Zeszyt Metodyczny Rybnickiej Platformy Poradnictwa - Pup

Transkrypt

ZESZYT METODYCZNY Rybnickiej Platformy Poradnictwa Zawodowego
SPIS TREŚCI
WSTĘP................................................................................................................................................2
1. PRZYGOTOWANIE DO ASSESSMENT CENTER - Jacek Żyro, Hanna Malinowska, Joanna
Szary, Powiatowy Urząd Pracy w Rybniku ...................................................................................3
2. JAK ODNALEŹĆ SIĘ NA RYNKU PRACY? PLANOWANIE WŁASNEJ KARIERY
ZAWODOWEJ - Mirosława Mitra, Powiatowy Urząd Pracy w Rybniku ...................................66
3. PROGRAM ZAJĘĆ WARSZTATOWYCH Z ORIENTACJI ZAWODOWEJ: POZNAJEMY
ZAWODY Z GRUPY MECHANICZNEJ I ODZIEŻOWEJ - Sabina Ficek, Rybnickie Centrum
Edukacji Zawodowej - CKUoP w Rybniku .................................................................................86
4. JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO ROZMOWY KWALIFIKACYJNEJ – TRUDNE PYTANIA
PRACODAWCY - Dorota Porwoł, Zespół Szkół nr 6 w Rybniku ...........................................102
5. POZNANIE SIEBIE WARUNKIEM WŁAŚCIWEGO WYBORU DALSZEGO
KSZTAŁCENIA - Danuta Sojka, Zespół Szkół nr 5 im. J. Rymera w Rybniku .......................114
6. W JAKIM ZAWODZIE MNIE WIDZISZ - Joanna Białas, Zespół Szkół EkonomicznoUsługowych w Rybniku .............................................................................................................129
7. OKREŚLANIE I ROZWIJANIE SFER OSOBOWOŚCI W ZAKRESIE: UZDOLNIEŃ,
ZAINTERESOWAŃ ORAZ UMIEJĘTNOŚCI ZAWODOWYCH - Izabela Muzyka, Poradnia
Psychologiczno-Pedagogiczna w Rybniku ................................................................................132
8. WOLONTARIAT TO TEŻ PRACA - Ewelina Marszołek-Polańczyk, Punkt Pośrednictwa
Pracy OHP w Rybniku ...............................................................................................................140
9. METODY SOCJOLOGII EMPIRYCZNEJ W SŁUŻBIE PORADNICTWA ZAWODOWEGO
- Jacek Żyro, Powiatowy Urząd Pracy w Rybniku ....................................................................146
1
WSTĘP
Szanowni Państwo
Oddajemy w Państwa ręce drugi numer zeszytu metodycznego przygotowanego
i opracowanego przez Rybnicką Platformę Poradnictwa Zawodowego, zawierającego
gotowe materiały do prowadzenia zajęć zarówno z uczniami jak i osobami bezrobotnymi.
Publikacja składa się z materiałów metodycznych przygotowanych przez praktyków
na co dzień prowadzących warsztaty z zakresu poradnictwa zawodowego. Zawiera ona
między innymi kompleksowo przygotowany materiał szkoleniowy z zakresu przygotowania
osób poszukujących pracy do Assessment Center, scenariusz zajęć z preorientacji
zawodowej, przybliżający grupę zawodów odzieżowych i mechanicznych, a także
konspekty zajęć przygotowujących młodzież
do optymalnego
wyboru zawodu
i wiele innych, świetnych materiałów metodycznych udostępnionych przez doradców
zawodowych z instytucji zrzeszonych w Rybnickiej Platformie Poradnictwa Zawodowego.
Rybnicka Platforma Poradnictwa Zawodowego od wielu lat realizuje misję świadomego
wyboru zawodu poprzez promowanie całożyciowego poradnictwa zawodowego. Skupia ona
w swoich szeregach przedstawicieli szkół, powiatowego urzędu pracy, ośrodka pomocy
społecznej oraz instytucji reprezentującej przedsiębiorców. Jest sześciokrotną laureatką
Ogólnopolskiego Tygodnia Kariery. Jesteśmy przekonani, że publikacja przez nią
przygotowana pomoże Państwu w codziennej pracy doradcy zawodowego.
Anna Michalczyk
Dyrektor
Powiatowego Urzędu Pracy
w Rybniku
2
1. PRZYGOTOWANIE DO ASSESSMENT CENTER
Jacek Żyro, Hanna Malinowska, Joanna Szary
Powiatowy Urząd Pracy w Rybniku
Cel
Przygotowanie osób do uczestnictwa w specjalistycznej sesji Assessment Center
- AC (tłumaczonej często jako centrum zintegrowanej oceny) stosowanej głównie
przez firmy doradztwa personalnego - poprzez pokazanie jak największej liczby metod
i ćwiczeń służących ww. firmom do określenia kompetencji potencjalnych pracowników,
obrazowanych przez zachowania i postawy wymagane na rekrutowanym stanowisku.
Program szkolenia nie jest opisem służącym do przygotowania i przeprowadzenia
pełnej sesji AC – nie zawiera bowiem fazy przygotowawczej, m.in.: określenia profilu
kompetencyjnego danego stanowiska z wykorzystaniem panelu ekspertów, doboru ćwiczeń
do
danej
kompetencji,
przygotowania
asesorów
itp.
Celem
szkolenia
jest zapoznanie uczestników z podstawowymi metodami stosowanymi w AC,
m.in.:
symulacje,
dyskusje
grupowe,
koszyk
zadań
(in-basket),
prezentacje,
techniki psychometryczne itp. wraz z dokładnym omówieniem powyższych metod.
Najważniejszym celem warsztatów jest przygotowanie uczestników do pozytywnego
przejścia przez sesję AC przygotowaną przez specjalistyczne firmy doradztwa personalnego.
Osoby prowadzące
Ze względu na złożoność szkolenia, osobami prowadzącymi (2 osoby) powinni być
doświadczeni doradcy zawodowi (bardzo pomocne może być posiadanie wykształcenia
psychologicznego).
Czas trwania
4 dni po 3 godziny zegarowe.
3
Metody prowadzenia warsztatów
Miniwykład, praca indywidualna i w parach, ćwiczenia grupowe, pogadanka, symulacje,
koszyk zadań, studium przypadku (case study), burza mózgów, testy itp. Uczestnicy
otrzymają pełny zestaw materiałów pomocniczych do prawidłowego przebiegu zajęć.
Materiały dydaktyczne
Laptop, projektor multimedialny, tablica interaktywna, prezentacja multimedialna,
flipchart,
kserokopie materiałów informacyjnych, artykuły prasowe, mazaki, kartki,
długopisy, ołówki, kredki, arkusze papieru, linijki, kleje itp.
Uczestnicy
Osoby zainteresowane poznaniem metod i technik stosowanych w centrach AC, głównie
osoby z wyższym wykształceniem, poszukujące pracy na stanowiskach kierowniczych i/lub
specjalistycznych.
Przebieg zajęć:
Dzień pierwszy.
1. Wstęp
–
przedstawienie
celu
szkolenia,
założeń,
przybliżenie
metody
AC – prowadzący bardzo ogólnie omawiają założenia tej metody rekrutacyjnej
– na tym etapie nie można zdradzić prawdziwego celu ćwiczeń, jakie będą
wykonywać uczestnicy. Wskazówki dla prowadzących oraz podstawowy opis
metody AC zawarty jest w załączniku 1. Czas trwania wstępu – 10 min.
2. Ćwiczenie integrujące: prezentacja uczestników – np. ćwiczenie: wywiad z gwiazdą
opracowane na podstawie ćwiczenia „Dziennikarz” Paszkowskiej-Rogacz, Warsztat
pracy
europejskiego
doradcy
kariery
zawodowej,
praca
w
parach
– zebranie najciekawszych informacji o partnerze (np. osoba, która siedzi obok)
w formie wywiadu, następnie wzajemne przedstawienie się na forum grupy
– 30 min.
3. „Kodeks Pracy” – ustalenie zasad szkolenia – np. omówienie zasad przebiegu zajęć
przez uczestników w podgrupach, zaprezentowanie oczekiwań dot. kursu przez
4
wybraną osobę z grupy, zapisanie wspólnie uzgodnionych zasad na tablicy
i podsumowanie przez prowadzącego – 15 min.
4. Ćwiczenie koszyk zadań – załącznik 2, praca indywidualna, po wykonaniu ćwiczenia
dyskusja i omówienie jego celu: zbadanie umiejętności dokonywania selekcji
informacji i podejmowanie trafnych decyzji w krótkim czasie. Badane
są m.in. takie cechy i umiejętności jak: komunikacja, samodzielność, podejmowanie
decyzji pod presją czasu, umiejętność delegowania zadań, umiejętności adaptacyjne.
Czas na wykonanie ćwiczenia - 4 minuty (prowadzący muszą mierzyć czas).
Omówienie ćwiczenia z wykorzystaniem Macierzy Eisenhower'a oraz Zasady Pareto
– załącznik 3. Czas trwania całego ćwiczenia - 30 min.
5. Ćwiczenie – swobodna dyskusja na kontrowersyjny temat - na forum całej grupy.
Prowadzący podają temat do dyskusji, np.: Mężczyźni lub kobiety są lepszymi
menadżerami, W pracy nie ma przyjaciół, Cel uświęca środki itp. (dobór tematu
zależy od pomysłowości prowadzącego oraz od uczestników grupy: ich wieku, płci,
doświadczenia zawodowego, życiowego itp. Kontrowersyjność tematu powinna
zachęcić uczestników do ożywionej dyskusji, przez co łatwiej obserwować
ich zachowania). Wybierając wariant metody: dyskusję bez przydziału ról uczestnicy
wchodzą w role, które są im najbliższe i najłatwiej jest im je przyjąć. Alternatywną
formą ww. ćwiczenia jest wariant: dyskusja z przydzielonymi rolami. W tym
przypadku
można
zaobserwować
jak
uczestnicy
potrafią
wcielić
się
w wylosowaną przez siebie rolę. Dodatkowo w omawianym ćwiczeniu oceniana jest
umiejętność negocjacji, asertywność, umiejętność przekonywania do swoich racji,
osiąganie kompromisów. Asesorami są prowadzący. Opis metod w załączniku
1. Czas na wykonanie ćwiczenia - 10 min. (prowadzący muszą mierzyć czas), jeżeli
dyskusja - z punktu widzenia celu ćwiczenia - jest ciekawa, ożywiona, wartościowa
itp. można czas trwania ćwiczenia trochę przedłużyć. Po przeprowadzeniu ćwiczenia
należy omówić jego cel, czyli co w trakcie prawdziwych sesji AC jest oceniane przez
asesorów. Czas trwania całego ćwiczenia - 30 min.
5
6. Przerwa (ilość i czas przerw powinien być dostosowany do aktualnych potrzeb
uczestników szkolenia, prowadzący musi obserwować kursantów i elastycznie
reagować) – 10 min.
7. Testy zdolności werbalnych. Zestaw łamigłówek językowych można wykorzystać
jako przerywnik pomiędzy ćwiczeniami lub rozdać je jako pracę domową, ważne
żeby w trakcie omówienia zaznaczyć, że tego typu testy są wykorzystywane, aby
poznać poziom kompetencji językowych (w sesjach AC mogą być wykorzystywane
różne poziomy trudności w zależności od rodzaju stanowiska. Zadania mogą
dotyczyć również języków obcych). Prowadzący podkreślają, że w prawdziwej sesji
AC jest określony czas na rozwiązanie zadań – z reguły dosyć krótki. Czas trwania
całego ćwiczenia z omówieniem - 15 min – załącznik 4.
8. Ćwiczenia - studium przypadku. Prowadzący rozdają przykładowe ćwiczenia
– załącznik 5. Uczestnicy samodzielnie opracowują optymalne rozwiązania
problemu. Wybrane osoby, ochotnicy lub, w zależności od możliwości czasowych,
wszyscy uczestnicy przedstawiają je na forum grupy, czas na przedstawienie
rozwiązania – 3 min. Prowadzący omawiają ćwiczenie i podsumowują najlepsze
rozwiązania. W omawianym ćwiczeniu oceniane są: zdolności komunikacyjne,
umiejętność planowania i organizacji pracy, analityczne myślenie, podejmowanie
trafnych decyzji, merytoryczna zawartość propozycji. Czas trwania całego ćwiczenia
- 35 min.
9. Podsumowanie i zakończenie zajęć. Przy pomocy ćwiczenia: wezwanie do rundki
– każdy z uczestników wypowiada się krótko nt. emocji, opinii itp. dot. pierwszego
dnia zajęć. Ćwiczenie to daje także możliwość prowadzącym odniesienia się
do uwag uczestników - 5 min.
Dzień drugi.
1. „Starter” – ćwiczenie wprowadzające do zajęć (na każdy dzień zajęciowy
należy przygotować inne, krótkie ćwiczenie ułatwiające „wejście” uczestników
szkolenia w rytm pracy oraz bliższe poznanie, integrację, zwiększenie otwartości na
6
inne ćwiczenia oraz zadania – może to być np. losowanie przygotowanych przez
prowadzących pytań na dowolne tematy i odpowiadanie na nie przez uczestników na
forum całej grupy lub imię plus jedna najważniejsza cecha charakteru albo wybrany
przez prowadzącego uczestnik zadaje pytanie na dowolny temat osobie siedzącej
obok,
która
po
udzieleniu
odpowiedzi
pyta
następna
osobę
itd.
aż do momentu, gdy kolejka dojdzie do osoby zaczynającej ćwiczenie) – 5 min.
2. „Lusterko wsteczne” (Metody grupowego poradnictwa zawodowego - Kurs
Inspiracji cz. II, Krajowy Urząd Pracy, Warszawa 1998) – przypomnienie przez
uczestników poprzedniego dnia zajęć – np. co zapamiętali, czego nie zrozumieli itp.
- komentarz uzupełniający prowadzącego, możliwość zebrania informacji zwrotnej
i natychmiastowego ustosunkowania się do pojawiających się problemów,
omówienie niewłaściwie zrozumianych zagadnień itp. - 15 min.
6. Praca w 2 podgrupach – ćwiczenie: zaplanowanie idealnego osiedla mieszkaniowego
z wykorzystaniem kamery, prezentacja pomysłów na plakatach na forum całej grupy.
Asesorami są prowadzący. Można również poprosić o wcielenie się w rolę
obserwatorów 2 uczestników (należy ich przygotować: powinni obserwować
zachowania uczestników, role jakie przyjmują, czy są aktywni, czy wycofani itp. –
starać się nie oceniać osób personalnie, można dać asesorom przykłady ról zawarte
w załączniku 6). Omówienie ćwiczenia przez prowadzących, pokazanie
na przykładzie ww. ćwiczeń ról przyjmowanych przez uczestników. Oceniane przez
asesorów mogą
być m.in.: umiejętność współpracy w grupie, konfliktowość,
otwartość na pomysły innych osób, trafność proponowanych pomysłów, aktywność
– przyjmowanie roli lidera, komentatora itp. zdolność do kompromisu itp. - 40 min.
Alternatywnym przykładem powyższego ćwiczenia może być: - przeprowadzenie
„kampanii pronikotynowej oraz kampanii pronarkotykowej” – przebieg ćwiczenia
jak w opisie powyżej (kontrowersyjność kampanii ma na celu sprawdzenie wśród
uczestników kreatywności, umiejętności zachowania się w nietypowej sytuacji itp.).
7. Przerwa (zasady jak w opisie dot. dnia pierwszego) – 10 min.
7
8. Testy zdolności matematycznych (podstawowe typy działań matematycznych)
- załącznik 7. Uczestnicy mają do wyboru różne poziomy trudności (K - basic
– poziom najniższy, K3 – poziom najwyższy). Podobnie jak w ćw. 7 z dnia
pierwszego testy można wykorzystać jako przerywnik pomiędzy ćwiczeniami. Czas
trwania ćwiczenia –
30 min. (w tym czas na rozwiązanie testów – 20 min
i czas na omówienie wyników – 10 min.). W profesjonalnej sesji AC celem
uczestnika jest prawidłowe rozwiązanie testu o jak najwyższym poziomie trudności
w określonym czasie. W niektórych sesjach AC osoby indywidualnie decydują
o poziomie od którego rozpoczną rozwiązywanie testu. Jeśli wybrany przez
uczestnika test okaże się dla niego zbyt trudny, może poprosić o poziom łatwiejszy.
Tego typu testy mają na celu nie tylko sprawdzenie wiedzy uczestnika sesji
AC ale również mogą służyć m.in. ocenie umiejętności zarządzania czasem
czy zdolności strategicznych.
9. Ćwiczenie - z wykorzystaniem kamery - spotkanie „jeden na jeden”. Podział
dobrowolny,
losowy
lub
celowy uczestników
na
grupę
„kierowników”
i „pracowników” – przygotowanie ról, opracowanie strategii prowadzenia rozmów
w poszczególnych grupach. wybór kierownika i pracownika lub pracowników
do odgrywania scenki. Przeprowadzenie ćwiczenia – kierownik vs. pracownik, który
jest
np.:
wypalony
lub
zaniedbujący
swoje
obowiązki
lub
aspirujący
do zastąpienia obecnego kierownika itp.
Alternatywną formą ww. ćwiczenia może być spotkanie z zespołem: np. kierownik
vs. skłóceni pracownicy lub niezadowoleni z podziału obowiązków lub protestujący
przeciwko zbyt niskim podwyżkom, płacom itp. Czas trwania scenek symulacyjnych
– max. 10 min. Omówienie postępowania kierownika i sposobów rozwiązania przez
niego konfliktu, poznanie opinii „aktorów” scenek oraz pomysłów alternatywnych
całej grupy. Bardzo ważną kwestią jest, aby prowadzący wyraźnie podkreślili,
że oceniana jest odgrywana rola, a nie osoba, która ją odgrywa. Jest to szczególnie
8
istotne, gdy dany „aktor” jest bardzo niezadowolony ze swojego wystąpienia – może
to wpłynąć na zaniżenie jego samooceny (zobacz załącznik 1 – podpunkt: asesorzy).
Na zakończenie prowadzący omawiają cel ćwiczenia, elementy, które oceniają
u potencjalnego kierownika prawdziwi asesorzy m.in.: umiejętność słuchania,
prowadzenia
rozmowy,
podejmowania
trafnych
decyzji,
obrony
swoich
argumentów, umiejętnego zażegnywania sporów i sytuacji problemowych, kultury
osobistej kierownika, znajomości zagadnień fachowych itp. Czas trwania całego
ćwiczenia – 40 min.
10. Testy zdolności logicznych – kombinatoryka (zasady stosowania jak w ćw. 8 z dnia
drugiego) - załącznik 8. Czas trwania ćwiczenia – 25 min (w tym czas
na rozwiązanie testów – 20 min i czas na omówienie wyników – 5 min).
11. Podsumowanie i zakończenie zajęć - patrz punkt 8, dzień pierwszy. W razie, gdy
prowadzący widzą, że któryś z uczestników jest wyraźnie np. podłamany,
niezadowolony z rezultatów swoich ćwiczeń, warto indywidualnie omówić
poszczególne ćwiczenia i pokazać udane aspekty, co było zrobione dobrze,
ewentualnie nad czym warto popracować. Nie należy pozostawiać uczestnika
z negatywnymi odczuciami – 15 min.
Dzień trzeci.
1. „Starter” – ćwiczenie wprowadzające (opis j.w.) – 5 min.
Inspiracji cz. II, Krajowy Urząd Pracy, Warszawa 1998) - opis j.w. – 15 min.
3. Ćwiczenie „Drakula powstał z grobu” (A. Kirby, Gry szkoleniowe. Materiały dla
trenerów. Zestaw 2, Oficyna Ekonomiczna 2002) – załącznik 9. Dwie osoby zostają
wyznaczone do roli obserwatorów; pozostali uczestnicy dzielą się na dwie grupy.
Zadanie polega na rozwiązaniu problemu w sytuacji, w której żaden
z zespołów nie dysponuje wszystkimi potrzebnymi informacjami. Oceniane
są umiejętności negocjacji, komunikacji, rozwiązywania problemów, oraz
zadawania trafnych pytań. Czas trwania ćwiczenia – 80 minut.
9
4. Przerwa (zasady jak w opisie dot. dnia pierwszego) – 10 min.
5. Ćwiczenie w podgrupach - „Sprzedawca pomysłów” (Rozwijanie indywidualnych
cech ułatwiających zdobycie zatrudnienia. Materiały szkoleniowe, Krakowskie
Centrum Dialogu Społecznego 2011). Przygotowanie prezentacji o dowolnej
formie, mającej na celu przekonanie klienta do zakupu niepotrzebnej mu rzeczy,
np. sprzedaż bikini Eskimosowi – czas trwania 40 min.
6. Testy zdolności myślenia przestrzennego (zasady stosowania jak w ćw. 8 z dnia
drugiego) - załącznik 10. Czas trwania ćwiczenia – 25 min (w tym czas
na rozwiązanie testów – 20 min i czas na omówienie wyników – 5 min).
7. Podsumowanie dnia – 5 min.
Dzień czwarty.
1. „Starter” – ćwiczenie wprowadzające (opis j.w.) – 5 min.
Inspiracji cz. II, Krajowy Urząd Pracy, Warszawa 1998) - opis j.w. – 15 min.
3. Ćwiczenie w podgrupach - plakat. Uczestnicy zostają losowo podzieleni na dwa
rywalizujące ze sobą zespoły. Każdy zespół otrzymuje instrukcję z listą zadań
do wykonania (załącznik 11) oraz materiały: kartkę formatu A1, linijkę, długopisy,
ołówek, kredki, klej. Po zakończonym ćwiczeniu omawia się następujące
zagadnienia: zaangażowanie oraz kreatywność poszczególnych członków zespołu,
wyłonienie się liderów, sposoby podejmowania decyzji, delegowanie zadań,
pojawienie się konfliktów, możliwości usprawnienia pracy zespołu, działanie pod
presją czasu. Czas trwania całego ćwiczenia - 50 min.
4. Przerwa – 10 min.
5. Ćwiczenie indywidualne: autoprezentacja z wykorzystaniem kamery. Temat
wystąpienia,
np.:
przedstawienie
siebie
jako
odpowiedniego
specjalisty
w posiadanym zawodzie, przekonanie do siebie przyszłych pracodawców. Czas
prezentacji maksymalnie – 3 min. (prowadzący muszą mierzyć czas). Informacji
zwrotnej mogą udzielić prowadzący i/lub uczestnicy. Prowadzący muszą wcześniej
10
ustalić zasady udzielania informacji zwrotnej (np. co było przekonujące i dlaczego,
co należy poprawić i dlaczego). Informacja zwrotna może mieć różne formy: ustną,
pisemną, film nagrany na kamerze. Oceniana jest umiejętność komunikowania się,
przekonywania, dobierania argumentów, radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
Czas trwania całego ćwiczenia - 50 min.
Alternatywną formą ww. ćwiczenia może być prezentacja przez uczestników
wylosowanego lub posiadanego ze sobą przedmiotu. Przeprowadzenie prezentacji
– ok. 3 min. na osobę i przekonanie słuchaczy o jego zaletach lub różnych
możliwościach zastosowania lub przekonania do jego zakupu itp. Na zakończenie
prowadzący omawiają cel przeprowadzonych ćwiczeń.
8. Testy zdolności technicznych (zasady stosowania jak w ćw. 8 z dnia drugiego)
- załącznik 12. Czas trwania ćwiczenia – 30 min (w tym czas na rozwiązanie testów
– 20 min i czas na omówienie wyników – 10 min).
9. Podsumowanie zajęć, przypomnienie wszystkich metod stosowanych podczas sesji
AC, udzielenie rad i przedstawienie korzyści z uczestnictwa w takiej sesji
- załącznik 13, omówienie ciekawostek, wykorzystanie doświadczeń uczestników
dot.
prawdziwych
sesji.
Podanie
literatury,
przydatnych
stron,
linków
itp. – 15 min.
10. Zakończenie zajęć: wykorzystanie metod ewaluacyjnych (w celu uzyskania jak
najpełniejszej
oceny
warsztatów
warto
zastosować
zasadę
triangulacji
metodologicznej - patrzenie na przedmiot badań z punktu widzenia różnych metod
badawczych – czyli wykorzystanie kilku metod ewaluacyjnych badających dane
ilościowe i jakościowe), np. wykorzystanie metody obserwacyjnej (metodę
tę należy stosować w trakcie całego przebiegu zajęć, bliższy opis metody
w artykule: Metody socjologii empirycznej w służbie poradnictwa zawodowego),
wezwanie do rundki (każdy z uczestników wypowiada swoje odczucia, opinie,
emocje itp. – można ją przeprowadzić np. w trakcie podsumowania zajęć),
wypełnienie krótkiej ankiety ewaluacyjnej (ankieta audytoryjna grupowa
11
- niezwykle przydatna technika zbierania informacji, zwłaszcza danych ilościowych
w krótkim czasie nt. przebiegu warsztatów) - 5 min. - załącznik 14.
W załączniku 15 zamieszczono tabelę z czasowym rozkładem zajęć.
Bibliografia:
1. Dale M., Skuteczna rekrutacja i selekcja pracowników. Oficyna Ekonomiczna, Kraków
2001.
2. Sidor-Rzadkowska M., Kształtowanie nowoczesnych systemów ocen pracowników.
Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2001.
3. Metoda grupowego poradnictwa zawodowego Kurs Inspiracji cz. II, Zeszyt
informacyjno-metodyczny nr 11, Warszawa 1998.
4. Kwartalnik Doradca Zawodowy nr 3/2007, Fundacja Realizacji Programów Społecznych,
Warszawa 2007.
5. Kwartalnik Doradca Zawodowy nr 4/2007, Fundacja Realizacji Programów Społecznych,
Warszawa 2007.
6. Paszkowska-Rogacz A., Warsztat pracy europejskiego doradcy kariery zawodowej,
KOWEZiU, Warszawa 2002.
7. Wood R., Payne T,. Metody rekrutacji i selekcji pracowników oparte na kompetencjach,
Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2006.
8. Kirby A., Gry szkoleniowe. Materiały dla trenerów. Zestaw 2, Oficyna Ekonomiczna
2002.
9. Rozwijanie indywidualnych cech ułatwiających zdobycie zatrudnienia. Materiały
szkoleniowe, Krakowskie Centrum Dialogu Społecznego 2011.
12
Załącznik 1. Materiały dla prowadzących
Wprowadzenie – geneza AC
W literaturze przedmiotu można znaleźć informację o tym, że już 1500 lat temu w Indiach
kandydaci na wysokie stanowiska byli poddawani różnym testom i obserwacjom, jednakże
rzeczywistych początków Assessment Center (AC) należy dopatrywać się w metodzie
wykorzystywanej do selekcji oficerów w siłach powietrznych armii niemieckiej w latach 30.
XX w. W trakcie II Wojny Światowej metoda ta wykorzystywana była w armii brytyjskiej
(Officer Selection Board) oraz do selekcji i rekrutacji oficerów Royal Navy (Admiralty
Interview Board). Również w USA wykorzystywano tę metodę w trakcie selekcji oficerów
wywiadu.
Pierwszym
znaczącym,
cywilnym
zastosowaniem
metody
AC było jej wdrożenie w amerykańskiej firmie AT&T. Organizacja ta opracowała, wcieliła
w życie i rozwinęła program oceny rozwoju kadry menadżerskiej. Na początku lat 50. XX
w. AT&T koncentrowała się głównie na identyfikowaniu osób, które miały możliwość
rozwoju
i
budowania
kariery
menadżerskiej
niezależnie
od
wykształcenia
i wcześniejszego doświadczenia zawodowego. Inne firmy, skuszone skutecznością
i efektywnością AC w AT&T, zaczęły adaptować tę metodę do własnych celów. Wraz
z ekspansją amerykańskich korporacji, metoda ta rozprzestrzeniła się początkowo
w Europie, a potem również w innych rejonach świata. W Polsce obecna na rynku
od końca lat 90. Obecnie, wraz z rozwojem sieci internetowej, coraz częściej stosowana jest
metoda tzw. e-Assessment Centre, która przybiera formę interaktywną, jednak ma ona duże
ograniczenia w stosunku do metody tradycyjnej.
Źródło: (http://pl.wikipedia.org/wiki/Assessment_center).
Wskazówki dla prowadzących
Osoby przeprowadzające warsztat AC muszą stopniowo wprowadzać uczestników
w metodykę i poznawanie przez nich celu poszczególnych ćwiczeń. Uczestnicy nie mogą
być świadomi, jakie jest właściwe znaczenie danego ćwiczenia – czyli, co jest badane
i obserwowane. Jeżeli będą wykonywane podobne ćwiczenia, ich właściwe znaczenie należy
omówić po całej serii ćwiczeń.
13
Podsumowując metody stosowane w AC do oceny kompetencji należy zwracać uwagę,
na to, że poziom kompetencji potrzebny do wykonywania danego stanowiska jest zależny
od potrzeb danej firmy, nie zawsze musi to być poziom najwyższy, często wystarczy
przeciętny (patrz definicja kompetencji). Bardzo ważne jest omówienie zagadnienia
związanego z osiągnięciem sukcesu zawodowego: nie trzeba umieć wszystkiego, być
we wszystkim najlepszym – ale należy znać swoje kompetencje, umiejętności, mocne
i słabe strony, aby w jak najlepszy sposób dostosować je do odpowiadającego
im stanowiska. Prowadzący nie powinni pozostawiać uczestników z wątpliwościami,
zaniżoną samooceną, niewłaściwym zrozumieniem opinii asesorów lub grupy. Wszystkim
uczestnikom należy przedstawić informację zwrotną, najlepiej jest to zrobić w formie
indywidualnych konsultacji, wyjaśniając uzyskane wyniki, omawiając dokładnie wykonanie
poszczególnych zadań w odniesieniu do potencjalnych kompetencji potrzebnych na danym
stanowisku. W razie konieczności zaplanować sesje doradczo-coachingowe służące
niwelacji deficytów i wypracowaniu konkretnych działań rozwojowych.
Definicja kompetencji
Na potrzeby omawianych warsztatów można przyjąć definicję kompetencji jako wiedzę,
umiejętności i postawy warunkujące zachowania, umożliwiające realizację zadań
zawodowych. Oznacza to że posiadanie danej kompetencji jest równoznaczne z wiedzą, jak
należy się zachować w danej sytuacji (wiedza), zastosowanie tej wiedzy w konkretnych
sytuacjach zawodowych (umiejętności) oraz posiadanie motywacji do zachowania się
w oczekiwany sposób (postawa).
Należy dodać, że kompetencje opisywane są poprzez zachowania, które mogą być
obserwowane przez przeszkolonych asesorów oraz mają formę skali.
Źródło: Doradca Zawodowy nr 3/2007.
14
Przykład skali kompetencji
Poziom
Charakterystyka
Niski
Brak zachowań świadczących o posiadaniu danej kompetencji
w stopniu pozwalającym na realizację odpowiednich zadań.
Uczący się
Przyswojenie kompetencji w stopniu podstawowym. Wymagane jest
aktywne wsparcie i nadzór ze strony bardziej doświadczonych osób.
Dobry
Kompetencja przyswojona w stopniu dobrym – pozwalającym
na samodzielne, praktyczne jej wykorzystanie w trakcie realizacji
zadań zawodowych.
Zaawansowany Kompetencja przyswojona w stopniu bardzo dobrym – pozwalającym
na bardzo dobra realizację zadań z danego zakresu oraz
przekazywanie innym własnych doświadczeń.
Wybitny
Kompetencja przyswojona w stopniu
doskonałym. Zdolność
do twórczego wykorzystania i rozwijania wiedzy, umiejętności
i postaw właściwych danemu zakresowi działań.
Źródło: materiał wewnętrzny ProFirma Sp. z o.o. (Filipkowska, Jurek, Molenda, 2004)
w Doradca Zawodowy nr 3/2007.
15
Poniższy wykres przedstawia wizualizację oceny kompetencji – porównanie poziomu
kompetencji wymaganych na danym stanowisku – linia ciągła, z poziomem rzeczywistym
danego kandydata – linia przerywana.
Elastyczność
5
4
Motywowanie
Orientacja na wynik
3
2
1
Organizowanie
Innowacyjność
Rozwiązywanie
problemów
Podejmowanie decyzji
Źródło: materiał wewnętrzny ProFirma Sp. z o.o. (Filipowicz, 2004) w Doradca Zawodowy
nr 3/2007.
Asesorzy
Osoby odpowiednio przeszkolone i przygotowane zawodowo do przeprowadzania oceny
kompetencji uczestników sesji. Z reguły jeden asesor ocenia ok. 2-3 osób oraz sporządza
indywidualny raport na temat obserwowanych osób. Podstawowym narzędziem diagnozy
jest obserwacyjna skala behawioralna. Po zakończeniu sesji odbywa się narada asesorów,
w trakcie której ustalane są oceny kompetencji każdego uczestnika w poszczególnych
zadaniach. Ponieważ każdego uczestnika obserwuje kilku asesorów, oceny zawierają wysoki
stopień wiarygodności.
Na potrzeby opisywanych warsztatów asesorami powinny być osoby prowadzące. Można
poprosić
o
wykonywanie
tego
zadania
także
uczestników
zajęć,
im odpowiedniego instruktażu – „asesorzy” powinni obiektywnie opisywać tylko
16
udzielając
zachowania uczestników i ich słowa, nie dodając wartościujących komentarzy. Wspomagać
powinni się zapisywaniem obserwacji na kartce.
Prowadzący mogą także wykorzystać kamerę. Uczestnicy powinni „oswoić się” z kamerą.
Najlepiej gdyby kamera stała na statywie i była postrzegana przez nich, jako „element”
wystroju wnętrza - o nagrywaniu ćwiczeń należy ich poinformować, nie zdradzając jednak
im celu nagrywania. Nagrane ćwiczenie może doskonale służyć do omówienia zachowań,
autoanalizy uczestników – spojrzenia na siebie „chłodnym” okiem kamery.
Jak widać, rolą i zadaniem asesorów w ww. zajęciach jest - tak jak i całych warsztatów
- pokazanie uczestnikom metodyki AC. Ćwiczenia nie mają na celu zbadania określonego
profilu kompetencyjnego na dane stanowisko – są tylko przykładem metod stosowanych
w firmach doradztwa personalnego w trakcie sesji AC.
Metody wykorzystywane w AC:
Zadania indywidualne:
- koszyk zadań (ang. In-basket, In-tray, In-box) - ćwiczenie indywidualne polegające
na analizie zbioru dokumentów oraz podejmowaniu na ich podstawie wielu decyzji,
wymagających przygotowania i opracowania precyzyjnego planu działania.
- analiza przypadku (ang. case study) - ćwiczenie wymagające pełnej analizy sytuacji
biznesowej przedstawionej w dostarczonych, różnorodnych materiałach.
- prezentacja - zadaniem uczestnika jest przygotowanie krótkiego wystąpienia
na określony w instrukcji lub wybrany przez siebie temat.
- poszukiwanie faktów (ang. fact finding) - ćwiczenie, w którym zadaniem uczestnika jest
znalezienie przyczyn problemów i podjęcie decyzji. Uczestnik ma możliwość uzyskania
dodatkowych informacji od eksperta poprzez zadanie ograniczonej czasowo liczby pytań.
- spotkania „jeden na jeden” - symulacje, w których uczestnik postawiony jest
w konkretnej sytuacji zawodowej, a drugim jej uczestnikiem jest specjalnie przygotowany
aktor.
Najczęściej
odgrywa
on
rolę
klienta,
podwładnego,
współpracownika
lub przełożonego.
- spotkanie z zespołem - symulacja, która pozwala ocenić kompetencje menadżerskie
lub umiejętność rozwiązywania konfliktów.
17
Zadania grupowe:
- dyskusja grupowa bez ról - dyskusja, przed którą każdy z uczestników dostaje zestaw
tych samych materiałów, opisujących określoną sytuację. Zadaniem grupy jest podjęcie
wspólnej decyzji, przy czym interesy jednostek są zbieżne.
- dyskusja grupowa z przypisanymi rolami - dyskusja, w której każdy z uczestników
ma dodatkowo swoją indywidualną rolę i cel, który powinien osiągnąć. Najczęściej role
indywidualne są ze sobą w konflikcie interesów.
- dyskusja z liderem - dyskusja, w której każdy z uczestników przez jakiś czas trwania
zadania, gra rolę przełożonego całego zespołu.
- zadanie grupowe - ćwiczenie, w którym grupa wykonuje określone, najczęściej manualne,
zadanie - np. buduje coś z przygotowanych elementów, lub opracowuje projekt jakiejś
konstrukcji.
Testy kompetencyjne
Testy kompetencyjne to narzędzia, które służą do diagnozy wiedzy o kompetencjach tzw.
miękkich, jak również umożliwiają zbadanie poziomu wiedzy specjalistycznej wymaganej
na danym stanowisku. Test zawiera zazwyczaj opisy od kilkunastu do kilkudziesięciu
hipotetycznych sytuacji, charakterystycznych dla danego stanowiska pracy. Zadaniem
uczestnika jest wybranie spośród dostępnych opcji najlepiej obrazującej jego zachowanie
w danej sytuacji. Testy te są nazywane deklaratywnymi, ponieważ odpowiedzi opierają się
na samoopisie uczestnika.
Testy psychologiczne
W ramach testów psychologicznych można wyróżnić:
- testy zdolności - testy inteligencji, testy twórczego myślenia, testy diagnozujące konkretne
umiejętności, np. analiza danych liczbowych,
- testy osobowości - testy osobowości, temperamentu, procesów poznawczych,
- wywiad kompetencyjny (wywiad behawioralny) - technika polegająca na prowadzeniu
rozmowy, w której zamiast koncentrować się na osiągnięciach uczestnika sesji AC, asesor
poszukuje informacji o tym, w jaki sposób osiągnął on w pracy rezultaty, o których mówi.
Źródło: (http://pl.wikipedia.org/wiki/Assessment_center).
18
Załącznik 2. Koszyk zadań
Przychodzisz rano w poniedziałek do pracy jako nowy kierownik (o awansie dowiedziałeś
się w piątek na koniec pracy) i musisz zmierzyć się z zadaniami, które są na Twoim biurku
w nowym pokoju. Rozplanuj poszczególne zadania. Uzasadnij swój wybór. Pracujesz
od 7.00 do 15.00.
Skserować rozporządzenie w 10 egzemplarzach (5 stron)
Zapoznać się z rozporządzeniem w sprawie funduszu socjalnego – przekazać uwagi
pracownikom
Narada kierowników – 8.00 – 10.00
Narada z podwładnymi, jako nowy kierownik
Przygotować się do negocjacji ze stałymi kontrahentami, nie wiadomo, o której przyjadą
Zebrać informacje na temat kontrahentów
Wyjazd w teren – sprawa reklamacji u ważnego klienta
Propozycja
dyrektora
wzięcia
udziału
w
rozmowach
kwalifikacyjnych
z kandydatami do pracy, prawdopodobnie w godzinach między 14.00-15.00
Wprowadzenie danych do komputera – faktury, zamówienia itp.
Zredagowanie i wysłanie listów służbowych (referencje, podziękowania, reklamacje, kartki
świąteczne itp.)
Przygotowanie propozycji zwiększenia sprzedaży produktów schodzących z rynku
i nowych produktów – opracowanie strategii marketingowych
Załatwienie spraw „papierkowych” związanych z awansem
Konieczność dopasowania i zorganizowania własnego biura (podłączenie komputera,
telefonu, ustawienie mebli biurowych itp.)
Źródło: opracowanie własne.
19
Załącznik 3. Macierz Eisenhower'a
Jeden ze znanych prezydentów Stanów Zjednoczonych – Dwight D. Eisenhower słynął nie
tylko ze swojej mądrości ale również, a może przede wszystkim ze świetnego zarządzania
własnym czasem. Jest on twórcą tzw. Macierzy Eisenhowera nazywanej również Polem/
Siatką/Systemem/Kwadratem Eisenhowera. Popularna jest również nazwa – Matryca
Priorytetów. Macierz Eisenhowera jest jednym z popularnych sposobów rozplanowania
czasu. Swoją budową przypomina układ współrzędnych, gdzie rzędną jest ważność danego
działania natomiast odciętą – jego pilność. Jednak tak naprawdę nie liczy się jaką formę
przyjmie nasze rozplanowanie zadań (macierzy, tabeli, czy zwykłego podziału
wg punktów). Najważniejsze w jej realizacji jest odpowiednie rozdzielenie czynności.
Często mamy dylemat, czy nasze zadania możemy uznać za mało ważne lub mało pilne?
Czy możemy ich nie wykonywać lub zlecić ich realizację komuś innemu?
ważność
A
B
C
D
pilność
20
Jak jej używać
Aby poprawnie stosować macierz Eisenhowera należy zrozumieć oraz stosownie
wyselekcjonować rzeczy ważne i pilne. Oczywiście wpływa na to wiele czynników:
priorytety osobiste, wartości emocjonalne, wartości finansowe, priorytety innych, zmiany
terminów oraz wiele innych. Musimy się zatem skupić na czynnościach najistotniejszych
dla nas oraz ludzi dla nas ważnych. Nie możemy stawiać na tym samym miejscu
przygotowania istotnych zestawień dla szefa oraz spotkania z nielubianymi koleżankami.
Jak należy interpretować podział w Macierzy Eisenhowera:
Ćwiartka A: rzeczy ważne ale również pilne, które powinniśmy zrealizować sami lub zlecić
komuś do wykonania (w natłoku innych spraw). Czynności te musimy wykonać jak
najszybciej, ponieważ ich niewykonanie może spowodować daleko idące konsekwencje,
w tym również nawał dodatkowej pracy. Czynności które możemy zaliczyć do tej ćwiartki
to zazwyczaj sytuacje nagłe, trudne do przewidzenia lub skutki zaniedbania
i niewykonywania regularnej pracy. Możemy do nich zaliczyć: sytuacje kryzysowe, efekt
niewykonanych wcześniej zadań.
Ćwiartka B: rzeczy ważne ale nie pilne, które możemy rozłożyć w czasie lub wykonywać
regularnie. Przykłady czynności które mogłyby się znaleźć w tej części to: ćwiczenia
fizyczne, przygotowania do ważnego, ale odległego projektu, regularna praca nad sobą
i własnym rozwojem.
Ćwiartka C: rzeczy pilne, jednak mało ważne – powinniśmy wykonać lub zlecić w drugiej
kolejności, zaraz po zadaniach z części A. Czynności z tego pola nie są istotne lecz
wymagają jak najszybszej realizacji, możemy do nich zaliczyć np. uregulowanie rachunków
lub wizytę u fryzjera (chociaż ta ostatnia jest uzależniona od indywidualnych preferencji).
Ćwiartka D: rzeczy mało ważne i mało pilne – można je zignorować. Najlepszym miejscem
dla czynności z tej części jest kosz. Nie są one dla nas istotne, więc bez trudu powinniśmy
się ich pozbyć. Zazwyczaj to one są tzw. pożeraczami czasu – bezcelowe patrzenie w TV
podczas nudnego programu, całogodzinne granie w gry komputerowe, próby czytania
książki podczas złego samopoczucia.
21
Oczywiście trudno jest nakreślić uniwersalny schemat postępowania ponieważ wszystko jest
uzależnione od naszych prywatnych preferencji. Są jednak pewne wskazówki postępowania
do których powinniśmy się zastosować:

