Plik źródłowy - Starostwo Powiatowe w Lublinie

Transkrypt

Plik źródłowy - Starostwo Powiatowe w Lublinie
POWIAT LUBELSKI
STRATEGIA
ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW
SPOŁECZNYCH
NA LATA 2011 – 2016
LUBLIN 2011
Opracowanie: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Lublinie
SPIS TREŚCI:
POWIATOWA STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW
SPOŁECZNYCH W POWIECIE LUBELSKIM
Wstęp............................................................................................................................3
Rozdział I. Charakterystyka Powiatu Lubelskiego. .....................................................4
1.1. Obszar i połoŜenie. ............................................................................................4
1.2. Podział administracyjny. ...................................................................................6
1.3. Struktura demograficzna powiatu....................................................................10
Rozdział II. NajwaŜniejsze problemy społeczne........................................................20
2.1. Bezrobocie.......................................................................................................24
2.2. Ubóstwo...........................................................................................................30
2.3. Bezdomność. ...................................................................................................31
2.4. Sieroctwo.........................................................................................................32
2.5. Bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych. ..............................33
2.6. Niepełnosprawność. ........................................................................................35
2.7. Alkoholizm i narkomania. ...............................................................................38
2.8. Przemoc w rodzinie. ........................................................................................39
2.9. Trudności w przystosowaniu do Ŝycia po opuszczeniu zakładu karnego. ......40
2.10. Brak umiejętności w przystosowaniu do Ŝycia młodzieŜy opuszczającej
placówki opiekuńczo – wychowawcze. ......................................................41
2.11. Trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy lub ochronę
uzupełniającą w RP. ....................................................................................42
Rozdział III. Analiza SWOT. .....................................................................................44
Rozdział IV. Cele strategiczne. ..................................................................................46
Rozdział V. Źródła finansowania strategii. ................................................................48
Rozdział VI. Monitoring strategii. .............................................................................49
Rozdział VII. Powiatowy Program Pomocy Dziecku I Rodzinie. .............................50
Zakończenie................................................................................................................53
Bibliografia.................................................................................................................54
Spis tabel. ...................................................................................................................58
Spis rysunków. ...........................................................................................................59
2
Wstęp
Zgodnie z art. 19 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r.
o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 z późn.
zm.) do zadań własnych powiatu naleŜy opracowanie i realizacja
powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych, ze
szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej,
wspierania osób niepełnosprawnych i innych, których celem jest
integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka – po
konsultacji z właściwymi terytorialnie gminami.
Władze samorządowe wraz z instytucjami działającymi
w obszarze pomocy społecznej mają do rozwiązania szereg
trudnych problemów społecznych co jest procesem długofalowym,
wymagającym docelowych działań i strategicznego podejścia.
Diagnoza problemów społecznych i pokazanie sposobów ich
likwidowania oraz wytyczenie strategicznych kierunków rozwoju
powiatu
w dziedzinie pomocy społecznej stanowi podstawę
„Powiatowej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych”
w Powiecie Lubelskim.
Zintegrowane podejście do problematyki pomocy społecznej
i szeroko rozumianej sfery Ŝycia społeczno – ekonomicznego
mieszkańców powiatu pozwoli na przyjęcie w przyszłości wielu
nowych rozwiązań i szeregu nowatorskich działań mających
na
celu
ograniczenie
niekorzystnych
występowania
zjawisk.
MoŜna
to
a
docelowo
osiągnąć
eliminację
poprzez
stałą
i pogłębioną współpracę wszystkich instytucji róŜnego szczebla,
działających w obszarze pomocy społecznej i właśnie taki cel
przyświeca prezentowanej strategii rozwiązywania problemów
społecznych.
3
Rozdział I. Charakterystyka Powiatu Lubelskiego.
1.1. Obszar i połoŜenie.
Powiat Lubelski naleŜy do Województwa Lubelskiego i jest częścią podregionu
lubelskiego (Rys.1). Zajmuje obszar 1 680 km2, co stanowi 6,7% powierzchni całego
województwa i 0,54% powierzchni Polski). Graniczy z powiatami: łęczyńskim,
świdnickim, janowskim, kraśnickim, krasnostawskim, biłgorajskim, opolskim,
puławskim i lubartowskim. Za wyjątkiem niewielkiej, wschodniej części usytuowany
jest wokół miasta Lublina, które jest jednocześnie stolicą województwa.
Powiat Lubelski połoŜony jest na terenie WyŜyny Lubelskiej i obejmuje swym
zasięgiem następujące jednostki geomorfologiczne: Wysoczyzna Lubartowska,
PłaskowyŜ Nałęczowski, Równina BełŜycka, Kotlina Chodelska, Wzniesienia
Urzędowskie, PłaskowyŜ Świdnicki, Wyniosłość Giełczewska, Padół Zamojski oraz
Roztocze Zachodnie. Cały obszar powiatu lubelskiego leŜy w dorzeczu rzeki Wisły
i naleŜy do zlewiska Morza Bałtyckiego. Większość wód zbiera Bystrzyca ze swymi
dopływami, odprowadzając je do Wieprza.
WaŜny element środowiska przyrodniczego powiatu stanowią dwa Parki
Krajobrazowe: Krzczonowski Park Krajobrazowy i Kozłowiecki Park Krajobrazowy,
cztery Obszary Chronionego Krajobrazu: Chodelski, Czerniejewski, Dolina Ciemięgi
i Kozi Bór, oraz rezerwaty: Chmiel, Las Królewski, Olszanka i Podzamcze.
Teren Powiatu Lubelskiego obejmuje tylko dwa miasta (BełŜyce i Bychawa) i aŜ
354 miejscowości wiejskie, w tym 347 sołectw. Zamieszkiwany jest przez blisko 145
tysięcy mieszkańców. W BełŜycach mieszka około 5% populacji całego powiatu (7
tys. mieszkańców) natomiast w Bychawie około 3,7% populacji (5,3 tys.
mieszkańców).
W skład powiatu wchodzą dwie gminy miejsko – wiejskie (BełŜyce
i Bychawa) oraz 14 gmin wiejskich: Borzechów, Garbów, Głusk, Jabłonna, Jastków,
Konopnica, Krzczonów, Niedrzwica DuŜa, Niemce, StrzyŜewice, Wojciechów,
Wólka, Wysokie, Zakrzew.
4
Rys.1. Powiat Lubelski na tle województwa lubelskiego.
(źródło: opracowanie własne na podstawie www.lubelskie.pl)
Specyfika Powiatu Lubelskiego (Rys.1) to przede wszystkim połoŜenie
wokół Lublina - stolicy województwa i największego miasta po wschodniej stronie
rzeki Wisły, które stanowi takŜe administracyjne centrum Powiatu Lubelskiego.
5
1.2. Podział administracyjny.
Rys. 2. Mapa powiatu z podziałem na gminy.
(źródło: www.powiat.lublin.pl)
Gminy powiatu:
1. BełŜyce:
• Liczba ludności 13811 osób,
• Powierzchnia gminy 134 km2, w tym: uŜytki rolne 84,9%, lasy 9,4%,
• Sołectwa gminy:
Babin, Jaroszewice, Malinowszczyzna, Cuple, Matczyn, Wierzchowiska
Stare, kol. Chmielnik, Wymysłówka, Zalesie, KręŜnica Okrągła, Płowizny,
Zosin, Wronów, Skrzyniec, m. BełŜyce, Zagórze II, Chmielnik, Kierz,
Podole, BełŜyce - Zastawie, BełŜyce - Wzgórze, Zagórze I, Wierzchowiska
Górne.
• Organizacje pozarządowe – 14.
• Zakłady pracy zatrudniające powyŜej 10 osób – 41.
• Instytucje pomocy społecznej – 5.
2. Borzechów:
• Liczba ludności 3743 osoby,
• Powierzchnia gminy 67 km2, w tym: uŜytki rolne 85%, lasy 9,5%,
• Sołectwa gminy:
Borzechów - Kępa Borzechowska, Borzechów Kolonia, Łączki, Grabówka,
Majdan Borzechowski, Majdan Skrzyniecki, Kłodnica Dolna, Kłodnica
Górna, Białowoda, Dąbrowa, Kazimierów, Kępa Kolonia, Kępa, Łopiennik,
6
•
•
•
Łopiennik Kolonia, Majdan Radliński, Zakącie,
Dobrowola, Ryczydół.
Organizacje pozarządowe – 1.
Zakłady pracy zatrudniające powyŜej 10 osób – 5.
Instytucje pomocy społecznej – 1.
Ludwinów,
Osina,
3. Bychawa:
• Liczba ludności 12167 osób,
• Powierzchnia gminy 146 km2, w tym: uŜytki rolne 86%, lasy 8%,
• Sołectwa gminy:
Bychawka Pierwsza, Bychawka Druga, Bychawka Trzecia, Bychawka Druga
Kolon., Bychawka trzecia Kolon., Gałęzów Kolon. Pierwsza, Gałęzów
Kolon. Druga, Józwów, Kosarzew Dolny Kol., Kowersk, Leśniczówka,
Łęczyca, Marysin, Olszowiec, Olszowiec Kolon., Osowa, Osowa Kolon.,
Podzamcze, Romanów, Skawinek, Stara Wieś Pierwsza, Stara Wieś Druga,
Stara Wieś Trzecia, Urszulin, Wandzin, Wincentówek, Wola DuŜa, Wola
DuŜa Kolon., Wola Gałęzowska, Wola Gałęzowska Kolon., Zadębie,
Zaraszów, Zaraszów Kolon., Zdrapy.
• Organizacje pozarządowe – 4.
• Zakłady pracy zatrudniające powyŜej 10 osób – 35.
• Instytucje pomocy społecznej – 4.
4. Garbów:
• Liczba ludności 8974 osoby,
• Powierzchnia gminy 102,4 km2, w tym: uŜytki rolne 79,2%, lasy 12,5%,
• Sołectwa gminy:
Bogucin, Garbów I, Garbów II, Gutanów, Borków, Janów, Karolin, Meszno,
Leśce, Piotrowice Kolonia, Piotrowice Wielkie, Przybysławice, Wola
Przybysławska I, Wola Przybysławska II, Zagrody.
• Organizacje pozarządowe – 5.
• Zakłady pracy zatrudniające powyŜej 10 osób – 30.
• Instytucje pomocy społecznej – 4.
5. Głusk:
• Liczba ludności 8289 osób,
• Powierzchnia gminy 64 km2, w tym: uŜytki rolne 87,5%, lasy 7,3%,
• Sołectwa gminy:
Abramowice Prywatne, Kalinówka, Kazimierzówka, Wilczopole, Kolonia
Wilczopole, Kliny, Majdan Mętowski, Dominów, Wólka Abramowicka,
Ćmiłów, Mętów, Głuszczyzna, Prawiedniki, Kolonia Prawiedniki, Nowiny,
śabia Wola.
• Organizacje pozarządowe – 4.
• Zakłady pracy zatrudniające powyŜej 10 osób – 35.
• Instytucje pomocy społecznej – 5.
6. Jabłonna:
• Liczba ludności 7638 osób,
• Powierzchnia gminy 130,98 km2, w tym: uŜytki rolne 78,4%, lasy 16,3%,
• Sołectwa gminy:
7
•
•
•
Jabłonna I, Jabłonna II, Jabłonna Majątek, Skrzynice I, Skrzynice II, Kol.
Skrzynice, Chmiel I, Chmiel II, Kol. Chmiel, Wolnica, Piotrków I, Piotrków
II, Kol. Piotrków, Wierciszów, Tuszów, Czerniejów, Kol. Czerniejów.
Organizacje pozarządowe – 3.
Zakłady pracy zatrudniające powyŜej 10 osób – 16.
Instytucje pomocy społecznej – 1.
7. Jastków:
• Liczba ludności 12857 osób,
• Powierzchnia gminy 113 km2, w tym: uŜytki rolne 82,7%, lasy 2,3%,
• Sołectwa gminy:
Barak, Dąbrowica, Jastków, Józefów, Ługów, Marysin, Miłocin, Moszna
Kolonia, Moszna Wieś, Moszenki, Natalin, OŜarów, Panieńszczyzna,
Piotrawin, Płouszowice Kolonia, Płouszowice Wieś, Sługocin, Smugi,
Snopków, Sieprawki, Sieprawice, Tomaszowice Kolonia, Tomaszowice
Wieś, Wysokie.
• Organizacje pozarządowe – 2.
• Zakłady pracy zatrudniające powyŜej 10 osób – 36.
• Instytucje pomocy społecznej – 1.
8. Konopnica:
• Liczba ludności 11615 osób,
• Powierzchnia gminy 92,75 km2, w tym: uŜytki rolne 86%, lasy 5%,
• Sołectwa gminy:
Konopnica, Kozubszczyzna, Lipniak, Marynin, Motycz, Motycz Leśny,
Motycz Józefin, Pawlin, Radawiec DuŜy, Radawiec Mały, Radawczyk II,
Sporniak, Stasin, Szerokie, Tereszyn, Uniszowice, Zemborzyce Dolne,
Zembrzyce
Podleśne,
Zemborzyce
Tereszyńskie,
Zemborzyce
Wojciechowskie.
• Organizacje pozarządowe – 3.
• Zakłady pracy zatrudniające powyŜej 10 osób – 47.
• Instytucje pomocy społecznej – 5.
9. Krzczonów:
• Liczba ludności 4759 osób,
• Powierzchnia gminy 128 km2, w tym: uŜytki rolne 77,7%, lasy 12,1%,
• Sołectwa gminy:
Krzczonów Folwark, Krzczonów Skałka, Krzczonów Sołtysy, Krzczonów
Wójtostwo, Krzczonów I, Krzczonów II, Krzczonów III, BoŜy Dar, Zielona,
Gierniak, Piotrkówek, Teklin, Kosarzew Dolny, Kosarzew Górny, Kosarzew
StróŜa, Lewandowszczyzna, Olszanka, Nowiny śukowskie, Antoniówka,
śuków I, śuków II, śuków Kolonia, Policzyzna, Walentynów, Pustelnik,
Sobieska Wola I, Sobieska Wola II.
• Organizacje pozarządowe – 2.
• Zakłady pracy zatrudniające powyŜej 10 osób – 8.
• Instytucje pomocy społecznej – 1.
10. Niedrzwica DuŜa:
• Liczba ludności 11337 osób,
8
•
•
•
•
•
Powierzchnia gminy 106,8 km2, w tym: uŜytki rolne 64,5%, lasy 8,3%,
Sołectwa gminy:
Borkowizna, Czółna, KręŜnica Jara, Majdan Sobieszczański, Marianka,
Niedrzwica DuŜa I, Niedrzwica DuŜa II, Niedrzwica Kościelna I, Niedrzwica
Kościelna II, Osmolice Kolonia, Radawczyk, Radawczyk Kolonia I,
Sobieszczany, Sobieszczany Kolonia, Strzeszkowice DuŜe I, Strzeszkowice
DuŜe II, Strzeszkowice Małe, Tomaszówka, Trojaczkowice, Warszawiaki,
Załucze. Krebsówka.
Organizacje pozarządowe – 11.
Zakłady pracy zatrudniające powyŜej 10 osób – 35.
Instytucje pomocy społecznej – 6.
11. Niemce:
• Liczba ludności 17357 osób,
• Powierzchnia gminy 141 km2, w tym: uŜytki rolne 86%, lasy 7%,
• Sołectwa gminy:
Baszki, Boduszyn, Kolonia Bystrzyca, Ciecierzyn, Dys, Dziuchów,
Elizówka, Jakubowice, Jakubowice Kolonia, Kawka, Krasienin, Krasienin
Kolonia, Ludwinów, Łagiewniki, Majdan Krasieniński, Nasutów, Niemce,
Nowy Staw, Osówka, Pólko, Pryszczowa Góra, Rudka Kozłowiecka,
Stoczek, Stoczek Kolonia, Swoboda, Wola Niemiecka, Wola Krasienińska,
Zalesie.
