Uczeń ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi i

Transkrypt

Uczeń ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi i
Uczeń ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi wynikającymi
z zaburzeń komunikacji językowej
Opis przypadku
Wychowawczyni klasy IV przeglądając dokumenty swoich nowych uczniów, znalazła
wśród opinię ze specjalistycznej poradni dla dzieci i młodzieży dotyczącą Patryka. Zawierała
ona diagnozę całościowego zaburzenia rozwoju pod postacią zespołu Aspergera.
Nauczycielka zaczęła dokładniej obserwować Patryka, przeprowadziła także rozmowę
z mamą chłopca. Z zebranych informacji wynikało, iż chłopiec miał często duże kłopoty ze
zrozumieniem niektórych zwrotów czy poleceń. Problematyczne były zwłaszcza polecenia
nieprecyzyjne, które nie dookreślały sposobu wykonania czynności (np. zaznacz – bez
dopowiedzenia, w jaki sposób). Patryk nie podejmował wówczas prób realizacji zadania.
Chłopiec nie rozumiał czasem zwrotów używanych przez kolegów lub rozumiał je
zbyt dosłownie, np. gdy koledzy mówili: znikaj stąd, on odpowiadał: nie jestem czarodziejem.
Narażał się w ten sposób na wyśmiewanie i docinki ze strony kolegów.
Patryk czasem powtarzał całe frazy i zwroty znane mu z filmów czy z telewizji,
doskonale naśladując ton głosu i intonację aktorów (zjawisko echolalii). Tego typu
wypowiedzi wywoływały zdziwienie i śmiech rówieśników. Kłopoty ze zrozumieniem
wieloznaczności i zwrotów frazeologicznych utrudniały mu rozumienie lektur, a czasem
nawet treści podręczników.
Kolejne problemy wiązały się z tym, że zmiany i nowości wyraźnie zaburzały
poczucie bezpieczeństwa Patryka. Nagłe zastępstwo, nieoczekiwania zmiana planu zajęć czy
zmiana sali powodowały znaczny wzrost napięcia. W takiej sytuacji drobny incydent mógł
spowodować wybuch złości, a nawet prowadzić do samookaleczenia się (dotkliwe drapanie
dłoni).
Uczeń miał także duże kłopoty z zapamiętywaniem tego, co było zadane, jakie
podręczniki czy inne materiały należy przynieść kolejnego dnia do szkoły, jakie są terminy
klasówek lub wycieczek. Czasem było to powodem otrzymania przez niego oceny
niedostatecznej.
Chłopiec cierpi na nadwrażliwość słuchową, w związku z tym łatwo rozpraszały go
i drażniły wszelkie dźwięki. Nie mógł pracować, gdy podczas lekcji koledzy rozmawiali,
a krzyki na przerwach powodowały, że reagował agresją wobec kolegów, którzy nie chcieli
zachowywać się ciszej.
Patryk często sprawiał wrażenie osoby źle wychowanej, głównie dlatego, że zdarzało
mu się wprost mówić to, co miał na myśli, np. poprosił nauczycielkę, żeby się tak nad nim nie
nachylała, bo jej oddech śmierdzi rybami, albo powiedział, że nie będzie stał w parze
z kolegą, bo on brzydko pachnie.
Do współpracy zespół nauczycieli zaprosił mamę Patryka i terapeutę, który z nim
pracował od kilku lat. Wspólnie opracowali zasady funkcjonowania chłopca w szkole
i wskazówki dla nauczycieli. Terapeuta przeprowadził szkolenie dla członków rady
pedagogicznej na temat problemów osób z zespołem Aspergera, zwłaszcza trudności
w komunikacji i w rozumieniu norm społecznych.
Pomoc na terenie szkoły polegała między innymi na wyznaczeniu takiego miejsca
w sali lekcyjnej, w którym będzie najciszej. Nauczyciele zmodyfikowali sposób prowadzenia
lekcji, starali się przytaczać jak najwięcej konkretnych przykładów, unikać wieloznacznych
zwrotów, związków frazeologicznych i nieprecyzyjnych poleceń. Kontrolowali, czy Patryk
zrozumiał polecenia, a także czy zapisał pracę domową.
