FULL TEXT - Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

Transkrypt

This copy is for person
ibu
tio
np
roh
Waldemar Gos
Stanisław Hońko
se
lu
is c
op
y is
for
pe
rso
na
W powszechnym rozumieniu pojęcie „polityka” oznacza zręczne, przemyślane postępowanie w celu osiągnięcia określonych zamierzeń (Szymczak, 1995,
s. 787). Z kolei w Międzynarodowym Standardzie Rachunkowości nr 8 Zasady
(polityka) rachunkowości, wartości szacunkowe i korygowanie błędów (MSR)
„polityka rachunkowości” jest definiowana jako zbiór prawideł, metod, konwencji, reguł i praktyk stosowanych przez jednostkę przy sporządzaniu i prezentacji sprawozdań finansowych. Nawiązując do powszechnego znaczenia
pojęcia „polityka” należy stwierdzić, że bez wątpienia wybór określonych rozwiązań wariantowych w rachunkowości powinien być „zręcznym i przemyślanym” działaniem, umożliwiającym wiarygodne odzwierciedlenie sytuacji finansowej jednostki. Zmiany zasad (polityki) rachunkowości nie powinny prowadzić do manipulacji informacjami sprawozdawczymi, dlatego ich przesłanki
i metody odzwierciedlania są opisane w prawie bilansowym.
Definicja polityki rachunkowości przyjęta w MSR 8 jest uznawana za nieprecyzyjną (Kabalski, 2009, s. 21), co z kolei prowadzi do wyodrębnienia polityki rachunkowości rozumianej:
a) szeroko, czyli łącznie z metodami wyznaczania wartości szacunkowych,
b) wąsko, a więc tylko jako wybór alternatywnego rozwiązania wariantowego.
Th
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
Wprowadzenie
on
ly -
dis
tr
Prezentacja zmian polityki rachunkowości
w sprawozdaniach finansowych spółek
objętych indeksem WIG 20
-
-
ZESZYTY TEORETYCZNE RACHUNKOWOŚCI, tom 60 (116), Warszawa 2011
Dr hab. Waldemar Gos, prof. US, Uniwersytet Szczeciński, Instytut Rachunkowości, Katedra Teorii Rachunkowości, profesor, [email protected]
Dr Stanisław Hońko, Uniwersytet Szczeciński, Instytut Rachunkowości, Katedra Teorii Rachunkowości, adiunkt, [email protected]
127
ibu
tio
np
roh
dis
tr
on
ly -
se
lu
na
rso
pe
for
-
is c
op
y is
1. Przesłanki modyfikacji zasad (polityki)
rachunkowości oraz metody ich
odzwierciedlania w sprawozdaniu
finansowym
Zasady (polityka) rachunkowości nie powinny być narzędziem gry kierownictwa, czy idąc dalej – manipulacji informacjami zawartymi w sprawozdaniu
finansowym w celu wywarcia pożądanych wrażeń na interesariuszach. Modyfikacja przyjętych zasad następuje z zachowaniem nadrzędnych zasad rachunkowości, w tym głównie zasady ciągłości i istotności. Zasady te muszą być
stosowane konsekwentnie w odniesieniu do takich samych transakcji, zdarzeń
Th
-
Wąskie rozumienie zasad (polityki) rachunkowości skutkuje koniecznością rozróżnienia zmian tej polityki od zmian wartości szacunkowych. Zagadnienie jest istotne ze względu na odmienny sposób ujmowania zmian polityki
rachunkowości i zmian wartości szacunkowych w sprawozdaniu finansowym. Konsekwencją obu zmian jest konieczność zagwarantowania porównywalności informacji sprawozdawczych w kolejnych okresach.
W niniejszym artykule przedstawiono zakres zmian polityki rachunkowości i wartości szacunkowych wybranych spółek giełdowych. Przedmiotem analizy są skonsolidowane sprawozdania finansowe spółek objętych WIG 20 za
2009 r. Ze względu na najwyższą kapitalizację, spółki te można uznać za reprezentatywne dla polskiej gospodarki. Nie bez znaczenia jest fakt, że spółki
uwzględniane w WIG 20 reprezentują różne sektory gospodarki, takie jak:
bankowość, budownictwo, energetyka czy telewizja. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie o korelację między rodzajem działalności a kierunkami modyfikacji polityki rachunkowości. Autorzy nie dotarli do wyników podobnych
badań prowadzonych w Polsce i za granicą.
Sprawozdania finansowe wszystkich badanych jednostek zostały sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdań Finansowych
(MSR/MSSF). Od 1 stycznia 2009 r. obowiązuje szereg zmian w MSR/MSSF,
które mogą wpływać na zasady (politykę) rachunkowości spółek zobligowanych
do ich stosowania. Kolejną kwestią, interesującą autorów, było sprawdzenie,
czy zmiany MSR/MSSF wpłynęły na zmianę zasad (polityki) rachunkowości
analizowanych spółek.
Celem artykułu jest ocena kierunków zmian zasad (polityki) rachunkowości, ze wskazaniem przesłanek modyfikacji. Autorzy poddają również ocenie
sposób prezentacji zmian polityki rachunkowości i najważniejszych wartości
szacunkowych oraz błędów w badanych sprawozdaniach finansowych. Analiza
sprawozdań jest poprzedzona opisem przesłanek decydujących o modyfikacji
polityki rachunkowości.
128
ibu
tio
np
roh
dis
tr
rso
Przesłanki zmian polityki rachunkowości
pe
Przymusowe
wynikające ze
wynikające
zmian dotychczaz wprowadzenia
sowych wytycznych nowych wytycznych
y is
wprowadzane wtedy i tylko wtedy, gdy
zastosowanie nowych zasad poprawi wiarygodność informacji sprawozdawczych
Konsekwencje zmian są ujmowane
retrospektywnie, w ten sposób, jakby
przyjęte rozwiązania były stosowane
we wcześniejszych okresach
is c
op
uregulowane przez nieuregulowane
zmienione (wpro- w przepisach przejwadzone) wytyczne ściowych zmienio(np. standardy)
nych (wprowadzonych) wytycznych
Dobrowolne
Sposób ujęcia
zmian polityki
rachunkowości
następuje według
przepisów przejściowych
Th
-
Ujęcie skutków zmian
for
-
on
ly -
se
lu
na
Rysunek 1. Typy zmian polityki rachunkowości
-
i warunków (MSR 8, par. 13). Ponadto, z MSR 8 wynikają ograniczenia zmian
polityki rachunkowości.
