docHu Lung Pai Kung-Fu
download 
Reklamacja Transkrypt
Hu Lung Pai Kung-Fu
KUNG FU WYDANIE 4. MARZEC 2007 KWARTALNIK PFKF TEMATY NUMERU: JOW GA ORAZ TRENING WALKI W KUNG FU ZARYS HISTORII KUNG-FU (4) HISTORIA STYLU JOW GA KUNG FU JOW GA KUNG FU ASSOCIATION - POLAND DEREK JOHNSON DARIUSZ KARKOWSKI TANIEC LWA JOW GA – PRZYKŁADY APLIKACJI ROLA SPARINGU W TRENINGU WALKI TRENING WALKI W HU QUAN YIQUAN – TRENING WALKI ŻYWA SIŁA YIQUAN ROZUMIENIE LUDZKIEGO CIAŁA REWOLUCJA W KUNG FU NASZE SZKOŁY I ORGANIZACJE ZAPOWIEDŹ FESTIWALU 2007 2 6 8 9 10 11 13 16 18 22 25 27 37 39 40 W czwartym numerze naszego magazynu przedstawiamy południowy styl Jow Ga Kung Fu. Dowiecie się jak wygląda trening walki w Jow Ga, w Systemie Tygrysa oraz w Yiquan. „Żywa siła” – to pojęcie wykorzystywane w Yiquan wyjaśnione zostanie w kolejnym artykule nawiązującym do warsztatu, który odbył się podczas Ogólnopolskiego Zlotu Kung Fu i Vo w październiku 2006. Czeski instruktor Yiquan – Leosh Horky przedstawi interesujące analogie pomiędzy metodami i koncepcjami Yiquan, a Techniką Alexandra, Metodą Feldenkraisa oraz Rolfingiem w opracowaniu „Rozumienie ludzkiego ciała”. W odcinku cyklu o historii chińskich sztuk walki omawiamy początki cesarstwa – epoki Qin i Han oraz pierwszą fazę kolejnej ery rozbicia i chaosu. Redaktor naczelny: Andrzej Kalisz e-mail: [email protected] tel.: 0603 427 087 Redakcja: Instruktorzy Polskiej Federacji Kung Fu Publikowane artykuły wyrażają wiedzę i opinie poszczególnych autorów ZARYS HISTORII KUNG-FU (4) POCZĄTKI CESARSTWA – QIN, HAN, TRZY KRÓLESTWA W końcowym okresie epoki zwykli ludzie nie zajmowali się walką i po- Walczących Królestw (V – III w. p.n.e.) największą potęgę uzyskało państwo Qin, wszechne konfiskowanie broni. Doskonalona była natomiast sztuka wojenna w ar- stopniowo podbijając pozostałe „państwa środka”. W 221 roku p.n.e. król Zheng mii. Odkrywane od lat 70. XX wieku w okolicy Xi’an terakotowe figury w gro- ogłosił się Qin Shi Huangdi - pierwszym cesarzem państwa Qin. bowcu pierwszego cesarza są znakomitym świadectwem zbroi i uzbrojenia wówczas stosowanego. Pierwsza dynastia upadła wyjątkowo szybko. Rok 206 p.n.e., to początek panowania kolejnej dynastii – Han, która przetrwała aż cztery stulecia, przedzielona okresem określanym jako rebelia Wang Manga (9-25 r. n.e.). Zwykle mówi się o wcześniejszej lub zachodniej dynastii Han (206 r. p.n.e.-8 n.e.) oraz późniejszej lub wschodniej dynastii Han (25-220 r. n.e.). Do dziś naród chiński określa siebie jako ród Han. Łucznicy – epoka Han Również na początku epoki Han zakazano uprawiania sztuki wojennej wśród ludu. Sytuacja zmieniła się później, Po upadku dynastii Han nastąpił długi okres rozpadu i nieustających wojen, którego pierwszy etap to epoka Trzech Królestw (220-280 r. n.e.). Jeden z bohaterów tej epoki – Guan Yu, uznany później został za bóstwo wojny. Barwny, chociaż ze względu na oddalenie w czasie, niekoniecznie wierny obraz tej epoki rysuje słynna czternastowieczna powieść „San Guo Yan Yi” („Opowieści o trzech królestwach”). ze względu na wzrost zagrożenia ze strony koczowników Xiongnu (uważa się, że od Xiongnu pochodzą Hunowie, którzy później dotarli do Europy). Dążono wówczas przede wszystkim do tego, by jak najwięcej z mieszkańców pogranicza było przygotowanych do wojny oraz stosowano politykę zagęszczania populacji chińskiej na północnych rubieżach. Źródła mówią, że „nie było podziału na rolników i żołnierzy”. Rozwijano jazdę i zachęcano do hodowli koni. Metody walki rozwijały się podczas wojen z Xiongnu. Wcześniej, w okresie Walczących Królestw, rządzący zachęcali poddanych do nauki walki, by mieć zaplecze dla rekrutacji żołnierzy do swoich armii. Jednak po zjednoczeniu Chin i powstaniu cesarstwa Qin, umiejętności walki wśród ludu widziano jako zagrożenie dla władzy. Stąd działania zmierzające ku temu, by Miecz był główną bronią wojska w okresie Qin (zdumienie uczonych wywołały miecze z wykopalisk z tej epoki, które jak się okazało były... chromowane) i na 2 początku epoki Han. Później stopniowo stracił znaczenie na polu bitwy na rzecz właśnie we władaniu kijem i przy jego pomocy walczyli. szabli (stało się to zapewne dlatego, że wojownicy szybkiej, zwrotnej konnicy, niezbędnej do walki z Xiongnu, szerzej wykorzystywali zamachowe ruchy tnące i rąbiące w walce), ale rozwijał się jako broń osobista, i jednocześnie drogocenny przedmiot, którym się chlubiono. W epoce Han można spotkać się z podobnym traktowaniem szabli, lecz odkąd stała się ona podstawową bronią żołnierzy w epoce Trzech Królestw, miecz niepodzielnie już utrzymywał swą arystokratyczną pozycję. Chłopcy ćwiczący walkę kijem – Trzy Królestwa Źródła wspominają o pokazach jian Specjalnością Xiongnu było łucznictwo. Spowodowało to, że również Chińczycy do łucznictwa przywiązywali wyjątkowo dużą wagę. Bardzo rozwinięto wykorzystanie kusz, budując różne ich rodzaje, także takie, które pozwalały na strzelanie seriami. wu 剑舞 – tańca miecza - bardziej spontanicznego wariantu dziś ćwiczonych form. Wiadomo też o formach tańca z innymi rodzajami broni. W przypadku tańców grupowych, zapewne miały one bardziej ustaloną choreografię, będąc zatem pewnym prekursorem obecnych form taolu. Jeśli chodzi o bronie długie, to zauważalne jest szersze wykorzystanie Chociaż w cesarstwie Qin dążono do tego, by umiejętności wojenne nie były powszechne wśród ludu, nie dotyczyło to włóczni mao 矛 lub qiang 枪 niż klasycz- współzawodnictwa w zapasach juedi 角抵, nej broni ji 戟, która miała nad mao prze- bedących kontynuacją jueli 角力. Ogląda- wagę wtedy, gdy wojny prowadzono przy pomocy wozów bojowych. nie pojedynków juedi było pewną formą rozrywki. Co ciekawe, uprawiania juedi zakazał pierwszy cesarz dynastii Han. Wydaje się, że ponownie ta forma współzawodnictwa i rozrywki zaczęła kwitnąć dopiero około 140 roku n.e., dzięki zainteresowaniu cesarza Wudi. Juedi, określane Kijem człowiek walczył od początków swego istnienia. Jednak później, o ile było to możliwe, korzystano z bardziej zaawansowanych technologicznie rodzajów broni. Wydaje się, że do rozwoju wykorzystania kija przyczyniły się konfiskaty broni w epoce Qin. Wiemy, że powstańcy przeciwko dynastii szkolili się też jako xiangpu 相扑 było demonstrowane na dworze oraz powszechnie uprawiane wśród ludu. Juedi, łącznie z m.in. tańcem i akrobatyką, stało się ele- 3 mentem tak zwanych 100 gier – bai xi 百 dzaj treningu ogólnorozwojowego, przygotowującego do nauki posługiwania się 戏. Stąd mówi się także o juedixi 角抵戏, bronią. gdzie xi oznacza zabawę, grę. Uważa się, że podczas gdy juedi było autentyczną formą współzawodnictwa, juedixi sta- W końcowym okresie dynastii Han działał słynny lekarz Hua Tuo 华佗, któ- nowiło formę bardziej pokazową. W epoce Trzech Królestw pojawiły się też zapasy remu przypisuje się usystematyzowanie kobiet. Nazwa xiangpu stała się powszechnie używaną. bawy pięciu zwierząt (tygrys, jeleń, niedźwiedź, małpa, ptak). Ćwiczenia te prawdopodobnie nie miały dużo wspólnego ze systemu ćwiczeń Wuqinxi 五禽戏 – za- Nie jest do końca jasne jaka była pierwotna formuła współzawodnictwa jueli, juedi, czy xiangpu. Zwykle mówi się o nich jako o zapasach, jednak prawdo- sztuką walki, jednak można sądzić, że wpłynęły na wykształcenie się później zwierzęco-podobnych form wykorzysty- podobnie stosowano także uderzenia. wanych w treningu sztuki walki. Istniało wówczas wiele dzieł dotyczących sztuki wojennej, o czym wiemy z „Dokumentów Han” autorstwa Ban Gu. To, że na temat jednego działu sztuki wojennej (np. łucznictwa, posługiwania się szablą, mieczem itp.) istniało wiele prac wskazuje, że tworzyły się wówczas różne szkoły. Niektóre teksty wprost mówią, że istniało np. wiele szkół posługiwania się mieczem, stołeczną określając jako najlepszą z nich. Pisano też, że ktoś był biegły w naukach różnych szkół. Zapaśnicy – drewniany grzebień z epoki Qin W tekstach z końcowego okresu dynastii Han pojawia się już pojęcie wuyi W dokumentach dynastii Han spotyka się też zapiski o walce wręcz shoubo 武艺 (sztuka wojenna) – jest to jeden z 手搏. Żródła wskazują, że podczas gdy terminów przez wieki stosowanych na określenie sztuk walki. juedi traktowano przede wszystkim jako formę rozrywki, to shoubo było formą walki wręcz, która stanowiła element egzaminów wojskowych i szkolenia w armii – poza praktycznym wykorzystaniem jako uzupełnienie umiejętności walki bronią, przede wszystkim traktowano to jako ro- Pojawił się też termin wude 武德, później odnoszony do walorów moralnych adepta sztuk walki. Jednak wówczas dotyczył on raczej zasad wojny. Oczywiście jednak, chociaż nie określano tego wów- 4 szabla z tamtych czasów dała początek klasycznemu japońskiemu „mieczowi”. czas wude, wskazywano, że niezbędne jest, by wojownik prezentował odpowiednią postawę i wartości. W epoce Han doszło do kontaktów chińsko-japońskich. Ponieważ pojedynki zapaśnicze były pewną formą rozrywki arystokratów, stanowiły one tło także dla uroczystości podejmowania zagranicznych Szabla – epoka Trzech Królestw Andrzej Kalisz www.yiquan.pl posłów. Wpływy chińskie widać w japońskim sumo – nawet nazwę tę zapisuje się W kolejnym odcinku: Okres rozbicia - dynastie północne i południowe. identycznie, jak chińskie xiangpu – 相扑 (tradycyjna forma znaków: 相撲). Chińska 5 HISTORIA STYLU JOW GA KUNG FU Obawiając się represji, opuścił zaludnione System kung fu znany jako Jow Ga (Rodzina Jow) określany jest również jako Chow Gar, Zhou Jia lub Chau Ka - w zależności od dialektu lub użytego tłumacze- tereny i długo ukrywał się w górach, gdzie znalazł świątynię zwaną Gi Leu. Przeor klasztoru Chian Yi zgodził się na udziele- nia. Jow Ga czasami jest też nazywany Hung Tao Choy Mei, co w swobodnym tłumaczeniu oznacza "głowa Hung i ogon Choy". nie mu schronienia. Chian nauczył Jow Lunga miejscowej odmiany północnego stylu Shaolin Kung Fu i medycyny. Po pewnym czasie mistrz Chian Yi nakazał Jow Lungowi opuścić klasztor. Określenie to przylgnęło do stylu ponieważ połączył mocną pracę rąk i tułowia (techniki z Hung Gar Kung Fu) z szybką pracą Wcześniej zasugerował możliwość połączenia znanych mu trzech systemów kung fu. Jow Lung poszedł za tą radą, tworząc w ten sposób Jow Ga Kung Fu. Chcąc rozpocząć nauczanie nowego stylu kung fu, wrócił do rodzinnej miejscowości w Chinach. Od samego początku uczył nowego stylu swoich braci: Jow Hip, Jow Biu, Jow Hoy i Jow Tien. nóg i kompleksowymi technikami kopnięć (Choy Ga Kung Fu). Założycielem systemu był Jow Lung. Urodził się w 1891 roku w Chinach, w prowincji Guandong, w wiosce HsinHui Sheng Sha Fu. Jow Lung zaczął uczyć się stylu Hung Gar od swojego wuja Jow Hung'a już w bardzo młodym wieku. Zadowolony z jego postępów nauczyciel przekazał mu również unikalną technikę kija bagua. Po śmierci swojego wuja Jow Lung uczył się od mistrza Choy Kau (Chi Ching Tsai Kong) technik Choy Ga Kung Fu. Potrzebował na ich opanowanie stosunkowo niedługiego czasu, a to dzięki podstawom, jakie zdobył w Hung Gar Kung Fu. Bracia razem założyli swoją pierwszą rodzinną szkołę kung fu Zhou Ren Yi Tang w Kantonie. Jow Lung był odpowiedzialny za nauczanie, podczas gdy Jow Hip, Jow Biu, Jow Hoy i Jow Tien byli jego asystentami. Powoli ich rodzinny styl rozprzestrzeniał się. W 1911 roku przełożeni rozkazali generałowi Fu Lin Li zatrudnić eksperta sztuk walki w celu szkolenia żołnierzy. Selekcja miała się dokonać na publicznych zawodach. Jow Lung zgłosił swój udział w turnieju. Jow Lung przeszedł przez wszystkie etapy i doszedł do finałowej walki, którą miał stoczyć z jednym z najlepszych wojowników - Guan Gin She. Jow Lung pokonał Guan Gin She i został wojskowym trenerem sztuk walki. Jego bracia pomagali W wieku 18 lat Jow Lung nie mogąc znaleźć pracy w swoim rodzinnej miejscowości, wyjechał do Malezji w poszukiwaniu pracy jako górnik. Jow Lung wdał się tam w konflikt z miejscowymi gangsterami. Walcząc z jednym z nich śmiertelnie zranił swojego przeciwnika. 