznym.
Kolejnym waŜnym elementem przemawiającym za rozwojem turystyki na terenie
gminy są liczne ciekawe zabytki i miejsca, które warto odwiedzić będą na terenie gminy. Są
to:
1) Cerkiew prawosławna p.w. Św. Apostołów Piotra i Pawła – drewniana z 1970 r.
2) Kościół p.w. św. Andrzeja w Wyszkach – budowa neogotycka z początku XX w.
3) Kościół parafialny p.w. św. Stanisława w Topczewie zbudowany w latach 1928 – 1931.
4) Kościół Wniebowzięcia Pańskiego w Strabli wzniesiony w I połowie XVII w. przez
Stolnika Wiskiego Adama Turowskiego zbudowany z kamienia i cegły spoiwem
wiąŜącym jest glina.
5) Zabytki ruchome w kaplicy cmentarnej p.w. Przemienienia Pańskiego w Pulszach.
Unikalny zbiór 16 zabytków malarstwa ludowego z połowy XIX w.
6) Zespół dworski we wsi Kamienny Dwór z I połowy XIX w; w jego skład wchodzą dwa
zabytkowe dwory: drewniany tynkowany (I połowa XIX w.) murowany z 1933 r.,
drewniany lamus z końca XVIII w., najcenniejszy starodrzew złoŜony z lip i jesionów
pochodzi z I połowy XIX w.
4. GOSPODARKA
4.1. Podmioty gospodarcze
Na terenie gminy brak jest znaczących podmiotów gospodarczych. Największymi
zakładami są tartak i przetwórstwo drewna:
1) Tartacznictwo – Adam Zdrodowski – Topczewo 43.
2) Zakład Drzewny Trzeczkowska Irena – Nowe Bagińskie.
Resztę działalności gospodarczej stanowi drobna działalność handlowa artykułami
spoŜywczo – przemysłowymi.
W Gminie Wyszki w 2003 roku było zarejestrowanych 196 podmiotów gospodarki
narodowej. Gmina znajdowała się na przedostatnim miejscu w powiecie bielskim pod
względem liczby podmiotów gospodarki narodowej i stanowiło 4,4% wszystkich podmiotów
gospodarczych zarejestrowanych w powiecie bielskim w 2003 r.
Tabela 25 Podmioty gospodarki narodowej wg. sektorów własności w 2003 r.
Sektor własności
Wyszczególnienie
Ogółem
publiczny
prywatny
Województwo
Podlaskie
Powiat bielski
Gmina Wyszki
2002
2003
2002
2003
2003
94531
96938
4201
4421
196
2939
3106
171
164
15
91592
93832
4030
4257
181
Źródło: Podmioty gospodarki narodowej w Województwie Podlaskim w 2003 r., Urząd Statystyczny
w Białymstoku, Białystok 2004 r.
Tabela 26 Podmioty gospodarki narodowej wg. form organizacyjno-prawnych
Wyszczególnienie
Województwo
Podlaskie
Powiat bielski
Gmina Wyszki
2002
2003
2002
2003
2003
Ogółem
Przedsiębiorst
wa państwowe
94531
96938
4201
4421
196
41
37
2
2
-
W tym
Spółki handlowe
razem
Z o.o.
3161
3389
110
120
2
2418
2526
85
91
2
Spółki
cywilne
Spółdzielnie
6005
5748
231
226
4
539
531
37
35
2
Źródło: Podmioty gospodarki narodowej w Województwie Podlaskim w 2003 r., Urząd Statystyczny
w Białymstoku, Białystok 2004 r.
Tabela 27 Podmioty gospodarki narodowej wg. wybranych sekcji PKD
Ogółem
Rolnictwo,
łowiectwo,
leśnictwo
Przetwórstwo
przemysłowe
Budownictwo
Handel i
naprawy
Hotele i
restauracje
Transport,
gospodarka
magazynowa i
łączność
Pośrednictwo
finansowe
Obsługa
nieruchomośc
i i firm, nauka
Edukacja
Ochrona
zdrowia i
opieka
społeczna
Pozostała
działalność
usługowa,
komunalna,
społeczna i
indywidualna
W tym
2002
94531
4208
9150
9973
31342
2117
7851
4043
11197
1975
5016
6444
2003
96938
4773
9199
10043
31793
2163
7881
4101
11858
2249
4965
6699
2002
4201
208
508
476
1420
99
289
162
355
125
174
297
2003
4421
280
535
494
1477
104
299
168
380
118
168
312
2003
196
24
21
35
49
2
16
3
9
8
5
13
Wyszczególnienie
Woj. Podlaskie
Powiat bielski
Gmina Wyszki
Źródło: Podmioty gospodarki narodowej w Województwie Podlaskim w 2003 r., Urząd Statystyczny w Białymstoku, Białystok 2004 r.
Tabela 28 Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą wg. wybranych sekcji PKD
Ogółem
Rolnictwo,
łowiectwo,
leśnictwo
Przetwórstwo
przemysłowe
Budownictwo
Handel i
naprawy
Hotele i
restauracje
Transport,
gospodarka
magazynowa i
łączność
Pośrednictwo
finansowe
Obsługa
nieruchomości
i firm, nauka
Edukacja
Ochrona
zdrowia i
opieka
społeczna
Pozostała
działalność
usługowa,
komunalna,
społeczna i
indywidualna
W tym
2002
77607
3730
7459
9225
27029
1725
7429
3797
9012
807
4316
3000
2003
79677
4292
7517
9312
27527
1753
7451
3856
9524
845
4384
3128
2002
3458
176
446
450
1233
83
272
157
308
36
143
153
2003
3668
248
472
466
1289
87
283
164
319
34
144
161
2003
155
23
21
34
43
2
16
3
6
-
3
4
Wyszczególnienie
Woj. Podlaskie
Powiat bielski
Gmina Wyszki
Źródło: Podmioty gospodarki narodowej w Województwie Podlaskim w 2003 r., Urząd Statystyczny w Białymstoku, Białystok 2004 r.
4.2. Rolnictwo
Podstawowym działem gospodarki gminy Wyszki jest rolnictwo. Obecnie obszar
uŜytków rolnych wynosi 13748 ha, co stanowi 66,58% powierzchni całkowitej gminy. W 50
sołectwach znajduje się ponad 1365 gospodarstw rolnych. Najliczniejszą grupę stanowią
gospodarstwa małe od 1 do 5 ha – 341 gospodarstw, od 5 do 10 ha –304 gospodarstwa, od 10
do 15 ha – 225, powyŜej 15 ha – 293 gospodarstwa.
Tabela 29 Charakterystyka gospodarstw rolnych wg siedziby gospodarstwa
Grupy obszarowe
Powierzchnia w ha
Liczba
powierzchni uŜytków
UŜytków Lasów i uŜytków
gospodarstw
Ogólna
rolnych
rolnych
leśnych
Ogółem
1365
15819
13094
2229
do 1 ha
202
148
78
35
1 – 5 ha
341
1118
843
198
5 – 10 ha
304
2863
2280
462
10 – 15 ha
225
3376
2800
472
powyŜej 15 ha
293
8315
7094
1062
w tym gospodarstwa
1364
15814
13089
2229
indywidualne
do 1 ha
202
148
78
35
1 – 5 ha
341
1118
843
198
5 – 10 ha
303
2857
2275
462
10 – 15 ha
225
3376
2800
472
powyŜej 15 ha
293
8315
7094
1062
Źródło: Narodowy Spis Powszechny i Spis Rolny. Gmina Wyszki; Białystok 2002 r.
Strukturę uŜytkowania gruntów w gminie Wyszki w roku 2002 przedstawia poniŜsze
zestawienie tabelaryczne.
Tabela 30. Struktura uŜytkowania gruntów w Gminie Wyszki w 2002 r.
UŜytkowanie gruntów
Gospodarstwa
Gmina ogółem
Wyszczególnienie
indywidualne
ha
%
ha
%
Powierzchnia ogólna
20650
100
16613
80,45
UŜytki rolne, w tym:
13748
66,58
13700
66,34
grunty orne
7907
38,29
7888
38,19
Sady
24
0,12
24
0,12
Łąki
3645
17,65
3639
17,62
Pastwiska
2170
10,51
2149
10,41
Lasy i grunty leśne
4606
22,31
2407
11,66
Grunty pozostałe
2297
11,12
506
2,45
Źródło: Narodowy Spis Powszechny i Spis Rolny. Gmina Wyszki; Białystok 2002 r.
36
Rysunek 5
Powierzchnia uŜytków
11,12%
38,29%
22,31%
grunty orne
sady
łąki
pastwiska
lasy i grunty leśne
grunty pozostałe
0,12%
10,51%
17,65%
Źródło: Opracowanie własne na podstawie „Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań
oraz Powszechnego Spisu Rolnego 2002 r.”; Białystok 2002 r.
Tabela 31 Powierzchnia zasiewów głównych w Gminie Wyszki
Ogółem
Wyszczególnienie
w ha
w%
Ogółem
6569
100
ZboŜa
5742
87,4
Strączkowe jadalne na ziarno
0
0,0
Ziemniaki
397
6,0
Przemysłowe
12
0,2
Pastewne
375
5,7
Pozostałe
43
0,7
w tym warzywa
33
0,5
Źródło: Narodowy Spis Powszechny i Spis Rolny. Gmina Wyszki; Białystok 2002 r.
Tabela 32 Powierzchnia zasiewów zbóŜ podstawowych w Gminie Wyszki
Ogółem
Wyszczególnienie
w ha
w%
Ogółem
3074
100
Pszenica
510
16,6
śyto
1166
37,9
Jęczmień
218
7,1
Owies
534
17,4
PszenŜyto
647
21,0
Źródło: Narodowy Spis Powszechny i Spis Rolny. Gmina Wyszki; Białystok 2002 r.
37
Rozwój rolnictwa ekologicznego
Gmina Wyszki posiada odpowiednie warunki do rozwoju rolniczej produkcji
ekologicznej ze względu na połoŜenie geograficzne i stan środowiska gminy. Gmina leŜy na
terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Dolina Górnej Narwi”. Na tym terenie występują
Ŝyzne gleby torfowe, murszowo – torfowe i murszowo – mineralne. Ponadto gmina
charakteryzuje się dobrym jakościowo powietrzem.
NaleŜy nadmienić, iŜ produkcja ekologiczna wymaga duŜej wiedzy w zakresie metod
produkcji oraz duŜych nakładów pracy, która jest niejednokrotnie wykonywana ręcznie.
Wymaga to aktywizacji społeczeństwa gminnego w zakresie rozwoju tego rodzaju
produkcji. Biorąc pod uwagę niski poziom wykształcenia mieszkańców gminy, naleŜałoby
stworzyć Gminne Centrum Przedsiębiorczości, które pomogłoby potencjalnym ekologicznym
rolnikom w stwarzaniu tego rodzaju gospodarstw.
Rolnicy chcący rozwijać produkcję uzyskaliby informacje dotyczące:
-
warunków pozyskiwania środków pomocowych, dotacji i preferencyjnych kredytów,
-
dostosowania produkcji do warunków rynkowych i wymogów Unii Europejskiej,
-
poszukiwania i kreowania nowych rynków zbytu produktów rolnych,
-
stworzenia i promocji „gminnego produktu lokalnego”,
-
promocji lokalnych produktów rolnych (uczestnictwo w targach artykułów spoŜywczych
i rolnych), organizacje lokalnych i ogólnopolskich imprez oraz uczestnictwo w nich,
-
efektywnych metod produkcji dostosowanych do wymogów rynku oraz szkolenie
producentów rolnych,
-
wszelkich formalności dotyczących rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw.
Doradztwo w zakresie produkcji ekologicznej powinno być zsynchronizowane
z doradztwem z zakresu rozwoju turystyki i agroturystyki na terenie gminy ze względu na
wyjątkowe walory krajobrazowe.
Obecnie na terenie gminy brak jest gospodarstw produkujących Ŝywność metodami
ekologicznymi. Jest to najprawdopodobniej związane z niską świadomością rolników w
zakresie moŜliwości rozwoju tego rodzaju działalności i obawa przed ewentualnym
niepowodzeniem przedsięwzięcia.
38
5. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
5.1. Infrastruktura drogowa
Charakterystyka ogólna układu drogowego gminy Wyszki
Sieć drogowa w gminie Wyszki jest stosunkowo dobrze rozwinięta. Analiza układu
dróg publicznych wykazuje, Ŝe w wystarczającym stopniu pokrywają one potrzeby
mieszkańców w tym zakresie.
5.2. Zaopatrzenie w energię cieplną
Mieszkańcy gminy w znacznej większości w zabudowie mieszkalnej korzystają
z indywidualnych źródeł ciepła opalanych głównie paliwem stałym.
Budynki uŜyteczności publicznej zaopatrywane są w ciepło z większych kotłowni
opalanych gazem, olejem opałowym lub paliwem stałym.
