Badania archeologiczne na trasach planowanych autostrady A-1 i A-2

Badania archeologiczne na trasach planowanych autostrady A-1 i A-2
Olbrzymią rolę w procesie ochrony wszelkich zabytków ma społeczna świadomość oraz
poczucie własności i związku z konkretnym obiektem zabytkowym. Odpowiednie
wyeksponowanie i zagospodarowanie tych zabytków wpływa często na atrakcyjność regionu
pod względem turystycznym.
Wzrost inwestycji, spowodowany między innymi budową autostrad i dróg szybkiego ruchu w
Polsce wymusił powstanie ogólnokrajowego konserwatorskiego programu ratowniczych badań
obiektów archeologicznych. Rozwój świadomości społecznej sprawił, że także ustawodawcy
kładą szczególny nacisk na ochronę archeologicznych dóbr kultury narażonych na całkowite
zniszczenie.
W roku 2000 Instytut, przy współpracy z Fundacją Badań Archeologicznych im. Konrada
Jażdżewskiego rozpoczął badania na trasach przyszłych autostrad A-1 i A-2 w województwie
łódzkim. W sumie do roku 2005 przebadano kilkanaście stanowisk z okresu od neolitu po
średniowiecze.
W ciągu następnych lat rozpoznano kolejne osady, z których część udało się niemal w całości
przebadać. Badania te dostarczyły bardzo interesujących materiałów, wnoszących nowe
elementy poznawcze do pradziejów tego regionu. Ich wyniki zmuszają naukowców do
przewartościowania dotychczasowych ustaleń i przygotowania nowych ujęć syntetycznych
dotyczących prahistorii ziem polskich.
W przypadku szerokopłaszczyznowych badań ratowniczych związanych z budową autostrad
olbrzymim wyzwaniem dla naukowców stały się nowe problemy metodyczne i organizacyjne
towarzyszące tak dużym przedsięwzięciom.
Skala tych prac znacznie różni się od dotychczasowych badań stacjonarnych prowadzonych na
kilku arach przez wiele sezonów. W przypadku badań autostradowych istnieje możliwość
odsłonięcia znacznie większej powierzchni liczonej w hektarach.
W ciągu minionych 7sezonów badań Instytut prowadził prace na 19 stanowiskach, odsłonięto
niecałe 21 hektarów powierzchni, odkryto ponad 6000 obiektów archeologicznych oraz
znaleziono około 80 tysięcy różnego rodzaju zabytków.
Wiele z tych stanowisk zasługuje na szczególną uwagę badaczy. Jednym z nich jest osada w
Jankowie, woj. łódzkie, która pochodzi z okresu wpływów rzymskich (III w. n.e.) i jest
wyjątkowa ze względu na dużą ilość odkrytych tam studni. Konstrukcje wykonane z dużych
fragmentów drewnianych nadają się bowiem do datowania metodą dendrochronologiczną.
Dzięki temu odkryte w Jankowie obiekty możemy wydatować z dokładnością do roku.
Po przeprowadzeniu badań terenowych zespół specjalistów zajmuje się opracowaniem i
przygotowaniem do publikacji wyników badań w nowo powstałej serii wydawniczej „Via
Archaeologica Pultuskiensis”.
Jerzy Gąssowski