6 mu w nauczaniu żołnierzy. To mniej więcej w tym czasie bracia zaczęli być znani Kongu. Zrobili tak między innymi Jow Biu i Lee Ngau. Wkrótce w Hong Kongu jako Pięciu Tygrysów Jow Ga. otworzyło swe podwoje wiele nowych szkół Jow Ga Kung Fu. W 1923 roku Jow Lung zajęty nauczaniem zignorował powtarzające się Jow Ga Kung Fu jest również bar- przeziębienia, które w końcu przekształciły się w zapalenie płuc. Jow Lung zmarł w bardzo młodym wieku mając zaledwie 32 dzo znane z powodu swojego Tańca Lwa. Przedstawiciele stylu byli wielokrotnie zapraszani do występów z okazji oficjal- lata. Jego śmierć była szokiem dla uczniów i rodziny. nych uroczystości, jak na przykład 25 – lecie panowania królowej Elżbiety, kiedy to w występie brała udział 300 – osobowa grupa reprezentująca różne szkoły Jow Ga. Jow Hip, Jow Biu, Jow Hoy i Jow Tien w dniu pogrzebu Jow Lunga przyrzekli, że spełnią życzenie umierającego brata, 14 marca 1961 roku Jow Biu zmarł którym było rozpowszechnianie Jow Ga Kung Fu. Wkrótce otworzyli liczne szkoły w wielu miejscowościach południowo wschodnich Chin, jak również poza ich granicami. W następnych latach z powodu politycznych zawirowań na terenie Chin kontynentalnych wielu nauczycieli Jow Ga po krótkiej chorobie. W chwili obecnej w samym Hong Kongu funkcjonuje około 30 szkół Jow Ga Kung Fu. Szkoły stylu funkcjonują też licznie na terenie Chin kontynentalnych. Inne szkoły tego systemu działają w Wietnamie, Singapurze, Malezji, Australii, Kung Fu przeniosło swoje szkoły do Hong USA, Niemczech i w Polsce. Więcej informacji, oraz zdjęć na temat Jow Ga Kung Fu, można znaleźć na stronach: www.jowga.pl oraz www.jowtigers.com 7 HISTORIA NASZEJ SZKOŁY JOW GA KUNG FU ATHLETIC ASSOCIATION, POLAND 28 lutego 1999 roku Sifu Derek Johnson otworzył szkołę Kung Fu, która przyjęła nazwę Jow Ga Kung Fu Athletic ceremonia przyjęcia nowych uczniów. Zostali nimi: Beata Ziajka, Ewa Szalewska, Wojciech Ziajka, Marek Dudek, Andrzej Association z siedzibą w Columbia, Maryland. Wkrótce wieść o otwarciu szkoły dotarła do Polski i grupa entuzjastów kung fu wysłała list do USA, z prośbą o zaakceptowanie ich jako swoich uczniów. W odpowiedzi Sifu Johnson zaproponował spotkanie podczas swojej wizyty w Europie. W grudniu 1999 roku grupa osób z Krakowa pojechała na spotkanie z Sifu do Gevelsberg. Dzięki gościnności i serdecznej opiece ze strony Sifu Franka Greinacher'a i jego uczniów, nasza grupa nie musiała się martwić o zakwaterowanie, wyżywienie a także o miejsce do ćwiczeń. Niezgoda, Dariusz Gorycki, Piotr Migas i Jacek Szalewski. Z tą chwilą powstało Jow Ga Kung Fu Athletic Association, Poland z siedzibą w Krakowie - filia Jow Ga Kung Fu Athletic Association, Maryland. Kolejne spotkanie Sifu Johnson'a ze swoimi uczniami odbyło się w październiku 2000 roku w Krakowie. W ostatnim dniu seminarium, odbyła się kolejna ceremonia i Sifu Johnson zaakceptował jako swoich uczniów następne osoby: Dariusza Karkowskiego, Dariusza Urbanowicza, Dariusza Wiśniewskiego, Jerzego Hapa, Jakuba Szczechowicza, Roberta Krzywdzińskiego, Bogdana Ładeckiego i Michała Małka. Pod koniec swojego pobytu Sifu Johnson dokonał wyboru dai si hing'a - najstarszego ucznia, który reprezentuje Sifu podczas jego nieobecności - został nim Dariusz Karkowski. Grupa z Polski została również zaproszona do wzięcia udziału w uroczystych obchodach z okazji 25 - lecia Otwarcia Szkoły Shaolin Hung Choy Zhou Jia. Po dwudniowym treningu prowadzonym przez Sifu Johnson'a, odbyła się oficjalna 8 DEREK JOHNSON Nadane chińskie nazwisko: Cheung Tai Lik Jow Ga Kung Fu Athletic Association Columbia, Maryland W 1978 roku, rodzice Sifu Johnsona zapisali go do szkoły Jow Ga Kung Fu prowadzonej w Chinatown, Washington D.C., przez Wielkiego Mistrza Dean Chin'a. Szkoła ta wychowała wielu instruktorów Jow Ga, dając początek licznym szkołom działającym obecnie w Stanach Zjednoczonych i poza ich granicami. Głównym instruktorem Sifu Johnsona po śmierci Wielkiego Mistrza Dean Chin’a został Mistrz Deric Mims. Sifu Johnson darzy Mistrza Mimsa szacunkiem nie tylko za naukę kung fu, ale również za przekazanie mu znajomości zwyczajów i tradycji kultywowanych w szkołach Jow Ga Kung Fu. Sifu Johnson wielokrotnie miał możliwość reprezentować Stany Zjednoczone na zawodach i w trakcie pokazów w Europie. Jest w związku z tym dozgonnie zobowiązany Mistrzowi Greinacherowi za jego doradztwo i pomoc w poznaniu wielu mistrzów w całej Europie i w Azji. Sifu Johnson i jego uczniowie brali też udział w licznych zawodach i pokazach w Niemczech, które były sponsorowane przez Shaolin Hung Choy Association, kierowaną przez Mistrza Greinachera. Dzięki pomocy Mistrza Michaela Ek Eng Guan, Sifu Johnson miał możliwość uczyć się, a później prezentować Taniec Smoka w Singapurze i w Malezji. W 2001 Singapore National Wushu Federation zaprosiła Sifu Johnsona do zaprezentowania Jow Ga Kung Fu przed 15000 widzów na Singapore Indoor Stadium, wspólnie z mistrzami kung fu z całego świata. Sifu wykonywał również Taniec Smoka wspólnie z Yahya Awal Dragon Dance Troupe (w występie brało udział około stu innych grup) w trakcie trwającego 8 godzin pochodu dokoła Johor Bahru (Malezja). Sifu Johnson został wyznaczony na osobę odpowiedzialną za U.S. Yahya Awal Dragon Dance Troupe przez Mistrzów Michaela Ek Eng Guan, Chui Hai Chin, i Yap Heng Soon. Udział we wspomnianych wyżej wydarzeniach, wspólnych treningach i pokazach nie byłby możliwy bez wsparcia i pomocy Mistrza Michaela Ek Eng Guan. Sifu Johnson miał możliwość kontynuowania swoich treningów Jow Ga Kung Fu i studiowania obyczajów i historii stylu w Chinach i w Hong Kongu według wskazówek Mistrza Jow Ga Kong Yu Choi. Do podtrzymania toku tych studiów przyczynili się też: Hung Tai Wai, Samson Lui, William Tsui, William Wong, Windy Wong, i wielu innych. W czasie pobytu w Hong Kongu Sifu Johnson został wyróżniony zaproszeniem na przyjęcie rocznicowe, poświęcone pamięci Jow Lunga i w Festiwalu Tin Hau. W ramach tych obchodów Sifu wystąpił z pokazem przed zgromadzonymi gośćmi. W 2002 członkowie Chau Biu Chinese Boxing Association z Hong Kongu uczestniczyli w Wielkim Otwarciu nowej szkoły Sifu Johnsona w Columbia, Maryland. 9 Udział Sifu w treningach, występach i świętach odbywających się na terenie Hong Kongu i Chin, nie byłby możliwy bez wsparcia i pomocy jego Wielkiego Mistrza a zarazem ojca chrzestnego (Kai Ye) Chan Man Cheunga. Sifu Johnson prowadzi obecnie dwie szkoły Jow Ga; jedną w Stanach Zjednoczonych, a drugą w Polsce w Krakowie. Wszystkie osiągnięcia i sukcesy szkoły Sifu Johnson'a nie byłyby możliwe bez wsparcia ze strony jego rodziny, przyjaciół i uczniów - teraz i w przeszłości. Sifu Johnson służył swojemu krajowi jako United States Marine, a obecnie pracuje zawodowo jako funkcjonariusz policji. Sifu Johnson reprezentuje Stany Zjednoczone jako zagraniczny członek komisji kontaktowej przy nowo uformowanej Chinese & Foreign Chau Ka (Jow Ga) Martial Arts LTD z siedzibą w Hong Kongu. Sifu Johnson reprezentuje też United States Traditional Kung Fu Wushu Federation jako wice przewodniczący na obszar Maryland i Washington D.C. Sifu Johnson i członkowie jego szkoły każdego roku organizują Jow Ga 5 Tigers All Kung Fu Championship. Sifu Johnson odnosił wiele sukcesów w turniejach zdobywając tytuł mistrza wagi ciężkiej organizacji NACMAF, ale najwięcej satysfakcji dostarczało mu zawsze promowanie Jow Ga Kung Fu. DARIUSZ KARKOWSKI Treningi kung fu rozpoczął w marcu 1985 roku w Ognisku TKKF Antena mieszczącym się podówczas w Krakowie przy ul. Długiej 45. Uczono tam podówczas między innymi elementów stylu kung fu określanego nazwą „Chow Gar”. W późniejszym okresie szkoła zmieniła swoją formułę koncentrując się na nauczaniu systemu Choy Lee Fut. W 1991 roku na kursie organizowanym przez Zarząd Wojewódzki TKKF, uzyskał wraz z innymi uprawnienia instruktora rekreacji ze specjalnością kung fu (legitymacja nr KR/282/3966). W połowie lat 90 – tych zakończył swoją działalność w strukturach szkoły. Równocześnie wraz z grupą innych instruktorów rozpoczął poszukiwania kontaktu z wykwalifikowanym nauczycielem Jow Ga Kung Fu. W międzyczasie brał udział w szkoleniach innych systemów sztuk walki. Pod koniec lat 90 – tych, nawiązano kontakt z Sifu Derekiem Johnsonem, który zaakceptował grupę entuzjastów Jow Ga jako swoich uczniów. Od tego momentu datuje się historia Jow Ga Kung Fu Athletic Association w Polsce. Obecnie Darek Karkowski jest przedstawicielem Sifu Dereka Johnsona w Polsce i prowadzi zajęcia w Jow Ga Kung Fu Athletic Association Polska. Z wykształcenia socjolog, od 1996 roku zawodowo związany jest z krakowskim oddziałem Agora S.A. 10 TANIEC LWA (kiedy to Lew daje parze młodej symboliczne prezenty mające pomóc zachować szczęście i powodzenie w trakcie przyszłego, wspólnego życia). Jest to jedna z najbardziej znanych ceremonii wykorzystujących taniec lwa. Jednym ze szczegółów ceremonii, na które każdy obserwator zwróci swoją uwagę, jest zielona sałata wokół której tańczy lew, i którą stara się zdobyć, a następnie zniszczyć . Taniec ten symbolizuje w chińskiej kulturze Taniec Lwa jest wciąż mało znany w Polsce; dla tych, którzy o nim słyszeli, wiąże się on najczęściej z obchodami chińskiego Nowego Roku. Wykonuje się go jednak również z okazji wielu innych uroczystych przeszkody, wyzwania i trudności jakim musi stawić czoła człowiek w drodze do osiągnięcia swoich celów. Chińskie słowo określające zielona sałatę to "Ching". Brzmienie tego słowa kojarzone jest z nazwą znienawidzonej dynastii Ching, którą chcieli obalić powstańcy. wydarzeń. Historia tańca, który mamy okazję oglądać podczas uroczystości obchodzonych przez Chińczyków, sięga tysiąca lat. Łączy w sobie elementy folkloru i umiejętności Upragniony koniec jej rządów, kojarzył się z powrotem wszelkiego dobrobytu i szczęścia. W starożytnych czasach taniec lwa odbywał się "na ziemi", bez wielu elementów zręcznościowych, a jego zadaniem było głównie dostarczanie rozrywki zebranym. Gdy w ramach swej ewolucji został zaadaptowany do wojennego Tańca Lwa, pojawiły się w nim takie elementy jak przeskoki, kopnięcia oraz inne bardziej skomplikowane choreografie, czasem wymagające zgoła akrobatycznych umiejętności. Taniec lwa zwany Południowym, jest obecnie kojarzony zwykle z tradycyjnymi szkołami kung fu. charakterystycznych dla sztuk walki. Jak twierdza historycy taniec lwa był kultywowany nie tylko w Chinach. Zawędrował z nich do rejonu Azji płdwsch., a dalej, przez Japonię do Korei. Rozpowszechnił się wszędzie tam, gdzie docierali chińscy emigranci, starający się "zabrać" ze sobą fragmenty swojej tradycji. Dziś, bez względu na pochodzenie etniczne tancerzy jest wykonywany z szacunkiem dla historii i tradycji kultury, z której pochodzi. W czasach starożytnych Lew wyglądał inaczej niż współcześnie. Pomimo innego wyglądu, służył tym samym celom co obecnie. Popularne wierzenia i