W par. 14 MSR nr 8 stwierdza się jednoznacznie, że zmiana zasad (polityki)
rachunkowości może nastąpić jedynie w wypadku, gdy:
wymaga tego zmieniony standard lub interpretacja do standardu,
wpływa na poprawę wiarygodności i przydatności informacji prezentowanych w sprawozdaniu finansowym.
Do przesłanek zmian zasad (polityki) rachunkowości należy zaliczyć przede
wszystkim:
1) zmiany regulacji prawnych,
2) dostosowanie przepisów wewnętrznych do regulacji obowiązujących w grupie kapitałowej,
3) dostosowane regulacji wewnętrznych do zaleceń biegłych rewidentów oraz
organów kontrolnych,
4) zmiany organizacji jednostki, przedmiotu działalności, polityki gospodarczej
przedsiębiorstwa,
5) chęć wykorzystania uproszczeń wynikających z regulacji prawnych.
Zmiany polityki rachunkowości mogą być zatem dobrowolne lub przymusowe, co przedstawiono na rysunku 1.
Źródło: opracowanie własne na podstawie MSR 8 (2007) oraz Kabalski (2009, s. 31).
129
ibu
tio
np
roh
Podejście retrospektywne
Podejście prospektywne
Zastosowanie nowych zasad (polityki)
rachunkowości wobec transakcji, innych zdarzeń i warunków, jakby zasada ta była stosowana od zawsze.
Zastosowanie nowych zasad (polityki)
rachunkowości wobec transakcji, innych zdarzeń i warunków, od momentu w którym ta zmiana miała miejsce.
on
ly -
Definicja
dis
tr
Tabela 1. Retro- i prospektywne podejście do zmian zasad (polityki) rachunkowości w MSR 8
lu
se
Źródło: MSR 8, (2007, par. 5).
rso
na
2. Prezentacja wpływu przymusowych zmian polityki
rachunkowości na sprawozdania finansowe spółek
zaliczanych do indeksu WIG 20
is c
op
y is
for
pe
Proces modyfikacji MSR/MSSF, podporządkowany globalnej harmonizacji
rozwiązań w rachunkowości, powoduje, że przymusowe zmiany dotyczą głównie jednostek raportujących na podstawie tych standardów. Według stanu na
30 listopada 2009 r. na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych było
notowanych 390 spółek, w tym 15 banków. Skonsolidowane sprawozdania
finansowe według MSR/MSSF sporządzało 271 spółek, w tym 14 banków1.
Modyfikacja MSR/MSSF obejmuje nie tylko wprowadzanie nowych standardów, ale również poprawki istniejących, w wyniku corocznego przeglądu
przeprowadzanego przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości.
Jak zaznaczono we wprowadzeniu do artykułu, na potrzeby artykułu poddano analizie sprawozdania finansowe za 2009 r. Tabela 2 zawiera zestawienie spółek giełdowych zaliczanych do WIG 20 wraz z ich udziałem w indeksie
według stanu na dzień 1 września 2010 r.
Th
-
Jak wynika z rysunku 1, rodzaj przesłanek może decydować o sposobie
odzwierciedlenia zmian w sprawozdaniu finansowym. Co do zasady, zmiany
polityki rachunkowości są odzwierciedlane retrospektywnie. Definicje retrospektywnego i prospektywnego podejścia do zmian zasad (polityki) rachunkowości zawarte w MSR 8 zostały przedstawione w tabeli 1.
Informacja Komitetu Standardów Rachunkowości na temat stosowania Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, Tekst informacji przyjęty na posiedzeniu
KSR w dniu 20 kwietnia 2010 r., s. 1. http://www.mf.gov.pl/_files_/rachunkowosc/
komitet_standardow/ksr_stosowanie_msr.pdf
1
130
ibu
tio
np
roh
for
pe
Udział w indeksie
ACP
PEO
BZW
BIO
BRE
CPS
GTN
GTC
LTS
KGH
PBG
PKN
PKO
PXM
PGE
PGN
PZU
TPS
TVN
CEZ
2,81
12,65
3,57
0,59
1,85
1,03
2,69
2,57
1,59
11,69
1,88
10,33
13,94
1,72
4,68
2,59
10,88
8,31
2,24
2,37
se
lu
rso
na
Asseco Poland (ASSECOPOL)
Bank Pekao (PEKAO)
Bank Zachodni WBK (BZWBK)
Bioton (BIOTON)2
BRE Bank (BRE)
Cyfrowy Polsat (CYFRPLSAT)
Getin Holding (GETIN)
Globe Trade Centre (GTC)
Grupa LOTOS (LOTOS)
KGHM Polska Miedź (KGHM)
PBG (PBG)
PKN Orlen (PKNORLEN)
PKO Bank Polski (PKOBP)
Polimex-Mostostal (POLIMEXMS)
Polska Grupa Energetyczna (PGE)
Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo (PGNIG)
PZU SA (PZU)
Telekomunikacja Polska (TPSA)
TVN (TVN)
ČEZ (CEZ)
Skrót
on
ly -
Nazwa Spółki
dis
tr
Tabela 2. Spółki objęte indeksem WIG 20
op
y is
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze strony internetowej
www.money.pl, adres: http://www.money.pl/gielda/indeksy_gpw/wig20/
według stanu na 1 września 2010 r.
is c
W tabeli 3 zestawiono zmiany wynikające z wprowadzenia nowych standardów lub modyfikacji istniejących, obowiązujące od 2009 r.
Th
-
Wybór sprawozdań finansowych za 2009 rok nie był przypadkowy. Można
wskazać dwie przyczyny wyboru sprawozdań finansowych za 2009 rok, a mianowicie:
a) aktualność prezentowanych informacji,
b) wprowadzenie od 1 stycznia 2009 r. istotnych zmian w MSR/MSSF,
w szczególności MSR 1 i MSSF 8.
2
Od 17 grudnia 2010 r. spółkę BIOTON S.A. zastąpiła spółka TAURON S.A.
131
MSSF 8
3.
MSR 1
4.
MSR 23
5.
MSSF 3
6.
KIMSF 13
7.
MSR 36
8.