• Organizacje pozarządowe – 4.
• Zakłady pracy zatrudniające powyŜej 10 osób – 63.
• Instytucje pomocy społecznej – 2.
12. StrzyŜewice:
• Liczba ludności 7571 osób,
• Powierzchnia gminy 108 km2, w tym: uŜytki rolne 76%, lasy 14%,
• Sołectwa gminy:
Borkowizna, Dębszczyzna, Dębina, Franciszków, Kiełczewice I, Kiełczewice
Górne, Kol. Kiełczewice Dolne, Kiełczewice Dolne, Kiełczewice Maryjskie,
Osmolice I, Osmolice II, Pawłów, Pawłówek, Piotrowice, StrzyŜewice,
Kajetanówka, Nowa Bystrzyca, Stara Bystrzyca, IŜyce, Polanówka, śabia
Wola-w tym Pszczela Wola.
• Organizacje pozarządowe – 3.
• Zakłady pracy zatrudniające powyŜej 10 osób – 21.
• Instytucje pomocy społecznej – 4.
13. Wojciechów:
• Liczba ludności 5935 osób,
• Powierzchnia gminy 80,9 km2, w tym: uŜytki rolne 88,2%, lasy 5,5%,
• Sołectwa gminy:
Góra, Gaj Nowy, Gaj Stary, Wojciechów I, Wojciechów II, Ignaców,
Maszki I, Maszki II, Wojciechów V, Wojciechów Kolonia I, Stasin,
Sporniak, Palikije I, Palikije II, Miłocin, Szczuczki, Szczuczki Kol. VI,
Łubki, Łubki Kol., Łubki Szlachta, Halinówka.
• Organizacje pozarządowe – 2.
• Zakłady pracy zatrudniające powyŜej 10 osób – 8.
9
•
Instytucje pomocy społecznej – 1.
14. Wólka:
• Liczba ludności 10255 osób,
• Powierzchnia gminy 72,65 km2, w tym: uŜytki rolne 77,8%, lasy 13,2%,
• Sołectwa gminy:
Borek, Bystrzyca, Długie, Kolonia Biskupie, Kolonia Pliszczyn, Kolonia
Świdnik Mały, Łuszczów I, Łuszczów II, Łysaków, Jakubowice Murowane,
Pliszczyn, Rudnik, Sobianowice, Świdnik DuŜy I, Świdnik DuŜy II, Świdnik
Mały, Świdniczek, Turka, Wólka.
• Organizacje pozarządowe – 1.
• Zakłady pracy zatrudniające powyŜej 10 osób – 24.
• Instytucje pomocy społecznej – 1.
15. Wysokie:
• Liczba ludności 4696 osób,
• Powierzchnia gminy 114 km2, w tym: uŜytki rolne 80,8%, lasy 8,9%,
• Sołectwa gminy:
Antoniówka, Biskupie, Biskupie Kolonia, Dragany, Giełczew Doły,
Giełczew Druga, Giełczew Kolonia, Giełczew Pierwsza, Guzówka,
Kajetanów, Łosień, Maciejów Nowy, Maciejów Stary, Nowy Dwór,
Radomirka, Rezerwa, Słupeczno, Spławy, Stolnikowizna, Wysokie, Zabłocie.
• Organizacje pozarządowe – 0.
• Zakłady pracy zatrudniające powyŜej 10 osób – 12.
• Instytucje pomocy społecznej – 1.
16. Zakrzew:
• Liczba ludności 3106 osób,
• Powierzchnia gminy 75,38 km2, w tym: uŜytki rolne 80%, lasy 13%,
• Sołectwa gminy:
Zakrzew, Zakrzew Kolonia, Baraki, Nikodemów, Tarnawka I, Tarnawka II,
Karolin, Targowisko, Targowisko Kolonia, Ponikwy, Wólka Ponikiewska,
Dębina, Annów, BoŜa Wola, Szklarnia, Majdan Starowiejski.
• Organizacje pozarządowe – 0.
• Zakłady pracy zatrudniające powyŜej 10 osób – 6.
• Instytucje pomocy społecznej – 1.
Największą powierzchnię wśród gmin powiatu (8,7%) zajmuje gmina miejsko –
wiejska Bychawa (146 km2), natomiast najmniejszą powierzchnię posiada gmina
Głusk (64 km2), co stanowi 3,8% powierzchni całego powiatu.
1.3. Struktura demograficzna powiatu.
Gminą o największej ilości mieszkańców w Powiecie Lubelskim są Niemce
posiadająca według stanu na dzień 31.12.2009 r. ponad 17 tysięcy mieszkańców,
10
co stanowi 12% populacji powiatu. Gminę Zakrzew zamieszkuje zaś niewiele ponad
3 tysiące osób, co w skali powiatu wynosi zaledwie 2 % ogółu ludności.
Pod względem gęstości zaludnienia pierwsze miejsce zajmuje gmina Wólka,
w której na 1 km2 przypada ponad 141 osób. Natomiast ostatnie miejsce naleŜy do
gminy Krzczonów z nieco ponad 37 osobami zamieszkującymi 1 km2.
Najwięcej kobiet mieszka w gminie Niemce - blisko 9 tys., co stanowi 12%
wszystkich mieszkanek powiatu. Najmniej, bo zaledwie 2,15% wszystkich kobiet
z powiatu zamieszkuje w gminie Zakrzew.
Biorąc pod uwagę ilość męŜczyzn zamieszkujących powiat rozkład procentowy
przedstawia się analogicznie – Niemce 12%, Zakrzew – 2,15%. Szczegółowe dane
zawiera Tab.1 i graficznie prezentuje Rys.3.
Gmina
BełŜyce
Borzechów
Bychawa
Garbów
Głusk
Jabłonna
Jastków
Konopnica
Krzczonów
Niedrzwica
DuŜa
MęŜczyźni Kobiety Liczba Powierzchnia Gęstość
ludności km2
w tys.
w tys.
zaludnienia
w tys.
os/km2
6,708
1,87
5,934
4,375
4,053
3,723
6,321
5,681
2,298
7,103
1,873
6,233
4,599
4,236
3,915
6,536
5,934
2,461
13,811
3,743
12,167
8,974
8,289
7,638
12,857
11,615
4,759
134
67
146
102,4
64
130,98
113
92,75
128
103,07
5,528
5,809
11,337
106,8
106,15
Niemce
8,515
8,842
17,357
141
StrzyŜewice
3,715
3,856
7,571
108
Wojciechów
2,881
3,054
5,935
80,9
Wólka
5,04
5,215
10,255
72,65
Wysokie
2,412
2,557
4,696
114
Zakrzew
1,521
1,585
3,106
75,38
Tab. 1. Dane demograficzne w gminach.
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
123,10
11
55,87
83,34
87,64
129,52
58,31
113,78
125,23
37,18
70,10
73,36
141,16
41,19
41,20
160
140
120
100
80
60
40
20
MęŜczyźni w tys.
Kobiety w tys.
Liczba ludności w tys.
Powierzchnia km2
Zakrzew
Wysokie
Wólka
Wojciechów
StrzyŜewice
Niemce
Niedrzwica DuŜa
Konopnica
Krzczonów
Jastków
Jabłonna
Głusk
Garbów
Bychawa
Borzechów
BełŜyce
0
Gęstość zaludnienia os/km2
Rys. 3. Gminy – dane demograficzne.
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
Z danych GUS wynika, iŜ w 2009 roku liczba ludności Powiatu Lubelskiego
wynosiła 144383 osoby, z czego 73808 to kobiety a 70575 stanowili męŜczyźni.
Począwszy od 1999 r., tj. utworzenia powiatu moŜna zaobserwować stały wzrost
liczby ludności (ponad 9 tys. w ciągu 10 lat). Strukturę wiekową ludności
w poszczególnych latach przedstawia Tab.2 i Rys.4 zamieszczony poniŜej.
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Liczba
Wiek
ludności Przedprodukcyjny Produkcyjny Poprodukcyjny
135 100
35 734
76 152
23 214
135 685
35 199
77 282
23 204
136 253
34 441
78 632
23 180
136 722
33 594
80 029
23 099
137 737
32 881
81 734
23 122
138 964
32 400
83 396
23 168
140 041
32 085
84 780
23 176
141 311
31 735
86 250
23 326
142 662
31 496
87 680
23 486
143 466
30 961
88 919
23 586
144 383
30 548
90 092
23 743
Tab. 2. Struktura wiekowa ludności powiatu w latach 1999 – 2009.
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
12
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
0
20 000
40 000
Liczba ludności
60 000
80 000
Wiek Przedprodukcyjny
100 000
Wiek Produkcyjny
120 000
140 000
160 000
Wiek Poprodukcyjny
Rys.4. Struktura wiekowa ludności powiatu w latach 1999 – 2009.
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
Z analizy zamieszczonych danych wynika, Ŝe następuje systematyczny
spadek ilości osób młodych w wieku przedprodukcyjnym (do 17 lat), natomiast
wzrasta liczba mieszkańców w wieku produkcyjnym (męŜczyźni 18-65, kobiety
18-60) i poprodukcyjnym – jest to dowód starzenia się społeczności w Powiecie
Lubelskim.
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Przedprodukcyjny
M
K
18 404
17 330
18 132
17 067
17 666
16 775
17 326
16 268
16 922
15 959
16 665
15 735
16 531
15 554
16 341
15 394
16 208
15 288
15 945
15 016
15 732
14 816
Wiek
Produkcyjny
M
K
40 255
35 897
40 780
36 502
41 485
37 147
42 126
37 903
42 982
38 752
43 779
39 617
44 477
40 303
45 201
41 049
46 065
41 615
46 799
42 120
47 438
42 654
Poprodukcyjny
M
K
7 663
15 551
7 636
15 568
7 650
15 530
7 640
15 459
7 685
15 437
7 660
15 508
7 617
15 559
7 631
15 695
7 556
15 930
7 466
16 120
7 405
16 338
Tab. 4. Struktura wiekowa ludności powiatu z uwzględnieniem płci.
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
13
160 000
140 000
120 000
100 000
80 000
60 000
40 000
20 000
0
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Wiek Przedprodukcyjny M
Wiek Przedprodukcyjny K
Wiek Produkcyjny M
Wiek Produkcyjny K
Wiek Poprodukcyjny M
Wiek Poprodukcyjny K
Rys. 5. Struktura wiekowa ludności powiatu z uwzględnieniem płci.
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
Analiza danych z tabeli 4 pozwala stwierdzić pewną prawidłowość dotyczącą
osób w wieku przedprodukcyjnym, mianowicie w latach 1999 – 2009 następuje stały
i systematyczny spadek liczby ludności zarówno kobiet jak i męŜczyzn. Jednocześnie
obserwujemy tendencję wzrostową w wieku produkcyjnym dla obojga płci.
Zaobserwowanym zjawiskiem jest natomiast stale malejąca populacja męŜczyzn
w wieku poprodukcyjnym przy jednoczesnym wzroście ilości kobiet.
Strukturę demograficzną ludności w poszczególnych gminach z podziałem na
płeć prezentują tabele nr 5 i 6.
w tys.
Wiek produkcyjny
mobilny niemobilny
wiek
(18-44 (45-64
wiek
przedprod. Ogółem lata)
lata)
poprod.
BełŜyce
Borzechów
Bychawa
Garbów
Głusk
Jabłonna
Jastków
1,48
0,41
1,364
1,013
0,983
0,819
1,446
4,584
1,232
3,854
2,914
2,73
2,484
4,294
2,837
0,771
2,395
1,809
1,791
1,54
2,618
14
1,747
0,461
1,459
1,105
0,939
0,944
1,676
0,644
0,228
0,716
0,448
0,34
0,42
0,581
Konopnica
Krzczonów
Niedrzwica
DuŜa
Niemce
StrzyŜewice
Wojciechów
Wólka
Wysokie
Zakrzew
1,253
0,407
3,846
1,513
2,389
0,879
1,457
0,634
0,582
0,378
1,272
3,692
2,389
1,303
0,564
1,872
0,775
0,606
1,262
0,479
0,291
5,898
2,578
1,923
3,375
1,548
0,973
3,758
1,602
1,178
2,318
0,892
0,586
2,14
0,976
0,745
1,057
0,656
0,387
0,745
0,362
0,352
0,403
0,385
0,257
Tab. 5. Struktura wiekowa męŜczyzn w gminach.
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
9
8
7
6
5
4
3
2
1
wiek przedprod.
mobilny (18-44 lata)
niemobilny (45-64 lata)
wiek produkcyjny
mobilny
wiek
(18-44 niemobilny wiek
przedprod Ogółem lata)
(45-59 lat) poprod
BełŜyce
Borzechów
Bychawa
Garbów
1,385
0,381
1,27
0,906
4,261
1,026
3,446
2,652
2,817
0,695
2,279
1,763
15
1,444
0,331
1,167
0,889
1,457
0,466
1,517
1,041
Zakrzew
Wysokie
wiek poprod.
Rys. 6. Struktura wiekowa męŜczyzn w gminach.
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
w tys.
Wólka
Wojciechów
StrzyŜewice
Niemce
Niedrzwica DuŜa
Krzczonów
Konopnica
Jastków
Jabłonna
Głusk
Garbów
Bychawa
Borzechów
BełŜyce
0
Głusk
Jabłonna
Jastków
Konopnica
Krzczonów
Niedrzwica
DuŜa
Niemce
StrzyŜewice
Wojciechów
Wólka
Wysokie
Zakrzew
0,895
0,743
1,324
1,141
0,401
2,599
2,213
3,955
3,514
1,241
1,765
1,429
2,621
2,316
0,765
0,834
0,784
1,334
1,198
0,476
0,742
0,959
1,257
1,279
0,819
1,289
3,319
2,27
1,049
1,201
1,9
0,759
0,575
1,158
0,441
0,248
5,321
2,222
1,663
3,197
1,226
0,799
3,562
1,455
1,094
2,31
0,802
0,492
1,759
0,767
0,569
0,887
0,424
0,307
1,621
0,875
0,816
0,86
0,89
0,538
Tab. 6. Struktura wiekowa kobiet w gminach.
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
wiek przedprod
mobilny (18-44 lata)
niemobilny (45-59 lat)
Zakrzew
Wysokie
Wólka
Wojciechów
StrzyŜewice
Niemce
Niedrzwica DuŜa
Krzczonów
Konopnica
Jastków
Jabłonna
Głusk
Garbów
Bychawa
Borzechów
BełŜyce
0
wiek poprod
Rys. 7. Struktura wiekowa kobiet w gminach.
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
Analiza dotycząca struktury wiekowej mieszkańców poszczególnych gmin
potwierdza prawidłowość opisaną powyŜej dla całego powiatu a mianowicie
najwięcej mieszkańców w kaŜdej grupie wiekowej niezaleŜnie od płci jest w gminie
Niemce. Gmina Borzechów ma najmniej zarówno kobiet jak i męŜczyzn w wieku
poprodukcyjnym, zaś gminę Zakrzew zamieszkuje najmniej kobiet i męŜczyzn
w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym. Szczegółowy rozkład danych
w poszczególnych przedziałach wiekowych prezentują rysunki 6 i 7.
16
Przyrost naturalny w Powiecie Lubelskim w latach 1999 – 2009 wykazuje
następujące tendencje:
1. Przyrost naturalny dla męŜczyzn zawsze przyjmuje wartości ujemne,
2. Przyrost naturalny kobiet przyjmuje wartości dodatnie w roku 1999
i od 2006,
3. W 2002 r. odnotowano największy ujemny przyrost naturalny dla obojga płci,
4. Największy dodatni przyrost naturalny zaobserwowano w 2008 r.
Szczegółowe dane prezentuje tabela 7 i rysunek 8.