przesądy mówią, że obecność lwa przynosi szczęście i zapewnia dobrobyt. Lwa można więc często spotkać podczas obchodów Nowego Roku chińskiego, otwarcia nowych sklepów i restauracji, nowych szkół walki, także podczas ślubów 11 Lwa animują tancerze, poruszając kukłą w rytm głośnej muzyki bębna, gongów, itp. Nawet w obecnych czasach wybijany rytm jest lwa, nie wolno grać wobec niego agresywnego rytmu, nie wolno robić negatywnych uwag wobec osób biorących udział w występie. Fla- rytmem wojennym. Taniec i hałaśliwa muzyka ma wg wierzeń, odpędzić złe duchy i przyspieszyć nadejście dobrobytu. gom i banerom tańczącej grupy nie wolno też wchodzić do świątyń. Zasady te tworzą swego rodzaju savoir-vivre, pomagający w wykonywaniu tańca. Niektóre z zasad wydają W wielu rodzajach tańca, Lwu się dość swojskie, np. grupa tancerzy, której trasę przeciął bezpański kot, powinna ustąpić mu drogi... towarzyszy wielkogłowy mnich - Budda zwany " Dai Tao Fut". Postać mnicha pochodzi z grupy podróżników, o której można przeczytać w znanej powieści chińskiej "Podróż na zachód". W kraju tak rozległym jak Chiny, powstało oczywiście wiele szkół tańca lwa, i równie wiele sposobów jego konstruowania i ozdabiania. Surowcami używanymi do konstruowania kukły przedstawiającej lwa są zwykle bambus, tkaniny różnego rodzaju, czasem także drewno. W czasie występów możemy zaobserwować lwy "ożywione", z szerokimi możliwościami animacji, jak również proste konstrukcyjnie modele lwów, jak choćby ten zwany "Zamkniętymi Ustami", pochodzący z Tajwanu, a wykonany głównie z bambusa. Z kolei w tradycji kantońskiej możemy spotkać bogato zdobione lwy, ozdobione różnymi kombinacjami kolorystycznymi; żółtego lwa z biała brodą, czerwonego z czarną broda i zielonym nosem lub czarnego z czarna brodą i zielonym nosem. Po skonstruowaniu nowego lwa, zanim będzie mógł pierwszy raz zatańczyć, zgodnie z tradycją musi się odbyć ceremonia "otwarcia oczu", nazywana "Hai Gung". Dokonuje jej specjalnie zaproszony gość a jej przebieg jest zbyt długi aby opisać to w krótkim artykule. Dzięki naszemu Sifu mieliśmy okazję zasmakować udziału w tej tradycji. Braliśmy udział w wielkiej waszyngtońskiej paradzie z okazji chińskiego Nowego Roku, prowadząc lwa przez tamtejsze Chinatown, "zapewnialiśmy też dobrobyt" kilku nowo otwieranym sklepom i restauracjom, wykonując w nich taniec lwa. Braliśmy też udział w imprezach organizowanych w Krakowie, m. in. w Radiu Kraków. Dariusz Karkowski www.jowga.pl Tańczący lew powinien umieć wyrażać w trakcie tańca emocje: smutek, radość zdziwienie. Istnieją też reguły, których należy przestrzegać w trakcie występów tańca lwa. Nie wolno wznosić broni pozdrawiając innego 12 JOW GA KUNG FU PRZYKŁADY ZASTOSOWAŃ TECHNIK Jako pierwszą, prezentujemy jedną z możliwych obron przed kopnięciem okrężnym. Technika ta nazywa się chan jeurng pek choy. Kluczową dla jej skutecznego wykonania jest właściwa praca tułowia i odpowiednie skrócenie dystansu. Przedstawiona interpretacja nie jest jedyną wersją tej techniki. Każdy ćwiczący może i powinien szukać własnych rozwiązań na bazie nauczanych modelowych technik. 1. Pozycja wyjściowa 2. Atak lewym kopnięciem okrężnym na wysokość klatki piersiowej (lub głowy). Broniący skracając dystans, skręca mocno ciało w prawą stronę, odpychając równocześnie prawym przedramieniem nogę przeciwnika na zewnątrz. 3. Broniący uderza lewą dłonią (jednocześnie z blokiem wykonywanym prawą ręką) w okolice klatki piersiowej lub głowy atakującego. 4. Broniący kontynuując poprzedni ruch, skręca się mocno w lewą stronę (wykonując krok lewą nogą po skosie w przód) Jednocześnie uderza (z góry, pod kątem) prawym przedramieniem (lub kantem pięści) w okolice karku, lub w bok głowy atakującego. 13 Jako drugą technikę, prezentujemy jedną z możliwych kontynuacji obrony przed uderzeniem prostym. Technika ta nazywa się chin gee so gurk. Ważne dla jej skutecznego wykonania jest odpowiednie wykorzystanie rotacji ciała i właściwy timing. Przedstawiona interpretacja, nie jest jedyną wersją tej techniki. Każdy ćwiczący może i powinien poszukiwać własnych rozwiązań. 1. Pozycja wyjściowa 2. Atak prawym uderzeniem prostym na wysokość głowy lub klatki piersiowej. Broniący się blokuje lewą dłonią, równocześnie schodzi z linii ciosu, na zewnętrzną stronę przeciwnika. 3. Broniący się uderza kantem dłoni lub przedramieniem w tył głowy lub kark napastnika, równocześnie podcinając jego wykroczną nogę. Broniący się może również cały czas przytrzymywać swoją lewą dłonią prawą rękę przeciwnika. 14 Jako trzecią technikę, prezentujemy jedną z możliwych kontynuacji obrony przed kopnięciem prostym. Technika ta nazywa się fan sau tec gurk. Ważny dla jej skutecznego wykonania jest przede wszystkim właściwy timing. Przedstawiona interpretacja nie jest jedyną wersją tej techniki. Każdy ćwiczący może i powinien poszukiwać własnych rozwiązań. 1. Pozycja wyjściowa. 2. Atak kopnięciem prostym na tułów. Broniący się blokuje kopnięcie, ściągając je na zewnątrz prawym przedramieniem. Kontakt z nogą musi nastąpić we wczesnej fazie kopnięcia. 3. Broniący się kontratakuje kopnięciem wznoszącym w krocze. Tekst: Dariusz Karkowski Demonstrują: Sifu Derek Johnson i Dariusz Karkowski Zdjęcia: Wojciech Ziajka 15 ROLA SPARINGU W TRENINGU WALKI Zawsze trzeba trenować podstawowe umiejętności „gei bun gung”. Jedynie okazjonalne powracanie do ćwiczeń podstawowych nie pozwala opanować między innymi umiejętności generowania siły eksplozywnej „faat ging” i wielu innych niezbędnych cech i umiejętności. 2. Trening reakcji, refleksu: Jest niezbędny do wyćwiczenia umiejętności rozpoznawania rodzaju zagrożenia i doboru odpowiedniej reakcji. Po pierwsze pozwólcie przypomnieć, że ani kung fu, ani Jow Ga, nie zostały stworzone z myślą o sparingu czy za- W dużej części jest realizowany za pomocą ćwiczeń z przyrządami (np. tarczami), jak również za pomocą sparingu zadaniowego. wodach sportowych. To stwierdzenie nie jest sposobem na tłumaczenie się, ale raczej na wyjaśnienie pewnych zjawisk. 3. Sparing (swobodny): Niestety w wielu przypadkach sparing staje się rodzajem jedynie zabawy bądź sportu. Znam wiele bardzo dobrze walczących (w realnych sytuacjach) osób, które są słabe w sparingach. Rozpoczynając ćwiczenia musimy pamiętać, jaki cel chcemy z ich pomocą osiągnąć. Na ogół takimi celami są: utrzymanie bądź rozwój umiejętności obrony w sytuacji realnego zagrożenia i rozwój lub utrzymanie dobrego poziomu zdrowia, sprawności umysłowej i fizycznej. To kontynuacja treningu reakcji i refleksu – pomaga nauczyć się reakcji na nieokreślone (wcześniejszą umową) rodzaje zagrożeń, ataków. 4. Postawa (duch) - „sun”: Poprzez ćwiczenia ujęte w powyższych punktach powinniśmy wyćwiczyć w sobie „sun” - ducha – czyli odpowiednią postawę. Osoba posiadająca „sun”, ma wg mojego nauczyciela, Sifu Dean Chin'a następujące cechy: Sparing – walka treningowa - „san da” albo „san sau” w języku kantońskim, z tradycyjnego punktu widzenia powinien być rozpatrywany jako jeden z czterech punktów prowadzących do nauki umiejętności realnej walki. a. podwyższony poziom czujności, lepiej przewiduje i wcześniej spostrzega niebezpieczeństwa, b. jest odważna/y. c. wysoki poziom rozwoju emocji pozwala na lepsze radzenie sobie lub wykorzystanie na swoją korzyść 1. Trening umiejętności technicznych i formowanie możliwości fizycznych – motorycznych: 16 różnorodności emocji wyzwalających się w czasie walki, wiednim nastawieniem. Sparing zadaniowy, jest czymś o czym nie wolno zapominać. Mogą to by na przykład dwuminutowe rundy, w których jedna d. na koniec najbardziej niepowtarzalna, unikalna cecha; może zabrzmieć to dziwacznie ale taką osobę można uznać za strona ćwiczy określone techniki/zachowania, a druga ma wolną „ulubieńca bogów”. To oczywiście tylko wyrażenie określające wrażenie jakie robi postawa i zachowanie takiej osoby – jasne, rękę. Atakując i broniąc się w jego trakcie bazujemy na określonych technikach/zachowaniach stosowanych na bystre i doświadczone. określone techniki/zachowania przeciwnika. Reagujemy bazując na kątach, trajektoriach ataku albo na ułożeniu kończyn przeciwnika, dystansie, timingu i Zawsze kiedy słyszę rozmowę o walce nadstawiam ucha; zastanawiam się co rozmówcy naprawdę wiedzą o prawdziwej walce i jakie jest ich rzeczywiste do- sile. Jeśli obie strony mają do przećwiczenia na przykład trzy określone techniki/zachowania, to nawet ćwicząc jedynie te trzy techniki/zachowania – w kółko, wciąż uczymy się bądź poprawiamy już nabyte umiejętności szybkiej reakcji, ponieważ partner używa swoich technik losowo modyfikując na przykład kąty świadczenie; posłużę się analogią, którą można łatwo odnieść do tematu kung fu: W ramach pracy w policji* regularnie przechodzimy ćwiczenia mające przygotować nas do prawdziwej konfrontacji – walki o życie. Tak naprawdę żadne z naszych ćwiczeń nie odda w pełni tego czym ataku, co nie pozwala na wcześniejsze przygotowanie się. jest prawdziwa walka, więc jedyne co możemy zrobić to ćwiczyć pewne aspekty prawdziwych sytuacji użycia broni tak długo aż w wypadku prawdziwej strzelaniny będą działać na zasadzie nawyku. Niedawno wyeliminowano z naszego treningu wszystkie metody stosowane w strzelectwie sportowym, jako że nawyki sportowe nie uczą reakcji właściwych dla prawdziwych strzelanin. Jeśli natomiast nie macie wpojonych podstawowych umiejętności wspomnianych we wcześniejszych punktach, swobodny sparing będzie dla Was stratą czasu i w rzeczywistości wzmocni Wasze złe nawyki, pochodzące z braku podstawowych umiejętności. Traktujemy go więc jak wisienkę dodaną do deseru ;-) Bardzo polecam sparing – ale sparing o jasno określonych celach, prowadzony na określonych warunkach, z odpo- Sifu Derek Johnson *Autor artykułu jest od wielu lat funkcjonariuszem policji 17 TRENING WALKI W HU QUAN „ Walkę stworzyła natura, nienawiść jest wynalazkiem człowieka” - Karel Čapek Podstawową bronią w Pięści Tygrysa (Hu Quan) jest ręka uformowana TYGRYS SCHODZI Z GÓR... Imitacyjne techniki walki tygrysa zostały opracowane na skutek bezpośred- na kształt pazurów. Powierzchnię uderzającą stanowi podstawa dłoni, natomiast niej obserwacji tego zwierzęcia. Mnisi z klasztoru Shaolin z szacunkiem odnosili częścią chwytną są wszystkie palce. W formach i kombinacjach występują także ni- się do przyrody i wnikliwie obserwowali jej różne przejawy. W Chinach tygrys uwa- skie kopnięcia oraz uderzenia pięścią, łokciem, przedramieniem i barkiem. Ataki żany jest za króla wszystkich lądowych drapieżników. Mistrzowie kung-fu podzi- skierowane są przede wszystkim na miejsca o szczególnej wrażliwości, jak: twarz, szyja, krocze, oczy, pachy, pachwiny. wiali jego siłę, odwagę i potęgę. Stwierdzili, że zachowanie się tego zwierzęcia może stanowić inspirację do opracowania wartościowych technik walki. W trakcie wykonywania formy ćwiczący powinien wydawać charakterystyczne dźwięki, które powstają w wyniku specjalnego sposobu oddychania. Zapewnia to wydalanie dwutlenku węgla i zastępowanie go, niezbędnym do przekazania siły, tlenem. Wydawanie tych dźwięków wpływa także na postawę walczącego. Odzwierciedlają ją oczy pełne gniewu i ducha walki. Formy (Tao Lu) rozwijają zewnętrzną siłę, co uzyskuje się przez napinanie różnych mięśni, np. szyi i pleców. Poszczególne ruchy wykonuje się agre- PODSTAWOWE UMIEJĘTNOŚCI TECHNICZNE Trening uczniów początkujących poprzedzony jest specjalistycznymi ćwiczeniami ogólnorozwojowymi. Dopiero po przygotowaniu organizmu do specyficznego wysiłku następuje nauka podstawowych technik. Szczególna uwaga przywiązywana jest do kształtowania prawidłowych postaw. Stabilne i niskie poruszanie się jest esencją większości odmian Pięści Tygrysa. Warto podkreślić, iż w wielu szkołach Czarnego Tygrysa (Hei Hu Pai) debiutanci uczą się shaolińskiego Ji Ben sywnie, gwałtownie i bardzo zdecydowanie. Skuteczność bloków i ataków zapewniają stabilne postawy, a także dynamiczne rotacje biodrami. Techniki tygrysa przystosowane zostały do walki w tzw. bliskim i średnim dystansie, dlatego w formach i kombinacjach występują często krótkie i proste uderzenia – pchnięcia. Specyficzne są również przechwyty czy ruchy rozdzierające. 