Zaprawy murarskie i tynkarskie w świetle norm europejskich

Zaprawy murarskie i tynkarskie
w świetle norm europejskich
Została już usunięta – ze zbioru polskich
norm – norma PN-90/B-14501 „Zaprawy budowlane zwykłe”, która stanowiła dokument
odniesienia dla krajowych producentów zapraw budowlanych. Obecnie punkt odniesienia
tworzą zharmonizowane normy europejskie,
obejmujące swoim zakresem wymagania
dotyczące zapraw do murów.
Wymagania dla zapraw tynkarskich i murarskich podają oddzielne normy: PN-EN 998-1:
2004 „Wymagania dotyczące zapraw do murów. Część 1: Zaprawa tynkarska” i PN-EN
998-2: 2004 „Wymagania dotyczące zapraw
do murów. Część 2: Zaprawa murarska”.
W związku z tym wytwórcy zapraw do murów powinni wprowadzać do obrotu zaprawy
tynkarskie i murarskie, poprzez deklarowanie ich
zgodności z wymienionymi normami oraz przez
oznakowanie swoich wyrobów znakiem CE.
Systemy oceny zgodności
dla zapraw tynkarskich
i murarskich
Zaprawy do murów można produkować
powołując się na normę PN-EN 998-1:
2004 lub PN-EN 998-2: 2004, w przypadku
gdy producent spełnia zadania określone
przez odpowiedni system oceny zgodności.
Zadaniem producenta jest przeprowadzenie
wstępnych badań typu metodami opisanymi
w tychże normach oraz prowadzenie zakładowej kontroli produkcji.
W przypadku systemu oceny zgodności
2+, wymagana jest dodatkowo certyfikacja
zakładowej kontroli produkcji przez jednostkę
akredytowaną, w oparciu o wstępną kontrolę
zakładu produkcyjnego i zakładowej kontroli
produkcji oraz ciągłego jej nadzoru, oceny
i akceptacji. Na rysunku 1 przedstawiono
zadania wynikające z systemu oceny zgodności 2+ i 4.
Producent zobowiązany jest do przeprowadzenia wstępnych badań typu w pełnym
zakresie opisanym w normach PN-EN 998-1:
2004 lub PN-EN 998-2: 2004, po zakończeniu etapu opracowania nowego typu
wyrobu, przed rozpoczęciem jego produkcji
i wprowadzeniem do sprzedaży. Badania
typu przeprowadza się również dla produkowanych wyrobów w przypadku, gdy zmiana
podstawowych materiałów lub procesu
produkcyjnego może spowodować zmianę
oznaczenia lub zakresu stosowania wyrobu.
W tym przypadku badania typu polegają na:
określeniu właściwości, które uległy zmianom
lub wymagają potwierdzenia oraz określeniu
nowych właściwości wprowadzanych w wyniku zmiany zakresu stosowania.
Każdy producent odpowiedzialny jest
za zorganizowanie i wdrożenie zakładowej
kontroli produkcji. Jest to stała wewnętrzna
kontrola procesu produkcyjnego prowadzona
przez producenta. Zazwyczaj zawiera ona badania wykonywane przez producenta w celu
zapewnienia zgodności produkowanych
wyrobów z zadeklarowanymi właściwościami
użytkowymi we wstępnych badaniach typu.
System zakładowej kontroli produkcji powinien być udokumentowany oraz powinien
92
C H E M I A
Rysunek 1. Systemy oceny zgodności dla zapraw murarskich i tynkarskich.
Tablica 1. Klasyfikacja zapraw tynkarskich wg PN-EN 998-1: 2004.