Razem
Przyrost
naturalny M
K
Razem
Urodzenia M
K
Razem
Zgony
M
K
1999
-77
-99
22
1520
784
736
1597
883
714
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
-118 -109 -242 -197 -143 -121
16 -52
31
3
-112
-74 -162 -160 -122 -102 -49 -99 -14 -99
-6
-35 -80 -37 -21 -19
65
47
45 102
1446 1374 1277 1346 1380 1438 1495 1517 1658 1530
749
706 679 684 732 748 764 771 879 769
697
668 598 662 648 690 731 746 779 761
1564 1483 1519 1543 1523 1559 1479 1569 1627 1527
861
780 841 844 854 850 813 870 893 868
703
703 678 699 669 709 666 699 734 659
Tab. 7. Przyrost naturalny w powiecie w latach 1999 – 2009.
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
150
100
50
-100
-150
-200
-250
-300
MęŜczyźni
Kobiety
Rys. 8. Przyrost naturalny w powiecie w latach 1999 – 2009.
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
17
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
-50
1999
0
Najwięcej urodzeń i zgonów nastąpiło w 2008 r. dla obojga płci. Najmniejszą
liczbę urodzeń kobiet i męŜczyzn zanotowano w 2002 r. Najmniej zgonów
odnotowano w 2001 r. wśród męŜczyzn i w 2009 r. wśród kobiet. Szczegółowe dane
dotyczące urodzeń i zgonów w poszczególnych latach oddzielnie dla kobiet
i męŜczyzn prezentują rysunki 9 i 10.
MęŜczyźni
2 000
1 800
1 600
1 400
1 200
1 000
800
600
400
200
0
1999
2000
2001
2002
2003
2004
Urodzenia
2005
2006
2007
2008
2009
Zgony
Rys. 9. Analiza urodzeń i zgonów w powiecie w latach 1999 – 2009 dla męŜczyzn.
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
Kobiety
1 600
1 400
1 200
1 000
800
600
400
200
0
1999
2000
2001
2002
2003
2004
Urodzenia
2005
2006
2007
2008
2009
Zgony
Rys. 10. Analiza urodzeń i zgonów w powiecie w latach 1999 – 2009 dla kobiet.
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
18
Przyrost naturalny w poszczególnych gminach powiatu w 2009 r. kształtował
się w sposób następujący:
1. Ponad połowę gmin cechuje ujemny przyrost naturalny,
2. Najwięcej urodzeń zarejestrowano w gminie Niemce,
3. Najmniej urodzeń w gminie Zakrzew,
4. Gmina BełŜyce charakteryzuje się prawie identyczną ilością zgonów
i urodzeń,
5. Największy ujemny przyrost naturalny to domena gminy Wysokie.
Szczegółowe dane dotyczące przyrostu naturalnego w gminach zawiera tabela 8
i rysunek 11.
BełŜyce
Borzechów
Bychawa
Garbów
Głusk
Jabłonna
Jastków
Konopnica
Krzczonów
Niedrzwica DuŜa
Niemce
StrzyŜewice
Wojciechów
Wólka
Wysokie
Zakrzew
Liczba
urodzeń
150
40
135
106
82
90
132
106
38
118
216
78
59
127
32
21
Liczba Przyrost
zgonów naturalny
146
4
55
-15
120
15
117
-11
71
11
106
-16
101
31
107
-1
90
-52
110
8
124
92
80
-2
83
-24
77
50
92
-60
48
-27
Tab. 8. Przyrost naturalny w gminach w 2009 r.
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
250
200
150
100
-100
Liczba urodzeń
Liczba zgonów
Rys. 11. Przyrost naturalny w gminach w 2009 r.
19
Przyrost naturalny
Zakrzew
Wysokie
Wólka
Wojciechów
StrzyŜewice
Niemce
Niedrzwica DuŜa
Krzczonów
Konopnica
Jastków
Jabłonna
Garbów
Bychawa
Borzechów
-50
BełŜyce
0
Głusk
50
Rozdział II. NajwaŜniejsze problemy społeczne.
Godne warunki Ŝycia i odpowiedni status materialny mieszkańców powiatu
powinien być naleŜycie chroniony poprzez szereg róŜnorodnych działań
podejmowanych przez instytucje do tego powołane. Osobom i rodzinom
znajdującym się w trudnej sytuacji Ŝyciowej, które nie są w stanie samodzielnie
zaspokoić swoich podstawowych potrzeb z pomocą przychodzą wyspecjalizowane
słuŜby dysponujące róŜnorodnymi środkami pomocowymi: finansowymi,
poradnictwem, pracą socjalną, wsparciem, interwencją, opieką itp.
Zadania pomocy społecznej realizują organy administracji rządowej
i samorządowej, współpracując w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa,
z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi
kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.
Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności
z powodu:
1. ubóstwa,
2. sieroctwa,
3. bezdomności,
4. bezrobocia,
5. niepełnosprawności,
6. długotrwałej lub cięŜkiej choroby,
7. przemocy w rodzinie,
8. potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi,
9. potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności,
10. bezradności w sprawach opiekuńczo – wychowawczych i prowadzenia
gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych,
11. braku umiejętności w przystosowaniu do Ŝycia młodzieŜy opuszczającej
całodobowe placówki opiekuńczo – wychowawcze,
12. trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali status uchodźcy lub
ochronę uzupełniającą.
13. trudności w przystosowaniu do Ŝycia po zwolnieniu z zakładu karnego,
14. alkoholizmu lub narkomanii,
15. zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej,
16. klęski Ŝywiołowej lub ekologicznej.
Przyczynę i skalę przyznanych świadczeń z pomocy społecznej w roku 2009
w poszczególnych gminach i powiecie ogółem przedstawia tabela 9.
20
Liczba rodzin - ogółem
Liczba rodzin - na wsi
Liczba osób w rodzinach
Sieroctwo
Liczba rodzin - ogółem
Liczba rodzin - na wsi
Liczba osób w rodzinach
Bezdomność
Liczba rodzin - ogółem
Liczba rodzin - na wsi
Liczba osób w rodzinach
Potrzeba ochrony
Liczba rodzin - ogółem
macierzyństwa
Liczba rodzin - na wsi
Liczba osób w rodzinach
Wielodzietność
Liczba rodzin - ogółem
Liczba rodzin - na wsi
Liczba osób w rodzinach
Bezrobocie
Liczba rodzin - ogółem
Liczba rodzin - na wsi
Liczba osób w rodzinach
Niepełnosprawność Liczba rodzin - ogółem
Liczba rodzin - na wsi
Liczba osób w rodzinach
Długotrwała lub
Liczba rodzin - ogółem
cięŜka choroba
Liczba rodzin - na wsi
Liczba osób w rodzinach
Ubóstwo
Powody przyznania
świadczenia z
pomocy
społecznej:
Bychawa
Borzechów
BełŜyce
72
33 154
38
33 84
178 367 394
1
1 13
0
1 6
1
14 49
3
0 6
1
0 2
3
0 6
7
28 32
1
28 20
22 247 146
0
25 5
0
25 5
0 202 30
257 15 130
116 15 67
795 63 385
138 21 133
60
21 61
329 78 331
176 29 137
90
29 68
428 73 366
Garbów
23
23
68
1
1
1
0
0
0
0
0
0
33
33
183
49
49
141
50
50
119
106
106
234
Głusk
Jabłonna
34
34
96
0
0
0
1
1
1
16
16
93
13
13
74
75
75
269
74
74
200
60
60
215
21
133
133
413
0
0
0
3
3
5
36
36
195
22
22
138
71
71
214
64
64
180
44
44
102
Jastków
97
97
360
0
0
0
3
3
3
29
29
184
22
22
155
66
66
240
80
80
275
39
39
93
Konopnica
161
161
515
1
1
3
5
5
13
25
25
94
1
1
6
101
101
352
72
72
204
122
122
347
Krzczonów
120
120
337
0
0
0
0
0
0
4
4
20
2
2
13
52
52
144
86
86
229
70
70
162
Niedrzwica
DuŜa
6
6
13
0
0
0
8
8
8
80
80
382
72
72
229
150
150
542
102
102
332
82
82
263
Niemce
230
230
723
1
1
3
12
12
26
136
136
701
83
83
501
139
139
459
162
162
442
180
180
500
StrzyŜewice
122
122
464
0
0
0
0
0
0
20
20
121
17
17
113
64
64
194
34
34
70
27
27
68
Wojciechów
150
150
500
3
3
8
0
0
0
92
92
426
30
30
192
110
110
364
67
67
198
143
143
429
Wólka
139
139
451
0
0
0
0
0
0
35
35
187
22
22
135
64
64
216
80
80
240
101
101
326
Wysokie
48
48
191
0
0
0
5
5
5
23
23
167
22
22
161
57
57
221
39
39
126
51
51
171
Zakrzew
46
46
203
0
0
0
0
0
0
30
30
187
21
21
144
27
27
96
33
33
145
56
56
258
1568
1464
5273
21
13
79
46
40
70
593
575
3172
390
390
2276
1427
1223
4695
1235
1085
3498
1423
1268
4035
POWIAT
88
Liczba rodzin - na wsi
43 32
43 69
59
59
88 60
88 60
41
41
53
53
81
81
0
0
5
0
0
0
0
0
1
1
0
0
0
0
0
1
0
0
0
1
0
0
0
1
6
1
16
1
1
1
5
19
19
54
0
0
0
1
1
0 3
0 2
0 15
23 12
23 5
132 22
0 0
0 0
0 0
1 3
1 2
15
9
28
36
8
63
0
0
0
11
3
0
0
0
0
0
0
1
30
30
126
15
15
49
0
0
0
1
1
22
0
0
0
0
0
0
11
8
8
31
10
10
24
0
0
0
5
5
0
0
0
0
0
0
0
1
1
6
15
15
34
0
0
0
0
0
6
0
2
2
0
0
2
2
2
4
19
19
63
0
0
0
2
2
0
0
0
0
0
0
7
0
0
0
2
2
8
0
0
0
3
3
580 265 318 230 384 281 188 240 283
145
Liczba rodzin - ogółem
Liczba osób w rodzinach
Przemoc w rodzinie Liczba rodzin - ogółem
Liczba rodzin - na wsi
Liczba osób w rodzinach
Alkoholizm
Liczba rodzin - ogółem
Liczba rodzin - na wsi
Liczba osób w rodzinach
Narkomania
Liczba rodzin - ogółem
Liczba rodzin - na wsi
Liczba osób w rodzinach
Trudności w
Liczba rodzin - ogółem
przystosowaniu do Liczba rodzin - na wsi
Ŝycia po zwolnieniu
z zakładu karnego
Liczba osób w rodzinach
Brak umiejętności
w przystosowaniu
Liczba rodzin - ogółem
do Ŝycia młodzieŜy
opuszczającej
Liczba rodzin - na wsi
placówki
opiekuńczo wychowawcze
Liczba osób w rodzinach
Trudności w
Liczba rodzin - ogółem
integracji osób,
Liczba rodzin - na wsi
które otrzymały
status uchodźcy
Liczba osób w rodzinach
Bezradność w
sprawach opiek.wych. i
prowadzenia
gospodarstwa
domowego ogółem
82
82
92
92
40 56
40 56
0
0
0
0
0
0
1
1
1
2
30
30
91
0
0
0
1
1
15
3
4
4
1
1
8
2
2
6
32
32
76
0
0
0
5
5
0
0
0
0
0
0
1
2
2
6
3
3
13
0
0
0
1
1
0
0
0
0
0
0
4
1
1
5
8
8
19
0
0
0
1
1
0
0
0
0
0
0
3
4
4
18
46
46
149
0
0
0
3
3
200 349 418 158 213
42
42
58
931
58 1025
0
0
0
0
0
0
0
3
3
11
4
4
6
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
3
3
12
18
18
64
0
0
0
0
0
26
4
7
7
2
2
62
76
69
275
292
257
867
0
0
0
38
29
92 280 4479
16
16
4
2
10
11
4
20
0
0
0
0 2
0 2
0 10
0 0
0 0
0 0
0 0
0 0
0 0
3
3
15
1
1
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
23
Tab. 9. Przyczyny udzielenia świadczeń przez gminy w 2009 r.
(źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-03)
Liczba rodzin - ogółem
Liczba rodzin - na wsi
Liczba osób w rodzinach
Sytuacja kryzysowa Liczba rodzin - ogółem
Liczba rodzin - na wsi
Liczba osób w rodzinach
Klęska Ŝywiołowa
Liczba rodzin - ogółem
lub ekologiczna
Liczba rodzin - na wsi
Liczba osób w rodzinach
Zdarzenia losowe
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
1
4
0
0
0
0
0
0
5
5
6
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
1
4
3
3
7
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
4
4
15
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
1
1
0
0
0
0
0
0
1
1
2
1
1
4
0
0
0
22
20
67
16
9
32
0
0
0
2.1. Bezrobocie.
Według stanu na koniec 2009 r. Powiat Lubelski zajmuje 4 miejsce
w województwie pod względem wielkości stopy bezrobocia wynoszącej 9,9% przy
12,8% dla województwa i 11,9% dla całej Polski. Rozkład stopy bezrobocia
w poszczególnych powiatach Województwa Lubelskiego prezentuje rysunek 12.
Rys. 12. Poziom stopy bezrobocia w województwie lubelskim (stan na 31.12.2009).
(źródło: Wojewódzki Urząd Pracy)
Natomiast w ciągu trzech kwartałów 2010 r. stopa bezrobocia w Powiecie
Lubelskim wzrosła do 10,1% gdy w tym samym okresie zmalała w województwie
lubelskim do poziomu 11,9% a w kraju 11,5%.
Zgodnie z ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415), za bezrobotnego
uwaŜa się:
1) obywatela polskiego poszukującego i podejmującego zatrudnienie lub inną
pracę zarobkową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zatrudnienie
lub inną pracę zarobkową za granicą u pracodawców zagranicznych;
2) cudzoziemca zamierzającego wykonywać lub wykonującego pracę na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
− obywatela państw członkowskich Unii Europejskiej,
− obywatela państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienaleŜących do
Unii Europejskiej,
24
− obywatela państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze
Gospodarczym, który moŜe korzystać ze swobody przepływu osób na
podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej
państwami członkowskimi,
− posiadającego w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy,
− posiadającego w Rzeczypospolitej Polskiej zezwolenie na osiedlenie się,
− posiadającego w Rzeczypospolitej Polskiej zezwolenie na pobyt rezydenta
długoterminowego Wspólnot Europejskich,
− posiadającego w Rzeczypospolitej Polskiej zezwolenie na zamieszkanie na
czas oznaczony udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art.
53 ust. 1 pkt 13 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U.
z 2006 r. Nr 234, poz. 1694 oraz z 2007 r. Nr 120, poz. 818 i Nr 165, poz.
