Bezpieczeństwo transakcji na rynku chemicznym
Transkrypt
Bezpieczeństwo transakcji na rynku chemicznym
Agencja Public Relations CORE PR Siedziba: ul. Nabielaka 11 lok. 8, 00-743 Warszawa Tel. (+48 22) 402 96 10 Fax. (+48 22) 402 96 20 Bezpieczeństwo transakcji na rynku chemicznym Aktualny stan i perspektywy branży w Europie Zachodniej, Azji i Stanach Zjednoczonych Globalne trendy i charakterystyka przemysłu chemicznego Przez ostatnią dekadę przemysł chemiczny odnotowywał dynamiczny wzrost. Globalny obrót w 2006 roku osiągnął rekordowy poziom 2,2 trylionów Euro. Większość wskaźników wskazuje na dalszy rozwój rynku, jednakże niektóre zjawiska zwiastują nadchodzące spowolnienie. Szacowany przez ACC (American Chemical Council) wzrost produkcji chemicznej za 2007 rok sięgnął 4,7%. Jest to więcej w porównaniu do 2006 roku, gdzie kształtował się on na poziomie 4,5%, jednakże zdecydowanie mniej niż w roku 2004, gdy wynosił on 5,2%. W latach 2008 i 2009 szacowany wzrost produkcji chemicznej może utrzymać się na poziomie 3,7%. Uwagę zwracają różnice pomiędzy poszczególnymi rejonami świata. Przez pierwsze osiem miesięcy 2007 roku w porównaniu do analogicznego okresu z poprzedniego roku produkcja w USA wzrosła o 0,5%, zaś w Europie o 2%. Dla porównania – rejon Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej odnotował w tym okresie wzrost produkcji rzędu 8,6%, Europa Wschodnia – 7,8%, a Afryka i Środkowy Wschód – 6%. Na globalnym rynku chemicznym, analizowanym w kategorii poszczególnych krajów, potentatem nadal są Stany Zjednoczone, z udziałem 23,3% na światowym rynku. Analizując siłę danego regionu w kontekście globalnej wartości sprzedaży Europa Zachodnia utraciła swoją dominującą pozycję na rzecz krajów azjatyckich. Wartości sprzedaży wyniosły w ostatnim roku analogicznie - 476 miliardów Euro w Europie i 546 miliardów Euro w Azji. Firmy zachodnioeuropejskie i amerykańskie muszą dostosować się do postępującej globalizacji i agresywnej konkurencji ze strony rozwijających się gospodarek z innych części świata. W przypadku Starego Kontynentu zachowanie silnej pozycji możliwe było dzięki wzrostowi produktywności, który przekroczył wzrost kosztów siły roboczej. Atutem europejskiego rynku, a także przemysłu Stanów Zjednoczonych jest zdecydowana przewaga technologiczna nad konkurentami. Dysproporcja jest jednak szybko niwelowana, a aktualna konkurencja w przypadku dóbr, których produkcja wymaga mniejszego zaplecza technologicznego, bardzo silna. Aktualne i prognozowane zagrożenia dla przedsiębiorstw Europy Zachodniej i USA 1 Agencja Public Relations CORE PR Siedziba: ul. Nabielaka 11 lok. 8, 00-743 Warszawa Tel. (+48 22) 402 96 10 Fax. (+48 22) 402 96 20 Istnieją poważne przesłanki świadczące o wejściu zachodnioeuropejskiego i amerykańskiego przemysłu chemicznego w okres wiążący się z większymi wyzwaniami i zagrożeniami. Pierwszą z nich jest wysoka cena ropy naftowej. Jej dotychczasowy wzrost był absorbowany przez gospodarki bez większych trudności, ze względu na możliwość rozdysponowania tych obciążeń pomiędzy wszystkich uczestników łańcucha produkcyjnego. Wzrost cen producentów stanowi jednakże zagrożenie w dłuższym terminie, zwłaszcza wobec występowania dodatkowych zagrożeń. Zwiększone obciążenie finansowe powoduje także negatywne skutki dla płynności finansowej przedsiębiorstw. Zagrożeniem jest dynamiczny rozwój azjatyckich gospodarek. Chiński przemysł chemiczny nadal charakteryzuje się mniejszym zaawansowaniem technologicznym, jednakże braki nadrabiane są niezwykle szybko. Do rynków, gdzie odnotowano gwałtowny wzrost, dołączyła także Afryka, Bliski Wschód, Ameryka Łacińska, Europa Wschodnia i Rosja. Kraje te stanowią szczególnie dużą konkurencję w przypadku produkcji produktów podstawowych, gdzie mniejsze know-how nie stanowi bariery wejścia na rynek. Silna konkurencja wymusiła restrukturyzację amerykańskich i europejskich firm, które oprócz zwiększenia specjalizacji musiały dokonać repozycjonowania własnej oferty. Koncentracja na kluczowych aspektach działalności umożliwiła konkurencję