Postępowanie cywilne

2012-02-12
Postępowanie cywilne
Orzeczenia sądowe I
Zagadnienia ogólne
Wyrokowanie
Czynności decyzyjne sądu
• Czynności w których sąd
– merytorycznie rozstrzyga sprawę
– Rozstrzyga o dopuszczalności
merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy
• Podział
– Zarządzenia przewodniczącego
– Orzeczenia sądu
• Wyroki
• Nakazy zapłaty i postanowienia
n
Wyrok
• Orzeczenie sądu rozstrzygającego w
procesie co do istoty sprawy
• Cechy szczególne
– Solenna forma
– Zapada zasadniczo po przeprowadzeniu
rozprawy (316)
– Odnosi się do istoty sprawy
– Od wyroków I inst. przysługuje apelacja
– Korzysta z powagi rzeczy osądzonej
1
2012-02-12
Klasyfikacja wyroków I
• Ze względu na treść
– Uwzględniający powództwo
– Oddalający powództwo
• Brak przesłanki dodatniej / przesłanka ujemna
• Żądanie pozwu okaże się nieuzasadnione
• Ze względu na skutki prawne
– Deklaratywne
– konstytutywne
Klasyfikacja wyroków II
• Ze względu na sposób poszukiwanej
ochrony prawnej
– Zasądzające świadczenie
– Ustalające istnienie / nieistnienie stosunku
prawnego
– Kształtujące prawo lub stosunek prawny
• Ze względu na sposób wydania
– Kontradyktoryjne
– zaoczne
Klasyfikacja wyroków II
• Ze względu na zakres rozstrzygnięcia
– Zwykłe (całościowy)
– Częściowe
– Wstępne
– Końcowe
– Łączne
– uzupełniające
2
2012-02-12
Wyrok zwykły – wydanie
wyroku
• Zapada po niejawnej naradzie
• Dyskusja i głosowanie
• Spisanie sentencji wyroku
– Podpisują wszyscy sędziowie
– Brak podpisu skutkuje nieważnością
• Zdanie odrębne
• Ogłoszenie wyroku i jego motywów
• Tzw. „publikacja”
Wyrokowanie – istniejący stan
rzeczy
• Sąd bierze pod uwagę stan rzeczy
istniejący w chwili rozprawy (316)
• Zmiana
– Prawa procesowego: sąd stosuje nowe
przepisy od wejścia zmiany w życie
– Prawa materialnego:
• lex retro non agit
• Przepisy intertemporalne
Przedmiot orzekania
•
•
•
•
Związany z przedmiotem procesu (321)
Ne eat iudex ultra petita partium
Możliwe zmiany stylizacji (eksmisja)
Obowiązek pouczenia
– W sprawach o alimenty i naprawienie
szkody (212 in fine)
– Roszczenia pracownicze (477 zd. 2)
• Wyjątek roszczenia alternatywne (477’)
3
2012-02-12
Podstawa wyroku
• Faktyczna i prawna: da mihi factum,
dabo tibi ius.
• Zbieg podstaw odpowiedzialności
– Decyduje powód
– Konsekwencje wyboru: e.g. solidarność,
przesłanki
• Podstawa faktyczna
– Podana w pozwie
– Zmiana kwalifikacji prawnej OK
Rozłożenie zasądzonego
świadczenia na raty
• W szczególnie uzasadnionych
przypadkach (320)
• Sentencja
– Zasądza należność
– Zasądzoną należność rozkłada na n rat po
n PLN
• Orzeczenie konstytutywne ultra petitum
• Należą się odsetki za opóźnienie
Zasądzenie odpowiedniej
sumy pieniężnej (322)
• Sprawy o
– Niektóre roszczenia odszkodowawcze
– Dochody, pożytki, niektóre przychody
– Bezpodstawne wzbogacenie
– Dożywocie
• Jeśli
– Podstawa jest niewątpliwa
– Ustalenie dokładnej wysokości szkody
niemożliwe
4
2012-02-12
Ograniczenie
odpowiedzialności
• Zastrzeżenie prawa pozwanego do
powołania się na ograniczenie
odpowiedzialności (cum lub pro viribus)
• Musi być zastrzeżone w tytule
egzekucyjnym albo klauzuli
wykonalności
• „zastrzega pozwanemu prawo do…”
• Uwaga: art. 837 zd 2 kpc
Wyrok częściowy i wstępny
• Wyrok częściowy
– Na wniosek lub z urzędu
– Do rozstrzygnięcia nadaje się część
żądania lub niektóre z żądań
– Wyrok samoistny nie kończący
postępowania
• Wyrok wstępny
– Sporna zasada i wysokość roszczenia
– Samoistny nie kończący postępowania
Wyrok zaoczny I
• Przesłanki wydania
– Niestawiennictwo pozwanego na 1-sze
posiedzenie wyznaczone na rozprawę
– Niebranie przez pozwanego udziału w
rozprawie
• Założenie: twierdzenia powoda o
faktach są prawdziwe
• Pozwany nie podejmując obrony
przyznaje fakty
5
2012-02-12
Wyrok zaoczny II
• Postępowanie dowodowe
– Co do zasady nie jest prowadzone
– Wyjątek: sprawy małżeńskie i rodzinne
• Nie można wydać wyroku, m. in. jeśli:
– Są przesłanki do odrzucenia pozwu
– Sąd stwierdza swoją niewłaściwość
– Sąd zawiesza postępowanie
– Sąd umarza postępowanie
– Sąd odracza rozprawę
Wyrok zaoczny III
• Wyrok zasądzający lub oddalający
• Zastrzeżony wyrok zaoczny – 341
• Doręczenie stronom z urzędu bez
uzasadnienia
• Uchylenie wyroku z urzędu 343’
– Brak zdolności /reprezentacji
– Po uchyleniu, jeśli braków nie usunięto
• Odrzucenie pozwu
• Zawieszenie postępowania
Środki odwoławcze
•
•
•
•
Powód – apelacja
Pozwany – sprzeciw
Uzasadnienie – na wniosek strony
Powód może zgłosić wniosek o
sporządzenie uzasadnienia wyroku
zaocznego oddalającego powództwo po
jego ogłoszeniu, a przed doręczeniem
(SN)
6
2012-02-12
Sprzeciw
• Środek niedewolutywny
• Pismo procesowe
– Zarzuty
• przeciwko żądaniu pozwu,
• formalne
– Fakty i dowody na uzasadnienie
– Granice zaskarżenia
– Powództwo wzajemne, zarzut potrącenia
Sprzeciw II
• Rozstrzygnięcia: sąd
– Utrzymuje wyrok w całości lub w części
– Uchyla wyrok zaoczny i orzeka o żądaniu
pozwu
– Uchyla wyrok zaoczny i pozew odrzuca lub
postępowanie umarza
• Wniesienie sprzeciwu może
powodować uchylenie rygoru
natychmiastowej wykonalności (346p.1)
7