18 Gong (Shaolin Quan, Shaolin Chang Quan). Taki trening stanowi solidny dów determinowany jest poziomem zaawansowania uczniów. Sekwencje po- fundament do dalszego rozwoju i opanowania niełatwych technik stylu dwójne powinny być skonstruowane z technik i szeroko pojętych koncepcji, Tygrysa. zawartych w formach stylowych. Zakładając, że Tao Lu stanowią „kod genetyczny” Zdobycie biegłości w kung-fu związane jest z opanowaniem różnych nawyków ruchowych. Z fizjologicznego większości odmian kung-fu, to interpretowanie ich z partnerem wydaje się czymś oczywistym. Tylko wówczas będzie można punktu widzenia uczenie się jest procesem, dzięki któremu w reakcjach organizmu powiedzieć, iż poznawanie form nie jest oderwane od treningu przygotowującego do walki. Układy zadaniowe nie muszą i nie powinny być przedmiotem „zapędów następują trwałe zmiany, czyli jest to działalność w kierunku przystosowania zachowań człowieka do środowiska zewnętrznego, obejmująca rozwiązanie pożą- kolekcjonerskich”, gdyż każda wolna walka jest nową, tworzoną tu i teraz, sekwencją podwójną. Dlatego nie ma większego sensu zapamiętywanie wszystkich kombinacji z partnerem. Byłoby to równoznaczne z opanowywaniem kolejnych schematów. Sekwencje podwójne mają za zadanie uwidocznić ćwiczącym: do czego poszcze- danych zadań. Efektem tego są zmiany elektrochemiczne w organizmie, które sprzyjają tzw. motorycznemu uczeniu się. Motoryczne uczenie się koresponduje z przyswajaniem umiejętności kung-fu. Początkowo niezgrabnie wykonywane ruchy zyskują na precyzji dzięki wielokrotnym powtórzeniom i korygowaniu błędów. Proces ten praktycznie nigdy się nie kończy. Ważne dla rozwoju sprawności ruchowej, na poszczególnych poziomach zaawansowania, jest określenie zakresu czynności, stopnia trudności ćwiczeń i stworzenie właściwej atmosfery wokół tego, co się robi. gólne techniki służą, w jaki sposób można je właściwie łączyć, jaka w poszczególnych sytuacjach powinna zaistnieć odległość pomiędzy walczącymi (dystans) itd. Niektóre nazbyt „klasyczne” ruchy Pięści Tygrysa powinny być modyfikowane i dostosowywane do zmiennych sytuacji realnego starcia. WALKA SEKWENCJE PODWÓJNE Nauczyciele dalekowschodnich metod doskonalenia psychofizycznego (Yoga, Ken-Jitsu itp.). podkreślają istotna rolę tzw. podświadomości przy kształtowaniu określonych nawyków. Podświadomość jest warstwą psychiki między świadomością a nieświadomością. Mieszczą się w niej treści, które kiedyś znajdowały się w Istotnym elementem treningu w Pięści Tygrysa jest ćwiczenie układów zadaniowych, czyli krótszych i dłuższych sekwencji podwójnych. Ten etap szkolenia możliwy jest po opanowaniu pryncypialnych technik stylu, co w większości szkół Tygrysa następuje po dwóch miesiącach nauki. Stopień skomplikowania tych ukła19 świadomości podmiotu. Ujmując zagadnienie w sposób przystępny można powie- człon, czyli zbyt długie myślenie, stanowi przeszkodę w natychmiastowym rozwiąza- dzieć, iż umysł podświadomy przypomina taśmę magnetofonową (dyskietkę), na któ- niu wielu sytuacji strategicznych podczas walki. Z odsieczą przychodzi tu „podświa- rej rejestrowane są wszystkie doświadczenia człowieka (widziane, słyszane, prze- domość”, która umożliwia odruchowe wykonanie technik bez potrzeby uprzedniego czytane, odczuwane itp.). Niektórzy psychologowie porównują podświadomość do księgi zwierającej dokładny zapis naszych namyślania się. Jest to właściwością uczniów wytrenowanych i tym właśnie różnią się oni od debiutantów. przeżyć już od okresu prenatalnego. Choć współcześnie nie brakuje zwolenników teorii S. Freuda, to coraz częściej mówi się nie o podświadomości, lecz połączeniach neuronowych tworzonych w mózgu. Kiedy robimy coś po raz pierwszy, tworzymy cienkie synapsy, które w przyszłości dają nam dostęp do towarzyszącej tej czynności zachowania. Poprzez powtarzanie danych czynności połączenia neuronowe ulegają wzmocnieniu. W efekcie możliwe jest natychmiastowe połączenie z pożądanym Z punktu widzenia technicznego i strategicznego styl Tygrysa wyróżnia ekonomiczny sposób poruszania się. Typowe kroki są szybkie, krótkie i przypominają „dreptanie”. Strategiczny sposób poruszania się najczęściej zawarty jest w formach. Tak jak w wielu innych stylach kung-fu, sprowadza się on głównie do szybkiego zajęcia korzystnej i stabilnej pozycji względem przeciwnika. Wizytówką większości odmian Pięści Tygrysa jest tzw. krok dostawny (You Bu). Służy on skróceniu (także zwiększeniu) dystansu pomiędzy walczącymi, co daje sposobność zastosowania kluczowych technik stylu, takich jak: atak w oczy, szyję, krocze, próba obalenia. Często występują też przejścia, w których noga mija nogę. Chodzi tu głównie o przemieszczanie się w postawach Jazdy Konnej (Ma Bu) lub Łuku i Strzały (Gong Bu). Warto zaznaczyć, iż kroki te sprawiają wrażenie „niepełnych”, wzorcem zachowania, np. wykonania określonej techniki kung-fu. Oczywiście, im więcej będzie powtórzeń pojedynczych technik, kombinacji, sekwencji podwójnych itp. tym wyraźniejszy pozostanie ich ślad w pamięci. Po odpowiednio długim okresie treningu uczniowie kung-fu wyposażeni są w „bagaż” różnych doświadczeń i mogą spróbować swych sił w walce (San Da). W dobrze prowadzonych szkołach Tygrysa możliwe jest to po 7 - 8 miesiącach treningu. Przystępując do treningu San Da należy wiedzieć, że nie sposób jest skutecznie odpowiedzieć na atak przeciwnika przy pomocy procesu składającego się z: obserwacji, analizy oraz reakcji. Środkowy 20 gdyż realizowane są zazwyczaj pod kątem 45 stopni względem linii dzielącej walczą- wolnej walki, poniżej zostaną wymienione tylko typowe. Są to: cych. Generalnie rzecz ujmując ekspert stylu Tygrysa, szczególnie południowego, • stara się pokonywać podczas walki niewielkie odległości. Zarazem dąży on do wykonania tych technik, które są konieczne w określonej sytuacji. Liczba uderzeń, bloków itp. rzadko jest ściśle powią- • zana z liczbą wykonywanych przejść. • Trzeba przyznać, że szeroko pojęty system Tygrysa wymaga sporej siły przez • co nie zyskał on na świecie dużej popularności. Jednak niewiele osób wie, że większość odmian Hu Quan uzupełniona jest technikami pozostałych zwierząt Shaolin. Daje to sposobność dostosowania arsenału technicznego i strategicznego danego stylu do indywidualnych predyspozycji uczniów. • walki zadaniowe uwzględniające naukę swobodnego wykorzystania bloków, zasłon i uników przed: o uderzeniami rękami, o uderzeniami nogami, o kombinacjami uderzeń rękami i nogami; walki zadaniowe uwzględniające naukę swobodnego wykorzystania uderzeń rękami i nogami – docelowo także innymi częściami ciała; walki zadaniowe uwzględniające naukę obrony przed obaleniami poprzez neutralizację ataków oraz zakorzenianie się; walki zadaniowe z próbą zastosowania określonych technik występujących w Tao Lu z uwzględnieniem stopnia znajomości tych form przez uczniów; wolne walki (z kontrolowanymi atakami na punkty szczególnie wrażliwe) uwzględniające wszystkie techniki, jak: uderzenia, przechwyty, obalenia itp. Warto dodać, że strategia walki w Pięści Tygrysa może być dwutorowa. Pierwsza zawiera techniki twarde, gdzie wykonywane są otwarte i zdecydowane ataki. Przykładem takiego stylu jest np. Hu Xing Quan. Druga preferuje rozwiązania zaskakujące, które następują po zejściu z linii rażenia, jak ma to miejsce np. w Hei Hu Pai. San Da powinna być poprzedzona tzw. walkami zadaniowymi, które są dostosowane do poziomu ćwiczących. Instruktor - praktyk, posiadający odpowiednio długie doświadczenie w walce i prowadzeniu zajęć, ma szansę przeprowadzić uczniów przez wszystkie etapy szkolenia nie naruszając przy tym struktury stylu. Dlatego nadal ważne jest w jakiej szkole się ćwiczy i jakie ma ona rekomendacje. Dariusz Muraszko www.tygrys-kungfu.republika.pl Z uwagi na to, że istnieje zbyt wiele metod treningowych przygotowujących do Literatura: 1. 2. 3. 4. Fujian Nanquan Congshu; Hu Xing Quan. Fujian 1998. Muraszko Dariusz; Hu Lung Pai – wiadomości podstawowe (broszura). Słupsk 1986. Muraszko Dariusz; Wpływ chińskiej sztuki walki kung-fu na motorykę i emocje dziecka (praca magisterska). Słupsk 1994. Muraszko Dariusz; Kung-Fu Hu Long Pai, Hu Quan – Pięść Tygrysa (część pierwsza). Słupsk 1994. 21 YIQUAN – TRENING WALKI Rozwój yiquan (dachengquan) – Zasadniczym przedmiotem jest systemu wywodzącego się z klasycznego xingyiquan, zapoczątkowany został przez słynnego mistrza Wang Xiangzhai w la- tutaj przede wszystkim praca z ciałem, ruchem oraz siłą (pojęcie to faktycznie obejmuje m.in. takie elementy fizyki jak siła, energia, pęd, moment pędu). Odbywa tach 20. XX wieku. W ciągu 80 lat rozwoju yiquan zasłynął zarówno jako skuteczna sztuka walki, jak i wartościowa metoda kultywowania zdrowia. W tym ar- się to w sytuacjach: • tykule skupimy się tylko na aspekcie bojowym. • • • Metody treningu yiquan podzielić można na dwie główne grupy: • • Wszystkie ćwiczenia podstawowe są bezpośrednio powiązane z treningiem walki. Nie polega to jednak na opanowaniu ścisłego systemu technik walki – jak sztukę walki wyobrażają sobie czasem laicy. Nacisk położony jest bardziej na pracę nad koordynacją umysłu i ciała – świadomością tego co się dzieje, w różnych sytuacjach, od prostych ruchów w podstawowych kierunkach, do bardziej złożonych torów i sposobów generowania siły, w coraz bardziej złożonych układach, aż do poziomu swobodnej improwizacji. Osoba, która osiągnie ten poziom wydaje się Ćwiczenia podstawowe, Trening z partnerem. Ćwiczenia podstawowe uczą przede wszystkim: • • • Statycznych i niemal statycznych – nad niektórymi istotnymi elementami, przy zachowaniu koordynacji umysłu i ciała, znacznie łatwiej jest pracować w tak uproszczonej sytuacji. W powolnym ruchu – sytuacja jest nieco bardziej złożona, lecz wciąż łatwiej jest tutaj zjednoczyć umysł i ciało niż w ruchu szybkim. W ruchu szybkim (dotyczy to także pracy stóp – kroków), podczas dynamicznych zmian i gwałtownych eksplozji siły – co jest oczywiście niezbędne w walce. Można tutaj zaliczyć naukę podstawowych uderzeń, w tym z wykorzystaniem tarcz i worków. W tak zwanym tańcu, gdzie następują różnorodne zmiany dotyczące ruchu, jego tempa i rytmu. Podstaw mechaniki ciała – efektywnego generowania siły statycznej i dynamicznej, Czucia ciała i jego mechaniki, co jest niezbędne dla jego efektywnego użycia, Pomagają rozwinąć odpowiednie nastawienie psychiczne potrzebne w walce. 