z nowymi rynkami. Efektem zwiększonej konkurencji było wykształcenie silnych tendencji konsolidacyjnych pomiędzy dużymi podmiotami, a także wcielanie mniejszych przedsiębiorstw w struktury większych organizacji. Trend ten zyska na znaczeniu jeszcze bardziej w nadchodzących latach. W przypadku przedsiębiorstw europejskich na obciążenia finansowe wpływ ma także pakiet legislacyjny REACH, wymuszający rejestrację substancji chemicznych. Koszt wprowadzenia REACH nie jest dokładnie możliwy do przewidzenia, jednakże pesymistyczny scenariusz przewiduje, że ogólny długoterminowy koszt zdecydowanie przekroczy oszacowane przez Unię Europejską 2,8 miliarda Euro w terminie 11 lat i 5,2 miliarda w terminie 15 lat. Charakterystyka indywidualnych rynków Europy Zachodniej i USA Cechą charakterystyczną nowoczesnego przemysłu chemicznego w krajach Europy Zachodniej i USA jest jego międzynarodowy charakter. Na jego aktualną kondycję istotny wpływ mają takie czynniki jak ceny surowców (ropy naftowej i gazu), globalna koniunktura gospodarcza – regulująca popyt na gotowe produkty i konkurencja ze strony wschodzących gospodarek. Każdy z poszczególnych rynków charakteryzują indywidualne czynniki, wpływające na 2 Agencja Public Relations CORE PR Siedziba: ul. Nabielaka 11 lok. 8, 00-743 Warszawa Tel. (+48 22) 402 96 10 Fax. (+48 22) 402 96 20 perspektywy i możliwości rozwoju, jakie mogą one zaoferować tj. zwyczaje, tradycje, silne i słabe strony każdego z krajów oraz szanse i zagrożenia jakie mogą spotkać przedsiębiorstwa w przypadku prowadzenia współpracy i planowania inwestycji. Ok. 10 % europejskiej produkcji generuje przemysł niemiecki, pozycjonowany jako pierwszy w Europie i czwarty na świecie. Rynek jest zdominowany przez kilka dużych przedsiębiorstw o globalnym zasięgu i jest źródłem wielu innowacji, dzięki wysokim nakładom na inwestycje z zakresu R&D (Research and Development). Perspektywy sektora przedstawiają się optymistycznie dzięki przewidywanemu wzrostowi produkcji powyżej średniej europejskiej. Udany proces restrukturyzacji przedsiębiorstw umożliwił większą ich specjalizację. Mniejsze i średnie przedsiębiorstwa przeniosły swoje możliwości produkcyjne do krajów Europy Wschodniej oraz Azji i mają możliwość sprzedawania swoich produktów na tamtejszych rynkach. Duża część produkcji przeznaczana jest na eksport, a sam przemysł jest w dużym stopniu energochłonny. Drugim krajem, gdzie przemysł chemiczny jest najbardziej rozwinięty, jest Francja. Posiada ona ugruntowaną pozycję na globalnym rynku, a procesy restrukturyzacyjne są w wysokim stopniu zaawansowane. 62% francuskiej produkcji przeznaczone jest na eksport. Przewidywany wzrost produkcji w 2008 roku powinien plasować się na poziomie 3,1%. Dla kondycji francuskiego przemysłu szczególne znaczenie ma globalna sytuacja gospodarcza i ceny surowców – głównie ropy naftowej. Rynek chemiczny odgrywa szczególną rolę także w gospodarce Belgii. Pomimo swych niewielkich rozmiarów – jest ona jednym z najbardziej liczących się producentów na świecie. Belgijski przemysł chemiczny generuje prawie 6% europejskiego obrotu, a produkty przemysłu chemicznego stanowią ponad 20% eksportu kraju. Na eksport przeznaczane jest ponad 80% produkcji. Tak samo jak w przypadku Francji i Niemiec powoduje to silne uzależnienie od koniunktury globalnej gospodarki i aktualnej wartości dolara. Ceny surowców i globalna konkurencja są szczególnie silnie odczuwalne. Prawie ¾ swojej produkcji eksportuje Holandia, z czego 82% trafia na rynek europejski. Sektor chemiczny generuje 3,1% PKB i jest drugim, co do wielkości, w holenderskiej gospodarce. Problemy z jakimi musi mierzyć się tamtejszy rynek to deficyt wykwalifikowanej siły roboczej i niższa atrakcyjność inwestycyjna w relacji do innych krajów, uwarunkowana restrykcyjnymi rozwiązaniami prawnymi. Silnie odczuwalne są także wyższe koszty energii. Przemysł chemiczny to jeden z najważniejszych sektorów gospodarki brytyjskiej. Sytuacja jest stabilna, a rynek zdominowany jest przez przedsiębiorstwa o globalnym zasięgu, posiadające 