karty p£atnicze jako instrument rozliczeń finansowych podmiotów

Dr Beata Świecka - Karty płatnicze jako instrument rozliczeń finansowych podmiotów gospodarczych
Część II – Karty kredytowe i z odroczonym terminem płatności
Zamieszczone w - Buchalter 2000 nr 47
KARTY PŁATNICZE JAKO INSTRUMENT ROZLICZEŃ FINANSOWYCH PODMIOTÓW
GOSPODARCZYCH
Część II – Karty kredytowe i z odroczonym terminem płatności
Karty płatnicze to fenomen rozwijającego się sektora bankowego w Polsce.
Wystarczyła jedna tylko dekada by z przedmiotu dostępnego tylko „bogatym
wybrańcom” stała się ogólnie dostępna, a wręcz niezbędna w codziennej pracy.
Mimo wszystko posiada dalej swój szczególny urok i magię, gdyż jaką wybrać:
kredytową, debetową, a może obciążeniową?
Niewątpliwie najczęściej wydawanymi kartami są karty debetowe (o których
była mowa w poprzednim artykule), jednakże banki coraz częściej wydają karty z
odroczonym terminem płatności i kredytowe. Karty kredytowe umożliwiają
dokonywanie zakupów towarów i usług na kredyt do wysokości limitu przyznanego
przez bank. Kredyt ten jest zazwyczaj przyznawany na rok czasu, czyli na okres
ważności karty. Zdarza się, że posiadacz karty musi raz w miesiącu spłacać ok. 10 %
zadłużenia. Niekiedy bank nie nalicza odsetek od zadłużenia, a bywa tak w
przypadku spłaty całej kwoty zadłużenia do określonego czasu (najczęściej 2
tygodnie). Aby otrzymać taką kartę nie jest konieczne posiadanie rachunku
bieżącego czy pomocniczego w danym banku. Wystarczy tylko posiadać zdolność
kredytowa i wypełnić wniosek o wydanie karty. Oczywiście nic nie stoi na
przeszkodzie jeśli klient posiada już rachunek, a wręcz przeciwnie jest to
korzystniejsze dla samego klienta, gdyż bank znając historie bankową danego klienta
może zaoferować znacznie większy limit zadłużenia niż firmie czy klientowi
pojawiającemu się po raz pierwszy. Trzeba dodać, że najczęściej karty kredytowe nie
są wydawane pod rachunkiem bieżącym lecz pod oddzielnym rachunkiem kartowym
lub też subkontem tworzonym w ramach rachunku bieżącego. Karty te mogą
przynosić klientowi korzyści wynikające z możliwości z korzystania z zadłużenia, ale
nie można zapomnieć o tym, że bank pobierać znaczne prowizje (ok. 3%) za
dokonywanie transakcji gotówkowych, a także bezgotówkowych (1-2%).
Coraz częściej banki wydają karty z odroczonym terminem płatności, co
oznacza, ze posiadacz karty dokonuje zapłaty kartą, a rozliczenie transakcji przy jej
użyciu następuje raz w miesiącu z rachunku firmy. Karty te w odróżnieniu od kart
kredytowych wydawane są najczęściej pod rachunkiem bieżącym lub pomocniczym
firmy. Dla każdego posiadacza karty ustalany jest limit wydatków, do wysokości
którego można dokonywać transakcji w trakcie miesiąca. W ustalonym przez bank
Dr Beata Świecka - Karty płatnicze jako instrument rozliczeń finansowych podmiotów gospodarczych
Część II – Karty kredytowe i z odroczonym terminem płatności
Zamieszczone w - Buchalter 2000 nr 47
dniu (np. dziesiątego każdego miesiąca) bank sumuje wszystkie transakcje
dokonywane za pomocą karty i przedstawia je jej posiadaczowi. Przykładem karty z
odroczonym terminem płatności są Visa Sonata Pekao S.A.i MasterCard Preludium.
które umożliwiają regulowanie płatności związanych z kosztami krajowych i
zagranicznych podróży, jak: opłaty za hotel, posiłki, bilety kolejowe, lotnicze, a także
wypłatę gotówki do wysokości przyznanego limitu. Obie te karty wydawane są w
ramach Eurokonta Business.
Karty kredytowe i obciążeniowe to karty wypukłe więc można nimi płacić w
punktach które posiadają zarówno elektroniczne terminale POS, jak i imprintery
(żelazka). Niewątpliwie więcej jest takich miejsc które posiadają tylko imprintery, gdyż
są tańsze w uzyskaniu przez punkty akceptujące od centrum autoryzacyjnego (np.
PolCard, CKC Pekao S.A.).