Tabela 33 Budynki uŜyteczności publicznej zaopatrywane w ciepło z większych kotłowni
Wyszczególnienie
Moc kotła
Rodzaj paliwa
Blok mieszkalny 18 rodzinny, blok 6
rodzinny, Urząd Gminy
Zespół Szkół w Wyszkach
Szkoła Podstawowa w Strabli
Szkoła Podstawowa w Falkach
Szkoła Podstawowa w Topczewie
Szkoła Podstawowa w Mulawiczach
Ośrodek Zdrowia w Wyszkach
Ośrodek Zdrowia w Strabli
Ośrodek Zdrowia w Topczewie
297 kW
Gaz ziemny
244+ 225 kW
116 kW
95 kW
160 kW
90 kW
38 kW
40 kW
30 kW
Gaz ziemny
Gaz propan
Olej opałowy
Olej opałowy
Węgiel kamienny
Olej opałowy
Węgiel kamienny
Olej opałowy
Źródło: Dane Urzędu Gminy w Wyszkach
Tabela 34 Większe źródła energii cieplnej
Lp.
Obiekt
Rodzaj paliwa
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Pawilon GS „SCH” w Wyszkach
Piekarnia w Wyszkach
Bank Spółdzielczy w Wyszkach
ZOZ Bielsk Podlaski kotłownia w Wyszkach
ZOZ Bielsk Podlaski kotłownia w Topczewie
ZOZ Bielsk Podlaski kotłownia w Strabli
SKR w Wyszkach – własność prywatna
PGR Bielsk Podlaski Zakład Rolny w Kamiennym
8.
Dworze
9. Szkoła Podstawowa w Topczewie
10. Szkoła Podstawowa w Mulawiczach
11. Szkoła Podstawowa w Falkach
39
węgiel kamienny
olej opałowy lekki
węgiel kamienny
olej opałowy lekki
Olej opałowy lekki
węgiel kamienny
Nieczynna
węgiel kamienny
olej opałowy lekki
węgiel kamienny
olej opałowy lekki
Lp.
Obiekt
Rodzaj paliwa
12. Szkoła Podstawowa w Strabli
Szkoła Podstawowa w Wyszkach + budynek mieszkalny
13.
8 rodzinny
Kotłownia budynku mieszkalnego przy ul. Nowej +
14.
urząd gminy w Wyszkach
15. Budynek usługowo – mieszkalny przy ul. Łąkowej
gaz propan
gaz ziemny
wysokometanowy
gaz ziemny
wysokometanowy
Drewno, węgiel kamienny
Źródło: „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Wyszki”
5.3. Gospodarka wodno – ściekowa
Ujęcia, wodociągi i stacje uzdatniania wody
Obecnie całkowita długość sieci wodociągowej w Gminie Wyszki wynosi 119.000 m.
Sieć wodociągowa ma moŜliwość zapatrzenia w bieŜącą wodę 5.264 mieszkańców, co daje
w sumie 98,5% mieszkańców, przyłączonych do 1076 przyłączy wodociągowych.
Charakterystyka ujęć stacji wodociągowych wodociągów komunalnych:
I. Wodociąg „Wyszki”
Ujęcie wody podziemnej z utworów czwartorzędowych składa się z trzech studni
wierconych:
SW – 1 o głębokości 111,5 m i zatwierdzonych zasobach Qe = 57 m3/h przy depresji
s=35,8 m
SW – 2 o głębokości 111,0 m i Qe = 64 m3/h przy s = 32,5 m.
SW – 3 o głębokości 88,0 m i Qe = 69 m3/h przy s = 17,0 m.
Studnie SW – 1, Sw – 2 znajdują się na wygrodzonej działce stacji wodociągowej, a
SW – 3 poza jej terenem w odległości ok. 430 m.
Woda surowa ze studni zawiera ponadnormatywne ilości związków Ŝelaza (0,8 –
1,3 mgFe/dm3).
Urządzeniami do poboru i uzdatniania wody są:
-
2 pompy G.C.O. 06 o mocy 11 kW kaŜda (SW – 1 i SW – 2)
-
pompa G.C.O. 05 o mocy 9 kW (SW – 3)
-
2 hydrofory o V = 4,5 m3 kaŜdy
-
4 odŜelaziacze o średnicy 1200 mm kaŜdy
-
4 aeratory o średnicy 500 mm kaŜdy
-
spręŜarka typu WAN – LE
-
chlorotor C – 52
-
3 wodomierze 80 mm
-
1 wodomierz spręŜarkowy 100/40.
40
Stacja wodociągowa pracuje w układzie jednostopniowego pompowania.
Do wodociągu podłączonych jest 784 mieszkańców gminy wsi Wyszki, Pulsze,
Sasiny, Warpechy Stare, kol. Mieszuki. Wydajność potencjalna istniejących urządzeń do
ujmowania i uzdatniania wody wynosi 1920 m3/d, natomiast wydajność rzeczywista wynosi
252 m3/d.
Obiekt spełnia warunki pozwolenia wodnoprawnego na szczególne korzystanie z wód
polegające na poborze wody podziemnej dla potrzeb wodociągu Wyszki i odprowadzaniu
wód popłucznych.
II. Wodociąg Budlewo
Ujęcie wody podziemnej z utworów czwartorzędowych składa się z dwóch studni
głębinowych SW – 1 o głębokości 67 m i SW –2 o głębokości 70 m i zatwierdzonych
zasobach ujęcia w kat. „B” - Q = 75 m3/h przy depresji s = 7,4 – 9,2 m
Studnia SW – 1, znajduje się na wygrodzonej działce wodociągowej, a SW – 2 poza
jej terenem w odległości 120 m.
Woda pobierana ze studni wierconych zawiera ponadnormatywne ilości związków
Ŝelaza i manganu.
1)
Pobór wody odbywać się będzie przez 24 godz./dobę do celów socjalnych oraz produkcji
rolnej dla 46 wsi z terenu gminy .
2)
Ilość pobieranej wody nie będzie przekraczała Qhmax. = 70 m3/h
Qdsr = 1000 m3/d
Qdmax = 1200 m3/d
3)
Urządzeniami do poboru i uzdatniania wody są:
-
2 pompy typu D 80 V/B – SGMf – 18 d
-
hydrofiltr Nr 142970 BPWN w Zielonej Górze / zbiornik hydroforowy o pojemności 40
m3, filtr o pojemności 4,60 m2
-
3 mieszacze wodno – powietrzne Ø 500 mm
-
chlorator C – 52
-
2 spręŜarki typu WAN – ES ( w tym jedna rezerwowa)
-
wodomierz śrubowy Ø 80 mm
-
wodomierz spręŜynowy MZ/JŚ – 200/40 mm.
4)
Strefa ochrony bezpośredniej w promieniu 10 m wokół kaŜdej studni.
Do wodociągu Budlewo podłączonych jest 3880 mieszkańców gminy. Wydajność
potencjalna do ujmowania i uzdatniania wody wynosi 2208 m3/d, natomiast wydajność
41
rzeczywista urządzeń do ujmowania i uzdatniania wody wynosi 1021 m3/d.
III. Wodociąg Strabla
Ujęcie wody podziemnej z utworów czwartorzędowych składa się ze studni wierconej
o głębokości 70,0 m i depresji s = 7,0 m.
Woda ze studni charakteryzuje się ponadnormatywną zawartością Ŝelaza 1,5 mg
Fe/m3.
Studnia znajduje się na terenie Szkoły Podstawowej w Strabli, a stacje wodociągowe
w budynku szkoły.
Urządzeniami do poboru wody są:
-
pompa głębinowa GBA.1.08
-
aspirator DN 40
-
hydrofor o V = 1250 l
-
3 filtry ODś – 500 ze specjalnymi złoŜami katalitycznymi, warstwowymi i kwarcowo –
brausztynowymi
-
chlorator C – 52
-
spręŜarka WAN BK 230
-
2 wodomierze JS10 Dn 40
Stacja wodociągowa pracuje w układzie jednostopniowego pompowania.
Do wodociągu Strabla podłączonych jest 600 mieszkańców gminy.
Potencjalna wydajność urządzeń do ujmowania i uzdatniania wody to 408 m3/d,
rzeczywista wydajność urządzeń do ujmowania i uzdatniania wody to 86 m3/d.
Zakładowe ujęcia wody podziemnej
Na terenie gminy Wyszki ujęcia wody oparte o studnie wiercone znajdują się na
terenie miejscowości – Kamienny Dwór – 1 studnia o głębokości 45 m i wydajności 23,8
m3/d naleŜącą do byłego Zakładu Rolnego, przejęta przez Urząd Gminy w Wyszkach. Studnia
obecnie jest nieczynna.
Tabela 35 Zestawienie ilościowe pobieranej wody z wodociągów zbiorowych w Gminie
Wyszki
Ilość pobranej wody z wodociągów zbiorowych na terenie gminy Wyszki
Ilość wg metody uzdatniania
Ilość pobranej wody
Lata
nieuzdatnionej
a
b
c
d
e
2002
201625
188008 13617
42
2003
205367
197956
7411
Źródło: Opracowanie na podstawie informacji Urzędu Marszałkowskiego w Białymstoku
Metody uzdatniania wody podziemnej:
b – stosowanie odŜelazienia i utlenianie
c – stosowanie odmanganiowania
Cena 1 m3 wody dla mieszkańców to 1,35 zł. ZuŜycie wody na 1 mieszkańca to w
2002 r. – 37,82 m3/r, w 2003 r. – 38,86 m3/r.
W ostatnich latach na terenie gminy miały miejsce następujące inwestycje związane
z gospodarką wodną.
Rozbudowa wodociągu „Budlewo” w latach 2001 – 2002. Do wodociągu podłączone
były następujące wsie: Warpechy Nowe, Mieszuki, Stacewicze, Bujnowo. Całość inwestycji
kosztowała 310.000 zł w tym 151.000 zł poniesiono do końca 2000 r, 48.800 zł z budŜetu
własnego gminy, resztę czyli 51.200 naleŜy zakwalifikować jako inne, czyli pieniądze z
funduszy celowych wpłaty ludności, środki z budŜetu państwa, dotacje bezzwrotne z
funduszów celowych państwowych fundacji, kredyty – poŜyczki, inne środki).
Gospodarka ściekowa
Całkowita długość sieci kanalizacyjnej na terenie gminy Wyszki wynosi 4286 m. Do
sieci podłączonych jest 172 osoby, co daje w sumie 3,25% skanalizowanie gminy.
Przepompownia znajduje się w Kamiennym Dworze, a następnie ścieki podawane są
do oczyszczalni w Łapach poprzez sieć kanalizacyjną gminy Poświętne i Łapy.
Maksymalna przepustowość przepompowni to 511,2 m3/d, z czego wykorzystane jest
35,2% max. Przepustowości, czyli 180 m3/d. Jednostką organizacyjną zajmująca się
eksploatacją systemów wodociągowych jest Zakład Usług Komunalnych.
W Gminie Wyszki znajduje się równieŜ oczyszczalnia ścieków przy Zespole Szkół
w Wyszkach. Do sieci kanalizacyjnej odprowadzane są ścieki bytowo – gospodarcze z
urządzeń takich jak: toalety, natryski, umywalki oraz ze stołówki i podłączonego budynku
mieszkalnego. Ścieki sanitarne odprowadzane są grawitacyjnie do studzienki z układem
pompowym. Następnie do szczelnej studzienki rewizyjnej i dalej płyną grawitacyjnie do
biologicznej oczyszczalni ścieków typu MINIFLO – 20 i osadnika gnilnego typu PURFLO.
Po wyjściu z oczyszczalni kanalizacja dopływa do rzeki Pulszanki.
Dnia 15.10.2003 r. przedsiębiorstwo „TELKA” przeprowadzało badanie ścieków
43
surowych. Zestawienie wyników badań przedstawia poniŜsza tabela.
Tabela 36 Zestawienie wyników badań ścieków surowych
Wskaźnik
Wartość najwyŜsza
Jednostka
Ścieki oczyszczane
zanieczyszczeń
według rozporządzenia
Odczyn
pH
7,49
6,5-9,0
BZT5
mg O2/l
11,0
40,0
62,6
150,0
ChZT
mg O2/l
18,4
50,0
Zawiesina ogólna
mg/l
Azot ogólny
53,1
mg N/l
Azot amonowy
mg N-NH4/l
34,1
16,62
Azot azotanowy
mg N-NO3/l
2,08
Fosfor ogólny
mg P/l
fosforany
6,36
mg PO4/l
Źródło: Operat wodnoprawny na odprowadzenie ścieków socjalno – bytowych z terenu Zespołu Szkół
Podstawowych i Gimnazjum w Wyszkach
Oczyszczalnie ścieków przy Zespole Szkół w Wyszkach odbywa się za pomocą
procesów biologicznych w oparciu o bakterie beztlenowe – oczyszczalnie wstępne oraz
oczyszczalnie właściwe w oparciu o bakterie tlenowe.
Ogólnie stan gospodarki ściekowej na terenie gminy naleŜy ocenić jako
niezadowalający.
Znaczna większość gospodarstw domowych nie posiada uregulowanej gospodarki
ściekowej. Na posesjach wybudowane są bezodpływowe zbiorniki, które są okresowo
wywoŜone, indywidualnie przez właścicieli gospodarstw.
NaleŜy nadmienić, Ŝe szamba mogą być często nieszczelne i wywoŜone w
przypadkowe miejsca. MoŜe to powodować znaczne zanieczyszczenia środowiska w postaci
skaŜenia gleby, wód podziemnych i przykrych odczuć zapachowych.