MSR 38
9.
MSR 39
10.
MSR 40
on
ly -
lu
na
rso
pe
for
Źródło: opracowanie na podstawie Ernst&Young (2008 i 2010) oraz Wesołowski,
Malak (2009).
-
is c
op
y is
Aktualizacja MSR 1 wprowadzająca nowe nazwy kluczowych składników
sprawozdania finansowego jest uwzględniona we wszystkich analizowanych
sprawozdaniach. Niektóre spółki, np. KGHM S.A., w ślad za MSR 1, zamieściły zestawienie zmian nazewnictwa (tabela 4).
Zestawienie zawarte w tabeli 4 nie odnosi się bezpośrednio do polityki rachunkowości, jednak od kierownictwa jednostki zależy wybór nazw składników sprawozdania finansowego. Dla zwiększenia użyteczności informacji spółki mają prawo posługiwać się pojęciami tradycyjnie kojarzonymi z rachunkowością, np. bilans. Z analizy sprawozdań badanych jednostek wynika, że
w większości przypadków stosuje się nazwy wyszczególnione w MSR 13.
Th
-
ibu
tio
np
roh
2.
Klasyfikacja wszystkich aktywów i zobowiązań jednostki zależnej przeznaczonej do sprzedaży według MSSF 5, nawet wówczas, gdy jednostka
dominująca utrzymuje nie dający kontroli udział w jednostce zależnej.
Zmiana zasad kwalifikacji segmentów operacyjnych powodująca podział
obszarów działalności w sposób zbliżony do przyjętego na potrzeby
rachunkowości zarządczej.
Zmiany nazw pozycji sprawozdania finansowego.
Obowiązek sporządzania sprawozdania z całkowitych dochodów.
Modyfikacja zestawienia zmian w kapitale własnym.
Aktywa i zobowiązania przeznaczone do obrotu powinny być klasyfikowane jako długo- lub krótkoterminowe.
Likwidacja wzorcowego podejścia do ujmowania kosztów finansowania zewnętrznego.
Zaliczanie kosztów akwizycji do kosztów okresu zamiast powiększania wartości firmy jednostki przejmowanej.
Odroczenie przychodów zarezerwowanych na realizację punktów przekazanych odbiorcom w ramach programów lojalnościowych.
Wprowadzenie obowiązku ujawnienia założeń przyjętych do ustalenia
wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaży, zbliżonych do
stosowanych dotychczas przy ustalaniu wartości użytkowej.
Ujmowanie kosztów promocji i reklamy w kosztach okresu w momencie,
gdy jednostka otrzymała usługi lub dysponuje prawem do towarów.
Wprowadzenie możliwości amortyzacji wartości niematerialnych
ustalanej na podstawie jednostek produkcji.
Doprecyzowanie sposobu stosowania zasad określających, czy zabezpieczane ryzyko lub część przepływów pieniężnych kwalifikują się do
rachunkowości zabezpieczeń.
Wycena nieruchomości inwestycyjnych w budowie w wartości godziwej.
dis
tr
MSSF 5
Zakres zmian
se
1.
Lp. MSR/MSSF
-
-
Tabela 3. Zestawienie wybranych zmian MSR/MSSF obowiązujących od
2009 roku
3 Zgodnie z par. 10 MSR 1, jednostka może stosować inne nazwy sprawozdań niż
zastosowane w standardzie.
132
ibu
tio
np
roh
Od 1 stycznia 2009 r.
Nazwa
Zakres
Bilans
Sprawozdanie
z sytuacji finansowej
Rachunek zysków i strat
Sprawozdanie
z całkowitych
dochodów
Zestawienie zmian
w kapitale własnym
Sprawozdanie ze
zmian w kapitale
własnym
Rachunek przepływów
pieniężnych
Sprawozdanie
z przepływów
pieniężnych
Koniec okresu
sprawozdawczego
Zmiana nazwy pozycji „pozostałe
kapitały” na „inne skumulowane
całkowite dochody”
Elementami tego sprawozdania jest
rachunek zysków i strat oraz inne
całkowite dochody stanowiące dotychczas pozycję przychodów i kosztów w pozostałych kapitałach
Szczegółowa prezentacja zmian
w kapitale własnym powstających
jedynie w wyniku transakcji
z akcjonariuszami jako właścicielami
Bez zmian
on
ly -
se
Bez zmian
lu
Dzień bilansowy
dis
tr
Nazwa
rso
na
Źródło: Rozporządzenie Komisji (2008) oraz skonsolidowane sprawozdanie finansowe KGHM S.A. za 2009 r., s. 9.
is c
op
y is
for
pe
Opis polityki rachunkowości w analizowanych sprawozdaniach finansowych sprowadza się zazwyczaj do dokładnego cytowania treści MSR/MSSF.
Przyjęcie tego rozwiązania ułatwia czytelnikowi zrozumienie części liczbowej
bez konieczności sięgania do tekstu MSR/MSSF, jednakże zamieszczanie rozbudowanej treści niepotrzebnie zwiększa objętość, i tak już obszernych, sprawozdań finansowych. Zdaniem autorów, korzystniejszym rozwiązaniem może
być przedstawienie zastosowanych zasad, gdy standardy dopuszczają rozwiązania wariantowe.
Z przeglądu sprawozdań finansowych spółek z indeksu WIG 20 wynika,
że główną przesłanką zmian zasad (polityki) rachunkowości są aktualizacje
MSR/MSSF. Ich zestawienia ujęto w tabeli 5.
Przegląd tabeli 5 prowadzi do wniosku, że główne zmiany zasad (polityki)
rachunkowości są następstwem aktualizacji MSR 1 i wprowadzenia MSSF 8.
Warto zauważyć, że dość radykalna zmiana MSR 23 „Koszty finansowania
zewnętrznego” nie wpłynęła na pozycje prezentowane w badanych sprawozdaniach finansowych. Większość jednostek przedstawia zmiany wynikające
ze standardów, ale nie opisuje ich szczegółowego wpływu na kwoty prezentowane w raportach rocznych. Niektóre jednostki przyznają, że „nie zakończyły
jeszcze analizy wpływu zmian” na prezentowane kwoty.
Th
-
Do 31 grudnia 2008 r.
-
Tabela 4. Zmiany nazw pozycji sprawozdania finansowego zgodnie z MSR 1
w KGHM S.A.