1170),
lub
− posiadającego w Rzeczypospolitej Polskiej zgodę na pobyt tolerowany,
− korzystającego w Rzeczypospolitej Polskiej z ochrony czasowej,
− któremu udzielono ochrony uzupełniającej w Rzeczypospolitej Polskiej;
lub
− cudzoziemca – członka rodziny obywatela polskiego, niezatrudnioną
i niewykonującą innej pracy zarobkowej,
zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy
obowiązującym w danym zawodzie lub słuŜbie albo innej pracy zarobkowej, albo
jeŜeli jest osobą niepełnosprawną, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia co
najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy, nieuczącą się w szkole, z wyjątkiem
uczącej się w szkole dla dorosłych lub przystępującej do egzaminu eksternistycznego
z zakresu tej szkoły lub w szkole wyŜszej gdzie studiuje w formie studiów
niestacjonarnych, zarejestrowaną we właściwym dla miejsca zameldowania stałego
lub czasowego powiatowym urzędzie pracy oraz poszukującą zatrudnienia lub innej
pracy zarobkowej, jeŜeli:
a) ukończyła 18 lat,
b) nie ukończyła 60 lat – kobieta lub 65 lat – męŜczyzna,
c) nie nabyła prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, renty
szkoleniowej, renty socjalnej, renty rodzinnej w wysokości przekraczającej
połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę albo po ustaniu zatrudnienia,
innej pracy zarobkowej, zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalności,
nie pobiera nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku
przedemerytalnego,
świadczenia
przedemerytalnego,
świadczenia
rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku
w wysokości zasiłku macierzyńskiego,
d) nie jest właścicielem lub posiadaczem samoistnym lub zaleŜnym
nieruchomości rolnej, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964
r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.2), o powierzchni
uŜytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe lub nie podlega
ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu stałej pracy jako
współmałŜonek lub domownik w gospodarstwie rolnym o powierzchni
uŜytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe,
e) nie uzyskuje przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem
dochodowym z działów specjalnych produkcji rolnej, chyba Ŝe dochód
z działów specjalnych produkcji rolnej, obliczony dla ustalenia podatku
dochodowego od osób fizycznych, nie przekracza wysokości przeciętnego
25
f)
g)
h)
i)
j)
k)
dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 2 ha
przeliczeniowych ustalonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego
na podstawie przepisów o podatku rolnym, lub nie podlega ubezpieczeniom
emerytalnemu i rentowym z tytułu stałej pracy jako współmałŜonek lub
domownik w takim gospodarstwie,
nie posiada wpisu do ewidencji działalności gospodarczej albo nie podlega,
na podstawie odrębnych przepisów, obowiązkowi ubezpieczenia społecznego,
z wyjątkiem ubezpieczenia społecznego rolników,
nie jest osobą tymczasowo aresztowaną lub nie odbywa kary pozbawienia
wolności, z wyjątkiem kary pozbawienia wolności odbywanej poza zakładem
karnym w systemie dozoru elektronicznego,
nie uzyskuje miesięcznie przychodu w wysokości przekraczającej połowę
minimalnego wynagrodzenia za pracę, z wyłączeniem przychodów uzyskanych
z tytułu odsetek lub innych przychodów od środków pienięŜnych
zgromadzonych na rachunkach bankowych,
nie pobiera na podstawie przepisów o pomocy społecznej zasiłku stałego,
nie pobiera, na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, świadczenia
pielęgnacyjnego lub dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego
wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek
upływu ustawowego okresu jego pobierania,
nie pobiera po ustaniu zatrudnienia świadczenia szkoleniowego,
Osobą bezrobotną długotrwale w myśl ustawy o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy jest bezrobotny pozostający w rejestrze powiatowego
urzędu pracy łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich 2 lat,
z wyłączeniem okresów odbywania staŜu i przygotowania zawodowego dorosłych.
Bezrobocie w Powiecie Lubelskim jak i w całym województwie stanowi od lat
podstawowy problem społeczny. Kształtowanie się liczby osób bezrobotnych
z rozróŜnieniem płci w latach 1999 – 2009 przedstawia tabela 10 i rysunek 13.
Jak moŜna zaobserwować na początku dekady nastąpił wzrost liczby osób
bezrobotnych zarówno kobiet i męŜczyzn osiągając kulminację w 2001 r. Od tego
roku następuje systematyczny spadek bezrobotnych aŜ do roku 2009, w którym
odnotowany został ponowny wzrost ilości osób bezrobotnych.
1999 2000 2001
Ogółem 6991 7299 8433
M
3390 3423 4309
K
3601 3876 4124
2002
8276
4289
3987
2003
7751
3919
3832
2004
7462
3783
3679
2005
7092
3531
3561
2006
6236
3014
3222
2007
5130
2442
2688
Tab. 10. Struktura bezrobocia w powiecie w latach 1999 – 2009.
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
26
2008
4091
1878
2213
2009
5163
2695
2468
9 000
8 000
7 000
6 000
5 000
4 000
3 000
2 000
1 000
0
1999
2000
2001
2002
2003
Ogółem
2004
2005
MęŜczyźni
2006
2007
2008
2009
Kobiety
Rys. 13. Struktura bezrobocia w powiecie w latach 1999 – 2009.
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
Według stanu na dzień 31 grudnia 2009 r. liczba osób pozostających bez
pracy wynosiła 5163 w tym ponad połowę stanowili męŜczyźni. Przeszło 14%
bezrobotnych posiada prawo do zasiłku. Wśród bezrobotnych kobiet prawo do
zasiłku ma 12,6%, zaś w gronie męŜczyzn 15,5%. Strukturę graficzną przedstawia
rysunek 14.
6000
5000
4000
3000
2000
1000
0
Bezrobotni
Uprawnieni do zasiłku
męŜczyźni
kobiety
Rys. 14. Liczba osób bezrobotnych i uprawnionych do zasiłku w powiecie w 2009 r.
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
NajwyŜsza stopa bezrobocia (ponad 8%) występuje w gminie BełŜyce,
najniŜsza zaś w gminie Jastków (3,7%). Najwięcej bezrobotnych zarówno kobiet, jak
i męŜczyzn mieszka w gminie BełŜyce a najmniej w gminie Zakrzew (Tab. 11)
27
Gmina
BełŜyce
Borzechów
Bychawa
Garbów
Głusk
Jabłonna
Jastków
Konopnica
Krzczonów
Niedrzwica DuŜa
Niemce
StrzyŜewice
Wojciechów
Wólka
Wysokie
Zakrzew
Ogółem
740
135
592
243
240
308
308
331
143
474
Bezrobotni
MęŜczyźni Kobiety
392
348
75
60
325
267
120
123
115
125
158
150
178
130
164
167
64
79
247
227
560
308
242
252
180
107
270
170
138
126
94
59
Stopa bezrobocia (%):
8,4
6
8,1
4,4
4,5
6,6
3,7
4,5
5,2
6,8
290
138
104
126
86
48
5
6,4
6,7
3,8
6,5
6
Tab. 11. Struktura bezrobocia w gminach w 2009 r.
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
Interpretacja danych dotyczących okresu pozostawania bez zatrudnienia osób
bezrobotnych w powiecie pozwala stwierdzić, iŜ najwięcej z nich nie ma pracy od
1 do 3 miesięcy, najmniej zaś do 1 miesiąca. Ponad 17% to osoby długotrwale
bezrobotne, pozostające bez pracy powyŜej 24 miesięcy (tabela 12 i rysunek 15).
Okres pozostawania bez zatrudnienia
Gmina
BełŜyce
Borzechów
Bychawa
Garbów
Głusk
Jabłonna
Jastków
Konopnica
Krzczonów
Niedrzwica
DuŜa
Niemce
StrzyŜewice
Wojciechów
Wólka
Wysokie
Zakrzew
Powiat
Liczba osób
Do 1
bezrobotnych
m-ca
ogółem
1-3
m-ce
3-6
m-cy
6-12 12-24 Pow 24
m-cy m-ce
m-cy
740
135
592
243
240
308
308
331
143
44
16
45
27
25
23
33
39
15
158
26
82
70
66
48
75
78
21
166
22
113
56
51
55
70
68
36
147
20
110
38
56
64
55
66
20
99
24
87
27
26
44
40
44
17
126
27
155
25
16
74
35
36
34
474
35
108
78
90
74
89
560
308
242
252
180
107
5163
66
26
22
32
8
7
463
149
68
54
54
24
18
1099
105
59
37
59
30
14
1019
117
52
50
53
28
18
984
66
43
26
31
35
18
701
57
60
53
23
55
32
897
Tab. 12. Okres pozostawania bez zatrudnienia mieszkańców gmin w 2009 r.
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
28
Do 1 m-ca
1-3 m-ce
3-6 m-cy
6-12 m-cy
12-24 m-ce
Pow 24 m-cy
Rys. 15. Okres pozostawania bez zatrudnienia mieszkańców powiatu w 2009 r.
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
W gminie z najwyŜszą stopą bezrobocia (BełŜyce) najwięcej osób pozostaje
bez pracy od 3 do 6 miesięcy, a najmniej w okresie do 1 miesiąca. W gminie
o najniŜszej stopie bezrobocia (Jastków) najwięcej osób nie ma pracy od 1 do 3
miesięcy, najmniej liczną grupę stanowią osoby pozostające bez zatrudnienia poniŜej
1 miesiąca. Najmniej osób długotrwale bezrobotnych (pow. 24 m- cy) to mieszkańcy
Głuska, zaś najwięcej Bychawy. Szczegółowe dane przedstawia tabela 11 i rysunek
16.
800
700
600
500
400
300
200
100
Do 1 m-ca
1-3 m-ce
3-6 m-cy
6-12 m-cy
12-24 m-ce
Pow 24 m-cy
Rys. 16. Okres pozostawania bez zatrudnienia mieszkańców gmin w 2009 r.
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
29
Zakrzew
Wysokie
Wólka
Wojciechów
StrzyŜewice
Niemce
Niedrzwica DuŜa
Krzczonów
Konopnica
Jastków
Jabłonna
Głusk
Garbów
Bychawa
Borzechów
BełŜyce
0
W Powiecie Lubelskim z powodu bezrobocia w roku 2009 udzielono pomocy
1427 rodzinom z czego 1223 stanowiły rodziny na wsi. Najwięcej pomocy udzieliła
gmina BełŜyce przyznając świadczenia 257 rodzinom w tym 116 na wsi.
Najmniejszego wsparcia (15 rodzinom) udzieliła gmina Borzechów.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Lublinie realizuje od 2008 roku
projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego
Funduszu Społecznego pt. Aktywność – Twoja szansa na samodzielność. Projekt
realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet VII
Promocja integracji społecznej, Działanie 7.1 Rozwój integracji społecznej,
Poddziałanie 7.1.2 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez powiatowe
centra pomocy rodzinie.
Celem ogólnym projektu jest zwiększenie szans w znalezieniu zatrudnienia
przez osoby niepełnosprawne oraz opuszczające placówki opiekuńczo –
wychowawcze typu socjalizacyjnego oraz rodziny zastępcze. BudŜet projektu
wynosił w poszczególnych latach: 2008 r. – 331 210,00 zł., 2009 r. – 340 000,00 zł.,
2010 r. – 1 710 499,90 zł. Na rok 2011 zaplanowana została kwota 1 997 693,26 zł.
W latach 2008 – 2010 udział w projekcie wzięło 207 osób, z czego 114 osób
niepełnosprawnych. Cele szczegółowe projektu zrealizowane zostały poprzez:
- zwiększenie u uczestników motywacji do działania i zaufania we własne siły,
- zwiększenie umiejętności interpersonalnych, w tym w komunikowaniu się
oraz autoprezentacji,
- uzyskanie większej wiedzy nt. funkcjonowania rynku pracy oraz sposobów
aktywnego poruszania się w tym obszarze,
- uzyskanie większej wiedzy nt. własnych umiejętności, moŜliwości
i predyspozycji zawodowych,
- nabycie przez odbiorców ostatecznych nowych kompetencji i kwalifikacji
ułatwiających poruszanie się na rynku pracy i zdobycie zatrudnienia.
2.2. Ubóstwo.
Na ogół wyróŜnia się trzy podstawowe miary ubóstwa. Pierwsza to tzw.
ubóstwo obiektywne, mierzone poziomem dochodów lub wydatków poszczególnych
gospodarstw domowych. Druga – to tzw. ubóstwo subiektywne, czyli uzyskany na
podstawie opinii członków gospodarstw domowych poziom dochodów niezbędnych
do utrzymania na minimalnym poziomie. Wreszcie trzeci rodzaj to miara ubóstwa
uzyskana na podstawie wskaźników niepienięŜnych, dotyczących np. warunków
mieszkaniowych, spędzania wolnego czasu, wyposaŜenia w dobra trwałe itp.
Zjawisko ubóstwa moŜna scharakteryzować ze względu na dwa aspekty.
Pierwszy – to tzw. zasięg ubóstwa. Pod tym pojęciem rozumie się liczbę
gospodarstw domowych lub osób, które wedle przyjętego kryterium kwalifikują się
do sfery ubóstwa. Drugi – to tzw. głębokość lub natęŜenie ubóstwa. Przyjętą tutaj
miarą jest tzw. wskaźnik średniej luki dochodowej, który dostarcza informacji o ile
przeciętne dochody uzyskiwane przez gospodarstwa domowe lub osoby róŜnią się od
dochodów uzyskanych za linię ubóstwa. Chodzi tu zatem o pomiar dystansu, jaki
dzieli uznane za ubogie gospodarstwa domowe lub osoby od przyjętej w kraju
granicy ubóstwa.
Dlatego teŜ trzeba pamiętać, Ŝe uŜywając linii ubóstwa, jesteśmy w stanie
wskazać nie tyle gospodarstwa domowe czy osoby Ŝyjące w sferze ubóstwa, ale
Ŝyjące w tzw. strefie niskich dochodów. Ubóstwo jest bowiem z reguły dopiero
30
efektem długotrwałego utrzymywania się w strefie niskich dochodów (Labirynty
współczesnego społeczeństwa… str.189-190).
BełŜyce
Borzechów
Bychawa
Garbów
Głusk
Jabłonna
Jastków
Konopnica
Krzczonów
Niedrzwica DuŜa
Niemce
StrzyŜewice
Wojciechów
Wólka
Wysokie
Zakrzew
POWIAT
Liczba rodzin Liczba rodzin
- ogółem
- na wsi
72
38
33
33
154
84
23
23
133
133
34
34
97
97
161
161
120
120
6
6
230
230
122
122
150
150
139
139
48
48
46
46
1568
1464
Liczba osób
w rodzinach
178
367
394
68
413
96
360
515
337
13
723
464
500
451
191
203
5273
Tab. 13. Liczba świadczeń przyznanych z powodu ubóstwa w gminach w 2009 r.
(źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-03)
Jak wynika z tabeli 13 w roku 2009 udzielono wsparcia z powodu ubóstwa
1568 rodzinom w tym 1464 na wsi. Najwięcej świadczeniobiorców było w gminie
Niemce 230 rodzin, zaś najmniej w gminie Niedrzwica DuŜa – 6.
W gminach miejsko – wiejskich więcej pomocy udzielono rodzinom
mieszkającym na wsi (BełŜyce – 38, Bychawa – 84).
2.3. Bezdomność.
Bezdomność jest to względnie trwała sytuacja, w której człowiek pozbawiony
jest dachu nad głową albo nie posiada własnego mieszkania/domu. MoŜe to wynikać
z dobrowolnego wyboru takiego stylu Ŝycia, sytuacji politycznej (uchodźcy),
bezradności Ŝyciowej, osamotnienia, działania osób trzecich, zdarzeń losowych,
pogorszenia statusu materialnego (Pedagogika Społeczna…str.434).
Ustawa o pomocy społecznej definiuje bezdomnego jako osobę
niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw
lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy i niezameldowaną na pobyt stały,
w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych, a takŜe osobę
niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym i zameldowaną na pobyt stały w lokalu,
w którym nie ma moŜliwości zamieszkania. Ponadto określa wśród zadań własnych
gminy o charakterze obowiązkowym objęcie bezdomnych pomocą polegającą na:
udzieleniu schronienia, zapewnieniu posiłku, niezbędnego ubrania, ochronie
zdrowia, wypłacie określonych zasiłków, objęcie indywidualnym programem
wychodzenia z bezdomności i sprawienie pogrzebu.
31
BełŜyce
Borzechów
Bychawa
Garbów
Głusk
Jabłonna
Jastków
Konopnica
Krzczonów
Niedrzwica DuŜa
Niemce
StrzyŜewice
Wojciechów
Wólka
Wysokie
Zakrzew
POWIAT
Liczba rodzin
- ogółem
3
0
6
0
3
1
3
5
0
8
12
0
0
0
5
0
46
Liczba rodzin
- na wsi
1
0
2
0
3
1
3
5
0
8
12
0
0
0
5
0
40
Liczba osób
w rodzinach
3
0
6
0
5
1
3
13
0
8
26
0
0
0
5
0
70
Tab. 14. Bezdomność – powód przyznania pomocy w gminach w 2009 r.
(źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-03)
Tabela 14 pokazuje, Ŝe w 2009 r. w powiecie przyznano pomoc z powodu
bezdomności 46 rodzinom w tym 40 na wsi, najwięcej w gminie Niemce aŜ 12
rodzin, a w gminie Jabłonna jednej rodzinie. Ponad połowa gmin nie zetknęła się
z problemem bezdomności na swoim terenie.
Na terenie powiatu działają dwa ośrodki świadczące pomoc osobom
bezdomnym: Schronisko dla Kobiet im. Św. Brata Alberta w Bychawie posiadające
26 miejsc, którego głównymi zadaniami są: zapewnienie noclegu, wyŜywienia,
odzieŜy, działania w kierunku usamodzielnienia mieszkańców, udzielanie pomocy
osobom znajdującym się w kryzysie. Drugi ośrodek prowadzony jest przez
Stowarzyszenie “Emaus” w KręŜnicy Jarej zapewniający 30 osobom pomoc
w postaci pobytu całodobowego, pełnego wyŜywienia, pomoc rzeczową oraz porady
specjalistów.
2.4. Sieroctwo.
Sieroctwo to stan, w którym rodzice dziecka nie Ŝyją, gdy jedno z rodziców
nie Ŝyje dziecko jest półsierotą. RozróŜnia się sieroctwo naturalne jako skutek
śmierci rodziców i sieroctwo społeczne jako wynik pozbawienia dziecka normalnego
środowiska rodzinnego na skutek rozbicia rodziny lub jej wykolejenia. Obydwa
rodzaje sieroctwa są przyczyną trudności w wychowaniu dzieci (Nowy Słownik
Pedagogiczny… str.255).
Zgodnie z art. 19 pkt 4 ustawy o pomocy społecznej do zadań własnych
powiatu naleŜy zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub
częściowo pozbawionym opieki rodziców, w szczególności przez organizowanie
i prowadzenie ośrodków adopcyjno – opiekuńczych, placówek opiekuńczo –
wychowawczych dla dzieci i młodzieŜy, w tym placówek wsparcia dziennego
o zasięgu ponadgminnym, a takŜe tworzenie i wdraŜanie programów pomocy
dziecku i rodzinie.
32
Na terenie powiatu funkcjonują 2 placówki opiekuńczo – wychowawcze typu
socjalizacyjnego: Dom Dziecka w Woli Gałęziowskiej: 45 miejsc statutowych, 46
podopiecznych przebywających, Dom Dziecka w Przybysławicach: 51 miejsc
statutowych, 49 podopiecznych przebywających, oraz 15 placówek wsparcia
dziennego – świetlic środowiskowych prowadzonych na zlecenie powiatu w drodze
konkursu ofert przez organizacje pozarządowe – 1150 dzieci korzystających w wieku
od 5 – 15 lat (stan na koniec trzeciego kwartału 2010 r.).
BełŜyce
Borzechów
Bychawa
Garbów
Głusk
Jabłonna
Jastków
Konopnica
Krzczonów
Niedrzwica DuŜa
Niemce
StrzyŜewice
Wojciechów
Wólka
Wysokie
Zakrzew
POWIAT
Liczba rodzin ogółem
1
1
13
1
0
0
0
1
0
0
1
0
3
0
0
0
21
Liczba rodzin na wsi
0
1
6
1
0
0
0
1
0
0
1
0
3
0
0
0
13
Liczba osób w
rodzinach
1
14
49
1
0
0
0
3
0
0
3
0
8
0
0
0
79
Tab. 15. Sieroctwo – powód przyznania pomocy w gminach w 2009 r.
(źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-03)
Z analizy danych w tabeli 15 wynika, iŜ w 2009 r. z powodu sieroctwa
udzielono w powiecie wsparcia 21 rodzinom w tym 13 na wsi. Najwięcej świadczeń
przyznano w gminie Bychawa – 13 rodzin w tym 6 na wsi. Ponad 30% gmin
pomogło po jednej rodzinie zamieszkującej na ich terenie. W 9 gminach powiatu nie
odnotowano zjawiska sieroctwa.
2.5. Bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych.
Kiedy rodzina nie realizuje funkcji, do których została powołana i nie
zabezpiecza swoim członkom podstawowych potrzeb mamy do czynienia z jej
dysfunkcjonalnością. Rodzina moŜe być dysfunkcjonalna wewnętrznie, czyli
wobec swoich członków jak i dysfunkcjonalna zewnętrznie – wobec
społeczeństwa.
Rodzinom, które wykazują bezradność w sprawach opiekuńczo –
wychowawczych przysługuje pomoc w postaci: pracy socjalnej, poradnictwa
specjalistycznego (prawnego, psychologicznego i rodzinnego) oraz interwencji
kryzysowej.
Zgodnie z art. 19 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej do zadań własnych
powiatu naleŜy organizowanie opieki w rodzinach zastępczych, udzielanie pomocy
pienięŜnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich
33
dzieci oraz wypłacanie wynagrodzenia z tytułu pozostawania w gotowości
przyjęcia dziecka albo świadczonej opieki i wychowania niespokrewnionym
z dzieckiem zawodowym rodzinom zastępczym. W powiecie funkcjonuje 128
rodzin zastępczych – 93 spokrewnione i 35 niespokrewnionych z dzieckiem – 256
dzieci, 2 pogotowia rodzinne – 7 dzieci, 2 zawodowe wielodzietne rodziny
zastępcze – 16 dzieci (stan na 30-09-2010 r.).
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie opracowało Powiatowy Program
Pomocy Dziecku i Rodzinie (opisany w rozdziale VII Strategii), którego celem
głównym jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania systemu opieki nad
dzieckiem i rodziną na terenie Powiatu Lubelskiego, cele szczegółowe to:
• rozwój zastępczych form opieki nad dzieckiem;
• podniesienie standardu opieki i wychowania w placówkach opiekuńczo –
wychowawczych,
• przygotowanie wychowanków placówek opiekuńczo – wychowawczych
i rodzin zastępczych do samodzielnego funkcjonowania w środowisku po
opuszczeniu DDZ i rodzin zastępczych,
• doskonalenie zawodowe pracowników instytucji pomocy społecznej i innych
podmiotów w zakresie pomocy dziecku i rodzinie;
W powiecie w 2009 r. z powodu bezradności w sprawach opiekuńczo –
wychowawczych udzielono wsparcia 1025 rodzinom w tym 931 na wsi, najwięcej
w gminie BełŜyce – 14% wszystkich beneficjentów z powiatu, a najmniej 1,5%
w gminie Wysokie. Szczegółowe dane prezentuje tabela 16.
BełŜyce
Borzechów
Bychawa
Garbów
Głusk
Jabłonna
Jastków
Konopnica
Krzczonów
Niedrzwica DuŜa
Niemce
StrzyŜewice
Wojciechów
Wólka
Wysokie
Zakrzew
POWIAT
Liczba rodzin
- ogółem
145
43
69
59
88
60
41
53
81
42
82
92
40
56
16
58
1025
Liczba rodzin
- na wsi
88
43
32
59
88
60
41
53
81
42
82
92
40
56
16
58
931
Liczba osób w
rodzinach
580
265
318
230
384
281
188
240
283
200
349
418
158
213
92
280
4479
Tab. 16. Bezradność w sprawach op. – wych. – powód przyznania pomocy
w gminach w 2009 r.
(źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-03)
34
2.6. Niepełnosprawność.
Niepełnosprawność to stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy, powodujący
trwałe lub okresowe utrudnienie, ograniczenie bądź uniemoŜliwienie prawidłowej
egzystencji (System Wsparcia…str.18). Natomiast osoba niepełnosprawna to
człowiek nie mogący samodzielnie, częściowo lub całkowicie, zapewnić sobie
moŜliwości normalnego Ŝycia, indywidualnego lub społecznego wskutek
wrodzonego lub nabytego upośledzenia sprawności fizycznych lub psychicznych
(Labirynty Współczesnego Społeczeństwa… str.246).
Do zadań w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej osób
niepełnosprawnych realizowanych przez powiat na podstawie ustawy z dnia 27
sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm.) naleŜy:
1. Dofinansowanie:
a. uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach
rehabilitacyjnych,
b. sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych,
c. zaopatrzenie w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki
pomocnicze przyznawane osobom niepełnosprawnym na podstawie odrębnych
przepisów,
d. likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych,
w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych.
e. kosztów tworzenia i działania warsztatów terapii zajęciowej.
2. Zwrot kosztów:
a. przystosowania tworzonych lub istniejących stanowisk pracy do potrzeb osób
niepełnosprawnych,
b. wynagrodzeń i składek na ubezpieczenie społeczne osób niepełnosprawnych,
c. szkoleń osób niepełnosprawnych,
3. Przyznawanie dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej lub rolniczej.
4. Zwrot wydatków na instrumenty i usługi rynku pracy na rzecz osób
niepełnosprawnych poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu.
Przyznane
środki
w 2009 r.
Zadania
zwrot kosztów przystosowania tworzonych lub
istniejących stanowisk pracy
217 000,00 zł
zwrot kosztów wynagrodzeń i składek na
ubezpieczenie społeczne
15 330,09 zł
finansowanie szkoleń osób niepełnosprawnych
5 670,50 zł
dotacje
na
rozpoczęcie
działalności
gospodarczej lub rolniczej
0,00 zł
zwrot wydatków na instrumenty i usługi rynku
pracy na rzecz osób niepełnosprawnych
poszukujących pracy i niepozostających w
zatrudnieniu
22 155,76 zł
35
Przyznane
środki do
30.09.2010 r.
64 196,00 zł
1 409,00 zł
0,00 zł
55 000,00 zł
6 640,00 zł
dofinansowanie turnusów rehabilitacyjnych
dofinansowanie
zaopatrzenia
w
sprzęt
rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i
środki pomocnicze
dofinansowanie sportu, kultury i rekreacji osób
niepełnosprawnych
dofinansowanie
likwidacji
barier
architektonicznych, w komunikowaniu się i
technicznych
zobowiązania
dotyczące
dofinansowania
kosztów działalności warsztatów terapii
zajęciowej
197 324,00 zł
179 007,00 zł
438 033,00 zł
305 596,00 zł
24 189,00 zł
11 669,00 zł
436 570,00 zł
243 766,00 zł
455 135,00 zł
399 487,00 zł
Tab. 17. Zadania Powiatu z zakresu rehabilitacji
niepełnosprawnych (sprawozdanie własne PCPR).
i
zatrudnienia
osób
Starosta w ramach zadań z zakresu administracji rządowej powołuje i odwołuje
powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności, po uzyskaniu zgody
wojewody oraz przedkłada wojewodzie informacje o realizacji zadań.
Przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Lublinie działa Powiatowy
Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności powołany zarządzeniem nr 86/2002
Starosty Lubelskiego z dnia 1 lipca 2002 r. Zespół działa w oparciu o przepisy:
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dn. 15
lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu
niepełnosprawności (Dz. U. Nr 139, poz. 1328),
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 1 lutego 2002 r.
w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku
Ŝycia (Dz. U. Nr 17, poz. 162)
W zespole zatrudnione są w ramach umowy o pracę 3 osoby, które wykonują całość
prac administracyjnych będąc jednocześnie członkami składu orzekającego. NaleŜy
nadmienić, Ŝe Zespół korzysta ze struktur organizacyjnych PCPR.
W 2009 roku w skład Powiatowego Zespołu ds. Orzekania
o Niepełnosprawności zostało powołanych 8 lekarzy, 2 psychologów, 1 pracownik
socjalny, 1 osoba posiadająca uprawnienia pedagoga, doradcy zawodowego
i pracownika socjalnego, 1 osoba posiadająca uprawnienia doradcy zawodowego
i pracownika socjalnego. Do protokołowania posiedzeń zespołu zatrudnia się
1 staŜystę.
Ogółem do Zespołu w 2009 roku wpłynęło 1897 wniosków, w tym:
− 1559 o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności dla osób powyŜej
16-tego roku Ŝycia
− 338 o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności dla osób poniŜej 16-tego
roku Ŝycia
Wydano 1839 orzeczenia w tym:
− 1501 orzeczenia o stopniu niepełnosprawności dla osób powyŜej 16-tego
roku Ŝycia
− 338 orzeczeń o niepełnosprawności dla osób poniŜej 16-tego roku Ŝycia
Ogółem wydano 275 legitymacji osób niepełnosprawnych, w tym
36
− 239 legitymacji dla osób po 16-tym roku Ŝycia
− 36 legitymacji dla osób przed 16-tym rokiem Ŝycia.
Do 30 września 2010 r.:
− wpłynęło 1566 wniosków:
1313 o wydanie orzeczenia o stopniu
niepełnosprawności i 253 o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności
− wydano 1531 orzeczenia: 1269 orzeczenia o stopniu niepełnosprawności
i 262 orzeczeń o niepełnosprawności,
− 206 legitymacji osób niepełnosprawnych, w tym 177 legitymacji dla osób po
16-tym roku Ŝycia i 29 legitymacji dla osób przed 16-tym rokiem Ŝycia.
Liczba rodzin
- ogółem
BełŜyce
138
Borzechów
21
Bychawa
133
Garbów
50
Głusk
64
Jabłonna
74
Jastków
80
Konopnica
72
Krzczonów
86
Niedrzwica DuŜa
102
Niemce
162
StrzyŜewice
34
Wojciechów
67
Wólka
80
Wysokie
39
Zakrzew
33
1235
POWIAT
Liczba rodzin na wsi
60
21
61
50
64
74
80
72
86
102
162
34
67
80
39
33
1085
Liczba osób w
rodzinach
329
78
331
119
180
200
275
204
229
332
442
70
198
240
126
145
3498
Tab. 18. Niepełnosprawność – powód przyznania pomocy w gminach w 2009 r.
(źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-03)
Z powodu niepełnosprawności w 2009 r. przyznano w powiecie ogółem
świadczenia 1235 rodzinom w tym 1085 na wsi, najwięcej rodzin skorzystało
z pomocy w gminie Niemce (162 rodziny), najmniej w gminie Borzechów - 21
rodzin.
Do zadań własnych powiatu zgodnie z ustawą o pomocy społecznej art. 19
pkt 10 naleŜy prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej
o zasięgu ponadgminnym oraz umieszczanie w nich skierowanych osób. Na terenie
powiatu znajdują się dwa domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieŜy
niepełnosprawnych intelektualnie: Dom Pomocy Społecznej w Matczynie
posiadający 153 miejsca statutowe i 146 osób przebywających, Zgromadzenie Sług
Jezusa z Warszawy prowadzi na zlecenie powiatu w drodze konkursu ofert
Dom Pomocy Społecznej w Kiełczewicach dla dzieci i młodzieŜy
niepełnosprawnych intelektualnie z 60 miejscami statutowymi i 63 mieszkankami
(stan na 30.09.2010 r.).
37
Ponadto do zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez
powiat zgodnie z art. 20 pkt 2 ustawy o pomocy społecznej naleŜy prowadzenie i
rozwój infrastruktury ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi:
Ośrodek Wsparcia Dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi w Matczynie mający 35
miejsc statutowych i 42 osoby korzystające, natomiast Fundacja "Między Nami" w
KręŜnicy Jarej prowadzi na zlecenie powiatu w drodze konkursu ofert Powiatowy
Ośrodek Wsparcia Dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi posiadający 28 miejsc
statutowych i 28 osób korzystających. Ponadto Fundacja prowadzi warsztaty terapii
zajęciowej dla 36 uczestników (stan na 30.09.2010 r.).