Jeśli okaże się, że mamy najwięcej rzeczy pilnych oraz ważnych musimy
się zastanowić, czemu tak jest. Może nie wszystkie są tak istotne, jak myślimy, może
część z nich możemy przełożyć lub wykonywać etapami – regularnie rozłożyć
je w czasie.

Jeśli w swojej macierzy umieściliśmy mało rzeczy nieważnych i niepilnych wtedy
powinniśmy poświęcić chwile na ponowną analizę naszej matrycy. Zawsze znajdzie
się coś co stanowi mało ważny obowiązek, więc nie bójmy się umieścić
go w odpowiednim miejscu.

Pamiętajmy, że rzeczy pilne to takie, które musimy zrobić w ciągu kilku najbliższych
godzin lub tego samego dnia. Wszystko co możemy przesunąć lub jest zaplanowane
na termin odleglejszy stanowi zadanie mniej pilne i dlatego będzie się znajdowało
w ćwiartce B.
Zalety
Stosowanie Macierzy Eisenhowera umożliwia samodzielne rozplanowanie własnego czasu.
Jest sposobem szybkim, łatwym i dającym bezpośredni wgląd w listę zadań
do wykonania. Ponadto pozwala, na w miarę swobodne, gospodarowanie własnym czasem,
na samodzielne dobieranie priorytetów. Z założeń Macierzy korzystają menadżerowie, jak
również ludzie, którzy chcą racjonalnie zaplanować swój czas. Używając tego narzędzia
samodzielnie wybieramy zadania, które są dla nas ważne oraz pilne.
Wady
Poprawne użytkowanie Macierzy Eisenhowera nie wiąże się z żadnymi skutkami
ubocznymi. Jednak czasem możemy spotkać się z trudnościami wynikającymi ze złego
zaklasyfikowania czynności do określonych ćwiartek. Często boimy się również powierzyć
określone zadania innym osobom – uważamy, że my wykonamy je lepiej lub szybciej.
Napotykamy również trudność w określeniu czynności, które możemy umieścić
w ostatniej ćwiartce – zastanawiamy się, czy na pewno są one stratą naszego cennego czasu,
22
zapominamy również, że należy nam się jakaś ilość czasu przeznaczonego tylko dla nas –
na relaks i rozrywkę.
Podsumowanie
Macierz Eisenhowera jest jednym z narzędzi w trudnym procesie planowania czasu. Musimy
pamiętać, że nie należy polegać tylko i wyłącznie na niej. Zawsze powinniśmy korzystać
również ze sprzętu, który może nam pomóc w bardziej szczegółowym zarządzaniem naszym
czasem – kalendarzem spotkań, terminarzami dziennymi oraz tygodniowymi, terminarzami
w formie elektronicznej oraz wieloma innymi.
Źródło: http://cioswnos.pl/index.php/Porady/macierzeisenhowera.html
autor: Magdalena Cerecka
Zasada Pareto
Markiz Vilfredo Federico Damaso Pareto (ur. 15 lipca 1848 w Paryżu, Francja,
zm. 19 sierpnia 1923 w Céligny, Szwajcaria) – włoski ekonomista i socjolog. Był
współtwórcą tzw. „lozańskiej szkoły w ekonomii”. Vilfredowi Pareto powszechnie
przypisuje się sformułowanie tzw. „zasady Pareto”, nazywanej też „zasadą 20/80”
i mającej szerokie zastosowanie w ekonomii i zarządzaniu. Zgodnie z nią rozkład wielu cech
przyjmuje stosunek 20 do 80 np. około 80% przychodów przedsiębiorstwa generowanych
jest przez około 20% jego klientów lub 20% czasu poświęcanego pracy generuje 80%
efektów tej pracy.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Vilfredo_Pareto.
Ww. zasada ma również zastosowanie w przypadku zarządzania czasem - mówi o tym,
że w pracy, czy w życiu nie chodzi o wypełnienie wszystkich obowiązków. Nasza praca nie
powinna być więc nastawiona na wykonywanie masy różnych czynności, lecz
na osiągnięcie efektu. Większość wykonywanych przez nas czynności, to tzw. „czynności
puste”, które nie zbliżają nas do osiągnięcia naszych celów. Takie puste czynności
pochłaniają 80% naszego czasu, natomiast działania, które faktycznie pomagają nam
osiągnąć cele, zajmują tylko 20% wykonywanych przez nas czynności. Zasadę Pareto można
rozszerzyć:
23

20% ważnych spraw daje nam 80% satysfakcji;

20% działań przyczynia się do 80% naszych sukcesów;

20% czynników decyduje o naszej karierze.
Zasada ta działa także i w drugą stronę, np.

80% naszych wysiłków nie daje żadnych efektów.

80% naszych spraw, to działania nieistotne.
Jakie wnioski można z tego wyciągnąć? Jeśli będziemy potrafili określić, które
z wykonywanych przez nas czynności stanowią te magiczne 20% wpływające na naszą
efektywność, a co można wyrzucić do kosza z etykietą „czynności puste”, znacznie ułatwi
to nasze życie, a na pewno pozwoli nam lepiej gospodarować czasem.
Źródło: http://www.wiecjestem.us.edu.pl/zawladnij-czasem-jak-zarzadzac-soba-w-czasie
24
Załącznik 4. Zdolności werbalne
1. Do podanych słów dopisz synonimy. Podana jest pierwsza litera słowa, a liczba
kropek oznacza ilość liter, z których składa się wyraz:
a) płyta – s . . . . . .
b) taboret – z . . . .
2. Znajdź słowo, które nie pasuje do pozostałych:
AHCUM
RESZEŃSZ
YGRYST
LOTYM
3. Dopisz słowo, które utworzy nowe słowo ze słowami podanymi poniżej (liczba
kropek w nawiasie oznacza ilość liter, z których składa się wyraz):
a)
(….)
NOŚNY
CHÓD
LOT
b)
MARKA
(…..)
TYP
PUNKT
4. Wstaw do nawiasów synonimy do wyrazów poza nawiasami (liczba kropek
w nawiasie oznacza ilość liter, z których składa się wyraz):
a) antaba (…..) bastylia;
b) rataj (……..) poler;
25
Odpowiedzi do załącznika: zdolności werbalne
Ad. 1:
a) sklejka; b) zydel.
Ad.2: słowo niepasujące: tygrys bo pozostałe słowa oznaczają owady: mucha, szerszeń,
motyl.
Ad.3: a) samo; b) kontra;
kontramarka - 1. znak wybijany dawniej na monetach w celu usankcjonowania ich obiegu
lub nadania im nowej wartości, 2. daw. numerek otrzymywany w szatni przy oddawaniu
ubrania na przechowanie – Słownik języka polskiego PWN.
kontratyp – 1. kopia filmowa wykonana na podstawie kontrnegatywu, 2. okoliczność
powodująca, że jakiś czyn nie może być traktowany jako bezprawny - Słownik języka
polskiego PWN.
kontrapunkt - 1. technika kompozytorska w utworach wielogłosowych, 2. linia melodyczna
towarzysząca podstawowej melodii, 3. dział teorii muzyki, 4. element obrazu,
widowiska itp. uwydatniający inny element przez skontrastowanie go z nim - Słownik języka
polskiego PWN.
Ad.4:
a) zamek,
b) pachołek.
26
Załącznik 5. Studium przypadku (prowadzący wybierają odpowiednie zadanie)
1. Efekt synergii w pracy zespołowej
Takie zadanie może mieć do rozwiązania kandydat do pracy na dowolnym stanowisku
wymagającym pracy zespołowej, szczególnie szef, nawet małego, działu.
Jesteś szefem ośmioosobowego zespołu - komórki marketingowej w firmie produkcyjnej.
Zespół powstał, wraz z całą firmą, rok temu. Tworząc go, dobierałeś uczestników tak,
by rozkład ról zespołowych był w miarę równomierny. Dziś masz jednak wrażenie,
że stworzenie komórki, w której:

połowa osób to zimni racjonaliści (analitycy, ludzie myślący w skrajnie logiczny
sposób)