133
ibu
tio
np
roh
Spółka
dis
tr
ASSECO
se
rso
na
lu
BRE BANK S.A.
Cyfrowy Polsat
Getin Bank
Th
GTC
op
CEZ
y is
for
pe
BZ WBK
-
-
on
ly -
BIOTON
-
Zmiany zasad (polityki) rachunkowości wynikające
ze zmian regulacji prawa bilansowego (przymusowe)
Retrospektywne zmiany zasad prezentacji głównych składników sprawozdania finansowego, w tym wprowadzenie skonsolidowanego sprawozdania z całkowitych dochodów. Podział sald zawartych kontraktów
forward na część długo- i krótkoterminową. Stwierdza się również, że
inne zmiany w MSR nie wpływają na informacje zawarte w sprawozdaniu.
Retrospektywne wprowadzenie skonsolidowanego sprawo-zdania z całkowitych dochodów. Spółka stosuje zmienione zasady klasyfikacji spółek zależnych przeznaczonych do zbycia (MSSF 5).
W nocie 40 zestawiono korekty sprawozdania finansowego za 2008 r.
Dotyczą one:
wartości firmy jednostek stowarzyszonych (z pozycji „wartość firmy”
do inwestycji zgodnie z MSR 28).
zmiany prezentacji przepływów z instrumentów pochodnych.
W odniesieniu do większości zmian w MSR pojawia się sformułowanie:
„Grupa nie ukończyła jeszcze analizy dotyczącej wpływu tych zmian”.
Retrospektywnie wprowadzono sprawozdanie z całkowitych dochodów.
Rozpoczęto kapitalizowanie kosztów finansowania zewnętrznego zgodnie
z MSR 23, wskazując, że zmiana zasad nie wpłynie istotnie na wynik
finansowy.
Wydzielono segmenty operacyjne zgodnie z MSSF 8. Zmiany MSSF 7
wpływają na poszerzenie zakresu ujawnień na temat wartości godziwej
i ryzyka. Zdaniem kierownictwa jednostki, informacje za 2008 r. są
w pełni porównywalne z 2009 r.
Od 1 stycznia 2009 r. Grupa retrospektywnie zastosowała zmiany do
MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych” wprowadzając sprawozdanie z całkowitych dochodów. Od 1 stycznia 2009 r. Grupa prezentuje informacje na temat segmentów zgodnie z wymogami MSSF 8.
Zmiany zostały wprowadzone retrospektywnie. Efekt wprowadzonych
zmian został opisany w części „Porównywalność z wynikami poprzednich okresów”. Wskazano szczegółowy wpływ zmian na wybrane pozycje sprawozdania finansowego.
Lista modyfikacji obejmuje kilkanaście standardów. Stwierdza się jednak,
że tylko niektóre wpływają na sytuację finansową i wyniki Grupy, a mianowicie: MSSF 7, MSSF 8 i MSR 1.
W sprawozdaniu wymieniono listę zmian standardów, wskazując w większości przypadków brak wpływu na pozycje sprawozdawcze. Wprowadzono sprawozdanie z całkowitych dochodów (retrospektywnie) oraz zmieniono zasady kwalifikacji niektórych pozycji przepływów pieniężnych.
Polityka rachunkowości przyjęta w 2009 r. jest spójna z zasadami zastosowanymi w roku poprzednim, z wyjątkiem zmian wynikających z MSR 1
i MSSF 8. Wprowadzono nowy segment operacyjny: „windykacja”.
Dostosowanie nazw składników sprawozdania finansowego do wymogów
MSR 1. Stwierdza się, że wprowadzenie KIMSF 15 „Umowy dotyczące
budowy nieruchomości” nie wpływa na prezentowaną sytuację finansową jednostki, ze względu na wcześniejsze dostosowanie się do zaleceń
tej interpretacji.
is c
-
Tabela 5. Przymusowe zmiany zasad (polityki) rachunkowości spółek wchodzących w skład WIG 20
134
ibu
tio
np
roh
cd. tabeli 5
on
ly -
dis
tr
KGHM
Zmiany zasad (polityki) rachunkowości wynikające
ze zmian regulacji prawa bilansowego (przymusowe)
Spółka wycenia nieruchomości inwestycyjne w wartości godziwej, w tym
również nieruchomości inwestycyjne w budowie. Zmieniono zasady prezentacji odsetek zapłaconych i otrzymanych w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych i zamieszczono tabelę uzgodnień.
Przedstawienie modyfikowanych standardów. Zastosowanie zmian do
MSSF 2, MSR 32 i MSR 1, MSSF 1 i MSR 27, KIMSF 15, KIMSF 16,
KIMSF 9 i MSR 39 nie ma wpływu na sprawozdanie finansowe Spółki.
Natomiast zastosowanie pozostałych standardów i interpretacji nie ma
istotnego wpływu na politykę rachunkowości Spółki, z wyjątkiem zmian
MSR 1, MSR 23, MSSF 8 oraz MSSF 7, przy czym, oprócz zmian do
MSR 23, pozostałe mają wpływ przede wszystkim na prezentację informacji w sprawozdaniu finansowym.
Oświadczenie, że zmiany standardów oraz interpretacji obowiązujące
od 2009 r., poza MSR 1 i MSSF 8, nie wpływają istotnie na pozycje
sprawozdania finansowego.
Retrospektywne zmiany prezentacji głównych elementów sprawozdania
finansowego (sprawozdanie z całkowitych dochodów, zestawienie zmian
w kapitale własnym).
Zastosowanie zmienionego MSR 39, MSSF 7, MSSF 8 oraz MSR 1.
Dostosowanie do zmienionych MSR/MSSF oraz interpretacji KIMSF.
Przyjęcie nowych i zaktualizowanych standardów i interpretacji obowiązujących od 1 stycznia.
Zastosowanie MSSF 7, MSSF 8, MSR 1, MSR 23, KIMSF 13.
Zastosowanie zmienionego MSR 39, MSSR 7 oraz MSR 1.
W 2009 r. nie zdecydowano się na wcześniejsze zastosowanie nowych
lub zmienione regulacji MSSF oraz nowych interpretacji KIMSF.
Spójność z zasadami dla sprawozdania za 2008 r. z wyjątkiem zmienionych MSR/MSSF oraz interpretacji KIMSF.