22 innym wyjątkowo uzdolniona ruchowo. wolnej walce kontakt ten może trwać za- Przy czym praktyka wskazuje, że mogą ten efekt uzyskać osoby, które wcześniej nie wykazywały szczególnych zdolności ledwie ułamek sekundy (więcej na ten temat niżej, w odniesieniu do treningu san shou). Podstawowe ćwiczenia tui shou ruchowych. opierają się natomiast na różnorodnych krążeniach ramion, gdzie kontakt trwa Podstawowe ruchy przede wszystkim widzimy w relacji do przestrzeni i czasu. Równocześnie mają one też pewne dłużej, po to, by ułatwić naukę zasad dostosowania się do ruchu i sposobu praktyczne odniesienie: do ćwiczeń z partnerem i sytuacji walki. Założenie jest działania siły przeciwnika w różnorodnych sytuacjach – przy różnych układach ramion jednak takie, aby takich określonych metod było jak najmniej oraz żeby były one ta- i pozycjach względem przeciwnika. kiego rodzaju, by dać podstawę dla elastycznego dostosowania ich do większej liczby sytuacji. Jak mówi klasyczna maksyma: „Jedna technika zmienia się w dziesięć tysięcy technik, dziesięć tysięcy technik wynika z jednego źródła”. Dzięki treningowi podstawowemu, trening z partnerem staje się bardziej efektywny. Jego metody dzielimy na dwie główne grupy: • • W tui shou uczymy się m.in. zasad: • • Tui shou – pchające ręce, San shou – wolna walka. • Oczywiście umiejętności które rozwijamy powinny odnosić się do wolnej walki. Trening pchających rąk jest temu podporządkowany, a nie stanowi celu samego w sobie. Tui shou uczy zasad, które mają zastosowanie, gdy dochodzi do kontaktu ramion. Jeżeli zasady te są zrozumiane i opanowane, można je wykorzystać także gdy dochodzi do kontaktu innych części ciała. Zakłócania równowagi przeciwnika, Wyszukiwania i tworzenia dziur w jego obronie, Kontroli, neutralizowania i skutecznego kontrowania akcji przeciwnika. Proces nauki tui shou podzielić można zgrubnie na następujące etapy: • • Chociaż w ćwiczeniach tui shou przez dłuższy czas utrzymujemy kontakt ramion, w praktycznym zastosowaniu w • 23 Podstawowe ćwiczenia krążeń w pojedynczym i podwójnym tui shou, w miejscu i z krokami, Nauka różnych form emisji siły w sytuacjach pojedynczych i podwójnych pchających rąk: szarpnięcia wytrącające z równowagi, pchnięcia, uderzenia dłonią, pięścią, przedramieniem, łokciem, barkiem, głową, kolanem itp. Nauka zasad neutralizacji i kontrowania akcji przeciwnika, • Trening sparingowy tui shou w miejscu i z krokami (szczególny nacisk kładzie się na ćwiczenia z krokami), z celem pozbawienia przeciwnika równowagi lub równocześnie z uderzeniami i wpływaniem na równowagę. • • • Trening wolnej walki – san shou obejmuje ćwiczenia wprowadzające i uzupełniające, pomagające lepiej zrozumieć niektóre aspekty walki, ale przede • wszystkim wykorzystywane są różne formy sparingów zadaniowych i swobodnych od lekkiego do pełnego kontaktu. Zależnie • od potrzeb i poziomu umiejętności ćwiczących wykorzystuje się sprzęt ochronny. • Nauka san shou jest zwykle stopniowana w następujący sposób: • • • • Tylko uderzenia dłonią/pięścią (w tym ruchy rąbiące), z naciskiem na obronę poprzez pracę stóp (kroki), Połączenie powyższego z wykorzystaniem umiejętności rozwijanych poprzez trening tui shou. Dążymy do przekierowania ataku przeciwnika, otworzenia przestrzeni do ataku, przełamania jego gardy, wpłynięcia na jego równowagę, by łatwiej było go uderzać lub obalić. Może się to odbyć poprzez bezpośredni atak na ramiona przeciwnika lub gdy do kontaktu dojdzie w wyniku akcji obronnej przeciwnika, Dołączane są niskie kopnięcia, Wprowadzane są także ataki kolanami i łokciami. Tylko dzięki treningowi z partnerem, bezpośredniemu doświadczeniu walki, można w pełni zrozumieć czemu służą ćwiczenia podstawowe, kontrolować efekty ich praktyki i odpowiednio do tego dokonywać korekt, zwiększając efektywność treningu podstawowego, tak by faktycznie pomagał on rozwijać umiejętności walki wręcz. Niektóre z podstawowych zasad walki w yiquan: • • defensywnych, wchodzenie w przeciwnika, Wykorzystanie siły przeciwnika – jej neutralizowanie i przekierowanie, stosowanie zasady tun tu – połknąć i wypluć [siłę], Użycie ruchu i siły całego ciała, Zwinna praca stóp, umożliwiająca uniki i sprawną obronę w trakcie ataku - wykorzystanie poruszania po trójkącie i po łuku, Niskie kopnięcia, bezpośrednio wynikające z kroków, wykonywane równocześnie z akcjami ręcznymi, Obalić przeciwnika, samemu pozostając w stójce, dynamiczna równowaga bez nadmiernego nacisku na statyczne zakorzenianie, W początkowym etapie nauki oparcie się w walce na najprostszych metodach i zasadach, wysubtelnianie umiejętności z czasem praktyki. Zdecydowany ciągły atak przy pomocy różnorodnych akcji, połączony z równoczesną obroną - „atak i obrona są jednym”, Wpływanie na równowagę przeciwnika zarówno poprzez wykorzystanie akcji ofensywnych, jak i Andrzej Kalisz www.yiquan.pl 24 ŻYWA SIŁA YIQUAN W tym miejscu ponownie wrócę do tematu warsztatu yiquan, który odbył się podczas Ogólnopolskiego Zlotu Kung Fu i Vo w Warszawie, w październiku 2006 roku. Podstawowe ćwiczenie podwójnych pchających rąk – shuang tui shou było okazją do krótkiego wyjaśnienia kilku aspektów pojęcia siła – tak jak jest ono stosowane w yiquan. Wywód rozpocznę od bardzo pro- Gdy, w takiej sytuacji, dzięki odpowiedniemu ustawieniu poszczególnych stego przykładu wykorzystania tak zwanej siły podpierającej – zhicheng li. Załóżmy, że naszym zadaniem jest statyczne przeciwstawienie się sile pchającej przeciwnika, przy równoczesnym ograniczeniu wysiłku (napięcia mięśniowego). części ciała wzajemnie wobec siebie oraz w stosunku do działającej siły oraz punktów podparcia o podłoże, siła jest ekonomicznie przenoszona przez strukturę złożoną z układu kostnego wraz z mięśniami podtrzymywanymi tkanką łączną (powięź), siła mięśni nie musi być wykorzystywana do maksimum, dzięki czemu pozostaje pewna rezerwa, którą można wykorzystać w razie potrzeby. Załóżmy, że w sytuacji, gdy relatywnie statycznie przeciwstawiamy się sile przeciwnika (zwarcie, grappling itp.), chcemy nagle gwałtownie wpłynąć na jego równowagę, krótkim ruchem. Przy typowym niezgrabnym wykorzystaniu siły trudno uzyskać efekt eksplozywności, ponieważ wszystkie włókna mięśniowe są już napięte. Musiałoby nastąpić najpierw chwilowe rozluźnienie - zgubienie siły podpierającej, a dopiero potem emisja siły. Sytuacja byłaby inna, gdyby dla zachowania siły podpierającej wykorzystana została właściwa struktura, umożliwiająca zmniejszenie wymaganego napięcia. Gdy część mięśni pozostanie rozluźniona, możliwy będzie gwałtowny skurcz - efekt eksplozywności Typowe działanie w takiej sytuacji, to maksymalne napięcie. Reakcja adepta yiquan powinna natomiast polegać na tym, by efekt osiągnąć przy minimum wysiłku, minimum napięcia, unikając sztywności. Klasyczne teorie postulują, by „nie używać siły przeciw sile”. Nie musi to oznaczać dosłownego zakazu działania siły przeciw sile – przecież nawet uznani mistrzowie słynącego z miękkości taijiquan (tai chi chuan) demonstrowali nie tylko miękkość, ale także nieporuszalność – gdy przeciwnik jest wyraźniejszy, gdy zakres zmiany nie był w stanie przemieścić mistrza, czując się „jakby próbował pchać ścianę”. Chodzi raczej o to, by nie przeciwstawiać się sile przeciwnika siłą nieumiejętnie użytą, tak zwaną niezgrabną siłą. rozluźnienie-napięcie jest większy. To jest jedna z umiejętności demonstrowanych przez ekspertów systemów wewnętrznych – gdy są w stanie odbić przeciwnika bardzo krótkim - spazmatycznym ruchem z sytuacji 25 sposób. Zwykle bardzo szybko pojawia się nadmiar napięcia, sztywność i ból. Problem w dużej mierze tkwi w tym, że mięśnie są przesadnie wykorzystywane. Systematyczne statycznego obciążenia. Określane jest to czasem jako emisja siły bez fazy akumulowania siły. Ten typ umiejętności rozwijamy przez przeniesienie do bardziej zróżnicowanych sytuacji naturalnej pracy ciała jaką wła- ćwiczenie zhan zhuang między innymi oducza ich nadmiernego angażowania. To doświadczenie przenosimy wówczas do ćwi- ściwie każdy człowiek doskonale zna. czeń z partnerem. Wszyscy potrafimy przecież stać lub iść „bez użycia siły”, luźno, zachowując pewien relaks. Nie musimy się napinać, żeby „walczyć z grawitacją”. Gdybyśmy to robili, wówczas trudno byłoby nam się poruszać, nie moglibyśmy wykorzystać swoich naturalnych możliwości. Do utrzymania wyprostowanej pozycji nie angażujemy nadmiernie włókien szybko-kurczliwych, które pozostają gotowe do dynamicznego Podczas warsztatu zwróciliśmy uwagę, że w ćwiczeniu shuang tui shou stosujemy zasadę ciągłej kontroli nad ramionami przeciwnika. Służy temu tak zwana siła wskazująca - zhi li, czyli siła skierowana od punktu kontaktu do linii centralnej przeciwnika. Jest to ciągły docisk, utrzymywany w trakcie okrężnego ruchu ramion, gdzie kierunek ruchu nieustannie się zmienia, więc odpowiednio do tego w każdym kolejnym działania, a wykorzystywane są raczej głębiej położone warstwy mięśni o włóknach wolno-kurczliwych. punkcie ruchu zmieniać się musi kierunek działania siły, by kontrolować centrum przeciwnika. Aby wyeliminować nadmierny wysiłek nieustannie dostosowujemy strukturę do nowej sytuacji oraz wykorzystujemy zasady mechaniki takie jak m.in. przy wbijaniu klina, czy przy wkręcaniu śruby. Przeciwnik często odczuwa tę siłę jako miażdżąca, natomiast my zachowujemy przy tym poczucie relaksu i wygody, będąc w stanie szybko reagować i dostosowywać się do zmiennych sytuacji. Taką siłę nazywamy siłą żywą – huo li. Specyfika tak zwanych systemów wewnętrznych w pewnym stopniu polega właśnie na wykorzystaniu ciała, w odniesieniu do różnych sytuacji i kierunków działania siły, w taki właśnie sposób, jak to naturalnie i „bezwysiłkowo” robimy utrzymując pozycję ciała mimo działania grawitacji. W ten sposób, zachowując siłę podpierającą, posiadamy duży margines swobody działania. Relacja do siły grawitacji, to jeden z Andrzej Kalisz www.yiquan.pl najważniejszych aspektów ćwiczeń pozycyjnych zhan zhuang. Chociaż naturalną pozycję z ramionami swobodnie opuszczonymi łatwo jest utrzymać w sposób zrelaksowany, to gdy trzeba ramiona przez pewien czas utrzymać uniesione np. do poziomu barków, wówczas mało kto potrafi zrobić to w taki 26 ROZUMIENIE LUDZKIEGO CIAŁA GŁÓWNE ZASADY FUNKCJONOWANIA CZŁOWIEKA Z PUNKTU WIDZENIA YIQUAN ORAZ INNYCH METOD PRACY Z CIAŁEM WSTĘP indywidualnych (zdrowie, konstytucja psychiczna), finansowych i społecznych. Większość z nas po prostu nie może przyjść na spotkanie biznesowe z widocz- Przyczyną powstania sztuk walki była potrzeba zwiększenia szans na zwycięstwo w walce lub przetrwanie podczas samoobrony. Z czasem okazało się, że nymi siniakami po sparringu. Musimy pamiętać o bardzo ważnym aspekcie sztuki walki, niezależnie, jaki styl uprawiamy i jak bardzo koncentrujemy się na treningu bojowym. Jest to większość styli walki przynosi również inne pozytywne efekty takie jak kultywacja zdrowia, wzmocnienie organizmu, zwiększenie pewności siebie, rozwój kultywowanie zdrowia i rozwój osobisty. Uprawianie sztuki walki, która rujnuje nasze zdrowie jest bardzo krótkowzroczne. Musimy czuć potrzebę własnego rozwoju, przynajmniej, żeby utrzymać się na tym samym poziomie lub się „nie staczać”, bo wówczas nie bylibyśmy zbyt zadowoleni z praktyki i nie przyniosłaby ona pożądanego efektu. charakteru czy choćby ciekawe spędzanie wolnego czasu. Każdy ćwiczący powinien zdawać sobie sprawę, dlaczego zwraca uwagę na sztuki walki i czego od nich oczekuje. Odpowiednio do tego powinien organizować swój własny trening. Na przykład, gdy chce być bardzo dobry w walce, pół godziny samodzielnego treningu dziennie i sparing raz w tygodniu nie będzie wystarczające. Z drugiej strony, dla ucznia, który patrzy na trening przez pryzmat uwolnienia się od stresu i traktuje trening jako metodę zachowania zdrowia psychicznego, taka ilość treningu będzie zadowalająca. Jeżeli spojrzymy na sztuki walki nieco schematycznie, zobaczymy, że to jest ciągły proces rozwoju umiejętności wykorzystania siebie samego, z zastosowaniem przyrządów, w interakcji z innymi ludźmi. Przez pojęcie “wykorzystanie samego siebie” rozumiemy udoskonalenie użycia ciała, kluczowych umiejętności (takich jak koordynacja, siła itp.) i udoskonalenie cech psychologicznych. Traktujemy człowieka jako całość, nie tylko część fizyczną. Jasne jest, że gdy chcemy zajmować się sztuką walki, koniecznym jest uzyskanie wiedzy na temat praktycznych aspektów walki. W innym przypadku trudno nam będzie nazywać naszą praktykę sztuką walki. W rzeczywistości zależy to od naszej motywacji, jak bardzo skoncentrujemy się na walce. Musimy jednocześnie pamiętać o naszych możliwościach Przez zastosowanie przyrządów rozumiemy korzystanie z broni. 