połowa to wolne ptaki (osoby bardzo kreatywne, ale często podejmujące
nieracjonalne decyzje)
nie było najlepszym pomysłem. Na linii „racjonalność” – „intuicja, emocje” często dochodzi
do konfliktów. Bywa, że dyskusje są bardzo gorące, a podjęte decyzje zawsze
satysfakcjonują jedną lub drugą stronę – nigdy obie na raz.
Tobie jako szefowi zespołu często ktoś zarzuca, że bierzesz stronę jednej lub drugiej
podgrupy, zamiast być obiektywnym. Nie jesteś w stanie pogodzić ognia z wodą. W takim
razie co robić?
Zadanie:
Zdecydowałeś, że chcesz spotkać się z zespołem i porozmawiać o zaistniałym problemie.
Jak poprowadzisz spotkanie? Jakie rozwiązania zaproponujesz?
27
2. Zespół a grupa
Z takim przypadkiem mogą się zetknąć kandydaci na stanowiska średniego szczebla
kierowniczego, szczególnie - w działach handlowych, sprzedaży, itp.
Marek
jest
kierownikiem zespołu handlowców w
firmie
ABC. Jego zespół
to 15 przedstawicieli działających (średnio od pół roku) na terenie Górnego Śląska
i Zagłębia. Podczas ostatniego szkolenia Marek zauważył, że przedstawiciele nie chcą
się dzielić ze sobą pomysłami i doświadczeniami (sposobami zdobywania i obsługi klienta).
Uznali, że skoro każdy z nich odpowiada za swój teren - jedną lub dwie gminy
– nie są zespołem, tylko grupą mającą wspólnego szefa.
Nie chcą poświęcać czasu na wspólne spotkania (planowanie, raportowanie, wymianę
doświadczeń itp., wybór najlepszego handlowca grupy, który skorzysta z incentive
- bodziec, zachęta) bo ten sam czas lepiej wykorzystają, jeśli będą sprzedawać. Nie widzą
żadnego efektu synergii wynikającego ze współpracy. Są też przekonani, że każdy sam
powinien dochodzić do swoich rezultatów.
Zadanie:
Markowi zależy na pracy zespołowej. Sam widzi jej korzyści, ale nie potrafi do nich
przekonać podwładnych. Co powinien zrobić? Napisz, jakie metody może zastosować
Marek, żeby udało się z tej grupy stworzyć zespół.
28
3. Komunikacja
Takie zadanie może pojawić się podczas rekrutacji na niemal każde stanowisko.
W firmie produkującej silniki (2 zakłady produkcyjne: Kielce - 100 ludzi, Bydgoszcz
- 200 ludzi, centrala w Katowicach - 100 ludzi) rocznie powstaje 100 tys. stron dokumentów,
których celem jest przekazanie informacji. Uwzględniono zarówno zwykłe notatki służbowe
jak i obszerne raporty i analizy.
Powstają one kosztem 10 mln złotych (koszt czasu ludzkiego, materiałów, itp.), a jedynie
20% z nich jest archiwizowanych. Reszta po przeczytaniu trafia do kosza. Dzieje się tak
z co trzecim kserowanym dokumentem. Co prawda rozwój poczty elektronicznej zmniejsza
ilość
marnowanego
papieru,
ale
nie
redukuje
ilości
czasu
marnowanego
na pisanie niepotrzebnych lub zbyt rozwlekłych wiadomości.
Zadanie:
Zarząd firmy uznał, że trzeba coś zrobić, by zacząć oszczędzać czas i papier. Zostałeś
menedżerem projektu, który ma uprościć komunikację. Od czego zaczniesz pracę? Wypisz
czynności, które podejmiesz, by przeanalizować przyczyny problemu.
Jak sądzisz, z czego mogą wynikać obecne problemy z komunikacją?
29
4. Motywowanie
Taki przypadek powinien rozwiązać każdy przyszły menedżer.
Firma XYZ to 15 osób. Firma istnieje na rynku od dwóch lat. Zespół zdążył
się zintegrować, osiągnął wspólnie szereg sukcesów. Dziś firma przynosi niewielki
ale stabilny zysk. Niestety wśród członków zespołu widać wypalenie i chęć zmiany.
Od ponad pół roku wszyscy cały czas wykonują te same czynności – wdrażają u swoich
klientów nowe wersje systemu komputerowego.
Na początku było to dla nich ciekawe i twórcze, ale teraz stało się rutynowe. Nic nie
wskazuje na to, by firma zajęła się nowymi rzeczami (nowe rynki, produkty itp.), bo nie ma
pieniędzy na dalsze inwestycje (zysk jest, ale zbyt niski by inwestować w nowe projekty).
Zadanie:
Pracownicy czując, że popadają w rutynę, zaczynają słabiej pracować. Niektórzy myślą
nawet o odejściu. Co powinien zrobić szef tego zespołu? Zrób listę wszystkich możliwych
kroków, jakie można podjąć.
Źródło: http://stary.pracuj.pl/student-studium-przypadku-przyklady.htm
30
Załącznik 6. Opis ról grupowych
Praktyczny organizator (wykonawca, realizator)
Zmienia koncepcje i plany w praktyczne działanie i realizuje uzgodnione zadania w sposób
systematyczny i efektywny.
Cechy: zrównoważony, obowiązkowy, praktyczny. Może powątpiewać w skuteczność
nowych pomysłów i zmian. Cechuje go zdrowy rozsądek. Dzięki niemu następuje
praktyczne wdrożenie projektów i planów rozwiązań. Pragnie konkretów, nie lubi
zmienności planów.
Naturalny lider (prezes, lokomotywa)
Pełni kontrolę nad sposobem, w jaki grupa stara się osiągać cele. Potrafi efektywnie
wykorzystać zasoby zespołu. Rozpoznaje, gdzie tkwią zalety, a gdzie słabości grupy. Potrafi
wykorzystać potencjał indywidualny każdej osoby.
Cechy: zrównoważony, dominujący. Charakteryzuje go raczej zdrowy rozsądek, niż
rozważania intelektualne. W kierowaniu nie jest agresywny.
Człowiek akcji (ustawiacz, koordynator)
Kształtuje sposób, w jaki zostanie wykorzystany wysiłek grupy. Kieruje swoją uwagę
bezpośrednio na ustalanie celów i priorytetów. Pragnie wywierać wpływ na dyskusję
grupową i na wynik aktywności zespołu.
Cechy: niespokojny, dominujący, impulsywny, łatwo się irytuje. Bardzo napięty,
dynamiczny, stawiający wyzwania, pragnie przezwyciężyć inercję, samozadowolenie, brak
aktywności. Chce szybko widzieć efekty. Rywalizuje z innymi, bywa arogancki, ale dzięki
niemu „coś się rzeczywiście dzieje”.
Siewca (pomysłodawca, myśliciel)
Wysuwa nowe pomysły i strategie ze szczególnym uwzględnieniem najistotniejszych spraw
i próbuje się „przedzierać” ze swoją wizją przez grupowe podejście do problemu
na
zasadzie
konfrontacji
poglądów.
Cechy:
dominujący,
indywidualista,
niekonwencjonalny. Wykorzystuje swą wiedzę, wyobraźnię i intelekt, może gubić szczegóły
i robić błędy, a także krytykować pomysły innych. Im większy jest problem, tym odczuwa
31
większe wyzwanie, żeby go rozwiązać. Uważa, że wszystkie dobre pomysły
z początku dziwnie wyglądają. Roztacza wokół siebie aurę geniusza.
Człowiek kontaktów (badacz zasobów, poszukiwacz źródeł)
Bada, analizuje i przytacza informacje na temat pomysłów, stanu wiedzy i działań
na zewnątrz grupy. Nawiązuje kontakty zewnętrzne, które mogą być użyteczne dla zespołu.
Potrafi prowadzić niezbędne negocjacje.
Cechy: zrównoważony, dominujący, entuzjasta, komunikatywny, ciekawy świata. Popiera
innowacje i jest dobrym improwizatorem. Trochę cyniczny w poszukiwaniu zysku dla
grupy. Ma zdolność do kontaktowania się z ludźmi i odkrywania tego, co nowe, umiejętnie
reaguje na wyzwania. Szybko traci zainteresowanie, gdy mija pierwsza fascynacja. Często
mówi: „nowe możliwości powstają w wyniku błędów innych”.
Sędzia (analityk, krytyk wartościujący)
Analizuje problem, ocenia pomysły i sugestie, dzięki czemu grupa startuje z pozycji lepiej
przygotowanej do podjęcia decyzji.
Cechy: zrównoważony, ostrożny, dystansujący się wobec emocji. Potrafi dokonywać
chłodnej oceny, jest dyskretny, praktyczny i nie bawi się w sentymenty. Jest najbardziej
obiektywny, bezstronny i niezaangażowany emocjonalnie, lubi mieć czas do namysłu. Być
może brakuje mu umiejętności, inspiracji i zdolności do motywowania innych, nie jest też
entuzjastą, ale jego spokój pozwala na podjęcie wyważonych decyzji.
Człowiek grupy (dusza zespołu)
Zorientowany na społeczną stronę pracy, łagodny, wrażliwy. Wspiera członków grupy. Jeśli
są jakieś niedociągnięcia i braki, potrafi zapobiegać konfliktom. Kształtuje „ducha” grupy,
wzmacnia współpracę i poprawia komunikację, jest lojalny wobec zespołu.
Cechy: zrównoważony, słabe pragnienie dominacji i rywalizacji, wysoka zdolność empatii.
Możliwe, że w sytuacjach kryzysowych nie wykazuje zdecydowania, nie lubi też
konfrontacji, ale nieoceniona jest jego lojalność i oddanie wobec grupy.
Perfekcjonista (kontroler, skrupulatny wykonawca)
Nastawiony na konkretny efekt, tj. na zakończenie zadania w określonym czasie
i zapewnienie mu jak najwyższego standardu wykonania. Może być trudny w kontaktach ze
32
względu na to, że jest wrogiem przypadku i grzęźnie w szczegółach, które nie
są najistotniejsze dla ukończenia zadania. Zawsze świadomy celu.
Cechy: niespokojny, napięty, zdyscyplinowany. Ma zdolność doprowadzenia działania
do skutku, jest sumienny, staranny i uporządkowany.
Specjalista - zajmuje się wąskim wycinkiem pracy. Skupia się na szczegółach technicznych.
Wykazuje duże poświęcenie w realizowaniu zadań.
Cechy: nastawiony na konkretny cel, zaangażowany, „samonapędzający się”. Dostarcza
wiedzy i umiejętności, które mogą być rzadkie i cenne. Może nie widzieć obrazu całości,
koncentrując się na wąskim przedmiocie własnych działań.
Według M. Belbina, różnorodność ról daje grupie różne możliwości. Jeśli lider będzie
potrafił dopasować różnych ludzi do prac, do których najlepiej się nadają i które najbardziej
im odpowiadają - zespół osiągnie bardzo dobre wyniki.
Autor: Zespół Instytutu Rozwoju Biznesu
Źródło: http://grasz.pl/w-drodze-do-kariery-nr-4
33
Załącznik 7. Testy zdolności matematycznych - podstawowe typy działań
matematycznych.
Źródło: Analiza Potencjału Zawodowego, ECEO, www.eceo.pl
Zadanie 1
Podstawowe typy działań mat. (K-basic)
To zadanie mogą Państwo obliczyć w pamięci lub pisemnie. Mogą Państwo także
spróbować oszacować, który z poniższych wyników jest prawidłowy. Proszę zakreślić
właściwe rozwiązanie.
• Proszę zwrócić uwagę na ostatnie cyfry!
• Proszę się zastanowić nad wynikiem, który na pewno nie może być prawidłowy!
• Proszę też zwrócić uwagę na rząd wielkości!
1.1.
1.2.
1.3.
1.4 .
1.5.
a
□
b
□ 488
c
□
398
a
□
118
b
□ 83
c
□
201
a
□
590
b
□ 60007
c
□
6077
a
□
100
b
□ 41
c
□
122,5
a
□
9 razy
b
□ 11 razy
c
□
200 + 250 + 35 + 3
234 – 104 – 10 - 2
103 ∙ 59
1025 : 25
Ile razy liczba 35 zawiera się w 385?
34
492
15 razy
Zadanie 2
Podstawowe typy działań mat. (K-basic)
Także i tu mogą Państwo znaleźć prawidłowy wynik na podstawie obliczeń lub
szacunku. Proszę zaznaczyć właściwe rozwiązanie.
2.1.
Ile litrów soku zmieścić można w 20 butelkach,
z których każda ma pojemność 0,7 l?
a
b
c
□ 72 l
□ 24 l
□ 14 l
2.2.
W automacie umieszczono 3 stosy z 12 paczek
papierosów i jeden stos z 10 paczkami. Ile
paczek papierosów znajduje się razem w
automacie?
a
b
c
□ 61
□ 30
□ 46
2.3.
Temperatura powietrza, która za dnia wynosiła
maksymalnie 32° C, spadła w nocy do 18° C.
Ile stopni wynosiła różnica temperatur?
a
b
c
□ 20 °C
□ 14 °C
□
7 °C
Zadanie 3
3.1.
Z jednej rolki tapety powinno uzyskać się 7
pasków o długości 300 cm. Jaka musi być
minimalna długość rolki tapety?
a
b
c
d
□
□
□
□
3.2.
Piotr posiada na koncie 50 €. Otrzymuje na nie
wypłatę w wysokości 600 €, po czym opłaca
czynsz w wysokości 250 €. Jaką kwotę wykaże
stan jego konta po zapłaceniu czynszu?
a
b
c
d
□ 250 €
□ 800 €
□ 900 €
□ 400 €
35
20 m
25 m
21 m
10 m
Podstawowe typy działań mat. (K2)
Zadanie 1
To zadanie mogą Państwo obliczyć w pamięci lub pisemnie. Mogą Państwo także spróbować
oszacować, który z poniższych wyników jest prawidłowy. Proszę zakreślić właściwe
rozwiązanie.
•
•
•
•
Proszę zwrócić uwagę na ostatnie cyfry!
Proszę się zastanowić nad wynikiem, który na pewno nie może być prawidłowy!
Proszę też zwrócić uwagę na rząd wielkości!
Proszę zakreślić krzyżykiem właściwe rozwiązanie.
1.1.
1.2.
17,5 + 13 - 0,75 + 0,05
1
2
1
4
1
4
a
b
c
d
□
□
□
□
29,8
31,3
30,5
39,8
a
□
b
□
3
10
1
10
c
□
d
□
2
4
1
1.3.
45,5 ∙ 2,6
a
b
c
d
□
□
□
□
118,3
98,3
59,13
95,5
1.4 .
12,25 : 25
a
b
c
d
□
□
□
□
12,2
4,9
0,49
0,52
1.5.
0,72
a
b
c
d
□
□
□
□
4,9
0,49
1,4
0,14
1.6.
62 + 0,5 ∙ 2
a
b
c
d
□
□
□
□
36,5
37,5
37
146
36
Zadanie 2
Także i tu mogą Państwo znaleźć prawidłowy wynik na podstawie obliczeń lub
szacunku. Proszę zaznaczyć właściwe rozwiązanie.
2.1.
Ile litrów soku zmieścić można łącznie w 40
butelkach, z których każda ma pojemność 0,75 l
i 25 butelkach o pojemności 0,7 l?
a
b
c
o 44 l
o 45,5 l
o 47,5 l
2.2.
Po 10% obniżce ceny spodnie kosztują jeszcze
99 €. Ile kosztowały te spodnie wcześniej?
a
b
c
o 91,90 €
o 108,90 €
o 110 €
Zadanie 3
Proszę wpisać wynik!
3.1.
3.2.
Ciężarówka jedzie ze stałą prędkością 90 km/h.
Ile czasu potrzebuje kierowca na pokonanie
odcinka 300 km?
Stan konta wynoszącego pierwotnie 320 €
zmienił się w sposób następujący:
∙ obciążenie: 95,50 €
∙ wpływ: 25,50 €
Ile wynosi nowy stan konta?
37
___ godzin i
___ minut
____ €
Zadanie 1
To zadanie mogą Państwo obliczyć w pamięci lub pisemnie. Mogą Państwo także
spróbować oszacować, który z poniższych wyników jest prawidłowy. Proszę zakreślić
właściwe rozwiązanie.
1.1.
17,5 + 13 - 12 0,75 + 0,05
1.2.
1
2
1
4
1
4
a
b
c
d
□ -88,93
□ -90,20
□ -80,95
□ - 89,95
a
□
b
□
c
□
d
□
3
10
2
10
1
3
8
1.3.
45,5 ∙ 28,655
a
b
c
d
□
□
□
□
135,35
145,65
130,3825
1303,8025
1.4 .
12,25 : 0,25
a
b
c
d
□
□
□
□
12
4,9
0,49
49
1.5.
0,72 + √1,21
a
b
c
d
□
□
□
□
1,095
1,5
6,0
1,59
a
□
27 23
b
□ 27,5
c
□
d
□ 17 2
1.6.
2
3
+ 3 ∙ (22 + 5)
38
33
3
Zadanie 2
W poniższych zadaniach symbole zastępują cyfry.
Każdy symbol przedstawia dokładnie jedną cyfrę z zakresu pomiędzy 0 a 9.
Jednakowe symbole oznaczają jednakowe cyfry.
2.1.
Jaką cyfrę można wpisać w miejsce symbolu
trójkąta?
+
=
a
b
c
o 3
o 6
o 7
2.2.
Jaką cyfrę można wpisać w miejsce symbolu
trójkąta?
+
=
a
b
c
o 5
o 7
o 3
Zadanie 3
Proszę wpisać wynik.
3.1.
Powierzchnia ściany o szerokości 1,50 metra i
wysokości 1,20 metra ma zostać wyłożona
kwadratowymi płytkami o długości krawędzi
15 cm. Ile płytek potrzeba?
3.2.
Jedna trzecia uczniów klasy to dziewczęta.
Jedna czwarta z nich nosi białe spodnie.
Sześć dziewcząt nie nosi białych spodni. Ilu
uczniów liczy cała klasa?
39
____ płytek (płytki)
____ uczniów (uczniowie)
Odpowiedzi:
Podstawowe typy działań matematycznych (K-basic)
Zadanie 1:
1.1. - b; 1.2 - a; 1.3. - c; 1.4. - b; 1.5. - b;
Zadanie 2:
2.1. - c; 2.2. - c; 2.3 - b.
Zadanie 3:
3.1. - c: 300 cm należy przeliczyć na 3 m. 7 razy 3m daje 21 m.;
3.2. - d.
Podstawowe typy działań matematycznych (K-2)
Zadanie 1:
1.1. - a; 1.2. - c; 1.3. - a; 1.4. - c; 1.5. - b; 1.6. - c.
Zadanie 2:
2.1. - c: wynik składa się z wyniku mnożenia 40x0,75 l = 17,5 l. Suma wynosi 47,5 l.;
2.2. - c: 99€ odpowiadają 90%. Jeśli liczbę podzieli się przez 9, otrzymamy 10%, czyli
99€ : 9 = 11€. Po pomnożeniu tego wyniku przez 10 otrzymamy 100%. 11€ x 10 = 110€.
Zadanie 3:
3.1. - 3 godziny i 20 minut; 3.2 - 240.
Podstawowe typy działań matematycznych (K-3)
Zadanie 1:
1.1. - b; 1.2. - d; 1.3. - d; 1.4. - d; 1.5. - d; 1.6. - a.
Zadanie 2:
2.1. - 3; 2.2. - 7.
Zadanie 3:
3.1. - 80: na tę szerokość pasuje dokładnie 10 (=150 cm : 15 cm) płytek. Jeśli położy się
8 (= 120 cm : 15 cm) poziomych rzędów liczących po 10 płytek, uzyska się dokładnie
wysokość 1, 50 m: a zatem potrzeba 10 x 8 = 80 płytek.
3.2. - 24: 6 dziewcząt nie noszących białych spodni, stanowi trzy czwarte liczby dziewcząt
w klasie. A zatem jedna czwarta dziewcząt (6 : 3) = 2 to dziewczęta, które noszą białe
spodnie. Wynika z tego, że wszystkich dziewcząt w klasie jest 8. Stanowi
to jedną trzecią klasy. Łączna liczba uczniów w klasie wynika z mnożenia przez 3. Czyli
3 x 8 = 24.
40
Załącznik 8. Testy zdolności logicznych - kombinatoryka.
Zadanie
Kombinatoryka (K-basic)
Proszę przeczytać poniższy tekst. Proszę ustalić na podstawie jego treści, gdzie powinny
siedzieć wymienione w tekście cztery osoby, następnie proszę wpisać wynik
w odpowiednie kratki poniżej.
Czwórka przyjaciół (Alfred, Brygida, Janek i Diana) udaje się do kina.
Zostały już jednak tylko 4 wolne miejsca w dwóch rzędach.
1. Janek nie usiądzie za Alfredem.
2. Alfred nie usiądzie za Dianą.
3. Brygida usiądzie z lewej strony przed Jankiem.
4. Diana nie usiądzie przed Alfredem.
Które miejsca zajmą poszczególni przyjaciele?
41
Kombinatoryka (K3)
Zadanie
Proszę przeczytać poniższy tekst i ustalić na podstawie jego treści, jakim stylem, na
jakim dystansie i pod okiem którego trenera pływali poszczególni pływacy i które zajęli
miejsce. Wynik proszę wpisać do poniższej tabeli.
Olimpiada skończyła się, trzech z czterech pływaków zajęło w finałach miejsca tuż
za podium. Czwartemu udało się zdobyć nawet trzecie miejsce. Trzech specjalizuje
się w jednym z czterech stylów pływackich, w tym w stylu grzbietowym, jeden pływa
w stylu zmiennym na 400 m, jeden pokonał dystans 200 m. W prasie sportowej
zamieszczono wypowiedzi trenerów, z których zainteresowani czytelnicy dowiedzieli
się, że: Zdobywca piątego miejsca startował na krótszym dystansie niż 400 m i nie
należy ani do ekipy trenera Madziarza ani trenera Wilczaka. Hauser uplasował się przed
Kieślarzem. Zaś ani Madziarz ani Kunert nie trenowali specjalisty od stylu zmiennego.
Sukces Kieślarza nie miał miejsca na dystansie 1500 m crawlem. Dystanse na 100
metrów to z kolei domena Hausera, lecz jego trener nie nazywa się Wilczak. Morawski,
który specjalizuje się w stylu klasycznym, miał dalej do podium niż Kieślarz. Trener
Hudzisza, Frasek, określił udział swojego podopiecznego w finale jako zdecydowany
sukces. Sportowiec pływający crawlem zajął 6 miejsce.
Trener
Styl
Hauser
Kieślarz
Hudzisz
Morawski
42
Dystans
Miejsce
Odpowiedzi:
Kombinatoryka (K-basic)
przód
BRYGIDA
DIANA
ALFRED
JANEK
Kombinatoryka (K-3)
- Hauser: Madziarz, styl grzbietowy, 100 m., 3;
- Kieślarz: Wilczak, styl zmienny 400 m., 4;
- Hudzisz: Frasek, crawl, 1500 m., 6;
- Morawski: Kunert, styl klasyczny, 200 m., 5.
43
Załącznik 9. „Drakula powstał z grobu”
Przebieg ćwiczenia:
1. Poinformuj uczestników, że zadanie będzie polegać na rozwiązaniu problemu, i poproś,
by podzielili się na dwa zespoły liczące po tyle samo osób. Jeśli grupa jest duża można
podzielić grupę na cztery podgrupy.
2. Rozdaj wszystkim kopie formularza ze scenariuszem i zaproponuj, by każdy zespół
wybrał negocjatora i obserwatora. Przekaż obserwatorom kopie formularza z listą kontrolną.
3. Gdy obserwatorzy będą zapoznawać się ze swoimi zadaniami, rozdaj zespołom kopie
formularzy z listami faktów – listy dla zespołów 1 i 2 różnią się nieco. Odpowiedz
na ewentualne pytania i wyjaśnij, że nieprawidłowe odpowiedzi i uzasadnienia nie będą
oceniane negatywnie. Każdy zespół powinien następnie zająć osobne miejsca do pracy.
4. Jak zespoły będą gotowe poproś negocjatorów i obserwatorów z obu grup, by wyszli
z sali w celu uzyskania potrzebnych informacji od grupy przeciwnej. Poleć obserwatorom
zwracać uwagę na swojego negocjatora i to, w jaki sposób zadaje on pytania stronie
przeciwnej, w jaki sposób udziela odpowiedzi.
5. Gdy negocjatorzy będą gotowi, niech wrócą do swoich grup i podzielą się uzyskanymi
informacjami. Gdy grupa będzie mieć odpowiedź, niech zapisze ją na kartce i poda
prowadzącemu. Jeśli negocjatorzy potrzebują wyjść ponownie w celu uzyskania
dodatkowych informacji, mogą to zrobić.
6. Podczas sesji plenarnej przedstaw wszystkim informacje, które nie zostały udostępnione
obu zespołom, i poproś całą grupę, aby zapoznała się z uzasadnieniem prawidłowej
odpowiedzi. Wykorzystaj przy tym kopię formularza z główną listą faktów, która zawiera
wszystkie potrzebne dane i rozwiązanie zadania wraz z uzasadnieniem.
7. Poprowadź dyskusję, zadając uczestnikom następujące pytania:
- Jak oceniacie swój zespół pod względem umiejętności komunikowania się oraz
zdobywania informacji od drugiego zespołu?
- Jakie wnioski o wewnętrznych konfliktach w drugim zespole mogliście wyciągnąć?
- Co mogliście zrobić inaczej – aby wasz zespół osiągnął lepsze wyniki? Co sądzicie
o pracy drugiego zespołu?
44
FORMULARZ
SCENARIUSZ DO GRY „DRAKULA POWSTAŁ Z GROBU”
Jednym z mniej znanych skutków kwaśnych deszczów była zmiana poziomu kwasowości
głębszych warstw gleby w Transylwanii. W wyniku tego w zamku Drakuli pojawiły
się trujące gazy, które ożywiły hrabiego. Zamierza on teraz – wykorzystując poprawę
stosunków na linii Wschód-Zachód – odzyskać panowanie nad Londynem. Zadaniem
zespołu jest jak najszybsze zabicie Drakuli tak, aby nie zdążył nawet opuścić swoich włości.
Musicie w związku z tym określić najwcześniejszy termin (datę i godzinę),
w którym będzie możliwe zabicie hrabiego.
Otrzymacie informacje, które pomogą wam w realizacji tego zadania. Nie będą one jednak
kompletne. Inne istotne informacje otrzymają wasi rywale z drugiego zespołu, którym
będzie z kolei brakować waszych danych. Zwycięski zespół otrzyma prawa do publikacji
historii pt. „Zabiłem Drakulę” oraz nakręcenia na jej podstawie filmu. Możecie starać się
o zdobycie brakujących informacji za pośrednictwem negocjatora, którego wybraliście.
Negocjator może rozmawiać bezpośrednio, bez żadnych ograniczeń, z negocjatorem
drugiego zespołu, który w podobny sposób będzie próbował uzyskać potrzebne informacje
od was.
Negocjatora można wybrać tylko raz. Zastąpienie go przez inną osobę w trakcie gry nie jest
dopuszczalne. Rozmowy negocjatorów mogą śledzić wyłącznie obserwatorzy (pozostali
uczestnicy nie powinni ich słyszeć).
Wygra zespół, którego negocjator jako pierwszy przedstawi trenerowi na piśmie
najwcześniejszy możliwy termin (datę i godzinę) zabicia hrabiego Drakuli oraz poprawne
uzasadnienie rozwiązania.
45
FORMULARZ
LISTA FAKTÓW DLA ZESPOŁU 1 DO GRY „DRAKULA POWSTAŁ Z GROBU”
Hrabia Drakula jest wampirem.
Hrabia Drakula śpi w swoim grobie.
Grób hrabiego Drakuli znajduje się w krypcie na zamku Drakuli.
Nie ma bezpośrednich lotów z Anglii do Transylwanii.
Dziś jest poniedziałek.
Lot z Londynu do Budapesztu trwa 5 godzin.
Wampiry można zabić tylko w jeden sposób – przebijając im serce dębowym kołkiem.
Dęby nie rosną w Transylwanii.
Dębowy kołek można kupić wyłącznie w sklepie na lotnisku w Budapeszcie.
Samolot z Budapesztu do Transylwanii odlatuje o 14.00 we wtorki i środy. Lot trwa godzinę.
Stacja kolejowa znajdująca się najbliżej zamku Drakuli nazywa się Novahuny.
Pociąg z lotniska w Transylwanii do stacji Novahuny jedzie 6 godzin i odjeżdża o 12.00
w każdy piątek, środę i poniedziałek.
Klucz do krypty na zamku Drakuli wisi na gwoździu w zakrystii kościoła parafialnego
w Novahuny.
Kościół znajduje się koło stacji kolejowej.
Kościół parafialny w Novahuny jest otwarty od wschodu do zachodu słońca.
W Transylwanii słońce wschodzi o 9.00 i zachodzi o 17.30.
Z kościoła do zamku można iść z prędkością najwyżej 7 mil na godzinę, ponieważ kręta
droga prowadzi wśród skał, a wy niesiecie ze sobą duży kołek dębowy.
46
FORMULARZ
LISTA FAKTÓW DLA ZESPOŁU 2 DO GRY „DRAKULA POWSTAŁ Z GROBU”
Hrabia Drakula jest wampirem.
Hrabia Drakula śpi w swoim grobie.
Nie ma bezpośrednich lotów z Anglii do Transylwanii.
Dziś jest poniedziałek.
Najbliższy samolot do Budapesztu odlatuje dziś o godzinie 18.00.
Wampiry można zabić tylko w jeden sposób – przebijając im serce dębowym kołkiem.
Dębowy kołek można kupić wyłącznie w sklepie na lotnisku w Budapeszcie.
W ten poniedziałek i wtorek sklep na lotnisku w Budapeszcie jest zamknięty
z powodu lokalnego święta.
Samolot z Budapesztu do Transylwanii odlatuje o 14.00 we wtorki i środy. Lot trwa godzinę.
Stacja kolejowa znajdująca się najbliżej zamku Drakuli nazywa się Novahuny.
Pociąg z lotniska w Transylwanii do stacji Novahuny jedzie 6 godzin i odjeżdża o 12.00
w każdy piątek, środę i poniedziałek.
Klucz do krypty na zamku Drakuli wisi na gwoździu w zakrystii kościoła parafialnego
w Novahuny.
Kościół znajduje się koło stacji kolejowej.
Wampira można zabić wyłącznie w ciągu dnia.
Kościół parafialny w Novahuny jest otwarty od wschodu do zachodu słońca.
W Transylwanii słońce wschodzi o 9.00 i zachodzi o 17.30.
Kościół w Novahuny znajduje się w odległości 64 mil od zamku Drakuli.
47
FORMULARZ
LISTA KONTROLNA DLA OBSERWATORA DO GRY „DRAKULA POWSTAŁ
Z GROBU”
Twoje zadanie polega na dokładnym obserwowaniu pracy zespołów oraz rozmów
negocjatorów. Postaraj się przy tym odpowiedzieć na przedstawione poniżej pytania.
Po zakończeniu ćwiczenia przedstawisz swoje uwagi i spostrzeżenia całej grupie.
Pod pytaniem znajduje się miejsce na notatki, które ułatwią ci pracę.
1. W jaki sposób zespół podszedł do problemu?
2. W jaki sposób członkowie zespołu przekazywali sobie informacje?
3. Jakie działania poszczególnych członków zespołu przyspieszały lub opóźniały pracę?
4. W jaki sposób niektórzy członkowie zespołu przyjmowali rolę liderów?
5. W jaki sposób przejawiały się konflikty w zespole? Jak były rozwiązywane?
Przez kogo?
6. W jaki sposób członkowie zespołu reagowali na wypowiedzi swojego negocjatora?
7. W jaki sposób negocjator odpowiadał na pytania członków swojego zespołu,
a jak rozmawiał z negocjatorem drugiego zespołu?
8. W jaki sposób przejawiała się rywalizacja z drugim zespołem?
9. W jaki sposób starano się nawiązać współpracę z drugim zespołem? Kto wychodził
z taką inicjatywą?
48
Rozwiązanie:
Zabicie księcia Drakuli jest możliwe najwcześniej w niedzielę o godzinie 9.00 rano.
Uzasadnienie rozwiązania:
Wylatując z Londynu dziś (w poniedziałek) o 18.00, wylądujecie w Budapeszcie
o godzinie 23.00. Aby kupić na lotnisku dębowy kołek, musicie poczekać do środy rano.
Do Transylwanii możecie więc wylecieć dopiero w czwartek o 14.00. W czwartek
o godzinie 15.00 wylądujecie na lotnisku w Transylwanii. Najbliższy pociąg do stacji
Novahuny odjeżdża w piątek o 12.00 i dociera na miejsce o 18.00, o pół godziny za późno,
aby można było wejść do kościoła. Musicie więc poczekać na otwarcie kościoła w sobotę
o godzinie 9.00 rano. Dojście do zamku zajmie 9 godzin, co oznacza, że po całodziennym
marszu znajdziecie się tam w sobotę o godzinie 18.00. Ponieważ słońce już zaszło, zabicie
Drakuli nie będzie już tego dnia możliwe. Musicie poczekać do godziny 9.00 w niedzielę.
49
Załącznik 10.Testy zdolności myślenia przestrzennego.
Zadanie 1
Myślenie przestrzenne (K-2)
Na każdym z poniższych rysunków widoczne są trzy powierzchnie. Proszę zaznaczyć
krzyżykiem tę powierzchnię, z której można złożyć całą bryłę przedstawioną
z prawej strony.
Zadanie 2
Z ilu powierzchni składają się poniższe bryły?
Proszę wziąć pod uwagę również niewidoczne powierzchnie!
___powierzchni(e)
___powierzchni(e)
___powierzchni(e)
50
Zadanie 3
Która z przedstawionych poniżej brył ma najwięcej powierzchni? Proszę zakreślić.
Zadanie 4
Która z kostek przedstawionych po lewej stronie odpowiada jednoznacznie kostce z prawej
strony. Proszę obrócić kostki w wyobraźni.
Zadanie 5
Z prawej strony przedstawiona jest bryła, która różni się od jednej z brył po lewej
stronie jedynie swoim położeniem. Proszę wziąć pod uwagę fakt, że w „perspektywie
kawalerskiej" niektóre powierzchnie sprawiają wrażenie nieco mniejszych. Proszę
zakreślić właściwe rozwiązanie.
5.1.
51
Zadanie 1
Na każdym z poniższych rysunków widoczne są trzy powierzchnie. Proszę zaznaczyć
krzyżykiem tę powierzchnię, z której można złożyć całą bryłę przedstawioną
z prawej strony.
Zadanie 2
Po prawej stronie przedstawiona jest powierzchnia. Proszę wyobrazić sobie, jak będzie
wyglądała ta powierzchnia po skonstruowaniu z niej bryły przestrzennej. Która z brył
przedstawionych po lewej stronie mogłaby powstać w ten sposób? Proszę zaznaczyć
krzyżykiem właściwą odpowiedź.
2.1.
52
Zadanie 3
Po lewej stronie widzą Państwo bryłę geometryczną. Proszę zaznaczyć krzyżykiem
te fragmenty, z których można złożyć bryłę przedstawioną po lewej stronie. Proszę
równocześnie wziąć pod uwagę fakt, że w „perspektywie kawalerskiej" niektóre
powierzchnie sprawiają wrażenie nieco mniejszych.
Zadanie 4
Która z kostek przedstawionych po lewej stronie odpowiada jednoznacznie kostce
z prawej strony. Proszę obrócić kostki w wyobraźni.
53
Odpowiedzi:
Zadanie 1:
1.1. - c; 1.2. - b.
Zadanie 2:
1.1. - 6 powierzchni, 2.2 - 22 powierzchnie; 2.3 - 7 powierzchni.
Zadanie 3: c.
Zadanie 4:
1.2. - c; 4.2. - a.
Zadanie 5:
5.1. - c; 5.2. - b.
Zadanie 1:
1.1. - a; 1.2. - b.
Zadanie 2:
2.1. - a; 2.2. - a; 2.3. - c.
Zadanie 3:
3.1. - b, c i e;
3.2. - b, c i d;
3.3. - b i c.
Zadanie 4:
4.1. - c;
4.2. - a.
54
Załącznik 11. Plakat – ćwiczenie z pracy zespołowej
1.
Proszę stworzyć logo grupy oraz umieścić je pośrodku górnej krawędzi plakatu.
2.
Proszę wymienić jak najwięcej miast rozpoczynających się na literę „B” i zapisać je na
plakacie w taki sposób aby łącznie z rozwiązaniami zadań nr 4* i 5** tworzyły trójkąt
prostokątny, w którego krótszej przyprostokątnej zawarty będzie wynik zadania nr 8.
* Za wierzchołek należy przyjąć pierwszą literę słowa „kaktus”
** Za wierzchołek należy przyjąć ostatnią literę słowa „centymetrów”.
3.
Proszę stworzyć limeryk o tematyce związanej z obrazem na układzie współrzędnych
oraz zapisać go na plakacie pod rozwiązaniem zadania nr 6.
4.
Za pomocą ciągu skojarzeń proszę przejść od słowa kaktus do słowa śnieg i dalej
do słowa mango zapisując „ścieżkę” (np. jabłko – drzewo – … – celuloza – papier
– … – książka ) po lewej stronie logo grupy (wyrazy proszę zapisać w kolumnie,
zachowując wyrównanie tekstu do lewej).
5.
Proszę rozwiązać następujące zadanie tekstowe: dwa dłuższe boki trójkąta
prostokątnego mają odpowiednio 5cm i 7 cm. Ile wynosi obwód trójkąta? Rozwiązanie
zadania proszę zapisać w prawym dolnym rogu plakatu.
6.
Na osi współrzędnych proszę połączyć następujące punkty:
(6,16)
(9,9)
(20,25)
(16,18)
(3,16)
(11,16)
(1,16)
(18,16)
(12,20)
(22,16)
(4,18)
(17,16)
(21,9)
(13,16)
(8,25)
(15,16)
(5,16)
(10,16)
(19,15)
(7,15)
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
(7,15)
(10,16)
(21,9)
(17,16)
(4,18)
(12,20)
(3,16)
(19,15)
(13,16)
(23,16)
(5,16)
(18,16)
(22,16)
(15,16)
(9,9)
(16,18)
(6,16)
(11,16)
(20,25)
(8,25)
55
Wykres prosimy umieścić pośrodku plakatu.
7.
Proszę zapisać odmianę rzeczownika „tła” (liczba mnoga rzeczownika „tło”) przez
przypadki po prawej stronie logo grupy (zachowując wyrównanie tekstu do prawej).
8.
Proszę wymienić 4 cechy wspólne dla wszystkich członków grupy oraz zapisać
je pośrodku dolnej krawędzi plakatu (w linii poziomej).
Oś Y
25
24
23
22
21
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
Oś X
56
Załącznik 12. Testy zdolności technicznych
Technika (K-basic)
Zadanie 1
Z dwóch jednakowych punktowych źródeł światła wysyłane są promienie, które napotykają
przeszkodę:
1.1 W którym miejscu powstanie najciemniejszy cień? Proszę zakreślić właściwą
odpowiedź.
W polu
OA
OB
OC
1.2. Które z obu źródeł światła (Z1 lub Z2) oświetla pole A?
O Z1
O Z2
O Z1 i Z2
Zadanie 2
Na poniższym rysunku widoczne są dwa klucze o różnej długości. Którym z nich
można mocniej dociągnąć nakrętkę?
57
Zadanie 3
Technika (K-basic)
Na poniższym rysunku przedstawiono trzy koła cierne. W którym kierunku porusza się koło
3, gdy koło 1 obraca się w kierunku zgodnym z kierunkiem wskazywanym przez strzałkę?
Proszę zakreślić właściwą odpowiedź.
Zadanie 4
Piotr waży 60 kg i siedzi po lewej stronie huśtawki w odległości 4 metrów od jej punktu
środkowego. Jan waży 80 kg. W jakiej odległości od punktu środkowego huśtawki musiałby
usiąść Jan, aby zachowana była równowaga?
Zadanie 5
Co powoduje, że piłka podrzucona do góry spada z powrotem na ziemię?
O moment pędu
O siła odśrodkowa
O przyciąganie ziemskie
O przyśpieszenie piłki
O bezwładność piłki
58
Technika (K-2)
Technika (K-2)
Zadanie 1
Z trzech jednakowych punktowych źródeł światła wysyłane są promienie, które
napotykają przeszkodę:
1.1. Proszę zakreślić zdanie, którego treść jest prawdziwa.
O W polu D jest najciemniej.
O W polu B jest najciemniej.
O W polu B jest jaśniej niż w polu C i ciemniej niż w polu A.
O W polu A jest ciemniej niż w polu C.
1.2. Proszę zakreślić zdanie, którego treść jest prawdziwa.
O Na pole A pada światło ze źródła Z3.
O Na pole B pada światło ze źródła Z1.
O Na pole D pada światło ze źródła Z2.
O Na pole E pada światło ze źródła Z1.
Zadanie 2
Na którym z rysunków uda się przesunąć wózek używając mniejszej siły?
59
Zadanie 3
Technika (K-2)
Na ilustracji widoczne są trzy naczynia, z których każde zawiera litr wody.
W którym naczyniu ciśnienie na podstawę jest największe? Proszę zakreślić
właściwą odpowiedź.
Zadanie 4
4.1. Ile kg należy zawiesić w podanym miejscu po prawej stronie, aby zachowana
została równowaga? Proszę zakreślić właściwą odpowiedź.
4.2. Ile kilogramów należałoby zawiesić po prawej stronie, gdy po lewej stronie
będzie znajdował się ciężarek ważący tylko 12 kg?
O 12 kg
O 6 kg
O 24 kg
60
O 18 kg
Technika (K-2)
5.1. W którym kierunku obraca się koło z 20 zębami?
O w kierunku zgodnym z kierunkiem koła napędowego
O w odwrotnym kierunku
5.2. Ile obrotów wykona koło z 20 zębami, jeśli koło z 40 zębami wykona cztery obroty?
O 2 obroty
O 8 obrotów
O 16 obrotów
Zadanie 6
Dwa jednakowe wiadra wypełnione są po brzegi wodą. Do jednego wiadra włożono
drewnianą kostkę. Oczywiście pływająca kostka natychmiast wyparła część wody, która
przelała się. Zawartość którego wiadra jest teraz cięższa?
Zadanie 7
Na przedstawionym schemacie za każdym razem zwierane są tylko dwa wyłączniki
jednocześnie. W którym przypadku będą się palić obie żarówki? Proszę zakreślić właściwą
odpowiedź.
61
Odpowiedzi:
Technika (K-basic)
Zadanie 1:
1.1. - B (1pkt.); 1.2 - Z1 (1pkt.);
Zadanie 2:
kluczem B (2 pkt.).
Zadanie 3:
w kierunku B (2 pkt.).
Zadanie 4:
metr (2 pkt.).
Zadanie 5:
przyciąganie ziemskie (2 pkt.).
Technika (K-2)
Zadanie 1:
1.1. - w polu B jest jaśniej niż w polu C i ciemniej niż w polu A;
1.2. - na pole B pada światło ze źródła Z1.
Zadanie 2:
Na rysunku A: ponieważ tu rolka porusza się z wózkiem, siła potrzebna do pociągnięcia obiektu
jest o połowę mniejsza. Druga połowa pracy wykonywana jest przez część liny przebiegającej
równolegle i przymocowanej do ściany. W zamian za to podwaja się droga.
Na rysunku B funkcja rolki ogranicza się jedynie do zmiany kierunku. Siła, z jaką trzeba ciągnąć
wózek, jest tu dwa razy większa niż na rysunku A. Przedstawioną sytuację można wytłumaczyć
następująco: z lewej strony ruchoma rolka powoduje zmniejszenie siły koniecznej do
przesunięcia wózka, z kolei z prawej strony nieruchomo umieszczona rolka powoduje jedynie
zmianę kierunku działania siły, lecz nie jej wartości.
Zadanie 3:
W naczyniu B: decydujące znaczenie dla ciśnienia obciążającego dno naczynia ma tylko
wysokość słupa wody. Im jest on wyższy, tym większe ciśnienie.
Zadanie 4:
4.1. - 12 kg. Prawo dźwigni: działająca siła obciążenia z lewej strony w stosunku do punktu
obrotowego pomnożona przez długość lewego ramienia dźwigni jest równa iloczynowi długości
prawego ramienia i siły oddziaływującej z prawej strony: F1 x s1 = F2 x s2.
4.2. - 6 kg.
Zadanie 5:
5.1. - w tym samym kierunku, w którym obraca się koło napędowe;
5.2. - 8 obrotów.
Zadanie 6:
Oba wiadra są jednakowo ciężkie.
Zadanie 7:
Gdy zwarte (połączone) są wyłączniki 2 i 4.
62
Załącznik 13. Materiały dla prowadzących – podsumowanie zajęć
Co powinien wiedzieć przyszły uczestnik AC?
Jeżeli zostałeś zaproszony do udziału w AC to już jest sukces. Świadczy to o poważnym
zainteresowaniu Twoją kandydaturą. Niestety nie sposób przygotować się merytorycznie
do AC. Powinieneś się jednak nastawić na wyższy poziom odczuwanego stresu
niż ma to miejsce podczas wywiadu czy wypełniania testów psychologicznych. Udział
w AC wiąże się z:
 rywalizacją - będziesz jednym z kilku uczestników,
 presją oceny - przez cały czas będziesz obserwowany przez kilka osób,
 presją czasu - w każdym zadaniu jest ściśle określony czas jego wykonania,
 adaptacją do nowych sytuacji - będziesz musiał wcielać się w kolejne role, a każde
z zadań AC jest odrębną całością,
 zmęczeniem - sesje AC trwają od 1 do 2 dni.
Nasze rady:
 uważnie czytaj instrukcje do każdego zadania,
 kontroluj czas,
 sporządzaj notatki - może to ci ułatwić np. rozmowę z pracownikiem,
 wypełniając testy nie trać czasu na formalności.
Twoje korzyści:
 możesz w warunkach mniej formalnych dowiedzieć się więcej na temat firmy,
do której aplikujesz - zadania są przecież odzwierciedleniem rzeczywistych sytuacji,
 możesz oszacować swoje kompetencje bez ryzyka strat finansowych,
 masz możliwość nauczenia się konkretnych umiejętności (praca w grupie,
prezentacja, praca z dokumentami, etc.),
 wśród wielu różnych zadań na pewno znajdziesz takie, w których będziesz mógł
w pełni ujawnić swoje możliwości,
 masz okazję sprawdzić jak prezentujesz się na tle innych uczestników,
 nawet w przypadku niepowodzenia zdobywasz doświadczenia, które mogą okazać
się niezwykle cenne, jeśli zostaniesz zaproszony na kolejne AC.
Źródło:http://www.hrk.pl/pl/home/moja_kariera/poszukiwanie_pracy/Zapraszamy_na_Ass
essment_Centre.aspx
63
Załącznik 14. Kwestionariusz ankiety dla uczestników porady grupowej
Chcielibyśmy uzyskać informacje na temat Państwa opinii dotyczącej warsztatów
„Przygotowanie do Assessment Center”. Opinia ta jest dla nas ważna, gdyż jednym
z naszych celów jest zapewnienie uczestnikom wysokiego standardu prowadzonych zajęć.
Ankieta jest anonimowa. Prosimy o udzielenie szczerych i wyczerpujących odpowiedzi
na poniższe pytania.
1. Proszę ocenić przydatność obszaru tematycznego zajęć:
a.) bardzo przydatne
b.) trochę przydatne
c.) nieprzydatne
2. W skali od 1 do 5 oceń sposób prowadzenia oraz przygotowanie prowadzących (przy
czym 1 oznacza bardzo słabo, a 5 bardzo dobrze):
……………………………………………………..: ….....
(imię i nazwisko osoby prowadzącej)
(ocena)
……………………………………………………..: ….....
(imię i nazwisko osoby prowadzącej
(ocena)
3. W skali od 1 do 5 oceń dobór metod stosowanych na warsztatach (np. dyskusja, praca
w grupach, testy, studium przypadku, mini wykład, scenki rodzajowe): ….....
4. W skali od 1 do 5 oceń warunki organizacyjno-techniczne, w jakich odbywały
się warsztaty (wyposażenie sali, pomoce dydaktyczne): ….....
5. Twoje uwagi lub sugestie dotyczące przeprowadzonych warsztatów:
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Metryczka:
płeć
M
wiek
…...........
wykształcenie
…...........
K
DZIĘKUJEMY ZA WYPEŁNIENIE ANKIETY
64
Załącznik 15. Czasowy rozkład zajęć
DZIEŃ PIERWSZY
Wstęp
Ćwiczenie integracyjne „dziennikarz”
Kodeks pracy
Koszyk zadań
Dyskusja
Przerwa
Test zdolności werbalnych
Studium przypadku
Rundka
10 minut
30 minut
15 minut
30 minut
30 minut
10 minut
15 minut
35 minut
5 minut
DZIEŃ DRUGI
Starter
Lusterko wsteczne
Osiedle
Przerwa
Test zdolności matematycznych
1 na 1
Test zdolności logicznych - kombinatoryka
Podsumowanie
5 minut
15 minut
40 minut
10 minut
30 minut
40 minut
25 minut
15 minut
DZIEŃ TRZECI
Starter
Lusterko wsteczne
Drakula
Przerwa
Sprzedawca pomysłów
Test zdolności myślenia przestrzennego
Podsumowanie
5 minut
15 minut
80 minut
10 minut
40 minut
25 minut
5 minut
DZIEŃ CZWARTY
Starter
Lusterko wsteczne
Plakat
Przerwa
Autoprezentacja
Test zdolności technicznych
Podsumowanie
Ankieta ewaluacyjna
5 minut
15 minut
50 minut
10 minut
50 minut
30 minut
15 minut
5 minut
65
2. JAK ODNALEŹĆ SIĘ NA RYNKU PRACY?
PLANOWANIE WŁASNEJ KARIERY ZAWODOWEJ
Mirosława Mitra
Cel
Pomoc osobom bezrobotnym w podjęciu decyzji o wyborze miejsca pracy i zawodu,
zwrócenie uwagi uczestnikom na ich zasoby i mocne strony, oraz na znaczenie planowania
w poszukiwaniu zatrudnienia; przygotowanie do procesu rekrutacji.
Czas trwania
Dwa dni zajęciowe po 3,5 godziny zegarowej.
Miniwykład, praca indywidualna, ćwiczenia grupowe, testy i kwestionariusze, pogadanka,
burza mózgów, prezentacja multimedialna, case study.
Laptop, projektor, tablica interaktywna, prezentacja multimedialna, fragment filmu Roberta
Krzempka „Czeka na nas świat” z YouTube, flipchart, kserokopie materiałów
informacyjnych, testy i kwestionariusze, mazaki, kartki, długopisy, arkusze papieru.
Uczestnicy
Osoby bezrobotne bez doświadczenia zawodowego lub pragnące powrócić na rynek pracy
po długiej przerwie w zatrudnieniu.
Przebieg zajęć:
Dzień pierwszy.
1. Przedstawienie się prowadzącego, wstęp, omówienie celu i programu zajęć, czas
trwania ok. 10 min.
2. Ćwiczenie „Zawieranie znajomości”, czas trwania ok. 25 min.
Środki dydaktyczne: arkusze ankiety „Zawieranie znajomości” (załącznik 1),
długopisy, mazaki.
66
Opis ćwiczenia:
 Prowadzący rozdaje ankietę „Zawieranie znajomości” i prosi uczestników,
aby każdy indywidualnie odpowiedział na pytania zawarte w niej.
 Następnie w parach uczestnicy rozmawiają ze swoim sąsiadem, poznają jego
odpowiedzi oraz prezentują swoje. W połowie czasu przeznaczonego
na ćwiczenie należy podać pozostały czas do końca wykonania zadania.
 Po skończonej rozmowie uczestnicy przedstawiają na forum swojego rozmówcę.
3. Ćwiczenie „Drzewo grupy” - czas trwania ok. 25 min.
Środki dydaktyczne: arkusze papieru flipchart, kolorowe markery, taśma mocująca.
Opis ćwiczenia:
 Prowadzący dzieli uczestników na 2 grupy. Każda otrzymuje jeden arkusz papieru,
flipchart oraz komplet kolorowych markerów.
 Zadaniem uczestników jest narysowanie drzewa z wyeksponowanym pniem oraz
gałęziami i wpisanie w pień wszystkiego, co ich łączy: wspólne zainteresowania,
miejsce zamieszkania, ulubione potrawy, płeć etc. Jeżeli choć jedna osoba się różni,
to nie można tego zapisać.
 Pamiętając, że każda z narysowanych gałęzi symbolizuje członka grupy, należy
wypisać nad gałęzią to wszystko, co odróżnia daną osobę od reszty grupy (nikt
z członków grupy tego nie potrafi, nie ma tego, nie wygląda tak itp.) i podpisać
ją imieniem.
 Na zakończenie wytypowany uczestnik wiesza flipchart i prezentuje zapisy o tym,
co grupę łączy, a następnie każdy z uczestników opowiada o tym, co napisał
na własnej gałęzi.
 Podsumowanie – prowadzący wskazuje elementy łączące, wspólne dla wielu ludzi,
ale również podkreśla indywidualne cechy.
4. Miniwykład na temat umiejętności z podziałem na umiejętności adaptacyjne,
uniwersalne i kwalifikacje zawodowe (czas trwania ok. 15 min.) – załącznik nr 2.
5. Uczestnicy definiują swoje mocne i słabe strony – opracowanie własne, czas trwania
ok. 30 min.
67
Potrzebne materiały: czyste kartki papieru, długopisy.
Każdy uczestnik dzieli pustą kartkę papieru na pół, po lewej stronie wypisuje swoje
zalety, a po prawej swoje wady. Na koniec uczestnicy odczytują je, dyskutują,
w jaki sposób wady i zalety mogą wpływać na wykonywanie pracy, czy wady można
przekuć na zalety, a prowadzący zamieszcza komentarz o konieczności poznania
własnych zalet i wad, aby móc nad nimi pracować i zmieniać się.
PRZERWA - 15 MINUT.
6. Dokonanie przez uczestników bilansu własnych zasobów - czas trwania 20 min.
Uczestnicy na kartkach papieru, według wzoru - załącznik nr 3, wypisują swoje
umiejętności i inne atuty na rynku pracy. Pomocny może być rozdany uczestnikom
załącznik 5 z przykładami umiejętności uniwersalnych. Prowadzący służy
uczestnikom wsparciem przy wykonaniu tego zadania.
7. Ćwiczenie „Potrafię/nie potrafię, lubię/nie lubię - czas trwania 25 min. Prowadzący
rozdaje materiał - załącznik nr 4 i prosi uczestników o wypełnienie go według
zamieszczonego wzoru. W każdą z ćwiartek uczestnicy mają wpisać co najmniej
3 zadania (zajęcia), które odpowiadają następującej charakterystyce:
- potrafię i lubię robić (I ćwiartka);
- potrafię i nie lubię robić (II ćwiartka);
- nie potrafię robić, ale podoba mi się to zajęcie ( III ćwiartka);
- nie potrafię robić i nie lubię robić (IV ćwiartka) – to pole uczestnicy mogą, lecz
nie muszą wypełniać.
Po wykonaniu zadania, uczestnicy omawiają własne wpisy w parach. Następnie
prowadzący zachęca do dyskusji na temat znaczenia wypisanych informacji
dla poszukiwania pracy.
8. Ćwiczenie „Moja wymarzona praca” – opracowanie własne, czas trwania ok. 25 min.
Środki dydaktyczne: kartki papieru, długopisy, marker.
Opis ćwiczenia:
 Uczestnicy na kartkach papieru wypisują rodzaj pracy, którą chcieliby wykonywać.
Każdy podaje najwyżej trzy przykłady, zaczynając od pracy najbardziej pożądanej.
68
 Następnie, według wzoru podanego na flipcharcie przez prowadzącego, uczestnicy
obok najbardziej pożądanej pracy wypisują, jakie posiadają kwalifikacje,
umiejętności miękkie i inne zasoby potrzebne do jej wykonywania, jakich
kwalifikacji i umiejętności im brakuje (np. prawo jazdy, książeczka zdrowia
do celów sanitarno-epidemiologicznych, umiejętność obsługi komputera).
 Uczestnicy
w
parach
zastanawiają
się,
jak
zmienić
swoją
sytuację,
aby wymarzoną pracę zdobyć, podają swoje pomysły na forum grupy. Grupa może
podpowiedzieć inne rozwiązania.
 Każdy uczestnik planuje w kilku krokach, jak osiągnąć wymarzoną pracę
i zapisuje je na kartce.
9. Ćwiczenie „Piramida”, czas trwania ok. 20 min – załącznik 5.
Środki dydaktyczne: koperty z karteczkami do ułożenia, arkusz flipchart, klej.
Opis ćwiczenia:
 Prowadzący dzieli uczestników na czteroosobowe zespoły.
 Każdy
zespół
otrzymuje
kopertę
z
karteczkami
zawierającymi
opis
poszczególnych działań istotnych na drodze do podjęcia zatrudnienia (patrz:
załącznik 5). Zadanie polega na ułożeniu piramidy, według uznanej w grupie
kolejności
działań
i
przyklejenie
karteczek
do
arkusza
flipchart,
przyporządkowując je do pięciu kategorii:
- twoje zasoby/twój potencjał,
- poszukiwanie informacji,
- podejmowanie decyzji,
- realizacja działań,
- efekty.
 Po wykonaniu zadania, każda grupa prezentuje swoją propozycję i uzasadnia
poszczególne „warstwy” piramidy.
 Podsumowanie – prowadzący podkreśla, że barierą w poszukiwaniu pracy może
być okazjonalne działanie, nieuporządkowana wiedza na temat własnej osoby,
brak istotnych informacji o pracodawcy, nieumiejętna autoprezentacja.
69
Dzień drugi.
1. Podsumowanie zajęć z dnia poprzedniego - każdy z uczestników wymienia,
co najbardziej zapamiętał - czas trwania ok. 10 min.
2. Case study: (opracowanie własne) – czas trwania 30 min. Prowadzący dzieli
uczestników na trzy grupy, rozdaje arkusze flipchart i markery, na flipcharcie zapisuje
informacje: Mariola ma 28 lat, wykształcenie zawodowe, w zawodzie krawiec. Szkołę
wybrała pod presją rodziny, ale nie chce pracować w wyuczonym zawodzie. Jest
mężatką z dwójką dzieci (7 i 5 lat), lubi pracę z ludźmi, jest towarzyska, energiczna
i zorganizowana, swobodnie się wypowiada, ma prawo jazdy kat. B. Lubi czytanie oraz
jazdę na rowerze. Nie potrafi obsługiwać komputera, bo do tej pory nie miała
na niego czasu.
Uczestnicy w grupach, po burzy mózgów i dyskusji, projektują karierę zawodową
Marioli. Wybrana osoba z każdej grupy prezentuje propozycję swojego zespołu.
3. Test do samooceny wg. Johna L. Hollanda – załącznik 6 - czas trwania ok. 40 min.
Środki dydaktyczne: kwestionariusz testu do samooceny wraz z kluczem, długopisy.
 Prowadzący wyjaśnia, kim był John L. Holland i do czego służy opracowany przez
niego test, rozdaje uczestnikom kwestionariusze.
 Uczestnicy wypełniają test według instrukcji oraz podsumowują wyniki według
załączonego klucza, wyłaniając swój dominujący typ osobowości.
 Prowadzący omawia poszczególne typy osobowości i ich związek z określonym
środowiskiem pracy.
4. Życiorys zawodowy – miniwykład na temat zasad tworzenia życiorysu zawodowego,
jego elementów oraz jego rodzajów, poparty przykładami (można posłużyć
się prezentacją slajdów) – czas trwania ok. 40 min. Miniwykład obejmuje trzy
podstawowe
typy
CV:
chronologiczne,
funkcjonalne
oraz
ukierunkowane.
Po omówieniu każdego z nich prowadzący rozdaje uczestnikom przykładowe wzory
(załączniki 7, 8, 9).
PRZERWA 15 MINUT.
5. Ćwiczenie „Lokalni pracodawcy” na podst. podręcznika klubu pracy (stary podręcznik)
- czas trwania 15 min. Prowadzący dzieli uczestników na 2-3 grupy, których członkowie
70
starają się przypomnieć sobie jak najwięcej pracodawców funkcjonujących na lokalnym
rynku pracy (powiat, gmina lub miasto), a jedna z osób zapisuje propozycje na kartce.
6. Następnie grupy porównują swoje propozycje, zestawiają je i zapisują na wspólnej
liście, która może być pomocna w poszukiwaniu pracy.
7. Miniwykład „Jawny i ukryty rynek pracy” - czas trwania 20 min.
8. Prezentacja fragmentu filmu „Czeka na nas świat” z portalu YouTube – czas trwania
5 min. https://www.youtube.com/watch?v=KFaGsqdV8yY
9. Dyskusja - czas trwania 10 min. Po obejrzeniu filmu prowadzący pyta uczestników,
czy ich zdaniem bezrobotny bohater ma szanse na rynku pracy i co uczestnicy
zaproponowaliby mu.
10. Miniwykład - „Rodzaje umów i ich charakterystyka” – czas trwania 20 min.
Prowadzący omawia umowę o pracę, umowę zlecenia i umowę o dzieło, podkreśla ich
cechy charakterystyczne, zalety i wady.
11. Podsumowanie i zakończenie zajęć – czas trwania 5 min.
Zajęcia opracowane w oparciu o materiał i ćwiczenia z podręcznika pod redakcją
Elżbiety Liwosz, Małgorzaty Nowak i Katarzyny Pankiewicz: Szukam pracy. Program
szkolenia w klubie pracy, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa 2009.
71
Załącznik 1. Kwestionariusz na podstawie ćwiczenia „Zawieranie znajomości”
z podręcznika „Szukam pracy. Program szkolenia w klubie pracy”
1. Jak się nazywasz?/jak masz na imię?
………………………………………………………………………………………
2. Czy pracowałeś/łaś już przedtem i gdzie? Czym się zajmowałeś/łaś?
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
3. Jakie są Twoje zainteresowania, hobby? Jak spędzasz wolny czas?
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
4. Jaką pracę chciałbyś/chciałabyś podjąć?
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
5. Jakiej pracy z całą pewnością nie chciałbyś/chciałabyś wykonywać?
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
6. Jakie masz zalety? Co potrafisz/lubisz robić?
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
7. Jakie wartości/zasady w życiu są dla Ciebie najważniejsze?
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
8. Co najbardziej cenisz w ludziach? Z jakimi ludźmi chciał(-a)byś pracować?
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
72
Załącznik 2. Umiejętności uniwersalne
UMIEJĘTNOŚĆI UNIWERSALNE
Sprawność fizyczna
i umiejętności manualne
sprawność fizyczna:
- zręczne ręce
- koordynacja ręka - oko
- koordynacja ruchowa
- szybkość, siła,
wytrzymałość
posługiwanie się
materiałami:
- szycie
- cięcie, rzeźbienie
- malowanie
posługiwanie się
przedmiotami:
- mycie, sprzątanie
- przygotowanie jedzenia
- dbałość o przedmioty
posługiwanie się
narzędziami:
- montowanie, złożenie
czegoś
- reperowanie
- kierowanie autem
Umiejętności
w kontaktach z ludźmi
z jednym człowiekiem:
- pomaganie
- słuchanie
- wykonywanie poleceń
- pisanie listów
- rozmawianie przez telefon
- uczenie indywidualne
- doradzanie
- reprezentowanie
- przekonywanie
- sprzedawanie
z grupami ludzi:
- komunikowanie się z grupą
- gry zespołowe
- wystąpienia publiczne
- prowadzenie dyskusji
w grupie
- zarządzanie
- przewodzenie
- negocjowanie
- uczenie grupy
- współpraca w grupie
- organizowanie ludzi
budowanie:
- budowanie
- remonty
Umiejętności pracy
z danymi, z nowymi
pomysłami, z informacją
zbieranie i wytwarzanie:
- poszukiwanie
- badanie
- obserwowanie ludzi i rzeczy
- wywiady z ludźmi
- wyobraźnia, pomysłowość
zarządzanie informacją:
- kopiowanie
- sortowanie, segregowanie
- analizowanie,
syntetyzowanie
- porównywanie
- interpretowanie
- graficzna prezentacja
- tłumaczenie
- obliczenia
przechowywanie:
- wprowadzanie danych do
komputera
- maszynopisanie
- archiwizacja
- nagrywanie (dźwięk, obraz)
- fotografowanie
- świetna pamięć
wykorzystanie:
- dla ludzi
- dla rzeczy
ogrodnictwo i hodowla:
- hodowla roślin
- hodowla zwierząt
73
Załącznik 3. Moje zasoby, mocne strony
Moje umiejętności adaptacyjne (cechy charakteru)
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Moje umiejętności uniwersalne:
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Moje kwalifikacje zawodowe, umiejętności przydatne do wykonywania pracy na danym
stanowisku:
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Moje zainteresowania (zawodowe i pozazawodowe):
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Kursy, szkolenia, licencje, uprawnienia
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
74
Załącznik 4. Potrafię/nie potrafię i lubię/nie lubię
Potrafię robić
Nie potrafię robić
Lubię
robić
...……………………………………… ………………………………………
………………………..………….…… …………………………………..……
………………………...……………… ………………………….……………
…………………….…..……………… …………………………………..……
……………….……….……………… ………………………...………………
…….………….……………………… ………………………………………
…….….……………………………… ………………………………………
……..………………………………… ………………………………………
……………………………………….. ………..……………………………..
Nie
lubię
robić
.………………….…………………… ……..…………………………………
………………………..……………… ………………………..………………
………………………...……………… ………………………...………………
………………………..……………… ………………………..………………
…….………………….……………… ………..……………….………………
……..………………………………… ……..…………………………………
….….………………………………… ……..…………………………………
……..………………………………… ……..…………………………………
……..………....................................
……..………....................................
Potrafię robić
Nie potrafię robić
Lubię
robić
Zadania, które są strzałem w „10”
– od zaraz weź je pod uwagę
podczas poszukiwania pracy.
Zadania, które możesz poznać
– wymagają szkolenia, bliższego
poznania.
Nie
lubię
robić
Zadania, które potrafisz
wykonywać, lecz niezbyt chętnie
– możliwości, które możesz
rozważyć w poszukiwaniu pracy.
Zadania, których nie bierzemy
pod uwagę podczas poszukiwania
pracy.
75
Załącznik 5. Piramida
PODJĘCIE PRACY
EFEKTY
poszukiwanie
autoprezentacja
pracy
REALIZACJA
indywidualny
opcje
plan
zatrudnienia
motywacja
działania
PODEJMOWANIE DECYZJI
warunki
trendy na rynku
pracy
informacja
o zawodach
i stanowiskach
pracy
informacja
o możliwościach
kształcenia
indywidualne
kandydata
do pracy
a wymagania
stanowiska pracy
POSZUKIWANIE INFORMACJI
wiedza
umiejętności
cechy
wartości
charakteru
i oczekiwania
zainteresowania
TWOJE ZASO BY/TWÓJ POTENCJAŁ
76
Załącznik 6. Odkrywanie słabych i mocnych stron
6 TYPÓW OSOBOWOŚCI WEDŁUG JOHNA L. HOLLANDA:
Typ społeczny:
mocną stroną są: uzdolnienia werbalne, zdolność do pracy z ludźmi, pomaganie, nauczanie,
uzdolnienia handlowe, empatia; słabe strony – manualne, techniczne, naukowe, rozwiązuje
problemy kierując się uczuciami.
Typ realistyczny:
mocną stroną są: koordynacja ruchowa, zręczność, zdolności techniczne, mechaniczne,
inteligencja, opanowanie, logika myślenia; słabe strony – społeczne, oświatowe, czasami
nadmierne podporządkowywanie się, identyfikowanie z osobami posiadającymi władzę,
wpływy.
Typ intelektualny:
mocną stroną są: zdolność do abstrakcyjnego myślenia i twórczego rozwiązywania
problemów, zdolności intelektualne, umiejętność korzystania z zasobów informacji,
precyzja, dociekliwość; słabe strony – aspołeczność, brak tradycjonalizmu, czasami zbytnie
komplikowanie prostych sytuacji, przywództwo, perswazja.
Typ konwencjonalny:
mocną stroną są: zdolność do eksponowania siebie i swoich celów, kompetencje urzędnicze,
obliczeniowe, dokładność, logika myślenia, odpowiedzialność; słabe strony
– konformizm, uzdolnienia artystyczne, defensywność, brak elastyczności.
Typ przedsiębiorczy:
mocną stroną są: umiejętności motywowania i pobudzania innych do działania, kierowanie
innymi, przywództwo, elokwencja, towarzyskość, kompetencje organizacyjne; słabe strony
– naukowe, dominacja, podejmowanie czasami zbyt dużego ryzyka, agresywność.
Typ artystyczny:
mocną stroną są: kreatywność, poczucie estetyki, rozwiązywanie problemów w sposób
twórczy i nietypowy, bogata wyobraźnia, ekspresyjność, oryginalność; słabe strony
– emocjonalny niepokój, niedostateczna socjalizacja, niezorganizowanie, nadmierna
emocjonalność, zbyt duża potrzeba niezależności, kompetencje urzędnicze.
77
Model heksagonalny osobowości zawodowej Johna L. Hollanda
(R) REALISTA (rzeczy)
Osobę tę cechuje:
niezależność, praktycyzm, sprawność
fizyczna, przebojowość, konserwatyzm,
fizyczna koordynacja, siła, logika; preferuje
wykorzystywanie zmysłów wzroku i dotyku.
Osoba ta lubi:
napięcie, podejmowanie ryzyka, pracę na świeżym
powietrzu, konkretne problemy, pieniądze, posługiwać
się narzędziami i maszynami.
Osoba ta rozwiązuje problemy poprzez działanie.
(B) BADACZ (informacje)
Osobę tę cechuje:
niezależność, ciekawość świata, chęć
analizowania swoich myśli i uczuć,
brak tradycjonalizmu, intelektualizm. Taka
osoba korzysta z zasobu informacji, posiada
swoiste powiązania z ludźmi i rzeczami, stosuje
przyrządy do badania idei; posiada zdolności
intelektualne, umiejętność logicznego myślenia.
Osoba ta lubi:
studiowanie, wyzwania, wymianę myśli i skomplikowane,
abstrakcyjne problemy.
Osoba ta rozwiązuje problemy przez myślenie.
(A) ARTYSTA (informacje, rzeczy)
(K) TRADYCJONALISTA (informacje)
typ konwencjonalny
Osobę tę cechuje:
łagodne usposobienie, dokładność, logika myślenia,
odpowiedzialność; wykorzystuje ona informacje płynące z narządów
zmysłów i procesów myślowych.
Osoba ta lubi:
porządek, zdecydowanie, bezpieczeństwo, identyfikowanie się
z osobami posiadającymi władzę, wpływy.
Osoba ta rozwiązuje problem y kierując się uznanymi
zasadami, regułami.
(P) INICJATOR (ludzie)
typ przedsiębiorczy
Osobę tę cechuje:
energiczność, niezależność, pełna wiara we własne
siły, chęć dominacji, elokwentność; w pracy
z ludźmi i podczas wykonywania zadań
kieruje się uczuciami i logiką.
Osoba ta lubi:
organizować, przekonywać, kierować,
administrować.
Osoba ta rozwiązuje problemy
przez podejmowanie ryzyka.
78
Osobę tę cechuje:
kreatywność, uczuciowość, poczucie estetyki, analizowanie swoich
myśli i uczuć, ekspresyjność. Jest to osoba inteligentna, wrażliwa na
kolory, formę, dźwięki; za pomocą procesów myślowych przetwarza
informacje uzyskane za pomocą zmysłów.
Osoba ta lubi:
piękno, wymianę myśli, interesujące i niezwykłe widoki.
Osoba ta rozwiązuje problemy w sposób twórczy i nietypowy.
(S) SPOŁECZNY (ludzie)
Osobę tę cechuje:
otwartość na kontakty z ludźmi, zainteresowanie
ludźmi, uczuciowość, potrzeba wspierania,
odpowiedzialność. W pracy z innymi używa
uczuć, słów, idei. Posiada umiejętność
wczuwania się, rozumienia spraw, jest
otwarta, naturalna, taktowna.
Osoba ta lubi:
pomagać innym, przewodzić.
Osoba ta rozwiązuje problemy
kierując się uczuciami.
Test do samooceny
John L. Holland, badacz amerykański, stworzył teorię karier zawodowych. Mówi ona,
że każda osoba poszukuje zawodu i środowiska pracy, który odpowiada jej osobowości.
Holland wyróżnił 6 typów osobowości: realistyczny, badawczy, artystyczny, społeczny,
przedsiębiorczy i konwencjonalny. Zgodnie z teorią karier zawodowych można wyodrębnić
także sześć typów środowiska pracy, analogicznych do typów osobowości.
Im bardziej zgodny jest typ osobowości z typem środowiska pracy, w którym człowiek
pracuje, tym większe jest szansa na satysfakcję z wykonywania określonej pracy
i na pomyślny rozwój zawodowy.
Sprawdź, jaki jest Twój typ osobowości. Otocz kółkiem numer stwierdzenia z którym się
zgadzasz:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
Posiadanie silnego i zgrabnego ciała jest dla mnie ważną rzeczą.
Staram się dogłębnie zrozumieć rzeczy.
Muzyka, kolory, piękno każdego rodzaju może wpłynąć na moje usposobienie.
Ludzie wzbogacają moje życie i nadają mu sens.
Wierzę w siebie i w to, że mam wpływ na rzeczy.
Doceniam jasno wytyczone kierunki działania, które dokładnie określają, co mam robić.
Zwykle potrafię budować, nosić wszystko sam, sam dawać sobie radę.
Mogę godzinami myśleć o czymś.
Doceniam piękne otoczenie. Kolory i formy znaczą dla mnie bardzo dużo.
Kocham towarzystwo.
Lubię rywalizację.
Muszę mieć najpierw uporządkowane zaplecze i dopiero potem rozpocząć pracę nad
projektem.
Lubię pracować rękami.
Badanie nowych idei daje mi zadowolenie.
Zawsze poszukuję nowych sposobów, aby dać wyraz moim twórczym zdolnościom.
Doceniam możliwość dzielenia moich osobistych spraw z innymi.
To, że jestem najważniejszą osobą w grupie, daje mi zadowolenie.
Jest dla mnie sprawą honoru, by dbać o wszystkie szczegóły w mojej pracy.
Nie przeszkadza mi, że zabrudzę ręce w czasie pracy.
Wykształcenie jest dla mnie nieustającym procesem rozwijania i wyostrzania mojego
sposobu myślenia.
21. Lubię ubierać się nietradycyjnie oraz próbować nowe kierunki mody i kolory.
22. Często wyczuwam, gdy jakaś osoba odczuwa potrzebę rozmowy.
23. Lubię organizować ludzi i dawać impuls do pracy.
17.
18.
19.
20.
79
24. Rutyna pomaga mi w ukończeniu pracy.
25. Lubię kupować rzeczy, które są punktem wyjścia do dalszej pracy.
26. Czasami mogę siedzieć godzinami i pracować nad rozwiązaniem problemów, czytać lub
myśleć o życiu.
27. Potrafię wyobrazić sobie rzeczy.
28. Czuję się dobrze, kiedy zajmuję się innymi ludźmi.
29. Lubię, gdy dają mi kredyt zaufania w pracy.
30. Jestem podbudowany, wiedząc, że dobrze i starannie rozwiązałem powierzone zadanie.
31. Chciałbym najchętniej być sobą i wykonywać rzeczy praktyczne, pracować rękami.
32. Chętnie czytam książki na jakikolwiek z tematów, który budzi moją ciekawość.
33. Lubię wprowadzać w życie nowe pomysły.
34. W sytuacji, gdy mam jakieś problemy z innymi, preferuję rozmowę i znalezienie
rozwiązania.
35. Żeby osiągnąć sukces, należy mierzyć wysoko.
36. Lubię sytuacje, które wymagają ode mnie podejmowania decyzji i brania za nie
odpowiedzialności.
37. Lubię dyskutować.
38. Analizuję dany problem gruntownie, zanim podejmę działania.
39. Lubię zmieniać otoczenie tak, aby uczynić je czymś innym i specjalnym.
40. Kiedy jest mi przykro, znajduję przyjaciela, by z nim porozmawiać.
41. Kiedy proponuję plan, wolę żeby inni zajmowali się szczegółami.
42. Zwykle jestem zadowolony z miejsca, gdzie przebywam.
43. Praca na świeżym powietrzu dostarcza mi nowego zasobu energii.
44. Bez przerwy zadaję pytanie „dlaczego?".
45. Podoba mi się, że moja praca jest wyrazem mojego nastroju i uczuć.
46. Lubię znajdować sposoby pomagania ludziom, by byli bardziej ludzcy wobec siebie.
47. Branie udziału w podejmowaniu ważnych decyzji jest niezmiernie ciekawe.
48. Zawsze cieszę się, gdy ktoś inny przejmuje kierownictwo.
49. Lubię, gdy moje otoczenie jest proste i praktyczne.
50. Roztrząsam problem, dopóki nie znajdę odpowiedzi.
51. Piękno natury porusza coś ukrytego we mnie.
52. Bliskie stosunki z innymi są dla mnie ważne.
53. Lepsze stanowisko i awans są dla mnie ważne.
54. Efektywność to coś dla mnie - pracować określoną ilość godzin każdego dnia.
55. Dla uniknięcia chaosu potrzebny jest silny system z ustalonym prawem i porządkiem.
56. Książki zmuszające do myślenia zawsze poszerzają moje horyzonty.
57. Bardzo cieszę się z możliwości pójścia na wystawę, do teatru czy do kina.
80
58. „Nie widziałem cię długi czas powiedz, co u ciebie?”.
59. Niezmiernie ciekawą rzeczą jest możliwość wpływania na innych ludzi.
60. Kiedy przyrzekam, że coś zrobię, wykonuję to do najdrobniejszego szczegółu.
61. Solidna, fizyczna i twarda praca nikomu nie zaszkodzi.
62. Chciałbym nauczyć się wszystkiego, co jest dostępne o tematach, które mnie interesują.
63. Nie chcę być jak inni, lubię robić rzeczy inaczej.
64. „Powiedz mi, jak ci mogę pomóc".
65. Jestem gotów podjąć ryzyko, by kontynuować sprawy dalej.
66.
67.
68.
69.
70.
Lubię jasne i precyzyjne linie postępowania, kiedy coś zaczynam.
Pierwsze, co widzę w samochodzie, to dobry silnik.
Ci ludzie działają stymulująco na mój intelekt.
Kiedy czymś się zajmuję, mam tendencję do zapominania o całym świecie.
Martwi mnie, że jest tylu ludzi w naszym społeczeństwie, którzy potrzebują pomocy.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
Zabawnie jest podsuwać innym ludziom pomysły.
Nie znoszę, kiedy ktoś bez przerwy zmienia metodę, kiedy akurat kończę pisanie pracy.
Zwykle znajduję wyjście w sytuacjach „podbramkowych".
Nawet samo czytanie o odkryciach jest ciekawe.
Lubię robić happeningi.
Zawsze staram się, jak mogę, by okazać uwagę ludziom, którzy wyglądają na samotnych
i bez przyjaciół.
Lubię działać.
Nie lubię robić rzeczy, które nie są zatwierdzone.
Sport jest ważny, jeśli ciało ma być zdrowe.
Sposób funkcjonowania natury budził zawsze moją ciekawość.
Zabawnie być w dobrym humorze i robić coś niezwyczajnego.
Sądzę, że ludzie w głębi duszy są dobrzy.
Jeśli nie daję sobie rady za pierwszym razem, rozpoczynam jeszcze raz z nową energią
i entuzjazmem.
Cenię wysoko sytuacje, kiedy wiem, czego inni ode mnie oczekują.
Lubię rozłożyć rzeczy na czynniki pierwsze, by zobaczyć, czy dam sobie radę.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86. „Nie denerwuj się, możemy przemyśleć sprawę i zaplanować następny krok."
87. Byłoby mi trudno wyobrazić sobie moje życie bez pięknych rzeczy wokół mnie.
88. Często tak się dzieje, że inni przychodzą do mnie, by opowiedzieć o swoich problemach.
89. Zwykle nawiązuję kontakt z ludźmi, którzy mogą pokazać mi drogę do nowych możliwości.
90. Nie potrzebuję dużo, by być szczęśliwym.
81
Wyniki testu do samooceny
Należy zakreślić te same liczby, które zostały zakreślone w teście samooceny.
R
B
A
S
P
K
1
7
13
19
25
31
37
43
49
55
61
67
73
79
85
2
8
14
20
26
32
38
44
50
56
62
68
74
80
86
3
9
15
21
27
33
39
45
51
57
63
69
75
81
87
4
10
16
22
28
34
40
46
52
58
64
70
76
82
88
5
11
17
23
29
35
41
47
53
59
65
71
77
83
89
6
12
18
24
30
36
42
48
54
60
66
72
78
84
90
Zapisz liczbę cyfr zakreślonych w każdej kolumnie:
R______B______A______ S______P______K______
Wpisz litery, które otrzymały największą liczbę punktów:
l.______2.______3.______
82
Załącznik 7. Życiorys chronologiczny
DANE OSOBISTE:
Imię i nazwisko: Anna Nowak
Adres: 45-273 Opole, ul. Krótka 4/3
Nr tel.: 077 55 55 555
e-mail: [email protected]
WYKSZTAŁCENIE:
1992-1997:
Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu
kierunek: handel zagraniczny
DOŚWIADCZENIE ZAWODOWE:
2002 - aktualnie:
praca dorywcza w charakterze tłumacza w biurach turystycznych
w Opolu
1996 - 2001:
pilot wycieczek zagranicznych w biurze turystycznym "WAKACJE"
PRZEBYTE KURSY:
- kurs prowadzenia księgi przychodów i rozchodów
- kurs pilota wycieczek zagranicznych
INNE UMIEJĘTNOŚCI:
- obsługa komputera (znajomość programów pakietu Microsoft Office, MS Word oraz
MS Excel)
- prawo jazdy kategorii B
ZNAJOMOŚĆ JĘZYKÓW OBCYCH:
- język angielski w stopniu zaawansowanym
- język włoski w stopniu średniozaawansowanym
CECHY OSOBOWOŚCI:
- umiejętność pracy zespołowej
- łatwość w nawiązywaniu kontaktów interpersonalnych
- asertywność
- komunikatywność
ZAINTERESOWANIA:
- podróże
- sport: tenis
Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych zawartych w ofercie pracy dla potrzeb niezbędnych do realizacji procesu
rekrutacji zgodnie z ustawą z dn. 29.08.1997r o ochronie danych osobowych (Dz.U. nr 133, poz. 883).
83
Załącznik 8. Życiorys ukierunkowany
Jan KOWALSKI
31-523 Kraków
ul. Mokra 88 A
tel. 012 66 66 666
CEL ZAWODOWY
stanowisko kierownika działu handlowego PIEKARMED, nr ref. K/27
KWALIFIKACJE
- gruntowna znajomość techniczna sprzętu piekarniczego produkowanego w Europie, jego
zastosowań i eksploatacji
- zdolności negocjacyjne
- umiejętność przygotowania kampanii reklamowej
- umiejętność kierowania zespołami ludzkimi
DOŚWIADCZENIE
- kierowanie 50.osobowym działem handlowym w Fabryce Maszyn Piekarniczych
- zwiększenie sprzedaży w ciągu 3 lat o 45% (1986 - 1993)
- kierowanie 18.osobową sekcją eksportu w Centrali Obrotu Maszynami - wynegocjowanie
serii kontraktów eksportowych do krajów Azji, Ameryki Łacińskiej na sumę 5 mln. 600
tys. (1993 -1996)
- kontrakt w Belgii - kierowanie działem technicznym (24 osoby) największej piekarni
"SUMI" (1996 - 2003) - zapewnienie bezawaryjności i ciągłości produkcji, usprawnienia
racjonalizatorskie
DANE OSOBISTE
Mam 46 lat, jestem żonaty i mam jedno dziecko. Moja rodzina gotowa jest przenieść się
do Poznania, gdzie mieści się siedziba firmy. Będę również mógł odbywać podróże służbowe
na terenie całego kraju jaki i zagraniczne.
PODSUMOWANIE
Jestem gotów podjąć wyzwania związane z objęciem stanowiska kierownika działu
handlowego firmy PIEKARMED oraz dążyć do zwiększania sprzedaży w ciągu 2 lat o ok. 20%
i obniżenia kosztów funkcjonowania działu o 6%.
Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych zawartych w ofercie pracy dla potrzeb niezbędnych do realizacji procesu
rekrutacji zgodnie z ustawą z dn. 29.08.1997r o ochronie danych osobowych (Dz.U. nr 133, poz. 883).
84
Załącznik 9. Życiorys funkcjonalny
Katarzyna Solińska
ul. Krzywa 155
38-420 Kościelisko
tel. 0-502-666-519
KWALIFIKACJE
- Praktyczna umiejętność analizy i diagnozy rynku ubezpieczeniowego.
- Wiedza z zakresu prawa ubezpieczeniowego i matematyki ubezpieczeniowej oraz
bankowości i finansów przedsiębiorstw.
- Wiedza i doświadczenie w zakresie marketingu usług finansowych.
- Umiejętność przeprowadzania analizy ekonomiczno- finansowej przedsiębiorstwa oraz
oceny projektów inwestycyjnych za pomocą różnych metod ekonometrycznych,
finansowych i statystycznych.
HISTORIA ZATRUDNIENIA
- Kancelaria Podatkowa Ryszard Błaszyk w Poznaniu
Stanowisko: sekretarka - asystentka doradcy podatkowego 2000 -2002
przepisywanie i redagowanie pism, tłumaczenie anglojęzycznej dokumentacji, prowadzenie
księgi podatkowe, obsługiwanie poczty, udzielanie informacji, przyjmowanie klientów
Kancelarii, także obcokrajowców
Towarzystwo Ubezpieczeń i Reasekuracji WARTA S.A. w Krakowie
Stanowisko: rejestrator 1997 -2000
rozliczanie agentów, rejestrowanie polis ubezpieczeniowych w zintegrowanym systemie
informatycznym, obsługiwanie bazę danych o klientach towarzystwa ubezpieczeniowego
-
WYKSZTAŁCENIE
1997 Uniwersytet Jagielloński
studia magisterskie - Wydział Ekonomiczny, kierunek marketing i zarządzanie.
Temat pracy magisterskiej: Rynek ubezpieczeń na życie w Polsce - diagnoza i perspektywy
rozwoju.
DODATKOWE UMIEJĘTNOŚCI I CERTYFIKATY
- Znajomość oprogramowania komputerowego: Word, Excel, Corel.
- Znajomość języka angielskiego na poziomie zaawansowanym oraz języka
niemieckiego
i rosyjskiego na poziomie podstawowym.
- Licencja Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń.
- Prawo Jazdy kategorii B.
Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych zawartych w ofercie pracy dla potrzeb niezbędnych do realizacji
procesu rekrutacji zgodnie z ustawą z dn. 29.08.1997r o ochronie danych osobowych (Dz.U. nr 133, poz. 883).
85
3. PROGRAM ZAJĘĆ WARSZTATOWYCH Z ORIENTACJI
ZAWODOWEJ: POZNAJEMY ZAWODY Z GRUPY
MECHANICZNEJ I ODZIEŻOWEJ
Sabina Ficek
Rybnickie Centrum Edukacji Zawodowej - CKUoP w Rybniku
Cele i założenia
Aktywizacja młodzieży do świadomego planowania ścieżki kariery szkolno-zawodowej
oraz poszukiwania doradców i źródeł informacji wspomagających ich decyzje i wybory,
które w
przyszłości
mogą zapewnić zdobycie atrakcyjnego
zawodu, zgodnie
z predyspozycjami i indywidualnymi możliwościami, a co za tym idzie zdobycie
zatrudnienia i szansy na realizację marzeń. Warsztaty obejmują treści związane
z poznaniem zawodów odzieżowych i mechanicznych. Od dłuższego czasu grupy tych
zawodów stały się mało popularne, „niemodne”, co spowodowało brak pracowników
na rynku pracy, zatem celem jest wzbudzenie zainteresowania młodzieży tą grupą zawodów.
Cel główny programu
Zapoznanie z wymaganiami i zadaniami zawodowymi w grupie zawodów odzieżowych
i mechanicznych.
Cele szczegółowe:
1. Poznanie zadań zawodowych krawca, technika technologii odzieży, mechanika
-montera maszyn i urządzeń, technika mechanika.
2. Zapoznanie ze środowiskiem pracy, wymaganiami psychologicznymi, fizycznymi
i
zdrowotnymi,
warunkami
podjęcia
pracy,
zagrożeniami
zawodowymi,
możliwościami zatrudnienia i płacy w tych grupach zawodów.
3. Poznanie wymagań, możliwości edukacji i zatrudnienia oraz trudności, które mogą
uniemożliwić wykonywanie niektórych zawodów.
86
4. Kształtowanie umiejętności wyszukiwania informacji o zawodach, możliwościach
kształcenia.
5. Kształtowanie świadomości indywidualnej drogi dojścia do wymarzonego zawodu.
Czas trwania
Blok 6 godzinny: trzy dni po 2 jednostki lekcyjne w kolejnych tygodniach.
Praca warsztatowa w grupach, zespołach lub indywidualna, metody podawcze
– miniwykład, pogadanka, dyskusja kierowana, metody aktywizujące - ćwiczenia
w grupach, ćwiczenia indywidualne, burza mózgów, metody multimedialne: film,
prezentacja multimedialna.
Komputery, rzutnik, flipchart z arkuszami papieru, tablica, mazaki, małe karteczki, szpilki,
kartki do notatek, magnesy, karty do ćwiczeń, prezentacja multimedialna, filmy, narzędzia
i przybory krawieckie oraz mechaniczne.
Uczestnicy
Uczniowie klas drugich lub trzecich gimnazjum. Zakładamy, że wybrana grupa wcześniej
zdobyła wiedzę i umiejętności o sobie i swoich zainteresowaniach, następnym etapem
powinno być poznanie świata zawodów i rynku pracy.
Osoba prowadząca
Pedagog, doradca zawodowy, nauczyciel-wychowawca.
Przebieg zajęć:
Plan nauczania określający zagadnienia, tematy zajęć edukacyjnych oraz ich wymiar
czasowy
Tytuł zagadnienia i numer ćwiczenia
Orientacyjny
Załącznik/pomocne
czas
materiały
USTALENIE NORM, INTEGRACJA, WPROWADZENIE
Wprowadzenie
5 minut
Ćwiczenie nr 1: Normy w naszej grupie
15 minut
Ćwiczenie nr 2: Przedstawiamy się
25 minut
87
załącznik nr 1: kontrakt
ŚWIAT ZAWODÓW I RYNEK PRACY
Wprowadzenie
5 minut
Ćwiczenie nr 3: „Odgadnij mój zawód”
30 minut
Podsumowanie
10 minut
Wprowadzenie
10 minut
Ćwiczenie nr 4: „Zawód pod lupą”
20 minut
Miniwykład/Podsumowanie
10 minut
Ćwiczenie nr 5: „Środowiska pracy”
30 minut
narzędzia, przybory,
Podsumowanie
5 minut
komputery
Ćwiczenie nr 6: „Usługi”
10 minut
załącznik nr 3: usługi
Podsumowanie
5 minut
załącznik nr 2: zawody
prezentacja multimedialna, filmy
WYSZUKIWANIE INFORMACJI, EWALUACJA
załącznik nr 4: pomocne
Ćwiczenie nr 7: „Kierunek informacja”
25 minut
Podsumowanie
10 minut
Ćwiczenie nr 8: „Rynek pracy”
25 minut
Miniwykład
10 minut
Ewaluacja: „Ankieta”
10 minut
załącznik nr 5: ankieta
Podsumowanie
10 minut
ewaluacyjna
strony internetowe, gazety
z ogłoszeniami, komputery
USTALENIE NORM, INTEGRACJA, WPROWADZENIE
Pierwszy blok dwugodzinny.
Prowadzący wita się z uczestnikami, omawia cele i przebieg zajęć oraz przedstawia korzyści
wynikające z uczestnictwa w warsztatach.
Ćwiczenie nr 1: Normy w naszej grupie
Cele:

opracowanie, ustalenie listy norm i zasad obowiązujących uczestników,

budowanie atmosfery zaufania i bezpieczeństwa w grupie.
Materiały: arkusze papieru, mazaki, magnesy, załącznik nr 1 - kontrakt;
Forma: praca w grupach 4 osobowych, dyskusja;
Czas: około 15 minut w zależności od wielkości grupy;
88
Przebieg:

uczniowie dobrani w 4 osobowe zespoły ustalają zasady, które ich zdaniem budują
dobrą atmosferę zajęć, sprzyjają uczeniu się, wyrażaniu opinii,

każdy zespół odczytuje zasady,

osoba prowadząca spisuje zasady na flipcharcie po konsultacji z uczniami, zadając
pytania, podpowiadając. O normach przypominamy wtedy, kiedy ktoś łamie
wcześniejsze ustalenia. Pomocny może być załącznik nr 1.
Ćwiczenie nr 2: Przedstawiamy się
Cele:

wzajemne poznanie,

rozwijanie umiejętności autoprezentacji, wypowiadania się,

eliminacja napięcia.
Materiały: małe kolorowe karteczki;
Forma: praca w dużej grupie;
Przebieg:

uczniowie siedzą w kręgu, prowadzący prosi o podanie swojego imienia i podanie
2 cech swojego usposobienia na pierwszą lub drugą literę swojego imienia.
Uczniowie zapisują cechy na karteczkach.

prowadzący rozpoczyna zadanie, informuje, że możemy krótko komentować swoje
cechy, dziękuje każdej osobie za wypowiedź.
Wprowadzenie: prowadzący informuje uczniów, iż muszą zgadnąć o jakich grupach
zawodowych będą prowadzić rozważania, pomocą będzie w tym ćwiczenie nr 3.
ŚWIAT ZAWODÓW I RYNEK PRACY
Ćwiczenie nr 3: „Odgadnij mój zawód”
Cele:

uświadomienie uczniom sposobów zdobywania informacji o zawodach,

rozwijanie umiejętności zadawania pytań i logicznego myślenia.
Materiały: kartki z zawodami, taśma klejąca, tablica, mazaki
Forma: praca w dużej grupie;
89
Przebieg:

prowadzący wybiera 6 chętnych osób. Pięć osób losuje 1 kartkę z zawodem
do przyklejenia na plecach. Prowadzący informuje osoby aby odpowiadały tak, nie
lub nie ma związku na zadawane pytania. W przypadku trudności wybrana osoba
pokaże narzędzie lub pokaże gestami, co robi się w tym zawodzie. prowadzący, aby
ćwiczenie
się
nie
przeciągało,
może
podpowiadać
pytającym
i przedstawiającym. Ostatnia osoba będzie „sędzią” czyli będzie liczyła ilość pytań
i zapisywała wynik,

uczniowie pozostali siedzą w kręgu i zadają pytania zamknięte typu „Czy…”,

po odgadnięciu zawodu, zostaje zapisana ilość zadanych pytań, wygrywa osoba,
która odgadnie zawód przy pomocy jak najmniejszej ilości zadanych pytań,

po zabawie, prowadzący wspólnie z grupą analizują, które pytania najtrafniej
pozwalały odgadnąć zawód. „Sędzia” zapisuje je na tablicy,

podsumowując: prowadzący przekonuje uczniów jak ważne jest zadawanie pytań
dotyczących zawodu, pracy, warunków pracy aby się dowiedzieć jak najwięcej
i nie „błądzić”.
Prowadzący podsumowuje pierwszy blok z zakresu orientacji zawodowej, pyta uczniów
o ich uwagi, czy podobały im się formy pracy, czego chcieliby się dowiedzieć,
co chcieliby robić na następnych warsztatach.
Drugi blok dwugodzinny.
Wprowadzenie: prowadzący informuje o jakich grupach zawodów będą zajęcia, uzasadnia,
dlaczego te zawody wybrał do omówienia. Prosi o obejrzenie 2 krótkich filmów bez jego
komentarza, które pomogą w wykonaniu następnego ćwiczenia i pozwolą zapoznać się
z zadaniami roboczymi w omawianych grupach zawodów.
Ćwiczenie nr 4: „Zawód pod lupą”
Cele:

zapoznanie
z
zadaniami
i
czynnościami
i mechanicznych,

rozwijanie umiejętności zainteresowań uczniów.
90
w
zawodach
odzieżowych
Materiały: arkusze papieru, mazaki, magnesy, filmy o zawodach
Forma: praca w 4 grupach;
Przebieg:

prowadzący dzieli grupę na 4 grupy damsko-męskie. Każdemu zespołowi daje
arkusz papieru i mazaki,

prowadzący prosi, aby każdy zespół podzielił arkusz na 2 części i według swojej
wiedzy i filmów wypisał na arkuszu, czym zajmują się krawcy, technicy technologii
odzieży - 2 zespoły, mechanicy, technicy mechanicy - 2 zespoły. Praca przy pomocy
prowadzącego w ciągu 10 minut,

zespoły prezentują swoje prace,

prowadzący dopytuje, prostuje, uogólnia, porównuje po 2 zespoły - dyskusja
kierowana (10 minut).
Miniwykład nr 1 z pomocą prezentacji multimedialnej na temat :

zadania robocze krawca,

zadania robocze mechanika,

zadania robocze technika technologii odzieży,

zadania robocze technika mechanika.
Ćwiczenie nr 5: „Środowiska pracy”
Cele:

zapoznanie z wymaganiami psychologiczno-fizyczno-zdrowotnymi potrzebnymi
do zawodu,

zapoznanie z zagrożeniami występującymi w środowisku pracy i działaniami
profilaktycznymi,

zapoznanie z zawodami pokrewnymi, możliwościami edukacji.
Materiały: arkusze papieru, mazaki, magnesy, narzędzia, przybory, fotografie maszyn,
komputery z dostępem do Internetu.
Forma: praca w grupach oraz dwuosobowych zespołach;
91
Przebieg:

prowadzący pokazuje przybory, narzędzia i maszyny na fotografiach, które
obsługują wybrane grupy zawodowe, uczniowie zgadują kto i co tym robi.
Prowadzący zadaje pytania typu: „Czy trudno obsługiwać”, „Jakie zdolności trzeba
mieć”,

prowadzący dzieli grupę na 2 części damsko-męskie inne niż poprzednio. Każdemu
zespołowi daje arkusz papieru i mazaki i przydziela po 2 zawody,

każdy zespół ma według swojej intuicji, poznanych narzędzi, maszyn i filmów
wypisać czynniki psychologiczne, fizyczne i zdrowotne, które są potrzebne
w danych zawodach. Pomoc prowadzącego,

zespoły prezentują swoje prace. Prowadzący dopytuje, prostuje, uogólnia, porównuje
2 zespoły - dyskusja kierowana (10 minut),

prowadzący zapoznaje uczestników ze stroną internetową Centralnego Instytutu
Ochrony Pracy - www.ciop.pl, i pokazuje jak szukać informacji na stronie,

zespoły dwuosobowe siadają do 1 komputera i wyszukują międzynarodowe karty
charakterystyki zagrożeń zawodowych dla zawodów głównych i zawodów, które ich
interesują, zapisują pliki i drukują karty,

uczniowie odczytują dane z kart na temat: zagrożenia, działania profilaktyczne,
miejsca, gdzie występuje zawód, warunki przyjęcia do pracy, zawody pokrewne
- dyskusja kierowana, karty mogą zabrać ze sobą.
Prowadzący
podsumowuje
i
pokazuje
powiązania
zainteresowań
uczniów
z ich predyspozycjami zawodowymi, a z poznania wymagań, możliwości edukacji
i zatrudnienia oraz trudności, które mogą wystąpić należy wyciągać wnioski, że nie
wszystkie zawody możemy wykonywać.
Ćwiczenie nr 6: „Usługi”
Cele:

zapoznanie z umiejętnościami obliczeń za wykonywane usługi,

modelowanie i zmiana sposobu myślenia uczestników na temat cen usług.
Materiały: przykładowe cenniki usług, załącznik nr 3;
Forma: indywidualna;
92
Przebieg:

prowadzący tłumaczy, na czym polegać będzie następne ćwiczenie, tłumaczy jak
trudno wyliczyć wartość swojej pracy za wykonaną usługę. Podaje przykłady, prosi
uczniów o komentarz – dyskusja kierowana,

prowadzący pokazuje przykładowe cenniki usług, rozdaje karty pracy, prosi
o wyliczenie ceny usługi,

uczniowie odczytują i porównują wyniki,

prowadzący dopytuje, prostuje, uogólnia - dyskusja kierowana.
Prowadzący podsumowuje drugi blok z zakresu orientacji zawodowej, pyta uczniów o ich
uwagi, czy im się podobały formy pracy, czego chcieliby się dowiedzieć więcej,
co chcieliby robić na następnych warsztatach. Przy pomocy odpowiedzi uczniów
przeprowadza ewaluację i dopasowuje ćwiczenia i formy pracy do danej grupy.
WYSZUKIWANIE INFORMACJI, EWALUACJA
Trzeci blok dwugodzinny.
Ćwiczenie nr 7: „Kierunek informacja”
Cele:

przygotowanie uczniów do podejmowania decyzji edukacyjnych i zawodowych,

kształtowanie umiejętności wyszukiwania informacji,

poznanie metod poruszania się po rynku pracy.
Materiały: arkusze papieru, mazaki, magnesy, gazety z ogłoszeniami o pracy, stanowiska
komputerowe z dostępem do Internetu;
Forma: praca w grupach i praca indywidualna;
Przebieg:

prowadzący dzieli uczestników na dwie grupy. Każda z nich otrzymuje inne zadanie.
Grupa pierwsza ma za zadanie wypisać i uszeregować według stopnia ważności
sposoby poszukiwania pracy. Grupa druga w analogiczny sposób powinna wypisać
i uszeregować sposoby poszukiwania pracowników,
93

następnie reprezentanci grup dokonują prezentacji własnych przemyśleń, reszta
grupy uzupełnia wiadomości,