Nie skorzystano z wcześniejszego zastosowania standardów.
Grupa zastosowała z wyprzedzeniem MSSF 3.
Lotos
se
PBG
TPSA
TVN
for
PZU
pe
POLIMEXMS
rso
PKN ORLEN
PKOBP
na
lu
PEKAO
PGE
PGNIG
y is
Źródło: Sprawozdania finansowe spółek giełdowych objętych WIG 20 za 2009 r.
dostępne na stronach internetowych emitentów.
Th
is c
op
Najważniejszą przesłanką zmian zasad (polityki) rachunkowości jest aktualizacja prawa bilansowego. Dobrowolne zmiany zdarzały się rzadziej, co zostało
opisane w dalszej części artykułu.
-
-
-
-
Spółka
135
ibu
tio
np
roh
on
ly -
dis
tr
Spółki niechętnie zmieniają politykę rachunkowości z własnej inicjatywy.
Jest to zrozumiałe ze względu na pracochłonność czynności księgowych, które
są konieczne dla zapewnienia porównywalności informacji. Większość jednostek nie decyduje się na wcześniejsze niż wymagane zastosowanie zaktualizowanych standardów. Jako wyjątek można wskazać spółkę GTC S.A., która
zdecydowała się na zastosowanie interpretacji KIMSF 15 „Umowy o budowę
nieruchomości” od 2008 roku, czy CEZ, stosująca MSSF 18 „Przekazanie aktywów przez klientów” od 2009 r. Żadna ze spółek nie zdecydowała się na
wcześniejsze zastosowanie MSSF 9 „Instrumenty finansowe”. Dobrowolne
zmiany zasad rachunkowości w 2009 r. w badanych spółkach wyszczególniono
w tabeli 6.
se
Tabela 6. Dobrowolne4 zmiany zasad rachunkowości ujęte w rocznych raportach badanych spółek
Getin Bank
GTC
KGHM
lu
op
is c
Cyfrowy Polsat
Th
-
CEZ
y is
for
pe
BIOTON
BRE BANK S.A.
BZ WBK
na
ASSECO
Zmiany zasad (polityki) rachunkowości będące
następstwem decyzji spółki (dobrowolne)
Przeniesienie pozycji „odsetki zapłacone” z działalności operacyjnej
do finansowej w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych.
Brak informacji.
Brak informacji.
Począwszy od czerwca 2009 r. wartość aktywów lub zobowiązań z tytułu
odroczonego podatku dochodowego są prezentowane w kwocie netto.
Zmiana ta została także uwzględniona w prezentowanym okresie porównywalnym powodując obniżenie sumy bilansowej w sprawozdaniu
z sytuacji finansowej na dzień 31.12.2008 r. o 425 254 tys. zł.
Począwszy od stycznia 2009 r. stan środków pieniężnych został poszerzony o pozostałe płynne aktywa finansowe o zapadalności do 3 miesięcy.
Grupa skorzystała z możliwości wcześniejszego zastosowania interpretacji KIMSF 18 „Przekazanie aktywów przez klientów”. W związku z tą
zmianą opłaty za podłączenie otrzymane od klientów wykazywane są
w przychodach w momencie ich wniesienia – nie podlegają już amortyzacji przez okres 20 lat, jak było poprzednich okresach.
Rachunek zysków i strat jest sporządzany w wariancie kalkulacyjnym
(poprzednio porównawczy). Jednostka zamieściła dane porównawcze
za 2008 r. Uzasadnieniem zmiany jest dążenie do zapewnienia porównywalności informacji z innymi grupami kapitałowymi.
Brak informacji.
Brak informacji.
Brak informacji.
rso
Spółka
-
-
-
3. Dobrowolne zmiany zasad (polityki) rachunkowości
4 Do dobrowolnych zaliczono również zmiany wynikające z polityki przyjętej w grupach kapitałowych.
136
ibu
tio
np
roh
cd. tabeli 6
Lotos
TPSA
y is
Źródło: Sprawozdania finansowe spółek giełdowych objętych WIG 20 za 2009 r.
Th
is c
op
Z analizy informacji ujętych w tabeli 6 wynika, że zmiany te dotyczą raczej
prezentacji, a w mniejszym stopniu odnoszą się do wyceny. Cyfrowy Polsat
S.A. oraz Lotos S.A. zmieniły politykę rachunkowości w związku z zasadami
zastosowanymi w grupie kapitałowej. Można zauważyć, że tylko niektóre jednostki podają liczbowe konsekwencje zmian zastosowanych zasad (polityki)
rachunkowości.
Poza zmianami polityki rachunkowości w wąskim rozumieniu, na kwoty
prezentowane w sprawozdaniu finansowym mogą wpływać przyjęte oszacowania kierownictwa. Ich zakres został przestawiony w kolejnej części tekstu.
-
-
TVN
pe
rso
PKOBP
POLIMEXMS
PZU
se
PGNIG
PKNORLEN
lu
PGE
na
PEKAO
on
ly -
dis
tr
PBG
Zmiany zasad (polityki) rachunkowości będące
następstwem decyzji spółki (dobrowolne)
Retrospektywne ujęcie wyceny udziałów w jednostce stowarzyszonej
AB Geonafta w związku ze zmianą jej polityki rachunkowości.
Zmiany prezentacji rezerw na niewykorzystane urlopy (jest w rezerwach, było w rozliczeniach międzyokresowych), nieruchomości wykorzystywane pod wynajem (było w rzeczowych aktywach trwałych, jest
w nieruchomościach inwestycyjnych), środki pieniężne będące zabezpieczeniem gwarancji spłaty kredytu (było jako środki pieniężne, jest jako
pozostałe długoterminowe aktywa finansowe), rezerwy na straty z tytułu umów budowlanych (było jako pozostałe koszty operacyjne, jest
jako koszt własny sprzedanych usług).
Zmiana prezentacji rachunku zysków i strat (ujednolicenie prezentacji stosowanej w grupie UniCredit), wprowadzenie rachunkowości zabezpieczeń dla nowo powstałych zabezpieczeń.
Eliminacja transakcji z niektórymi spółkami zależnymi, które zostały
uznane za nieistotne.
Brak informacji.
Zmiany prezentacji: zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych i zapasów do poszczególnych kosztów według rodzaju, zmiana prezentacji
podatku akcyzowego, rekwalifikacja umów leasingowych oraz programów lojalnościowych.