Właściwość
Kategorie
Wartości
Zakres wytrzymałości
na ściskanie
po 28 dniach przechowywania
CS I
CS II
CS III
CS IV
Od 0,4 do 2,5 N/mm2
Od 1,5 do 5,0 N/mm2
Od 3,5 do 7,5 N/mm2
≥ 6 N/mm2
Absorpcja wody spowodowana
podciąganiem kapilarnym
W0
W1
W2
Nie określona
c ≤ 0,40 kg/m2 × min0,5
c ≤ 0,20 kg/m2 × min0,5
Współczynnik
ciepła
T1
T2
≤ 0,1 W/m × K
≤ 0,2 W/m × K
przewodzenia
składać się z procedur wewnętrznej kontroli
produkcji tak, aby producent mógł zapewnić,
że wyroby wprowadzane do obrotu będą
zgodne z wymaganiami normy i deklarowanymi wartościami. Zakładowa kontrola
produkcji winna składać się z następujących
czynności:
l Regularnych inspekcji, sprawdzeń i badań oraz wykorzystywania ich wyników
do kontroli wyposażenia technicznego,
surowców lub materiałów wejściowych
i procesu produkcji
i/lub
l Regularnych inspekcji, sprawdzeń i badań
gotowych wyrobów.
Zaprawy tynkarskie wg normy
PN-EN 998-1: 2004
Norma PN-EN 998-1: 2004 dzieli zaprawy
tynkarskie pod kilkoma względami. Pierwszy
podział ze względu na koncepcję wykonania
B U D O W L A N A
rozróżnia następujące typy zapraw tynkarskich:
l Zaprawy według projektu,
l Zaprawy według przepisu.
Skład i metoda wytwarzania zapraw według projektu są tak dobrane aby otrzymać
konkretne właściwości użytkowe. Natomiast
zaprawy według przepisu wytwarzane są
według określonej receptury, a jej właściwości wynikają z ustalonych proporcji składników
o określonym składzie.
Inny podział dzieli zaprawy ze względu na
miejsce i sposób wytwarzania, są to:
l Zaprawy wytwarzane w zakładzie,
l Półgotowe zaprawy wytwarzane w zakładzie,
l Zaprawy wytwarzane na miejscu budowy.
Kolejny podział ze względu na właściwości
i/lub sposób stosowania podaje następujące
rodzaje:
l Zaprawy tynkarskie ogólnego przeznaczenia GP. Są to zaprawy, dla których
1/2007
Tablica 2. Wymagania dla zapraw tynkarskich wg PN-EN 998-1: 2004.
Badana właściwość/
Metoda badań
Zaprawa ogólnego
przeznaczenia GP
Zaprawa lekka LW
Zaprawa barwiona
CR
Zaprawa jednowarstwowa do
stosowania na
zewnątrz OC
Zaprawa renowacyjna R
Zaprawa izolująca
cieplnie T
Wartość deklarowana
Wartość deklarowana
Wartość deklarowana
Wartość deklarowana
Wartość deklarowana
Wartość deklarowana
Zawartość powietrza
PN-EN 1015-7: 2000
Deklarowany
zakres wartości
Deklarowany
zakres wartości
Deklarowany
zakres wartości
Deklarowany
zakres wartości
Deklarowany
zakres wartości
Deklarowany
zakres wartości
Gęstość brutto w
stanie suchym [kg/m3]
PN-EN 1015-10: 2001
Deklarowany
zakres wartości
Deklarowany
zakres wartości
≤ 1 300 kg/m2
Deklarowany
zakres wartości
Deklarowany
zakres wartości
Deklarowany
zakres wartości
Deklarowany
zakres wartości
Wytrzymałość na
ściskanie [MPa]
PN-EN 1015-11: 200
CS I do CS IV
CS I do CS III
CS I do CS IV
CS I do CS IV
CS II
CS I do CS II
Przyczepność [N/m2]
i symbol modelu pęknięcia (FP) A, B lub C
PN-EN 1015-12: 2002
≥ wartość deklarowana i symbol
modelu pęknięcia
(FP)
≥ wartość deklarowana i symbol
modelu pęknięcia
(FP)
≥ wartość deklarowana i symbol
modelu pęknięcia
(FP)
–
≥ wartość deklarowana i symbol
modelu pęknięcia
(FP)
≥ wartość deklarowana i symbol
modelu pęknięcia
(FP)
Przyczepność po
wymaganych cyklach
sezonowania [N/mm2]
i symbol modelu pęknięcia (FP) A, B lub C
PN-EN 1015-21: 2003
–
–
–
wartość deklarowana i symbol modelu
pęknięcia (FP)
–
–
Absorpcja wody
spowodowana podciąganiem kapilarnym
[kategorie] dla zapraw
przeznaczonych do
stosowania w elementach zewnętrznych
budynku
PN-EN 1015-18: 2003
W 0 do W 2
W 0 do W 2
W 0 do W 2
W 1 do W 2
≥ 0,3 kg/m2 po 24
godzinach
W1
Penetracja wody po
badaniu absorpcji
wody spowodowanej podciąganiem
kapilarnym wody [mm]
PN-EN 1015-18: 2003
–
–
–
–
≤ 5 mm
–
Przepuszczalność
wody badana na odpowiednim podłożu po
wymaganych cyklach
sezonowania [ml/cm2
po 48 godzinach]
PN-EN 1015-21: 2003
–
–
–
≤ 1 ml/cm2 po 48
godzinach
–
–
Współczynnik przepuszczalności pary
wodnej dla zapraw
przeznaczonych do
stosowania w elementach zewnętrznych
budynku
PN-EN 1015-19: 2000
≤ wartość deklarowana
≤ wartość deklarowana
≤ wartość deklarowana
≤ wartość deklarowana
≤ 15
≤ 15
Współczynnik
przewodzenia ciepła
[W/m × K] dla zapraw
przeznaczonych
do stosowania w
elementach budynku
podlegających wymaganiom cieplnym
PN-EN 1745: 2004
wartość tabelaryczna
wartość tabelaryczna
wartość tabelaryczna
wartość tabelaryczna
wartość tabelaryczna
–
–
–
–
–
–
T 1: ≤ 0,10
T 2: ≤ 0,20
Czas zachowania właściwości roboczych
PN-EN 1015-9: 2001
Reakcja na ogień
[klasy]
Trwałość
PN-85/B-0450
Zaprawy tynkarskie zawierające masowo lub objętościowo ≤ 1,0% materiałów organicznych – klasa A 1. Zaprawy tynkarskie
zawierające masowo lub objętościowo > 1,0% materiałów organicznych – powinny być klasyfikowane zgodnie z normą PN-EN
13501-1: 2004 i deklarowane w odpowiedniej klasie reakcji na ogień
Wartość deklarowana
Wartość deklarowana
nie określa się szczególnych właściwości,
mogą nią być zarówno zaprawy wg projektu jak i wg przepisu,
l Zaprawy tynkarskie lekkie LW, czyli zaprawy o określonych właściwościach, ich
gęstość w stanie suchym powinna wynosić
poniżej 1 300 kg/m3,
l Zaprawy tynkarskie barwione CR. Są to
zaprawy o określonych właściwościach
specjalnie barwione,
l Zaprawy do tynków jednowarstwowych
do stosowania na zewnątrz OC o określonych właściwościach stosowane
1/2007
Wartość deklarowana
–
w postaci jednej warstwy, spełniające
wszystkie funkcje zapraw tynkarskich
wielowarstwowych przewidzianych do
stosowania na zewnątrz,
l Zaprawy tynkarskie renowacyjne R,
czyli zaprawy o określonych właściwościach stosowane do ścian
murowych wilgotnych zawierających
rozpuszczalne w wodzie sole, charakteryzują się one dużą porowatością
i przepuszczalnością pary wodnej
oraz obniżonym podciąganiem kapilarnym,
Wartość deklarowana
Wartość deklarowana
l Zaprawy tynkarskie izolujące cieplnie T,
o określonych właściwościach dotyczących izolacyjności cieplnej.
Wymagania stawiane
zaprawom tynkarskim
Norma PN-EN 998-1: 2004 definiuje właściwości użytkowe świeżych i stwardniałych
zapraw oraz podaje normy czynnościowe
opisujące sposób pobierania próbek do badań
oraz metody badań. Zakres normy obejmuje
C H E M I A
B U D O W L A N A
93
Tablica 3. Klasy wytrzymałości dla zapraw murarskich wg PN-EN 998-2: 2004.
Klasa
Wytrzymałość
na
ściskanie N/mm2
M1
M 2,5
M5
M 10
M 15
M 20
Md
1
2,5
5
10
15
20
> 25
Tablica 4. Wymagania dla zapraw murarskich wg PN-EN 998-2: 2004.
Badana właściwość/Metoda badań
Zaprawa ogólnego przeznaczenia
G
Czas zachowania właściwości roboczych
PN-EN 1015-9: 2001
Zaprawa do cienkich spoin
T
Lekka zaprawa
L
Wartość deklarowana
Czas korekty
PN-EN 1015-9:
–
Zawartość chlorków*)
PN-EN 1015-17: 2001
≥ Wartość deklarowana
–
≤ Wartość deklarowana
zaleca się, aby zawartość nie przekraczała 0,1% suchej masy zaprawy
Gęstość brutto w stanie suchym*) [kg/m3]
PN-EN 1015-20: 2001
Deklarowany zakres wartości
Wytrzymałość na ściskanie [N/mm2]
PN-EN 1015-11: 2001
≤ 1 300 kg/m3
Deklarowana klasa wytrzymałości
od M 1 do M d
Wytrzymałość spoiny
dla zapraw do stosowania w elementach
podlegających wymaganiom konstrukcyjnym
Deklaracja na podstawie badań (PN-EN 771) lub
Deklaracja wg wartości tabelarycznych
≥ 0,15 N/mm2
Współczynnik przewodzenia ciepła
[W/m × K]
dla zapraw przeznaczonych do stosowania
w elementach budynku podlegających wymaganiom cieplnym
PN-EN 1745: 2004
≥ 0,15 N/mm2
≥ 0,15 N/mm2
Wartość tabelaryczna
Wartość deklarowana
Analiza sitowa
PN-EN 1015-1: 2000
–
Zawartość powietrza*)
PN-EN 1015-7: 2000
≤ 2 mm
Deklarowany max. rozmiar ziaren
–
Deklarowany zakres zawartości
Absorpcja wody spowodowana podciąganiem kapilarnym [kategorie]
dla zapraw przeznaczonych do stosowania
w elementach zewnętrznych budynku i narażonych na bezpośrednie oddziaływanie
warunków atmosferycznych
PN-EN 1015-18: 2003
≤ Wartość deklarowana
Przepuszczalność pary wodnej
dla zapraw przeznaczonych do stosowania
w elementach zewnętrznych budynku
PN-EN 1745: 2004
Wartość tabelaryczna
Trwałość
PN-85/B-04500
Wartość deklarowana
Reakcja na ogień [klasy]
Zaprawy tynkarskie zawierające masowo lub objętościowo ≤ 1,0% materiałów organicznych – klasa A 1.
Zaprawy tynkarskie zawierające masowo lub objętościowo > 1,0% materiałów organicznych – powinny być
klasyfikowane zgodnie z normą PN-EN 13501-1: 2004 i deklarowane w odpowiedniej klasie reakcji na ogień.
*) Jeśli istotne dla eksploatacji zaprawy.
zaprawy tynkarskie wytwarzane w zakładzie
na bazie spoiwa nieorganicznego, przewidziane do zastosowania zewnętrznego i wewnętrznego na ścianach, słupach i ścianach
działowych. Norma nie obejmuje zapraw,
w których głównym aktywnym czynnikiem
wiążącym jest spoiwo siarczanowo-wapniowe, zapraw o specjalnych właściwościach
dotyczących odporności na ogień i izolacyjności akustycznej, zapraw przeznaczonych do
napraw struktury konstrukcji oraz wykończeń
powierzchni elementów budowlanych takich
jak materiały do gładzenia lub wyrównywania,
powłok, organicznych cienkowarstwowych
tynków i elementów prefabrykowanych (np.
okładzin tynkowych).
