Administrowanie systemem Linux. Zajecia dla studentow Wydzialu

Administrowanie systemem Linux.
Zajecia dla studentow Wydzialu Informatyki (Sieci Komputerowe)
WIT w Warszawie w roku akademickim 2006/2007.
Piotr Koperski
Pazdziernik, 2006
Szczegolowy wykaz tematow i rozklad czasowy zajec.
Zajecia nr. 1.
Temat 0. Zagadnienia organizacyjne- Omowienie literatura i zasad zaliczania.
Temat 1. Linux- wprowadzenie.
- co to jest Linux; Linux a inne systemy “uniksowe”
- licencja GNU (L)GPL; GNU a Open Source, shareware, freeware i programy komercyjne.
- najpowszechniejsze dystrybucje Linuksa- roznice i podobiestwa.
- omowienie literatury do zajec.
Temat 2. Start i zamykanie systemu.
- etapy uruchamiania systemu: program ladujacy, proces init, program rc.
- najczesciej uzywane programy ladujace; LILO i GRUB.
- cwiczenie 1: prosta konfiguracja LILO - modyfikacja opcji domyslnych.
Temat 3. Poziomy pracy i skrypty startowe.
- poziomy pracy (administracyjny, wielouzytkownikowy z siecia i bez, poziomy 5, 6 i 0).
- plik inittab (skladnia i zawartosc).
- cwiczenie 2: rola /sbin/init w systemie.
1
Zajecia nr. 2.
Temat 4. Pliki specjalne i “urzadzenia zewnetrzne” (na komputerach klasy PC).
- pliki specjalne urzadze.
- konwencje nazewnicze plikow urzadzen w Linuksie.
- urzadzenia dyskowe: (E)IDE, SCSI, CD, RAM, floppy.
- partycje dyskowe: konfiguracja i uzywanie.
- polecenia: MAKEDEV i mknod.
- mechanizmy udev i devfs.
- cwiczenie 3: sprawdzanie wlasnosci i tworzenie plikow specjalnych oraz uzycie do ”surowego dostepu”.
- cwiczenie 4: podstawowe uzycie polecenia fdisk do zarzadzania partycjami dysku.
Temat 5. Systemy plikow i ich uzywanie.
- systemy plikow obslugiwane w Linuksie.
- system plikow ext2- podstawy i uzywanie (organizacja, superbloki, i-wezly, czwarty bajt praw dostepu,
linkowanie).
- dziennikowe systemy plikow i system ext3.
- tworzenie systemu plikow (polecenie mkfs).
- montowanie systemu plikow (polecenie mount i jego opcje) i jego automatyzacja (plik fstab, automontowanie).
- zarzadzanie i eksploatacja systemu plikow (polecenia df, find, quota).
- diagnostyka i naprawa systemu plikow (polecenia mount, df, badblock, fsck).
- uzywanie i obsluga partycji- i plikow wymiany (swap).
- funkcje, struktura i uzywanie systemu proc.
- cwiczenie 5: samodzielna generacja i uzycie linuksowego systemu plikow, oraz jego destrukcja i naprawa.
- cwiczenie 6: utworzenie i uzycie dodatkowego pliku wymiany (polecenia mkswap, swapon, swapoff ).
- cwiczenie 7: uzyskiwanie informacji o systemie z katalogu /proc.
- cwiczenie 8: symulacja awarii startowania systemu- diagnoza zdarzenia, naprawa systemu startowania
i ponowne uruchomienie komputera.
2
Zajecia nr. 3.
Temat 6. Zarzadzanie oprogramowaniem i informacja o systemie.
- organizacja najwazniejszych katalogow i ich zawartosc w Linuksie.
- wyszukiwanie informacji o plikach i systemach plikow (polecenia du, df, find, which, updatedb, locate).
- polecenie i pliki man, system informacji GNU info oraz zarzadzanie nimi.
- zarzadzanie pakietami oprogramowania w najwazniejszych dystrybucjach (Slackware- pkgtool; Debiandpkg/apt; RedHat, ...- rpm).
- uzywanie polecenia rpm w Linuksie RedHat.
- par cwiczenie 9: uzycie polecenia rpm- uzyskanie informacji o pakiecie ippl i jego instalacja.
- par cwiczenie 10: uzycie polecenia rpm- sprawdzenie zawarto?ci i kompletno?ci oraz reinstalacja
pakietu info.