Brak informacji.
Brak informacji.
Zmiany prezentacji w celu zwiększenia czytelności: zmiana prezentacji
szacunkowych kwot z rozliczeń międzyokresowych biernych do zobowiązań, zmiana alokacji w modelu rachunku kosztów działań w PZU
Życie, zmiana prezentacji przychodów i kosztów z działalności ubezpieczeniowej, zmiana prezentacji kosztów w ubezpieczeniach emerytalnych.
Przyjęcie polityki rachunkowości w zakresie umów wieloletnich (rozwiązane według amerykańskich standardów rachunkowości – Emerging Issue Task Force Nr 00–21).
Brak informacji.
for
-
-
Spółka
137
ibu
tio
np
roh
dis
tr
on
ly -
se
lu
na
rso
pe
for
Tabela 7. Zestawienie najważniejszych wartości szacunkowych w raportach rocznych analizowanych jednostek
y is
Zmiany wartości szacunkowych
Nie wystąpiły istotne zmiany w sposobie dokonywania oszacowań.
Dotyczyły one przede wszystkim:
pomiaru stopnia zaawansowania usług informatycznych,
stawek amortyzacji,
korekt wartości firmy,
zobowiązań z tytułu zapłaty za udziały spółek zależnych,
wyceny relacji z klientami.
Brak informacji.
Stosowanie wartości szacunkowych dotyczy głównie:
utraty wartości ekspozycji kredytowych i instrumentów finansowych dostępnych do sprzedaży,
wartości godziwej instrumentów pochodnych,
rezerw techniczno-ubezpieczeniowych.
BIOTON
BRE BANK S.A.
is c
op
Spółka
ASSECO
Th
-
Niepewność towarzysząca sporządzaniu sprawozdań finansowym powoduje
konieczność stosowania wartości szacunkowych oraz subiektywnych ocen.
Zgodnie z par. 123 MSR 1, subiektywne oceny dotyczą np. ustalenia:
czy aktywa finansowe są inwestycjami utrzymywanymi do terminu wymagalności,
momentu, w którym następuje przeniesienie na inne jednostki zasadniczo
całego ryzyka i korzyści wynikających z posiadania aktywów finansowych
i aktywów w ramach leasingu,
czy treść ekonomiczna transakcji wskazuje na to, że konkretna transakcja
sprzedaży dóbr jest umową o charakterze finansowym i nie powoduje powstania przychodu,
czy treść ekonomiczna relacji między jednostką a jednostką specjalnego
przeznaczenia wskazuje na to, że jednostka specjalnego przeznaczenia
jest kontrolowana przez jednostkę.
Jednostki mają obowiązek ujawnienia informacji dotyczących głównych
założeń dotyczących przyszłości oraz innych podstawowych przyczyn niepewności oszacowań na koniec okresu sprawozdawczego, a także określenia rodzaju i wartości bilansowej aktywów i zobowiązań, których kwota może zmienić
się istotnie w przyszłości (MSR 1, par. 125).
W tabeli 7 zostały ujęte informacje na temat wartości szacunkowych i ich
zmian wpływających na kwoty zaprezentowane w sprawozdaniach finansowych badanych jednostek.
-
4. Zmiany wartości szacunkowych oraz korekty
błędów ujęte w sprawozdaniach finansowych
badanych jednostek
138
ibu
tio
np
roh
lu
na
rso
pe
op
PBG
is c
Lotos
Th
-
KGHM
y is
for
GTC
-
Getin Bank
dis
tr
Cyfrowy Polsat
on
ly -
CEZ
Wartości szacunkowe poddawane okresowej weryfikacji:
utrata wartości ekspozycji kredytowych i innych aktywów,
wartość godziwa instrumentów finansowych,
rezerwy na świadczenia pracownicze.
Wymienia się następujące pozycje szacunkowe:
przychody ze sprzedaży (są ujmowane na podstawie umów i porównywane z danymi rzeczywistymi),
niezafakturowane dostawy energii elektrycznej,
koszty paliwa,
okres ekonomicznej użyteczności i utrata wartości aktywów.
Wartości szacunkowe i związane z nimi założenia podlegają bieżącej
weryfikacji. Zmiana oszacowań księgowych jest ujęta w okresie, w którym dokonano zmian, lub w okresach bieżącym i przyszłych, jeżeli dokonana zmiana dotyczy zarówno okresu bieżącego, jak i okresów przyszłych. Do najważniejszych oszacowań Zarządu Jednostki Dominującej
zalicza się odpisy aktualizujące wartość dekoderów i należności od
klientów indywidualnych, okres amortyzacji dekoderów udostępnianych klientom w umowach stanowiących leasing operacyjny oraz wycena
kontraktów forward.
Wybrane obszary wymagające profesjonalnego osądu kierownictwa:
klasyfikacja umów leasingowych,
wycena kredytów udzielonych przez Wschodni Bank Cukrownictwa
(stary portfel),
współczynnik „zamykalności kredytów”,
utrata wartości znaków towarowych i wartości firmy.
Główne obszary, w których grupa dokonywała oszacowań:
utrata wartości kredytów i pożyczek,
wartość godziwa otrzymanych zabezpieczeń,
aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego,
rezerwy na świadczenia emerytalne.
Do najważniejszych wartości szacunkowych zalicza się: wartość godziwą
nieruchomości inwestycyjnych, wartość bilansową wartości firmy.
Trzeba podkreślić, że jednostka prezentuje założenia przyjęte przy pomiarze wartości godziwej nieruchomości inwestycyjnych metodą dochodową, takie jak: średni czynsz, stopa dyskonta, niewynajęta część
powierzchni itd. Czynnikiem decydującym o kwalifikacji nieruchomości do inwestycji jest generowanie przychodów z tytułu ich najmu.
Za najważniejsze oszacowania uznano: osądy dotyczące terminów zapadalności instrumentów finansowych, wycena udziałów i akcji, aktywa
i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego, rezerwy. Na
uwagę zasługuje analiza wrażliwości poziomu rezerw na zmiany stóp
dyskontowych.
Weryfikacja wartości szacunkowych, takich jak: kwoty rezerw, okresy
ekonomicznej użyteczności środków trwałych, wartość godziwa instrumentów finansowych, poziom korzyści ekonomicznych generowanych
przez ośrodki wypracowujące przepływy pieniężne.
