popularyzatorski opis rezultatów projektu

Nr wniosku: 153314, nr raportu: 924. Kierownik (z rap.): mgr inż. Marcin Jerzy Pszczoła
Wielkość postępu genetycznego zależy od zmienności genetycznej w populacji, proporcji liczby selekcjonowanych
osobników w stosunku do liczby dostępnych do selekcji, dokładności oceny ich wartości genetycznej osobnika oraz
czasu, który musi upłynąć (odstęp pokoleń) zanim można podjąć decyzję selekcyjną. Dotychczas genetyczne
doskonalenie zwierząt gospodarskich bazowało na selekcji opartej o ocenę użytkowości osobników ocenianych oraz ich
krewnych - w tym przede wszystkim licznego potomstwa. Dotyczy to na przykład wydajności mlecznej u krów, czy
mięsności w przypadku świń. Powodowało to, że uzyskanie dokładnej oceny wartości genetycznej osobników możliwe
było dopiero na późnym etapie ich życia, co było przyczyną wysokich kosztów prowadzenia selekcji. W tradycyjnej
metodzie, w celu określenia pokrewieństwa pomiędzy osobnikami wykorzystywano informację rodowodową. W ostatnim
czasie, dzięki rozwojowi i coraz szerszemu upowszechnianiu się technik molekularnych, doskonalenie genetyczne zostało
wzbogacone o nowe narzędzia. Obecnie, obok tradycyjnych źródeł informacji opartej o fenotyp i rodowód, wykorzystuje
się wiedzę o genomie osobników ocenianych oraz ich krewnych. Pozwala to osiągnąć lepsze efekty doskonalenia dzięki
dokładniejszemu określeniu czynników genetycznych wpływających na interesujące nas cechy. W metodzie tej, nazwanej
selekcją genomową pozyskuje się informację odnośnie użytkowości osobników dla pewnej niewielkiej części populacji populacji referencyjnej. Wiedzę tę wykorzystuje się w połączeniu z analizą genomu dla oceny genetycznej wartość
osobników młodocianych, dla których jeszcze nie posiadamy informacji o ich użytkowości. Pozyskanie informacji
markerowej, jest możliwe już na wczesnym etapie życia osobnika, a co za tym idzie możliwa jest dokładna i wczesna
ocena jego wartości genetycznej. Znając tę wartość, możliwe jest szybsze niż w przypadku metod tradycyjnych podjęcie
decyzji selekcyjnej. W rezultacie przyspiesza to postęp genetyczny, przy jednoczesnym obniżeniu kosztów z nim
związanych.
Selekcja genomowa została już wdrożona w wielu krajach, przyczyniając się do zwiększenia dokładności oceny
osobników młodocianych, jednakże dotychczas nie poznano w pełni źródła tego wzrostu. Celem badań było zatem
określenie znaczenia wykorzystania informacji markerowej na dokładność oceny genetycznej wartości osobników.
Badania wykazały, że wykorzystując informację markerową tylko dla osobników z populacji referencyjnej, uzyskuje się
niewielki wzrost dokładności oceny w porównaniu z tradycyjnymi metodami. Znaczący wzrost dokładności uzyskano w
sytuacji, gdy informacja markerowa dostępna była dla osobników, dla których nie posiadano informacji fenotypowej.
Niemniej jednak najwyższą dokładność oceny osiągano, gdy informacja ta była dostępna dla obydwu grup osobników.
Wyniki te pozwoliły określić, iż głównym źródłem korzyści wynikających z zastosowania selekcji genomowej jest
możliwość podjęcia selekcji osobników młodocianych o nie określonych jeszcze cechach fenotypowych, opierając się
jedynie na analizie ich genotypów.