Ścieki komunalno – bytowe budynków komunalnych wywoŜone są na składowisko
odpadów w Szpakach. Jednostką obsługująca w zakresie wywozu jest Zakład Usług
Komunalnych w Wyszkach.
Na terenie gminy znajdują się teŜ obiekty małej retencji – zbiornik wiejski we wsi
Filipy – 0,30 ha. Na obszarze gminy Wyszki rozmieszczonych jest równieŜ około 200 sztuk
zbiorników przeciwpoŜarowych – stawów, sadzawek.
44
5.4. Gospodarka odpadami
Tabela 37 Ilość i struktura nagromadzonych odpadów w latach 2002 – 2003 na terenie
Gminy Wyszki
Lata
Rodzaje odpadów
1) Odpady organiczne
2) metale
3) papier + tektura
4) tworzywa sztuczne
5) materiały tekstylne
6) szkło
7) pozostałe odpady
nieorganiczne + frakcje
1)Odpady organiczne
2) metale
3) papier + tektura
4) tworzywa sztuczne
5) materiały tekstylne
6) szkło
7) pozostałe odpady
nieorganiczne + frakcje
Rodzaj jednostki
deponującej
odpady
2002
Jednostka
pomiaru
2003
Jednostka
pomiaru
19,404
8,33
3,43
0,98
1,47
9,8
54,586
Mg/rok
Mg/rok
Mg/rok
Mg/rok
Mg/rok
Mg/rok
Mg/rok
22,77
10,12
4,025
1,15
1,725
11,5
64,055
Mg/rok
Mg/rok
Mg/rok
Mg/rok
Mg/rok
Mg/rok
Mg/rok
Zakład usług
komunalnych
w Wyszkach
24,89
10,65
4,40
1,257
1,886
12,57
70,15
Mg/rok
Mg/rok
Mg/rok
Mg/rok
Mg/rok
Mg/rok
Mg/rok
31,60
13,56
5,57
1,60
2,40
15,96
88,91
Mg/rok
Mg/rok
Mg/rok
Mg/rok
Mg/rok
Mg/rok
Mg/rok
MPO Białystok
Źródło: Opracowanie własne na podstawie wskaźników Instytutu Gospodarki Przestrzennej
i Komunikacyjnej w Warszawie i Politechnice w Warszawie i danych uzyskanych w Urzędzie
Gminy w Wyszkach i Miejskim Przedsiębiorstwie Oczyszczania w Białymstoku.
1)
Tartacznictwo, Zdrodowski Adam, Topczewo 43, zŜyny pochodzące z tartaku są
wykorzystywane jako biomasa do opalania gospodarstwa domowego właściciela
tartaku. Trociny natomiast są oddawane „na bieŜąco”, ludziom z sąsiedzkich
gospodarstw domowych, którzy wykorzystują je jako biomasę.
2)
Zakład Drzewny. Irena Trzeszczkowska, Nowe Bagińskie. Zakład produkuje palety
drewniane oraz zajmuje się obróbką drzewa. ZŜyny drzewne oraz trociny odkupuje od
właścicielki firma PFLEIDERER z Grajewa, na telefoniczne zgłoszenie właścicielki
tartaku.
Zbiórka i transport odpadów
Na obszarze gminy Wyszki zbiórka odpadów przeprowadzana jest w pojemniki SM
110, KP – 7, MGB 120, PA 1100. Zbierane są odpady zmieszane i wywoŜone przez
Przedsiębiorstwo Usługowo – Handlowe sp. z o. o. 15 – 950 Białystok, ul. 27 Lipca 62. Firma
ta na dzień 31.12.2003 miała podpisane 667 umów na wywóz odpadów, obecnie podpisanych
jest 825 indywidualnych umów na wywóz odpadów.
45
Dodatkowo usługi w zakresie wywozu odpadów stałych prowadzi Zakład Usług
Komunalnych w Wyszkach, który prowadzi działalność statutową w zakresie obsługi
budynków komunalnych, obiektów uŜyteczności publicznej, szkół. Do tego celu
wykorzystuje 7 kontenerów KP – 7.
Składowanie odpadów
W gminie Wyszki składowisko odpadów komunalnych znajduje się w miejscowości
Szpaki. Całkowita powierzchnia składowiska to 0,72 ha, powierzchnia składowa to 0,49 ha.
Składowisko posiada uszczelnienie mineralne z gliny. W roku 2002 złoŜono 98 Mg
odpadów zmieszanych, natomiast w 2003 r. 115 Mg odpadów zmieszanych. Odpady te w obu
latach zwiezione były przez Zakład Usług Komunalnych w Wyszkach, oraz Przedsiębiorstwo
MPO z Białegostoku, które obsługując klientów indywidualnych zwozi odpady na
składowisko w Szpakach. Jak wynika z informacji uzyskanej w przedsiębiorstwie w latach
2002 – 2003 wywieziono następujące ilości odpadów:
− 2002 – odpady zmieszane – 739,47 m3
− 2003 – odpady zmieszane – 938,94 m3.
Składowisko odpadów w Szpakach posiada uregulowany status prawny. Dla tego
obiektu wykonany został przegląd ekologiczny oraz instrukcja eksploatacji składowiska.
Składowisko ma duŜe braki w wyposaŜeniu, nie posiada wagi, brodzika dezynfekującego,
piezometrów, geomembrany, odgazowania.
Jest jedynie ogrodzone metalową siatką na linkach i słupkach z małymi ubytkami
siatki i brakiem bramy wjazdowej. Brak jest równieŜ oznakowania tabliczką informacyjną.
Brakuje teŜ stałej obsługi i stałego nadzoru.
Składowisko nie posiada zbiornika na nieczystości płynne.
Nie prowadzi się teŜ segregacji odpadów.
46
6. FINANSE GMINY
Strukturę budŜetu w cenach bieŜących w latach 2000-2004 przedstawia tabela nr 38.
Tabela 38. Dochody i wydatki budŜetu gminy w ostatnich 3 latach
Przewidyw.
wykon.2004
Ogółem dochody
7.769.720
7.517.103
8.959.412
W Subwencje ogółem
3.840.900
3.923.976
4.946.992
tym: Dotacje z budŜetu państwa
1.075.768
1.389.297
788.188
Środki na dofinansowanie zadań
7.529
733.044
Dochody własne
2.825.523
2.203.830
2.491.188
Ogółem wydatki
7.857.121
8.329.332
9.759.232
Wydatki inwestycyjne
1.345.000
2.308.044
2.349.607
Wydatki na obsługę długu publicznego
1.465.000
128.201
194.833
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy w Wyszkach
BUDśET GMINY
2002
2003
Plan 2005
7.829.108
4.466.771
757.824
216.513
2.388.000
7.450.978
438.684
216.792
Dochody i wydatki budŜetowe
W analizowanym okresie najwyŜsze dochody własne gmina miała w 2002 roku, co
było wynikiem występowania w tym roku środków na dofinansowanie zadań. Natomiast
najniŜsze dochody były w 2003 roku. Jednak róŜnice pomiędzy dochodami w poszczególnych
latach nie były znaczące.
Rysunek 6 Wydatki ogółem Gminy Wyszki w stosunku do wydatków inwestycyjnych
w latach 2002-2004
9000000
8000000
7000000
6000000
5000000
4000000
WYDATKI
3000000
Wydatki inwestycyjne
ogółem
2000000
1000000
0
2002
2003
2004
(plan)
2005
(plan)
lata
Źródło: Opracowanie własne wg danych Urzędu Gminy Wyszki
47
Wahania dotyczą szczególnie poziomu wydatków inwestycyjnych. Tabela nr 39
przedstawia stosunek wydatków inwestycyjnych do dochodów i wydatków ogółem.
Tabela 39. Udział wydatków inwestycyjnych w dochodach i wydatkach ogółem budŜetu
Gminy Wyszki w latach 2002-2004
LATA
2002
Stosunek wydatków inwestycyjnych do dochodów ogółem
Udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem
17,3
17,1
2004
Prz.wyk
30,7
26,2
27,7
24,1
2003
2005
(plan)
5,6
5,9
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy w Wyszkach
Wysoki poziom inwestycji spowodował, Ŝe zadłuŜenie stanowi obecnie dość duŜe
zagroŜenie dla płynności finansowej gminy i realizowania przez nią niezbędnych zadań.
Tabela nr 40 przedstawia wskaźniki zadłuŜenia dla gminy w ostatnich latach.
Tabela 40. Wskaźniki stanu zadłuŜenia Gminy Wyszki w latach 2002-2004
LATA
2002
2003
2004 (prz.wyk)
2005(plan)
Dochody
7.769.720
7.517.103
8.959.412
7.829.108
ZadłuŜenie
1.465.000
2.166.145
2.906.370
2.458.470
Wskaźnik zadłuŜenia
18,8
28,8
32,4
31,4
Źródło: Opracowanie własne wg danych Urzędu Gminy w Wyszkach
Wskaźnik zadłuŜenie kształtuje się w chwili obecnej poniŜej dopuszczalnego
poziomu, który wynosi 60% dochodów budŜetowych gminy w danym roku.
48
IV. ANALIZA SWOT
Analiza aktualnego stanu gminy oraz uwarunkowań rozwojowych dały podstawę do
opracowania analizy SWOT.
Analiza uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych (analiza SWOT; skrót od
angielskich słów: strengths, weaknesses, opportunities, threats) jest podstawowym źródłem
informacji o atutach i słabościach.
Daje moŜliwość identyfikacji pozytywnych i negatywnych zjawisk występujących
zarówno w samej gminie – uwarunkowania wewnętrzne (mocne strony gminy oraz jej
słabości), jak i w otoczeniu zewnętrznym (szanse oraz zagroŜenia).
Atuty i moŜliwości gminy powinny stanowić uwarunkowania, na których naleŜy
oprzeć przyszły rozwój gminy, wspomagając ich oddziaływanie i stwarzając warunki dla ich
większego wpływu na przyszłość gminy.
Słabości i zagroŜenia, stanowiące utrudnienia lub ograniczenia w planowym rozwoju
gminy, powinny być minimalizowane lub eliminowane w aspekcie moŜliwości uzyskania
określonych celów i zrealizowania planowanych zamierzeń.
Analiza SWOT Gminy Wyszki przedstawia się w następujący sposób:
Mocne strony
1) Dogodne połoŜenie w obrębie „Doliny Górnej Narwi”,
2) Mało zdegradowane środowisko naturalne,
3) Dogodne warunki do rozwoju produkcji ekologicznej,
4) Brak zagroŜeń dla stanu środowiska,
5) Dobrze rozwinięta baza oświatowa,
6) Niskie ceny gruntów,
7) DuŜe zasoby taniej siły roboczej,
8) Dobrze rozwinięta sieć drogowa,
9) Dobrze rozwinięta sieć wodociągowa.
Słabe strony
1) Mała świadomość ekologiczna mieszkańców gminy,
2) Niski poziom wykształcenia mieszkańców,
3) Niska aktywność ekonomiczna ludności gminy,
4) Brak moŜliwości przekwalifikowania zawodowego ludności rolniczej,
5) Ogólny zły stan dróg na terenie gminy,
49
6) Ujemny przyrost naturalny,
7) Starzenie się ludności wiejskiej,
8) Wysokie bezrobocie rzeczywiste i ukryte,
9) Słabo rozwinięta baza kulturalna i sportowa,
10) NajniŜsza w powiecie bielskim jakość rolniczej przestrzeni produkcyjnej (57,4),
11) Słaba jakość gleb 27,9% to gleby V klasy bonitacyjnej,
12) Brak właściwie funkcjonującej gospodarki odpadami.
Szanse
1) Dogodne połoŜenie geograficzne (bliskość chłonnego rynku wschodniego),
2) Wzrost popytu na produkty ekologiczne,
3) Ogólna tendencja wzrostu gospodarczego,
4) Polityka państwa promująca rozwój rolnictwa,
5) MoŜliwość uzyskiwania dotacji i poŜyczek z funduszy krajowych i zagranicznych na
inwestycje zmniejszające uciąŜliwość gospodarki dla środowiska oraz na rozwój
infrastruktury,
6) Wzrost uspołecznienia procesów podejmowania decyzji mających wpływ na stan
środowiska,
7) Doskonalenie krajowego systemu formalnej edukacji środowiskowej.
ZagroŜenia
1) Słabo rozwinięta infrastruktura techniczna regionu,
2) Niestabilne przepisy prawne dotyczące obszarów wiejskich,
50
V.
ZADANIA
POLEGAJĄCE
NA
POPRAWIE
SYTUACJI
NA
OBSZARZE GMINY WYSZKI
Wybierając najwaŜniejsze zadania do realizacji na trenie gminy Wyszki przede
wszystkim brano pod uwagę podstawowe priorytety strategii rozwoju województwa
podlaskiego sformułowane ogólnie jako: „dąŜenie do uzyskania odczuwalnej społecznie
poprawy jakości Ŝycia mieszkańców Podlasia, z której wynika potrzeba zapewnienia: pracy,
mieszkania, oświaty oraz bezpieczeństwa. Wzrost bezrobocia nakłada dodatkowy obowiązek
aktywnej walki z tym zjawiskiem”. Priorytet ten określony w skali województwa przekłada
się na priorytety dotyczące lokalnej społeczności w gminie Wyszki. Po przeanalizowaniu
najwaŜniejszych potrzeb mieszkańców wybrano następujące priorytety:
W celu poprawy sytuacji społeczno – gospodarczej w gminie Wyszki niezbędne jest
przeprowadzenie licznych zmian w wielu dziedzinach funkcjonowania gminy.
W Planie Rozwoju Lokalnego gminy Wyszki przyjęte zostały zadania mające na celu
poprawę sytuacji na terenie gminy ze szczególnym uwzględnieniem następujących zadań:
W odniesieniu do w/w STRATEGICZNYCH CELÓW rozwoju Gminy Wyszki,
CELE SZCZEGÓŁOWE zostały przedstawione w poniŜszych zestawieniach:
CEL STRATEGICZNY I:
GMINA WYSZKI OBSZAREM TRWAŁEGO I ZRÓWNOWAśONEGO ROZWOJU
INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ZAPEWNIAJĄCEJ GODZIWE WARUNKI śYCIA
MIESZKAŃCÓW I FUNKCJONOWANIA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH
Modernizacja drogi wojewódzkiej nr 681 i 659
Modernizacja dróg powiatowych przebiegających przez teren
1. Zapewnienie spójności układu drogowego i
gminy
dostępności komunikacyjnej gminy
Modernizacja dróg gminnych
Poprawa przejezdności dróg rolniczych
2. Zapewnienie racjonalnej i kontrolowanej
Wykonanie kanalizacji sanitarnej
gospodarki ściekowej, oraz poprawa stanu
środowiska naturalnego na obszarach
zabudowy kolonijnej, oraz w małych odległych Budowa przyzagrodowych oczyszczalni ścieków
miejscowościach
Modernizacja linii NN i średniego napięcia oraz istniejących
3. Dostosowanie infrastruktury zaopatrzenia w
stacji transformatorowych
energię do zmieniających się potrzeb
Rozbudowa
sieci gazowej, oraz nowych przyłączy odbiorcom
mieszkańców oraz poprawa jakości urządzeń
indywidualnym i instytucjonalnym w Wyszkach
4. Wymiana przestarzałego i awaryjnego
oświetlenia na nowe i energooszczędne
oświetlenie uliczne
Remont i modernizacja oświetlenia ulicznego
Modernizacja hydroforni w Wyszkach i Budlewie
5. Zapewnienie pełnego pokrycia potrzeb wody Rozbudowa sieci wodociągowej ( Strabla, Kowale-Łubice,
pitnej na terenie gminy
Łuczaje, kolonia Wyszki)
Budowa studni głębinowej przy hydroforni w Budlewie
Termomodernizacja budynków uŜyteczności publicznej
6.Zapewnienie racjonalnego wykorzystania
energii
szkolnych, ośrodków zdrowia, urzedu gminy
51
7. Poprawa stosunków wodnych na obszarach
wykorzystywanych rolniczo
Termomodernizacja budynków mieszkalnych będących w
zasobach komunalnych gminy
Modernizacja istniejących urządzeń melioracyjnych
Wykonanie melioracji w zlewniach rzek Bronka i Pulszanka
CEL STRATEGICZNY II:
GMINA WYSZKI OBSZAREM ROZWOJU NOWOCZESNEGO ROLNICTWA I POWSTAJĄCEJ
W JEGO OTOCZENIU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI WYKORZYSTUJĄCEJ JEGO ZASOBY ORAZ
ŚWIADCZĄCEJ USŁUGI NA JEGO RZECZ W CELU PODWYśSZENIA DOCHODÓW
MIESZKAŃCÓW I BUDśETU GMINY
1.
PodwyŜszenie
poziomu
kształcenia,
świadomości i przygotowania rolników
poprzez dostarczenie wiedzy, umiejętności i
informacji oraz usługi doradcze
2. Wsparcie samoorganizowania się rolników
dla ochrony i reprezentacji ich interesów
zawodowych
3.
Zagospodarowanie
istniejącej
infrastruktury pod kątem realizacji inwestycji
zewnętrznych z branŜy przetwórstwa rolnospoŜywczego
i
innych
podobnych
i
nieszkodliwych dla środowiska przedsięwzięć
4. Wykorzystanie gruntów o niskiej klasie
bonitacyjnej na potrzeby gospodarki leśnej
5. Wspieranie generowania dodatkowych
źródeł
dochodu
mieszkańców
poprzez
wykorzystanie atrakcji turystycznych Gminy,
jaką moŜe stać się „Dolina Górnej Narwi”
6. Zapewnienie mieszkańcom gminy dostępu
do usług o charakterze ponadpodstawowym,
wspieranie powstawania nowych podmiotów
gospodarczych oraz miejsc pracy
Utworzenie Ośrodka Informacji i Doradztwa Rolniczego
Tworzenie grup producenckich
Rozwój moŜliwości lokalizacyjnych Gminy
Zalesianie gleb klas V i VI oraz nieuŜytków i enklaw leśnych
Rozwój agroturystyki
Budowa pól biwakowych i campingów turystycznych
Rozwój sektora usług i drobnej przedsiębiorczości na terenie
gminy
CEL STRATEGICZNY III:
GMINA WYSZKI OBSZAREM ROSNĄCEJ DOSTĘPNOŚCI DO INFRASTRUKTURY EDUKACJI,
śYCIA KULTURALNEGO, SPORTU I WSZECHSTRONNEGO ROZWOJU MIESZKAŃCÓW
ORAZ PEŁNEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ
1. Zapewnienie młodzieŜy szkolnej i
mieszkańcom gminy dostępu do profesjonalnej
infrastruktury sportowej, oraz rozwój imprez
sportowych na terenie gminy a takŜe
zapewnienie odpowiedniej infrastruktury na
potrzeby prowadzenia zajęć sportowych w
szkołach na terenie gminy
2. Animacja i rozwój Ŝycia kulturalnego w
gminie
3. Dostosowanie gminnej siatki szkół do
zmieniających
się
uwarunkowań
demograficznych oraz moŜliwości finansowych
gminy
4. Roztoczenie opieki nad osobami starymi,
samotnymi, oraz potrzebującymi schronienia i
pomocy
5. Roztoczenie pełnej opieki zdrowotnej nad
mieszkańcami gminy
Budowa centrum sportowego w Wyszkach (sala gimnastyczna
i boisko sportowe
Modernizacja przyszkolnych boisk sportowych
Gminny ośrodek kultury w Wyszkach
Racjonalizacja gminnej siatki szkół
Organizacja Domu Opieki Społecznej
Modernizacja i reorganizacja ośrodków zdrowia
52
CEL STRATEGICZNY IV:
GMINA WYSZKI SPRAWNIE I NOWOCZEŚNIE ZARZĄDZANĄ JEDNOSTKĄ SAMORZĄDU
TERYTORIALNEGO
1.
Zapewnienie
właściwych
warunków
funkcjonowania Urzędu Gminy
2. Kreowanie rozwoju Gminy poprzez
uporządkowaną politykę inwestycyjną
3. Intensyfikacja i wzrost efektywności działań
promocyjnych Gminy
4. Przygotowanie gminy do działań w wypadku
klęsk Ŝywiołowych i innych niebezpieczeństw
dla mieszkańców i ich dobytku
5. Usprawnienie działania jednostek OSP
poprzez poprawę wyposaŜenia technicznego,
oraz wyposaŜenie jednostek w system
powiadamiania
Modernizacja budynku Urzędu Gminy
Wieloletni plan inwestycyjny
Polityka promocyjna gminy
Gminne Centrum Zarządzania Kryzysowego
Reorganizacja Ochotniczych StraŜy PoŜarnych w Gminie
53
VI. REALIZACJA ZADAŃ I PROJEKTÓW
CEL STRATEGICZNY I
GMINA WYSZKI OBSZAREM TRWAŁEGO I ZRÓWNOWAśONEGO ROZWOJU
INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ZAPEWNIAJĄCEJ GODZIWE WARUNKI śYCIA
MIESZKAŃCÓW I FUNKCJONOWANIA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH
CEL OPERACYJNY 1: Zapewnienie spójności układu drogowego i dostępności komunikacyjnej gminy
Odpowiedzialność: Urząd Gminy, Podlaski Zarząd Dróg
Zakładany koszt i
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
źródła finansowania Odpowiedzialność
realizacji
w tys. zł.
Modernizacja drogi wojewódzkiej
Urząd Gminy,
1.
2005 – 2008
Podlaski Zarząd Dróg
nr 681
Podlaski Zarząd Dróg
Modernizacja drogi wojewódz. nr
2.
2006 – 2007
Podlaski Zarząd Dróg
Urząd Gminy
659 Topczewo – Hodyszewo
3. RAZEM
CEL STRATEGICZNY I
GMINA WYSZKI OBSZAREM TRWAŁEGO I ZRÓWNOWAśONEGO ROZWOJU
INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ZAPEWNIAJĄCEJ GODZIWE WARUNKI śYCIA
MIESZKAŃCÓW I FUNKCJONOWANIA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH
CEL OPERACYJNY 1: Zapewnienie spójności układu drogowego i dostępności komunikacyjnej gminy
Odpowiedzialność: Urząd Gminy, Powiatowy Zarząd Dróg
Zakładany koszt i
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
źródła finansowania Odpowiedzialność
realizacji
w tys. zł.
Modernizacja drogi powiatowej
Starostwo Powiatowe
1.
2004 – 2005
Urząd Gminy
1581B ul. Kościelna w Wyszkach
120
Modernizacja drogi powiatowej
Starostwo Powiatowe
2. 1592B Wyszki – Mierzwin 2005 – 2006
Środki pomocowe UE
Urząd Gminy
Olędzkie
2080
Starostwo Powiatowe
Modernizacja drogi powiatowej
3.
2005
Środki pomocowe UE
Urząd Gminy
Filipy – 1581B
800
Modernizacja drogi powiatowej
Starostwo Powiatowe
4.
2005
Urząd Gminy
Wyszki ul.Szkolna (ciąg pieszy)
100
Starostwo Powiatowe
Modernizacja drogi powiatowej
Środki pomocowe UE
5.
2006 – 2009
Urząd Gminy
Falki – Filipy – Samułki- dr.1575B
Gmina Wyszki
2000
Starostwo Powiatowe
Modernizacja drogi powiatowej we
Środki pomocowe UE
6.
2007-2008
Urząd Gminy
wsi Malesze
Gmina Wyszki
650
Starostwo Powiatowe
Modernizacja drogi powiatowej
Środki pomocowe UE
7.
2008 – 2009
Urząd Gminy
Nr 1581B Wyszki – Filipy
Gmina Wyszki
2000
Starostwo Powiatowe
Modernizacja drogi powiatowej
Środki pomocowe UE
8. 1593 B Bagińskie – Bogusze2009 – 2011
Urząd Gminy
Gmina Wyszki
Górskie
1200
9 Modernizacja drogi powiatowej
po 2011
Starostwo Powiatowe
Urząd Gminy
54
1577B Osówka- Godzieby- Falki
10.
Modernizacja drogi powiatowej
1583B-Szczepany-Niewino Bor.Niew.Leśne – Niew. Popław.
po 2011
Modernizacja drogi powiatowej
Falki – Kowale- Warpechy St.11.
Mieszuki – Warpechy Now.
Stołowacz.- dr.1575B
po 2011
Modernizacja drogi powiatowej
12. 1569 B Zalesie – Wólka Zal.Olszewo
po 2011
Modernizacja drogi powiatowej
13. 1567B Wólka Pietkowska Łukawica
po 2011
Modernizacja drogi powiatowej
ulicy przez wieś Malesze
Po 2011
14.
15. RAZEM
Środki pomocowe UE
Gmina Wyszki
1000
Starostwo Powiatowe
Środki pomocowe UE
Gmina Wyszki
2700
Starostwo Powiatowe
Środki pomocowe UE
Gmina Wyszki
4500
Starostwo Powiatowe
Środki pomocowe UE
Gmina Wyszki
1200
Starostwo Powiatowe
Środki pomocowe UE
Gmina Wyszki
900
Starostwo Powiatowe
Środki pomocowe UE
Gmina Wyszki
580
19830
Urząd Gminy
Urząd Gminy
Urząd Gminy
Urząd Gminy
Urząd Gminy
CEL STRATEGICZNY I
GMINA WYSZKI OBSZAREM TRWAŁEGO I ZRÓWNOWAśONEGO ROZWOJU
INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ZAPEWNIAJĄCEJ GODZIWE WARUNKI śYCIA
MIESZKAŃCÓW I FUNKCJONOWANIA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH
CEL OPERACYJNY 1: Zapewnienie spójności układu drogowego i dostępności komunikacyjnej gminy
Odpowiedzialność: Urząd Gminy
Zakładany koszt i
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
źródła finansowania Odpowiedzialność
realizacji
w tys. zł.
Modernizacja drogi gminnej nr
Środki własne - 25%
1. 107522B Samułki – Łapcie –
2004-2006
Środki pomoc.- 75%
Urząd Gminy
Mulawicze
1.580
Modernizacja ciągu drogi gminnej nr
Środki własne - 25%
2. 107521B Strabla Łyse oraz ul.