27 Interakcja z innymi ludźmi polega na wykorzystaniu efektywnych metod “Yiquan” – “Yi” oznacza umysł lub intencję, “quan” - pięść. Ćwiczenie jest bojowych (włączając w to zasady i techniki) lub metod leczenia (które są inte- skoncentrowane na rozwoju naturalnych możliwości i umiejętności walki poprzez gralną częścią wielu tradycyjnych sztuk walki). system metod treningowych, które kładą nacisk na rozwój świadomości ciała, jego W naszym artykule skoncentrujemy się na pierwszej części - „wykorzystanie ruchu i siły. Głównym celem jest praca nad umysłem i jego harmonijnym połączeniem z ciałem. samego siebie”. Ten temat jest ważny i przydatny dla każdego, ponieważ każdy Moshe Feldenkrais i jego metoda. człowiek potrzebuje działać w efektywny sposób. Spojrzymy na ten problem z Moshe Feldenkrais urodził się w 1904 na Ukrainie i zmarł w 1984. W wieku 14 lat wyemigrował do Palestyny i przez 10 lat jednocześnie pracował i uczył się w Tel Avivie. punktu widzenia systemu Yiquan – chińskiej sztuki walki. Przedstawimy również ten problem z punktu widzenia praktyków rolfingu, metody Feldenkraisa i techniki Alexandra. Z tego powodu w tekście znajdzie się duża ilość cytowań i odnośników do innych prac. Podczas meczu piłki nożnej poważnie uszkodził kolano i opuchlizna utrzymywała się przez następne parę miesięcy. W 1928 roku przeprowadził się do Paryża, gdzie studiował fizykę, matematykę i inżynierię, stając się asystentem naukowym Fryderyka Joliot- Curie. Tam spotkał Jigoro Kano ( twórcę Judo) i stał się pierwszym Europejczykiem, który zdobył czarny pas w tej sztuce walki. SYSTEMY I ICH TWÓRCY Wang Xiangzhai i Yiquan Wang Xiangzhai (1885 – 1963) był wybitnym chińskim mistrzem i nauczycielem sztuk walki. Z uwagi na zły stan zdrowia rozpoczął trening Xingyiquan ze słynnym mistrzem Guo Yunshen. Dzięki treningowi nie tylko uzyskał lepszą sprawność fizyczną ale i nabrał dużo praktycznego doświadczenia w walce. Podróżował po całych Chinach, by ćwiczyć z najlepszymi mistrzami, np. w klasztorze Shaolin uczył się xinyiba. Ćwiczył również z mistrzami stylu Białego Żurawia, Xingyiquan i wieloma innymi. Na podstawie tych doświadczeń opracował Yiquan, znany tez pod nazwą Dachengquan. Podczas II Wojny Światowej uciekł do Wielkiej Brytanii. Jak pisze Steven Shafarman: ”W tym czasie zainteresował się ewolucją człowieka i zaczął badać pod tym kątem ruchy dzieci, zainspirowany obserwacją dzieci z oddziału chirurgicznego swojej żony Yony Rubenstein. Po wypadku autobusowym odnowiła się jego stara kontuzja kolana i lekarze powiedzieli mu, że musi poddać się operacji, bo inaczej nigdy nie będzie mógł chodzić. Wówczas nie było metod artroskopowych i najlepsi 28 lekarze w Anglii dawali 50 procent gwarancji, że operacja się powiedzie. Przy wej, co dało jej duże możliwości. Jak napisała jej sekretarka w książce „Rolfing a takich rokowaniach Feldenrais uznał operację za nieusprawiedliwione ryzyko. realita tela” (str. 6): „W tym czasie dużo mężczyzn walczyło i brakowało W celu znalezienia lepszego rozwiązania zaczął studiować wszystko, co dotyczyło wykwalifikowanych pracowników w wielu dziedzinach, co dało kobietom zdrowia i leczenia – anatomię, fizjologię, terapie ruchową, psychoterapię, praktykę duchową, jogę, hipnozę. Feldenkrais wyjątkowe możliwości”. Zdobyła pracę w Instytucie Rockefellera (dzisiaj Uniwersytet Rockefellera) w Nowym Yorku i mogła zaczął znowu chodzić, nie zgodził się na operację, wrócił do treningów judo”. (Vedomi leci, str. 9). kontynuować swoje studia podczas pracy. Zrobiła doktorat z biochemii na Wydziale Medycyny i Chirurgii na Uniwersytecie Columbii, kontynuując pracę w Instytucie, Metoda Feldenkraisa zwana również metodą „świadomość przez ruch” gdzie uhonorowano ją tytułem wybitnego członka Instytutu. Dr. Rolf studiowała jogę, osteopatię i homeopatię. opiera się na poprawie zdolności do samooceny, co prowadzi do lepszej pracy ciała i jakości ruchu, ale również do rozwoju osobowego. Rolfing ( Integracja struktury) systematyzuje i równoważy ciało w sensie świadomości. Osiąga się to na drodze systematycznej manipulacji (wykonywanej Steven Shafarman, student Feldenkreise’a w swojej książce “Świadomość przez 10 godzinnych lekcji), która rozluźnia i wstrząsa powięzią. Według Idy Rolf – powięź jest narządem kontroli ciała („Rolfing a realita těla“, str.98). leczy” wyjaśnia dokładniej tę kwestię: “Każdy z nas zachowuje się zgodnie ze swoim wyobrażeniem siebie samego. Ten swój własny obraz wzmacnia się i zmienia podczas nauki. Pełny obraz swojego „ja” powinien składać się ze świadomości każdego stawu i wszystkich powierzchni ciała. Większość ludzi uważa swoje ciała za zbiór oddzielnych części, które poruszają się w sposób niezależny od siebie: stopy, nogi, ramiona, ręce, głowę i między nimi tułów, który łączy te wszystkie elementy w jedna całość”. POWIĘŹ, namięsna - elastyczna błona łącznotkankowa, leżąca na powierzchni mięśnia lub grupy mięśni, zawierająca liczne włókna kolagenowe, sprężyste i siateczkowe; p. wnika do wnętrza mięśnia pasmami łącznotkankowymi, tworząc omięsną; stanowi osłonę mięśni. P. WŁASNA - tworzy łożysko, które utrzymuje rozluźniony, pojedynczy mięsień we właściwym miejscu oraz zapobiega przesuwaniu się mięśnia w czasie ruchu; P. ZESPOŁOWA - otacza całe grupy mięśni o zbliżonej funkcji i utrzymuje poszczególne grupy w stałym położeniu względem sąsiednich zespołów; P. POWIERZCHNIOWA - otacza całe umięśnienie szkieletowe ciała i decyduje o kształcie danej części ciała oraz stanowi miejsce przyczepu niektórych włókien mięśniowych. Za: www.encyklopedia.interia.pl (tłum.) Dr Ida Rolf i jej metoda Dr. Ida P. Rolf urodziła się w 1896 roku w Nowym Yorku. Zmarła w 1979. Ukończyła szkołę podczas I wojny świato- 29 wykwalifikowanego praktyka (z wykorzystaniem dotyku). F. M. Alexander i jego technika Fryderyk Mateusz Alexander urodził się w 1869 roku w Tasmanii i zmarł w PODSTAWOWE ZASADY 1955 roku w Londynie. Gdy był nastolatkiem został aktorem, ale podczas przedsta- W tej części artykułu skoncentrujemy się na podstawowych zasadach odnoszących się do pracy ciałem, które możemy wień tracił głos. łatwo obserwować i wykorzystać podczas treningu. Robert Macdonald i Caro Ness tak opisują okoliczności powstania techniki Alexandra: „Kiedy Alexander zaczął chrypieć i tracić głos, odwiedzał znanych leka- Klasyczny Yiquan wykorzystuje kilka podstawowych metod treningowych: rzy, co jednak nie przyniosło efektu. Przed • • • • • ważnym przedstawieniem lekarz zaproponował Alexandrowi 2 tygodniowy odpoczynek dla głosu. Po zastosowaniu się do tej rady, na początku przedstawienia Alexander miał zupełnie normalny głos. Jednakże podczas występu zaczął chrypieć i w konsekwencji znów stracił głos. Zastanawiając się nad przyczyną zauważył, że musiał coś zrobić podczas recytowania, co spowodowało jego głosowe problemy. Wykorzystując lustro zaczął analizować, w jaki sposób używał mięśni podczas mówienia, obserwując ich napięcie. Odkrył, że miał nawyk odciągania głowy do tyłu i w dół, skracając szyję przed mówieniem, co więcej oddychał ustami. Parę lat zabrało mu odzwyczajenie się i nauczenie mówienia w sposób bardziej swobodny. Wówczas zniknęły jego kłopoty z mówieniem, jak i poprawiło się zdrowie” („Tajemství Alexanderovy techniky“, str. 14). Ćwiczenia statyczne (zhan zhuang) Ćwiczenia chodzenia (moca bu) Powolny ruch (shi li) Szybki ruch (fa li) Ćwiczenia w parach (tui shou i san shou) Dzięki tym metodom yiquan prowadzi ćwiczącego przez główne możliwości ruchu i pozycji człowieka. Pośród pozycji statycznych wyróżniamy pozycje: stojące, siedzące i leżące. Pozycje statyczne stojąc możemy podzielić na takie, gdzie ciężar ciała jest rozłożony równomiernie na obu nogach, jak i pozycje, gdzie większa część ciężaru ciała spoczywa na jednej z nóg. Chodzenie rozpoczyna się od ruchu do przodu i tyłu, później ćwiczone są różne zmiany i kierunki. Ćwiczenia w powolnym ruchu zawierają skoordynowane ruchy w podstawowych kierunkach tj. do przodu, do tyłu, w lewo, w prawo, do góry, w dół i spiralnie. Metoda Alexandra opiera się na prawidłowym ułożeniu ciała, co prowadzi do uzyskania naturalnej postawy, swobodnego oddechu i skoordynowanych ruchów. Podczas nauki wykonuje się proste ruchy, z reguły połączone z pomocą ze strony Przez szybkie ruchy rozumiemy gwałtowne „uwalnianie” siły. 30 Ćwiczenia wykonywane z partnerem opierają się na ćwiczeniach wykony- strukturę dla danej pozycji, nie odbieramy siły ciążenia jako obciążenia. Wręcz wanych solo i koncentrują się na rozwoju zdolności bojowych. Niektóre sposoby przeciwnie, ona nam pomaga. Celem tego artykułu nie jest dokładna analiza różnych pozycji naszego poruszania się i pozycje, jak czołganie się, pływanie, klęczenie nie są zwykle wykorzystywane w Yiquan, ale można do nich również wykorzystać zasady Yiquan. ciała, chcielibyśmy się skoncentrować na pozycji wyprostowanej. Jedną z pierwszych nauczanych w Yiquan metod jest Dla ćwiczących Yiquan, nieruchome pozycje nie są czymś oderwanym zhan zhuang – pozycja stojąca. Podstawowe zalecenia są takie, że trzeba stanąć z od kroków czy ruchu. Możemy uważać pozycje za ruch zatrzymany w jednym wrażeniem, że głowa jest unoszona do góry, a miednicę układa się tak, jakbyśmy punkcie. Możemy również określić ruch jako nieskończony szereg następujących chcieli usiąść. Kolana są lekko ugięte. Trzeba zwrócić uwagę na położenie głowy, po sobie nieruchomych pozycji. Jeżeli potrafimy zastosować w ten sposób metody Yiquan, to łatwiej nam będzie zrozumieć pewne wspólne podstawowe zasady. kręgosłupa i miednicy. Twórca Yiquan, Wang Xiangzhai napisał: “Bądź naturalnie zrelaksowany, z głową trzymaną prosto, patrz przed siebie, ciało w prawidłowej pozycji, jakby coś unosiło twoją głowę”. (“Środkowa oś drogi pięści” str. 20). Jeżeli Yiquan ma być efektywną sztuką walki i równocześnie przynosić Jak możemy zauważyć, uczucie unoszenia głowy jest zaakcentowane. Ten punkt jest ważny nie tylko dla Yiquan, lecz także dla innych chińskich sztuk walki. Wolfe Lowenthal napisał w swojej książce o Cheng Man Chingu, mistrzu Taijiquan: “Podstawową zasadą Taiji jest relaks. Następne ważne zasady to są trzy skarby. Jeżeli się postępuje zgodnie z nimi, nie ma potrzeby martwienia się o prawidłowość swojej praktyki. Pierwszy skarb dotyczy czubka głowy, gdzie u małych dzieci jest miękkie miejsce. Wyobraźcie sobie, że mój nauczyciel (Cheng Man Chinga) zwykł właśnie powtarzać, że powinniśmy być jakby zawieszeni na sprężynie, która jest przymocowana na czubku naszej głowy. Wykorzystywał też inne wyobrażenie – korzyści zdrowotne, koniecznym jest, aby jego zasady odpowiadały fizjologii ludzkiego ciała i były do pogodzenia ze zwykłym trybem życia. Według nas, najważniejsze są trzy zasady: struktura ciała, połączenie relaksu i napięcia oraz połączenie umysłu i ciała. W dalszej części artykułu zamierzam wytłumaczyć po kolei każdą z tych zasad. Nie znaczy to, że nie ma innych zasad, czy że nie są one ważne. 