3 Agencja Public Relations CORE PR Siedziba: ul. Nabielaka 11 lok. 8, 00-743 Warszawa Tel. (+48 22) 402 96 10 Fax. (+48 22) 402 96 20 doskonałe zaplecze w postaci specjalistycznej kadry, know-how i wysokiej klasy produktów. Powoduje to wysokie bariery wejścia dla nowych graczy. Problem stanowią wysokie ceny energii, a także bardzo silna pozycja funta wobec dolara amerykańskiego. Ze względu na fakt, że 50% produkcji przeznaczanej jest na zużycie wewnętrzne, istnieją obawy co do perspektyw rozwoju, w kontekście spodziewanego wyhamowania zapotrzebowania na produkty chemiczne. Zagrożeniem jest silna konkurencja ze strony Chin i państw Środkowego Wschodu, gdzie dzięki mniej restrykcyjnym regulacjom prawnym istnieje możliwość wypracowywania większego zysku przy ograniczonych kosztach. Dalsze problemy może przynieść ewentualna migracja producentów do krajów, gdzie koszty siły roboczej są niższe, a produkcja dóbr zaawansowanych jest możliwa ze względu na inicjatywy inwestycyjne z zakresu R&D. W trudniejszej sytuacji znajduje się rynek włoski. Inwestycje i procesy restrukturyzacyjne są tam ograniczane przez rozbudowaną biurokrację państwową. Rynek jest podzielony między firmy mniejsze niż w przypadku innych rynków europejskich, co wpływa na ich słabszą pozycję konkurencyjną. Mniejszym i średnim przedsiębiorstwom udało się zagospodarować wolne nisze, jednakże ich pozycja jest zdecydowanie trudniejsza w warunkach międzynarodowej konkurencji. Przemysł chemiczny w USA dotknięty jest problemem ujemnego bilansu handlowego. Wzrost produkcji w roku 2008 może wynieść około 1,6%. Kondycja amerykańskiego przemysłu chemicznego w dużym stopniu uzależniona jest od ogólnego stanu gospodarki, ze względu na dużą rolę odbiorców na rynku wewnętrznym. Firmy chemiczne w USA finansowane są w większości przypadków kapitałem własnym inwestorów i działają w warunkach dużego zadłużenia – szczególnie niebezpiecznego w obliczu aktualnego ograniczenia możliwości kredytowania działalności. Silna konkurencja w postaci państw azjatyckich, a w szczególności Chin, wysokie ceny ropy i surowców do produkcji w jeszcze większym stopniu zwiększają obciążenia finansowe przedsiębiorców. Z tego powodu w najbliższych latach wzrośnie liczba upadłości. W średnim i długim terminie potencjał rozwojowy przemysłu chemicznego przedstawia się optymistycznie. Wraz ze wzrostem populacji i systematyczną poprawą warunków życia rośnie zapotrzebowanie na produkty o wyższej jakości. Nowe, wschodzące rynki azjatyckie stanowią silną konkurencję, a jednocześnie generują bardzo duży popyt. Azja stała się największym importerem produktów chemicznych. Konkurencja jest szczególnie intensywna w przypadku artykułów podstawowych, gdyż głównym czynnikiem warunkującym sukces jest ograniczenie kosztów produkcji, a know-how 4 Agencja Public Relations CORE PR Siedziba: ul. Nabielaka 11 lok. 8, 00-743 Warszawa Tel. (+48 22) 402 96 10 Fax. (+48 22) 402 96 20 jest mniej wymagane. Europejskie przedsiębiorstwa specjalizują się w bardziej zaawansowanym systemie produkcji, dostosowanym bezpośrednio do wymagań konkretnego klienta, który trudniej jest substytuować. Czynnikiem mającym decydujący wpływ na koszty produkcji to koszty siły roboczej, zdecydowanie wyższe w Europie i Stanach Zjednoczonych niż na konkurencyjnych wschodzących rynkach. Utrzymanie silnej pozycji na rynku możliwe będzie tylko w przypadku koncentracji na innowacjach i oferowaniu produktów możliwie najlepszej jakości. Aktualnie europejski przemysł chemiczny jest potentatem w kwestii przeznaczania środków na badania i rozwój. Dzięki analizie struktury rynków chemicznych poszczególnych państw widać ich silne uzależnienie od globalnej koniunktury i sytuacji ekonomicznej. Dynamiczny wzrost nowych konkurentów stanowi dla nich szczególne wyzwanie. Nowe zagrożenia niesie ze sobą otwarcie się nowe rynki w państwach wschodzących. Utrzymywanie pozycji na silnie zglobalizowanym rynku, o bardzo rozbudowanym łańcuchu zależności wymaga prowadzenia działalności w coraz trudniejszych warunkach. Rosnąca presja