prowadzący omawia oczekiwania pracodawców i pracowników,

prowadzący objaśnia następne ćwiczenie, kształtujące umiejętność analizy
zawartości ogłoszeń, ocenę i selekcjonowanie zawartych w nich informacji. Praca
w tych samych grupach. Każdej osobie rozdaje gazety z ogłoszeniami o pracy,
dla chętnych osób wyszukiwanie ogłoszeń na stronach internetowych,

uczniowie wyszukują po dwa najbardziej i najmniej interesujące anonsy. Osoby
chętne prezentują je, wszyscy dyskutują nad ich zawartością informacyjną,

dyskusja kierowana - prowadzący zadaje pytania: dlaczego jedne ogłoszenia
są czytelne i zrozumiałe, a inne mało precyzyjne i zagmatwane?
Prowadzący podsumowuje i zapisuje wnioski do krytycznego analizowania ogłoszeń oraz
ważne przesłanie: Im więcej zbierzesz informacji, tym lepiej poznasz rynek pracy, a więc
swoje
szanse
na
znalezienie
pracy.
Prowadzący
rozdaje
kartki
-
załącznik
nr 4, z pomocnymi adresami stron internetowych.
Ćwiczenie nr 8: „Rynek pracy”
Cele:

zapoznanie uczniów z pojęciem rynku pracy i jego podstawowymi elementami,

zapoznanie z potrzebami pracodawców w wybranych zawodach.
Materiały: tablica lub flipchart, karki, długopisy, mazaki;
Forma: praca w małych grupach - elementy „burzy mózgów”;
Czas: około 25 minut w zależności od wielkości grupy.
Przebieg:

prowadzący dzieli uczniów na 4 osobowe grupy, prosi o opracowanie przykładów
uczestnictwa uczniów w różnych rynkach - wymienienie rynków, np. rynek
spożywczy, walutowy, szkolny, pracy i jaką rolę w nich pełnią,

przedstawiciele grup prezentują swoje opracowania,

prowadzący zapisuje przykłady na tablicy - robocze definicje rynków,

prowadzący omawia definicje rynku, omawia szczegółowo rynek pracy,
94

prowadzący prosi uczniów, aby odpowiedzieli na arkuszach, kto jest nabywcą, kto
sprzedawcą, co jest towarem na rynku pracy i na czym polega transakcja na rynku
pracy,

odczytanie odpowiedzi przez grupy, wspólne opracowanie definicji z pomocą
prowadzącego.
Miniwykład nr 2 na temat:

powodzenie na rynku pracy,

znajomość siebie: mocne strony, umiejętności, kwalifikacje, siła fizyczna, czas,
gotowość na zmiany, dyspozycyjność,

umiejętność zaprezentowania siebie pracodawcy, czyli jak dobrze przygotować się
do transakcji,

jak ćwiczyć umiejętność sprzedaży, marketing własnej osoby.
Prowadzący w kilku słowach omawia, z czym uczestnicy zapoznali się na warsztatach
i do czego ta wiedza będzie im przydatna. Zachęca do bycia aktywnym w zapoznaniu się
z charakterystyką różnych zawodów wg ich predyspozycji i marzeń oraz do wyszukania
informacji. Dziękuje za udział w zajęciach i prosi o ocenę zajęć warsztatowych.
Ewaluacja zajęć
Prowadzący rozdaje kwestionariusze ankiety zajęć - załącznik nr 5, prosi o odpowiedzi
na pytania zgodne z odczuciami po ich realizacji. Tłumaczy sens ankiet ewaluacyjnych,
prosi o wypowiedzenie się w pytaniu otwartym. Korzystając z analizy ankiet
przeprowadzonych anonimowo, ale obrazujących globalnie (w skali klasy) dojrzałość
młodzieży
do podejmowania tematu planowania przyszłości – można omówić wyniki z wychowawcą,
pedagogiem lub psychologiem szkolnym, co pozwoli na ułożenie indywidualnego programu
pracy z klasą, nie tylko w obszarze orientacji szkolno-zawodowej
8. Załączniki
95
Załącznik nr 1. Kontrakt
Przykładowe normy - zasady wspólnej pracy:
 wszyscy jesteśmy tak samo ważni i potrzebni w grupie,
 szanujemy siebie nawzajem,
 mówimy do siebie po imieniu,
 zajęcia rozpoczynamy punktualnie,
 słuchamy siebie wzajemnie,
 nie przerywamy wypowiedzi innym,
 nie śmiejemy się z wypowiedzi innych,
 nie oceniamy, nie krytykujemy innych,
 mamy prawo odmówić udziału w ćwiczeniu jeśli jest ono dla nas krępujące,
 mamy prawo wyrażać swoje uczucia nie krzywdząc innych - komunikat „ja”,
 nie wygłupiamy się,
 nie używamy wulgaryzmów.
96
Załącznik nr 2. Zawody
KRAWIEC
MODELKA
MECHANIK
TECHNIK TECHNOLOGII ODZIEŻY
TECHNIK MECHANIK
97
Załącznik nr 3. Usługi
1. Oblicz wartość usługi uszycia spódnicy podstawowej z materiałów nabytych
w zakładzie krawieckim. Tkanina podstawowa, cena za 1m - 25zł, nici - 1,5zł, włóknina
- 1,5zł, zamek błyskawiczny - 2,5zł, guzik - 0,50zł. Spódnica o długości 0,70m. Dodaj
wartość usługi - szycia, którą sam ustalisz, uzasadnij dlaczego taka suma.
2. Oblicz wartość usługi naprawa 1,5 metra płotu z następujących materiałów: siatka
ogrodzenia 1 m - 27 zł, nity - 18sztuk - 4,80zł ,drut - 1,5zł. Dodaj wartość usługi
- naprawa, którą sam ustalisz, uzasadnij dlaczego taka suma.
98
Załącznik nr 4. Pomocne strony internetowe

http://www.zawodowe.com/

http://www.koweziu.edu.pl/index2.php?id=strefa_ucznia_filmy&f=ha6eb4h-Dhc

http://www.koweziu.edu.pl/index2.php?id=strefa_ucznia_filmy&f=QeQIaXc-jGU

http://www.ciop.pl/10912.html

www.zawod.swspiz.pl/

www.wup.pl

http://www.youtube.com/watch?v=BDjw_Od4Msc&feature=related

http://www.youtube.com/watch?v=kL0qX5jFVUU&feature=related

http://www.youtube.com/watch?v=xQhAhKHZOMA&feature=related

http://www.youtube.com/watch?v=BNVLZIWy1qE&feature=related

http://www.youtube.com/watch?v=z7TTKS4awg8&feature=fvwrel

http://www.youtube.com/watch?v=l80OEM6xln4&feature=fvwrel

http://www.koweziu.edu.pl/index2.php?id=strefa_ucznia_filmy&f=B1Mb6fwIrx0

http://www.koweziu.edu.pl/index2.php?id=strefa_ucznia_zawod

http://www.praca.gov.pl

http://www.doradca-zawodowy.pl

http://www.pomaturze.pl

http://www.jobpilot.pl

http://www.szkoly.info.pl

http://www.pracuj.pl

http://www.abcpraca.pl
99
Załącznik nr 5. Kwestionariusz ankiety ewaluacyjnej
Data….........
Prowadzący…………………………………………..
1. Czy warsztaty były dla Ciebie interesujące? ( zakreśl odpowiedź)
□
□
□
raczej nie
nie
□
trudno powiedzieć
□
raczej tak
tak
2. Oceń, w jakim stopniu uzyskane informacje, wiedza i materiały mogą pomóc Ci
w planowaniu Twojej przyszłości szkolnej i zawodowej: (zakreśl odpowiedź)
□
□
□
□
□
w ogóle nieprzydatne
w niewielkim stopniu
w średnim stopniu
w dużym stopniu
w bardzo dużym stopniu
3. Czy uważasz, że warto takie zajęcia organizować dla młodzieży? (zakreśl
odpowiedź)
□
□
zdecydowanie nie
raczej nie
□
□
nie wiem
raczej tak
□
zdecydowanie tak
4. Czy polecił(a)byś je swoim kolegom i koleżankom? (zakreśl odpowiedź)
□
□
zdecydowanie nie
raczej nie
□
□
nie wiem
raczej tak
□
zdecydowanie tak
5. Jeśli chcesz, możesz teraz postawić ocenę prowadzącemu zajęcia lub podzielić się
opinią:
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
Dziękuję
100
Wykaz literatury
Bibliografia:
1. Paszkowska-Rogacz A. (2002), Warsztat pracy europejskiego doradcy kariery
zawodowej. Warszawa: KOWEZiU.
2. Paszkowska-Rogacz A. (2001), Doradztwo zawodowe w krajach Unii Europejskiej,
http://www.sdsiz.pl, (pobrano: 24.08.2013).
3. Trzeciak W. (2000), Aktualne problemy poradnictwa zawodowego. http://www.sdsiz.pl,
(pobrano: 24.08.2013).
4. Wojtasik B. (2011), Podstawy poradnictwa kariery. Warszawa: KOWEZiU.
Filmy:
Wytwórnia Filmów Szkoleniowych Synergia, Gdańsk.
101
4. JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO ROZMOWY
KWALIFIKACYJNEJ – TRUDNE PYTANIA
PRACODAWCY
Dorota Porwoł
Zespół Szkół
nr 6 w Rybniku
Cele

uświadomienie
uczniom
jak
ważne
jest
wcześniejsze
przygotowanie
się do spotkania z potencjalnym pracodawcą,

zapoznanie uczniów ze sposobami autoprezentacji własnej osoby,

zwrócenie uwagi uczniów na podstawowe zasady, którymi powinni kierować
się podczas rozmowy kwalifikacyjnej,

uczniowie dowiedzą się jak korzystnie zaprezentować swoje doświadczenia
i kwalifikacje,

skłanianie uczniów do udzielania odpowiedzi na przykładowe pytania zadawane
przez pracodawcę,

szukanie odpowiedzi na trudne pytania podczas rozmowy rekrutacyjnej.
Czas trwania
2 godziny lekcyjne
Metody prowadzenia zajęć

pogadanka z elementami dyskusji,

praca indywidualna,

praca grupowa,

burza mózgów.
102

flipchart,

pisaki,

materiały przygotowane przez nauczyciela: arkusze z przykładowymi pytaniami,
filmy szkoleniowe na portalu YouTube,

komputer, głośniki.
Uczestnicy

uczniowie ostatniej klasy zasadniczej szkoły zawodowej.
Przebieg zajęć:
Lekcja pierwsza
„JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO ROZMOWY KWALIFIKACYJNEJ”
Cele:

uświadomienie uczniom jak ważne jest wcześniejsze przygotowanie się
do spotkania z potencjalnym pracodawcą,

zapoznanie uczniów ze sposobami autoprezentacji własnej osoby,

zwrócenie uwagi uczniów na podstawowe zasady, którymi powinni kierować
się podczas rozmowy kwalifikacyjnej.
Wprowadzenie
Nauczyciel wyjaśnia uczniom cele lekcji kładąc szczególny nacisk na wywarcie
dobrego wrażenia na potencjalnym pracodawcy.
Rozwinięcie
W
dalszej
części
nauczyciel
uzmysławia
uczniom
wartość
wcześniejszego
przygotowania się do rozmowy kwalifikacyjnej; uczniowie podają własne przemyślenia
i pomysły.
Nauczyciel razem z uczniami zastanawia się nad zagadnieniami dotyczącymi
odpowiedniego przygotowania się do rozmowy kwalifikacyjnej:

przygotowanie pod względem merytorycznym – wiedza na temat firmy,

przygotowanie dokumentów aplikacyjnych,
103

dokonanie własnej autoanalizy, np. przy pomocy analizy SWOT,

przygotowanie samego siebie – odpowiedni strój, odpowiednia aparycja,

sporządzenie listy pytań, które można zadać pracodawcy,

zadbanie o właściwe nastawienie psychiczne – koncentracja na swych mocnych
stronach.
Następnie nauczyciel omawia sposób zachowania się podczas rozmowy rekrutacyjnej.
Uczniowie oglądają film (2 minuty i 39 sekund) na portalu YouTube pt. „5 sposobów
na rozmowę o pracę”, link do filmu: https://www.youtube.com/watch?v=yWupw-LjSBA
Uczniowie swobodnie dyskutują na tematy przedstawione w obejrzanym filmie.
Nauczyciel podsumowuje dyskusję:

na rozmowę przychodzi się punktualnie,

z kompletem dokumentów, które potwierdzają nasze umiejętności,

ubranie dostosowane do danego stanowiska pracy,

ważny jest kontakt wzrokowy toteż patrzymy rozmówcy w oczy, a nie na podłogę,

zachowujemy się zrównoważenie: bez zbytniego entuzjazmu i pesymizmu,

staramy się być odprężonym, uśmiechniętym, nastawionym pozytywnie,

nie palimy papierosów, nie przyjmujemy ewentualnej propozycji zapalenia
papierosa czy wypicia alkoholu,

postawa naszego ciała powinna mówić: „jestem dobry w tym co robię”,

w rozmowie podkreślamy swoje mocne strony, talenty i osiągnięcia,

na pytania rekrutera odpowiadamy niezwłocznie, jednak nie pytaniem na pytanie,

mówimy zdecydowanym głosem, w odpowiednim tempie,

swoje pytania kierujemy do rozmówcy w odpowiednim momencie, (najlepiej pod
koniec rozmowy),

pytamy wprost na czym będzie polegała nasza praca, jaki będzie nasz zakres
obowiązków,

nie mówimy źle o byłym pracodawcy - nauczycielu praktycznej nauki zawodu,

unikamy nieudzielania odpowiedzi, upartego pytania o pieniądze, opowiadania
o problemach na praktyce, pośpiechu i wulgaryzmów,
104

unikamy opowiadania o sprawach rodzinnych, problemach politycznych, religijnych
i zdrowotnych.
Podsumowanie lekcji
Nauczyciel: rozmowa kwalifikacyjna w zasadniczej części stanowi prezentację własnej
osoby, stąd konieczność przedstawienia swej osoby w jak najbardziej korzystny sposób, tak
by potencjalny pracodawca był przekonany, że jego firma wiele zyska przyjmując do pracy
właśnie nas. Nauczyciel rozdaje uczniom KARTĘ PRACY UCZNIA, uczniowie wypełniają
ją indywidualnie.
Lekcja druga
TRUDNE PYTANIA PRACODAWCY
Cele:

uczniowie dowiedzą się jak korzystnie zaprezentować swoje doświadczenia
i kwalifikacje,

skłanianie uczniów do udzielania odpowiedzi na przykładowe pytania zadawane
przez pracodawcę,

szukanie odpowiedzi na trudne pytania podczas rozmowy rekrutacyjnej,
Wprowadzenie:

nauczyciel wyjaśnia uczniom cele lekcji,

uczniowie przypominają główne zasady obowiązujące podczas rozmowy
kwalifikacyjnej.
Rozwinięcie:

nauczyciel prezentuje obszary pytań, z którymi uczniowie mogą spotkać się
i podaje przykładowe pytania z danego obszaru:

obszar zawodowy, np.:
Na czym polegała Pana/Pani poprzednia praca?
Jakie maszyny i urządzenia potrafi Pan/Pani obsługiwać?
Jak ocenia Pan/Pani swoje umiejętności? Proszę tę ocenę konkretnie uzasadnić.

obszar motywacyjny, np.:
Dlaczego aplikuje Pan/Pani właśnie do naszej firmy?
105
Dlaczego powinniśmy zatrudnić Pana/ Panią a nie kogoś innego?
Jakie są Pana/Pani wymagania płacowe?

obszar osobowościowy, np.:
Proszę powiedzieć o sobie coś więcej?
Jaki jest Pana/Pani stan zdrowia?
Jak spędza Pan/Pani swój wolny czas?
Nauczyciel dzieli uczniów na grupy i każdej z grup przydziela kilka pytań, uczniowie
mają za zadanie zastanowić się i znaleźć właściwe odpowiedzi na wybrane pytanie.
Przykładowe pytania:
Jakie są Twoje najmocniejsze strony?
Co Ci się najbardziej podobało, a co najbardziej nie podobało na zajęciach
praktycznej nauki pracy?
Co Cię motywuje do pracy?
Co dla Ciebie znaczy „dobry szef” i „dobry pracodawca”?
Co dla Ciebie znaczy „dobry pracownik”?
Gdybyś mógł wybierać: nudna ale dobrze płatna praca albo kiepsko opłacana
ale pasjonująca praca – którą wybrałbyś?
Co o Tobie sądził twój szef praktycznej nauki zawodu?
Co jest Twoją największą zaletą, a co wadą?
Co możesz wnieść do firmy?
Co oznacza dla Ciebie „sukces”?
Co uważasz za swoją największą porażkę?
Co robisz gdy nie zgadzasz się ze swoim szefem?
Co w pracy zawodowej sprawia Ci największą trudność?
Co wiesz o naszej firmie?
Czemu powinniśmy zatrudnić właśnie Ciebie?
Czy jesteś uczciwy i lojalny, co o tym świadczy?
Czy miałeś dobre relacje ze swoim szefem na praktyce? Skąd o tym wiesz?
Czy miałeś dobre relacje ze współpracownikami? Skąd o tym wiesz?
Opowiedz mi o trudnej sytuacji w pracy i jak sobie z nią poradziłeś/poradziłaś?
106
Czy potrafisz pracować pod presją czasu?
Czy jesteś dobrze zorganizowany/zorganizowana? Co o tym świadczy?
Co dla Ciebie jest ważniejsze: wysoka jakość wykonywanych zadań czy dobra
atmosfera?
Czym kierowałeś się wybierając oferty pracy?
Czym się interesujesz, czy znajdujesz czas na hobby?
Dlaczego zainteresowałeś/ zainteresowałaś się naszą ofertą?
Jak długo chciałbyś/chciałabyś pracować w naszej firmie?
Jak radzisz sobie ze stresem?
Jaką rolę odgrywasz zazwyczaj w zespole?
Jakie są minimalne zarobki, które by Cię satysfakcjonowały?
Jakie są twoje cele?
Jakie są twoje największe osiągnięcia?
Jakie są Twoje oczekiwania zawodowe na najbliższe 5-10 lat?
Jakie 3 cechy najlepiej Cię charakteryzują?
Opowiedz mi co Cię najbardziej zdenerwowało na praktyce szkolnej i dlaczego?
Oceń siebie, jako pracownika w skali 1 do 10.
Z jakim ludźmi chciałbyś pracować? Dlaczego?

Nauczyciel prosi uczniów o zaprezentowanie swojej pracy w formie odegrania scenek:
uczniowie odgrywają role pracodawców i poszukujących pracy.

Następnie nauczyciel wręcza uczniom karty z przykładowymi pytaniami pracodawcy
wraz z pytaniami pomocniczymi, które są pomoce w znalezieniu właściwych
odpowiedzi.

Uczniowie analizują pytania pomocnicze i porównują swoje wcześniejsze odpowiedzi,
przygotowują nowe odpowiedzi uwzględniające pytania pomocnicze.

Uczniowie prezentują swoją pracę poprzez odegranie scenki i omawiają różnice
pomiędzy wcześniejszymi scenkami.

Wspólnie z uczniami nauczyciel omawia mocne słabe strony odegranych scenek.
Nauczyciel przypomina uczniom by nie oceniali siebie wzajemnie, komentarze mają
odnosić się do treści odegranych scenek.
107
Podsumowanie lekcji
Dyskusja na temat roli i ważności rozmowy kwalifikacyjnej w poszukiwaniu pracy.
Uświadomienie uczniom obszarów w sferze komunikacji, nad którymi uczniowie muszą
jeszcze popracować.
KARTA PRACY UCZNIA
Mając na uwadze dyskusję, obejrzany film oraz uzyskane wskazówki zapisz zasady
savoir–vivre'u obowiązujące na rozmowie kwalifikacyjnej, uwzględniając:
1. Czas przybycia.
2. Strój.
3. Powitanie i przedstawienie się.
4. Zajmowanie miejsca.
5. Sposób rozmowy.
6. Pożegnanie i wyjście.
108
MATERIAŁY DLA NAUCZYCIELA
Poniżej znajdują się pytania dla grup, proszę je wyciąć i przydzielić odpowiednim grupom
uczniów.
Grupa 1
1. Jakie są Twoje najmocniejsze strony?
2. Co Ci się najbardziej podobało a co najbardziej nie podobało na zajęciach
praktycznej nauki pracy?
3. Co Cię motywuje do pracy?
4. Co dla Ciebie znaczy „dobry szef” i „dobry pracodawca”?
5. Co dla Ciebie znaczy „dobry pracownik”?
6. Gdybyś mógł wybierać: nudna ale dobrze płatna praca albo kiepsko opłacana, ale
pasjonująca praca – którą wybrałbyś?
7. Co o Tobie sądził twój szef praktycznej nauki zawodu?
8. Co jest Twoją największą zaletą a co wadą?
9. Co możesz wnieść do firmy?
Grupa 2
1. Jakie maszyny i urządzenia potrafi Pan/Pani obsługiwać?
2. Co wiesz o naszej firmie?
3. Czemu powinniśmy zatrudnić właśnie Ciebie?
109
4. Czy jesteś uczciwy i lojalny, co o tym świadczy?
5. Czy miałeś dobre relacje ze swoim szefem na praktyce? Skąd o tym wiesz?
6. Czy miałeś dobre relacje ze współpracownikami? Skąd o tym wiesz?
7. Opowiedz mi o trudnej sytuacji w pracy i jak sobie z nią poradziłeś/poradziłaś?
8. Czy jesteś dobrze zorganizowany/zorganizowana? Co o tym świadczy?
9. Co dla Ciebie jest ważniejsze: wysoka jakość wykonywanych zadań czy dobra
atmosfera?
Grupa 3
1. Dlaczego powinniśmy zatrudnić Pana/ Panią a nie kogoś innego?
2. Dlaczego zainteresowałeś/ zainteresowałaś się naszą ofertą?
3. Jak radzisz sobie ze stresem?
4. Opowiedz mi co Cię najbardziej zdenerwowało na praktyce szkolnej i dlaczego?
5. Oceń siebie jako pracownika w skali 1 do 10.
6. Z jakim ludźmi chciałbyś pracować? Dlaczego?
7. Jakie są minimalne zarobki, które by Cię satysfakcjonowały?
8. Jakie 3 cechy najlepiej Cię charakteryzują?
9. Czym się interesujesz, czy znajdujesz czas na hobby?
110
MATERIAŁY DLA NAUCZYCIELA
Poniżej znajdują się karty z przykładowymi pytaniami pracodawcy wraz z pytaniami
pomocniczymi, proszę je wyciąć i przydzielić odpowiednim grupom uczniów.
Grupa 1
Jakie są Twoje najmocniejsze strony?
Pytanie to stwarza szanse na przedstawienie swoich zalet, istotnych z punktu widzenia
poszukiwanej pracy. Należy odpowiedzieć sobie na następujące pytania:
Jakie są moje:

umiejętności?

różne doświadczenia?

zainteresowania?

entuzjazm?

solidność?

wydajność?

umiejętność postępowania z ludźmi?

ambicja?
Grupa 2
Jakie maszyny i urządzenia potrafi Pan/Pani obsługiwać?
Większość zawodów wymaga obsługi jakiejś maszyny lub urządzenia. Wymień wszystkie
przypadki kiedy musiałaś/musiałeś korzystać z urządzeń, które mogą być wykorzystywane
w pracy o którą się starasz. Wszędzie gdzie to możliwe wymień nazwy i typy urządzeń.
Powiedz o wszystkich innych urządzeniach, które miałaś/ miałeś okazję obsługiwać.
Pamiętaj również o nazwach i typach. Nie zapomnij wspomnieć o urządzeniach, z których
korzystasz w ramach hobby.
111
Grupa 3
Dlaczego powinniśmy zatrudnić Pana/ Panią, a nie kogoś innego?
Bądź gotowy/gotowa do udzielenia szybkiej odpowiedzi. Jeśli Ty sam/sama sprawisz
wrażenie, że nie wiesz, dlaczego powinieneś/powinnaś dostać tę pracę, nie spodziewaj się,
że będzie wiedział to Twój rozmówca. Przypomnij jeszcze raz o swoich zaletach, nawet
gdybyś miał/miała powtarzać rzeczy, które przed chwilą powiedziałeś/powiedziałaś.
Odwołaj się do:

swoich kwalifikacji,

posiadanego doświadczenia,

swoich zainteresowań i hobby.
Przekonaj rozmówcę, że jesteś:

wydajna/wydajny,

pracowita/pracowity,

godna/godny zaufania.
Przekonaj rozmówcę, że można na Tobie polegać, że będziesz w stanie wykonywać nie
tylko powierzone Ci zadania, ale nawet więcej.
112
Bibliografia:
1. Niezbędnik dla uczestników projektu „Dodajcie nam skrzydeł. Projekt „Dodajcie nam
skrzydeł. Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem
społecznym”.
2. ABC doradcy zawodowego – Rozmowa doradcza, Krajowy Ośrodek Wspierania edukacji
Zawodowej i Ustawicznej.
113
5. POZNANIE SIEBIE WARUNKIEM WŁAŚCIWEGO
WYBORU DALSZEGO KSZTAŁCENIA
Danuta Sojka
Zespół Szkół nr 5 im. J. Rymera w Rybniku
Cel
Uświadomienie uczniom gimnazjum, że wybór szkoły ponadgimnazjalnej nie może być
wynikiem decyzji podjętej pod wpływem chwili, kolegów czy wyboru na „chybił-trafił”.
Uświadomienie
uczniom
korelacji
pomiędzy
wyborem
zawodu,
a
własnymi
predyspozycjami, zainteresowaniami, czy temperamentem.
Czas trwania
2 x 2 godziny lekcyjne.
Metody prowadzenia zajęć
Dyskusja, praca indywidualna, testy.
Laptop, projektor, tablica, kartki, długopisy, arkusze papieru, testy + klucze odpowiedzi,
karta pracy „ Ja a moje plany zawodowe”.
Uczestnicy np.
Uczniowie klas III gimnazjum stojący przed wyborem dalszego kierunku kształcenia.
Przebieg zajęć:
Dzień pierwszy.
1. Przywitanie i przedstawienie celu zajęć.
2. Rozmowa z uczniami na temat tego, co ma wpływ na ich wybór dalszego kształcenia
(zapisanie na tablicy) - jaki jest ich potencjał i potrzeby rynku pracy.
(potencjał człowieka: cechy charakteru, zainteresowania, zdolności, wartości, stan
zdrowia, wiedza).
3. Praca indywidualna: gdybym był zwierzęciem to byłbym … ponieważ…
114
Omówienie prac, zwrócenie uwagi na to, że utożsamianie się z jakimś zwierzęciem
pokazuje nam nasz charakter i temperament. Pokazanie uczniom, że konkretne
zawody wymagają pewnych cech charakteru, zaś pewne cechy charakteru mogą
wykluczyć właściwe wykonywanie jakiegoś zawodu.
4. „Kim chcę być? – kim powinienem być?” - rozmowa z uczniami na temat tego,
w jakim stopniu rodzice i koledzy próbują wpływać na ich wybór zawodu i ścieżki
kształcenia. Uczniowie otrzymują po dwie karteczki. Na jednej zapisują kim
chcieliby być (jaki zawód chcieliby wykonywać oni sami), a na drugiej w jakim
zawodzie widzieliby ich rodzice lub koledzy. Nauczyciel dzieli tablicę na dwie
części:
Mój
wybór/Wybór
innych.
Uczniowie
przyklejają
swoje
kartki
po właściwych stronach.
Nauczyciel odczytuje zestaw po jednej i po drugiej stronie, wspólnie z uczniami
podejmuje próbę przeanalizowania wyników (na ile moje plany i marzenia
zawodowe są zgodne z tym, co inni mi sugerują).
Rozmowa z uczniami nt. asertywności - test „Czy jestem asertywny?” - załącznik 1.
Omówienie testu: uczniowie, którzy uzyskali ponad 10 odpowiedzi ,,tak” mają
kłopoty z asertywnością i muszą nad nią popracować. Asertywność jest ważna
w naszych rozmowach z innymi na temat naszego dalszego kształcenia.
5. Podsumowanie zajęć.
Dzień drugi.
1. Przywitanie uczniów. Przypomnienie uczniom wniosków z poprzednich zajęć.
2. Praca indywidualna. Test osobowości - załącznik 2 . Podanie uczniom klucza oraz
podsumowanie wyników.
3. Test predyspozycji zawodowych - załącznik 3. Podanie uczniom klucza oraz
podsumowanie wyników.
4. Praca indywidualna połączona z pracą z komputerem. Uczniowie wypełniają
częściowo tabelę „Ja a moje plany zawodowe” - załącznik 4. Następnie korzystając
z informacji internetowych uzupełniają dalszą część tabeli. Po zakończonej pracy
115
uczniowie indywidualnie przedstawiają swoje wyniki (kto chce). Należy zwrócić
uczniom uwagę na to, że im więcej zawodów bierzemy pod uwagę, tym trudniejszy
jest wybór.
5. Podsumowanie zajęć. Przypomnienie uczniom o możliwości korzystania z pomocy
doradców zawodowych (podanie miejsc, gdzie można ich znaleźć).
Wykaz literatury
Bibliografia:
Zakręcone kariery. Planowanie i zarządzanie karierą, seria wykonana w ramach projektu
„OHP jako realizator usług rynku pracy” (EFS).
Netografia:
www.modn.elk.pl/publikacje/.../Jolanta%20Grodzka%20Scenariusz.doc
http://static.scholaris.pl/49/20131121_528dda59834e3/Kwestionariusz_MLOKOZZ.pdf
http://static.scholaris.pl/49/20131121_528dda4c08502/Podre%CC%A8cznik_MLOKOZZ.
pdf file:///C:/Users/ja/Downloads/test_na_typ_osobowoci_%20(1).pdf
116
Załącznik 1. Test Czy jestem asertywny ?
-
Jeśli ktoś nalega, trudno mi odmówić
-
Kogoś, kto mi przeszkadza nie proszę, aby przestał
-
Jeśli ktoś mnie niesłusznie obwinia, nie protestuję
-
Często miewam poczucie krzywdy
-
Niezbyt umiem dopominać się o swoje
-
Nie wiem jak domagać się zwrotu pożyczonej rzeczy
-
Czasem czuję się wykorzystywany
-
Trudno mi rozpocząć rozmowę z kimś, kogo dobrze nie znam
-
Jeśli ktoś mnie chwali, czuje się zażenowany i nie wiem co powiedzieć
-
Nie umiem chwalić innych
-
Nie wiem, jak się zachować kiedy jestem krytykowany
-
Nie potrafię prosić o pomoc
-
Nie umiem być całkiem szczery
-
Nie wiem co zrobić kiedy jestem zakłopotany
-
Nie umiem bronić własnego zdania
-
Złoszczę się kiedy ktoś ma inne zdanie niż ja
-
Odczuwam silną tremę kiedy muszę wypowiedzieć się publicznie
-
Często ulegam innym
-
Bywam agresywny
-
Zdarza się, że krzykiem wymuszam spełnienie moich próśb
117
Załącznik 2. Test osobowości + klucz
Hipokrates wyróżnił 4 typy osobowości człowieka: choleryk, melancholik, sangwinik
i flegmatyk. Ten test pozwoli Ci określić, który z nich reprezentujesz właśnie Ty.
Test składa się z dwóch części: mocnych stron oraz słabych stron. W każdym rzędzie zaznacz
znakiem X jedną najbardziej pasującą do Ciebie odpowiedź. Gdy nie jesteś pewna(y) odpowiedzi,
zapytaj bliską Ci osobę.
Mocne strony
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
Nazwa cechy
Nazwa cechy
Nazwa cechy
Nazwa cechy
żywy
wesoły
przedsiębiorczy
przekonywujący
analityczny
stały
elastyczny
spokojny
towarzyski
o silnej woli
wzbudzający zaufanie współzawodniczący
skłonny do poświęceń ugodowy
rozważny
opanowany
pokrzepiający
zaradny
okazujący szacunek
pełen zapału
animator
samodzielny
wrażliwy
nastawiony na sukces planuje
niewymagający
cierpliwy
spontaniczny
optymista
pewny
szczery
zorganizowany
uporządkowany
skromny
uczynny
lubi zabawę
autorytatywny
wierny
życzliwy
czarujący
pogodny
odważny
pewny siebie
drobiazgowy
kulturalny
dyplomatyczny
konsekwentny
inspirator
wylewny
niezależny
zdecydowany
idealista
głęboki
taktowny
cięty
łatwy w obcowaniu
rozmowny
działacz
wytrwały
muzykalny
myśliciel
mediator
tolerancyjny
energiczny
lider
lojalny
słuchacz
miły
popularny
szef
produktywny
programuje
perfekcjonista
zadowolony
pobłażliwy
dynamiczny
śmiały
przyzwoity
zrównoważony
RAZEM
118
powściągliwy
Słabe strony
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
Nazwa cechy
Nazwa cechy
Nazwa cechy
Nazwa cechy
krzykliwy
apodyktyczny
wstydliwy
bezmyślny
niezdyscyplinowany
powtarza się
nie współczujący
oporny
pamiętliwy
obraźliwy
apatyczny
nie angażujący się
zapominalski
wtrąca się
bezceremonialny
niecierpliwy
kapryśny
niepewny
lękliwy
niezdecydowany
nieprzewidywalny
chaotyczny
nieczuły
nieustępliwy
niepopularny
wybredny
izolujący się
ociągający się
zbyt przyzwalający
pyszałek
pesymista
bezbarwny
złośnik
naiwny
dyskutant
denerwujący
nie ma celu
nonszalancki
żądny uznania
gaduła
pracoholik
nietaktowny
wyobcowany
nastawiony
negatywnie
wycofujący się
niezorganizowany
przewrażliwiony
zatroskany
nieśmiały
dominujący
przygnębiony
pełen wątpliwości
niekonsekwentny
bałaganiarz
nietolerancyjny
manipulant
introwertyk
markotny
obojętny
mamrot
popisuje się
głośny
uparty
wyniosły
sceptyk
samotnik
powolny
leniwy
roztargniony
niespokojny
zapalczywy
pochopny
podejrzliwy
mściwy
niemrawy
dystansujący się
zmienny
przebiegły
krytykant
ugodowiec
RAZEM
ŁĄCZNIE
119
Klucz odpowiedzi
Największa łączna ilość cech w kolumnie świadczy o tym, że ten typ osobowości najlepiej
do Ciebie pasuje. Nie ma osoby, która reprezentowałaby tylko jeden konkretny typ.
Przeczytaj więc cechy drugiego typu w kolejności, aby dowiedzieć się o sobie więcej.
Flegmatyk - to człowiek odznaczający się mało dynamicznym usposobieniem, nie
ulegający gwałtownym emocjom, słabo reagujący na podniety, ale za to wytrwały
w działaniu i konsekwentny w uczuciach. Można zaryzykować żartobliwe stwierdzenie,
że jest to topowy typ pracownika w brytyjskich korporacjach.
Choleryk - to z kolei typ bardziej popularny w korporacjach amerykańskich; człowiek
wybuchowy, o silnych i szybko powstających reakcjach uczuciowych; odznaczający się
dużą energią życiową i brakiem opanowania. Reakcje choleryka są niewspółmierne
do bodźca.
Melancholik - to człowiek o usposobieniu łagodnym, biernym, którego cechuje brak
impulsywności, silne, wolno narastające reakcje uczuciowe. Melancholik w działaniu jest
mało odporny i co za tym idzie - niewytrwały. Typ melancholika cechuje się małą
ruchliwością, apatią, przewlekłymi stanami przygnębienia (skłonnością do depresji).
Sangwinik - to człowiek o żywym, pogodnym, uczuciowym, aktywnym usposobieniu,
wrażliwy, o silnych i szybkich reakcjach. Sangwinik łatwo dostosowuje się do zmiennych
warunków życia, jest odporny na trudności.
120
Załącznik 3. Test predyspozycji zawodowych + klucz
Młodzieżowy Kwestionariusz
Zainteresowań Zawodowych - MŁOKOZZ
MŁODZIEŻOWY KWESTIONARIUSZ ZAINTERESOWAŃ
ZAWODOWYCH – MŁOKOZZ
Test opracowany i wydany w ramach projektu Młodzieżowy Kwestionariusz
Zainteresowań Zawodowych – MŁOKOZZ współfinasowanego ze środków Unii
Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu społecznego
Egzemplarz bezpłatny
Autor: Anna Paszkowska-Rogacz
Copyright © by Fundacja Programów Społecznych, Warszawa 2011
Imię i nazwisko: …………………………………………………………………………….
Wiek:…………………………….lat
Płeć:
M
K
Szkoła: ……………………………………………………………………………………….
Klasa: ……………………………………
Miejsce zamieszkania: ……………………………………………………………………….
UNIA EUROPEJSKA
EUROPEJSKI
FUNDUSZ SPOŁECZNY
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
121
INSTRUKCJA
Kwestionariusz, który masz przed sobą, zawiera 60 twierdzeń dotyczących różnych
zainteresowań i preferencji. Przeczytaj bardzo uważnie każde zdanie i odpowiedz szczerze
na pytanie „Jak bardzo to zdanie mnie charakteryzuje?". Odpowiedzi udzielaj, otaczając
kółkiem odpowiednią cyfrę przy każdym zdaniu. Możesz wybrać spośród następujących
odpowiedzi:
1. Całkowicie nie zgadzam się.
Raczej nie zgadzam się.
Trudno powiedzieć.
Raczej zgadzam się.
Całkowicie zgadzam się.
1 2 3 4 5
1.
Interesują mnie aspekty techniczne motoryzacji.
2.
Interesują mnie nowe dziedziny nauki, np. genetyka,
biotechnologia.
Z chęcią uczyłbym (uczyłabym) się, jak zarządzać lub kierować
ludźmi.
Dobrze wywiązuję się z zadań wymagających systematyczności
i uporządkowania.
Sprawia mi przyjemność projektowanie odzieży.
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
Chciałbym (chciałabym) w mojej przyszłej pracy pomagać
osobom niepełnosprawnym.
Chciałbym (chciałabym) przewodniczyć negocjacjom
handlowym w dużej firmie.
Lubię podchodzić metodycznie do nauki i pracy.
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
Chętnie kierowałbym (kierowałabym) pracą zespołu, który
realizuje projekty.
Chciałbym (chciałabym) pisać teksty piosenek lub artykuły do
gazet.
Lubię dowiadywać się, jak działają różne urządzenia techniczne.
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
Lubię zastanawiać się nad przyczynami różnych zjawisk
i zdarzeń.
Chętnie oglądam programy telewizyjne poświęcone nowinkom
naukowym.
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
UNIA EUROPEJSKA
EUROPEJSKI
FUNDUSZ SPOŁECZNY
122
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
16.
Wieczorem lubię sobie zaplanować pracę, którą mam zrobić
następnego dnia.
Z chęcią pełniłbym (pełniłabym) funkcję przewodniczącego
(przewodniczącej) klasy.
W szkole lubię matematykę i informatykę.
1
2
3
4
5
17.
Lubię spędzać czas na zajęciach tanecznych.
1
2
3
4
5
18.
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
20.
Chciałbym (chciałabym) zajmować się resocjalizacją dzieci
i młodzieży.
Chciałbym (chciałabym) pokierować grupą kolegów
w zorganizowaniu szkolnej imprezy.
Chętnie angażuję się w akcje charytatywne.
1
2
3
4
5
21.
Z chęcią podjąłbym (podjęłabym) się roli menadżera w firmie.
1
2
3
4
5
22.
1
2
3
4
5
23.
Chciałbym (chciałabym) zajmować się
programowaniem, projektowaniem
programów komputerowych.
Lubię dokładnie planować swoje wydatki.
1
2
3
4
5
24.
W wolnym czasie chętnie pracuję jako wolontariusz.
1
2
3
4
5
25.
Interesuje mnie, jak kieruje się firmami i organizacjami.
1
2
3
4
5
26.
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
28.
Czułbym się (czułabym się) dobrze jako osoba, która
pomaga ludziom, którzy są czymś zdenerwowani lub
smutni.
Z zaangażowaniem (chęcią) uczyłbym (uczyłabym) młodzież,
jak uniknąć różnych uzależnień.
Pasuje do mnie określenie „złota rączka".
1
2
3
4
5
29.
Lubię, jak na moim biurku panuje idealny porządek.
1
2
3
4
5
30.
Lubię zajmować się dziećmi.
1
2
3
4
5
31.
Lubię udzielać porad dotyczących makijażu, stylizacji innym
osobom.
Chciałbym (chciałabym) prowadzić badania nad mózgiem.
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
14.
15.
19.
27.
32.
UNIA EUROPEJSKA
EUROPEJSKI
FUNDUSZ SPOŁECZNY
123
33.
Lubię pisać blog lub pamiętnik.
1
2
3
4
5
34.
Lubię robić porządki w szufladach.
1
2
3
4
5
35.
Chciałbym (chciałabym) w przyszłości
mieć pracę, która przyczyni się do
zbadania ważnego problemu.
Lubię czytać magazyny i oglądać programy motoryzacyjne.
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
39.
Chciałbym (chciałabym) grać w zespole muzycznym lub
orkiestrze.
Dobrze czułbym (czułabym) się w roli
osoby, która pomaga ludziom we
wzajemnym zrozumieniu.
Lubię przeprowadzać i obserwować różne doświadczenia.
1
2
3
4
5
40.
Lubię kierować pracą innych.
1
2
3
4
5
41.
Chciałbym pełnić odpowiedzialną funkcję w samorządzie
szkolnym lub klasowym.
Chciałbym (chciałabym) pracować w serwisie
technicznym firmy.
Chciałbym (chciałabym) w przyszłości odkrywać to, co
jeszcze nieznane.
Chciałbym (chciałabym) montować i naprawiać
nowoczesne maszyny i urządzenia.
Interesują mnie odkrycia naukowe i nowe wynalazki.
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
Chciałbym (chciałabym) pracować w ośrodku
badawczym, laboratorium.
Chętnie uczestniczę w zajęciach plastycznych, muzycznych
lub literackich.
Chciałbym (chciałabym) układać choreografię do tańca
współczesnego.
Chciałbym (chciałabym) pomagać ludziom
w rozwiązywaniu ich problemów socjalnych.
Mógłbym (mogłabym) reprezentować interesy mojej klasy
na forum szkoły.
Chętnie planuję pracę na najbliższy tydzień dzień po dniu.
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
36.
37.
38.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
UNIA EUROPEJSKA
EUROPEJSKI
FUNDUSZ SPOŁECZNY
124
52.
Swoje zeszyty i notatki prowadzę starannie i dokładnie.
1
2
3
4
5
53.
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
57.
Sprawia mi przyjemność majsterkowanie lub naprawianie
różnych urządzeń domowych.
Chciałbym (chciałabym) występować na scenie - tańczyć,
śpiewać, grać role.
Chciałbym (chciałabym) mieć takie stanowisko w pracy,
na którym mógłbym (mogłabym) pracować według ściśle
określonych wskazówek.
Chciałbym (chciałabym) w przyszłości pracować
z dziećmi.
Lubię dotrzymywać terminów.
1
2
3
4
5
58.
Praca naukowa byłaby dla mnie bardzo atrakcyjna.
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
54.
55.
56.
59.
60.
Myślę, że w przyszłości mógłbym (mogłabym) wyrazić
siebie za pomocą jakiejś twórczej działalności typu
malowanie, rysowanie, rzeźba, taniec, śpiew.
Lubię zastanawiać się, jak udoskonalić działania różnych
urządzeń.
UNIA EUROPEJSKA
EUROPEJSKI
FUNDUSZ SPOŁECZNY
125
ARKUSZ OBLICZENIOWY
Zainteresowania
1
2
5
6
3
4
11
12
10
18
7
8
16
13
17
20
9
14
22
32
31
24
15
23
28
35
33
26
19
29
36
39
37
27
21
34
42
43
47
30
25
51
44
45
48
38
40
52
53
46
54
49
41
55
60
58
59
56
50
57
WS
WS
WS
WS
WS
WS
STEN
STEN
STEN
STEN
STEN
STEN
UNIA EUROPEJSKA
EUROPEJSKI
FUNDUSZ SPOŁECZNY
126
Wynik
pytania
Metodyczne
Numer
Wynik
pytania
Kierownicze
Numer
Wynik
pytania
Społeczne
Numer
Wynik
pytania
Artystyczne
Numer
Wynik
pytania
Innowacyjne
Numer
Wynik
pytania
Numer
Przedmiotowe
PROFIL ZAINTERESOWAŃ W WYNIKACH SUROWYCH
PROFIL ZAINTERESOWAŃ W STENACH
50
10
9
46
8
7
42
6
5
38
4
3
34
2
1
30
Skala
P
I
A
S
K
M
STEN
26
WSKAŹNIK INTENSYWNOŚCI
22
WS
STEN
18
WSKAŹNIK ZRÓŻNICOWANIA
Hollanda
14
Iachan'a LI
WS
WS
STEN
STEN
10
Skala
P
I
A
S
K
M
WS
WSKAŹNIK SPÓJNOŚCI……………………………
UNIA EUROPEJSKA
EUROPEJSKI
FUNDUSZ SPOŁECZNY
127
Załącznik 4. Karta pracy „Ja a moje plany zawodowe”
Moje kompetencje
Wymagania zawodu 1.
Wymagania zawodu 2.
Cechy osobowości
Zainteresowania
Zdolności
Zdrowie
Wartości
128
Mogę realizować
moje wartości/ nie
mogę realizować
moich wartości
Szanse na rynku
pracy
Mogę realizować
moje wartości/ nie
mogę realizować
moich wartości
Szanse na rynku
pracy
Ile czasu trzeba się
kształcić
Ile czasu trzeba
się kształcić
6. W JAKIM ZAWODZIE MNIE WIDZISZ
Joanna Białas
Zespół Szkół Ekonomiczno-Usługowych w Rybniku
Cele ogólne
Przedstawienie uczniom zależności pomiędzy typem temperamentu a predyspozycjami
do wykonywania poszczególnych zawodów.
Czas trwania
1 godzina lekcyjna = 45 minut.
Metody
Miniwykład, burza mózgów.
Prezentacja multimedialna.
Uczestnicy
Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych.
Przebieg zajęć
1.
Czynności organizacyjne – sprawdzenie obecności, przedstawienie tematu zajęć.
2.
Następnie prowadzący pyta uczniów czym dla nich jest temperament. Zaproponowaną
przez uczniów definicję nauczyciel zapisuje na tablicy, a następnie przedstawia
definicję osobowości na prezentacji multimedialnej:
Przez „temperament” rozumie się „zespół formalnych i względnie stałych
cech zachowania przejawiających się w sile lub wielkości (szybkości) reagowania
oraz w czasowych parametrach reakcji”. Pierwszą koncepcję temperamentu
wysunął Hipokrates.
129
Hipokrates (460-377 p.n.e.) wyróżnił 4 typy temperamentu: typ flegmatyka, choleryka,
melancholika i sangwinika. Dokonał także dokładnego opisu tej typologii, który
z powodzeniem może być użyteczny we współczesnych czasach.
Według Hipokratesa flegmatyk to człowiek odznaczający się mało dynamicznym
usposobieniem, nie ulegający gwałtownym emocjom, słabo reagujący na podniety, ale
za to wytrwały w działaniu i konsekwentny w uczuciach. Można zaryzykować żartobliwe
stwierdzenie, że jest to typowy typ pracownika w brytyjskich korporacjach.
Choleryk - to z kolei typ bardziej popularny w korporacjach amerykańskich; człowiek
wybuchowy, o silnych i szybko powstających reakcjach uczuciowych; odznaczający się
dużą energią życiową i brakiem opanowania. Reakcje choleryka są niewspółmierne
do bodźca.
Melancholik - to człowiek o usposobieniu łagodnym, biernym, którego cechuje brak
impulsywności, silne, wolno narastające reakcje uczuciowe. Melancholik w działaniu jest
mało odporny i co za tym idzie - niewytrwały. Typ melancholika cechuje się małą
ruchliwością, apatią, przewlekłymi stanami przygnębienia (skłonnością do depresji).
Sangwinik - to człowiek o żywym, pogodnym, uczuciowym, aktywnym usposobieniu,
wrażliwy, o silnych i szybkich reakcjach. Sangwinik łatwo dostosowuje się do zmiennych
warunków życia, jest odporny na trudności.
Nigdy
typy
temperamentów
nie
występują
pojedynczo,
zawsze
występują
z domieszką innego typu temperamentu.
3. Następnie prowadzący rozdaje uczniom małe karteczki i prosi, aby spróbowali
na podstawie jego opisu określić, który typ temperamentu u nich przeważa.
Kartki z własnymi typami temperamentu zachowują w tajemnicy, do zakończenia
kolejnego zadania.
4. W celu przeprowadzenia kolejnego zadania prowadzący rozdaje uczniom kartki formatu
A-4. Na każdej z kartek uczniowie się podpisują w górnym prawym rogu, a następnie
oddają je koledze po lewej stronie i odbierają kartkę od osoby siedzącej po prawej stronie.
130
Zadaniem każdego ucznia jest wpisanie w jakim zawodzie widziałby kolegę/koleżankę,
której kartkę ma przed sobą. Ćwiczenie kończy się w momencie, gdy kartka wróci
do właściciela.
Prowadzący pyta uczniów czy byli zaskoczeni niektórymi propozycjami, czy się zgadzają
z tymi sugestiami.
5. Następnie prowadzący przedstawia zawody pasujące do poszczególnych typów
temperamentów:

Sangwinik: pilot wycieczek, specjalista ds. reklamy, aktor, wokalista, sprzedawca,
przedstawiciel handlowy, stewardessa;

Melancholik: ekonomista, bibliotekarz, księgowy, notariusz, konserwator zabytków,
archeolog, meteorolog, farmaceuta, matematyk, lekarz, stomatolog;

Choleryk: przedsiębiorca, dyrektor firmy, kierownik, inżynier w przemyśle oraz
budownictwie, prawnik, manager, dziennikarz, reżyser, policjant;

Flegmatyk: psycholog kliniczny, socjolog, pracownik naukowy, pisarz, kustosz,
bibliotekarz, urzędnik, pracownik administracyjny, krytyk literacki.
Uczniowie na podstawie powyższych informacji próbują jeszcze raz przeanalizować swoje
propozycje, co do zawodów, w jakich widzą swoich kolegów z klasy. Prowadzący zachęca
uczestników do formułowania własnych wniosków i spostrzeżeń.
5. Podsumowanie: uczniowie podsumowują, czego dowiedzieli się podczas zajęć.
Podziękowanie za współpracę.
Źródła:
http://www.kariera.com.pl/Twoja-Kariera/Wybierz-swoja-kariere/2011-06/Temperamentw-pracy;
131
7. OKREŚLANIE I ROZWIJANIE SFER OSOBOWOŚCI
W ZAKRESIE: UZDOLNIEŃ, ZAINTERESOWAŃ ORAZ
UMIEJĘTNOŚCI ZAWODOWYCH
Izabela Muzyka
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Rybniku
Cele

Poznawanie własnych uzdolnień, zainteresowań, umiejętności zawodowych;

Określanie zamierzeń zawodowych.
Czas trwania
Miniwykład, ćwiczenie indywidualne i grupowe.
Środki
Karta ćwiczeń „Moje zainteresowania i uzdolnienia” - załącznik 1.
Uczestnicy
Młodzież szkół gimnazjalnych.
Wprowadzenie
Prowadzący wita się z uczestnikami, omawia cele i przebieg zajęć oraz przedstawia korzyści
wynikające z uczestnictwa w nich.
Przebieg zajęć:
a. Prowadzący w formie miniwykładu wyjaśnia pojęcie i strukturę osobowości
człowieka:

zdolności,
132

zainteresowania,

cechy charakteru,
b. Prowadzący rozpoczyna rundkę niedokończonych zdań, a uczniowie po kolei kończą
zdania na forum grupy, np.

Dzisiaj czuję się ……………………..…………………………………...

Lubię, gdy jestem…………………………………………………………

Moje hobby ……………………………………………………………....

Moim największym sukcesem jest ……………………………………....

Moje osiągniecie ………………………………………………………....

Jestem wesoły kiedy ………………………………………………………

Moją największą zaletą jest ………………………………………………
Zdania mogą się cyklicznie powtarzać, w zależności od liczby uczestników.
c. Moje zainteresowania i uzdolnienia: prowadzący rozdaje uczniom kartę ćwiczeń
„Moje zainteresowania i uzdolnienia” – załącznik 1.

Zapisywanie odpowiedzi na kartach;

Omówienie i dyskusja na temat własnych zainteresowań i uzdolnień;

Określanie preferencji zawodowych na podstawie przeprowadzonych ćwiczeń;

Ukazywanie adekwatnych kierunków edukacyjnych;

Przedstawienie i rozdanie każdemu uczniowi schematu systemu szkolnictwa
w Polsce – załącznik 2.
Bibliografia:
A. Paszkowska-Rogacz, Warsztat pracy europejskiego doradcy kariery zawodowej,
Warszawa 2002.
U. Piała, Nowe trendy w orientacji i doradztwie zawodowym w gimnazjum, Poznań 2000
OHP, Nie daj się zaskoczyć – poradnik dla młodzieży, Warszawa 2010.
133
Załącznik 1. Moje zainteresowania i uzdolnienia
Przeczytaj uważnie, określ dla każdej z czynności stopień, w jakim Twoim zdaniem
potrafisz wykonać daną czynność. Punkty wpisuj w wolne pola w siatce odpowiedzi zgodnie
z numerami pytania.
3 - jestem w tym bardzo dobry, jestem mistrzem
2 - jestem w tym dobry
1 - czasem udaje mi się to zrobić
0 - nie wiem
Czy potrafisz?
1. Pisać bez błędów ortograficznych.
2. Pogodzić zwaśnionych kolegów.
3. Naprawić rower.
4. Gotować i piec.
5. Zaśpiewać zasłyszaną melodię.
6. Szybko nauczyć się wiersza.
7. Łatwo uczyć się języka obcego.
8. Przekonać ludzi do swojego pomysłu.
9. Naprawić kran.
10. Szyć na maszynie.
11. Rysować i malować farbami.
12. Szybko orientować się w kierunkach w nieznanym terenie.
13. Precyzyjnie wyrażać swoje myśli w mowie i na piśmie.
14. Pomagać kolegom rozwiązywać problemy.
15. Posługiwać się domowymi urządzeniami elektrycznymi.
16. Zawiesić półkę na ścianie.
17. Zaprojektować wygląd swojego pokoju.
18. Zadawać trafne pytania na lekcji.
19. Barwnie opowiadać lekturę szkolną.
20. Podejmować gości.
21. Wykonywać proste przedmioty z drewna i innych materiałów.
134
22. Dbać o porządek w rzeczach osobistych.
23. Doradzić koleżance/koledze jak powinna ubrać się na prywatkę.
24. Szybko rozumieć sens czytanego tekstu.
25. Opisywać bohaterów czytanej książki.
26. Organizować wolny czas.
27. Pomóc ojcu przy naprawie samochodu.
28. Zadbać o porządek w pokoju.
29. Trafnie dobrać fryzurę.
30. Długo czytać bez zmęczenia.
31. Pisać długie listy.
32. Pomóc koleżance/koledze w nauce.
33. Wykonać drobne naprawy sprzętu elektrycznego.
34. Uprawiać ogródek.
35. Tańczyć.
36. Bez trudu trafić do miejsca, w którym dawno nie byłem.
37. Posługiwać się językiem obcym.
38. Z łatwością prowadzić rozmowy z ludźmi.
39. Czytać rysunek techniczny.
40. Robić zakupy.
41. Robić dobre zdjęcia fotograficzne.
42. Szybko liczyć.
43. Szybko czytać.
44. Być duszą towarzystwa na prywatce.
45. Posługiwać się komputerem.
46. Pomalować pokój.
47. Układać bukiety z kwiatów.
48. Łatwo poznawać nowe dziedziny wiedzy.
49. Realistycznie opowiadać różne zdarzenia.
50. Sprzeciwić się głupiemu pomysłowi kolegów.
51. Objaśnić budowę silnika.
135
52. Sprawnie zorganizować zabawę klasową.
53. Grać na instrumencie muzycznym.
54. Szybko rozumieć treść instrukcji obsługi jakiegoś urządzenia
55. Posługiwać się słowami i zwrotami obcojęzycznymi.
56. Zaopiekować się kolegą.
57. Naprawić rower.
58. Przejrzyście prowadzić notatki.
59. Recytować wiersze.
60. Szybko dostrzec znajomego w tłumie ludzi
136
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
S
S
S
S
S
S
137
Teraz zsumuj punkty w tych pytaniach, które wymieniono poniżej. Sumę wpisz
do odpowiedniej kolumny z literką S – Suma. Na koniec zakreśl w kółko najwyższą wartość,
będzie ona określała rodzaj twoich uzdolnień.

UZDOLNIENIA JĘZYKOWE: 1, 7, 13, 19,25 ,31, 37, 43 ,49, 55

UZDOLNIENIA INTERPERSONALNE: 2, 8, 14, 20, 26, 32, 38, 44, 50, 56

UZDOLNIENIA TECHNICZNE: 3, 9, 15, 21, 27, 33, 39, 45, 51, 57

UZDONIENIA PRAKTYCZNE: 4, 10, 16, 22, 28, 34, 40, 46, 52, 58

UZDOLNIENIA ARTYSTYCZNE: 5, 11, 17, 23, 29, 35, 41, 47, 53, 59

UZDOLNIENIA POZNAWCZE: 6, 12, 18, 24, 30, 36, 42, 48, 54, 60
138
Załącznik 2. Schemat systemu szkolnictwa w Polsce
139
8. WOLONTARIAT TO TEŻ PRACA
Ewelina Marszołek-Polańczyk
Punkt Pośrednictwa Pracy OHP w Rybniku
Cele

Przekazanie podstawowych informacji z zakresu wolontariatu.

Zwrócenie
uwagi
uczniów
na
korzyści
wolontariatu.
Uświadomienie,
że wolontariat poza korzyściami dla społeczeństwa, niesie także korzyści dla
wolontariusza w postaci doświadczenia zawodowego przydatnego w przyszłości
przy poszukiwaniu stałego zatrudnienia.

Określenie predyspozycji uczniów do wykonywania pracy wolontarystycznej.
Czas trwania
Mini wykład, praca indywidualna, ćwiczenia grupowe, pogadanka, burza mózgów, test.
Flipchart, arkusze papieru, kserokopie materiałów informacyjnych i testów, mazaki, kartki,
długopisy.
Uczestnicy
Młodzież ucząca się w szkołach ponadgimnazjalnych.
Przebieg zajęć
1. Wstęp – przedstawienie celu lekcji oraz założeń
Wprowadzenie do zagadnień związanych z wolontariatem (miniwykład).
Zapoznanie uczniów z terminem „wolontariat” (służba ochotnicza, praca ochotnicza).
Wolontariat jest naszym samodzielnym wyborem, podejmujemy się go poprzez naszą wolną
wolę. Poświęcamy przy tym swój czas i energię, aby wykonywać różnego rodzaju prace na
140
rzecz innych nie otrzymując za to wynagrodzenia. Dopuszczalny jest jedynie zwrot kosztów
np. na dojazdy. Wolontariuszem może być zarówno osoba, która nie posiada żadnych
kwalifikacji jak i osoba ze specjalistyczną wiedzą i/lub kwalifikacjami, jednak nie każdy
posiada do tego typu pracy predyspozycje.
2. Prawa i obowiązki bycia wolontariuszem
Pracę wolontarystyczną reguluje Ustawa o działalności pożytku publicznego
i wolontariacie z dn. 29.05.2003 r. z późniejszymi zmianami (poniżej lin do Ustawy):
file:///C:/Users/OHP%20Katowice/Desktop/ustawa%20wolontaria.pdf
Ćwiczenie 1
Prowadzący dzieli uczniów na 2 grupy, z których jedna wypisuje obowiązki wolontariusza,
a druga jego prawa.
Przykładowe prawa wolontariusza:
- do zawarcia porozumienia, w którym będą określone warunki pracy wolontariusza,
- do otrzymania zaświadczenia o wykonywaniu pracy wolontarystycznej,
- do ubezpieczenia NNW (następstw nieszczęśliwych wypadków).
Przykładowe obowiązki wolontariusza:
- należy posiadać wiedzę i umiejętności w zależności od rodzaju pracy podejmowanej
wolontarystycznej,
- należy wywiązywać się z warunków zawartych w podpisanym porozumieniu.
Podsumowanie: przedstawiciel każdej z grup uczniów omawia na forum wypracowane
przez grupę przykłady praw i obowiązków wolontariusza. Prowadzący zwraca uwagę
uczniów na pozaekonomiczne korzyści z pracy wolontarystycznej takie jak pomoc innym
ludziom, zdobycie doświadczenia zawodowego, nauka samodzielności czy też umiejętność
organizacji czasu własnego.
3. Predyspozycje do pracy w charakterze wolontariusza
Ćwiczenie 2
Prezentacja i wypełnienie ankiety „Sprawdź, czy możesz być wolontariuszem”
- załącznik nr 1.
Podsumowanie ankiety:
141
Uświadomienie młodzieży, że każdy może zostać wolontariuszem, jednak nie każdy
wszędzie. Decydują o tym indywidualne predyspozycje kandydata, posiadana wiedza
czy umiejętności. Osoby niepełnoletnie potrzebują zgody rodzica/opiekuna prawnego
na wykonywanie pracy w charakterze wolontariusza.
4. Gdzie mogę podjąć pracę jako wolontariusz?
Ćwiczenie 3
Uczestnicy poszukują odpowiedzi na pytanie „Gdzie mogę podjąć pracę jako
wolontariusz?”.
Prowadzący dzieli uczniów na grupy, których zadaniem jest wypisanie przykładowych
miejsc pracy wolontarystycznej wraz z informacją o charakterze wykonywanej pracy
i kwalifikacjach jakie powinien posiadać wolontariusz.
Przykładowe miejsca:
rodzinne domy dziecka, rodziny zastępcze, domy opieki społecznej, instytucje kultury,
szkoły, stowarzyszenia.
Podsumowanie: prowadzący wraz z uczniami omawia wypracowane przykłady na forum.
Załącznik Nr 1 Ankieta „Sprawdź, czy możesz być wolontariuszem”
Źródło: www.wolontariat.scholaris.pl/
Wykaz literatury:
Bibliografia:
www.wolontariat.org.pl
www.wolontariat.scholaris.pl
142
Załącznik 1. Ankieta „Sprawdź, czy możesz być wolontariuszem”
Jeżeli chciałbyś zostać wolontariuszem, sprawdź swoje predyspozycje, odpowiadając
na nasze pytania.
1. Jeżeli pracujesz w grupie to:
A. starasz się dobrze dogadać z innymi, pójść na kompromis,
B. wolisz rządzić, chcesz, aby inni wykonywali Twoje polecenia,
C. wolisz pracować sam, jesteś indywidualistą.
2. Twoje kontakty z ludźmi starszymi są:
A. bardzo dobre i częste,
B. dość dobre, ale rzadkie,
C. unikasz kontaktu z ludźmi starszymi.
3. Do której grupy zaliczyłbyś siebie:
A. optymista,
B. realista,
C. pesymista.
4. Które z tych cech najlepiej Cię określają:
A. otwartość i odpowiedzialność,
B. życzliwość i nieśmiałość,
C. obojętność i egoizm.
5. Według Ciebie wolontariat to:
A. grupa ludzi, którzy bezinteresownie pomagają potrzebującym,
B. organizacja charytatywna,
C. nie wiem, co to jest.
6. Co sprawia, że chciałbyś zostać wolontariuszem:
A. chęć niesienia pomocy drugiemu człowiekowi,
B. chęć otrzymywania pochwał,
C. dodatkowe punkty na świadectwie.
143
7. Jak wykorzystujesz swój czas:
A. jestem dobrze zorganizowany i potrafię wygospodarować czas na dodatkowe
zajęcia, np. wolontariat,
B. mam dużo wolnego czasu i nie wiem, co z nim robić,
C. mam mało wolnego czasu na rozwijanie swoich zainteresowań.
8. Kiedy masz coś zorganizować, np. imprezę, akcję charytatywną, to:
A. najpierw przygotowujesz plan działania, szukasz współpracowników
i sprawiedliwie rozdzielasz funkcje,
B. często korzystasz z pomocy innych, wysługujesz się nimi,
C. niechętnie podejmujesz się takiego wyzwania, bo jesteś nieodpowiedzialny.
9. Czy jesteś pomysłowy?
A. tak, jestem kreatywny, mam wiele ciekawych pomysłów,
B. nie, raczej czekam na pomysły innych,
C. nie mam żadnych pomysłów, z trudem przychodzi mi wymyślanie czegoś.
10. Twoim życiowym mottem jest:
A. "Wtedy wszystko, kiedy nic dla siebie",
B. Carpe diem (chwytaj dzień),
C. "Sztuka życia to sztuka unikania cierpień."
144
Wyniki testu
Większość odpowiedzi A:
Świetnie! Jesteś otwarty, kontaktowy lubisz pomagać innym i nie szukasz z tego korzyści.
Masz wiele ciekawych pomysłów i chętnie je realizujesz. Otacza Cię grono wiernych
przyjaciół, którzy zawsze znajdują w Tobie oparcie i pomoc. Jesteś osobą sympatyczną
i życzliwą. Los innych nie jest Ci obojętny. Wolontariat to Twoje powołanie. Nie zmarnuj
swoich predyspozycji i jak najszybciej dołącz do nas, do Klubu Wolontariusza. Czekamy
na Ciebie!
Większość odpowiedzi B:
Bardzo dobrze! Mimo swej nieśmiałości i dystansu do innych, jesteś bardzo wrażliwy
i życzliwy. Cieszysz się każdą chwilą, nie zrażasz się niepowodzeniami i nie rozpamiętujesz
minionych chwil. Twardo stąpasz po ziemi i realistycznie oceniasz każdą sytuację.
Powinieneś poprawić swoją współpracę z innymi. Zachęcamy Cię do pracy
w wolontariacie, ale nie oczekuj za to pochwał i nagród.
Większość odpowiedzi C:
Nie jest dobrze. Jesteś indywidualistą, żyjesz we własnym świecie, do którego inni nie mają
dostępu. Nie jesteś wrażliwy na cierpienia innych. Myślisz tylko o sobie. Widzisz wszystko
w czarnych barwach i nie potrafisz cieszyć się życiem. Więcej optymizmu! Rozejrzyj się
dookoła - może ktoś czeka na Twoją pomoc...
145
9. METODY SOCJOLOGII EMPIRYCZNEJ
W SŁUŻBIE PORADNICTWA ZAWODOWEGO
Jacek Żyro
Doradca zawodowy - jak każdy fachowiec oraz pracownik wiedzy - musi posiadać szeroką
wiedzę teoretyczną popartą praktycznym zasobem warsztatu zawodowego (m.in. metodami,
technikami i narzędziami). Musi być pracownikiem kompetentnym - jego wiedza teoretyczna
musi mieć odzwierciedlenie w praktycznym jej zastosowaniu. Przy czym stosowanie
większości narzędzi musi być opanowane w stopniu mistrzowskim, używane instynktownie,
niewymagające zastanawiania się, jakich technik i narzędzi w danej sytuacji użyć1 (można
to porównać do odruchowych zachowań wykorzystywanych np. w trakcie prowadzenia
samochodu w różnych sytuacjach drogowych). W dzisiejszych czasach doradca to również
przewodnik po świecie zawodów, tłumacz procesów dziejących się na rynku pracy. To także
stymulator i optymalizator kariery życiowej. Tak wysoko postawiona poprzeczka wobec
poradnictwa zawodowego wymaga od doradców specjalistycznej i interdyscyplinarnej
wiedzy. Na współczesnych doradcach ciąży wiele powinności i obowiązków (wynikających
z zasad deontologicznych zawodu2): ciągłe podnoszenie jakości pracy, działania ewaluacyjne
na każdym etapie procesu doradczego (ewaluacja ex-ante, mid-term i ex-post), dzielenie się
dobrymi praktykami poprzez publikacje w prasie fachowej, organizowanie debat, warsztatów
1
Chodzi tutaj o szybkie i optymalne dopasowanie warsztatu doradcy zawodowego do osoby klienta oraz jego
problemu w trakcie rozmowy doradczej.
2
Zbiór zasad, powinności i zwyczajów zawartych w kodeksie etycznym IAEVG - Kodeks Międzynarodowego
Stowarzyszenia Poradnictwa Edukacyjnego i Zawodowego zatwierdzony 8 sierpnia 1995 r. przez
Zgromadzenie Generalne IAEVG, w Sztokholmie.
146
metodycznych, a także wykorzystywanie doświadczeń innych doradców3. Złożoność
i
wielowarstwowość
problemów
życiowych
i
zawodowych
klientów,
wymaga
od doradców zawodowych, a właściwie doradców kariery4 dużej wiedzy z wielu obszarów,
popartej doświadczeniem życiowym. Doradca musi posiłkować się wiedzą z różnych
dyscyplin nauki - m.in. socjologii, psychologii, pedagogiki, andragogiki, medycyny pracy,
ekonomii, prawa itp. Wykorzystywać różnorodne techniki i narzędzia, po to aby proces
doradczy prowadzić elastycznie i towarzyszyć swoim klientom w całym spektrum kontinuum
doradczego: od akompaniatora do coacha5. Szczególnie przydatne w codziennej pracy
doradcy są metody z dziedziny psychologii i socjologii. W wielu różnych publikacjach
fachowych, metody psychologiczne wykorzystywane w poradnictwie zostały już
wyczerpująco opisane, dlatego w niniejszym artykule trochę miejsca zostanie poświęcone
metodom, technikom i narzędziom stosowanym w socjologii empirycznej, które doradca
powinien włączyć do swojego warsztatu.
Na wstępie warto zdefiniować i usystematyzować podstawowe terminy: metoda, technika,
narzędzie. Mówiąc o metodzie można posłużyć się definicją J. Sztumskiego: „system założeń
i reguł pozwalających na takie uporządkowanie praktycznej lub teoretycznej działalności, aby
można było osiągnąć cel, do jakiego się świadomie zmierza”6. Jest to więc powtarzalna,
a przy tym świadomie i konsekwentnie stosowana procedura zdobywania informacji
o zjawiskach interesujących badacza, umożliwiająca osiągnięcie celu badawczego. Do metod,
które mogą być wykorzystane w poradnictwie zawodowym, można zaliczyć m.in.:
obserwację, sondaż diagnostyczny, socjometrię, eksperyment.
Każda metoda posługuje się właściwymi dla niej technikami, czyli czynnościami, czy też
konkretnymi środkami działania, określonymi przez dobór danej metody i przez nią
J. Żyro, Zadania poradnictwa zawodowego w aspekcie edukacji i poradnictwa całożyciowego
w: Nowoczesne metody kształcenia. Nauczyciel w roli przewodnika i doradcy ucznia, Łódź – Wodzisław
Śląski 2010, s.118 i dalsze.
4
Zob. W. Kreft, Poradnictwo zawodowe katalizatorem jakości edukacji, w: Doradca zawodowy
nr 2(15)/2011, (red.) W. Kreft, Warszawa 2011, s. 5 i dalsze.
5
J. Żyro, Zadania poradnictwa …, op. cit., s.123.
6
J. Sztumski, Wstęp do metod i technik badań społecznych, Warszawa 1984, PWN, s. 46.
3
147
uwarunkowanymi. Można przyjąć, że: „technika to szczegółowy sposób wykonywania
danego rodzaju zadania badawczego, sposób gromadzenia danych”7. Do technik badawczych
można
zaliczyć:
ankietę,
obserwację,
wywiad,
analizę
dokumentów,
techniki
socjometryczne.
Ze względu na pragmatyczny charakter pracy doradcy, najbardziej istotne wydają się być
narzędzia badawcze. Można je określić, jako „przedmiot, za pomocą którego realizuje
się daną technikę zbierania materiału badawczego”8. Innymi słowy: technika badawcza
oznacza czynność – np. obserwowanie, prowadzenie wywiadu, a narzędzie badawcze
to środek służący do praktycznego gromadzenia, analizy i opisu danych. Do najczęściej
stosowanych narzędzi zalicza się m.in. kwestionariusze wywiadu i ankiety, arkusze
obserwacyjne, dzienniki i karty obserwacji, skale, instrukcje i schematy do zbierania
informacji. Warto w tym miejscu przypomnieć, że metoda badawcza jest pojęciem
nadrzędnym zawierającym w sobie technikę, której skonkretyzowaniem jest narzędzie
badawcze. Kończąc systematyzację podstawowych pojęć związanych z metodami
badawczymi należałoby wspomnieć jeszcze o dwóch terminach: metodologii i metodyce. Nie
wdając się w szczegółowe dywagacje teoretyczne, dostrzegając jednocześnie wagę różnic
znaczeniowych ww. pojęć, należy zaznaczyć, że metodologia jest to dyscyplina nauki
zajmująca się badaniem metod w różnych dyscyplinach naukowych, ich skuteczności
i wartości poznawczej. Z kolei metodyka może być synonimicznie rozumiana jako metoda,
zwłaszcza w liczbie mnogiej. Metodyka zajmuje się więc praktyką wykonawczą, natomiast
metodologia to dziedzina teoretyczna. Przedstawiona powyżej systematyzacja nomenklatury
stosowanej m.in. w socjologii empirycznej miała na celu krótkie wprowadzenie teoretyczne
służące prawidłowemu rozróżnieniu ww. pojęć.
Skuteczność działań doradcy zależy, w dużym stopniu, od posiadania przez niego
warsztatu zawodowego wyposażonego w narzędzia dopasowane do potrzeb różnych
klientów. Warto przy tym zauważyć, że do wykorzystania wielu narzędzi nie trzeba posiadać
zawodu psychologa ani socjologa. Potrzebne natomiast jest odpowiednie przygotowanie
E. Kryńska (red.), Podręcznik użytkowania metod, narzędzi i procedur diagnozowania zapotrzebowania
na kwalifikacje i umiejętności na regionalnym i lokalnym rynku pracy, Warszawa 2010, MPiPS, s. 36.
8
R. A. Podgórski, Metodologia badan socjologicznych, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 2007, s. 202.
7
148
merytoryczne
dotyczące
stosowania
ww.
narzędzi,
ich
właściwego
dobru
do problemu oraz do klienta. Wspomniane wyżej metody, techniki, a zwłaszcza narzędzia
mogą być stosowane w poradnictwie indywidualnym i grupowym. Mogą służyć
do diagnostyki, stymulacji, motywacji, ewaluacji, efektywnego nauczania itp.
Przegląd metod socjologicznych, które są wykorzystywane w poradnictwie zawodowym,
należy rozpocząć od podstawowej metody poznania empirycznego – obserwacji. Metoda
ta oparta jest na wykorzystaniu narządów zmysłu, głównie: wzroku, słuchu, węchu,
w mniejszym stopniu na - jednym ze zmysłów somatycznych – dotyku9. „Przedmiotem
obserwacji jest więc zawsze zachowanie, które ma określony sens subiektywny, a zarazem
obiektywne znaczenie społeczne. Toteż obserwacja wymaga rozumienia bądź trafnej
interpretacji subiektywnego sensu oraz społecznego znaczenia określonego działania
czy zachowania”10. Metoda ta w poradnictwie może być wykorzystywana, zarówno
w poradnictwie indywidualnym, jak i grupowym. W przypadku tego pierwszego jest techniką
dającą bardzo dużo informacji o kliencie – zaczynając od momentu jego wejścia do pokoju
doradcy.
Spostrzeżenia
doradcy
dotyczące
sposobu
komunikowania
werbalnego,
pozawerbalnego, wyznawanych wartości itp. powinny być zanotowane na specjalnym
arkuszu diagnostycznym11. Przeprowadzona diagnoza w trakcie indywidualnej rozmowy
może być uzupełniona na zajęciach grupowych. Dużym ułatwieniem wpływającym
na trafność, obiektywizm i rzetelność zastosowanej techniki obserwacji jest fakt prowadzenia
zajęć przez dwóch doradców. Jeden z doradców – naprzemiennie – może być obserwatorem
notującym swoje spostrzeżenia (obserwacja nieuczestnicząca), podczas gdy drugi może
wchodzić w odpowiednie role społeczne, w zależności od potrzeb oraz fazy rozwoju grupy
(obserwacja uczestnicząca). Ważne jest, aby doradcy przed zajęciami określili kompetencje opisane przy pomocy zachowań - które są dla nich istotne i te czynniki obserwowali (można
wzorować się na zasadach prowadzenia zajęć typu Assessment Center). Do rejestracji
spostrzeżeń można użyć notatek, dyktafonu, kamery itp. Metodę obserwacji doradca może
W sytuacjach doradczych zmysł dotyku może mieć znaczenie diagnostyczne np. podczas podawania
ręki (słaby, silny itp. uścisk ręki).
10
R. Mayntz, K. Holm, P. Hübner, Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej, Warszawa 1985,
PWN,
s.111.
11
Zob. M. Tarkowska, Rozmowa doradcza- wspólne poszukiwanie rozwiązań. Zeszyt informacyjnometodyczny doradcy zawodowego nr 35, Warszawa 2006, MPiPS, s. 8 i dalsze.
9
149
stosować także do obserwacji własnych zachowań oraz reakcji na daną sytuację problemową,
stresującą itp. (może to być wykorzystane, jako jedna z metod autoewaluacji). Opisywana
metoda oprócz wielu zalet (bezpośrednia obserwacja, możliwość zapisywania spostrzeżeń,
modyfikowanie zachowań własnych oraz uczestników) posiada również pewne wady (brak
dystansu teoretycznego, patrzenie przez pryzmat swoich doświadczeń, uprzedzanie się
do osób, niestarannie robione notatki itp.), dlatego metodę tę powinno się łączyć i uzupełniać
innymi metodami (w myśl zasady triangulacji metodologicznej – patrzenie na przedmiot
badań z punktu widzenia różnych metod badawczych). Przykładem może być technika
wywiadu socjologicznego. Technika mająca bardzo duże zastosowanie, zwłaszcza
w poradnictwie indywidualnym, której narzędziem są różnego rodzaju kwestionariusze12.
Wywiad można podzielić na swobodny, który jest bardzo przydatny zwłaszcza na początku
rozmowy doradczej. Pomaga doradcy zachęcić klienta do rozmowy, sprecyzować problem.
Jest to swobodna rozmowa doradcy z klientem. Przechodząc do dalszego etapu rozmowy
doradczej, doradca powinien wykorzystać wywiad pogłębiony, który umożliwia bliższe
poznanie interesujących go wątków tematycznych. Pytania nie muszą być standaryzowane.
Doradca decyduje, m.in. na podstawie sytuacji doradczej, o kolejności i formie zadawanych
pytań. Kolejnym rodzajem wywiadu jest wywiad standaryzowany, prowadzony już
na podstawie przygotowanego kwestionariusza wywiadu (w przypadku rozmowy doradczej
może to być wspomniany arkusz oceny lub karta usług doradczych). Taki kwestionariusz
ogranicza swobodę klienta, umożliwia jednak doradcy zebranie konkretnych informacji oraz
zapewnia dokładność i porównywalność danych np. lata pracy, ilość osób na utrzymaniu,
preferowane zarobki itp.13. Uzupełnieniem ww. narzędzi może być wywiad narracyjny.
Celem wywiadu narracyjnego jest bliższe poznanie historii kariery zawodowej, opisu
doświadczeń życiowych i zawodowych wpływających np. na awans, utratę pracy, itp.
Wywiad narracyjny może być zastosowany w tej fazie etapu doradczego, kiedy między
doradcą a klientem zbudowana została atmosfera zaufania, sympatii i otwartości. W trakcie
narracji doradca zawodowy nie powinien przerywać opowiadającemu i zadawać
Kwestionariusz może mieć formę papierową (m.in. standaryzowany), ale również formę ustną
(np. swobodny)
13
R. Mayntz, K. Holm, P. Hübner, Wprowadzenie…, op. cit., s. 132-133.
12
150
szczegółowych pytań. Jego rola powinna sprowadzać się do aktywnego słuchania. Dopiero
po zakończeniu opowieści doradca może dopytać o kwestie, które nie były odpowiednio jasno
opowiedziane lub, których nie zrozumiał. Wywiad narracyjny pozwala doradcy poznać
problem z perspektywy klienta14.
Na podstawie zebranych informacji w trakcie wywiadu oraz poczynionych obserwacji
doradca może postawić wstępną diagnozę odnośnie deficytów wiedzy, problemu
zawodowego, przeciwwskazań zdrowotnych itp. Nie może jednak mieć pewności czy klient
odpowiadał szczerze i czy poczyniona obserwacja była trafna. Wykorzystując inne metody –
możliwe do zastosowania, zwłaszcza w poradnictwie grupowym – jak socjometria,
eksperyment czy też wspomniana już obserwacja - oraz umiejętnie je łącząc - doradca może
potwierdzić swoją diagnozę lub ją zmodyfikować. Bardzo pomocna w tym może być
socjometria. Jest to metoda badawcza - wprowadzona przez J. L. Moreno, amerykańskiego
lekarza i socjologa, wykorzystywana do poznania nieformalnych struktur społecznych
małych grup, spontanicznie i dobrowolnie tworzących się relacji, współpracy i komunikacji
pomiędzy jednostkami w danej grupie15. Metoda socjometryczna pozwala zaobserwować
subiektywne i rzeczywiste interakcje między członkami grupy, zbadać popularność osób,
stosunki sympatii i antypatii, a także dynamikę procesów grupowych. Narzędziem
wykorzystywanym do tego celu jest test socjometryczny, którego formą prezentacji jest
socjogram i/lub macierz socjometryczna. Jest to dosyć skomplikowane i czasochłonne
narzędzie, natomiast w poradnictwie zawodowym można posłużyć się wybranymi
elementami ww. metody, upraszczając ją do prostych ćwiczeń i obserwacji. Doradcy
zawodowi mogą obserwować zachowania uczestników zajęć – np. ich spontaniczność,
naturalność, wyrachowanie itp. Dobrą okazją do zbierania informacji jest obserwacja, jak
uczestnicy dobierają się w pary, w małe grupy, jak dokonują wyborów osób do prezentacji
rezultatów ćwiczeń na forum całej grupy itp. Także obserwacja, w jakim miejscu, oddaleniu
od drugiej osoby ktoś siada, z kim najczęściej rozmawia w trakcie zajęć, przerwy etc.
Zob. K.T. Konecki, Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa 2000,
PWN, http://qsr.webd.pl/KKonecki/publikacje/publikacja2.html
15
R. Mayntz, K. Holm, P. Hübner, Wprowadzenie…, op. cit., s. 157 i dalsze.
14
151
Prowadzący warsztaty może również przeprowadzić ćwiczenie, wymagające zapisania przez
uczestników zajęć swoich wyborów dotyczących np. osób/osoby, u których najchętniej
zasięgają porady, pomocy itp. W wyniku takich obserwacji można wyróżnić m.in.
następujące typy konfiguracji socjometrycznych:
`
- gwiazdy socjometryczne - osoby najbardziej popularne, lubiane, otrzymujące najwięcej
wyborów,
- kliki - grupki osób wzajemnie się wybierające, tworzące zamknięty krąg,
- odrzuconych - osoby nielubiane, niepopularne, uzyskujące tylko wybory negatywne,
- samotników - osoby przez nikogo niewybrane i nikogo niewybierające, obojętne,
- pary - osoby wzajemnie się wybierające,
- łańcuch socjometryczny - układ wyborów, tworzący niezamykający się krąg16.
Poczynione spostrzeżenia, dotyczące potencjału, postaw, predyspozycji, pełnionych ról,
deficytów poszczególnych uczestników porady grupowej, wzbogacają wiedzę doradcy
i umożliwiają skuteczniejsze kontynuowanie procesu doradczego.
Kolejną metodą mogącą mieć zastosowanie w poradnictwie zawodowym grupowym
(mikrosocjologii) jest eksperyment. Można go: „uznać za najszlachetniejszą z metod
badawczych, ponieważ pozwala dochodzić uwarunkowań przyczynowych”17. Zasada
eksperymentu polega więc na sprawdzeniu jak zmienna niezależna wpływa na zmienną
zależną. Eksperyment może dostarczyć doradcy wiedzy o skuteczności stosowanych
narzędzi
doradczych,
o
efektach
prowadzonych
działań.
Może
być
okazją
do zastanowienia się nad swoim warsztatem zawodowym, sposobnością do modyfikacji
i rozwoju zawodowego. Jest więc skutecznym narzędziem autoewaluacji. Przykładem
zastosowania eksperymentu - a właściwie quasi-eksperymentu, biorąc pod uwagę jego
znaczne uproszczenie w praktyce doradczej - może być sprawdzenie skuteczności
oddziaływania poszczególnych narzędzi i zbadanie ich skuteczności w przyswajaniu wiedzy
przez
uczestników
zajęć.
Dwie
jednorodne
grupy
osób
(kontrolna
i eksperymentalna) mogą zostać poddane oddziaływaniom różnych zestawów narzędzi
służących do zmiany postaw, przyswajania nowej wiedzy itp. Przed wprowadzeniem bodźca
16
17
Ibidem, s. 160-161.
Ibidem, s. 213 i dalsze.
152
eksperymentalnego (odpowiednio przygotowanych narzędzi, których skuteczność będzie
badana) należy zmierzyć poziom wiedzy uczestników w obu grupach przy pomocy np. testu
wiedzy, a następnie porównać ewentualny przyrost zdobytej wiedzy uczestników obu grup.
Ze względu na to, że działania doradcze nie są stricte eksperymentem naukowym, grupę u której zaobserwowano mniejszy poziom przyswojonej wiedzy – należy, poprzez
dodatkowe ćwiczenia, wyposażyć w brakujące zasoby. Zaobserwowane prawidłowości
należy zastosować w praktyce doradczej, konstruując optymalny zestaw technik i narzędzi
służący do realizacji zaplanowanych celów.
Niezwykle przydatną techniką zbierania informacji, zwłaszcza ilościowych, są badania
ankietowe wykorzystujące jako narzędzie kwestionariusze: ankiety lub wywiadu. Technika
ta pozwala na uzyskanie, w stosunkowo krótkim czasie, informacji dotyczących m.in. opinii
na określone tematy, poznaniu postaw danej zbiorowości itp. Niezwykle istotne jest bardzo
dokładne przygotowanie procedury badawczej – rozumianej, jako przygotowanie
teoretyczne, metodyczne i organizacyjne. Doradca zawodowy – jak każdy inny badacz
rzeczywistości społecznej – musi zacząć od określenia problemu badawczego (dlaczego
chce przeprowadzić takie badania), następnie przedmiotu badań (kogo chce przebadać).
Istotną
kwestią
jest
określenie
sposobu
doboru
próby
osób
do
badania.
Na potrzeby - quasi-badań - doradcy, wystarczająca jest próba celowa18 (dobór
respondentów ze względu na interesujące go cechy, np. grupa osób długotrwale
bezrobotnych w wieku 50+, osoby zwolnione przez pracodawcę itp.). Następnie - stosując
odpowiednio skonstruowane kwestionariusze19 (dopracowane poprzez badania pilotażowe)
- doradca może zbadać interesujące go grupy osób. Technika ankietyzacji może być
wykorzystana np. w ewaluacji, badaniu zmiany postaw, przyswajania wiedzy, określenia
Próba celowa - w odróżnieniu od próby losowej - nie jest reprezentatywna, tzn. – może zawierać
nadreprezentację osób o pewnych cechach, a wyniki badań nie mogą być uogólniane
z określonym prawdopodobieństwem na całą populację.
19
Pytania muszą być jasne, jednoznaczne, przemyślane, uporządkowane w bloki tematyczne. Nie powinny
zawierać sformułowań sugerujących. Kwestionariusz powinien zawierać pytania wprowadzające –
zachęcające do wypełnienia ankiety. Po pytaniach trudnych należy pozwolić respondentom odpocząć, stosując
pytania relaksujące. Kwestionariusz ankiety powinien być kombinacją pytań otwartych, zamkniętych,
półotwartych, kontrolnych, filtrujących. Nie może być zbyt długi, forma i treść powinny zachęcić respondenta
do wypełnienia ankiety. Idealny kwestionariusz powinien mieć swoją „dramaturgię”. Szczegółowe informacje
dot. omawianej tematyki w: R. Mayntz, K. Holm, P. Hübner, Wprowadzenie…, op. cit., s.131-155.
18
153
potrzeb, przyczyn niepodjęcia pracy itp. Do dyspozycji doradcy istnieje bogaty zestaw
narzędzi badawczych. Przykładem może być ankieta audytoryjna – grupowa,
przeprowadzana z reguły na zakończenie zajęć grupowych, w celu poznania opinii
uczestników na temat przebiegu warsztatów. Ww. ankietę należy odróżnić od wywiadu
fokusowego – dyskusji grupowej, zogniskowanej na jednym temacie (może służyć zbadaniu
np. stanowiska uczestników zajęć na dane zagadnienie, sposobu oddziaływania grupy na
wyrażanie opinii jednostki itp.). Doradca może przeprowadzić także wywiad telefoniczny,
np. z pracodawcami w celu określenia wymagań kwalifikacyjnych pracowników, zbadania
zapotrzebowania na usługi doradcze etc. W dobie digitalizacji nie sposób pominąć
możliwości
przeprowadzania
badań
ankietowych
z
zastosowaniem
technologii
informacyjnych. Przykładem może być wykorzystanie komputera i kwestionariuszy
elektronicznych do prowadzenia wywiadu bezpośredniego - face to face (odpowiednie
oprogramowanie pozwala zaprezentować respondentowi zdjęcia, filmiki tematyczne itp.).
Równie istotną techniką ankietyzowania jest wywiad przez internet, wykorzystujący
kwestionariusz internetowy (strony internetowe większości urzędów pracy dysponują takimi
możliwościami). Wspomniane sposoby zwiększają atrakcyjność kwestionariuszy, ułatwiają
dostęp, zapewniają poczucie większej anonimowości, poprawiają zwrot ankiet. Z kolei dla
prowadzących badania ograniczają czas i koszty oraz ułatwiają obróbkę danych.
Na zakończenie warto podkreślić, że zebrane informacje należy poddać solidnej analizie,
a zaobserwowane wnioski zastosować do poprawy skuteczności działań doradczych.
Przytoczone wybiórczo i pokrótce poszczególne metody, techniki i narzędzia socjologii
empirycznej, powinny być na stałe włączone do warsztatu zawodowego każdego doradcy
kariery. Z pewnością niektóre wymagają dokładniejszego zgłębienia podręczników
metodologicznych, czy też odbycia konsultacji ze specjalistami. Jednakże poświęcony czas
na wzbogacenie i sprofesjonalizowanie warsztatu zawodowego powinien bezpośrednio
wpłynąć na zwiększenie satysfakcji z pracy oraz efektywniejszą pomoc.
154
Zalecana literatura:
1. Bonikowska M., Grucza B., Majewski M., Małek M. (red.) Podręcznik
zarządzania projektami miękkimi w kontekście Europejskiego Funduszu Społecznego,
Warszawa 2006, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Departament Zarządzania
Europejskim
Funduszem Społecznym.
2. Konecki K. T. Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa
2000, PWN.
3. Kryńska E. (red.) Podręcznik użytkownika metod, narzędzi i procedur diagnozowania
zapotrzebowania na kwalifikacje i umiejętności na regionalnym i lokalnym rynku pracy,
Warszawa 2010, MPiPS.
4. Mayntz R., Holm K., Hübner P. Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej,
Warszawa 1985, PWN.
5. Nowak S. Metody badań socjologicznych, Warszawa 1965, PWN.
6.Podgórski R. A. Metodologia Badań socjologicznych, Bydgoszcz 2007, Oficyna
wydawnicza Branta.
7. Sztumski J. Wstęp do metod i technik badań społecznych, Warszawa 1984, PWN.
155
Zapraszamy do lektury
i korzystania z programów opracowanych
w Zeszycie metodycznym Rybnickiej Platformy Poradnictwa Zawodowego.
Przypominamy również o konieczności podania źródła,
z którego się korzystało.
156
157

Zeszyt Metodyczny Rybnickiej Platformy Poradnictwa - Pup

Transkrypt

Podobne dokumenty

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

Strategie uczenia się