Fryderyk Chopin - życie i muzyka

Elżbieta Łysakowska
[email protected]
nauczyciel muzyki
Szkoła Podstawowa nr 195
04-526 Warszawa,
ul. Króla Maciusia 5
Konspekt lekcji muzyki dla klasy 4 Szkoły Podstawowej
Temat: Fryderyk Chopin – życie i muzyka.
Pejzaż mazowiecki – plastyczna interpretacja Fantazji A – dur na tematy
polskie op. 14
Czas realizacji: 2 x 45 min.
Cel główny:
-
Zapoznanie uczniów z życiem i twórczością Fryderyka Chopina.
Wykonanie pracy plastycznej „Pejzaż mazowiecki” inspirowanej
muzyką Fryderyka Chopina.
Cele operacyjne:
Uczniowie:
- znają biografię Fryderyka Chopina,
- wiedzą jaki wpływ na twórczość Fryderyka Chopina wywarła muzyka
ludowa,
- wiedzą jakie formy muzyczne pisał Fryderyk Chopin.
Pomoce:
- odtwarzacz CD
- nagrania utworów Fryderyka Chopina ; proponowane utwory ( do wyboru) :
1. Mazurek C – dur op. 6 nr 5
2. Polonez g – moll młodzieńczy
3. Etiuda c – moll op. 10 nr 12
4. Scherzo h – moll op.20
5. Preludium e – moll op. 28 nr 4
6. Preludium Des- dur op. 28 nr 15
7. Walc Es - dur op. 18 nr 1
8. Polonez A – dur op. 40 nr 1
(dłuższe utwory proponuje się zaprezentować we fragmentach)
- ilustracje przedstawiające: najbliższych, przyjaciół, miejsca w których
przebywał kompozytor, pamiątki, wizerunki Fryderyka Chopina ( w tym
portret „ Chopin ” E. Delacroi)
Przebieg lekcji:
1. Prezentacja wiersza Czesława Janczarskiego „Żelazowa Wola” na tle utworu
Scherzo h – moll
Czesław Janczarski ( 1911 – 1971 )
ŻELAZOWA WOLA
Stary dworek –
słońce zagląda do okien,
szumią cicho wierzby płaczące.
Tu mieszkał pan Szopen,
kiedy był małym chłopcem.
Słuchał kiedyś mały Chopin
tej muzyki,
zbierał nuty.
Teraz nut tych słuchacie.
Płyną z fortepianu
jakby znajome głosy,
czy wiatr na klawiszach swawoli ?
Wieczorem w parku
śpiewają słowiki
i żaby w zielonej Utracie.
2. Przedstawienie biografii Fryderyka Chopina przeplatane muzyką i
ilustracji.
3. Prezentacja wiersza Wandy Chotomskiej „W Żelazowej Woli”
prezentacją
Wanda Chotomska ( 1929 )
W ŻELAZOWEJ WOLI
W Żelazowej Woli drzewa wysokie,
w Żelazowej Woli malwy u okien,
biały dworek stoi nad rzeczką.
- Czy to tutaj ?
- Tutaj, córeczko.
Tu śpiewała lipowa kołyska,
tutaj wiatr grał piosenki na listkach,
tutaj malwy nuciły niebiesko.
- Tak jak teraz ?
- Tak jak teraz córeczko.
W Żelazowej Woli śpiewanie takie,
jakby cały ogród był jednym ptakiem,
A tutaj jeszcze grają
świerszcze nad rzeką,
a za wodą w łąkach
bocianów klekot
i żniwiarzy w pole wola przepiórka
cała ziemia tutaj śpiewa mazurka.
Z Żelazowej Woli za nutą nuta
w świat z Chopinem poszły,
by wrócić tutaj.
A wróciły nuty piękne nad podziw
do tej ziemi, gdzie się Chopin urodził.
4. Podsumowanie życia i twórczości Fryderyka Chopina w oparciu o motto
C. K. Norwida „Rodem Warszawianin, sercem Polak, a talentem – świata Obywatel”.
5. Wykonanie przez uczniów pracy plastycznej. Wprowadzenie przez nauczyciela do
tematu, w razie kłopotu, wytłumaczenie, co to jest pejzaż. Można tego dokonać
w oparciu o przykładowe wiersze (wiersze lub ich fragmenty do wyboru):
Teofil Lenartowicz ( 1822 – 1893 )
JAK TO NA MAZOWSZU ( fragment )
Oj, śliczna to ziemia to nasze Mazowsze !