dotycząca redukcji kosztów, wysokie ceny surowców oferowanych przez ograniczoną pulę państw, konieczność ciągłego udoskonalania procesów stanowi poważne zagrożenie dla przedsiębiorców. Wpływ kondycji przemysłu chemicznego na bezpieczeństwo finansowe przedsiębiorstw Jednym z istotniejszych zagadnień uwarunkowanych dynamiką rozwoju rynku jest bezpieczeństwo transakcji, mające fundamentalny wpływ na przepływ towarowy. Zdolność do zachowania płynności finansowej i realizacji transakcji w dobie globalnego rozprzestrzenienia łańcucha przepływu towarowego jest krytycznym aspektem działalności firmy. Istotne pytania to: jakie zagrożenia i możliwości wiążą się z prowadzeniem wymiany handlowej z poszczególnymi krajami, a także jakimi metodami można zarządzać własnym ryzykiem w celu skutecznego włączenia się do globalnego obrotu? Badanie przeprowadzone przez firmę Atradius uwzględniło także takie parametry charakteryzujące przemysł chemiczny poszczególnych państw jak zwyczaje i praktyki związane z regulacją należności. Globalny wzrost cen ropy ma silny wpływ na koszty produkcji w branży chemicznej, jednakże te mogą być zawsze przerzucone na pozostałych uczestników łańcucha, co w efekcie daje wyższe ceny rynkowe gotowych produktów. Wysoka cena ropy i wyższe koszty działalności stają się szczególnie groźne dla przedsiębiorstwa, gdy istnieją inne dodatkowe czynniki mające wpływ na ograniczenie płynności finansowej. Utrzymanie wysokiej dynamiki sprzedaży wiąże 5 Agencja Public Relations CORE PR Siedziba: ul. Nabielaka 11 lok. 8, 00-743 Warszawa Tel. (+48 22) 402 96 10 Fax. (+48 22) 402 96 20 się ze znacznymi ustępstwami ze strony dostawców w kwestii terminów regulowania należności. Silne powiązanie pomiędzy eksportem i wydłużeniem terminów płatności, przejawiło się krytycznym stanem płynności finansowej w skali globalnej, co ostatecznie wpłynęło na zastopowanie tempa rozwoju całej branży. Konieczność wypracowania zysku, pod presją większego obciążenia finansowego, zdecydowanie wpłynęła na terminy regulowania należności w Europie Zachodniej i USA. Dłuższe okresy oczekiwania na spłatę należności stają się standardem, a konieczność dostosowania się do tych warunków leży po stronie przedsiębiorstw, które powinny odpowiednio zabezpieczać własne środki. Akceptacja dłuższych terminów spłat wiąże się ze wzrostem częstotliwości występowania takich zjawisk jak wyłudzenia, kiedy to odbiorca towaru od początku zawiązania transakcji nie ma intencji płacić za otrzymany towar. Im dłuższy standardowy termin oczekiwania na zapłatę, tym powszechniej występuje to zjawisko. Biorąc pod uwagę średnie wydłużenie tego okresu z 50 do 59 dni dla przemysłu chemicznego w państwach zachodnioeuropejskich, zagrożenie utratą środków staje się wyjątkowo aktualne. Coraz częściej występuje konieczność zarządzania bezpieczeństwem przepływu finansowego w przedsiębiorstwie przy pomocy specjalistycznych instytucji jak na przykład towarzystwa ubezpieczeniowe, oferujące usługę ubezpieczenia kredytu kupieckiego. Zabezpieczenie transakcji poprzez ubezpieczenie należności Narzędziem umożliwiającym zachowanie płynności finansowej w przypadku nieuzyskania należności od kontrahenta jest ubezpieczenie kredytu kupieckiego. Skorzystanie z niego daje możliwość zarządzania ryzykiem przedsiębiorstwa, udoskonalenia wewnętrznych procesów kontroli odzyskiwania należności, a także doboru grupy pewniejszych kontrahentów. Ubezpieczyciele kredytu kupieckiego mogą ostrzec przedsiębiorcę przed zatorami finansowymi (powstającymi np. w następstwie nieszczęśliwych wypadków lub faktycznych prób wyłudzenia), a zatem w pozytywny sposób pomagają utrzymać łańcuch przepływu towarowego. W przypadku łańcucha działającego pod dużym obciążeniem, o globalnym zasięgu, bezpośrednio obejmującego wszystkich przedsiębiorców zaangażowanych w jego tworzenie – utrzymanie optymalnej płynności finansowej na wszystkich kluczowych etapach, ma krytyczne znaczenie dla całej jego kondycji. Takim łańcuchem jest międzynarodowa, globalna sieć, jaką tworzy nowoczesny przemysł chemiczny. 6