Początki rządów Jagiellonów

Początki rządów Jagiellonów
1. Andegawenowie na polskim tronie




Łokietek i Kazimierz Wielki dogadywali się w
sprawie sukcesji z Węgrami (Kazimierz Wielki w
1339 r. w Wyszehradzie)
1370 r. umiera Kazimierz W. – koniec dynastii
Piastów i początek dynastii Andegawenów
Unia personalna z Ludwikiem Węgierskim (13701382)
Niefajny; siedzi głównie w Budzie, zamiast niego rządy
sprawuje matka Elżbieta Łokietkówna
2. Przywilej koszycki 1374
Brak męskiego potomka (córki: Maria, Elżbieta i Jadwiga)
 Z tego powodu nadał szlachcie przywilej generalny w
Koszycach
W zamian za uznanie córek Ludwika do objęcia po
nim tronu:
1. Zwolnienie szlachty z poradlnego (oprócz 2 groszy z
łana chłopskiego)
2. Nie będą pobierane dodatkowe podatki
nadzwyczajne( jedynie za zgodą rycerstwa)
3. Obowiązek walki jedynie w razie obrony granic
4. Za wyprawy zagraniczne będzie rycerstwo miało
płacone
5. Obowiązek wykupu rycerzy, którzy popadli w
niewolę

Jadwiga 1384-1386



Ludwik miał nadzieję, że w Polsce będzie rządzić Maria,
ale jej nie chcemy, bo ona ma Niemca za męża
Wybór Jadwigi
1384 r. koronowana na króla Polski
3. Pogańska Litwa






XIII w. ziemie litewskie zjednoczone przez
Mendoga
Potem rozpad, ponownie zjednoczone przez Giedymina
(dyn. Giedyminowiczów)
XIV w. powiększenie państwa (10-cio krotnie) o
tereny cz. księstw ruskich
Po Giedyminie rządy Olgierda (ojca Jagiełły) i Kiejstuta
(ojca Witolda)
Liczne wojny; z Tatarami, ks. ruskimi, Krzyżakami
Po śmierci Olgierda rządzi Jogaił (Jagiełło), ale jest w
konflikcie/wojnie ze stryjem Kiejstutem
4. Unia w Krewie – unia polsko-litewska
1385r.
a)
Przyczyny zawarcia unii
Na podstawie podręcznika s. 502-505 uzupełnijcie
schemat „szkieletu ryby” wpisując w puste ości
przyczyny poszczególnych postanowień unii
b) postanowienia unii
1.
2.
3.
4.
5.
6.


Chrzest Jagiełły
Ślub z Jadwigą
Uregulowanie kwestii zaręczyn Jadwigi z Wilhelmem
Habsburskim
Odzyskanie ziem utraconych przez Polskę
Wcielenie Litwy do Polski
Zwolnienie jeńców polskich przebywających na
Litwie
Faktycznie zawarcie unii w momencie elekcji Jagiełły 2
lutego 1386 r.;
Dwa tygodnie później chrzest i ślub z Jadwigą, oraz
koronacja w Krakowie
c) Skutki










wzmożona działalność polityczna zakonu krzyżackiego, brak
pogańskiego państwa, które można schrystianizować
pozyskanie wpływów książąt szczecińskich oraz Luksemburgów przez
zakon,
potęga polsko-litewska, razem państwa te były duże i miały większe pole
działania,
rozwój kultury polsko-litewskiej, przemieszanie się etniczne i
kulturowe obydwu państw,
ekspansja Polski na Wschód, ze względu na Litwę,
zaniedbywanie stosunków zachodnich przez Polskę, gdyż skupiła się
na granicy wschodniej
wzmocnienie pozycji Litwy na arenie międzynarodowej, ze względu
chrzest;
rozwój chrześcijaństwa, chrystianizacja Litwy,
wzrost znaczenia kościoła katolickiego i stanu duchowieństwa
wzrosło jeszcze bardziej znaczenie szlachty, którzy na to liczyli
wybierając na króla Polski księcia Litewskiego,
5. (Trudna) współpraca polsko-litewska
Spory między Jagiełłą a Witoldem, który dogaduje
się z Krzyżakami przeciw Jagielle
 Ugoda między kuzynami;
1. Jagiełło ma dożywotną zwierzchność nad Litwą,
2. Witold dożywotni tytuł wielkiego księcia
litewskiego;


podkreśla to odrębność Polski i Litwy


1398 r. zerwanie porozumienia i sojusz Witolda z
Krzyżakami; za wsparcie przeciwko Tatarom
Krzyżacy dostają Żmudź; cel – zyskać cz. Rusi i
uniezależnić się od Polski
Klęska Witolda pod Worsklą w 1401 r.; znów
trzeba się dogadać z Jagiełłą
unia wileńsko-radomska 1401r.
1.
2.
3.
Uznano odrębność Litwy
Witold dożywotnim władcą jako wielki książę
W przypadku bezpotomnej śmierci Jagiełły
polscy szlachcice i litewscy bojarzy wspólnie
wybiorą króla Polski
Unia horodelska 1413r.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Litwa ma odrębnego władcę podlegającego
królowi Polski
Władca Litwy jest wyznaczany przez króla Polski
w porozumieniu z radą obu państw
Po śmierci Jagiełły zgodę na nowego króla muszę
też wydać panowie litewscy
Zrównanie w prawach szlachtę polską i bojarów
litewskich, którzy przejdą na religię katolicką
Na Litwie mają być wprowadzone urzędy
wojewodów, starostów i kasztelanów
Unia będzie obowiązywać też po ewentualnym
wygaśnięciu dynastii Jagiellonów
6. Polityka dynastyczna Jagiełły



Coraz większa rola rady królewskiej; liczne
przywileje, m.in. za możliwość pozostania na tronie po
śmierci Jadwigi w 1399r.
Dopiero 4. żona dała mu synów Władysława
(Warneńczyka) i Kazimierza (Jagiellończyka)
By mogli oni sprawować władzę po śmierci ojca Jagiełło
nadał przywileje szlachcie w Jedlni 1430 i w
Krakowie 1433r. dotyczące wolności osobistej (ale
o tym jeszcze sobie powiemy w innym odcninku …)