W Bychawie prowadzony jest Środowiskowy Dom Samopomocy przez
Bychawskie Stowarzyszenie „Podkowa” przeznaczony dla 50 osób
niepełnosprawnych intelektualnie i fizycznie.
2.7. Alkoholizm i narkomania.
Alkoholizm to nie tylko problem dotykający jednostkę to równieŜ, zjawisko
społeczne dotyczące podstawowej grupy społecznej jaką jest rodzina.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wprowadziła termin „problemy
alkoholowe” w celu ujęcia alkoholizmu w szerszym znaczeniu, tj. rozumianego jako
całokształt patologii społecznej związanej z piciem i naduŜywaniem napojów
alkoholowych. Problemy alkoholowe stanowią przedmiot zainteresowania polityki
społecznej państwa.
Przeciwdziałanie alkoholizmowi powinno odbywać się za pomocą szeroko
rozumianej działalności informacyjno – wychowawczej i prewencyjno –
profilaktycznej (Labirynty Współczesnego Społeczeństwa… str.96-103).
Narkomania to stałe lub okresowe przyjmowanie w celach niemedycznych
środków odurzających lub psychotropowych albo środków zastępczych w wyniku
czego moŜe powstać lub powstała zaleŜność. Mianem środka odurzającego lub
psychotropowego określa się kaŜdą substancję pochodzenia naturalnego albo
syntetycznego, działającą na ośrodkowy układ nerwowy. Środkiem zastępczym jest
natomiast kaŜda substancja, która moŜe być stosowana zamiast lub w takich samych
celach niemedycznych jak środki odurzające czy psychotropowe (Labirynty
Współczesnego Społeczeństwa… str.104).
Alkoholizm
BełŜyce
Borzechów
Bychawa
Garbów
Głusk
Jabłonna
Jastków
Konopnica
Krzczonów
Niedrzwica DuŜa
Niemce
Liczba
rodzin ogółem
36
23
12
19
10
15
15
19
2
30
32
Liczba
rodzin na wsi
8
23
5
19
10
15
15
19
2
30
32
Narkomania
Liczba
osób w
rodzinach
63
132
22
54
24
49
34
63
8
91
76
38
Liczba
rodzin ogółem
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Liczba
rodzin na wsi
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Liczba
osób w
rodzinach
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
StrzyŜewice
Wojciechów
Wólka
Wysokie
Zakrzew
POWIAT
3
8
46
4
18
292
3
8
46
4
18
257
13
19
149
6
64
867
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Tab. 19. Alkoholizm i narkomania –powód przyznania pomocy w gminach w 2009 r.
(źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-03)
Ośrodki pomocy społecznej w całym powiecie w 2009 r. z powodu
alkoholizmu udzieliły pomocy 292 rodzinom w tym 257 na wsi. Z analizy danych
(tabela 19) wynika, Ŝe w gminach miejsko – wiejskich to miasta wiodą prym pod
względem ilości rodzin objętych pomocą z powodu naduŜywania alkoholu. Pierwsze
miejsce w powiecie zajmuje gmina Wólka przyznając pomoc 46 rodzinom
z problemem alkoholowym, ostanie miejsce zajmuje gmina Krzczonów, w której
przyznano pomoc jedynie dwóm rodzinom.
Na podkreślenie zasługuje fakt, iŜ w całym Powiecie Lubelskim Ŝadna gmina
nie odnotowała zjawiska narkomanii jako powodu przyznania pomocy.
2.8. Przemoc w rodzinie.
Termin przemoc domowa oznacza kaŜde działanie jednego z członków
rodziny lub zaniedbanie, które zagraŜają Ŝyciu, cielesnej i psychicznej integralności
lub wolności innego członka tej samej rodziny bądź powaŜnie szkodzą rozwojowi
jego/jej osobowości. Najczęściej wyróŜnia się przemoc fizyczną, psychiczną
i seksualną. Przejawami przemocy fizycznej są: popychanie, policzkowanie,
uderzanie pięścią, kopanie, duszenie, drapanie, opluwanie, wykręcanie rąk,
krępowanie, więzienie itp. Przejawami przemocy psychicznej są: groźby, fizyczna
i społeczna izolacja, nadmierna zazdrość i Ŝądza posiadania, zastraszanie, poniŜanie,
wyzywanie, ciągła krytyka, ignorowanie, ośmieszanie. Przejawami przemocy
seksualnej są zmuszanie partnera do aktów seksualnych wbrew jego woli,
krytykowanie i wyzywanie wyzwiskami poniŜającymi w sferze seksualnej (Wybrane
Zagadnienia Interwencji Kryzysowej… str. 116-119).
Podobnie jak inne typy przemocy w rodzinie maltretowanie osób
w podeszłym wieku przybiera róŜnorodne formy, np. obraŜenia fizyczne i zadawanie
bólu, urazy psychiczne i dręczenie, izolowanie, pozbawianie podstawowych środków
niezbędnych do Ŝycia, w tym jedzenia schronienia, opieki medycznej a takŜe
wykorzystywanie finansowe (Zapobieganie przemocy w rodzinie… str.20, 235)
BełŜyce
Borzechów
Bychawa
Garbów
Głusk
Jabłonna
Jastków
Liczba rodzin
- ogółem
15
0
3
1
8
30
1
Liczba rodzin
- na wsi
9
0
2
1
8
30
1
39
Liczba osób
w rodzinach
28
0
15
5
31
126
6
Konopnica
Krzczonów
Niedrzwica
DuŜa
Niemce
StrzyŜewice
Wojciechów
Wólka
Wysokie
Zakrzew
POWIAT
2
0
2
0
4
0
1
1
2
2
2
1
4
3
3
76
2
2
1
4
3
3
69
6
6
5
18
11
12
275
Tab. 20. Przemoc w rodzinie – powód przyznania pomocy w gminach w 2009 r.
(źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-03)
W całym powiecie w 2009 r. z powodu przemocy w rodzinie objęto
wsparciem 76 rodzin w tym 69 na wsi. Prawie 40% rodzin, które uzyskały pomoc
zamieszkuje w gminie Jabłonna. Natomiast w Borzechowie i Krzczonowie nie
zanotowano zjawiska przemocy w rodzinie.
W gminach miejsko – wiejskich przemoc w rodzinie przewaŜa na obszarach
wiejskich i dotyczy nawet 60% rodzin wymagających wsparcia.
Szczegółowe dane dotyczące pomocy udzielonej rodzinom z powodu
przemocy w rodzinie przedstawia tabela 20.
Do zadań własnych powiatu zgodnie z art. 19 pkt 12 ustawy o pomocy
społecznej naleŜy prowadzenie ośrodków interwencji kryzysowej.
Na zlecenie powiatu w drodze konkursu ofert działają dwa ośrodki
interwencji kryzysowej: Bychawskie Stowarzyszenie "Podkowa" w Bychawie
prowadzi OIK z hostelem - 8 miejsc pobytowych; Stowarzyszenie „Wspierajmy
się” – prowadzi OIK w BełŜycach. Zadania realizowane przez w/w ośrodki zawiera
tabela poniŜej.
Zakres
poradnictwa
Bychawskie Stowarzyszenie
"Podkowa"
Liczba osób lub
rodzin objętych
poradnictwem
Psychologiczne
57
Socjalne
12
Prawne
43
Pedagogiczne
2
Liczba
udzielonych
porad
75
26
65
6
Stowarzyszenie "Wspierajmy się"
w BełŜycach
Liczba osób lub
rodzin objętych
poradnictwem
89
80
90
80
Liczba
udzielonych
porad
100
99
110
99
Tab. 21. Zadania realizowane przez ośrodki interwencji kryzysowej wg stanu na
dzień 30.09.2010 r.
2.9. Trudności w przystosowaniu do Ŝycia po opuszczeniu zakładu
karnego.
Osoba, która weszła w konflikt z prawem i w wyniku tego przez jakiś okres
przebywała w izolacji i odosobnieniu moŜe mieć trudności odnalezieniem się
w nowej sytuacji Ŝyciowej po odbyciu wyznaczonej kary. Na nowo musi odbudować
40
relacje społeczne i nawiązywać zerwane więzi ze społeczeństwem. Często nie jest
w stanie samodzielnie temu podołać i wymaga pomocy i wsparcia osób trzecich.
Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej do zadań własnych gminy
o charakterze obowiązkowym naleŜy m.in. pomoc osobom mającym trudności
w przystosowaniu się do Ŝycia po zwolnieniu z zakładu karnego.
BełŜyce
Borzechów
Bychawa
Garbów
Głusk
Jabłonna
Jastków
Konopnica
Krzczonów
Niedrzwica DuŜa
Niemce
StrzyŜewice
Wojciechów
Wólka
Wysokie
Zakrzew
POWIAT
Liczba rodzin
- ogółem
11
1
3
1
5
1
0
2
3
1
5
1
1
3
0
0
38
Liczba rodzin
- na wsi
3
1
2
1
5
1
0
2
3
1
5
1
1
3
0
0
29
Liczba osób w
rodzinach
16
1
6
1
11
1
0
2
7
1
8
1
4
3
0
0
62
Tab. 22. Trudności po opuszczeniu zakładu karnego – powód przyznania pomocy
w gminach w 2009 r.
(źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-03)
Jak pokazuje powyŜsze zestawienie (tabela 22) w roku 2009 w powiecie
udzielono wsparcia 38 rodzinom w tym 29 na wsi. Najwięcej pomocy przyznano
w BełŜycach, z czego 73% w samym mieście, natomiast w gminach Jastków,
Wysokie i Zakrzew nie odnotowano świadczeniobiorców. 40% gmin objęło pomocą
po 1 rodzinie.
2.10. Brak umiejętności w przystosowaniu do Ŝycia młodzieŜy
opuszczającej placówki opiekuńczo – wychowawcze.
Do zadań własnych powiatu zgodnie z ustawą o pomocy społecznej naleŜy
pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu do
Ŝycia po opuszczeniu całodobowych placówek opiekuńczo – wychowawczych typu
rodzinnego i socjalizacyjnego, rodziny zastępczej oraz schroniska dla nieletnich,
zakładu poprawczego, specjalnych ośrodków szkolno – wychowawczych,
młodzieŜowych ośrodków socjoterapii, oraz przyznawanie pomocy pienięŜnej na
usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki osobom opuszczającym w/w
placówki.
41
W celu udzielenia pełnoletnim wychowankom pomocy pienięŜnej na
usamodzielnienie, pomocy pienięŜnej na kontynuowanie nauki i pomocy rzeczowej
w III kwartale 2010 r. 44 wychowankom z rodzin zastępczych i 6 z placówek
opiek. – wych. wyznaczono opiekuna usamodzielnienia w osobie pracownika
socjalnego PCPR, którego zadania to:
• zapoznanie z dokumentacją osoby usamodzielnianej;
• opracowanie i ocena realizacji programu usamodzielnienia; współpraca z rodziną
oraz ze środowiskiem lokalnym, zwłaszcza szkołą usamodzielnianego;
• opiniowanie wniosku przyznającego pomoc pienięŜną na usamodzielnienie i na
kontynuowanie nauki; 15 wychowankom z rodzin zastępczych i 5 z placówek
opiek. – wych. pracownik socjalny udzielił pomocy na zagospodarowanie
w formie rzeczowej.
BełŜyce
Borzechów
Bychawa
Garbów
Głusk
Jabłonna
Jastków
Konopnica
Krzczonów
Niedrzwica DuŜa
Niemce
StrzyŜewice
Wojciechów
Wólka
Wysokie
Zakrzew
Liczba rodzin
- ogółem
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
Liczba rodzin na wsi
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
Liczba osób w
rodzinach
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
3
0
0
0
0
0
Tab. 23. Nieprzystosowanie do Ŝycia młodzieŜy po opuszczeniu placówki op.- wych.
– powód przyznania pomocy w gminach w 2009 r.
(źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-03)
Poza pomocą przyznaną przez PCPR tylko dwie gminy udzieliły wsparcia
rodzinom osób mających trudności przystosowaniu do Ŝycia po opuszczeniu
placówki opiekuńczo – wychowawczej (tabela 23).
2.11. Trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy lub
ochronę uzupełniającą w RP.
Do zadań własnych powiatu zgodnie z art. 19 pkt 8 ustawy o pomocy
społecznej naleŜy: pomoc cudzoziemcom, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej
Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, mającym trudności w integracji
ze środowiskiem. Natomiast zgodnie z art. 20 ust. 1 pkt. 1, 4 i 5 do zadań z zakresu
administracji rządowej realizowanych przez powiat naleŜy pomoc cudzoziemcom,
którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę
uzupełniającą w zakresie indywidualnego programu integracji oraz opłacanie za te
osoby składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o
42
powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, udzielanie
cudzoziemcom pomocy w zakresie interwencji kryzysowej, finansowanie pobytu w
całodobowych placówkach opiekuńczo – wychowawczych oraz w rodzinach
zastępczych dzieciom cudzoziemców.
Zgodnie z art. 92 w/w ustawy pomocy dla cudzoziemca udziela się w okresie
nie dłuŜszym niŜ 12 miesięcy i obejmuje ona:
1) świadczenia pienięŜne w wysokości od 446 zł do 1 175 zł miesięcznie na osobę
przeznaczone na:
a) utrzymanie, w szczególności na pokrycie wydatków na Ŝywność, odzieŜ, obuwie,
środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe,
b) pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego;
2) opłacanie składki na ubezpieczenie zdrowotne określonej w ustawie z dnia 27
sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków
publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.22);
3) pracę socjalną;
4) poradnictwo specjalistyczne, w tym poradnictwo prawne, psychologiczne
i rodzinne;
5) udzielanie informacji oraz wsparcia w kontaktach z innymi instytucjami,
w szczególności z instytucjami rynku pracy, ze środowiskiem lokalnym oraz
organizacjami pozarządowymi;
6) inne działania wspierające proces integracji cudzoziemca.
W 2009 r. udzielono pomocy 24 rodzinom (84 cudzoziemcom narodowości
czeczeńskiej) – świadczenia pienięŜne na pokrycie kosztów utrzymania. Ponadto
1 cudzoziemcowi opłacano składki na ubezpieczenie zdrowotne.
W III kwartale 2010 r. udzielono pomocy 9 rodzinom (36 cudzoziemcom
narodowości czeczeńskiej) – świadczenia pienięŜne na
pokrycie kosztów
utrzymania.
Tylko trzy gminy w powiecie przyznały w 2009 r. świadczenia uchodźcom:
BełŜyce – 1 rodzina, Konopnica – 2 rodziny, Niemce – 4 rodziny (tabela 24).
BełŜyce
Borzechów
Bychawa
Garbów
Głusk
Jabłonna
Jastków
Konopnica
Krzczonów
Niedrzwica DuŜa
Niemce
StrzyŜewice
Wojciechów
Wólka
Wysokie
Zakrzew
Liczba rodzin
- ogółem
1
0
0
0
0
0
0
2
0
0
4
0
0
0
0
0
Liczba rodzin na wsi
1
0
0
0
0
0
0
2
0
0
4
0
0
0
0
0
Liczba osób w
rodzinach
5
0
0
0
0
0
0
6
0
0
15
0
0
0
0
0
Tab. 24. Pomoc uchodźcom w gminach w 2009 r.
(źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-03)
43
Rozdział III. Analiza SWOT.
Analiza SWOT stanowi prezentację mocnych i słabych stron powiatu oraz
szans i zagroŜeń spowodowanych przez wiele czynników zarówno zewnętrznych, jak
i wewnętrznych.
MOCNE STRONY
SŁABE STRONY
1.
Bezpośrednie sąsiedztwo Lublina –
stolicy województwa.