W normie podano sposób klasyfikowania
zapraw tynkarskich ze względu na właściwości użytkowe takie jak: wytrzymałość na
ściskanie, absorpcja wody i współczynnik
przewodzenia ciepła (tablica 1). Dla większości pozostałych właściwości norma nie
podaje wymagań, jednakże producent powinien zadeklarować ich wartości. Wymagany
zakres przeprowadzenia badań w zależności
94
C H E M I A
od rodzaju zaprawy tynkarskiej przedstawiono
w tablicy 2.
Właściwości podane w tablicy 2 stanowią
kryteria zgodności i odnoszą się do wstępnych
badań typu dla zapraw tynkarskich. Niektóre
z nich nie były przedmiotem wymagań normy
PN-90/B-14501. Między innymi są to:
l Czas zachowania właściwości roboczych,
czyli okres od momentu wymieszania zaprawy z wodą do chwili osiągnięcia określonej granicy twardnienia lub urabialności,
czyli czas przydatności do użycia,
l Zawartość powietrza,
l Gęstość wysuszonej stwardniałej zaprawy,
czyli iloraz jej masy w stanie wysuszonym
i objętości, którą próbka zajmuje w stanie
nasyconym podczas zanurzenia w wodzie,
l Przyczepność, określana jako maksymalne naprężenie rozciągające wywołane
przez obciążenie odrywające przyłożone
prostopadle do powierzchni zaprawy naniesionej na podłoże,
l Określenie odpowiedniości jednowarstwowych zapraw na obrzutkę do podłoży,
B U D O W L A N A
l Współczynnik przepuszczalności pary
wodnej,
l Współczynnik przewodzenia ciepła, producent może podać wartość tabelaryczną,
przeprowadzenie badania wymagane jest
dla zapraw izolujących cieplnie,
l Reakcja na ogień, badanie wykonywane
w przypadku zawartości materiałów organicznych > 1%.
Zaprawy murarskie wg normy
PN-EN 998-2: 2004
Norma PN-EN 998-2 dzieli zaprawy murarskie
podobnie jak w przypadku zapraw tynkarskich
pod kilkoma względami. Pierwszy podział ze
względu na koncepcję wykonania rozróżnia:
l Zaprawy według projektu,
l Zaprawy według przepisu.
Ze względu na właściwości i/lub zastosowania:
l Zaprawa murarska ogólnego przeznaczenia G. Jest to zaprawa, dla której nie
określa się szczególnych właściwości,
1/2007
l Zaprawa murarska do cienkich spoin T.
Jest to zaprawa według projektu o maksymalnym wymiarze kruszywa mniejszym
lub równym 2 mm,
l Lekka zaprawa L, według projektu o ustalonej gęstości w stanie suchym ≤ 1 300
kg/m3.
Ze względu na miejsce i sposób wytwarzania:
l Zaprawy wytwarzane w zakładzie,
l Półgotowe zaprawy wytwarzane w zakładzie,
l Zaprawy wytwarzane na miejscu budowy.
Wymagania stawiane
zaprawom murarskim
Norma PN-EN 998-2: 2004 definiuje właściwości użytkowe świeżych i stwardniałych
zapraw oraz podaje normy czynnościowe
opisujące sposób pobierania próbek do badań
oraz metody badań. Zakres normy obejmuje
zaprawy murarskie produkowane fabrycznie
(do układania, łączenia i spoinowania), przeznaczonych do ścian murowanych, słupów
i ścian działowych (np. w murach licowych
i tynkowanych, konstrukcjach murowych
przenoszących obciążenia i nie przenoszących obciążeń, w budownictwie i inżynierii
lądowej.
Norma PN-EN 998-2: 2004 podaje sposób deklarowania przez producenta zapraw
murarskich w zależności od wytrzymałości
na ściskanie. Producent może deklarować
klasę wytrzymałości na ściskanie zgodnie
z tablicą 3. Zasada klasyfikacji polega na tym,
że po symbolu literowym „M” oznaczającym
klasę wytrzymałości na ściskanie znajduje się
liczba, która oznacza, że wytrzymałość na ściskanie w N/mm2 zaprawy, nie jest mniejsza
od tej liczby.
Pozostałe właściwości, które producent
powinien określić podczas wstępnych badań
typu przedstawiono w tablicy 4. Jak widać
podobnie jak dla zapraw tynkarskich niektóre
właściwości może producent deklarować na
podstawie danych tabelarycznych, są to np.:
l Współczynnik przewodzenia ciepła,
l Wytrzymałość spoiny,
l Przepuszczalność pary wodnej.
Niektóre właściwości są analogiczne jak dla
zapraw tynkarskich, z wyjątkiem:
l Czasu korekty, wykonywanego dla zapraw
do cienkich spoin,
l Zawartości chlorków,
l Analizy sitowej dla zapraw lekkich.
W przypadku, gdy zaprawa murarska
wytwarzana jest według przepisu, producent
zobowiązany jest również do podania proporcji jej składników.
Zastosowanie zapraw do
murów
Na rynku budowlanym pojawiają się
nowe rodzaje ceramiki budowlanej (pustaki, bloczki i inne elementy murowe).
Zróżnicowanie ceramiki budowlanej oraz
surowców zastosowanych do jej wytworzenia, narzuca zastosowanie odpowiedniego rodzaju zaprawy. Możliwe jest to
dzięki zastosowaniu gotowych suchych
mieszanek tynkarskich i murarskich, wytwarzanych w specjalistycznych Zakładach.
Mieszanki te mają bardzo różnorodne zastosowanie.
1/2007
Dotychczas nie opracowano europejskich przepisów wykonawczych dotyczących projektowania architektonicznego
i zasad wykonania robót, które by zawierały
wytyczne stosowania zapraw do murów.
Jednakże na producentach elementów
murowych spoczywa wskazanie odpowiedniego materiału do produkowanych
przez niego elementów jest to tzw. „Odpowiedzialność producenta przed klientem za
swój produkt”.
W przypadku zapraw tynkarskich bardzo
ważne jest sprawdzenie i przygotowanie
podłoża pod tynk. Zastosowane podłoże
ma bardzo duży wpływ na wybór zaprawy
tynkarskiej oraz na sposób jej nakładania
i obróbkę tynku.
Niektóre z oferowanych zapraw tynkarskich nie wymagają obrzutki wstępnej; wystarczy jedynie zwilżyć powierzchnię muru
wodą tynkarską. Natomiast w przypadku
innych zapraw tynkarskich wymagana jest
obrzutka wstępna, wykonywana wg wskazówek wykonawczych producenta tynku.
W niektórych przypadkach istnieje jednak konieczność samodzielnego wyboru
zaprawy.
Przed wyborem zaprawy murarskiej zaleca
się rozważenie stopnia jej narażenia w trakcie
eksploatacji; należy wziąć pod uwagę takie
czynniki jak:
l zawilgocenie,
l działanie mrozu,
l zawartość rozpuszczalnych soli.
Ponadto norma PN-EN 998-2: 2004 w załączniku informacyjnym, podaje przykłady
konstrukcji narażonych na warunki:
l surowe,
l umiarkowane,
l obojętne.
Przy doborze zapraw murarskich przyjmuje
się kilka podstawowych zasad1):
l Do murowania elementów ceramicznych
(cegły, pustaki), wapienno-piaskowych
bloczków betonowych stosuje się cementowe zaprawy do grubych spoin,
tzw. zaprawy ogólnego przeznaczenia.
Z elementów takich można wznosić ściany: konstrukcyjne, działowe, osłonowe,
piwniczne i fundamentowe.
l Do murowania elementów klinkierowych
stosuje się specjalne zaprawy do klinkieru,
l Do murowania bloczków z betonu komórkowego i elementów silikatowych stosuje
się zaprawy murarskie do cienkich spoin.
Jednakże do ułożenia pierwszej warstwy
bloczków, należy stosować zaprawę murarską ogólnego przeznaczenia,
l Do murowania ścian jednowarstwowych
użyć można lekkiej zaprawy murarskiej.
Należy jednak pamiętać, że zaprawy
lekkie nie mogą tworzyć konstrukcji stykających się z ziemią.