Coroczna weryfikacja okresów ekonomicznej użyteczności środków
trwałych, zmiana oszacowań dotyczących przychodów z umów o usługę budowlaną, rezerwy na świadczenia pracownicze, utrata wartości
aktywów niefinansowych.
se
-
Spółka
BZ WBK
-
cd. tabeli 7
139
dis
tr
PGE
PGNIG
PKNORLEN
PKOBP
se
lu
na
rso
for
TPSA
pe
PZU
op
TVN
y is
POLIMEXMS
-
is c
Źródło: Sprawozdania finansowe spółek giełdowych objętych WIG 20 za 2009 r.,
Głównym wnioskiem płynącym z analizy informacji o wartościach szacunkowych jest stwierdzenie, że jednostki ograniczają się do wskazania obszarów
wymagających stosowania oszacowań. Żadne z przejrzanych sprawozdań nie
zawiera kwotowych informacji o przyjętych wartościach szacunkowych. Jedynie w sprawozdaniu spółki GTC przeprowadza się analizę wrażliwości warto-
Th
-
Oszacowania dotyczące głównie utraty wartości aktywów finansowych,
aktywów trwałych, wyceny instrumentów pochodnych oraz niekwotowanych papierów dłużnych dostępnych do sprzedaży, wyceny opcji menedżerskich, rezerw na oprawny emerytalne, testów na utratę wartości
firmy.
Zmiana wartości szacunkowych dotyczyła rezerw aktuarialnych, wartości odzyskiwalnej niektórych rzeczowych aktywów trwałych, wykupu
posiadanych obligacji.
Grupa przyjęła założenia dotyczące oszacowań i niepewności, wpływających na kwoty ujęte w sprawozdaniu finansowym dotyczące rezerw,
utraty wartości aktywów, podatku odroczonego.
Oszacowania i założenia, wywierające istotny wpływ na sprawozdanie
finansowe, dotyczą utraty wartości rzeczowych aktów trwałych, wartości niematerialnych, wartości firmy, zapasów, należności, rezerw
i świadczeń pracowniczych, aktywów i zobowiązań warunkowych.
Oszacowania dotyczące utraty wartości kredytów i pożyczek, wyceny
instrumentów pochodnych oraz nienotowanych papierów dłużnych
dostępnych do sprzedaży, rezerw na odprawy emerytalne oraz nagrody
jubileuszowe, okresów użytkowania rzeczowych aktywów trwałych,
wartości niematerialnych oraz nieruchomości inwestycyjnych.
Oszacowania dotyczące utraty wartości aktywów, wyceny rezerw na
świadczenia pracownicze, aktywów z tytułu podatku odroczonego, wartości godziwej instrumentów finansowych, ujmowania przychodów, stawek amortyzacyjnych, rezerw na straty, odpisów aktualizujących zapasy. Nie wystąpiły zmiany oszacowań wpływające na okres bieżący lub
przyszły.
Kluczowe założenia przyjmowane do oszacowana dotyczą należności
od ubezpieczonych, ubezpieczeń majątkowych i osobowych, ubezpieczeń na życie, rezerw technicznych.
Oszacowania dotyczyły głównie utraty wartości ośrodków wypracowujących środki pieniężne, odpisów aktualizujących wartość pożyczek i należności własnych, podatku dochodowego, świadczeń pracowniczych,
wartości godziwej instrumentów finansowych, okresu ekonomicznej
użyteczności środków trwałych, kosztów likwidacji środków trwałych,
przychodów, odpisów aktualizujących wartość zapasów.
Ważne oszacowania dotyczą wyceny wartości godziwej instrumentów
pochodnych, wartości godziwej marki „n”, wartości godziwej relacji
z odbiorcami, zobowiązań warunkowych, szacowanych okresów użytkowania
on
ly -
-
Spółka
PEKAO
-
ibu
tio
np
roh
cd. tabeli 7
140
ibu
tio
np
roh
dis
tr
on
ly -
Błędy z okresów poprzednich
PBG
wycena programu motywacyjnego,
korekta błędnie naliczonych aktywów na podatek odroczony (straty z lat ubiegłych),
korekta przeliczenia udziałów mniejszości.
Korekta błędu dotyczącego wyceny kontraktów długoterminowych
objętych waloryzacją w 2007 r. i 2008 r.
na
POLIMEXMS
lu
se
Spółka
rso
Źródło: Sprawozdania finansowe PBG S.A. i POLIMEXMS za 2009 r. dostępne na
stronach internetowych spółek.
pe
Błędy poprzednich okresów, ujawnione w sprawozdaniach finansowych
za 2009 r., dotyczyły główne wyceny. Trudno jednak o jednoznaczne wnioski
przy tak niewielkiej próbie.
for
-
Tabela 8. Zestawienie korekt błędów w analizowanych sprawozdaniach finansowych
-
y is
op
5. Podsumowanie
is c
Sprawozdania finansowe największych spółek notowanych na WGPW za
2009 r. zawierają szereg informacji o stosowanych zasadach (polityce) rachunkowości. Informacje te są zazwyczaj wybranymi fragmentami MSR/MSSF,
a nie opisem rozwiązań zastosowanych w jednostce. Zmiany zasad, jeżeli
w ogóle mają miejsce, są najczęściej efektem aktualizacji MSR/MSSF. W niewielu przypadkach można zauważyć dążenie do zmiany wybranych rozwiązań
wariantowych wpływające na bardziej wiarygodną prezentację sytuacji finansowej jednostek. Zdaniem autorów, wynika to z niechęci do stosowania pracochłonnych procedur będących następstwem podejścia retrospektywnego
Th
-
ści godziwej nieruchomości inwestycyjnych na zmiany przyjętych stóp dyskontowych w metodzie dochodowej.
Przy większości analizowanych sprawozdań można odnieść wrażenie, że raz
przyjęte wartości szacunkowe nie ulegają zmianom w kolejnych okresach.
Należy przypuszczać, że skutki zmian wartości szacunkowych występują, ale
wpływają bezpośrednio na pozycje głównych składników sprawozdań, bez
szczegółowej analizy poszczególnych wartości szacunkowych.