© Copyright by Nowa Era Spółka z o.o. 2012
Wychowawca starał się możliwie jak najwcześniej informować Patryka o zmianach
w planie lekcji, przedstawiał mu nauczycieli zastępujących osoby stale prowadzące zajęcia
w klasie, pokazywał nowe dla niego sale lekcyjne, aby mimo zmian czuł się w szkole
bezpiecznie. Chłopiec mógł w trudnych sytuacjach wyjść z zajęć, aby porozmawiać ze
szkolnym psychologiem, który pomagał mu opanować emocje i obniżyć napięcie. W efekcie
Patryk lepiej pracował w szkole i efektywniej korzystał z lekcji.
Na wyraźną prośbę rodziców i za zgodą Patryka pedagog szkolny z wychowawcą
przeprowadzili z uczniami z klasy chłopca szereg rozmów, które miały na celu
uświadomienie dzieciom problemów, z jakimi boryka się ich rówieśnik. Od kiedy koledzy
lepiej rozumieli trudności i specyfikę zachowania Patryka, sytuacje konfliktowe zdarzały się
rzadziej.
© Copyright by Nowa Era Spółka z o.o. 2012
Karta Indywidualnych Potrzeb Ucznia
Imię i nazwisko ucznia
Data założenia karty
Patryk ****
****
Klasa, do której uczęszcza
uczeń
Placówka zakładająca
kartę
IV
Szkoła Podstawowa
nr ****
Podstawa założenia karty
Placówka wystawiająca
dokument
Data wystawienia
dokumentu/nr
Zaświadczenie lekarskie.
Specjalistyczna Poradnia dla ****
Dzieci i Młodzieży
Specjalne potrzeby rozwojowe i edukacyjne, ze względu na które została założona karta
Zaburzenia komunikacji językowej wynikające z całościowych zaburzeń rozwoju pod
postacią zespołu Aspergera.
Mocne strony ucznia
Rozumienie przez ucznia, na czym polegają jego trudności, łatwość w rozmawianiu
z zaufanymi osobami o problemie, wytrwałość w podejmowaniu prób zrozumienia
i przyswojenia obowiązujących w społeczeństwie zasad.
Zakres, w którym uczeń wymaga pomocy psychologiczno-pedagogicznej z uwagi na
indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne
Pomoc uczniowi w radzeniu sobie z trudnościami w komunikacji językowej
i funkcjonowaniu w grupie społecznej wynikającymi ze specyfiki zespołu Aspergera.
Formy pomocy
Osoby odpowiedzialne
za ich realizację
Wymiar godzin
Okresy udzielania
pomocy
Specjalistyczna
psychoterapia ucznia
z zespołem Aspergera.
Psychoterapeuta –
specjalista terapii
całościowych zaburzeń
rozwoju.
2 godziny
tygodniowo
Bieżący rok
szkolny.
Spotkania
z psychologiem
szkolnym w celu
rozładowania napięcia
emocjonalnego.
Psycholog szkolny.
W miarę potrzeb.
Cały okres
edukacji.
Konsultacje
z psychologiem –
pomoc w rozumieniu
zasad obowiązujących
Psycholog specjalista.
2 razy w tygodniu
Cały okres
edukacji.
© Copyright by Nowa Era Spółka z o.o. 2012
w relacjach
z rówieśnikami.
Sposoby współpracy z rodzicami
Konsultacje z rodzicami – omawianie na bieżąco trudnych sytuacji przeżywanych przez
ucznia oraz planowanie form działania.
Sposoby pomocy
Dostosowanie warunków nauczania do potrzeb ucznia – wyznaczenie miejsca
zapewniającego maksymalną ciszę podczas pracy.
Dostosowanie sposobów komunikacji do potrzeb ucznia – unikanie dwuznacznych poleceń,
stosowanie prostych zwrotów.
Zapisywanie wspólnie z uczniem pracy domowej oraz informacji o potrzebnych na kolejnych
lekcjach pomocach i podręcznikach.
Dostosowanie wymagań i kryteriów oceniania do możliwości ucznia.
Kto odpowiada za
opracowanie PDW?
Wychowawca we współpracy z terapeutą ucznia.
© Copyright by Nowa Era Spółka z o.o. 2012
Plan Działań Wspierających
Imię i nazwisko ucznia
Klasa
Szkoła
Patryk ****
IV
Szkoła Podstawowa nr ****
Cele do osiągnięcia w zakresie, w którym uczeń wymaga pomocy
psychologiczno-pedagogicznej
Cele ogólne
Cele szczegółowe
Stworzenie warunków nauczania
Zminimalizowanie wpływu nadwrażliwości
pozwalających uczniowi osiągać sukcesy
słuchowej na możliwość koncentracji uwagi na
edukacyjne mimo całościowego zaburzenia zajęciach.
rozwoju.
Zmodyfikowanie sposobu nauczania
i porozumiewania się z uczniem poprzez
uwzględnienie specyficznych problemów
komunikacyjnych chłopca.
Poszerzenie wiedzy nauczycieli na temat
objawów zespołu Aspergera i sposobów pracy
z uczniem z tym zaburzeniem.
Wprowadzenie zmian w sposobie prowadzenia
lekcji, tak aby odpowiadał on potrzebom
komunikacyjnym Patryka.
Uprzedzanie Patryka o mających nastąpić
zmianach w planie lekcji i salach, w których
odbywają się zajęcia. Oswajanie ucznia
z ewentualnymi zmianami.
Poprawa poziomu rozumienia przez ucznia
zasad obowiązujących w społeczeństwie.
Rozmowy i ćwiczenia mające na celu
ułatwienie Patrykowi zrozumienie zasad,
pisanych i niepisanych, obowiązujących
w relacjach z rówieśnikami.
Poprawa samopoczucia psychicznego
Patryka na terenie szkoły.
Umożliwienie Patrykowi odreagowania
nadmiaru emocji podczas pobytu w szkole.
Działania realizowane z uczniem w ramach poszczególnych form i sposobów udzielania
pomocy psychologiczno-pedagogicznej
Formy i sposoby
Działania
Dostosowanie warunków nauczania.
Wyznaczenie możliwie najcichszego miejsca
do pracy w sali lekcyjnej.
Dostosowanie sposobów nauczania.
Szkolenie nauczycieli przez osoby ze
Stowarzyszenia na rzecz Osób z Zespołem
Aspergera.
© Copyright by Nowa Era Spółka z o.o. 2012
Wydawanie jednoznacznych poleceń,
upewnianie się przez nauczycieli, że uczeń
zrozumiał polecenie, unikanie dwuznacznych
wypowiedzi i porównań, podawanie
konkretnych przykładów, ilustrowanie
wypowiedzi rysunkami, sprawdzanie, czy
uczeń zapisał pracę domową oraz informacje
o podręcznikach i pomocach potrzebnych na
kolejne zajęcia.
Psychoterapia ucznia z zespołem
Aspergera prowadzona przez specjalistę.
Zgodnie ze schematem terapii osoby
z zespołem Aspergera.
Indywidualne spotkania z psychologiem.
Wentylacja emocji, udzielenie wsparcia, pomoc
w zrozumieniu sytuacji społecznej.
Działania wspierające rodziców ucznia
W miarę potrzeb konsultacje z wychowawcą i psychologiem szkolnym.
Zakres współdziałania z innymi instytucjami
Współpraca z terapeutą ucznia, realizacja jego zaleceń.
Autor: Anna Tulczyńska
© Copyright by Nowa Era Spółka z o.o. 2012

Podobne dokumenty