Wypadki uczniw w szko3ach i placwkach w roku szkolnym 2000/2001

Wypadki uczniów w szkołach i placówkach
w roku szkolnym 2005/2006
1. Analiza wypadków i urazów uczniów w szkołach i placówkach oświatowych
w województwie według typów placówek.
Przedstawiona analiza dotyczy wypadków jakie wydarzyły się w roku szkolnym
2005/2006. Są to wypadki, które miały miejsce na terenie szkół lub poza ich terenem,
w czasie gdy uczniowie byli lub mieli znajdować się pod opieką nauczycieli, opiekunów, z
jednoczesnym spełnieniem warunku, że było to nagłe zdarzenie spowodowane przyczyną
zewnętrzną. ktore spowodowało uraz lub śmierć.
Na podstawie przekazanych przez organy prowadzące szkoły danych do Systemu Informacji Oświatowej, według typów szkół, w ww. roku szkolnym wypadkom uległo 9052
uczniów w tym 3442 dziewcząt i 5610 chłopców.
W stosunku do ogólnej liczby uczniów w województwie stanowi to 1,48%. W okresie sprawozdawczym nie odnotowano wypadków śmiertelnych. Wypadkom ciężkiego uszkodzenia
ciała uległo 27 dziewcząt i 68 chłopców. Stosunek procentowy wypadków ciężkich oraz
pozostałych urazów wg płći obrazuje załącznik 7a i 7b.
Główną pozycją w statystyce wypadkowej są urazy uznane z lekkie, których liczba
wynosi 8957 - co stanowi 98,95 % ogólnej liczby wypadków . Są to wypadki lub zdarzenia
wypadkowe traktowane w klasyfikacji jako "inne". Do nich należą między innymi złamania,
zwichnięcia, skręcenia stawów, stłuczenia itp. Należy jednak mieć na uwadze fakt, iż wszelkie skutki tak zwanego lekkiego urazu mogą w późniejszym czasie okazać się o wiele poważniejsze niż oceniono na etapie kwalifikacji. Takich przypadków przekwalifikowania wypadku obecnie obowiązująca statystyka nie uwzględnia.
W stosunku do ubiegłego roku szkolnego odnotowano kolejny znaczny spadek liczby
wypadków, ogółem o 835, co świadczy pozytywnie o podejmowanych działaniach przez
podmioty odpowiedzialne za bezpieczeństwo dzieci i młodzieży.
Najwięcej wypadków – 4084, to wypadki jakie miały miejsce w szkołach podstawowych.
W poszczególnych typach szkół i placówek liczba wypadków wynosi:
• gimnazja – 3222,
• szkoły zawodowe wszystkich typów – 569
• licea ogólnokształcące – 780,
• licea profilowane – 116
• przedszkola - 240
• specjalne ośr. szkolno-wychowawcze – 27,
• pozostałe placówki oświatowe i opiekuńcze – 14.
(Wykres 1 w załączeniu)
W stosunku do liczby uczniów pobierających naukę w poszczególnych typach szkół procent wypadków przedstawia się następująco:
• przedszkola - 0,38%
• szkoły podstawowe – 1,71%
• gimnazja – 2,16 %,
• licea ogólnokształcące - 1,18%,
• licea profilowane - 0,62%
• szkoły zawodowe – 0,73%,
Powyższe dane wskazują iż, najwięcej uczniów ulega wypadkom w szkołach podstawowych i gimnazjach. Zdecydowanie mniej w szkołach zawodowych, a jeszcze mniej w przed1
szkolach i pozostałych placówkach. Powyższe pozwala na stwierdzenie iż, stala opieka nad
dziećmi (przedszkola) i młodzieżą oraz właściwy nadzór personelu pedagogicznego w miejscach gdzie obligują do tego szczegółowe akty prawne, a także tam gdzie występują większe
zagrożenia, np. w szkołach zawodowych, zdecydowanie wpływają na zmniejszenie wypadkowości uczniów.
2. Analiza liczby wypadków i urazów uczniów ze względu na rodzaj uszkodzenia ciała.
Z ogólnej liczby wypadków najczęściej mają miejsce:
- złamania - 2757,
- zwichnięcia i skręcenia - 2213,
- rany zewnętrzne, rozerwania - 1051,
- stłuczenia, zmiażdżenia - 1431
- urazy wewnętrzne - 371,
- oparzenia - 46,
- zatrucia - 45,
- utrata części ciała – 33
- inne - 1138
/Wykres 2 w załączeniu/
3. Analiza liczby wypadków i urazów uczniów ze względu na miejsce uszkodzenia ciała.
Największą liczbę w tej klasyfikacji stanowią urazy kończyn - 6797 wypadków.
Pozostałe to:
- urazy głowy - 1410,
- urazy tułowia - 253,
- urazy oczu - 136,
- innego rodzaju urazy – 465,
/Wykres 3 w załączeniu/
Urazy kończyn wykazują analogię do największej liczby złamań, zwichnięć, stłuczeń.
Niepokojący jest fakt dużej liczby urazów oczu, a także głowy.
4. Analiza liczby wypadków i urazów uczniów ze względu na miejsce wypadku.
Najwięcej wypadków odnotowano w salach gimnastycznych - 3353 i na boiskach oraz
placach gier i zabaw - 2138.
Pozostałe miejsca to:
- korytarz, schody - 1653,
- ulica, droga - 373,
- klasa, sala zajęć, pracownia - 407,
- warsztaty, pracownie - 48,
- inne miejsca 1035.
/Wykres 4 w załączeniu/
Większej uwagi ze strony nadzoru wymaga stwierdzony fakt znaczącej liczby wypadków w ciągach komunikacyjnych, salach gimnastycznych, a także na boiskach oraz placach
gier i zabaw.
5. Analiza liczby wypadków i urazów uczniów ze względu na rodzaj zajęć, podczas
których się wydarzyły.
Najwięcej wypadków ma miejsce na lekcjach z wychowania fizycznego oraz podczas
przerw międzylekcyjnych:
- wychowanie fizyczne - 4250,
- przerwy międzylekcyjne - 2370,
- wycieczki i inne formy wypoczynku - 266,
- zajęcia praktyczno - techniczne - 69,
- praktyczna nauka zawodu - 53,
- pozostałe zajęcia i inne zajęcia edukacyjne -1508.
/Wykres 5 w załączeniu/
2
6. Analiza liczby wypadków i urazów uczniów ze względu na ich przyczyny.
W przekazanych sprawozdaniach w SIO jako główną przyczynę wypadków podano:
nieuwagę w 4718 przypadkach oraz uderzenie nieumyślne w 1838 przypadkach.
Łącznie te 2 grupy to 6556 zdarzeń, co stanowi 72,42 % ogółu wypadków.
Pozostałe przyczyny to między innymi:
- pobicie, umyślne uderzenie - 257
- nieznajomość lub nieprzestrzeganie przepisów bhp – 49
- zły stan zdrowia lub niepełna zdolność do zajęć - 26,
- brak nadzoru nad uczniem lub niedostateczny nadzór – 14,
- zły stan techniczny obiektów, maszyn, wyposażenia, sprzętów, niewłaściwe zabezpieczenie klatek i innych urządzeń, brak lub zły stan środków ochrony indywidualnej łącznie - 16
/Wykresy 6 i 6a w załączeniu/
Inne przyczyny wypadków - wymienione zostały w 2130 przypadkach, co stanowi
23,53% ogólnej ilości wypadków. Powody takiej klasyfikacji przez zespoły powypadkowe w
szkołach mogą być różne, miedzy innymi takie jak:
- nieumiejętność lub zbyt powierzchowne rozpoznawanie zagrożeń, a tym samym ich przyczyn - i tak na przykład: poślizgnięcie ucznia na śliskiej podłodze, czego skutkiem jest
skręcenie w stawie skokowym, najczęściej ustala się jako nieuwagę ucznia, gdy w niektórych przypadkach należało uznać jako główną przyczynę zły stan nawierzchni boiska, ciągów komunikacyjnych itp.,
- rozpatrywanie zdarzeń wypadkowych z ukierunkowaniem na korzystniejszy werdykt dla
szkoły /nauczyciela/ ponieważ stwierdzenie, np. niedostatecznego nadzoru lub jego brak
wymaga wyciągnięcie odpowiednich konsekwencji. W związku z powyższym z rezerwą
należy traktować wykazywanie głównej przyczyny wypadków jako nieuwaga, przy liczbie wypadków związanych np. z brakiem właściwego nadzoru nad uczniami,
- w znacznej części szkół i placówek nie funkcjonuje służba bhp, a tym samym nie funkcjonują kompetentne zespoły powypadkowe - protokóły powypadkowe sporządzają osoby
wyznaczone przez dyrektora, nie zawsze posiadające pełną wiedzę niezbędną do ustalenia
okoliczności zdarzenia. Stan taki stanowi naruszenie zapisów ustawy Kodeks Pracy oraz
rozporządzeń w sprawie powołania służb bhp i zakresu ich działalności,
- zakwalifikowanie przez dyrekcje 12 szkół jako wypadków uczniów 27 zdarzeń ze skutkiem śmiertelnym, z których po przeprowadzonych wyjaśnieniach i analizie okoliczności
wszystkie nie odpowiadały określonej rozporządzeniem definicji wypadku lub zostały
pomyłkowo wpisane do nieodpowiedniej rubryki.
7. Podsumowanie i wnioski.
Działalność profilaktyczna mająca na celu zapobieganie i zmniejszanie ilości wypadków i urazów dzieci w szkołach powinna być niezbędnym elementem funkcjonowania każdej
szkoły i placówki. W szkole powinny być stosowane rozwiązania organizacyjne i systemowe,
które zapewnią systematyczną poprawę na tym odcinku. Rozwiązania te muszą być wielokierunkowe. W tej działalności aktywnie powinny uczestniczyć wszystkie podmioty: dyrekcje,
organy prowadzące szkoły, kadra pedagogiczna i administracyjna szkół, samorząd szkolny,
a także rodzice. Podejmowanie działań zmierzających do zapobiegania wypadkom dzieci i
młodzieży powinno mieć miejsce na wszystkich szczeblach nadzoru. Niepokojąca jest nadal
liczba wypadków w gimnazjach.
Głównym kierunkiem działania w zakresie profilaktyki powinna być edukacja kadry
kierowniczej i personelu pedagogicznego szkół w zakresie zdolności rozpoznawania zagrożeń oraz umiejętności zachowań w tych sytuacjach.
Analiza danych bieżących i porównanie ich z danymi z lat poprzednich wskazuje kierunki działalności profilaktycznej do podjęcia przez dyrektorów szkół, organy prowadzące
szkoły i nadzór pedagogiczny. Zaliczyć należy do nich między innymi.:
3
1. Szkolenia okresowe w zakresie bhp nauczycieli, prowadzenie instruktażu w zakresie postępowania na okoliczność wypadku oraz umiejętności rozpoznawania zgrożeń.
2. Wykorzystanie przez wszystkich nauczycieli treści programowych poszczególnych
przedmiotów i sytuacji wychowawczych do nauczania bezpiecznych zachowań i postaw
uczniów, w tym bezpiecznego poruszania się po drogach publicznych.
3. Udzielanie przez nadzór pedagogiczny pomocy dyrektorom szkół w zakresie wiedzy
o przepisach i zasadach higieny pracy i nauki oraz bezpieczeństwa w szkole lub placówce
oświatowej.
4. Wzmożenie nadzoru nad przestrzeganiem przez dyrektorów szkół przepisów i zasad bhp
oraz higieny procesu nauczania ze strony organów prowadzących i nadzoru pedagogicznego. Każda zauważona nieprawidłowość powinna być odnotowana, a jej likwidacja wyegzekwowana przez odpowiednie służby bhp, organ prowadzący szkołę i nadzór pedagogiczny.
5. Wzmożenie opieki i nadzoru nad dziećmi w czasie i w miejscach, gdzie wypadki zdarzają
się najczęściej m.in.: podczas przerw międzylekcyjnych, podczas innych zajęć organizowanych przez szkoły, a także na korytarzach, klatkach schodowych, w szatniach
i pomieszczeniach sanitarnych oraz podczas zajęć w świetlicach szkolnych.
6. Zwiększenie bezpieczeństwa dzieci podczas lekcji wychowania fizycznego, w salach gimnastycznych oraz na boiskach, placach gier i zabawach, a także na innych zajęciach rekreacyjno sportowych. Respektowanie zasady, iż zajęcia muszą być dostosowane do zainteresowań, wieku, stanu zdrowia i sprawności fizycznej uczniów oraz umiejętności posługiwania się sprzętem specjalistycznym.
7. Przestrzeganie zasady ciągłej eliminacji zagrożeń w szkołach i placówkach m.in. w poprzez stałe dążenie do poprawy warunków technicznych i wyposażenia szkół, a także poprzez korzystniejsze rozwiązania organizacyjne, które niejednokrotnie nie wymagają nakładów finansowych.