2006 – 2007
Środki pomoc.- 75%
Urząd Gminy
Kolejowej w Strabli
900
Modernizacja drogi gminnej nr
Środki własne - 25%
3. 107533B Niewino Stare – Niewino
2007 – 2008
Środki pomoc.- 75%
Urząd Gminy
Kam. – Niewino Borowe
900
Środki własne - 25%
Modernizacja drogi gminnej nr
4.
2008 – 2009
Środki pomoc.- 75%
Urząd Gminy
107524B Samułki D. – Samułki M.
900
Modernizacja drogi gminnej nr
Środki własne - 25%
5. 107523B Mulawicze – Warpechy N.
2009 – 2010
Urząd Gminy
Środki pomoc.- 75%
do drogi powiatowej1580B
1450
Środki własne - 25%
Modernizacja drogi gminnej nr
6.
2010 – 2011
Środki pomoc.- 75%
Urząd Gminy
107543B Koćmiery - Wypychy
450
55
7.
Modernizacja drogi gminnej
Ulica w Zalesiu
2010 – 2011
8.
Modernizacja drogi gminnej nr 107542
Tworki – dr.pow. Niew.B. – Szczepany
2011 -2012
9.
Modernizacja drogi gminnej nr
107536B Kalinówka – dr.pow. 11579B
2011 – 2012
10. RAZEM
Środki własne - 25%
Środki pomoc.- 75%
450
Środki własne - 25%
Środki pomoc.- 75%
500
Środki własne - 25%
Środki pomoc.- 75%
400
7530
Urząd Gminy
Urząd Gminy
Urząd Gminy
CEL STRATEGICZNY I
GMINA WYSZKI OBSZAREM TRWAŁEGO I ZRÓWNOWAśONEGO ROZWOJU
INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ZAPEWNIAJĄCEJ GODZIWE WARUNKI śYCIA
MIESZKAŃCÓW I FUNKCJONOWANIA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH
CEL OPERACYJNY 1: Zapewnienie spójności układu drogowego i dostępności komunikacyjnej gminy
Odpowiedzialność: Urząd Gminy.
Zakładany koszt i
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
źródła finansowania
Odpowiedzialność
realizacji
w tys. zł.
Środki własne
Modernizacja drogi rolniczej
1.
2005-2006
Dotacja
Urząd Gminy
Bujnowo
150
Środki własne
Modernizacja drogi rolniczej
2.
2005
Urząd Gminy
Dotacja
Zalesie
170
Środki własne
Modernizacja drogi rolniczej
3.
2005
Dotacja
Urząd Gminy
Wodzki
100
Środki własne
Modernizacja drogi rolniczej
4.
2006
Urząd Gminy
Dotacja
Samułki DuŜe
50
Środki własne
Modernizacja drogi rolniczej
5.
2006
Dotacja
Urząd Gminy
Warpechy Stare
100
6. RAZEM
570
CEL STRATEGICZNY I
GMINA WYSZKI OBSZAREM TRWAŁEGO I ZRÓWNOWAśONEGO ROZWOJU
INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ZAPEWNIAJĄCEJ GODZIWE WARUNKI śYCIA
MIESZKAŃCÓW I FUNKCJONOWANIA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH
CEL OPERACYJNY 2: Zapewnienie racjonalnej i kontrolowanej gospodarki ściekowej, oraz poprawa stanu
środowiska naturalnego na obszarach zabudowy kolonijnej, oraz w małych odległych miejscowościach
Odpowiedzialność: Urząd Gminy
Zakładany koszt i
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
źródła finansowania
Odpowiedzialność
realizacji
w tys. zł.
Środki własne – 25%
Wykonanie kanalizacji sanitarnej
1.
2006 – 2008
Środki pomocowe –75%
Urząd Gminy
Wólka Pietkowska, Topczewo
2000
Środki własne-25%
Budowa przyzagrodowych
2.
2005 – 2010
Urząd Gminy
Środki pomocowe-75%
oczyszczalni ścieków
500
56
3.
Budowa kanalizacji sanitarnej w
Wyszkach
2006 – 2007
4.
Budowa kanalizacji sanitarnej w
Strabli
2007 – 2009
2.
RAZEM
Środki własne-25%
Środki pomocowe-75%
3000
Środki własne 25%
Środki pomocowe-75%
2500
8000
Urząd Gminy
Urząd Gminy
CEL STRATEGICZNY I
GMINA WYSZKI OBSZAREM TRWAŁEGO I ZRÓWNOWAśONEGO ROZWOJU
INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ZAPEWNIAJĄCEJ GODZIWE WARUNKI śYCIA
MIESZKAŃCÓW I FUNKCJONOWANIA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH
CEL OPERACYJNY 3: Dostosowanie infrastruktury zaopatrzenia w energię do zmieniających się potrzeb
mieszkańców oraz poprawa jakości urządzeń
Odpowiedzialność: Rejon Energetyczny , Zakład Gazowniczy, Urząd Gminy.
Zakładany koszt i
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
źródła finansowania
Odpowiedzialność
realizacji
w tys. zł.
1.
2.
Modernizacja linii NN i średniego
napięcia, oraz stacji
transformatorowych w Zalesiu
Rozbudowa sieci gazowniczej, oraz
budowa przyłączy odbiorcom
indywidualnym i instytucjonalnym w
Wyszkach
RAZEM
2006
Rejon Energetyczny
Rejon Energetyczny
2004- 2006
Zakład Gazowniczy
Odbiorcy indywidualni
650
Zakład Gazowniczy
CEL STRATEGICZNY I
GMINA WYSZKI OBSZAREM TRWAŁEGO I ZRÓWNOWAśONEGO ROZWOJU
INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ZAPEWNIAJĄCEJ GODZIWE WARUNKI śYCIA
MIESZKAŃCÓW I FUNKCJONOWANIA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH
CEL OPERACYJNY 4: Wymiana przestarzałego i awaryjnego oświetlenia na nowe i energooszczędne
oświetlenie uliczne
Odpowiedzialność: Rejon Energetyczny, Urząd Gminy.
Wymiana sterowników oświetlenia
Środki własne
1.
2005
Urząd Gminy
ulicznego
15
Remont i modernizacja oświetlenia
Środki własne
2.
2006
Urząd Gminy
ulicznego – Zalesie
33
Remont i modernizacja oświetlenia
Środki własne
3.
2006 - 2007
Urząd Gminy
ulicznego na energooszczędne.
Środki pomocowe
RAZEM
CEL STRATEGICZNY I
GMINA WYSZKI OBSZAREM TRWAŁEGO I ZRÓWNOWAśONEG
ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ZAPEWNIAJĄCEJ GODZIWE WARUNKI
śYCIA MIESZKAŃCÓW I FUNKCJONOWANIA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH
CEL OPERACYJNY 5: Zapewnienie pełnego pokrycia potrzeb wody pitnej na terenie gminy
Odpowiedzialność: Urząd Gminy.
Zakładany koszt i
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
źródła finansowania
Odpowiedzialność
realizacji
w tys. zł.
57
1.
Rozbudowa sieci
wodociągowej(Strabla,KowaleŁubice, Łuczaje, kol. Wyszki)
2.
.Modernizacja hydroforni w
Budlewie i w Wyszkach
3.
.Budowa studni głębinowej w
Budlewie
4.
RAZEM
2005 – 2007
2006-2007
2007
Środki własne – 25%
Środki pomocowe -75%
570
Środki własne-25%
Środki pomocowe-75%
200
Środki własne-25%
Środki pomocowe-75%
100
870
Urząd Gminy
Urząd Gminy
Urząd Gminy
CEL STRATEGICZNY I
GMINA WYSZKI OBSZAREM TRWAŁEGO I ZRÓWNOWAśONEGO ROZWOJU
INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ZAPEWNIAJĄCEJ GODZIWE WARUNKI śYCIA
MIESZKAŃCÓW I FUNKCJONOWANIA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH
CEL OPERACYJNY 6: Zapewnienie racjonalnego wykorzystania energii
Odpowiedzialność: Urząd Gminy.
Zakładany koszt i
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
źródła finansowania
Odpowiedzialność
realizacji
w tys. zł.
Termomodernizacja budynków
Gmina Wyszki
1. uŜyteczności publicznej: szkół,
2005 – 2008
Środki pomocowe
Urząd Gminy
ośrodków zdrowia, urzędu gminy
700
Termomodernizacja budynków
Gmina Wyszki
mieszkalnych będących w
2.
2005 - 2010
Urząd Gminy
Środki pomocowe
zasobach komunalnych urzędu
200
gminy
3. RAZEM
900
CEL STRATEGICZNY II
GMINA WYSZKI OBSZAREM ROZWOJU NOWOCZESNEGO ROLNICTWA I POWSTAJĄCEJ
W JEGO OTOCZENIU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI WYKORZYSTUJĄCEJ JEGO ZASOBY ORAZ
ŚWIADCZĄCEJ USŁUGI NA JEGO RZECZ W CELU PODWYśSZENIA DOCHODÓW
MIESZKAŃCÓW I BUDśETU GMINY
CEL OPERACYJNY 1: PodwyŜszenie poziomu kształcenia, świadomości i przygotowania rolników poprzez
dostarczenie wiedzy, umiejętności i informacji oraz usługi doradcze
Odpowiedzialność: Urząd Gminy
Zakładany koszt i
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
źródła finansowania
Odpowiedzialność
realizacji
w tys. zł.
Środki własne
Utworzenie Ośrodka Informacji i
1.
2006
Środki pomocowe
Urząd Gminy
Doradztwa Rolniczego
50
2. RAZEM
50
58
CEL STRATEGICZNY II
GMINA WYSZKI OBSZAREM ROZWOJU NOWOCZESNEGO ROLNICTWA I POWSTAJĄCEJ
W JEGO OTOCZENIU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI WYKORZYSTUJĄCEJ JEGO ZASOBY ORAZ
ŚWIADCZĄCEJ USŁUGI NA JEGO RZECZ W CELU PODWYśSZENIA DOCHODÓW
MIESZKAŃCÓW I BUDśETU GMINY
CEL OPERACYJNY 2: Wsparcie samoorganizowania się rolników dla ochrony i reprezentacji ich interesów
zawodowych
Odpowiedzialność: Urząd Gminy
Zakładany koszt i
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
źródła finansowania
Odpowiedzialność
realizacji
w tys. zł.
Środki pomocowe
1. Tworzenie grup producenckich
2006 -2013
Urząd Gminy
Rolnicy
300
2. RAZEM
300
CEL STRATEGICZNY II
GMINA WYSZKI OBSZAREM ROZWOJU NOWOCZESNEGO ROLNICTWA I POWSTAJĄCEJ
W JEGO OTOCZENIU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI WYKORZYSTUJĄCEJ JEGO ZASOBY ORAZ
ŚWIADCZĄCEJ USŁUGI NA JEGO RZECZ W CELU PODWYśSZENIA DOCHODÓW
MIESZKAŃCÓW I BUDśETU GMINY
CEL OPERACYJNY 3: Zagospodarowanie istniejącej infrastruktury pod kątem realizacji inwestycji
zewnętrznych z branŜy przetwórstwa rolno-spoŜywczego i innych podobnych i nieszkodliwych dla
środowiska przedsięwzięć
Odpowiedzialność: Urząd Gminy
Zakładany koszt i
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
Odpowiedzialność
źródła finansowania
realizacji
w tys. zł.
Rozwój moŜliwości
Środki własne
1.
2004 -2013
Urząd Gminy
lokalizacyjnych Gminy
100
2. RAZEM
100
CEL STRATEGICZNY II
GMINA WYSZKI OBSZAREM ROZWOJU NOWOCZESNEGO ROLNICTWA I POWSTAJĄCEJ
W JEGO OTOCZENIU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI WYKORZYSTUJĄCEJ JEGO ZASOBY ORAZ
ŚWIADCZĄCEJ USŁUGI NA JEGO RZECZ W CELU PODWYśSZENIA DOCHODÓW
MIESZKAŃCÓW I BUDśETU GMINY
CEL OPERACYJNY 4: Wykorzystanie gruntów o niskiej klasie bonitacyjnej na potrzeby gospodarki leśnej
Odpowiedzialność: Urząd Gminy
Zakładany koszt i
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
Odpowiedzialność
źródła finansowania
realizacji
w tys. zł.
Środki ARiMR
Urząd Gminy
Zalesianie gleb klas V i VI , oraz
1.
2004 -2013
Rolnicy
Właściciel gruntu
nieuŜytków i enklaw leśnych
2000
Nadleśnictwo
2. RAZEM
2000
59
CEL STRATEGICZNY II
GMINA WYSZKI OBSZAREM ROZWOJU NOWOCZESNEGO ROLNICTWA I POWSTAJĄCEJ
W JEGO OTOCZENIU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI WYKORZYSTUJĄCEJ JEGO ZASOBY ORAZ
ŚWIADCZĄCEJ USŁUGI NA JEGO RZECZ W CELU PODWYśSZENIA DOCHODÓW
MIESZKAŃCÓW I BUDśETU GMINY
CEL OPERACYJNY 5: Wspieranie generowania dodatkowych źródeł dochodu mieszkańców poprzez
wykorzystanie atrakcji turystycznych Gminy, jaką moŜe stać się „Dolina Górnej Narwi”
Odpowiedzialność: Urząd Gminy
Zakładany koszt i
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
źródła finansowania
Odpowiedzialność
realizacji
w tys. zł.