Temat 7. Ksiegowanie pracy i zdarze w systemie.
- ksiegowanie zdarze: demony klogd i syslogd oraz ich funkcje w systemie.
- zasady definiowania “zdarze” w systemie i konfiguracja demona syslogd.
- pliki “dziennikowe” lokalizacja, zawartosc i znaczenie dla bezpieczestwa.
- ksiegowanie procesow i sesji pracy: polecenia (acct, last) i pliki z tym zwiazane (utmp, wtmp, pacct).
- informacja na temat oprogramowania rozszerzajacego funkcje ksiegowania.
- cwiczenie 11:konfiguracjasyslogd do zapisu otwarcia/zamkniecia sesji pracy na zdalnej maszynie.
Temat 8. Periodyczne uruchamianie zada i uslug.
- polecenia batch, at i cron: uzywanie, konfiguracja i dostepnosc.
- rozszerzenie funkcji demona cron: polecenie anacron i jego konfiguracja.
- automatyczna rotacja plikow dziennikowych- polecenie logrotate.
- cwiczenie 12: konfiguracja periodycznego uruchamiania zada: updatedb i sendmail.
Temat 9. Zarzadzanie kontami uzytkownikow.
- pliki /etc/passwd i /etc/group (polecenia vipw, pwck, ...)
- polecenia useradd, groupadd, usermod, ...
- “system” shadow password,
3
- konfiguracja konta uzytkownika; systemowe i indywidualne pliki startowe.
- Informacja o dodatkowych programach i procedurach zwiekszajacych bezpieczestwo kont uzytkownikow.
- cwiczenie 13: dodawanie i konfiguracja konta uzytkownika.
Zajecia nr. 4.
Temat 10. Jadro systemu Linux- konfigurowanie, kompilacja i instalacja.
- przeglad uslug oferowanych przez jadro Linuksa; modularnosc jadra.
- proces konfiguracji i kompilacji jadra i modulow.
- cwiczenie 14: konfiguracja jadra z uzyciem opcji menuconfig lub xconfig.
- cwiczenie 15: kompilacja jadra i modulow oraz konfiguracja dodatkowej opcji startu systemu z uzyciem
nowo skompilowanego jadra.
Zajecia nr. 5.
Temat 11. Ogolne zasady uruchamiania i konfigurowania uslug sieciowych w Linuksie.
- podstawowe pliki konfiguracyjne, skrypty startowe i demony.
- roznice miedzy RedHat a dystrybucjami Slackware i Debian.
- cwiczenie 16: przeglad udostepnianianych na maszynie portow i uslug sieciowych.
Temat 12. Demon xinetd i wrappery tcp.
- funkcja demona xinetd.
- podstawy konfiguracji i uzyteczne opcje.
- wrapper tcp: biblioteka libwrap, pliki hosts.allow i hosts.deny, rozszerzona skladnia (options)
- cwiczenie 17: konfiguracj dostepu sieciowego do wybranych uslug.
Temat 13. Podstawy iptables.
- iptables w filtracji pakietow.
- podstawy konfiguracji i uzyteczne opcje.
- cwiczenie 18: konfiguracj dostepu sieciowego do wybranych uslug.
4
Zajecia nr. 6.
Temat 14. Sieciowy system plikow nfs- konfiguracja i eksploatacja.
- podstawy dzialania, zastosowanie i specyfika systemu plikow nfs.
- funkcje, programy i pakiety pomocnicze (uslugi rpc, portmapper, rpcinfo).
- korzystanie z nfs- konfiguracja i uruchomienie klienta: skrypty startowe, polecenie mount i opcje
specyficzne dla nfs.
- uruchamianie i konfiguracja serwera nfs.
- cwiczenie 18: konfiguracja, kompilacja i instalacja jadra systemu z obsluga serwera i systemu plikow
nfs.
- cwiczenie 19: uruchomienie serwera nfs, konfiguracja i udostepniania wlasnego katalogu.
- cwiczenie 20: uruchomienie i konfiguracja klienta nfs w sytuacji nie zapewniajacej ciaglej lacznosci
sieciowej.
Temat 14. Uzycie i konfiguracja ssh.
- podstawy dzialania i konfiguracji klientow i serwera.
- uzycie ssh do tunelowania.
- cwiczenie 21: konfiguracja serwera.
- cwiczenie 22: konfiguracja tunelu ssh.
5