SZANSE: wykorzystanie potencjału
wynikającego z faktu osiedlania się
mieszkańców Lublina na terenie powiatu
2.
Szybki i stały wzrost liczby ludności
w powiecie spowodowany osadnictwem
– gminy połoŜone w bezpośrednim
sąsiedztwie Lublina.
SZANSE: stały napływ nowych
mieszkańców w wieku produkcyjnym
przyczynić się moŜe do mniejszego
obciąŜenia demograficznego duŜą liczbą
mieszkańców w wieku poprodukcyjnym
3.
- Wykwalifikowana kadra i dobrze
zorganizowana praca w PUP i filiach
w BełŜycach i Bychawie,
- róŜnorodność ofert skierowanych
bezpośrednio do osób bezrobotnych,
- realizacja projektów
współfinansowanych ze środków UE.
1.
Niski stopień urbanizacji (tylko 2
miasta).
ZAGROśENIA: stereotypowe
postrzeganie Powiatu Lubelskiego jako
Polski kategorii B.
2.
DuŜa ilość osób w podeszłym wieku
(starzenie się mieszkańców)
spowodowane migracja zarobkową
młodych ludzi.
ZAGROśENIA: emigracja zarobkowa
mieszkańców.
SZANSE:
- zmiana charakteru i struktury
zatrudnienia poprzez odejście od
działalności typowo rolniczej,
- moŜliwość uzyskania środków
unijnych przez instytucje rynku pracy
oraz osoby bezrobotne.
4.
- odpowiednia ilość instytucji
i organizacji świadczących pomoc na
rzecz osób i rodzin znajdujących się
w trudnej sytuacji Ŝyciowej,
3.
- wśród osób długotrwale bezrobotnych
przewaŜają osoby bez wykształcenia
i kwalifikacji,
- profil wykształcenia osób
bezrobotnych często nie jest
dostosowany do potrzeb rynku pracy,
- główne źródło dochodu to działalność
rolnicza lub świadczenia socjalne z OPS
i zasiłki z PUP,
- niewystarczający poziom dochodów
w rodzinach co wywołuje zjawisko
zuboŜenia nawet osób pracujących.
ZAGROśENIA:
- kryzys gospodarczy,
- pogorszenie sytuacji społeczno –
ekonomicznej gospodarstw domowych
osób długotrwale bezrobotnych,
- zniechęcenie i brak inicjatywy wśród
osób pozostających bez pracy.
4.
- duŜa ilość osób zamieszkujących na
terenie powiatu jest zagroŜona biedą
i wykluczeniem społecznym,
- niewystarczająca ilość środków
44
- dobrze rokująca na przyszłość
współpraca instytucji róŜnego szczebla
powołanych na rzecz przeciwdziałania
wykluczeniu społecznym z fundacjami
i organizacjami pozarządowymi,
- w miarę dobrze wyposaŜone w sprzęt
instytucje róŜnego szczebla,
- sukcesywnie podnosząca swoje
kwalifikacje kadra pomagająca osobom
i rodzinom w sytuacjach kryzysowych,
- naleŜycie opracowane i wdraŜane
programy mające na celu poprawę
jakości Ŝycia osób zagroŜonych
wykluczeniem społecznym.
SZANSE:
- fundusze unijne i programy pomocowe,
- wzrost świadomości i wraŜliwości
społecznej obywateli.
5.
Realizacja projektu systemowego
„Aktywność – Twoja szansa na
samodzielność” adresowanego do osób
niepełnosprawnych i opuszczających
placówki opiek – wych. i rodziny
zastępcze, którego celem jest
zwiększenie szansy na znalezienie
zatrudnienia.
finansowych na pomoc dla
świadczeniobiorców instytucji pomocy
społecznej,
- brak standardu usług w Domu Pomocy
Społecznej w Matczynie i w Domu
Dziecka w Woli Gałęzowskiej,
- brak mieszkań chronionych,
- brak rodzinnego domu dziecka,
- brak specjalistycznych rodzin
zastępczych.
ZAGROśENIA:
- stale postępujące uboŜenie obywateli,
- brak naleŜytej pomocy co moŜe
doprowadzić do wzrostu występowania
zjawisk niepoŜądanych społecznie
i sprzyjać patologii.
5.
- wśród osób niepełnosprawnych
i opuszczających placówki opiek –
wych. i rodziny zastępcze przewaŜają
osoby o niskim poziomie wykształcenia
i kwalifikacji zawodowych,
- profil wykształcenia często nie jest
dostosowany do potrzeb rynku pracy,
- brak własnych środków na
podejmowanie nauki.
ZAGROśENIA:
SZANSE:
- brak naleŜytej motywacji ze strony
- zwiększenie motywacji do działania
uczestników,
i własnej inicjatywy w poszukiwaniu
- ryzyko niewłaściwego wykorzystania
pracy,
- zwiększenie poczucia własnej wartości, zdobytych umiejętności i kwalifikacji,
- nieodpowiedni dobór szkoleń do
- nabycie nowych umiejętności
wymagań rynku pracy
i kwalifikacji.
Z analizy SWOT wynika, iŜ Powiat Lubelski boryka się z wieloma
problemami, które są równieŜ charakterystyczne dla innych powiatów Polski
Wschodniej.
Bardzo niski stopień urbanizacji oraz słabo rozwinięta i źle funkcjonująca
gospodarka nie będąca w stanie zapewnić naleŜytych dochodów i określonego
statusu materialnego obywatelom wpływa bezpośrednio na pogorszenie jakości Ŝycia
i w konsekwencji wywołuje zuboŜenie i skazuje na korzystanie ze świadczeń
socjalnych. MoŜe takŜe doprowadzić do powstania patologii i wykluczenia
społecznego.
45
Rozdział IV. Cele strategiczne.
Cel strategiczny 1
Zapewnienie
odpowiedniego
poziomu
Ŝycia
osobom/rodzinom nie mogącym samodzielnie prawidłowo
funkcjonować w środowisku społecznym poprzez stałe lub
doraźne wsparcie materialne i niematerialne.
Cel operacyjny 1.1
Zapewnienie
specjalistycznego
poradnictwa
rodzinom
potrzebującym pomocy.
Cel operacyjny 1.2
Stworzenie spójnego systemu wsparcia dla ofiar przemocy
i osób/rodzin znajdujących się w sytuacji kryzysowej poprzez
zintegrowanie działań organizacji pozarządowych i instytucji
róŜnego szczebla działających w obszarze pomocy społecznej.
Cel operacyjny 1.3
Osiągnięcie standardu usług w Domu Dziecka w Woli
Gałęzowskiej.
Cel operacyjny 1.4
Wyrównanie
szans
osób/rodzin
zagroŜonych
zjawiskiem
wykluczenia społecznego poprzez działania mające na celu
przeciwdziałanie patologii społecznej.
Cel operacyjny 1.5
Ograniczenie poczucia wyobcowania osób/rodzin dotkniętych
marginalizacją.
Cel operacyjny 1.6
Usprawnienie
współdziałania
instytucji
róŜnego
szczebla
w zakresie pozyskiwania informacji o negatywnych zjawiskach
społecznych.
Cel operacyjny 1.7
Organizowanie alternatywnych form opieki nad dzieckiem
i rodziną.
Cel operacyjny 1.7a
Utworzenie rodzinnego domu dziecka.
Cel operacyjny 1.7b
Utworzenie mieszkań chronionych.
Cel operacyjny 1.7c
Utworzenie specjalistycznych rodzin zastępczych.
46
Cel strategiczny 2
Poprawa jakości Ŝycia osób niepełnosprawnych
Cel operacyjny 2.1
Zwiększenie dostępu i poprawa jakości usług i świadczeń
Cel operacyjny 2.2
Opracowanie Bazy Danych o osobach niepełnosprawnych
Cel operacyjny 2.3
Zwiększenie
dostępności
do
informacji
o
prawach
i uprawnieniach osób niepełnosprawnych
Cel operacyjny 2.4
Wzrost
społecznej
świadomości
wskutek
wspierania
i kreowania właściwych postaw prospołecznych wobec osób
niepełnosprawnych
Cel operacyjny 2.5
Gromadzenie
i
aktualizacja
danych
o
instytucjach
i organizacjach pozarządowych zajmujących się wspieraniem
osób niepełnosprawnych
Cel operacyjny 2.6
Usprawnienie współdziałania z organizacjami pozarządowymi
działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych
Cel operacyjny 2.7
Osiągnięcie standardu usług w Domu Pomocy Społecznej
w Matczynie
Cel strategiczny 3
Poprawa jakości Ŝycia i umoŜliwienie pełnego udziału
w Ŝyciu społecznym osobom z zaburzeniami psychicznymi
Cel operacyjny 3.1
Usprawnienie funkcjonowania i poprawa jakości usług
w placówkach świadczących na rzecz osób z zaburzeniami
psychicznymi
Cel operacyjny 3.2
Udoskonalenie systemu pomocy osobom chorym psychicznie
oraz ich rodzinom i opiekunom
47
Rozdział V. Źródła finansowania strategii.
Pozyskiwanie środków słuŜących finansowaniu zadań prezentowanych w niniejszej
strategii jest procesem złoŜonym i niełatwym do konkretyzacji nie tylko ze względu
na szczupłość środków budŜetowych ale równieŜ ze względu na złoŜoność
i róŜnorodność zadań strategicznych wymagających nakładów finansowych.
BieŜący monitoring strategii słuŜyć ma nie tylko nadzorowaniu realizacji zawartych
w niej załoŜeń ale równieŜ aktualizacji potrzeb oraz wskazywaniu źródeł ich
finansowania w zaleŜności od aktualnie pojawiających się moŜliwości.
Podstawowe źródła finansowania strategii przedstawiają się jak poniŜej, przy czym
załoŜyć naleŜy pojawienie się w przyszłości nowych moŜliwości w tym względzie:
1. BudŜet Powiatu Lubelskiego.
2. BudŜet Państwa, w tym:
− programy rządowe,
− budŜet Wojewody Lubelskiego
3. Środki pochodzące z budŜetu Województwa Lubelskiego.
4. Środki pochodzące z funduszy Unii Europejskiej.
5. Programy pomocowe, w tym:
− programy tworzone we współpracy z organizacjami pozarządowymi,
− programy tworzone we współpracy z jednostkami samorządu
terytorialnego.
48
Rozdział VI. Monitoring strategii.
Monitorowanie strategii to przede wszystkim zapewnienie prawidłowości
i wydajności wdraŜania celów strategicznych i operacyjnych, przy pomocy danych
zbieranych rzetelnie i wiarygodnie na temat zadań cząstkowych realizowanych
w poszczególnych celach strategicznych i porównywaniu ich z załoŜonymi
wskaźnikami. Dopiero na ich podstawie moŜliwe będzie dokonywanie koniecznych
zmian w załoŜeniach strategii i planowanie nowych przedsięwzięć.
Monitoring prowadzony będzie na podstawie danych zawartych
w sprawozdaniach własnych z działalności PCPR w Lublinie, raportach GUS, oraz
innych doraźnych meldunkach z gmin.
Raz w roku będzie sporządzany raport z postępów we wdraŜaniu strategii.
W przypadku diametralnej zmiany uwarunkowań wewnętrznych i/lub
zewnętrznych w powiecie nastąpi aktualizacja strategii.
Nad realizacją zadań zawartych w strategii bezpośredni nadzór sprawować
będzie Dyrektor PCPR, merytorycznie zaś pracowniczy zespół monitorujący.
49
Rozdział VII. Powiatowy Program Pomocy Dziecku I
Rodzinie.
CEL GŁÓWNY PROGRAMU:
Prawidłowo funkcjonujący system opieki nad dzieckiem i rodziną na terenie Powiatu
Lubelskiego.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
1. Profilaktyka pomocy dziecku i rodzinie.
2. Rozwój zastępczych form opieki nad dzieckiem.
3. Podniesienie poziomu standardów opieki i wychowania w placówkach
opiekuńczo wychowawczych.
4. Przygotowywanie wychowanków placówek opiekuńczo - wychowawczych
i rodzin zastępczych do samodzielności.
5. Doskonalenie zawodowe kadr jednostek pomocy społecznej i innych
podmiotów w zakresie pomocy dziecku i rodzinie.
CEL SZCZEGÓŁOWY 1.
Profilaktyka pomocy dziecku i rodzinie.
Zadania:
1. Wspomaganie potencjału rozwojowego rodziny.
2. Wspieranie rodziców w ich funkcjach opiekuńczo - wychowawczych.
3. Włączenie społeczności lokalnych w działania na rzecz rozwiązywania
problemów rodzin.
Działania:
1. Opracowywanie i wdraŜanie oraz upowszechnianie informacji o programach
edukacyjnych, profilaktycznych i terapeutycznych słuŜących prawidłowemu
budowaniu relacji wewnątrz rodziny.
2. Utworzenie Centrum Informacyjnego, w którym moŜna uzyskać konsultację
psychologiczną, pedagogiczną, prawną.
3. Podejmowanie
działań
uświadamiających
młodzieŜy
moŜliwości
indywidualnego
rozwoju,
sprzyjających
rozwijaniu
umiejętności
społecznych, przedsiębiorczości i planowania kariery.
4. Włączenie organizacji pozarządowych do realizacji działań na rzecz
wspierania rodziny.
5. Prowadzenie kampanii informacyjnej o lokalnych instytucjach świadczących
pomoc rodzinie.
6. Rozwój wolontariatu na rzecz pomocy dziecku i rodzinie.
50
CEL SZCZEGÓŁOWY 2.
Rozwój zastępczych form opieki nad dzieckiem.
Zadania:
1. Zapewnienie dzieciom i młodzieŜy całkowicie lub częściowo pozbawionym
opieki rodzinnej - opieki zastępczej.
2. Rozwój rodzinnych form opieki nad dzieckiem pozbawionym opieki
rodziców poprzez tworzenie rodzin zastępczych niespokrewnionych
i zawodowych.
3. Pomoc w rozwiązywaniu problemów rodzin naturalnych dzieci
korzystających z zastępczych form opieki w celu ich powrotu do domu
rodzinnego.
4. Wzmacnianie więzi dzieci korzystających z zastępczych form opieki z ich
rodzinami biologicznymi.
Działania:
1. Upowszechnianie roli i znaczenia rozwoju rodzinnych zastępczych form
opieki.
2. Szkolenie kandydatów do pełnienia funkcji niespokrewnionej rodziny
zastępczej oraz zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodziny zastępczej.
3. Działania integrujące środowisko rodziców zastępczych: grupy wsparcia,
pikniki, szkolenia, warsztaty, konferencje.
4. Warsztaty umiejętności wychowawczych z rodzicami biologicznymi dzieci
korzystających z zastępczych form wsparcia.
CEL SZCZEGÓŁOWY 3.
Podniesienie poziomu standardów opieki i wychowania w placówkach opiekuńczo wychowawczych.
Zadania:
1. Rozwój więzi rodzinnych wychowanków placówek opiekuńczo wychowawczych.
2. Kształtowanie postaw społecznych wychowanków placówek opiekuńczo –
wychowawczych.
Działania:
1. Utrzymywanie stałego kontaktu pracowników placówek opiekuńczo –
wychowawczych z rodzicami ich wychowanków.
2. Praca z rodzinami biologicznymi dzieci umieszczonych w placówkach
opiekuńczo – wychowawczych.
3. Tworzenie grup wsparcia dla rodzin dzieci przebywających w placówkach
opiekuńczo - wychowawczych.
4. Organizowanie cyklicznych imprez integracyjnych dla wychowanków
placówek opiekuńczo - wychowawczych i ich rodziców.
51
CEL SZCZEGÓŁOWY 4.
Przygotowanie wychowanków placówek opiekuńczo – wychowawczych i rodzin
zastępczych do samodzielności.
Zadania:
1. UmoŜliwienie wychowankom placówek opiekuńczo – wychowawczych
funkcjonowania w placówce w warunkach jak najbardziej zbliŜonych do
warunków rodzinnych.