Rolnicy
Właściciel
1. Rozwój agroturystyki
2005 -2013
Środki pomocowe
Gospodarstwa
50
Urząd Gminy
Właściciel terenu
Właściciel terenu
Budowa pól biwakowych i
2.
2005 - 1013
Środki pomocowe
Urząd Gminy –
campingów turystycznych
50
GOKSiT
3. RAZEM
100
CEL STRATEGICZNY II
GMINA WYSZKI OBSZAREM ROZWOJU NOWOCZESNEGO ROLNICTWA I POWSTAJĄCEJ
W JEGO OTOCZENIU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI WYKORZYSTUJĄCEJ JEGO ZASOBY ORAZ
ŚWIADCZĄCEJ USŁUGI NA JEGO RZECZ W CELU PODWYśSZENIA DOCHODÓW
MIESZKAŃCÓW I BUDśETU GMINY
CEL OPERACYJNY 6: Zapewnienie mieszkańcom gminy dostępu do usług o charakterze
ponadpodstawowym, wspieranie powstawania nowych podmiotów gospodarczych oraz miejsc pracy
Odpowiedzialność: Urząd Gminy
Zakładany koszt i
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
źródła finansowania
Odpowiedzialność
realizacji
w tys. zł.
Rozwój sektora usług i drobnej
1.
2005 - 2013
Urząd Gminy
przedsiębiorczości
2. RAZEM
CEL STRATEGICZNY III
GMINA WYSZKI OBSZAREM ROSNĄCEJ DOSTĘPNOŚCI DO INFRASTRUKTURY EDUKACJI,
śYCIA KULTURALNEGO, SPORTU I WSZECHSTRONNEGO ROZWOJU MIESZKAŃCÓW
ORAZ PEŁNEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ
CEL OPERACYJNY 1: Zapewnienie młodzieŜy szkolnej i mieszkańcom gminy dostępu do profesjonalnej
infrastruktury sportowej, oraz rozwój imprez sportowych na terenie gminy a takŜe zapewnienie odpowiedniej
infrastruktury na potrzeby prowadzenia zajęć sportowych w szkołach na terenie gminy
Odpowiedzialność: Urząd Gminy.
Zakładany koszt i
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
źródła finansowania
Odpowiedzialność
realizacji
w tys. zł.
Budowa centrum sportowego w
1.
2001 - 2005
100
Urząd gminy
Wyszkach
Modernizacja przyszkolnych boisk
2.
2005 - 2008
100
Urząd gminy
sportowych.
Modernizacja i wyposaŜenie
3.
2005 - 2006
100
Urząd gminy
przyszkolnych sal sportowych
4. RAZEM
300
60
CEL STRATEGICZNY III
GMINA WYSZKI OBSZAREM ROSNĄCEJ DOSTĘPNOŚCI DO INFRASTRUKTURY EDUKACJI,
śYCIA KULTURALNEGO, SPORTU I WSZECHSTRONNEGO ROZWOJU MIESZKAŃCÓW
ORAZ PEŁNEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ
CEL OPERACYJNY 2: Animacja i rozwój Ŝycia kulturalnego w gminie
Odpowiedzialność: Urząd Gminy.
Zakładany koszt i
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
źródła finansowania
Odpowiedzialność
realizacji
w tys. zł.
Utworzenie Gminnego Ośrodka
1. Kultury Sportu i Turystyki w
2005
Urząd Gminy
50
Wyszkach
2. RAZEM
50
CEL STRATEGICZNY III
GMINA WYSZKI OBSZAREM ROSNĄCEJ DOSTĘPNOŚCI DO INFRASTRUKTURY EDUKACJI,
śYCIA KULTURALNEGO, SPORTU I WSZECHSTRONNEGO ROZWOJU MIESZKAŃCÓW
ORAZ PEŁNEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ
CEL OPERACYJNY 3: Dostosowanie gminnej siatki szkół do zmieniających się uwarunkowań
demograficznych oraz moŜliwości finansowych gminy
Odpowiedzialność: Urząd Gminy.
Zakładany koszt i
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
źródła finansowania
Odpowiedzialność
realizacji
w tys. zł.
1. Racjonalizacja sieci szkół na terenie 2005 - 2007
Urząd Gminy
Urząd Gminy
Gminy Wyszki
150
2. RAZEM
150
CEL STRATEGICZNY III
GMINA WYSZKI OBSZAREM ROSNĄCEJ DOSTĘPNOŚCI DO INFRASTRUKTURY EDUKACJI,
śYCIA KULTURALNEGO, SPORTU I WSZECHSTRONNEGO ROZWOJU MIESZKAŃCÓW
ORAZ PEŁNEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ
CEL OPERACYJNY 4: Roztoczenie opieki nad osobami starymi, samotnymi, oraz potrzebującymi
schronienia i pomocy
Odpowiedzialność: Urząd Gminy.
Zakładany koszt i
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
Odpowiedzialność
źródła finansowania
realizacji
w tys. zł
Gmina Wyszki
Organizacja Domu opieki
1.
2008 - 2010
Środki Pomocowe UE
Urząd Gminy
Społecznej
2500
2. RAZEM
2500
61
CEL STRATEGICZNY III
GMINA WYSZKI OBSZAREM ROSNĄCEJ DOSTĘPNOŚCI DO INFRASTRUKTURY EDUKACJI,
śYCIA KULTURALNEGO, SPORTU I WSZECHSTRONNEGO ROZWOJU MIESZKAŃCÓW
ORAZ PEŁNEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ
CEL OPERACYJNY 5: Roztoczenie pełnej opieki zdrowotnej nad mieszkańcami gminy
Odpowiedzialność: Urząd Gminy.
Zakładany koszt i
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
źródła finansowania
Odpowiedzialność
realizacji
w tys. zł.
Modernizacja i reorganizacja
Urząd Gminy, NZOZ
NZOZ
1. Ośrodków Zdrowia
2007 - 2009
Środki pomocowe UE
Urząd Gminy
200
2. RAZEM
200
CEL STRATEGICZNY IV
GMINA WYSZKI SPRAWNIE I NOWOCZEŚNIE ZARZĄDZANĄ JEDNOSTKĄ SAMORZĄDU
TERYTORIALNEGO
CEL OPERACYJNY 1: Zapewnienie właściwych warunków funkcjonowania Urzędu Gminy
Odpowiedzialność: Urząd Gminy.
Zakładany koszt i
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
źródła finansowania
Odpowiedzialność
realizacji
w tys. zł.
Urząd Gminy, Kredyt
Modernizacja budynku Urzędu
termomodernizacyjny
1.
2005
Urząd Gminy
Gminy
Inne źródła
150
ZałoŜenie w Urzędzie Gminy
Urząd Gminy
szerokopasmowego dostępu do
2. Internetu, sieci informatycznej,
2004 - 2006
Środki pomocowe
Urząd Gminy
wyposaŜenie w sprzęt komputerowi
150
i oprogramowanie
3. RAZEM
300
CEL STRATEGICZNY IV
GMINA WYSZKI SPRAWNIE I NOWOCZEŚNIE ZARZĄDZANĄ JEDNOSTKĄ SAMORZĄDU
TERYTORIALNEGO
CEL OPERACYJNY 2: Kreowanie rozwoju Gminy poprzez uporządkowaną politykę inwestycyjną
Odpowiedzialność: Urząd Gminy.
Zakładany koszt i
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
źródła finansowania Odpowiedzialność
realizacji
w tys. zł.
Utworzenie wieloletniego planu
Gmina Wyszki
1.
2005
Urząd gminy
inwestycyjnego
10
2. RAZEM
10
62
CEL STRATEGICZNY IV
GMINA WYSZKI SPRAWNIE I NOWOCZEŚNIE ZARZĄDZANĄ JEDNOSTKĄ SAMORZĄDU
TERYTORIALNEGO
CEL OPERACYJNY 3: Intensyfikacja i wzrost efektywności działań promocyjnych Gminy
Odpowiedzialność: Urząd Gminy.
Zakładany koszt i źródła
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
finansowania
Odpowiedzialność
realizacji
w tys. zł.
1. Polityka promocyjna gminy
2005 -2013
50
Urząd Gminy
Urząd Gminy, Sponsorzy
2. RAZEM
50
CEL STRATEGICZNY IV
GMINA WYSZKI SPRAWNIE I NOWOCZEŚNIE ZARZĄDZANĄ JEDNOSTKĄ SAMORZĄDU
TERYTORIALNEGO
CEL OPERACYJNY 4: Przygotowanie gminy do działań w wypadku klęsk Ŝywiołowych i innych
niebezpieczeństw dla mieszkańców i ich dobytku
Odpowiedzialność: Urząd Gminy.
Zakładany koszt i źródła
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
finansowania
Odpowiedzialność
realizacji
w tys. zł.
Gminne Centrum Zarządzania
Urząd Gminy
1.
2004 - 2006
Urząd Gminy
Kryzysowego
20
2. RAZEM
20
CEL STRATEGICZNY IV
GMINA WYSZKI SPRAWNIE I NOWOCZEŚNIE ZARZĄDZANĄ JEDNOSTKĄ SAMORZĄDU
TERYTORIALNEGO
CEL OPERACYJNY 5: Usprawnienie działania jednostek OSP poprzez poprawę wyposaŜenia
technicznego, oraz wyposaŜenie jednostek w system powiadamiania
Odpowiedzialność: Urząd Gminy.
Zakładany koszt i źródła
Termin
Lp.
Zadania realizacyjne
finansowania
Odpowiedzialność
realizacji
w tys. zł.
Gmina Wyszki
Reorganizacja Ochotniczych
1.
2004 - 2008
Środki pomocowe UE
Urząd Gminy
StraŜy PoŜarnych
150
2. RAZEM
150
63
VII.
POWIĄZANIE
PROJEKTÓW
Z
INNYMI
DZIAŁANIAMI
REALIZOWANYMI NA TERENIE GMINY WYSZKI
Wyznaczone w ramach niniejszego Planu Rozwoju Lokalnego cele są zgodne
z załoŜeniami strategii rozwoju woj. podlaskiego tj. „Podniesienie konkurencyjności
województwa podlaskiego przez rozbudowę i modernizację infrastruktury” i Planu Rozwoju
Lokalnego dla Powiatu Bielskiego na lata 2004 – 2006 tj. „Zapewnienie trwałych podstaw
rozwoju społeczeństwa i gospodarki oraz stworzenie moŜliwie jak najlepszych warunków
Ŝycia jego mieszkańców”.
64
VIII. OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘĆ PLANU ROZWOJU
LOKALNEGO
Realizacja projektów z zakresu rozwoju infrastruktury technicznej będzie miała
bezpośredni pozytywny wpływ na środowisko przyrodnicze, zmniejszy się ilość
zanieczyszczeń odprowadzanych do wód ze źródeł komunalnych, zmniejszy się negatywne
oddziaływanie odpadów na środowisko przyrodnicze, poprawią się warunki komunikacji
drogowej, zwiększy się przejezdność ulic i dróg.
Zrealizowany projekt inwestycyjny będzie analizowany pod katem osiągnięcia n/w
wskaźników.
W poniŜszej tabeli zestawiono proponowane rodzaje wskaźników dla róŜnych
rodzajów zadań oraz sposób ich pomiaru.
Tabela 41 Oczekiwane wskaźniki osiągnięć Planu Rozwoju Lokalnego
Wskaźniki
Jednostka
miary
Sposób pomiaru
Stan na
koniec
2006 r
Wskaźniki produktu
Długość dróg gminnych nowych lub
zmodernizowanych
Długość sieci kanalizacji sanitarnej –
nowej i zmodernizowanej
Długość sieci wodociągowej – nowej i
zmodernizowanej
mb
Liczba poddanych utworzonych
budynków kulturalno-oświatowych
szt.
Powierzchnia zmodernizowanych
placówek rekreacyjno-sportowych
m2
Liczba zmodernizowanych budynków
uŜyteczności publicznej
szt.
Liczba wybudowanych studni
głębinowych
szt.
Ilość wybudowanych przydomowych
oczyszczalni ścieków
szt.
Ilość budynków mieszkalnych poddanych
termomodernizacji
Liczba budynków uŜyteczności
publicznej poddana termomodernizacji
Monitoring w miejscu realizacji
b.d.
projektów
Monitoring w miejscu realizacji
nie dotyczy
projektów
Monitoring w miejscu realizacji
nie dotyczy
projektów
Monitoring na miejscu realizacji
inwestycji, dane techniczne z oddania
b.d.
obiektów do uŜytku
Monitoring na miejscu realizacji
b.d.
inwestycji, dane techniczne z oddania
obiektów do uŜytku
Monitoring w miejscu realizacji
b.d.
projektów
Monitoring na miejscu realizacji
inwestycji, dane techniczne z oddania
+1
obiektów do uŜytku
Monitoring na miejscu realizacji
b.d.
inwestycji, dane techniczne z oddania
obiektów do uŜytku
Monitoring na miejscu realizacji
b.d.
inwestycji
Monitoring na miejscu realizacji
b.d.
inwestycji
Monitoring na miejscu realizacji
inwestycji, dane techniczne z oddania
b.d.
obiektów do uŜytku
Monitoring na miejscu realizacji
b.d.
km
mb
szt.
szt.
Długość wybudowanej sieci gazowej
km
Liczba wybudowanych pól biwakowych i
szt.
65
campingów turystycznych
inwestycji, dane techniczne z oddania
obiektów do uŜytku
Wskaźniki rezultatu
Powierzchnia terenów inwestycyjnych,
które stały się dostępne w wyniku
ha
realizacji projektów budowy i
modernizacji dróg
Liczba wypadków drogowych
szt.
Wskaźnik powierzchni dróg objętych
%
modernizacją i ulepszeniem nawierzchni
Skrócenie czasu przejazdu
km/godz.
ObniŜenie kosztów napraw nawierzchni
zł.
jezdni
Poprawa stopnia integracji lokalnej sieci
transportowej
Zmniejszenie liczby wypadków
szt./rok
drogowych
Liczba zabitych i rannych w wypadkach
osoby
drogowych
Liczba osób korzystająca z nowej
infrastruktury sportowej i związanej z
osoby
aktywnymi formami wypoczynku
Ilość imprez kulturalno – sportowych
szt.
organizowanych w zmodernizowanych
obiektach
Ilość osób obsługiwanych przez nowo
osoby
powstałe oczyszczalnie
Ilość ścieków oczyszczonych w wyniku
oddania do uŜytku przydomowych
m3
oczyszczalni ścieków
ObniŜenie kosztu jednostkowego
zł/m3
oczyszczania ścieków
Wskaźnik ilości ścieków dopływających
%
do oczyszczalni w stosunku do jej
przepustowości
Ilość osób korzystających z sieci
% populacji
wodociągowej
gminy
Ilość nowo podłączonych gospodarstw
domowych do wodociągu i sieci
%
kanalizacyjnej
Stosunek ilości budynków podłączonych
%
do wodociągu, sieci kanalizacyjnej i
deszczowej do wszystkich budynków
Liczba osób korzystających z nowej
osoby
infrastruktury turystycznej
Statystyka gminna
Statystyki policyjne
Statystyka gminna i powiatowa
Pomiar na miejscu realizacji projektu
Statystyka gminna
Wizja lokalna
Statystyka gminna i policyjna
Statystyki policyjne i medyczne
Monitoring w miejscu realizacji projektów
j.w.
Statystyka gminna
Statystyka gminna
Statystyka gminna
Statystyka gminna
Statystyka gminna
Statystyka gminna
Statystyka gminna
Statystyka gminna
Wskaźniki oddziaływania
Nakłady na bieŜące utrzymanie (bieŜące
PLN
naprawy) dróg gminnych
Ilość ścieków odprowadzonych i
hm3/miesiąc
oczyszczonych zgodnie z
obowiązującymi normami prawnymi
Polepszenie stanu środowiska
%
naturalnego (ilość odprowadzanych i
66
Statystyka gminna
Statystyka gminna
Statystyka gminna
oczyszczanych ścieków, zmniejszenie
emisji zanieczyszczeń do powietrza
atmosferycznego)
Wielkość migracji
szt.
Wzrost poziomu Ŝycia mieszkańców
Zmniejszenie zachorowalności dzieci w
wyniku poprawy dostępności do
urządzeń sportowo-rekreacyjnych
Zwiększenie aktywności pozalekcyjnej
uczniów w postaci ilości kółek
zainteresowań
Zwiększenie aktywności rekreacyjnej
mieszkańców
Wskaźnik poprawy jakości dróg w
wyniku przeprowadzonej ich
modernizacji i ulepszenia nawierzchni
Spadek emisji niebezpiecznych
związków - CO2, SO2, NO2
Poprawa stanu zdrowia mieszkańców
Ilość powstałych lub utrzymanych miejsc
pracy
Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej
gminy
Polepszenie stanu środowiska
naturalnego
%
Statystyka gminna,
US w Białymstoku
Badania ankietowe
%
Statystyka szkolna i gminna
%
Statystyka szkolna
%
Statystyka gminna
%
Badanie ankietowe (kierowców zgłaszających się do
Powiatowego Wydziału Komunikacji)
mg/m3
Badania WIOŚ
%
Statystyka gminna
szt.
Statystyka gminna
%
Ankieta wśród przedsiębiorców
%
Badania WIOŚ
Monitorowanie wskaźników produktu, rezultatu i oddziaływania będzie
dokonywane raz w roku na etapie oceny PRL na podstawie danych:
•
danych statystycznych uzyskanych z GUS i Powiatowego Urzędu Pracy,
•
danych z gminnej ewidencji działalności gospodarczej w Gminie Wyszki, dotyczącej
drobnej przedsiębiorczości,
•
innych dostępnych opracowań pozwalających ma monitorowanie wskaźników rezultatu.
67
IX. PLAN FINANSOWY NA LATA 2004 – 2006
Niektóre zadania inwestycyjne przyjęte do realizacji w Planie Rozwoju Lokalnego
będą mogły być zrealizowane dzięki wykorzystaniu środków pomocowych Unii Europejskiej
w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR).
Pozostałe zadania zostaną zrealizowane ze środków własnych miasta lub
dofinansowywane ze źródeł innych niŜ środki pomocowe UE.
BudŜet gminy jest najwaŜniejszym dokumentem, przyjmowanym i uchwalanym przez
Radę Gminy, stanowiącym podstawę wszystkich działań samorządu. MoŜe mieć on charakter
pasywny bądź aktywny, w zaleŜności od przyjętej koncepcji rozwoju. MoŜe być takŜe
opracowywany w układzie działów, lub moŜe być tzw. budŜetem zadaniowym, to jest takim,
który przede wszystkim w sferze wydatków jest rozpisany na poszczególne zadania,
zaplanowane do wykonania w danym roku. Do kaŜdego z zadań przypisane są jego koszty
oraz źródła finansowania, tak budŜetowe jak i zewnętrzne.
68
Tabela 42 PLAN FINANSOWY NA LATA 2004-2006
Nazwa zadania /inwestycji
Modernizacja drogi powiatowej
1581B ul. Kościelna w Wyszkach
Modernizacja drogi powiatowej
1592B Wyszki-MierzwinOlędzkie
Modernizacja drogi powiatowej
Filipy – 1581B
Modernizacja drogi powiatowej
Wyszki ul. Szkolna
Modernizacja drogi powiatowej
Falki-Filipy-Samułki – 1575B
Modernizacja drogi gminnej nr
107522B
Samułki-łapcieMulawicze
Modernizacja ciągu drogi gminnej
nr 107521B Strabla-Łyse oraz ul.
Kolejowej w Strabli
Modernizacja
drogi
rolniczej
Bujnowo
Modernizacja
drogi
rolniczej
Zalesie
Modernizacja
drogi
rolniczej
Wodzki
Modernizacja
drogi
rolniczej
Samułki DuŜe
Modernizacja
drogi
rolniczej
Warpechy Stare
Wykonanie kanalizacji sanitarnej
Wólka Pietkowska, Topczewo
Budowa
przyzagrodowych
oczyszczalni ścieków
Budowa kanalizacji sanitarnej w
Wyszkach
Okres
realiza
cji
2004
Koszty
ogółem
Środki krajowe
BudŜet
gminy
Środki do
pozyska
BudŜet
nia UE
państwa
inne
Wydatki w latach
2005
Środki krajowe
Środki do
pozyska
BudŜet BudŜet
nia UE
gminy państwa
2006
Środki krajowe
inne
20042005
120 000
20052006
2 080 000
780 000 260 000
2005
800 000
600 000 200 000
2005
100 000
100 000
20062009
2 000 000
20042006
1 580 000
20062007
900 000
20052006
150 000
67 500
7 500
2005
170 000
153 000
17 000
2005
100 000
90 000
10 000
2006
2006
20062008
20052010
20062007
60 000
BudŜet
gminy
Środki do
BudŜet pozyskania
UE
państwa
inne
60 000
780 000 260 000
375 000 125 000
131 667
395 000
263 334
790 000
112 500
337 500
67 500
7 500
50 000
45 000
5 000
100 000
90 000
10 000
2 000 000
166 666
500 000
20 833
62 500
375 000
1 125 000
500 000
20 833
3 000 000
69
62 500
Nazwa zadania /inwestycji
Rozbudowa sieci gazowniczej,
oraz budowa przyłączy odbiorcom
indywidualnym i instytucjonalnym
w Wyszkach
Remont
i
modernizacja
oświetlenia ulicznego – Zalesie
Rozbudowa sieci wodociągowej
(Strabla, Kowale-Łubice, Ruczaje,
kol. Wyszki)
Modernizacja
hydroforni
w
Budlewie i Wyszkach
Termomodernizacja
budynków
uŜyteczności publicznej: szkół,
ośrodków zdrowia, urzędu gminy
Termomodernizacja
budynków
mieszkalnych
będących
w
zasobach komunalnych urzędu
gminy
Utworzenie Ośrodka Informacji i
Doradztwa Rolniczego
Tworzenie grup producenckich
Rozwój
moŜliwości
lokalizacyjnych gminy
Zalesianie gleb klas V i VI, oraz
nieuŜytków i enklaw leśnych
Rozwój agroturystyki
Budowa pól biwakowych i
campingów turystycznych
Budowa centrum sportowego w
Wyszkach
Modernizacja przyszkolnych boisk
sportowych
Okres
realiza
cji
2004
Koszty
ogółem
Środki krajowe
BudŜet
gminy
Środki do
pozyska
BudŜet
nia UE
państwa
inne
Wydatki w latach
2005
Środki krajowe
Środki do
pozyska
BudŜet BudŜet
nia UE
gminy państwa
20042006
650 000
2006
33 000
20052007
570 000
20062007
200 000
20052008
700 000
43 750
20052010
200 000
2006
50 000
20062013
20042013
20042013
20052013
20052013
20012005
20052008
216 666
2006
Środki krajowe
inne
BudŜet
gminy
216 666
33 000
47 500
142 500
47 500
142 500
25 000
75 000
131 250
43 750
131 250
8 335
25 000
8 335
25 000
12 500
37 500
28 125
2 500
7 500
2 500
7 500
2 500
7 500
50 000
1 389
4 166
1 389
4 166
50 000
1 389
4 166
1 389
4 166
2 000 000
100 000
inne
216 666
300 000
100 000
Środki do
pozyskania
BudŜet
UE
państwa
20 000
100 000
70
20 000
20 000
25 000
25 000
9 375
Nazwa zadania /inwestycji
Okres
realiza
cji
2004
Koszty
ogółem
Środki krajowe
BudŜet
gminy
Środki do
pozyska
BudŜet
nia UE
państwa
inne
Wydatki w latach
2005
Środki krajowe
Środki do
pozyska
BudŜet BudŜet
nia UE
gminy państwa
2006
Środki krajowe
inne
BudŜet
gminy
Środki do
pozyskania
BudŜet
UE
państwa
Modernizacja
i
wyposaŜenie 2005100 000
50 000
50 000
przyszkolnych sal sportowych
2006
Utworzenie Gminnego Ośrodka
Kultury, Sportu i Turystyki w 2005
50 000
50 000
Wyszkach
Racjonalizacja sieci szkół na 2005150 000
50 000
50 000
terenie Gminy Wyszki
2007
Modernizacja budynku Urzędu
2005
150 000
22 500
112 500 15 000
Gminy
ZałoŜenie w Urzędzie Gminy
szerokopasmowego dostępu do
200437 500
Internetu, sieci informatycznej,
150 000
12 500
37 500
12 500
37 500
12 500
2006
wyposaŜenie
w
sprzęt
komputerowy i oprogramowanie
Utworzenie Gminnego Centrum 200420 000
6 666
6 666
6 666
Zarządzania Kryzysowego
2006
Reorganizacja
Ochotniczych 2004150 000
7 500
22 500
7 500
22 500
7 500
22 500
StraŜy PoŜarnych
2008
RAZEM BUDśET GMINY – 2.349.057
RAZEM BUDśET PAŃSTWA – 57.000
RAZEM FUNDUSZE STRUKTURALNE UE – 6.877.289
*) Środki finansowe na inwestycje zostały rozpisane wg załoŜeń przyjętych w „Uzupełnieniu do ZPORR na lata 2004 -2006” 25% inwestycji to środki gminy, a 75% to środki z
Funduszy UE
71
inne
X. WDRAśANIE PLANU ROZWOJU LOKALNEGO
Plan Rozwoju Lokalnego zostanie zatwierdzony i przyjęty do realizacji uchwałą Rady
Gminy w Wyszkach. Odpowiedzialność za wdroŜenie Lokalnego Planu Rozwoju spoczywa
na Samorządzie Gminnym oraz innych jednostkach odpowiedzialnych za realizację
poszczególnych zadań.
Zgodnie z zapisami Ustawy o samorządzie gminy, Samorząd Gminny, a w jego
imieniu Wójt Gminy, odpowiada za inicjowanie, formułowanie i realizację polityki rozwoju
gminy, a więc za programowanie i realizację celów na poziomie gminy oraz za
monitorowanie i nadzór nad całością działań podejmowanych w gminie.
Rada Gminy określiła główne kierunki polityki rozwoju poprzez uchwalenie strategii
rozwoju oraz Planu Rozwoju Lokalnego.
Bezpośrednim wdroŜeniem Planu Rozwoju Lokalnego zajmą się pracownicy: Urzędu
Gminy w Wyszkach, jednostek organizacyjnych gminy.
Do ich obowiązków naleŜy: przygotowanie wniosków aplikacyjnych i wszystkich
niezbędnych dokumentów, załączników i pozwoleń, przygotowanie dokumentacji technicznej
projektów, obsługa finansowa projektów, monitorowanie realizacji projektów, składanie
sprawozdań z ich realizacji.
Realizatorzy zadań są odpowiedzialni za wybór bezpośrednich wykonawców
inwestycji oraz dostawców usług i towarów, a takŜe za wykonanie zaplanowanych i
finansowanie działań niezbędnych do osiągnięcia wyznaczonych celów. Podmioty te
odpowiadają równieŜ za gromadzenie niezbędnej dokumentacji i danych pozwalających na
pełną kontrolę sposobu realizacji projektu.
Podstawowa zasada, na której opierać się będzie zarządzanie programem rozwoju
lokalnego jest zasada partnerstwa. Podstawą wdraŜania musi być zintegrowane działanie.
W realizację zaangaŜowane zostaną: samorząd gminny, organizacje pozarządowe oraz
podmioty zaliczane do sektora niepublicznego.
Aby zapewnić udział społeczny zostaną przeprowadzone działania konsultacyjne
i koordynacyjne nad programem z róŜnymi grupami społecznymi i środowiskiem
gospodarczym.
Procedura wdraŜania:
1. Opracowanie Programu Rozwoju Lokalnego.
2. PrzedłoŜenie PRL radnym.
72
3. Przygotowanie uchwały dla Rady Gminy i postawienie wniosku o przyjęcie PRL.
4. Publikacja informacji o PRL w prasie lokalnej.
5. Przeprowadzenie spotkań informacyjnych.
6. Nadzór na realizacją PRL.
7. Okresowe spotkania konsultacyjne z partnerami społecznymi w celu omówienia realizacji
i korekt PRL.
73
XI.
SPOSOBY
MONITOROWANIA,
OCENY
I
KOMUNIKACJI
SPOŁECZNEJ
1. SYSTEM MONITOROWANIA PROGRAMU ROZWOJU LOKALNEGO
W celu kontroli realizacji Planu, zapewnienia efektywnego i oszczędnego
wydatkowania publicznych środków finansowych istnieje potrzeba stworzenia spójnego
systemu monitorowania programu.
Odpowiedzialność za bieŜące monitorowanie Planu Rozwoju Lokalnego spoczywać
będzie na Referacie Gospodarki Komunalnej i Budownictwa Urzędu Gminy.
Raz do roku powinien odbywać się przegląd realizacji Planu w oparciu o roczne
sprawozdanie. Za techniczne przygotowanie i przedstawienie sprawozdania z realizacji
Programu Rozwoju Lokalnego, jest Referat Gospodarki Komunalnej i Budownictwa.
Raport powinien oceniać Komitet Monitorujący powołany z udziałem reprezentantów
podmiotów zaangaŜowanych w tworzenie i realizację Planu. Komitet na podstawie raportu
(i ewentualnie innych dokumentów dostarczonych przez ww. odpowiedzialną jednostkę
Urzędu) ocenia realizację poszczególnych zadań i projektów inwestycyjnych w oparciu o
kryteria: terminowości, zgodności z zakresem określonym w Planie, kosztów i źródeł
finansowania). Wnioski przedstawia Wójt. Cykliczne spotkania Komitetu Monitorującego
powinny odbywać się przynajmniej raz w roku na wniosek Wójta. Spotkania Komitetu
Monitorującego winny słuŜyć nie tylko ocenie realizacji, lecz na tej podstawie takŜe
uaktualnieniu i uzupełnieniu Planu.
Procedury dotyczące uruchomienia i obiegu przepływów finansowych, mających na
celu zapewnienie ich przejrzystości oraz opis szczegółowych rozwiązań i procedur słuŜących
kontroli wynikają z Ustawy o finansach publicznych.
Za sporządzanie projektów i wniosków słuŜących pozyskiwaniu środków finansowych
spoza budŜetu gminy odpowiada Referat Gospodarki Komunalnej i Budownictwa.
74
2. SPOSOBY OCENY PLANU ROZWOJU LOKALNEGO
BieŜąca ocena Planu Rozwoju Lokalnego będzie dokonywana w oparciu o wskaźniki
zawarte w kaŜdym z przedstawianych do dofinansowania projektów oraz listę zawartą
w niniejszym Planie. Szersze tło oceny zawarte jest w dokumentach:
•
Uzupełnienie do ZPORR,
•
Uzupełnienia do poszczególnych Programów Sektorowych,
•
Uzupełnienia do Interreg, Equal,
•
Program Wojewódzki na lata 2004-2006.
75
3.
SPOSOBY
INICJOWANIA
WSPÓŁPRACY
POMIĘDZY
SEKTOREM
PUBLICZNYM, PRYWATNYM I ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI
Plan Rozwoju Lokalnego jest dokumentem otwartym i w zaleŜności od potrzeb
wynikających ze zmian uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych powinien być
aktualizowany. Aktualizacja, jak i ocena realizacji, powinna odbywać się we współpracy
między władzami gminy, mieszkańcami gminy, podmiotami sektora publicznego i
prywatnego oraz organizacjami pozarządowymi z terenu gminy.
Współpraca taka powinna odbywać się dzięki moŜliwości składania wniosków,
organizacji otwartych spotkań dotyczących oceny realizacji i aktualizacji Planu Rozwoju
Lokalnego oraz uczestnictwo w Komitecie Monitorującym. Tego typu pośrednie i
bezpośrednie konsultacje powinny być ogłaszane przez Urząd Gminy w mediach lokalnych i
na tablicach ogłoszeń.
Współpraca nad oceną i aktualizacją Planu moŜe stać się elementem (lub nawet
motywem) współpracy w zakresie organizacji i współfinansowania inicjatyw wprowadzanych
do Planu, wspólnych działań promocyjnych itp. Podczas realizacji zadań ujętych w Planie
Rozwoju Lokalnego współpraca ta będzie kontynuowana i rozwijana.
76
4. PUBLIC RELATIONS PROGRAMU ROZWOJU LOKALNEGO
Plan Rozwoju Lokalnego jest wyrazem dąŜeń władz gminy do poprawy warunków
Ŝycia ludności oraz podnoszenia atrakcyjności inwestycyjnej gminy. Konieczne jest zatem
kształtowanie pozytywnego wizerunku Planu Rozwoju Lokalnego. Oczywiście public
relations Planu musi być integralną częścią działalności promocyjnej gminy. NaleŜy zadbać o
to, by odpowiednia wiedza, dotycząca projektów zawartych w Planie, przekazywana
mieszkańcom gminy i podmiotom zewnętrznym, szczególnie potencjalnym inwestorom.
Plan Rozwoju Lokalnego po uchwaleniu przez Radę Gminy powinien zostać
udostępniony do publicznej wiadomości. Treść Planu Rozwoju Lokalnego będzie dostępna
w kaŜdym wydziale Urzędu Gminy i jednostce gminy.
Celem priorytetowym będzie nawiązanie kontaktu z otoczeniem lokalnym
i potencjalnymi donatorami i inwestorami zewnętrznymi poprzez umiejętne zarządzanie
komunikacją, wpływającą na postrzeganie gminy i działań jej samorządu związanych z
realizacją PRL. Komunikacja zapewniona będzie przez:
•
informacje zamieszczone w Biuletynie Informacji Publicznej,
•
tablice ogłoszeń,
•
informacje zamieszczane w mediach lokalnych i regionalnych,
•
uczestnictwo mieszkańców w sesjach Rady Gminy,
•
informowanie mieszkańców sołectw poprzez:
− sołtysów uczestniczących w sesjach Rady Gminy, Komitetu Monitorującego
i naradach z Wójtem,
− przekazywanie informacji do wywieszenia na tablicach informacyjnych sołectw,
− odpowiedzi na listy wniosków na sformułowanych na zebraniach wiejskich
i zebraniach rad sołeckich,
− organizowanie spotkań w sołectwach z przedstawicielami Urzędu Gminy.
77
SPIS TABEL
Tabela 1 Wykaz miejscowości w Gminie Wyszki...........................................................................8
Tabela 2 UŜytkowanie gruntów w Gminie Wyszki w 2002 r. .........................................................9
Tabela 3 Rozkład temperatur w Gminie Wyszki ...........................................................................11
Tabela 4 Klasy bonitacyjne gleb w Gminie Wyszki ......................................................................13
Tabela 5 Kompleksy glebowe w Gminie Wyszki ..........................................................................15
Tabela 6 Wskaźnik bonitacji gleb Gminy Wyszki.........................................................................15
Tabela 7 Klasyfikacja jakości wód płynących w Gminie Wyszki .................................................16
Tabela 8 Typy siedliskowe występujące na terenie Gminy Wyszki– Nadleśnictwo Bielsk
Podlaski ...................................................................................................................................19
Tabela 9 Suma zrębów, odnowień i zalesień w latach 2002 – 2003 w Nadleśnictwie Bielsk
Podlaski ...................................................................................................................................19
Tabela 10 Ilość substancji emitowanych do atmosfery w latach 2002 – 2003 na terenie Gminy
Wyszki .....................................................................................................................................21
Tabela 11 Ludność Gminy Wyszki stan na 30.06.2004 r. .............................................................23
Tabela 12 Ludność Gminy Wyszki według wieku w 2003 r. ........................................................23
Tabela 13 Ludność Gminy Wyszki w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym (stan na
31.12.2003 r.)...........................................................................................................................23
Tabela 14 Ruch naturalny ludności w Gminie Wyszki (stan na 31.12.2003 r.).............................24
Tabela 15 Poziom bezrobocia w Gminie Wyszki w 2002 r. ..........................................................24
Tabela 16 Liczba bezrobotnych w Gminie Wyszki i powiecie bielskim na przestrzeni lat
1999–2003 ...............................................................................................................................24
Tabela 17 Struktura gospodarstw domowych w Gminie Wyszki ..................................................25
Tabela 18 Ilość mieszkań i izb w Gminie Wyszki w 2003 r..........................................................25
Tabela 19 Mieszkania oddane do uŜytku w Gminie Wyszki w 2003 r..........................................26
Tabela 20 Ludność w wieku 13 lat i więcej wg poziomu wykształcenia, grup wieku i płci. ........26
Tabela 21 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej..........................................28
Tabela 22 Szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieŜy w roku szkolnym 2002/2003 oraz
2003/2004 ................................................................................................................................29
Tabela 23 Liczba rodzin objętych pomocą Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej ...................29
Tabela 24 Placówki biblioteczne w Gminie Wyszki na przestrzeni 1990 - 2002..........................31
Tabela 25 Podmioty gospodarki narodowej wg. sektorów własności w 2003 r. ...........................34
Tabela 26 Podmioty gospodarki narodowej wg. form organizacyjno-prawnych ..........................34
Tabela 27 Podmioty gospodarki narodowej wg. wybranych sekcji PKD......................................35
Tabela 28 Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą wg. wybranych sekcji PKD .....35
Tabela 29 Charakterystyka gospodarstw rolnych wg siedziby gospodarstwa ...............................36
Tabela 30. Struktura uŜytkowania gruntów w Gminie Wyszki w 2002 r. .....................................36
Tabela 31 Powierzchnia zasiewów głównych w Gminie Wyszki..................................................37
Tabela 32 Powierzchnia zasiewów zbóŜ podstawowych w Gminie Wyszki.................................37
Tabela 33 Budynki uŜyteczności publicznej zaopatrywane w ciepło z większych kotłowni ........39
Tabela 34 Większe źródła energii cieplnej ....................................................................................39
Tabela 35 Zestawienie ilościowe pobieranej wody z wodociągów zbiorowych w Gminie
Wyszki .....................................................................................................................................42
Tabela 36 Zestawienie wyników badań ścieków surowych...........................................................44
Tabela 37 Ilość i struktura nagromadzonych odpadów w latach 2002 – 2003 na terenie Gminy
Wyszki .....................................................................................................................................45
Tabela 38. Dochody i wydatki budŜetu gminy w ostatnich 3 latach..............................................47
Tabela 39. Udział wydatków inwestycyjnych w dochodach i wydatkach ogółem budŜetu
Gminy Wyszki w latach 2002-2004 ........................................................................................48
78
Tabela 40. Wskaźniki stanu zadłuŜenia Gminy Wyszki w latach 2002-2004 ...............................48
Tabela 41 Oczekiwane wskaźniki osiągnięć Planu Rozwoju Lokalnego ......................................65
Tabela 42 PLAN FINANSOWY NA LATA 2004-2006...............................................................69
79