W przypadku elewacji klinkierowych
niewłaściwe zastosowanie zaprawy murarskiej powoduje powstawanie wykwitów wapiennych i przebarwień. Wynika to z dużej
nasiąkliwości i porowatości zastosowanych
zapraw. Woda wyparowując w słoneczny
dzień z zaprawy pozostawia na powierzchni
białe naloty (związki wapnia). Dlatego też,
w składzie zapraw do klinkieru, znajduje
się dodatek trasu, minerału pochodzenia
wulkanicznego. Jest to minerał, który
wchodząc w reakcje ze związkami wapnia
wiąże je chemicznie. Tras redukuje możliwość powstawania przebarwień i wykwitów
wapiennych poprzez wiązanie chemiczne
związków wapnia w zaprawie. W wyniku
krystalizacji zwiększa się szczelność zaprawy, co zapobiega podciąganiu wody zarobowej do wnętrza cegieł. Ponadto powstające
produkty wypełniają pory przez co znacznie
wzrasta wytrzymałość mechaniczna.
Na rynku budowlanym oferowanych jest
wiele zapraw do klinkieru ale nie wszystkie
są w stanie sprostać wysokim wymaganiom,
jakie są im stawiane. Spoiny stanowiące
15–20% całkowitej powierzchni licowej
są najsłabszym elementem, na którym
dochodzi do wyługowania, wykruszenia,
powstawania wykwitów i zawilgocenia. Dostępne na rynku cegły charakteryzują się
różną nasiąkliwością. Związek pomiędzy
cegłą a zaprawą w znacznym stopniu zależy od tego jak dalece uda się dostosować
i dobrać odpowiednią zaprawę murarską
do charakterystyki absorpcyjnej cegły.
Dlatego też, w zależności od nasiąkliwości
cegły producenci zapraw proponują różne
rodzaje zapraw.
Lekkie zaprawy murarskie przeznaczone są przede wszystkim do wykonywania
murów charakteryzujących się dobrymi
właściwościami cieplnymi. Stosuje się
je do murowania np. bloczków z betonu
komórkowego, pustaków ceramicznych
oraz pustaków betonowych z betonów na
kruszywie lekkim. W celu uzyskania muru
jednorodnego pod względem izolacyjności cieplnej, współczynnik przewodzenia
ciepła zaprawy powinien być zbliżony do
współczynnika przewodzenia elementu
murowego. Do murowania ścian zewnętrznych z elementów podlegających wymaganiom cieplnym nie powinno stosować się
zapraw ogólnego przeznaczenia. Z uwagi
na zbyt wysoką wartość współczynnika
przewodzenia ciepła zaprawy w porównaniu ze współczynnikiem przewodzenia dla
elementu murowego na spoinach tworzą
się mostki termiczne, mogące prowadzić do
przemarzania ścian. Pogarsza się wówczas
izolacyjność całej ściany.
Wytrzymałość na ściskanie zapraw lekkich jest znacznie niższa od zapraw ogólnego przeznaczenia. Dlatego też do ułożenia
pierwszej warstwy bloczków zarówno dla
ścian zewnętrznych jak i wewnętrznych
należy zastosować zaprawę murarską ogólnego przeznaczenia. W przypadku stosowania do murowania zapraw lekkich wskazane
jest, aby wytrzymałość zaprawy i elementu
murowego miały zbliżone wartości.
Zaprawy murarskie do cienkich spoin
są stosowane do murowania elementów
murowych charakteryzujących się dużą dokładnością wymiarów np. bloczków z betonu
komórkowego, elementów murowych ceramicznych i silikatowych. W murach z takich
elementów rola spoiny ogranicza się do
łączenia, bez konieczności niwelowania różnic ich wymiarów, dlatego grubość spoiny
może być znacznie ograniczona. W murach
na cienkie spoiny grubość spoiny wynosi od
1 do 3 mm.
C H E M I A
Dr inż. Marzena Najduchowska,
dr inż. Paweł Pichniarczyk
Instytut Mineralnych Materiałów
Budowlanych
Oddział w Krakowie
B U D O W L A N A
95