Opracował:
mgr Franciszek Kaniewski
4
Załączniki do informacji o wypadkach uczniów
w roku szkolnym 2005-2006
Zał. 1
Wypadki według typów szkół i placówek
4500
4000
3500
3000
2500
2000
1500
1000
500
0
4084
3222
780
569
240
ko
sz
d
ze
Pr
la
ko
Sz
ły
27
116
d
po
w
wo
a
t
s
e
zja
na
m
Gi
ea
Lic
ól
og
z
ks
no
e
ąc
c
ł
ta
ea
Lic
pr
il
of
ko
Sz
ły
e
an
w
o
w
za
.i
hn
c
e
., t
po
ea
lic
lne
.o
ec
p
S
od
śr
s
ki
zk
ch
wy
.
ol
n
In
e
pl
ły,
o
k
sz
14
ki
ów
c
a
Zał. 2
Wypadki ze względu na rodzaj uszkodzenia ciała
oparzenia
1%
zatrucia
0%
inne
13%
złamania
30%
stłuczenia,
zmiażdżenia
16%
utrata częsci ciała
0%
rany zewnętrzne,
rozerwania
12%
urazy wewnętrzne
4%
zwichnięcia i
skręcenia
24%
Zał. 3
5
Wypadki ze względu na uszkodzone części ciała
głowa
15%
inna
5%
tułów
3%
oczy
2%
kończyny
75%
Zał. 4
Wypadki ze względu na miejsce zdarzenia
ulica, droga
4%
warsztaty szkolne,
pracownie
1%
boisko, plac gier i
zabaw
24%
inne
11%
sala lekcyjna,
pracownia szkolna
4%
korytarz, schody
18%
sala gimnastyczna
38%
Zał. 5
6
st
an
zł
y
st
an
ni
ew
ła
ś
zł
y
st
an
te
ch
te
ch
.o
.m
bi
ek
as
ci
tó
t
w
e
z
ni
w
y
c
e
n
h.
ew
za
i
w
ur
be
ła
br
y
śc
zą
po
zp
ak
iw
dz
sa
ie
lu
e
eń
cz
że
b
z
e
a
zł
ni
ni
be
y
a,
e
st
z
sp
m
pi
an
as
ec
rz
śr
ęt
z.
zy
od
.
n
k
la
kó
i
u
t
e
w
rz
k
ąd
oc
sc
hr
ze
ho
on
ń
d.
y
ik
in
br
o
d
ry
ak
yw
ta
lu
id
rz
b
.i
pr
y
n
o
ow
ni
ds
d
ew
zie
t.
ad
na
ła
ż
z
.r
śc
en
dz
ob
iw
ie
ni
ór
.
e
ez
za
n
p
ad
na
ję
os
ć
jo
u
ł
u
ni
m
cz
gi
ez
oś
w
ni
go
an
em
ć
lu
d
i
e
ne
b
s
ni
ię
z
ep
m
pr
rz
as
og
zł
es
y
zy
r.
st
t
n.
rz
an
eg
i
ur
zd
.
zą
za
r.,
dz
sa
ni
.
ep
d
pr
eł
ze
na
p.
zd
BH
ol
no
P
ść
po
do
bi
ci
za
e,
ję
um
ć
yś
ln
ud
e
er
ud
ze
er
ni
z.
e
ni
eu
m
yś
ln
e
ni
eu
w
ag
in
na
a
pr
zy
cz
yn
a
zł
y
Wypadki ze względu na rodzaj zajęć
wycieczki i inne
formy wypoczynku
3%
0
7
0
4
inne zajęcia
17%
wychowanie
fizyczne
46%
przerwy
międzylekcyjne
26%
inne zajęcia
edukacyjne
6%
praktyczna nauka
zawodu
1%
5000
500
2
1
2
14
0
4
zajęcia praktycznotechniczne
1%
Zał. 6
Przyczyny wypadków
49
4718
4500
4000
3500
3000
2500
2000
1838
2130
1500
1000
26
257
7
Zał. 6a
Przyczyny wypadków
0,15%
0,00%
0,04%
0,04%
0,54%
0,29%
0,00%
0,01%
0,02%
0,08%
0,02%
2,84%
20,30%
23,53%
52,12%
zły stan tech. obiektów
zły stan tech. maszyn i urządzeń
zły stan tech. wyposażenia, sprzęt.
niewłaściwe zabezpieczenie maszyn i urządzeń
niewłaściwe zabezpiecz. klatek schod. i korytarzy
brak lub zły stan środków ochrony indywid. i odzież. rob.
brak lub ndst. nadzór nad uczniem
prowadzenie zajęć niezgodne z progr.
niewłaściwe posługiwanie się maszyn. i urządz.
nieznajomość lub nieprzestrzeg. zasad przep. BHP
zły stan zdr., niepełna zdolność do zajęć
pobicie, umyślne uderz.
uderzenie nieumyślne
nieuwaga
inna przyczyna
Zał. 7a i 7b
Wypadkowość ze względu na płeć
Wypadki
lekkie
(inne urazy)
dziew częta
38%
Wypadki
ciężkie
dziew częta
28%
Wypadki
ciężkie
chłopcy
72%
Wypadki
lekkie
(inne urazy)
chłopcy
62%
8