I czysta tam woda, i powietrze zdrowsze,
I sosny roślejsze, i dziewki kraśniejsze,
I ludzie mocniejsi, i niebo jaśniejsze.
Gdzie mi tak na świecie kto zagra od ucha ?
Gdzie mi się rozśmieje tak razno dziewucha ?
Gdzie mi pokażecie naszą chatę lichą,
Taki bór szumiący, taką łąkę cichą ?
Skąd wam modrej Wisły i białego piasku ?
Ernest Bryl ( 1935 )
Serce moje, serce do tych lasów goni,
Do Wisły, do Wisły –oj tęskno mi do niej!
Szczęśliwe kuliki, szczęśliwe rybitwy,
Co nad nią powietrzne zawodzą gonitwy.
Hanna Januszewska ( 1905 – 1980)
MAZOWSZE
Przecież się wszystko utrze, wszystko się uściele
przemyje wreszcie, sczyści, scedzi i przemiele
na kopny piasek. Podobno najzdrowsze
będzie to dla nas – gdy wokoło drzyma
szeroka, ciężka jak równina.
Nasza ojczyzna – płaszczyzna.
Mazowsze...
Krzysztof Kamil Baczyński ( 1921 – 1944 )
MAZOWSZE ( fragment )
Mazowsze. Piasek, Wisła i las.
Mazowsze moje. Płasko, daleko
pod potokami szumiących gwiazd,
pod sosen rzeką.
...
Władysław Broniewski
MÓJ POGRZEB
Mnie ta ziemia od innych droższa,
ani chcę, ani umiem stąd odejść,
tutaj Wisłą, wiatrami Mazowsza
przeszumiało mi dziciństwo i młodość.
W moim oknie pole i topole,
i ja wiem, że to właśnie – Polska.
Stąd i radość, i chmura na czole,
tutaj słowa me zbroję jak wojska.
Z MAZOWSZA
Dwie olszyny,
Dwie łoziny,
Między nimi steczka.
Dalej topole,
Dalej pole,
Gaik, łąka, rzeczka.
Za rozlewem
Żabim śpiewem
Zanoszą się stawy.
O wieczerzy
Młyn coś gderze,
Pachną wilgotne trawy.
Nie górzysty,
Nie lesisty
Polny kraj nizinny,
Jednostajny
I zwyczajny,
A coraz to inny.
A te słowa zrozumie ziemia,
choćby miały krwią się sączyć:
przecież nawet mury więzienia
obrastają poezją jak pnączem.
Więc gdy umrę, dobrze mnie otul,
ziemio czarna, znajoma, dobra,
szeregami żałobnych topól
niechaj idzie za mną krajobraz.
Tutaj do mnie najcichszym listkiem
ufnie mówią topole i wierzby,
moje serce tu wie o wszystkim.
Chyba tutaj umrę – bo gdzieżby ?
I niech w srebrnym liści popłochu
długo szumią nadwiślańskie drzewa
o tym wszystkim, com czuł i kochał,
o tym wszystkim, czegom nie wyśpiewał.
MAZOWSZE
Równino mazowiecka
rozpostarta szeroko,
po tobie błądzi moje serce dziecka
i męża oko.
Z tumskiej spoglądam Góry
na Królewski Las,
...
zaciera jego kontury
czas.
Mokradła i kaczeńce...
Dawno to było temu.
Myśli już nie dziecięce i nie młodzieńcze.
Czemu ?
...
Mowo polska, Wisło rodzinna,
miłości od innych słów prostsza...
Mowo wysoka, rzeko głębinna,
mowo i rzeko Mazowsza.
Mowo polska, groźniejsza niż burza
i od słowików miększa,
oba skrzydła w tobie zanurzam,
powracam do twego wnętrza,
ze mną słowo „sława”,
ze mną słowo „ Warszawa ”.
...
Piękna jesteś, rzeko Wisło,
widzę twe dno,
sprzyjająca moim pomysłom,
moim snom.
Piękne jesteś Mazowsze,
skąd wziąłem skrzydła do lotu.
Oto słów moich ostrze:
nie jestem „z kraju smutnego helotów ”.
Jestem księga
otwarta w przyszłość.
Twego to nurtu potęga,
Wisło.
Dzieci pracę plastyczną wykonują na tle utworu Fantazja A – dur na tematy
polskie op. 14
6. Podsumowanie zajęć – prezentacja i ocena prac.