Jednostki mają obowiązek poinformowania czytelników raportów o popełnionych błędach i są zobligowane do ich odpowiedniego skorygowania. Wśród
dwudziestu badanych sprawozdań jedynie w dwóch znajduje się informacja
o błędach, co zobrazowano w tabeli 8.
141
ibu
tio
np
roh
dis
tr
on
ly -
se
lu
na
rso
pe
Literatura
Ernst&Young (2008), Zmiany wynikające z corocznego przeglądu MSSF, „Z perspektywy MSSF – suplement”, czerwiec 2008, wyd. 6, http://webapp01.ey.com.pl/EYP/
for
WEB/eycom_download.nsf/resources/IFRS_Supplement6_pl.pdf/$FILE/IFRS_Su
pplement6_pl.pdf
y is
Ernst&Young (2010), Improvements to IFRSs 2010, Issue 71, Maj 2010,
http://www.ey.com/Publication/vwLUAssets/Supplement_71/$FILE/Supplement
_71_GL_IFRS.pdf (aktualne w dniu 15 lutego 2011 r.).
op
Informacja Komitetu Standardów Rachunkowości na temat stosowania Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (2010). Tekst informacji przyjęty na posiedzeniu KSR w dniu 20 kwietnia 2010 r., s. 1, http://www.mf.gov.pl/_files_/
is c
rachunkowosc/komitet_standardow/ksr_–_stosowanie_msr.pdf (aktualne w dniu
15 lutego 2011 r.).
Kabalski P. (2009), Polityka rachunkowości w spółce stosującej MSSF, Stowarzyszenie
Księgowych w Polsce, Centralny Ośrodek Szkolenia Zawodowego, Warszawa.
Th
-
do zmian zasad (polityki) rachunkowości. Polityka ta w rzeczywistości ma
niewiele wspólnego z przemyślanym i zręcznym działaniem, ale jest raczej
spełnieniem wymagań formalnych.
Podobna sytuacja występuje przy opisie zmian wartości szacunkowych.
W większości analizowanych sprawozdań finansowych nie wskazuje się obszarów zmian, albo nie określa się szczegółowo kwotowych skutków zastosowanych oszacowań.
Ostatnim wnioskiem wynikającym z przeprowadzonej analizy jest stwierdzenie, że poszukiwanie informacji o wpływie zmian zasad (polityki) rachunkowości na pozycje sprawozdawcze jest pracochłonne. Inwestorzy oraz inni
użytkownicy sprawozdań finansowych nie mogą ocenić wpływu zmian polityki
rachunkowości na pozycje sprawozdania finansowego. Może to prowadzić do
spadku zaufania do informacji prezentowanych w sprawozdaniach spółek giełdowych. Czy można w jakiś sposób poprawić tę sytuację? Autorzy postulują
wydzielenie części sprawozdania finansowego poświęconego zmianom zasad
(polityki) rachunkowości określającego liczbowe konsekwencje wprowadzonych
modyfikacji. Takie rozwiązanie mogłoby przyczynić się do poprawy użyteczności sprawozdań finansowych poprzez zwiększenie przejrzystości oraz poprawę porównywalności. Autorzy postulują również ograniczenie opisu polityki
rachunkowości jednostki do wybranych rozwiązań, a nie wszystkich dopuszczanych przez odpowiednie regulacje.
Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 8 (2007), Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i korygowanie błędów, International Accounting Standard Boards, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa.
142
ibu
tio
np
roh
dis
tr
Rozporządzenie Komisji Europejskiej (WE) nr 1274/2008 z 17 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1126/2008 przyjmujące określone międzynarodowe
standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do Międzynarodowego Standardu Rachunkowości (MSR) 1.
Szymczak M. (red.) (1994), Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa.
on
ly -
-
Rozporządzenie (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z 19.07.2002 r. w sprawie stosowania Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, Dz.U. WE L 243 z 11.09.2002.
Wesołowski P., Malak R. (2009), Co nowego w raportach spółek giełdowych
w 2009 roku? „Parkiet” 9.02.2009 r., www.parkiet.com/artykul/779542.html (aktualne w dniu 15 lutego 2011 r.).
-
se
lu
Streszczenie
Summary
op
y is
for
pe
rso
na
Zasady (polityka) rachunkowości to zbiór najważniejszych reguł stosowanych przez
jednostkę m.in. przy sporządzaniu sprawozdania finansowego. Zasady te mogą się
zmieniać z różnych powodów. Celem autorów było określenie przesłanek decydujących o zmianach zasad polityki rachunkowości oraz ocena sposobów odzwierciedlania
skutków tych zmian w kontekście porównywalności informacji sprawozdawczych.
Przedmiotem badań były skonsolidowane sprawozdania finansowe spółek giełdowych
objętych indeksem WIG 20 za 2009 r. Z przeprowadzonej analizy wynika, że spółki
w niewielkim stopniu dobrowolnie modyfikują politykę rachunkowości, a jej zmiany
wynikają zazwyczaj z wprowadzania nowych MSR/MSSF. Zaobserwowaną prawidłowością jest zamieszczanie w sprawozdaniach finansowych obszernych fragmentów
MSR/MSSF oraz brak kwotowych informacji o wpływie zmian polityki rachunkowości na konkretne pozycje sprawozdań finansowych.
is c
Presentation of changes in accounting policy in financial statements
of companies listed in the WIG 20 index
Accounting policy is a set of the most important principles used by an entity, including the principles followed in preparing financial statements. The principles may
be changed for various reasons. The aim of the authors is to identify circumstances
leading to changes in accounting policy as well as to evaluate the ways of showing the
results of these changes in the context of comparability of reported information. The
Th
-
-
Portal internetowy money.pl, adres: http://www.money.pl/gielda/indeksy_gpw/wig20/
(aktualne w dniu 15 lutego 2011 r.)
143
ibu
tio
np
roh
dis
tr
on
ly -
-
Th
is c
op
y is
-
for
pe
rso
na
lu
se
-
study examined consolidated financial statements of chosen public companies for year
2009. The performed analysis demonstrates that companies only slightly modify their
accounting policy if not obliged, and the changes are usually the result of applying new
IAS/IASF. The observed regularities are: presenting large fragments of IAS/IFRS
in financial statements and the lack of information about changes in the value of
individual items of the financial statements which have been caused by changes in
the accounting policy.
144

FULL TEXT - Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

Transkrypt

Podobne dokumenty

This copy is for personal use only