1. Struktura ciała. Istniejemy i poruszamy się na Ziemi pod ciągłym wpływem siły przyciągania. Nasze ciało poddawane jest działaniu stałej siły ciążenia, która ciągnie nas w dół. Jeżeli nasze ciało ma prawidłową 31 głowa naciska na sufit. Kiedyś nawet powiedział, że można ćwiczyć 30 lat, ale Wzrasta ryzyko upadku, mięśnie są w ciągłym napięciu, gdy tak bardzo starasz się bez zwracania uwagi na podwieszenie głowy, cały wysiłek nie przyniesie efektu” nie upaść”. (Tajemství Alexanderovy techniky, str. 16). ( Nic vám netajím, str. 62) Jeżeli utrzymamy wrażenie podwie- Istnieje bezpośrednia relacja pomiędzy całością ciała, a ustawieniem głowy. Jeżeli pozycja głowy jest zła, ciało traci szenia czubka głowy albo, że trzymamy coś na głowie, nasz podbródek automatycznie lekko się cofnie, co ułatwi równowagę i zaburza się prawidłowa struktura. Interesujący punkt widzenia oddychanie. Kim Davies wspomina w swojej książce (“Příručka – záda, klouby a vše ostatní, co vás bolí” str.18) niektóre ważne punkty pozycji ciała. Pisze o pozycji głowy: przedstawiła Ida P. Rolf: „Człowiek, który przechyla głowę na bok ma problemy z krążeniem krwi w połowie głowy. Jakie są tego efekty? Jeżeli trzyma się tak głowę na „Trzymaj głowę prosto i w jednej linii z kręgosłupem. Twój podbródek powinien być jakby na podparty o podłogę i szyja powinna być rozluźniona.” przykład z powodu urazu w dzieciństwie, ma to niewątpliwie wpływ na świadomość. Jedna połowa mózgu będzie wówczas lepiej odżywiona od drugiej”. (Rolfing and realita těla, str.106). Właśnie opisaliśmy podstawowe wymagania dotyczące pozycji głowy. Ale, w jakiej pozycji powinna być kość ogo- Technika Alexandra również zwraca szczególną uwagę na pozycję głowy. Jak piszą Macdonald i Ness: „Aleksander znalazł bardzo ważną zależność w ludzkiej fizjologii. Trzymanie odpowiedniego napięcia mięsni karku i utrzymanie prawidłowej pozycji głowy w odniesieniu do reszty ciała jest pierwszy założeniem celowego użycia całego ciała podczas ruchu. Twoja głowa jest bardzo wrażliwą częścią ciała i zachowanie równowagi zabezpiecza głowę przed uderzeniem. Lęk przed upadkiem jest pierwotnym mechanizmem obronnym, który zabezpiecza człowieka przed upadkiem. Jeżeli twoja głowa nie będzie w prawidłowej pozycji, twój układ nerwowy i mięsnie będą w ciągłym napięciu aby uchronić się przed upadkiem. I ten schemat powtarza się raz za razem. nowa? Wyobraźmy sobie, że rzeczywiście jesteśmy podwieszeni na czubku głowy. Kręgosłup jakby swobodnie zwisa i jest obciążany miednicą. Mamy więc wrażenie lekkiego rozciągania i rozprzestrzeniania się. Zwróćmy uwagę, że rozciągnięcie – wyprostowanie kręgosłupa daje równoczesne wrażenie ciągnięcia do góry, i opadania ciężaru. Opisaliśmy właśnie uczucie, jakie powinno się pojawić podczas prawidłowego ułożenia naszego ciała. To nie jest opis realnej sytuacji, bo nie jesteśmy w stanie całkowicie wyprostować naszego kręgosłupa. Jeżeli chciałbyś sam tego doświadczyć, nie próbuj tego robić bez profe- 32 sjonalnego nadzoru. Kręgosłup jest bardzo wrażliwym elementem naszego ciała. 2. Rozluźnienie i napięcie Po pierwsze należy zdefiniować pojęcie “rozluźnienia”. W Yiquan popu- Zwracając uwagę na pozycję stojącą musimy zająć się ułożeniem stóp. Generalnie można powiedzieć, że ciężar larne jest powiedzenie: „rozluźniony, ale nie bezwładny, napięty, ale nie sztywny”. ciała jest równo rozłożony na podeszwach stóp, palce ułożone z intencją chwytania podłoża. Kolana są lekko ugięte (nigdy się Przez pojęcie relaksu rozumiemy: żywy, giętki i sprężysty, a nie bezwładny i bez siły. Tak naprawdę proces relaksu służy pozbyciu się nadmiernego napięcia mięśni. do końca nie prostują). Kolana i stopy ustawione w tym samym kierunku. Cały Całkowite rozluźnienie spowodowałoby ciężar ciała przenoszony jest przez stopy w stronę podłoża. Wykorzystanie tych wska- nasz upadek na podłoże. Tak jak pisze Hans-Dieter Kempf: „Działanie mięsni, ścięgien i więzadeł pozwala na stanie w pozycji wyprostowanej. Najważniejszymi grupami mięsni są: mięśnie podudzia do zówek również wymaga konsultacji z wykwalifikowanym instruktorem. Zasady prawidłowej pozycji zostały podsumowane przez Moshe Feldenkraisa: "... każda pozycja jest prawidłowa, jeżeli jest zgodna z zasadą – kości działają przeciwko sile grawitacji, dzięki czemu mięśnie są zrelaksowane i mogą być wykorzy- stabilizacji stawu skokowego, mięśnie uda do stabilizacji kolana, mięśnie pośladkowe do stabilizacji stawu biodrowego i muskulatura tułowia do stabilizacji kręgosłupa”. („Záda – zbavte se bolestí navždy“, str. 36) stane do poruszania się. Ciało i układ nerwowy rozwija się razem pod wpływem siły grawitacji. Kości, bez wydatkowania energii zabezpieczają ciało przed grawitacją. Gdyby to mięsnie miały robić, byłoby to marnowanie energii i nie mogłyby pracować w swoim pełnym zakresie”. („Feldenkraisova metoda“, str. 81) Jasne jest, że jeżeli struktura naszego ciała jest w złej kondycji, musimy to równoważyć większą pracą mięśni lub przez angażowanie mięśni, które w normalnych okolicznościach byłyby zrelaksowane. Z reguły marnujemy na to dużo energii. My uważamy, że nie możemy rozdzielić struktury ciała i prawidłowego relaksu. Moshe Feldenkrais napisał: „Normalnie nie zwracamy uwagi na pracę mięśni, służącą przeciwdziałaniu sile grawitacji. Zwracamy uwagę na to tylko wtedy, gdy zakłócimy ich pracę lub celowo zwiększymy ich aktywność”. (Feldenkraisova metoda, str 83). Mięśnie powinny pracować w celu utrzymania prawidłowej pozycji ciała. Jak wiemy, w procesie stania uczestniczą mięśnie aktywizujące i stabilizujące (patrz „Gymnastika pro kondiční a zdravotní účely“, str. 15). Ważne jest, aby utrzymywać prawidłową postawę bez nadmiernego napięcia, bez napinania tych mięsni, które nie powinny być wykorzystywane w tym procesie. 33 To znaczy, że jeżeli mamy prawidłową strukturę ciała i jednocześnie jeste- mat na inny artykuł. Jako, że niektórzy z ćwiczących mogą mieć większe trudności śmy zrelaksowani, nie czujemy wówczas żadnych napięć ani wewnętrznej walki. To z osiągnięciem prawidłowego relaksu, istnieją różne ćwiczenia uzupełniające, nie- znaczy, że nie czujemy żadnego bólu. które opierające się w większym stopniu na uwadze i wizualizacji, inne wykorzystu- Nadmierne napięcie mięśni zawsze przynosi problemy. Autorzy Finando i Finando w swojej książce ("Fundované do- jące ruchy wahadłowe itp. 3. Jedność ciała i umysłu. teky") zaznaczają: „Przewlekłe napięcie mięśni ma pewien wpływ na inne aspekty Łatwo zauważyć, że w rzeczywistości nie możemy oddzielić struktury ciała – na przykład krążenie krwi lub limfy. Możemy powiedzieć, że stan naszych mięśni od prawidłowego relaksu. Nie możemy rozdzielić połączenia ciała i umysłu. Ta zasada obowiązuje nie tylko w Yiquan, ale też w innych metodach. Dla większości osób logiczne jest, że stan naszego umysłu jest połączony ze stanem naszego zdrowia.. Zdrowa muskulatura jest miękka, giętka i elastyczna przy nacisku, można łatwo znaleźć jej strukturę. Nie boli przy dotyku”. i emocje maja wpływ na pozycję ciała. Dlatego potrafimy odgadnąć czyjś nastrój na pierwszy rzut oka – ze sposobu stania, siedzenia, poruszania się. Mniej znany jest fakt, że pozycja ciała ma wpływ na nasz nastrój. Zmniejszenie nadmiernego napięcia mięśni i przywracanie ich do stanu naturalnego rozluźnienia połączone z zachowaniem prawidłowej pozycji ciała jest jednym z czynników sprawiających, że ćwiczenie Yiquan może być bardzo przydatne dla zachowania zdrowia. Wang Xiangzhai podsumował swoje doświadczenia następującymi słowami: „Naturalne oznacza przynoszące korzyści ciału, poprawiające jego funkcjonowanie. W przypadku anemii poziom hemoglobiny wzrośnie. W przypadku nadciśnienia ciśnienie krwi zmaleje”. (“Central pivot of the way of fist”, str 20). Im lepiej potrafimy utrzymywać koordynację umysłu i ciała, tym bardziej nasze życie staje się pełne. To jest główna przyczyna, dla której sporty i sztuki walki są popularne – ponieważ praktyka przynosi to odczucie pełni. Każda dobra szkoła Yiquan akcentuje aktywność umysłu i wymaga od studenta znajomości zasad wykonywanych ćwiczeń. Bardzo ważne jest również ćwiczenie wrażliwości uwagi, niektórzy nazywają to czujnością. Te same zasady są również wykorzystywane w innych metodach: „Trening bez koncentracji przynosi negatywne konsekwencje takie jak złe nawyki i niepotrzebne napinanie mięśni. Dłu- Praktyka Yiquan uczy nas jak zachowywać prawidłowy relaks (i oczywiście prawidłowe napięcie w tym samym czasie) razem z odpowiednią strukturą ciała w pozycjach statycznych i w ruchu. Zwraca również uwagę na zmiany między napięciem i rozluźnieniem. Ale to jest te34 gotrwałe bezmyślne powtarzanie czegokolwiek – czy to będzie zabawa, czy np. gra Tim Cartmell bardzo dobrze opisał stan braku pierwszej z zasad: „Dobre usta- na pianinie, pogarsza naszą świadomość”. (Steven Shafarman: „Vědomí léčí, str. 27). wienie szkieletu wraz z odpowiednim napięciem może ustabilizować statyczną pozycję, ale kosztem braku mobilności, wrażliwości i jakakolwiek próba generacji Wzajemne zależności miedzy ciałem i umysłem, ich połączenie lub rozłączenie ma wpływ na relaks i napięcie. Jak napisał Hans-Dieter Kempf: „Napięcie i siły może być poważnie zakłócona. Z kolei relaks bez odpowiedniego ustawienia może doprowadzić w pewnym stopniu do relaks – dwa bieguny życia. Żywotność człowieka jest podkreślana przez płynną osiągnięcia pewnej wrażliwości i zdolności do zmian, ale pozycja będzie słaba i moc wygenerowana może być słaba (nie ma możliwości na pełne wykorzystanie siły równowagę między ciągłymi zmianami tych dwóch biegunów. Zaburzenia lub zbyt duże różnice między oboma biegunami mają niekorzystny wpływ na organizm. To grawitacji )”. (“Effortless combat throws”, str. 26) z kolei może spowodować zaburzenie i pogorszenie stanu zdrowia – np. ból głowy, konwulsje, podatność na infekcje, częstoskurcz serca, ból żołądka, ból w podbrzuszu, barkach, plecach itd. Podczas relaksu możemy odnaleźć harmonię ciała i Jeżeli nie ma jedności ciała i umysłu, to znaczy, że nie jesteśmy uważni, jesteśmy puści, nie mamy możliwości prawidłowej reakcji, brakuje nam zdolności do przystosowania się do sytuacji, ryzykujemy więc zranieniem lub nawet wypadkiem. Możemy przegapić ważne sygnały wysyłane przez nasze ciało (na przykład: ból, głód, uczucie niewygody). Co więcej, możemy stracić kontakt z własnymi uczuciami i popaść przez to w różne problemy. umysłu. Rozluźnienie ciała i mięśni nie jest możliwe przy wysokim napięciu psychicznym. Z drugiej strony, napięte i sztywne mięsnie nie pozwalają na pełen relaks psychiczny. To połączenie między umysłowym i fizycznym relaksem daje nam możliwość na wpłynięcie na jeden z wcześniej wymienionych biegunów, jeżeli celowo działamy na drugi z nich przez techniki relaksacyjne” („Záda- zbavte se bolestí navždy“, str 36). Bardzo ważne jest aby nie zapominać, że te trzy podstawowe zasady nie opisują szczegółowo do końca optymalnego sposobu na funkcjonowanie ludzkiego organizmu. Nie powinniśmy również zapominać, że jesteśmy częścią różnych zależności – przestrzeni, czasu i społeczeństwa. Peter Schwind w książce o roflingu zaznacza: „Nasza struktura i postawa nigdy nie są neutralne, nie istniejemy poza światem, jego obiektami i celami. Nie możemy oddzielać własnych nawyków postawy od RELACJA MIĘDZY ZASADAMI. Tak jak już wcześniej wspomnieliśmy, nie możemy spojrzeć na strukturę ciała, relaks oraz jedność ciała i umysłu oddzielnie. Zwrócimy uwagę na pewne przypadki, gdy brakuje jednej z tych ważnych zasad. 35 współrelacji z innymi” („Zdravá záda“, str. 157). 51). Niestety, nie możemy temu faktowi zaprzeczyć, a tylko przyznać rację. Mamy PODSUMOWANIE nadzieję, że dzięki temu artykułowi zachęcimy was do dalszych poszukiwań i Eric Franklin napisał: „Chociaż ludzki organizm jest znacznie bardziej skomplikowany od jakiegokolwiek wyruszenia na wyprawę w kierunku lepszego poznania siebie i swojego organizmu. Autor : Leosh Horky Przekład: Michał Araszkiewicz www.yiquan.pl urządzenia mechanicznego, większość z nas lepiej rozumie swój samochód niż swoje ciało”. („Jak se zbavit napětí“, str. LITERATURA • • • • • • • • • • • • • • • Cartmell, T.: Effortless combat throws. Burbank. Unique Publications 1999. ISBN 086568-176-7 Davies, K.: Příručka - záda, klouby a vše co vás bolí. Praha. Svojtka 2006. ISBN 807352-410-4 Feldenkrais, M.: Feldenkraisova metoda (Pohybem k sebeuvědomění). Praha. Pragma. ISBN 80-7205-058-3 Finandová, D.; Finando, S.: Fundované doteky. Olomouc. Poznání 2004. ISBN 8086606-25-2 Franklin, E.: Jak se zbavit napětí. Bratislava. Eugenika 2004. ISBN 80-89115-47-0 Kempf, H.: Záda - zbavte se bolestí navždy. Praha. Pragma. ISBN 80-7205-704-9 Krištofovič, J.: Gymnastika pro kondiční a zdravotní účely. Praha. ISV nakladatelství 2000. ISBN 80-85866-54-4 Lowenthal, W.: Nic vám netajím. Praha. Argo1999. ISBN 80-7203-206-2 Macdonald, R.; Ness, C.: Tajemství Alexanderovy techniky. Praha. Svojtka 2006. ISBN 80-7352-407-4 Rolf, I.: Rolfing. Praha. Pragma. ISBN 80-7205-097-4 Rolf, I.; Feitis, R: Rolfing a realita těla. Praha. Pragma. ISBN 80-7205-679-4 Schwarz, A. A.; Schweppe, R. P.: Feldenkrais. Praha. Alternativa 2003. ISBN 8085993-84-8 Schwind, P.: Zdravá záda (Rolfing, cvičení pro rovnováhu). Praha. Fontána 2002. ISBN 80-7336-019-5 Shafarman, S.: Vědomí léčí. Praha. Pragma. ISBN 80-7205-864-9 Wang, X.: Central pivot of the way of fist. Transl.: Kalisz, A. Autor artykułu jest przedstawicielem Akademii Yiquan w Czechach. 36 REWOLUCJA W KUNG FU Kolejny darmowo udostępniany e-book Andrzeja Kalisza. Czytelnik będzie miał okazję zapoznać się z historią rozwoju systemu yiquan, poznając wiele ciekawych postaci i wydarzeń. Opisane zostały także trudne lata, gdy sztuk walki w Chinach nie można było oficjalnie uprawiać. Kompletny e-book można ściągnąć ze stron Akademii Yiquan: www.yiquan.pl Poniżej małe fragmenty Rewolucja jakiej dokonał yiquan, to rewolucja pozytywna, budująca na osiągnięciach tradycji, dążąca do zrozumienia i lepszego wydobycia wartości w tradycji tkwiących. Nie odrzuca się tutaj całości tradycji, a dąży do jej zbadania i pozytywnego przeinterpretowania. Stąd nowatorski yiquan wciąż jest w Chinach zaliczany do systemów tradycyjnych. TRADYCJA I NOWATORSTWO Jak zauważył Wang Xiangzhai, nie istnieje kres rozwoju nauki. Prawidłowość rozwoju w dowolnej dziedzinie wygląda tak, że wielkie osiągnięcia i sukcesy często sprzyjają spoczęciu na laurach. To jest przyczyną stagnacji. Ale wówczas inni zdobywają przewagę. Taka sytuacja znów mobilizuje do pracy i stymuluje kolejne etapy rozwoju. Bywa też tak, że nauka, czy sztuka, genialna w swojej prostocie, stopniowo ulega nadmiernej komplikacji, tak że istota jest gubiona, a rzeczy mniej istotne przyciągają całą uwagę. Tradycyjne chińskie sztuki walki rozwijały się burzliwie przez wieki i tysiąclecia. Na początku XX wieku Wang Xiangzhai zauważył, że nawarstwiło się zbyt wiele problemów, i niezbędna jest potrzeba zmian, by nadążyć za światem. Wiele systemów osiągnęło taki poziom skomplikowania, że ćwiczący przestali zauważać proste rzeczy, stanowiące istotę sztuki walki, a uwagę ich całkowicie zaczęła pochłaniać rozbudowana zewnętrzna forma. Zamiast rozwijać umiejętności, myśleli tylko o liczbie poznanych form, technik i ćwiczeń, nie rozumiejąc, że są one zaledwie narzędziem nauki w sztuce walki, a nie samą. Wang Xiangzhai z jednej strony nawoływał do powrotu do korzeni – skupienia na istocie sztuki walki, nie na formach, a z drugiej namawiał do rozwoju, korzystania z nowych osiągnięć nauki. Tak zapoczątkowane zostało charakterystyczne dla yiquan dążenie do połączenia najlepszych elementów tradycji z nowatorstwem i kreatywnością. Wang Xiangzhai zainicjował ten dynamiczny proces, który nazywamy yiquan, dachengquan, lub quanxue (dosłownie: nauka pięści). Yao Zongxun i inni uczniowie Wanga również wykazali twórcze podejście do sztuki walki. To samo robią dziś ich uczniowie. Yiquan nie jest systemem zamkniętym. Nauka nie polega na ciągłym trzymaniu się ścisłych wzorców. Oczywiście na początku nauki, niezbędne jest opanowanie tego, co oferuje nauczyciel. Jest to konieczne, by uczeń został wprowadzony w zagadnienie sztuki walki. Jednak po opanowaniu podstaw, adept wciąż korzystając z 37 bogatszej wiedzy i doświadczenia nauczyciela, powinien nieustannie testować swoją własną wiedzę, zrozumienie i umiejętności, dokonywać porównań, szukać coraz lepszych rozwiązań, twórczo się rozwijając. SPOTKANIE Z JAPOŃSKIM MISTRZEM YICHIRO HATTA Ichiro Hatta był słynnym na całym świecie mistrzem judo. W 1929 roku był członkiem drużyny, która promowała judo w USA. Tam zetknął się z zapasami w stylu wolnym i zaczął je propagować w Japonii. W 1932 roku był reprezentantem Japonii w zapasach na igrzyskach olimpijskich w Los Angeles. W 1936 roku był trenerem japońskiej reprezentacji zapaśniczej na igrzyskach olimpijskich w Berlinie. Później promował wymianę szkoleniową pomiędzy Japonią i USA. Podobno dzięki niemu także amerykańskie zapasy w stylu wolnym zawdzięczają wzrost poziomu. Uzyskał wysokie stopnie w japońskich sztukach walki: 8 dan w judo, 8 dan w aikido oraz 7 dan w kendo. Hatta wiele słyszał o Wang Xiangzhai'u, ale nie do końca wierzył w jego umiejętności. Gdy dowiedział się, że w gazecie "Shibao" ukazał się wywiad z Wangiem, w którym ten stwierdzał, że zachodni boks i japońskie judo, chociaż mają swoje zalety, to brakuje im właściwej całościowej siły, postanowił spotkać się z Wangiem i wykazać mu zalety judo. Napisał do Wanga list, w którym zaprosił go do jednej z restauracji w stylu europejskim. Wang przyjął zaproszenie, doskonale wiedząc, że chodzi o pojedynek. Gdy wszedł do restauracji, naprzeciw wyszedł mocno zbudowany człowiek, w którego postawie widać było, że jest wojownikiem. Wang od razu domyślił się, że to Hatta. Ten widząc skromną posturę Wanga, uznał że jego sława musi być wyolbrzymiona. Nastąpiło dość chłodne powitanie, po którym Hatta i Wang przeszli do mniejszej, odgrodzonej sali, którą Hatta zarezerwował dla siebie. Gdy wniesiono przekąski, Hatta powiedział, że cieszy się bardzo, że ma okazję poznać Wanga, z którym chciałby wypić i nawiązać przyjaźń, a także prosić go o udzielenie lekcji. Wang odpowiedział, że nie jest przyzwyczajony do alkoholu, a jeśli chodzi o lekcję, to mogą obydwaj się od siebie czegoś nauczyć. Hatta zadał wówczas otwarcie pytanie gdzie i kiedy mogą odbyć pojedynek. Wang odpowiedział, że nawet natychmiast i w tym miejscu. Stanęli naprzeciwko siebie. Hatta chciał chwycić Wanga, tak by móc wykonać rzut. Nim to zdążył zrobić, Wang znalazł się już za jego plecami, popychając go i przewracając. Hatta wstał i zaatakował jeszcze raz. Wang wykonał szybki unik i zaatakował żebra Japończyka. Ten próbował się zasłonić, ale gdy jego ręka spotkała się z ręką Wanga, został odrzucony, jakby przez sprężynę, do tyłu i jednocześnie w górę. Upadł na mały stolik, który rozpadł się na kawałki. Natychmiast rzucił się, by schwycić nogę Wanga. Wang nie tylko nie zrobił uniku, ale specjalnie uniósł nogę, by przeciwnik łatwiej mógł ją schwycić. Gdy Hatta próbował pociągnąć nogę Wanga i obalić go, Wang stopą pchnął jego brzuch, tak że ten znów został odrzucony i przewrócony. Hatta wstał i zapytał, czy Wang poradziłby sobie, gdyby schwycił go za obydwa nadgarstki. Wang wyciągnął przed siebie obie ręce i pozwolił mu je złapać. Następnie gwałtownie wstrząsnął całym ciałem, ponownie odrzucając Hattę, tym razem na ścianę, która aż się zatrzęsła. 38 POLSKA FEDERACJA KUNG-FU ORGANIZACJA CHIŃSKICH I WIETNAMSKICH SZTUK WALKI AKADEMIA TRADYCYJNEGO WING CHUN KUNG-FU Nauczane style: Wing Chun Miejscowości: Kraków, Bydgoszcz, Gorzów, Piotrków, Poznań, Zawiercie Internet: www.wingchunkungfu.pl E-mail: [email protected] Telefon: 0 602 259 399 AKADEMIA YIQUAN Nauczane style: Yiquan Miejscowości: Warszawa, Chorzów, Poznań oraz Brno, Budapeszt, Lwów Internet: www.yiquan.pl E-mail: [email protected] Telefon: 0603 427 087 GDYŃSKA SZKOŁA SHAOLIN KUNG-FU CENTRUM CHOY LI FUT & TAI CHI CHUAN Nauczane style: Choy Li Fut, Yang Taijiquan Miejscowości: Szczecin, Choszczno, Goleniów, Gorzów, Gryfino, Jarocin, Kraków, Poznań, Wałbrzych oraz Wilno Internet: www.choylifut.info E-mail: [email protected] Telefon: 0 691 583 582 Nauczane style: Shaolin luohanquan Miejscowości: Gdynia E-mail: [email protected] Telefon: (0-58) 665-04-82, 0602 848 338 LĘBORSKA SZKOŁA CZARNEGO SMOKA JOW GA KUNG-FU ATHLETIC ASSOCIATION Nauczane style: Jow Ga Miejscowości: Kraków Internet: www.jowga.pl E-mail: [email protected] Telefon: 0608 036 755 Nauczane style: Hei Long Shu Miejscowości: Lębork, Strzebielino Morskie Internet: www.heilongshu.republika.pl E-mail: [email protected] Telefon: 0609 622 103 MIZONGQUAN Nauczane style: Mizongquan Miejscowości: Tczew, Wrocław Internet: www.mizongquan.tcz.prv.pl E-mail: [email protected] Telefon: 0660 372 441 POLSKIE STOWARZYSZENIE HUNG-GAR KUNG-FU Nauczane style: Hung-gar Miejscowości: Warszawa, Płock oraz Atlanta Internet: www.swiatkowski.pl/hungkuen/ E-mail: [email protected] Telefon: (022) 659 80 42 SŁUPSKIE STOWARZYSZENIE CHIŃSKICH SZTUK WALKI POLSKIE TOWARZYSTWO KUNG-FU MODLISZKI Nauczane style: Tanglangmen, Yang Taijiquan Miejscowości: Warszawa, Busko Zdrój, Lublin, Suwałki oraz Finlandia Internet: www.tanglangmen.com E-mail: [email protected] Telefon: 0602 255 107 Miejscowości: Słupsk, Koszalin Nauczane style: 1. Hu Lung Pai Internet: www.tygrys-kungfu.republika.pl E-mail: [email protected] Telefon: (059) 8430 148 2. Wu Taijiquan Internet: www.wutaichi.republika.pl E-mail: [email protected] Telefon: (059) 8430 148 VIET VO DAO – POLSKA Nauczane style: Vovinam Viet Vo Dao, Viet Tai Chi, Kem Vo Combat Miejscowości: Warszawa, Bełchatów, Błędów, Ełk, Gdańsk, Mszczonów, Parczew, Węgorzewo, Włocławek, Wołomin, Żyrardów Internet: www.voviet.pl E-mail: [email protected] Telefon: (022) 622 19 42, 0 504 614 004 39 I FESTIWAL POLSKIEJ FEDERACJI KUNG-FU KRAKÓW, PAŹDZIERNIK 2007 NIE TYLKO POKAZY, ALE TAKŻE INTERESUJĄCE WARSZTATY DLA INSTRUKTORÓW, ADEPTÓW KUNG-FU I WSZYSTKICH ZAINTERESOWANYCH AKTUALNE INFORMACJE NA STRONACH POLSKIEJ FEDERACJI KUNG-FU: WWW.KUNG-FU.W.PL KOLEJNE WYDANIE MAGAZYNU KUNG-FU JUŻ W CZERWCU! 40