2. Nadzór nad procesem usamodzielnienia wychowanków którzy opuścili
placówki opiekuńczo - wychowawcze i rodziny zastępcze.
Działania:
1. Tworzenie mieszkań usamodzielnienia dla wychowanków placówek
opiekuńczo -wychowawczych.
2. Tworzenie mieszkań chronionych i mieszkań usamodzielnienia
przeznaczonych dla wychowanków rodzin zastępczych i placówek
opiekuńczo - wychowawczych.
3. Realizacja projektu systemowego współfinansowanego ze środków Unii
Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego pt.
„Aktywność - Twoja szansa na samodzielność” celem zwiększenia szans na
uzyskanie zatrudnienia przez wychowanków placówek opiekuńczo wychowawczych i rodzin zastępczych.
CEL SZCZEGÓŁOWY 5.
Doskonalenie zawodowe kadr jednostek pomocy społecznej i innych podmiotów w
zakresie pomocy dziecku i rodzinie.
Zadania:
1. Przygotowanie profesjonalne kadr pomocy społecznej w poszczególnych
dziedzinach do realizacji wyznaczonych zadań.
2. Podniesienie jakości świadczonych usług w zakresie pomocy dziecku
i rodzinie.
Działania:
Organizowanie i prowadzenie szkoleń dla kadr jednostek pomocy społecznej
i innych podmiotów w zakresie pomocy dziecku i rodzinie, w tym:
− poradnictwa specjalistycznego, w tym rodzinnego oraz terapii rodzinnej,
− rodzinnych form opieki zastępczej,
− współpracy i integracji lokalnych podmiotów na rzecz pomocy dziecku
i rodzinie,
− organizacji i prowadzenia ośrodków interwencji kryzysowej,
− środowiskowych form opieki nad dzieckiem oraz pracy z jego rodzina
naturalną.
52
Zakończenie.
Organizacja systemu pomocy społecznej w Powiecie Lubelskim nie jest
w pełni dostosowana do rzeczywistych potrzeb, jednakŜe podejmowanych jest wiele
działań zmierzających do poprawy tej sytuacji. Cele strategiczne oraz operacyjne
sformułowane zostały w oparciu o analizę systemu pomocy społecznej oraz sytuacji
na lokalnym rynku pracy.
Wymieniony w strategii katalog problemów zawiera głównie te, których
skalę obserwuje się w znacznej części społeczności powiatu. Trudno jest takŜe
uszeregować problemy
ze względu na ich wagę i społeczne skutki, kaŜda
dolegliwość społeczne wymaga wprowadzenia jak najlepszych i najszybszych
rozwiązań nie tylko z powodu skutków, jakie wywołuje, ale równieŜ z uwagi na
konieczność zapobiegania tworzeniu się nowych problemów.
W ujęciu strategicznym pomoc społeczna w powiecie, nie koncentruje się
wyłącznie na udzielaniu wsparcia finansowego potrzebującym.
W ramach
wypracowanej strategii przyjmuje się nowatorskie podejście do tak waŜnej sfery,
jaką jest problematyka społeczna zorientowana na:
•
wzmocnienie postaw aktywnych,
•
wdroŜenie modelu pomocy zintegrowanej,
•
ścisłe powiązanie działań róŜnych instytucji i organizacji pozarządowych
w wypracowaniu lokalnego systemu reintegracji społecznej i zawodowej
osób z problemami społecznymi.
ZałoŜeniem strategii jest przedstawienie bilansu szans i zagroŜeń zagadnień
społecznych oraz na ich podstawie identyfikacja barier i przeszkód a takŜe
opracowanie dokumentu, dzięki któremu moŜliwe będzie sprawne i racjonalne
organizowanie działań, zmierzających do rozwiązania problemów społecznych
w powiecie, między innymi przez wprowadzanie programów słuŜących realizacji
zadań pomocy społecznej.
Cel generalny niniejszej strategii moŜe być osiągnięty jedynie przy
zaangaŜowaniu wielu podmiotów z sektora gospodarki, pomocy społecznej,
organizacji pozarządowych, mających wpływ na wybór metod i środków działania.
Przy czym niezwykle waŜne jest nawiązanie i utrzymanie współpracy pomiędzy
wszystkimi podmiotami działającymi na płaszczyźnie Ŝycia społecznego.
53
Bibliografia
Auleytner J.: Polityka społeczna – między ideą a działaniem. Warszawa 1994
Badura – Madej W.: Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej. Warszawa 1996
Bajkiewicz A, J. Supińska, M. KsięŜopolski: Polityka społeczna. Warszawa 1996
Bańka A.: Bezrobocie. Poznań 1992
BłaŜej W., Bartosz B.: O doświadczeniu bezdomności. Warszawa 1995
Bocheńska – Seweryn M., Kluzowa K.: Elementy socjologii. Warszawa 1996
Borkowski T., A. Marcinkowski: Socjologia bezrobocia. Warszawa 1996
Browne K., Herbert M.: Zapobieganie przemocy w rodzinie. Warszawa 1999
Czekaj K., K. Gorlach, M. Leśniak: Labirynty współczesnego społeczeństwa.
Warszawa 1996
Dalecki R.: Realizacja polityki społecznej w zakresie pomocy środowiskowej
i instytucjonalnej. Elbląg 1997
Davies M.: Socjologia pracy socjalnej. Warszawa 1996
De Robertis C.: Metodyka działania w pracy socjalnej. Warszawa 1996
Dziewięcka – Bokuń L., Milecki J.: Wybrane problemy polityki społecznej.
Wrocław 1998
Flisek A.: (red) Pomoc społeczna i świadczenia rodzinne. Warszawa 2010
Frieske K., W., Poławski P.: Opieka i kontrola. Warszawa 1996
Garvin Ch. D., Seabury B. A.: Działania interpersonalne w pracy socjalnej.
Katowice 1998
Hryniewiecka A., Herbst J.: Pomoc społeczna w liczbach 2008 analiza danych
zebranych w systemie informatycznym Pomost. Warszawa 2010
Juros A., Biały A.: Diagnoza w zakresie współpracy instytucji rynku pracy oraz
pomocy i integracji społecznej na rzecz rozwoju ekonomii
społecznej na Lubelszczyźnie. Lublin 2009
Kazimierczak T., Łuczyńska M.: Wprowadzenie do pomocy społecznej.
Warszawa 1996
Kranz-Szurek M.: (red.) Problemy społeczne w województwie lubelskim próba
diagnozy. Lublin 2010
Kwaśniewski J.: Praca socjalna. Pomoc społeczna. Warszawa 1995
Lalak D., Pilch T.: (red) Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy
socjalnej. Warszawa 1999
Larkowa H.: Człowiek niepełnosprawny – problemy psychologiczne.
Warszawa 1987
Lewandowski Ł.: Prawne aspekty świadczeń socjalnych. Lublin 2010
Lisowski A.: Badanie potrzeb społecznych. Warszawa 1996
Maciejko W., Zaborniak P.: Ustawa o pomocy społecznej. Komentarz.
Warszawa 2008
Maciejko W.: Instytucje pomocy społecznej. Warszawa 2009
Marynowicz – Hetka E., Piekarski J.: Wokół problemów działania społecznego.
Warszawa 1996
Modzelewski W.: Wprowadzenie do socjologii. Warszawa 1996
Muszalski W.: Prawo socjalne. Warszawa 2007
Nitecki S.: Prawo do pomocy społecznej w polskim systemie prawnym.
Warszawa 2008
Nocuń A., Szmagalski J.: Podstawowe umiejętności w pracy socjalnej i ich
kształcenie. Warszawa 1996
Okoń W.: Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa 1995
54
Obrębowski
W.:
(red)
System wsparcia aktywności zawodowej osób
niepełnosprawnych (załoŜenia, elementy, zasady
organizacji). Lublin 1999
Pilch T., Lepalczyk I.: (red) Pedagogika społeczna. Warszawa 1995
Rajkiewicz A., Supińska J., KsięŜopolski M.: (red) Polityka społeczna.
Warszawa 1996
Reszke I.: Wobec bezrobocia: opinie, stereotypy. Warszawa 1995
Rybczyńska D., Olszak-KrzyŜanowska B.: Aksjologia pracy socjalnej wybrane
zagadnienia. Warszawa 1995
Sierpowska J.: Prawo pomocy społecznej. Kraków 2006
Sierpowska J.: Ustawa o pomocy społecznej. Komentarz. Warszawa 2007
Skąpska G.: Prawo i społeczeństwo. Warszawa 1996
Szewczuk Wł.: Psychologia. Warszawa 1990
Szymczak M.: (red) Słownik języka polskiego. Warszawa 1998
Tarkowski Z.: Zarządzanie i organizacja pomocy społecznej. Lublin 2000
Wódz K.: Praca socjalna w środowisku zamieszkania. Warszawa 1996
Zabielska J.: Wykluczeni i wykluczenie społeczne w oczach pracowników
samorządowych – analiza problemu i skuteczne metody
przeciwdziałania. Lublin 2010
Zimbardo P.: Psychologia i Ŝycie. Warszawa 2002
Zych A.: Człowiek wobec starości. Warszawa1995.
Dokumenty programowe i strategiczne.
Polityka Społeczna w regionie badania, analizy i upowszechnienie raport z badań
cz.I, WyŜsza Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie. Lublin 2010
Polityka Społeczna w regionie badania, analizy i upowszechnienie raport z badań
cz.II, WyŜsza Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie. Lublin 2010
Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego na Lata 2007 – 2013,
Zarząd Województwa Lubelskiego. Lublin 2007
Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2007 – 2013, Ministerstwo
Rozwoju Regionalnego. Warszawa 2007
Narodowa Strategia Spójności 2007 – 2013, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
Warszawa 2007
Strategia Polityki Społecznej Województwa Lubelskiego na lata 2005 – 2013.
Lublin 2005
Strategia Rozwoju Powiatu Lubelskiego na lata 2007 – 2015. Lublin 2007
55
Wykaz aktów prawnych.
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U z 2009 r. Nr 175, poz.
1362 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
(Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późn. zm),
Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111,
poz. 535 z późn. zm.),
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm.),
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 czerwca 2002 r.
w sprawie określenia rodzajów zadań powiatu, które mogą być finansowane ze
środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz. U. Nr
96, poz. 861 z późn. zm.),
Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 19 października 2005 r.
w sprawie domów pomocy społecznej (Dz. U. Nr 217, poz. 1837),
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 31 lipca 1995 r. w sprawie
szczegółowego sposobu działania w sprawach przyjęcia do domu pomocy społecznej
oraz wypisania z domu pomocy społecznej osoby chorej psychicznie i upośledzonej
umysłowo (Dz. U. z 2005 r. Nr 219, poz. 1871),
Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 18 października 2004 r.
w sprawie rodzin zastępczych (Dz. U. Nr 233, poz. 2344 z późn, zm.),
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r.
w sprawie placówek opiekuńczo – wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455),
Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2004 r. w sprawie
udzielania pomocy na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz
zagospodarowanie (Dz. U. z 2005 r. Nr 6, poz. 45 z późn. zm.),
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 listopada 2007 r.
w sprawie turnusów rehabilitacyjnych (Dz. U. Nr 230, poz. 1694),
Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 marca
2004 r. w sprawie warsztatów terapii zajęciowej (Dz. U. Nr 63, poz. 587),
Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 9 marca 2009 r. w sprawie
udzielania pomocy cudzoziemcom, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej
status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą (Dz. U. Nr 45 poz. 366),
56
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 1 lutego 2002 r.
w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku Ŝycia
(Dz. U. Nr 17, poz. 162 z późn. zm.),
Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dn. 15 lipca 2003
r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U.
Nr 139, poz. 1328 z późn. zm.).
57
Spis tabel.
Tab. 1. Dane demograficzne w gminach. ...................................................................11
Tab. 2. Struktura wiekowa ludności powiatu w latach 1999 – 2009..........................12
Tab. 4. Struktura wiekowa ludności powiatu z uwzględnieniem płci........................13
Tab. 5. Struktura wiekowa męŜczyzn w gminach......................................................15
Tab. 6. Struktura wiekowa kobiet w gminach............................................................16
Tab. 7. Przyrost naturalny w powiecie w latach 1999 – 2009....................................17
Tab. 8. Przyrost naturalny w gminach w 2009 r.........................................................19
Tab. 9. Przyczyny udzielenia świadczeń przez gminy w 2009 r................................23
Tab. 10. Struktura bezrobocia w powiecie w latach 1999 – 2009..............................26
Tab. 11. Struktura bezrobocia w gminach w 2009 r...................................................28
Tab. 12. Okres pozostawania bez zatrudnienia mieszkańców gmin w 2009 r. .........28
Tab. 13. Liczba świadczeń przyznanych z powodu ubóstwa w gminach w 2009 r. ..31
Tab. 14. Bezdomność – powód przyznania pomocy w gminach w 2009 r. ...............32
Tab. 15. Sieroctwo – powód przyznania pomocy w gminach w 2009 r. ...................33
Tab. 16. Bezradność w sprawach op. – wych. – powód przyznania pomocy
w gminach w 2009 r. ...................................................................................34
Tab. 17. Zadania Powiatu z zakresu rehabilitacji i zatrudnienia osób
niepełnosprawnych (sprawozdanie własne PCPR). ....................................36
Tab. 18. Niepełnosprawność – powód przyznania pomocy w gminach w 2009 r. ....37
Tab. 19. Alkoholizm i narkomania –powód przyznania pomocy
w gminach w 2009 r. ...................................................................................39
Tab. 20. Przemoc w rodzinie – powód przyznania pomocy w gminach w 2009 r.....40
Tab. 21. Zadania realizowane przez ośrodki interwencji kryzysowej
wg. stanu na dzień 30.09.2010 r. .................................................................40
Tab. 22. Trudności po opuszczeniu zakładu karnego – powód przyznania
pomocy w gminach w 2009 r. .....................................................................41
Tab. 23. Nieprzystosowanie do Ŝycia młodzieŜy po opuszczeniu placówki
op.-wych. – powód przyznania pomocy w gminach w 2009 r....................42
Tab. 24. Pomoc uchodźcom w gminach w 2009 r. ....................................................43
58
Spis rysunków.
Rys.1. Powiat Lubelski na tle województwa lubelskiego. ...........................................5
Rys. 2. Mapa powiatu z podziałem na gminy. .............................................................6
Rys. 3. Gminy – dane demograficzne. .......................................................................12
Rys.4. Struktura wiekowa ludności powiatu w latach 1999 – 2009...........................13
Rys. 5. Struktura wiekowa ludności powiatu z uwzględnieniem płci........................14
Rys. 6. Struktura wiekowa męŜczyzn w gminach......................................................15
Rys. 7. Struktura wiekowa kobiet w gminach............................................................16
Rys. 8. Przyrost naturalny w powiecie w latach 1999 – 2009....................................17
Rys. 9. Analiza urodzeń i zgonów w powiecie w latach 1999 – 2009 dla męŜczyzn.18
Rys. 10. Analiza urodzeń i zgonów w powiecie w latach 1999 – 2009 dla kobiet. ...18
Rys. 11. Przyrost naturalny w gminach w 2009 r. .....................................................19
Rys. 12. Poziom stopy bezrobocia w województwie lubelskim
(stan na 31.12.2009). ...................................................................................24
Rys. 13. Struktura bezrobocia w powiecie w latach 1999 – 2009..............................27
Rys. 14. Liczba osób bezrobotnych i uprawnionych do zasiłku
w powiecie w 2009 r. ..................................................................................27
Rys. 15. Okres pozostawania bez zatrudnienia mieszkańców powiatu w 2009 r. ....29
Rys. 16. Okres pozostawania bez zatrudnienia mieszkańców gmin w 2009 r. .........29
59

Podobne dokumenty