Rysunek 1. Liczba punktów akceptujących karty oraz liczba terminali POS
120
110
100
80
7 2 ,7
60
5 2 ,4
40
3 8 ,7
2 7 ,9
25
20
1 9 ,5
10
0
2
1996
3 ,8
1997
1998
Ł ą c zn ie
1999
2000P
PO S
Źródło: Rada Wydawców Kart Bankowych
Liczba punktów akceptujących karty zwiększa się z miesiąca na miesiąc,
jednakże jest ich wciąż niewiele w stosunku do zapotrzebowania, jakie na nie
istnieje. W 1991 r. było około 450 punktów akceptantów kart, zaś w 1999 r. już
prawie 73 tys., w tym prawie 50 tys. obsługiwanych przez PolCard i prawie 23 tys.
przez Centrum Kart i Czeków. Cześć handlowców nie jest zainteresowana
przyjmowaniem kart płatniczych, gdyż przy małych obrotach nieopłacalne jest
Dr Beata Świecka - Karty płatnicze jako instrument rozliczeń finansowych podmiotów gospodarczych
Część II – Karty kredytowe i z odroczonym terminem płatności
Zamieszczone w - Buchalter 2000 nr 47
akceptowanie kart, od których muszą odprowadzić odpowiednią prowizję. Na pewno
większemu zainteresowaniu ze strony akceptantów sprzyjałoby obniżenie płaconych
przez nich prowizji, które obecni wynoszą od 1-5% wartości transakcji. Poza tym
powszechna akceptowalność kart wymaga inwestycji w elektroniczne terminale POS
oraz bankomaty, gdyż około 25 tys1. terminali POS i 6 tys. bankomatów na 40 tys2.
punktów akceptujących karty w czterdziestomilionowym kraju to stanowczo za mało.
Mimo tego, ze punktów akceptujących jest coraz więcej, to jednak zdarzają się
punkty, które jeszcze nie przyjmują kart, a jest to szczególnie widoczne w mniejszych
miejscowościach. Alternatywą jest bankomat.
Rysunek 2. Liczba bankomatów w Polsce w latach 1996 – 2000*
7000
6000
6000
5000
4000
3609
3000
2507
2000
1430
1000
431
0
1996
1997
1998
1999
2000P
Źródło: Rada Wydawców Kart Bankowych
*Prognoza
Większość bankomatów na terenie naszego kraju to tzw Cash Dispencer;y
(CD) – jednofunkcyjne, umożliwiające w zasadzie tylko wypłatę pieniędzy.
Dodatkowo mogą realizować również podstawowe usługi takie jak: wydruk
potwierdzenia transakcji a także wydruk salda rachunku. Banki zaczynają dopiero
instalować bankomaty typu ATM (Automated Teller Machine) – wielofunkcyjne, które
umożliwiają wykonanie większości operacji, które są możliwe przy okienkach w
1
2
Prognoza na 2000 r., RWKB.
Prognoza na 2000 r., RWKB.
Dr Beata Świecka - Karty płatnicze jako instrument rozliczeń finansowych podmiotów gospodarczych
Część II – Karty kredytowe i z odroczonym terminem płatności
Zamieszczone w - Buchalter 2000 nr 47
oddziałach banków. Do takich czynności zalicza się m.in.: przyjmowanie depozytów,
dokonywanie przelewów, drukowanie wyciągów, wydawanie czeków, zakładanie
lokat bankowych i inne.
Korzyści wynikające z korzystania z karty kredytowej i z odroczonym terminem
płatności3
Posiadanie karty związane jest z następującymi korzyściami
!"
korzystanie z zadłużenia przyznanego przez bank;
!"
kontrola i przegląd wydatków służbowych każdego posiadacza karty w ciągu
miesiąca;
!"
bezpieczeństwo środków finansowych poprzez system autoryzacji blokujący
użycie karty przez osoby niepowołane lub użycie karty przez posiadacza
powyżej przyznanego limitu;
!"
łatwość administrowania funduszami przeznaczonymi na delegacje służbowe i
reprezentację;
!"
możliwość stałych lub okresowych zmian limitów poszczególnych posiadaczy
kart, zgodnie ze zmieniającymi się zakresami ich obowiązków służbowych lub
polityką kadrową prowadzoną przez firmę;
!"
preferencje w dokonywaniu rezerwacji hoteli, biletów lotniczych;
!"
posiadacz karty może otrzymać ubezpieczenie w podróży w tym: od
następstw nieszczęśliwych wypadków w podróży każdego posiadacza karty
oraz osoby towarzyszącej, wszechstronną pomoc w podróży w razie
zaistnienia nieszczęśliwego wypadku, ubezpieczenie na wypadek opóźnienia
w podróży i opóźnienia bagażu.
!"
bezgotówkowe rozmowy telefoniczne praktycznie z każdego miejsca na
świecie;
!"
natychmiastowe połączenie przez telefonistkę;
!"
uniknięcie narzutów telekomunikacyjnych w hotelach i opłat naliczanych przez
miejscowych operatorów usług telekomunikacyjnych;
!"
możliwość dodatkowego zabezpieczenia transakcji dokonanych kartą przez
osoby niepowołane, bez wiedzy i zgody jej posiadacza; odpowiedzialność
3
Większość tych korzyści odnośni się również do karty debetowej.
Dr Beata Świecka - Karty płatnicze jako instrument rozliczeń finansowych podmiotów gospodarczych
Część II – Karty kredytowe i z odroczonym terminem płatności
Zamieszczone w - Buchalter 2000 nr 47
Banku może wtedy obejmować transakcje dokonane w ciągu godziny przed
zastrzeżeniem karty.
Karty płatnicze przestają już być modne ich użytkowanie staje się
koniecznością i wygodą zarazem choć na pewno jeszcze nie w całym kraju.
Pozostaje jedynie czekać na powiększenie oferty „kartowej” banków i rozszerzenie
sieci punktów akceptujących, a to z pewnością nie potrwa już zbyt długo, gdyż
Polacy przyzwyczaili się już do plastikowego pieniądza i korzystają z niego coraz
częściej.
Dr Beata Świecka, Uniwersytet Szczeciński, Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług